Monitor Leefbaarheid en Veiligheid Stadspeiling 2011 Gemeente Amersfoort Sector Dienstverlening, Informatie en Advies (DIA) Onderzoek en Statistiek Ben van de Burgwal Zwaantina van der Veen
Uitgave en rapportage in opdracht van Afd. Veiligheid en Wijken: Onderzoek en Statistiek, gemeente Amersfoort. Postbus 4000, 3800 EA Amersfoort. Bezoekadres: Stadhuisplein 1, kamer 2.07 Telefoon (033) 469 4651 E-mail: O&S@amersfoort.nl april 2012
Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 Samenvatting... 5 1. Inleiding... 9 1.1 Kader en achtergrond... 9 1.2 Opzet van het onderzoek... 10 1.3 Leeswijzer... 11 2. Amersfoorters over hun stad... 13 2.1 Inleiding... 13 2.2 Rapportcijfer en gehechtheid aan de stad... 13 2.3 Ontwikkeling van Amersfoort in het afgelopen jaar... 14 2.4 Over de toekomst van Amersfoort... 17 3. Amersfoorters over hun woning en buurt... 18 3.1 Rapportcijfer voor de woning... 18 3.2 Rapportcijfer voor de buurt/woonomgeving... 19 3.3 Ontwikkelingen van de buurt in het afgelopen jaar... 20 3.4 Ontwikkelingen van de buurt in de komende jaren... 22 3.5 Vervelende voorvallen en misdrijven in de buurt... 23 3.6 Buurtproblemen... 25 3.7 Rol van de gemeente bij aanpak problemen in de buurt... 27 4. Voorzieningen... 29 4.1 Inleiding... 29 4.2 Tevreden voorzieningen algemeen... 29 4.3 Winkels voor de dagelijkse boodschappen... 30 4.4 Speelmogelijkheden voor kinderen... 31 4.5 Voorzieningen voor jongeren... 33 5. Verkeer en parkeren... 35 5.1 Inleiding... 35 5.2 Openbaar vervoer... 35 5.3 Parkeervoorzieningen... 36 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 3
5.4 Verkeersveiligheid... 38 5.5 Geluidsoverlast door verkeer... 41 5.6 Amersfoort vergeleken met andere gemeenten... 41 6. Sociale kwaliteit van de buurt... 42 6.1 Inleiding... 42 6.2 Sociale samenhang... 42 6.3 Gehechtheid aan de buurt... 45 6.4 Participatie en medeverantwoordelijkheid... 47 7. Beheer en onderhoud van de openbare ruimte... 48 7.1 Inleiding... 48 7.2 Fysieke kwaliteit van de buurt... 48 7.3 Het onderhoud van de openbare ruimte... 51 7.4 Oordeel over het openbaar groen... 53 7.5 Het onderhoud van wegen, voet- en fietspaden... 55 7.6 Overig onderhoud... 56 8. Veiligheidsgevoel en overlast... 58 8.1 Inleiding... 58 8.2 Onveiligheidsgevoel... 58 8.3 Sociale overlast... 61 8.4 Perceptie van bedreiging, geweld en vermogensdelicten... 66 8.5 Overlast en onveiligheid: Amersfoort vergeleken met andere steden... 68 8.6 Oordeel over de politie... 69 9. Aangiften en slachtofferschap... 71 9.1 Inleiding... 71 9.2 Bevolkingsonderzoek versus politieregistraties: aangiftebereidheid... 71 9.3 Slachtofferschap volgens de enquête... 74 9.4 Ontwikkeling van aangiften... 75 9.5 Geweldsmisdrijven... 77 9.6 Veel voorkomende criminaliteit... 80 9.7 Woninginbraak en andere vermogensdelicten... 81 9.8 Amersfoort vergeleken met de andere gemeenten... 84 9.9 Opheldering... 84 9.10 Verdachten en veelplegers... 85 Bijlage 1 Vragenlijst met scores... 87 Bijlage 2 Belangrijkste problemen in de eigen buurt... 95 Bijlage 3 Belangrijkste problemen per wijk... 96 Bijlage 4 Overzicht kengetallen t.b.v. de begroting... 100 4 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
Samenvatting Vanaf 1997 is de Amersfoortse Stadspeiling elke twee jaar voor een belangrijk deel gewijd aan het thema Leefbaarheid en Veiligheid. Door het grote aantal Amersfoorters dat in oktober en november 2011 zijn medewerking heeft verleend aan het onderzoek 3.150 ingevulde vragenlijsten, een respons van 48% - is het mogelijk resultaten op wijkniveau te presenteren. Deze monitor geeft een goed beeld van de problemen die bewoners ervaren in hun eigen buurt, hoe men aankijkt tegen de voorzieningen, het sociale leefklimaat, het onderhoud van de openbare ruimte en de veiligheid in de wijk. De gegevens zijn aangevuld met feitelijke informatie uit onder andere politieregistraties. Hoewel een terugblik mogelijk is vanaf 1997, zijn de meeste uitkomsten hier vergeleken met de onderzoeken uit 2007 en 2009. Amersfoorters tevreden over hun stad Amersfoorters zijn tevreden over hun stad. Dat blijkt onder meer uit een hoog gemiddeld rapportcijfer (7,5) en het feit dat driekwart van de inwoners gehecht is aan de stad. In het afgelopen decennium is het oordeel over de stad duidelijk verbeterd. Daar staat tegenover dat men de toekomst van Amersfoort pessimistischer inschat dan in voorgaande jaren. Dat heeft onder andere te maken met de recessie en de gevolgen die dit heeft voor de woningmarkt en geplande bezuinigingen op voorzieningen in de stad. Toch zijn er nog altijd meer inwoners die verwachten dat de stad er in de komende jaren op vooruit zal gaan dan achteruit: 29% tegenover 19%. Kruiskamp positiever beoordeeld Amersfoorters zijn doorgaans ook heel tevreden over hun woning (rapportcijfer: 7,8) en over hun buurt (7,3). Inwoners van Bergkwartier, Hoogland en Hooglanderveen zijn het meest te spreken over de buurt waarin ze wonen. Bewoners van de prioriteitswijken (Soesterkwartier, De Koppel, Kruiskamp, Liendert, Schuilenburg en Randenbroek) zijn in het algemeen kritischer over hun buurt. Ondanks de investeringen die in de afgelopen jaren in deze wijken zijn gepleegd, zijn de verschillen met de overige (zogenaamde beheer-)wijken niet kleiner geworden. Kruiskamp vormt hierop een uitzondering: het oordeel over deze wijk is sinds 2007 duidelijk verbeterd. Inwoners Schuilenburg en Hoogland ervaren de meeste achteruitgang De meeste Amersfoorters vinden dat hun buurt er in de afgelopen jaren niet op vooruit of achteruit is gegaan. Ongeveer 14% spreekt van een verbetering en eenzelfde deel vindt dat het minder is geworden. Vooral de inwoners van Kruiskamp, Stadskern en Vathorst zijn positiever, terwijl inwoners van Schuilenburg en Hoogland vaker negatief zijn over de ontwikkelingen in de afgelopen jaren. Over de toekomst van de wijk maken vooral bewoners van Zielhorst en Schothorst-Noord zich zorgen. Dit wijten zij vooral aan de geplande sluiting van wijkcentra en bibliotheek. Belangrijkste buurtprobleem: gebrek aan parkeerruimte en parkeeroverlast Wat is het belangrijkste probleem in de buurt dat met voorrang moeten worden opgelost? Uit een lijst van 25 voorvallen en misdrijven noemt men in 2011 het gebrek aan parkeerruimte in combinatie met parkeeroverlast het meest. Vooral in de Stadskern, maar ook in de wijken rond het centrum en in de jongste wijken, Nieuwland en Vathorst hebben bewoners kritiek op de Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 5
parkeergelegenheid in de buurt. Wel is men in Vathorst minder kritisch dan in 2009. Het gebrek aan parkeerruimte mag dan het grootste buurtprobleem zijn, een meerderheid van de Amersfoorters bijna 60% - is juist (zeer) tevreden over de parkeergelegenheid in zijn buurt. De meningen zijn op dit terrein dus vrij uitgesproken: of men is tevreden of juist (zeer) ontevreden. Belangrijke ergernis: hard rijden en onoverzichtelijke verkeerssituaties in woonbuurten Op de ranglijst van buurtproblemen komt het te hard rijden door auto s en brommers op de tweede plaats: een probleem dat in Liendert, Leusderkwartier en Berg-Noord zelfs op de eerste plaats komt. Maar ook andere verkeersproblemen vormen vaak een bron van ergernis. Burgers storen zich aan onoverzichtelijke verkeerssituaties (gestegen van plaats 6 naar 4), geluidsoverlast door auto s en scooters (met name in de wijken Rustenburg en Schuilenburg die grenzen aan de A28) en aan agressief en asociaal gedrag in het verkeer. Het oordeel over de verkeersveiligheid in de straat bleef in de afgelopen jaren ongeveer gelijk met het rapportcijfer 6,6. Jongerenoverlast vaker als probleem ervaren De overlast van groepen jongeren staat op de derde plaats van buurtproblemen, waarvoor men aandacht vraagt. Daarmee is het een plaats gestegen in de ranglijst. Bewoners storen zich aan vandalisme, intimiderend gedrag, geluidsoverlast of simpelweg aan de dreiging die van een groep jongeren uitgaat. Jongerenoverlast vormt het belangrijkste buurtprobleem in de wijken De Koppel en Kattenbroek. Maar ook in Kruiskamp, Liendert, Schuilenburg, Schothorst-Noord, Hoogland en Vathorst plaatsen bewoners het hoog op de agenda. Ook andere vormen van sociale overlast, zoals burengerucht en geluidsoverlast die niet door verkeer wordt veroorzaakt, staan hoger op de ranglijst van buurtproblemen dan in 2009. Openbare dronkenschap, overlast van daklozen en stankoverlast zijn niet veranderd en drugsoverlast komt in de ogen van bewoners zelfs minder voor dan in 2009. Bijna drie op de tien inwoners is ontevreden over de aandacht voor buurtproblemen Bijna 30% van de Amersfoorters vindt dat de gemeente onvoldoende aandacht heeft voor de problemen die in de buurt spelen. Vooral inwoners uit Hooglanderveen en Schuilenburg zijn kritisch over de rol van de gemeente. Voor Hooglanderveen lijkt dit vooral samen te hangen met de gevolgen van de nieuwbouw rond het dorp, zoals een toename van bouw- en sluipverkeer en het verdwijnen van groen. In Stadskern, Kruiskamp en Hoogland (aandacht voor jongerenproblematiek) is men juist positiever over de rol van de gemeente en het bestuur. Op de vraag wat het belangrijkste buurtprobleem is, antwoordt overigens 29% dat men geen problemen in de buurt ervaart. Vooral in het Bergkwartier en in Kattenbroek is men deze mening toegedaan. Tevreden over de voorzieningen in de buurt Amersfoorters zijn overwegend tevreden over de voorzieningen in hun buurt: vooral over de winkels voor de dagelijkse boodschappen en het openbaar vervoer laat men zich positief uit. Ook over de speelplekken voor kinderen is voor zover men daarover een mening heeft een ruime meerderheid tevreden. Alleen over de voorzieningen voor jongeren is men minder te spreken: slechts 20% is hierover tevreden en 36% ontevreden. De ontevredenheid lijkt vooral verband te houden met de opvatting dat jongeren soms uit pure verveling overlast veroorzaken. Vooral in Kattenbroek en Nieuwland is men kritisch over de voorzieningen voor de oudere jeugd. Sociale samenhang: grote verschillen per wijk De sociale samenhang is een belangrijke graadmeter voor de leefbaarheid in een buurt. Deze wordt onder meer gemeten door te vragen naar sfeer en saamhorigheid en of men zich thuis voelt in de buurt. Er zijn grote verschillen te zien binnen Amersfoort. Vooral in de wijken met veel huurflats en waar veel verhuisd wordt - Liendert, Schuilenburg, De Koppel en Kruiskamp - is de sociale samenhang 6 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
minder. De meeste samenhang vertonen de dorpen Hoogland en Hooglanderveen en daarnaast de wijken in Amersfoort-Zuid en Rustenburg. Minder ergernis over hondenpoep, meer over zwerfvuil Op de lijst van buurtproblemen staan veel zaken die samenhangen met het aanzien van de openbare ruimte. Hondenpoep is daarbij gezakt van de derde naar de zevende plek. Ook vandalisme is een minder groot probleem geworden. Daarentegen vraagt men vaker aandacht voor rommel op straat (van plaats 7 naar 5) en voor graffiti. Samen vormen de genoemde items het kengetal kwaliteit van de openbare ruimte. Deze is sinds 2007 iets verbeterd, vooral omdat men vindt dat hondenpoep en vernielingen minder vaak voorkomen in de eigen buurt. Hondenpoep vormt voor bewoners van het Soesterkwartier nog wel het belangrijkste buurtprobleem. Rommel op straat (vooral door oudere bewoners genoemd) speelt vooral in Schothorst-Zuid en verder in Liendert en De Koppel. Tevredenheid over groen en onderhoud van de wijk Amersfoorters zijn in het algemeen tevreden over het groen en het onderhoud van de openbare ruimte in hun wijk. Het meest tevreden is men over het algemeen onderhoud van de wijk: 84% is tevreden en 16% niet (zo) tevreden. Met name over de straatverlichting, maar ook over het onderhoud van groen, waterpartijen, voet- en fietspaden en speelplekken is een ruime meerderheid tevreden. De meeste kritiek heeft men op het verwijderen van zwerfvuil: bijna één op de drie bewoners is daar niet zo tevreden over. Ten opzichte van 2009 is men iets kritischer geworden over het groenonderhoud en de straatverlichting. Voor het overige is het oordeel nauwelijks veranderd. Vooral in Hooglanderveen en Soesterkwartier heeft men klachten over het onderhoud. Amersfoorters voelen zich iets vaker onveilig in de eigen buurt In 2011 voelt een kwart van de Amersfoorters zich wel eens onveilig in de eigen buurt. Daarmee is het gevoel van veiligheid iets verslechterd ten opzichte van 2009. In het algemeen voelen de bewoners van de prioriteitswijken zich minder veilig dan in het noorden en zuiden van de stad. Vooral in Rustenburg, Liendert, Hoogland, Kattenbroek en het Leusderkwartier is het gevoel van veiligheid afgenomen. Dit lijkt vooral samen te hangen met een toename van de ervaren jeugdoverlast. Niet alleen criminaliteit en overlast op zichzelf, maar ook de aandacht hiervoor in de media of bijvoorbeeld via voorlichting over inbraakpreventie, kan het bewustzijn van onveiligheid vergroten. Vooral hangplekken leiden tot onveilig gevoel Amersfoorters voelen zich vooral onveilig op plekken waar jongeren rondhangen. Verder zijn de uitgaansgebieden en het stadscentrum, het openbaar vervoer of het winkelgebied in de eigen buurt plekken waar men zich soms onveilig voelt. Overigens voelen Amersfoorters zich minder vaak onveilig in hun stad en buurt dan de gemiddelde bewoner van andere steden. Minder criminaliteit Uit de ontwikkeling van het aantal aangiften bij de politie blijkt dat de criminaliteit terugloopt. Het aantal aangiften daalt sinds 2003 jaarlijks met gemiddeld 5% en ook in 2011 is sprake van een daling van ruim 3%. In absolute zin daalde het aantal aangiften van 13.374 in 2003 naar 8.777 in 2011. Gecorrigeerd voor de bevolkingsgroei betekent dit een daling van 41%. Ook uit de Stadspeiling blijkt in het algemeen een afname van slachtofferschap, in het bijzonder van diefstal. Geweldsmisdrijven minder sterk geconcentreerd in de binnenstad Het aantal geweldsmisdrijven daalde in de periode 2003-2011 met bijna een kwart tot ruim 840 aangiften in 2010 en 2011. Vooral het aantal aangiften van overval, straatroof en zedenmisdrijf daalde. Hoewel de geweldsmisdrijven nog steeds sterk geconcentreerd zijn in de binnenstad (het uitgaansgebied), is daar de afname juist het grootst. Ook Randenbroek en Kruiskamp profiteren van een vrij sterke daling. Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 7
Meer woninginbraak sinds 2009 Het aantal woninginbraken is jaarlijks aan sterke schommelingen onderhevig. Het bereikte een hoogtepunt in 2005 met ruim 1100 aangiften en daalde vervolgens naar ruim 700 in 2009. In 2011 bleef de teller staan op 839 aangiften. Het zijn vooral de wijken in Amersfoort-Zuid en de prioriteitswijken waar wordt ingebroken. Sterke daling autokraak en fietsdiefstal De daling van het aantal aangiften in Amersfoort in de afgelopen jaren is vooral te danken aan de afname van het aantal autokraken (met 62% gedaald sinds 2003) en van het aantal aangiften van fietsdiefstal (afname van 58% sinds 2003). Voor beide delicten kreeg de politie ook in 2011 weer circa 15% minder aangiften te verwerken. Fietsdiefstal blijft vooral geconcentreerd in de binnenstad en in de omgeving van het station. Aangiftebereidheid blijft gelijk De ontwikkeling van aangiften hangt ook samen met de bereidheid om aangifte te doen. Uit de Stadspeiling blijkt dat deze in Amersfoort hoog is, gemiddeld 53% voor alle misdrijven. Dat is evenveel als in 2009. De aangiftebereidheid is zelfs iets gestegen voor poging tot woninginbraak (van 48% naar 55%). Bij diefstal van een (brom)fiets en bij zakkenrollerij is de aangiftebereidheid licht gedaald, maar dit verklaart onvoldoende de sterke daling in het aantal aangiften van deze misdrijven. De aangiftebereidheid ligt in het Soesterkwartier en Liendert iets lager dan in de overige wijken. Amersfoort veilige stad Vergeleken met andere 100.000+ steden is de criminaliteit in Amersfoort relatief laag. Dat geldt vooral voor vernielingen, autokraak en geweldsmisdrijven. Alleen voor woninginbraak ligt het aantal aangiften op het gemiddelde van de grote steden. Politie niet zichtbaar aanwezig in de buurt Amersfoorters zijn in het algemeen positief over de politie in hun stad en buurt. Dat gaat dan bijvoorbeeld om de snelheid van handelen, het reageren op problemen en het feit dat ze je serieus nemen. Maar bijna de helft van de bevolking vindt wel dat de politie weinig zichtbaar aanwezig is in de eigen buurt. Dat geldt vooral voor de relatief al veilige wijken in Amersfoort-Noord. Het is overigens de vraag of de bewoners dat hier ook als een probleem ervaren. In vergelijking met andere steden is men in Amersfoort in het algemeen positiever over het functioneren en communiceren van de politie. 8 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
1. Inleiding 1.1 Kader en achtergrond Het doel van het onderzoek Hoe beleven Amersfoorters hun stad, hoe aantrekkelijk is hun buurt, hoe ervaart men er de sfeer en het voorzieningenniveau? Hoe veilig voelt men zich in de eigen buurt, in hoeverre is men zelf slachtoffer geweest van criminaliteit en hoe beoordeelt men het functioneren van de politie? Wat beschouwt men als de belangrijkste problemen in de eigen buurt en vindt men dat de gemeente daaraan voldoende aandacht schenkt? Stadspeiling Leefbaarheid en Veiligheid, Veiligheidsmonitor en Burgerpeiling Om een antwoord te krijgen op deze en andere vragen hebben de afdelingen Stedelijk Beheer en Veiligheid en Wijken opdracht gegeven om een onderzoek te houden. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van de jaarlijkse Stadspeiling. Doordat sinds 1997 elke twee jaar grotendeels dezelfde vragen zijn gesteld is het mogelijk om ontwikkelingen te schetsen. In dit rapport zijn deze ontwikkelingen vooral beschreven over de periode vanaf 2007. De vraagstelling in de Stadspeiling sluit op onderdelen aan op de landelijke Veiligheidsmonitor, die ook in 2011 in veel gemeenten, waaronder Amersfoort, is uitgevoerd. Daar waar dat relevant is, zijn de resultaten van Amersfoort vergeleken met Nederland en met de 100.000+ gemeenten. Ook zijn sommige uitkomsten van de Burgerpeiling (voorjaar 2011) in dit rapport opgenomen om de positie van Amersfoort te kunnen vergelijken met die van andere steden. De uitkomsten vormen een belangrijke bouwsteen voor de verantwoording van het lokale beleid op het gebied van veiligheid, stedelijk beheer en wijkontwikkeling. Het levert veel informatie op voor het Integraal Veiligheidprogramma, de Wijkatlas van 2012, de tussentijdse evaluatie van Amersfoort Vernieuwt en voor andere beleidsnota s. Ook levert de monitor veel kengetallen op die zijn opgenomen in de gemeentebegroting. Verder kunnen de uitkomsten van het onderzoek gebruikt worden om effecten van de bezuinigingen (bijvoorbeeld op de uitgaven voor stedelijk beheer) beter zichtbaar te maken. Daarnaast gebruikt de gemeente de uitkomsten voor de verantwoording naar het rijk, met name voor het project Amersfoort Vernieuwt en in het verleden voor het Grote Stedenbeleid. Wijkgericht werken en Amersfoort Vernieuwt In Amersfoort wordt sinds de beginjaren negentig van de vorige eeuw wijkgericht gewerkt. Dat wil zeggen dat we problemen aanpakken op de schaal waarop ze spelen. Dat kan betekenen gebiedsgericht (wijk of buurt), thematisch (jeugd, veiligheid) of projectgericht. Soms betekent wijkgericht werken een wijkgerichte invulling van een stedelijk beleidskader. Om daarbij de juiste keuzes te kunnen maken, is het belangrijk om informatie ook op wijkniveau te hebben, zoals gepresenteerd in deze monitor. Deze monitor levert input voor de in 2012 op te stellen wijkagenda s. Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 9
Amersfoort Vernieuwt is een voorbeeld van een programma waarin gebiedsgericht een gecombineerde aanpak van sociaal, fysiek, economie en veiligheid plaatsvindt. In 2006 heeft de gemeente samen met de woningcorporaties Alliantie Eemvallei en Portaal Eemland de handen ineen geslagen om de kwaliteit en de leefbaarheid te verbeteren in de wijken Randenbroek/Schuilenburg, Liendert en Kruiskamp. Vorig jaar is hier Koppel aan toegevoegd. Het programma heeft een looptijd tot 2020. Het verbeteren van de wijken gebeurt in nauw overleg met bewoners en andere partijen die in de wijk actief zijn. De thema s: samenleven, wonen, werken, onderwijs, leefbaarheid en voorzieningen en hun onderlinge samenhang en integrale aanpak zijn uitgangspunt. Deze monitor levert gegevens voor de 2 e meting van de effecten van de extra inzet binnen Amersfoort Vernieuwt. Veilig Amersfoort In het Integraal Veiligheidsprogramma 2011-2014 zijn de thema s voor het veiligheidsprogramma voor de komende jaren vastgesteld. In 2012 zal de aandacht in het bijzonder uitgaan naar jeugdoverlast en verloedering van de woonomgeving, woninginbraak, veel voorkomende criminaliteit, overvallen en de aandachtswijken. Dit rapport geeft trends weer van de objectieve en subjectieve veiligheid in Amersfoort. 1.2 Opzet van het onderzoek Eén of tweemaal per jaar organiseert de afdeling Onderzoek en Statistiek een Stadspeiling onder de inwoners van Amersfoort. De Stadspeiling die in het najaar van 2011 is gehouden, stond vooral in het teken van het onderwerp leefbaarheid en veiligheid en het beheer van de openbare ruimte. Naast de resultaten van deze beide onderdelen, zijn in dit onderzoek de aangiften beschreven van de Amersfoortse politie. Opzet Stadspeiling De Stadspeiling is in de maanden september en oktober van 2011 gehouden onder 6.600 Amersfoorters van 18 tot 85 jaar, met uitsluiting van de bevolking in instellingen en tehuizen. Daarvoor is een gestratificeerde steekproef getrokken uit de gemeentelijke basisregistratie persoonsgegevens 1. Deze Amersfoorters hebben een brief in de bus ontvangen, met een wachtwoord. Met dit wachtwoord kon men de enquête op internet invullen. Degenen die niet gebruik maakten van deze mogelijkheid, kregen na een kleine twee weken een papieren vragenlijst in de bus, die via een retourenvelop kon worden terug gestuurd. Respons en weging Deze wijze van enquêteren leverde een respons op van 48% (3143 ingevulde vragenlijsten). De respons was veel lager dan in het onderzoek van 2009. Toen werd nog een respons bereikt van 67%. Dat komt vooral doordat destijds de vragenlijsten bij de mensen thuis werden opgehaald. Bovendien leidde de methode van steekproeftrekking, (een grotere steekproef in de aandachtswijken) tot een lagere respons. De respons bleek enigszins vertekend, in die zin dat gezinnen met kinderen en eigenaar-bewoners en vrouwen iets waren oververtegenwoordigd en dat alleenstaanden, jongeren en allochtonen waren ondervertegenwoordigd. Die scheve verhouding is min of meer rechtgetrokken door de respons te wegen naar bewonerskenmerken (geslacht, leeftijd, huishoudentype en etniciteit) en naar de wijk en buurt waar men woont. De gewogen uitkomsten zijn vervolgens opgehoogd naar populatieaantallen. Daarmee zijn de resultaten representatief voor de populatie, dat wil zeggen dat ze een getrouwe afspiegeling vormen van de kenmerken, gedrag en meningen van de bevolking. De weging is gedaan 1 De steekproeffractie verschilde per wijk en is dus niet aselect. Voor aandachtswijken en kleinere wijken is een grotere steekproef getrokken vanwege de wens voor voldoende betrouwbaarheid. 10 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
naar personen, dat wil zeggen dat de uitkomsten betrekking hebben op het totaal van circa 108.000 volwassen Amersfoorters. Trendbreuk? Het onderzoek in 2011 wijkt niet alleen af in de methode van veldwerk, ook is het veldwerk voor het eerst in het najaar gehouden. Dit roept de vraag op of dit niet van invloed is op de beantwoording van de vragen. De respons in 2011 is weliswaar lager dan voorheen, toen de vragenlijst (ook) aan huis werd opgehaald, er zijn geen aanwijzingingen dat dit van invloed is op de aard van de antwoorden. Wel kan het tijdstip van enquêteren van invloed zijn op de beantwoording. In het najaar (oktobernovember) is het vroeger donker dan in de maanden april-juni, de periode waarin voorheen het veldwerk werd uitgevoerd. Dit kan bijvoorbeeld van invloed zijn op het veiligheidsgevoel. Ook ziet het openbaar groen er in het najaar (veel vallend blad) anders uit dan in het voorjaar. Welke invloed dit heeft op de beantwoording van de vragen, is niet helemaal duidelijk. Betrouwbaarheid en significantie Aangezien het onderzoek is gebaseerd op een steekproef, moet rekening gehouden worden met statistische marges. Deze marges zijn afhankelijk van de grootte van de netto respons en het betrouwbaarheidsniveau. In dit rapport beschrijven we alleen de significante resultaten op basis van een betrouwbaarheidsniveau van 95%. Dat wil zeggen dat de kans dat de gevonden afwijking op toeval berust kleiner is dan 5%. Zo is een uitspraak over Amersfoort nauwkeuriger dan wanneer deze wordt gedaan over een wijk of buurt. Uitspraken over buurten hebben op basis van dit onderzoek alleen een indicatief karakter. 1.3 Leeswijzer Bij de wijkvergelijking is doorgaans gebruik gemaakt van grafieken, waarbij de wijken gerangschikt zijn naar score: hoe ongunstiger de score, des te hoger de plaats in de grafiek. Hoewel Vathorst sinds 1 januari 2009 is onderscheiden naar vier afzonderlijke wijken, is het voor de vergelijkbaarheid met vorige jaren als één wijk beschouwd. In hoofdstuk 2 is de mening beschreven van de Amersfoorters over hun stad. Vindt men dat Amersfoort er in het afgelopen jaar op vooruit of achteruit is gegaan en waarom vindt men dat? Ook is gevraagd naar de verwachtingen van de bewoners voor de toekomst. De leefbaarheid van de buurt staat centraal in de vier hoofdstukken die daarop volgen. In hoofdstuk 3 gaat het vooral over het oordeel van de eigen buurt, de belangrijkste problemen waarvoor men aandacht wil en de ontwikkelingen die men verwacht. Hoofdstuk 4 beschrijft de mate van tevredenheid over allerlei voorzieningen als winkels voor de dagelijkse boodschappen en voorzieningen voor jongeren en kinderen. In hoofdstuk 5 komen de leefbaarheidsaspecten aan bod die samenhangen met parkeren en verkeer. Ook is hierin het oordeel over de verkeersveiligheid in de buurt beschreven. Hoofdstuk 6 geeft een verdieping van de sociale samenhang en participatie in de buurt. Het oordeel over de fysieke kwaliteit en over het onderhoud van de openbare ruimte worden verder uitgewerkt in hoofdstuk 7. Hoofdstuk 8 gaat in op de subjectieve veiligheid. Daarbij gaat het zowel om gevoelens van veiligheid in de eigen buurt en op specifieke plekken als om het functioneren van de politie. Hoofdstuk 9 is gewijd aan slachtofferschap. Hierbij zijn de aangiften die door de politie zijn geregistreerd vergeleken met het slachtofferschap op basis van de uitkomsten van het onderzoek. Ook is in dit hoofdstuk aandacht voor aangiftegedrag, opheldering van misdrijven en van verdachten. Afsluitend zijn vier bijlagen opgenomen. Allereerst de vragenlijst met de gegeven antwoorden in procenten. In bijlage 2 en 3 zijn de meest voorkomende problemen in de buurt genoemd voor Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 11
Amersfoort totaal en per wijk. In bijlage vier zijn de belangrijkste kengetallen met hun definities en scores voor Amersfoort weergegeven. Deze dienen onder meer voor het gemeentelijke jaarverslag en de begroting. 12 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
2. Amersfoorters over hun stad Amersfoorters zijn tevreden over hun stad. Dat blijkt uit een hoog gemiddeld rapportcijfer (7,5) en het grote aantal inwoners dat gehecht is aan de stad. In het afgelopen decennium is het oordeel over de stad verbeterd. Daar staat tegenover dat men de toekomst van Amersfoort pessimistischer inschat dan in voorgaande jaren. Dat heeft onder andere te maken met de recessie en de gevolgen voor de woningmarkt en de bezuinigingen op voorzieningen in de stad. 2.1 Inleiding Amersfoort: stad in verandering Amersfoort is een stad die in de afgelopen decennia flink is uitgebreid. De stad is verrijkt met nieuwe woonwijken, bedrijfsterreinen, sportvelden en andere voorzieningen. De uitbreidingen gingen soms ten koste van het groen en het gemoedelijke karakter. Hoe kijken de Amersfoorters van nu aan tegen hun stad? Wat vinden ze van de ontwikkelingen in de afgelopen jaren en waarom vinden ze dat de stad erop vooruit danwel achteruit is gegaan? 2.2 Rapportcijfer en gehechtheid aan de stad Wat voor rapportcijfer geven Amersfoorters hun stad om in te leven, te werken en te wonen? Amersfoort krijgt een ruime voldoende: 7,5. Wat dat betreft is het beeld dat de bewoners van de stad hebben in de afgelopen jaren steeds positiever geworden. In 1997 kreeg Amersfoort nog een 6,7. In 2007 was dat gestegen naar 7,2 en sinds 2009 is dat een 7,5. Slechts 4% van de inwoners geeft zijn stad een onvoldoende. De onderlinge verschillen tussen de wijken zijn gering. Alleen de dorpen Hoogland, Hooglanderveen en de buitengebieden beoordelen Amersfoort wat lager met een 7. Bewoners van de binnenstad, Koppel en Kruiskamp, jongeren (tot 30 jaar), allochtonen en mensen die na 2000 in Amersfoort zijn komen wonen zijn het meest positief over hun stad en geven gemiddeld het cijfer 7,7. Meer gehecht aan Amersfoort Circa 76% van de Amersfoorters noemt zich (zeer) gehecht aan hun stad. Dat is een gestage toename sinds 1997, toen nog maar 60% zich (zeer) gehecht voelde met de stad. Naarmate men hier langer woont, wordt de gehechtheid groter. Dit verklaart waarom de bewoners van de meer recente wijken, Nieuwland, Kattenbroek en Vathorst zich minder gehecht voelen aan de stad. Een andere uitschieter is Hooglanderveen. Deze dorpsbewoners ervaren nog een zekere afstand tot Amersfoort. Van hen voelt ongeveer 40% zich gehecht aan de stad. Bewoners van de binnenstad en de omliggende wijken (Berg- en Leusderkwartier, Kruiskamp, Liendert en Rustenburg) zijn het meest gehecht aan Amersfoort. Vooral jongvolwassenen, allochtonen (Turken en Marokkanen) en geboren Amersfoorters voelen zich meer gehecht aan de stad. Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 13
2.3 Ontwikkeling van Amersfoort in het afgelopen jaar Hoe kijken Amersfoorters aan tegen de ontwikkelingen van hun stad? Ongeveer 28% van de Amersfoorters vindt dat de stad er in het afgelopen jaar op vooruit gegaan is, terwijl 14% spreekt van achteruitgang (zie figuur 1). Na jaren van een groeiend positivisme is het beeld ten opzichte van 2009 iets verslechterd. Het merendeel van de Amersfoorters (58%) vindt overigens dat de positieve en negatieve ontwikkelingen elkaar ongeveer in evenwicht houden of heeft er geen mening over. Figuur 1 Is de stad er in het afgelopen jaar op vooruit of achteruit gegaan? 2011 2009 2007 2005 2003-30 -25-20 -15-10 -5 0 5 10 15 20 25 30 35 Bron: O&S/ Stadspeiling % achteruit % vooruit Veel georganiseerd Interessant zijn de redenen die men opgeeft voor de voor- of achteruitgang van de stad. Veel van die opmerkingen gaan over wat er zoal georganiseerd wordt in Amersfoort. Hierbij wordt ook regelmatig genoemd dat Amersfoort door al die festiviteiten interessanter voor toerisme is geworden. Amersfoort is een aantrekkelijke stad geworden voor toerisme, er wordt veel georganiseerd. Zeer leefbare binnenstad. Veel festivals, goede restaurants, veel terrassen, prettige sfeer, oog voor monumenten, geweldige vrijwilligerscultuur (Waterlijn, gluren bij de buren etc.) en veel culturele mogelijkheden (Flint, Theater Lieve vrouw, de kamers etc.). Ik vind Amersfoort een fijne stad om in te wonen. Er wordt voldoende georganiseerd, er is genoeg te beleven en ik ervaar niet de problemen van de echte 'grote' stad Nieuwbouw, renovatie en het opknappen van buurten Een ander belangrijk deel van de opmerkingen gaat over nieuwbouw en vernieuwingen in de stad. Vooral het opknappen van Kruiskamp, de vernieuwingen aan het Eemplein en de nieuwbouw in Vathorst worden veel genoemd. Verder noemt men het opknappen van wegen en de aandacht voor het groen en speelplekken. Ik ben een geboren Amersfoorter en heb hier altijd gewoond. Ik vind dat het de laatste jaren supergoed vooruit is gegaan in de vorm van evenementen en cultuur. En ik vind het heel mooi hoe alles opgeknapt wordt. Bijvoorbeeld bij de Eem. Ik ben trots op mijn stad. Er wordt veel aandacht geschonken aan "probleemwijken". De leefbaarheid wordt vergroot. Neptunus- en Euterpeplein zijn mooi vernieuwd en in de wijk Vathorst zijn ze nog steeds bezig. Overal wordt er wel wat onderhanden genomen in de stad. 14 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
Betere wegen, beter onderhoud en meer groen In het afgelopen jaar zijn veel straten en wegen opgeknapt. Wegen zijn veiliger geworden en het groen wordt goed onderhouden. Veel bewoners kunnen dit waarderen en veel van de positieve opmerkingen verwijzen hiernaar. Ik merk dat het groen in de stad belangrijk is geworden, dat niet alles volgebouwd wordt. Het groot onderhoud aan het wegennetwerk binnen de bebouwde kom in Amersfoort vind ik een verbetering. Een voorbeeld hiervan zijn de wegwerkzaamheden rondom het Neptunusplein en de Van Randwijcklaan. De nieuwe wegen en vooral de fietsstraten zijn geweldig! Veiliger en meer leefbaar Meerdere inwoners vinden dat de stad zich positief ontwikkelt, omdat ze vinden dat Amersfoort veiliger en leefbaarder is geworden. Ze voelen zich bijvoorbeeld veiliger of zien dat er onveilige zaken aangepakt worden. Er is meer aandacht voor veiligheid, bijvoorbeeld de Meridiaantunnel die veiliger is geworden met camera s. Er is meer aandacht van de burgemeester en de politiek als er wel problemen zijn. Denk hierbij bijvoorbeeld aan jongerenoverlast in Hoogland en in Kruiskamp. Er gebeuren weinig schokkende criminele dingen, ik voel me veilig in deze stad. Goede aanpak van jeugdoverlast, daklozen, etc. Amersfoort is een mooie stad. En het wordt steeds mooier. Er wordt nu meer aandacht aan de kinderen en hangjongeren besteed. Zo voorkom je dat ze op straat tot overlast zijn voor de buurt. Voorzieningen als winkels, ondergrondse afvalinzameling en glasvezel Verder vinden inwoners vaak dat de stad vooruit gaat door betere voorzieningen. Voorbeelden die genoemd worden zijn bijvoorbeeld nieuwe winkels, aanleg van glasvezel en de ondergrondse afvalinzameling. Er zijn leukere winkels in de binnenstad bijgekomen. Zaken als de ondergrondse vuilniscontainers doen erg veel goeds, dit is echt een superactie geweest!!! Overal duiken er nieuwe voetbalveldjes op. Meer studenten In verband met de positieve ontwikkelingen in Amersfoort noemen inwoners ook vaak de vestiging van Hogeschool Utrecht. Over het algemeen vinden inwoners het positief voor de sfeer van de stad dat er meer studenten in Amersfoort zijn. De Hogeschool Utrecht die zich hier gevestigd heeft en de studenten die dit aantrekt, maken de stad bruisender. Achteruitgang door overlast en criminaliteit Eén op de zeven inwoners vindt dat de stad er het afgelopen jaar op achteruit is gegaan. Zo n 700 respondenten lichten deze achteruitgang toe. Ondanks dat veel inwoners vinden dat de stad zich positief ontwikkelt door een toenemende veiligheid, is onveiligheid toch één van de meest genoemde redenen voor de achteruitgang. Criminaliteit en in het bijzonder woninginbraak, het Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 15
geweld op straat, vandalisme noemen inwoners vaak. Zij maken ook veel opmerkingen over hangjongeren. Ik heb het gevoel dat er meer criminaliteit, vernieling en verloedering is. Er is meer criminaliteit, vooral door jongeren. En mensen gaan asocialer/onbeschofter met elkaar om. Achteruitgang voorzieningen Als reden voor een negatieve ontwikkeling doelen inwoners vaak op de voorzieningen in de stad. Veelvuldig noemen zij hierbij de consequenties die de bezuinigingen op cultuur en welzijn zullen hebben, zoals het sluiten van wijkcentra en bibliotheken. Verder maken inwoners ook opmerkingen over het winkelaanbod. Zoals eerder beschreven vindt één van de inwoners dat het winkelaanbod verbetert, doordat er nieuwe grote ketens bij komen. Maar een ander deel vindt juist dat dit verschraalt doordat kleine, specialistische en/of luxere winkels verdwijnen. In het kader van winkelvoorzieningen wordt ook de leegstand van winkels vaak genoemd. Er is op vele vlakken winst behaald, maar door de bezuinigingen zullen we een aantal jaar terug gaan vallen. De sluiting van diverse buurthuizen en bibliotheken zal zijn weerslag hebben op de leefbaarheid. Dit baart mij zorgen! Verwaarlozing openbare ruimte, zwerfvuil en verdwijnen groen Amersfoort gaat in de ogen van veel burgers ook achteruit door de vervuiling van de straat, het verdwijnen van het groen en de verwaarlozing van de openbare ruimte. Verloedering is dan ook een van de belangrijkste redenen die bewoners noemen voor een ervaren achteruitgang van de stad. Er zijn wel een aantal verbeteringen, bijvoorbeeld in het winkelaanbod. Toch heb ik de indruk dat de stad steeds slechter onderhouden wordt. Ik vind het vaak smerig op straat, vooral in de binnenstad. De vuilnisbakken worden niet geleegd. Ook zijn er veel panden in de binnenstad die leeg staan of waar tijdelijke winkeltjes in komen. Daardoor wordt het centrum niet optimaal gebruikt, terwijl de ruimte al beperkt is. Verder staan er veel slecht onderhouden panden in Amersfoort. Daar zou de gemeente wat mij betreft eigenlijk strenger moeten optreden. Het is zonde van het historische straatbeeld. Ik heb een gevoel van onveiligheid in stadscentrum door bijvoorbeeld een opengebroken auto die al maanden bij een tankstation staat. Teveel nieuwbouw/activiteiten Wordt de nieuwbouw van de stad door velen nog beschouwd als een blijk van vooruitgang, een deel van de bewoners ziet dat eerder als een nadeel. Men vindt dat de stad te groot, te druk en onbestuurbaar wordt door alle uitbreidingen. Ik woon sinds 1950 in Amersfoort en Amersfoort was toen erg mooi, o.a. met zijn gracht die later rondweg is geworden, de landerijen wat nu allemaal nieuwbouw is. Vroeger als garnizoensstadje was Amersfoort nog gezellig. De kern van Amersfoort, datgene waar het allemaal om draait, de binnenstad, de voorzieningen (vooral voor jongeren, oudere jongeren, muziekliefhebbers etc.) is niet berekend op de grote groei van Amersfoort de laatste 20 à 30 jaar. Verkeer- en parkeerbeleid en bereikbaarheid Naast positieve opmerkingen over nieuwe en vernieuwde wegen, zijn er ook negatieve opmerkingen gemaakt over de verkeerssituatie in Amersfoort. 16 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
De achteruitgang blijkt volgens mij uit de onbereikbaarheid van de binnenstad en onvoldoende parkeergelegenheid, met name op de zaterdag. 2.4 Over de toekomst van Amersfoort De recessie is ook merkbaar in de verwachtingen die men heeft over Amersfoort voor de komende jaren. In vergelijking met 2009 is men iets pessimistischer over de toekomst van de stad. Circa 29% van de Amersfoorters verwacht dat de stad er de komende jaren op vooruit zal gaan, terwijl 19% een achteruitgang verwacht. Hooglanders en Hooglanderveners zijn kritischer. Dit heeft onder andere te maken met de voortschrijdende verstedelijking van hun leefgebied. Maar ook de wijken die het meest getroffen worden door de bezuinigingen op wijkcentra en bibliotheken, zijn pessimistischer over de toekomst van de stad. Figuur 2 Denkt u dat de stad er in de komende jaren op voor- of achteruit zal gaan? 2011 2009 2007 2005 2003-25 -20-15 -10-5 0 5 10 15 20 25 30 35 Bron: O&S/ Stadspeiling % achteruit % vooruit Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 17
3. Amersfoorters over hun woning en buurt Amersfoorters zijn doorgaans heel tevreden over hun woning en hun buurt. Het oordeel over de woning en de buurt is in de afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven. Vooral in Kruiskamp is men goed te spreken over de ontwikkelingen in de wijk in de afgelopen jaren. Parkeerproblemen en te hard rijden vormen, net als in 2009, de belangrijkste buurtproblemen, waarvoor bewoners aandacht vragen. Amersfoorters maken zich anno 2011 meer zorgen om jongerenoverlast, terwijl men hondenpoep een minder groot buurtprobleem vindt. Drie op de tien Amersfoorters is van mening dat de gemeente weinig aandacht heeft voor de problemen in hun buurt. Dat is iets minder dan in voorgaande jaren. Vooral in Hooglanderveen en Schuilenburg is men kritisch over de rol van de gemeente. 3.1 Rapportcijfer voor de woning Amersfoorters geven hun woning net als twee jaar geleden - een gemiddeld rapportcijfer van 7,8. De cijfers die worden gegeven hangen vooral samen met de eigendomssituatie. De gemiddelde sociale huurwoning krijgt van de bewoners een 7 tegen een 8,2 voor een koopwoning. Koopwoningen zijn gemiddeld genomen niet alleen groter, hebben meer grond en zijn kwalitatief beter toegerust. Ze zijn doorgaans ook meer ingedeeld naar de smaak van de bewoners. Hoogste cijfers voor Berg-Noord, Hooglanderveen en Vathorst De woningen in Liendert en De Koppel krijgen de laagste waardering: gemiddeld een 7. Ook de andere prioriteitswijken krijgen een wat lager cijfer. Dit hangt vooral samen met het hoge aandeel sociale huurwoningen. De wijken met het hoogste aandeel koopwoningen, Bergkwartier-Noord, Hoogland, Hooglanderveen en met de nieuwste woningen (Vathorst) krijgen ook de hoogste rapportcijfers: ruim boven de 8 gemiddeld. Overigens zijn de verschillen niet alleen tussen de wijken, maar ook binnen de wijken groot. Gemiddeld geeft 4% een onvoldoende voor zijn woning. In de prioriteitswijken is dat gemiddeld 10% en in Liendert en De Koppel zelfs 13%. Het gaat dan vooral om flats die binnenkort zullen worden gesloopt (omgeving Liendertseweg) en om de montagewoningen in Jericho/Jeruzalem. In deze wijken liggen eveneens buurten (zoals het Gildekwartier) waar de woningen (zeer) goed gewaardeerd worden. In vergelijking met 2009 zijn er kleine verschillen, die meestal niet significant zijn. Alleen voor Kruiskamp en Randenbroek is sprake van een significante verbetering. Voor het Soesterkwartier en Berg-Zuid is de waardering voor de woning iets verslechterd. 18 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
Figuur 3 Welk rapportcijfer geeft u voor uw woning? Amersfoort Liendert De Koppel Soesterkwartier Schuilenburg Randenbroek Kruiskamp Leusderkwartier Vermeerkwartier Schothorst Zuid De Berg Zuid Rustenburg Stadskern Nieuwland Schothorst Noord Zielhorst Kattenbroek Hoogland Vathorst Hooglanderveen De Berg Noord 2011 2009 2007 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Bron: O&S, Stadspeiling 3.2 Rapportcijfer voor de buurt/woonomgeving Als aan de Amersfoortse burgers gevraagd wordt een rapportcijfer te geven over de buurt waarin men woont, dan komt dat in 2011 uit op een 7,3 gemiddeld. Dat is evenveel als in 2009, maar een lichte stijging in vergelijking met eerdere peilingen in 2005 en 2007 (7,2). Het best wordt het groene en ruim opgezette Berg-Noord beoordeeld (8,3). Ook het andere deel van het Bergkwartier, de dorpen Hoogland en Hooglanderveen en Leusderkwartier krijgen een hoog cijfer (7,6 en hoger). Er is een duidelijk verschil tussen enerzijds de prioriteitswijken met een rapportcijfer van 6,7 gemiddeld en de overige wijken, de zogenaamde beheerwijken (7,5). Ondanks inspanningen die in de afgelopen jaren zijn gepleegd in de prioriteitswijken, is dat verschil in de afgelopen jaren niet kleiner geworden. Alleen Kruiskamp krijgt een duidelijk beter oordeel dan in 2007 (van 6,2 naar 6,8). Opvallend is dat wijk De Koppel achteruit gegaan is sinds 2007: van 7 naar 6,6. Tegenover de nieuwbouw in het Gildekwartier, dat een positieve impuls gaf aan deze kleine wijk, staat dat de buurt Meridiaan slechter wordt beoordeeld. Vooral Schothorst-Noord, Zielhorst en Rustenburg krijgen ten opzichte van 2007 een betere beoordeling. Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 19
Figuur 4 welk rapportcijfer geeft u voor uw buurt/woonomgeving? Amersfoort Liendert Schuilenburg De Koppel Kruiskamp Randenbroek Soesterkwartier Schothorst Zuid Nieuwland Schothorst Noord Vermeerkwartier Vathorst Stadskern Kattenbroek Rustenburg Zielhorst Leusderkwartier De Berg Zuid Hooglanderveen Hoogland De Berg Noord 2011 2009 2007 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Bron: O&S, Stadspeiling 3.3 Ontwikkelingen van de buurt in het afgelopen jaar Hoe denken de Amersfoorters over de ontwikkelingen van hun eigen woonbuurt? Op de vraag of de buurt er het afgelopen jaar op vooruit is gegaan, antwoordt 14% bevestigend. Iets minder bewoners (13%) zijn van mening dat de buurt erop achteruit was gegaan. Een ruime meerderheid (63%) vindt dat er weinig of niets is veranderd. In vergelijking met het vorige onderzoek in 2009 is er in dit beeld weinig veranderd. 20 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
Figuur 5 Is de buurt er in het afgelopen jaar op vooruit of achteruit gegaan? 2011 2009 2007 2005 2003-20 -15-10 -5 0 5 10 15 % achteruit % vooruit Bron: O&S / Stadspeiling Per wijk lopen de meningen over de ontwikkelingen van de buurt in het afgelopen jaar sterk uiteen. Het meest negatief zijn de bewoners van Schuilenburg en Hoogland. Als reden voor de achteruitgang in Schuilenburg noemt men vooral de toename van allochtonen in de wijk met andere leefstijlen, het achterstallig onderhoud en de geluidoverlast van de A28. Hooglanders wijzen daarbij onder meer op achterstallig onderhoud van groen en bestrating, op de toename van jeugdoverlast en op het te hard rijden in woonbuurten en de Zevenhuizerstraat. Figuur 6 Is de buurt er in het afgelopen jaar op vooruit of achteruit gegaan? Amersfoort Schuilenburg Hoogland De Berg Noord Nieuwland Schothorst Noord Zielhorst Schothorst Zuid Vermeerkwartier Kattenbroek Liendert Leusderkwartier Soesterkwartier Randenbroek De Koppel Rustenburg De Berg Zuid Hooglanderveen Vathorst Stadskern Kruiskamp -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% 50% achteruit vooruit Opmerking: De volgorde van de wijken is bepaald door het percentage achteruit af te trekken van het % vooruit Bron: O&S / Stadspeiling 2011 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 21
Vooruitgang in Kruiskamp, Stadskern en Vathorst Zeer positief zijn veel bewoners van Kruiskamp, de wijk die in de afgelopen jaren een ware metamorfose heeft ondergaan in het kader van het Amersfoort-Vernieuwt project. Ook de binnenstad en nieuwbouwwijk Vathorst hebben in de ogen van de bewoners een positieve ontwikkeling doorgemaakt. 3.4 Ontwikkelingen van de buurt in de komende jaren Circa 16% van de Amersfoorters verwacht dat hun buurt er in de komende jaren op vooruit zal gaan. Een iets groter deel, zo n 18%, verwacht eerder een achteruitgang. Ook hier verwacht een ruime meerderheid dat de positieve en negatieve ontwikkelingen elkaar in evenwicht zullen houden. In vergelijking met 2009 is men iets pessimistischer gestemd over de toekomst van zijn buurt. Figuur 7 Zal uw buurt er de komende jaren op vooruit of achteruit gaan? 2011 2009 2007 2005 2003-25 -20-15 -10-5 0 5 10 15 20 Bron: O&S / Stadspeiling % achteruit % vooruit Zorgen om sluiten van wijkcentra en bibliotheken De wijken die er in de ogen van de bewoners in de komende jaren het meest op achteruit zullen gaan, zijn Zielhorst, Schothorst-Noord en Schuilenburg. Voor Zielhorst en Schothorst-Noord noemen de bewoners vooral de verwachte sluiting van voorzieningen als buurtcentra en bibliotheek ten gevolge van de bezuinigingen. Voor Schuilenburg verwacht men vooral dat overlast en verloedering verder zullen toenemen. Daarnaast maken veel bewoners zich zorgen over de verbreding van de A28, waardoor bomen verdwijnen en de geluidoverlast zal toenemen. Vooral in Kruiskamp, Hooglanderveen en Vathorst zijn bewoners optimistisch over de ontwikkelingen. Ook voor andere prioriteitswijken, Soesterkwartier, Randenbroek en De Koppel zijn er meer bewoners die een verbetering verwachten dan bewoners die rekenen op een verslechtering. 22 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid
Figuur 8 Zal uw buurt er de komende jaren op vooruit of achteruit gaan? Amersfoort Zielhorst Schothorst Noord Schuilenburg Nieuwland Schothorst Zuid Kattenbroek Rustenburg Liendert Vermeerkwartier Hoogland De Berg Zuid De Berg Noord Leusderkwartier Randenbroek De Koppel Soesterkwartier Stadskern Vathorst Hooglanderveen Kruiskamp -40% -30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40% achteruit vooruit Opmerking: De volgorde van de wijken is bepaald door het aandeel achteruit af te trekken van het aandeel vooruit. Bron: O&S / Stadspeiling 2011 3.5 Vervelende voorvallen en misdrijven in de buurt In hoeverre komen allerlei vervelende voorvallen en misdrijven voor in de eigen buurt? Amersfoorters kregen daarvoor een lijst van 25 items voorgelegd, waarbij men kon aangeven of dit vaak, soms of (bijna) nooit voorkomt in de buurt. Hondenpoep komt het meeste voor De top-vijf is sinds 2009 nauwelijks veranderd. Hondenpoep wordt opnieuw het meest genoemd. Ruim 32% van de Amersfoorters vindt dat dit vaak voorkomt in zijn buurt. Maar vrijwel even vaak is er sprake van te hard rijden (31%), rommel op straat (30%), of parkeeroverlast (29%). Zie figuur 9. Monitor Leefbaarheid en Veiligheid 23
Figuur 9 misdrijven en vervelende voorvallen in de buurt (% komt vaak voor ) hondenpoep op straat te hard rijden rommel op straat parkeeroverlast / onvoldoende parkeerruimte onoverzichtelijke verkeerssituatie vernielingen (telefooncellen, bushokjes e.d.) agressief verkeersgedrag geluidsoverlast door verkeer bekladding van muren of gebouwen overlast groepen jongeren op straat diefstal of beschadiging buitenkant auto's geluidsoverlast niet door verkeer inbraak in woningen diefstal uit auto's fietsendiefstal overlast door buren/ omwonenden drugsoverlast dronken mensen op straat stankoverlast mensen die op straat worden lastiggevallen overlast door zwervers/ daklozen bedreiging gewelddelicten beroving op straat (tasje, portemonnee etc.) 2011 2009 2007 % 0 5 10 15 20 25 30 35 40 Toelichting: komt vaak voor in % van totaal van de antwoorden Bron: O&S, Stadspeiling 2011 Minder vernielingen en autokraak, meer agressief verkeersgedrag Ten opzichte van 2009 is het aantal voorvallen in de beleving van burgers iets afgenomen. Dat geldt vooral voor de categorie vernielingen (telefooncellen, bushokjes e.d.). Dit verschijnsel komt in de ogen van Amersfoorters in 2011 minder vaak voor: het percentage dat vindt dat het vaak voorkomt daalde zelfs van 24% in 2009 naar 15% in 2011 2. Maar ook autokraak en vernielingen aan auto s, hondenpoep, fietsdiefstal en drugsoverlast komen in de ogen van Amersfoorters minder vaak voor. Wat betreft vernielingen, autokraak en fietsdiefstal is deze ontwikkeling in lijn met de politiecijfers: het aantal aangiften hiervan is sinds 2009 gedaald (zie ook hoofdstuk 8). Wel vinden Amersfoorters dat er in 2011 meer sprake is van agressief verkeersgedrag, onoverzichtelijke verkeerssituaties en van graffiti. 2 De daling heeft waarschijnlijk (ook) te maken met het feit dat in de vraagstelling de voorbeelden telefooncellen en bushokjes worden genoemd. Vooral telefooncellen komen steeds minder vaak voor in de buurt. In de toekomst zal in deze monitor, net als in de Veiligheidsmonitor, worden gesproken over vernieling van straatmeubilair. 24 Monitor Leefbaarheid en Veiligheid