Veiligheidsmonitor Heemstede 2008

Transcriptie

1 Reageren Concernstaf Afdeling Onderzoek en Statistiek, Grote Markt 2, 2011 RD Haarlem november 2009 Gemeente Haarlem, Onderzoek en Statistiek Veiligheidsmonitor Heemstede 2008 Hoe veilig is de gemeente Heemstede?

2

3 Veiligheidsmonitor Heemstede 2008 Hoe veilig is gemeente Heemstede? Onderzoek en Statistiek Haarlem, oktober 2009

4 Colofon Opdrachtgever: Gemeente Haarlem Samensteller: Gemeente Haarlem Hoofdafdeling Concernstaf Afdeling Onderzoek en Statistiek Postbus PB Haarlem Telefoon: Fax: Internet: Bezoekadres : Stadhuis Grote Markt RD Haarlem Auteur: Lisette Goudsmit Ondersteuning: Martijn Canisius / Kees Otto / Djamal Bouznad / Pieter Waal Bronvermelding: Alles uit deze uitgave mag vrij worden gebruikt, mits onder duidelijke vermelding van de samensteller en de naam van de rapportage. Veiligheidsmonitor Heemstede 2 Onderzoek en Statistiek Haarlem

5 Samenvatting en vergelijking met landelijke cijfers Leefbaarheid De leefbaarheid en veiligheid in Heemstede wordt met een ruime voldoende beoordeeld. Wegen en plantsoenen worden goed onderhouden. Ook buiten is er voldoende verlichting volgens het merendeel van de Heemstedenaren. Een verbeterpunt zijn speelplekken en voorzieningen voor jongeren. In de buurt gaat men prettig met elkaar om. Bewoners voelen zich thuis en ze zijn tevreden over de bevolkingssamenstelling. Ruim een derde heeft veel contact met buurtbewoners en vindt het hun buurt gezellig. De gemeente kan wel nog wat beter communiceren over de leefbaarheid en veiligheid. Buurtproblemen Hondenpoep blijft voor bijna één op de drie inwoners van Heemstede een vaak voorkomend buurtprobleem. Rommel en vernieling komen minder vaak voor. Daarnaast ondervindt 7% vaak overlast van jongeren. Van de vermogensdelicten komt volgens 8% van de bewoners vernieling van auto s/ diefstal vanaf auto s vaak voor. Bij verkeersoverlast laat ruim en kwart weten vaak last te hebben van te hard rijden en een iets kleinere groep van parkeeroverlast. De drie belangrijkste problemen die de gemeente met voorrang zou moeten aanpakken: te hard rijden, hondenpoep en parkeeroverlast. Onveiligheidsbeleving Bijna één op de vijf Heemstedenaren voelt zich wel eens onveilig en 13% voelt zich wel eens onveilig in de eigen buurt. Met name plekken waar jongeren rondhangen en bij het treinstation voelen bewoners zich onveilig. De kans op woninginbraak wordt door 6% van de Heemstedenaren (heel) hoog ingeschat. De kans op portemonneediefstal schat 5% (heel) hoog in. Ruim één op de tien doet s avonds/ s nachts niet open vanwege onveiligheidsgevoelens. Respectloos gedrag wordt volgens bijna een kwart door onbekenden op straat en volgens 16% in het openbaar vervoer vertoont. Daarnaast wordt 15% door personeel van bedrijven, 10% door personeel van overheidsinstanties en 5% door bekenden respectloos behandeld. Slachtofferschap en ondervonden delicten 9% van de inwoners van Heemstede is eenmaal of vaker slachtoffer geworden van één of meer delicten. Vier van de tien slachtoffers kende de dader. 80% van de ondervonden delicten vindt in de eigen gemeente plaats. Ruim één derde van de delicten vindt thuis plaats. 27% is slachtoffer geworden op straat en 12% in een winkel/ warenhuis. Melding en aangifte van misdrijven Ruim een kwart van de delicten is door de Heemstedenaren bij de politie gemeld. De meeste meldingen worden op het politiebureau gemeld. 29% is telefonisch gemeld en bijna één op de vijf via internet. De meeste genoemde reden om een delict niet te melden is dat het toch niet helpt. Ook vond men het niet altijd belangrijk genoeg om te melden. Redenen om het wel te melden was voornamelijk omdat men vond dat de politie het moest weten en dat het op moest houden. Ook deed bijna een kwart aangifte om verzekeringsredenen. Contacten met de politie Men kan voor diverse redenen contact hebben gehad met de politie; vanwege handhaving, aangifte/ melding of andere contacten. Over het algemeen is een ruime meerderheid (70%) van de Heemstedenaren (zeer) tevreden over het optreden van de politie bij het laatste contact. 16% is ontevreden over dit contact. De ontevredenheid heeft te maken met het te weinig ingrijpen/doen van de politie, het optreden was niet efficiënt, de politie was onverschillig en de problemen zijn niet opgelost. Functioneren van de politie Ongeveer de helft van de Heemstedenaren is (zeer) tevreden over het totale functioneren van de politie in de woonbuurt; 9% is (zeer) ontevreden. Over het algemeen neemt de politie je serieus, biedt zij burgers bescherming, doet zij haar best en reageert ze op buurtproblemen. De aanpak kan efficiënter en het contact met buurtbewoners kan beter. De politie laat zich volgens bijna de helft te weinig zien, volgens één derde komen ze te weinig uit de auto en volgens 23% zijn ze onvoldoende aanspreekbaar. Daarnaast hebben ze te weinig tijd voor allerlei zaken (20%). Wel spreekt de helft zich positief uit over het vertrouwen in de politie. De rol als crimefighter wordt volgens minder Heemstedenaren goed vervuld. Veiligheidsmonitor Heemstede 3 Onderzoek en Statistiek Haarlem

6 Samenvatting Ook zou de interactie tussen burger en politie beter kunnen; de communicatie verloopt niet altijd naar wens. Voorzorgsmaatregelen tegen criminaliteit Een ruime meerderheid heeft ter preventie buitenverlichting en extra veiligheidssloten op buitendeuren aangebracht. Eén op de vijf heeft een alarminstallatie. Een ruime meerderheid haalt waardevolle spullen uit de auto of laat ze thuis om diefstal te voorkomen. Ook laat een meerderheid van de Heemstedenaren s avonds het licht branden bij afwezigheid en wordt de fiets in een bewaakte fietsenstalling gezet. Heemstede versus landelijk profiel In onderstaande tabel zijn voor een aantal belangrijke kernindicatoren de verschillen tussen Heemstede en Nederland weergegeven: Kernindicatoren Heemstede in vergelijking met Nederland Gemeente Heemstede Nederland leefbaarheid leefbaarheid gemiddeld rapportcijfer 7,6 7,4 woonomgeving gemiddeld rapportcijfer 7,7 7,4 sociale cohesie 6,3 6,3 buurtproblemen dreiging 0,6 1,2 sociale overlast 1,0 1,7 overlast vermogensdelicten 2,3 2,7 verkeersoverlast 3,8 3,7 fysieke verloedering 3,1 3,6 overige overlast 1,0 1,3 nummer 1 belangrijkste problemen Te hard rijden Te hard rijden nummer 2 belangrijkste problemen Hondenpoep Hondenpoep nummer 3 belangrijkste problemen Parkeeroverlast Parkeeroverlast onveiligheidsbeleving veiligheid eigen buurt gemiddeld rapportcijfer 7,3 7,0 % (hele) grote kans op woninginbraak komend jaar 6 5 % (hele) grote kans op mishandeling komend jaar 2 2 % (hele) grote kans op diefstal portemonnee komend jaar 5 6 slachtofferschap slachtofferschap totaal; % slachtoffer in de afgelopen 12 maanden 9 25 geweldsdelicten totaal 2 5 vermogensdelicten totaal 4 13 functioneren politie oordeel totale functioneren politie in uw buurt: % (zeer) tevreden beschikbaarheid politie 4,8 4,3 functioneren politie (in deze buurt) 5,5 5,2 voorzorgsmaatregelen tegen criminaliteit socio-preventieve maatregelen: gemiddeld aantal getroffen maatregelen 2,6 2,4 techno-preventieve maatregelen: gemiddeld aantal getroffen maatregelen 1,6 1,7 In Heemstede steken leefbaarheid, buurtproblemen, slachtofferschap en het functioneren van de politie gunstig af ten opzichte van het profiel van Nederland. Wat betreft onveiligheidsbeleving en de voorzorgsmaatregelen die tegen criminaliteit kunnen worden genomen, is het oordeel van de Heemstedenaren ongeveer overeenkomstig de rest van Nederland. Veiligheidsmonitor Heemstede 4 Onderzoek en Statistiek Haarlem

7 Inhoudsopgave Colofon...2 Samenvatting en vergelijking met landelijke cijfers...3 Inhoudsopgave Inleiding Aanleiding Opzet van het onderzoek Leeswijzer Leefbaarheid woonbuurt Inleiding Voorzieningen en sociale cohesie Ontwikkeling afgelopen jaar Beoordeling gemeentelijke inzet Buurtproblemen Inleiding Fysieke verloedering Dreiging en (sociale) overlast Vermogensdelicten Verkeersoverlast Belangrijkste problemen Onveiligheidsbeleving Inleiding Onveiligheidsgevoelens Slachtofferkans Vermijdingsgedrag Respectloos gedrag Slachtofferschap en ondervonden delicten Inleiding Persoonlijk slachtofferschap Slachtofferschap van geweldsdelicten Slachtofferschap van vermogensdelicten Slachtofferschap van vandalismedelicten Ondervonden delicten Ondervonden geweldsdelicten Ondervonden vermogensdelicten Ondervonden vandalismedelicten Bekendheid met daders Ondervonden delicten naar plaats van het voorval Geografische locatie Pleegplek Melding en aangifte van misdrijven Inleiding Melding Aangifte Wijze van melden Motieven voor al dan niet melden/ aangeven Redenen voor niet melden Redenen voor aangifte Contacten tussen politie en burgers Inleiding Contact met politie Handhaving Aangifte/melding...31 Veiligheidsmonitor Heemstede 5 Onderzoek en Statistiek Haarlem

8 Inhoudsopgave Andere contacten Tevredenheid over optreden politie Handhaving Aangifte/ melding Andere contacten Redenen voor ontevredenheid Functioneren van de politie in de woonbuurt Inleiding Tevredenheid over het totale functioneren van de politie Functioneren van de politie Beschikbaarheid van de politie Politie betrouwbaar en bekwaam? Interactie tussen politie en burgers Voorzorgsmaatregelen tegen criminaliteit Inleiding Technologische preventieve maatregelen Sociologische preventieve maatregelen Preventie totaal...40 Bijlage...41 Veiligheidsmonitor Heemstede 6 Onderzoek en Statistiek Haarlem

9 1. Inleiding 1.1 Aanleiding De integrale Veiligheidsmonitor is in 2008 van start gegaan. Met de monitor ontstaat één gezaghebbend instrument voor het meten van veiligheidsgevoelens bij de bevolking op landelijk, regionaal en lokaal niveau. De Veiligheidsmonitor is belangrijk bij het beoordelen van de effectiviteit van het (veiligheids)beleid en richt zich met nadruk op alle bestuurslagen. De rijksoverheid draagt zorg voor de uitvoering op landelijk niveau. Politiekorpsen en individuele gemeenten kunnen zich op vrijwillige basis aansluiten. Heemstede, Bloemendaal en Heemskerk zijn de eerste gemeenten in Kennemerland die gebruik gaan maken van de integrale Veiligheidsmonitor. Het veldwerk is uitgevoerd door Intomart GfK. Onderzoek en Statistiek Haarlem is door deze gemeentes gevraagd voor dit onderzoek de analyse en rapportage te verzorgen. Deze rapportage beschrijft de gemeente Heemstede. 1.2 Opzet van het onderzoek Het doel van de Veiligheidsmonitor is een gedetailleerd beeld te krijgen van de veiligheidssituatie in de gemeente. Hiervoor is een aselecte (willekeurige) steekproef getrokken uit de bevolking van 15 jaar en ouder. De vragenlijst is in begin 2009 uitgezet. Er zijn 1081 enquêtes ingevuld. De vragenlijst is op diverse manier afgenomen: via internet (680 respondenten), via een papieren vragenlijst (158 respondenten), telefonisch (239 respondenten) en face-to-face (4 respondenten). De respons in Heemstede komt daarmee uit op 49%. In 2007 was de respons 45%. Van de respondenten die dit keer de enquête hebben ingevuld is 41% man en 59% vrouw. De gemiddelde leeftijd is 57 jaar. Het bestand is gewogen naar politieregio. Een uitgebreide toelichting hiervan is te vinden in de Integrale Veiligheidsmonitor 2008 (de landelijke rapportage). De ingevulde vragenlijsten zijn in de computer ingevoerd en geanalyseerd met behulp van het dataanalyse programma SPSS. Onderzoek en Statistiek Haarlem kreeg de data over 2008 aangeleverd in een SPSS bestand. In de rapportage voor de gemeente Heemstede is een uitsplitsing opgenomen naar drie deelgebieden: Heemstede Centrum Oost Zuid (HCOZ), Heemstede Noord Oost (HNO) en Heemstede West Zuid (HWZ). Wanneer in de tekst wordt gesproken over verschillen, worden hiermee statistisch significante verschillen bedoeld. Dit wil zeggen dat getoetst is of de verschillen op toeval berusten. Er is getoetst met een chi-kwadraat toets bij een betrouwbaarheidsinterval van 95%. De wijken zijn hierbij afgezet tegen het gemiddelde van de gehele gemeente. 1.3 Leeswijzer De rapportage wordt voorafgegaan door een samenvatting van de belangrijkste uitkomsten en een bondige vergelijking in cijfers met de landelijke Veiligheidsmonitor. Hoofdstuk 2 bespreekt de leefbaarheid in de buurt. De gegevens zijn onderverdeeld in de fysieke kwaliteit en sociale kwaliteit. Ook komt in dit hoofdstuk de gemeentelijke inzet naar voren. In hoofdstuk 3 gaan we in op de buurtproblemen, zoals fysieke verloedering, dreiging, (sociale) overlast, vermogensdelicten en verkeersoverlast. Daarna komt in hoofdstuk 4 de (on)veiligheidsbeleving aan bod. Dit hoofdstuk gaat ook in op de vermeende slachtofferkans, vermijdingsgedrag en respectloos gedrag. Hoofdstuk 5 staat geheel in het teken van slachtofferschap en ondervonden delicten. Van welk delict is men het laatste jaar slachtoffer geworden, waar is dat gebeurd en is de dader bekend? Deze vragen worden in dit hoofdstuk beantwoord. Vervolgens gaat hoofdstuk 6 in op de meldingen en aangiften van misdrijven. Het geeft aan hoe delict zijn gemeld en waarom ze wel of niet gemeld zijn. In hoofdstuk 7 gaan we vervolgens in op de contacten tussen politie en burgers. We zien om wat voor soort contact het gaat en of men tevreden was over dit contact. Het functioneren van de politie in de woonbuurt zien we terug in hoofdstuk 8. Tot slot sluit hoofdstuk 9 af met eventuele voorzorgsmaatregelen die men kan nemen tegen criminaliteit. In een bijlage is de vragenlijst weergegeven. Veiligheidsmonitor Heemstede 7 Onderzoek en Statistiek Haarlem

10 Inleiding Veiligheidsmonitor Heemstede 8 Onderzoek en Statistiek Haarlem

11 2. Leefbaarheid woonbuurt 2.1 Inleiding In hoofdstuk 2 behandelen we de leefbaarheid van de buurt. Paragraaf 2.2 gaat in op een aantal leefbaarheidstellingen, zowel over fysieke voorzieningen als sociale cohesie in de buurt. Paragraaf 2.3 laat zien of bewoners zelf actie ondernemen om de buurt te verbeteren en of ze vinden dat de buurt vooruit of achteruit is gegaan het afgelopen jaar. Ook geeft deze paragraaf een aantal rapportcijfers en kerncijfers over leefbaarheid. Tot slot gaat paragraaf 2.4 over het functioneren van de gemeente waar het gaat om de aanpak van leefbaarheid en veiligheid. 2.2 Voorzieningen en sociale cohesie Over het algemeen worden zowel grijze als groene voorzieningen goed beoordeeld door Heemstedenaren, zie tabel 2.1. Wegen, paden en pleintjes worden volgens 66% goed onderhouden. Een iets grotere groep (69%) is te spreken over het onderhoud van perken, plantsoenen en parken. Drie kwart is van mening dat de buurt buiten goed verlicht is. Beduidend slechter scoren de voorzieningen voor jongeren en kinderen; respectievelijk 13% en 41% is hier tevreden over. Tabel 2.1 Fysieke voorzieningen in de woonbuurt (in %) Wegen goed onderhouden Plantsoenen goed onderhouden Buiten goed verlicht Goede speelplekken Goede voorzieningen jongeren 13,0 14,2 9,8 14,7 41,3 47,4 35,2 41,1 66,2 66,0 64,9 67,7 69,2 69,0 70,5 68,2 75,0 73,6 77,8 73, Heemstede HWZ HNO HCOZ HNO scoort een stuk lager dan gemeentebreed wat betreft de aanwezigheid van speelplekken voor kinderen. HWZ is hier, ten opzichte van heel Heemstede, meer tevreden over. Over medebuurtgenoten is men goed te spreken; de sociale cohesie is hoog (zie tabel 2.2). Bijna drie kwart (74%) is tevreden over de bevolkingssamenstelling in de buurt. 71% vindt dat men op een prettige manier met elkaar omgaat. Bijna tweederde (62%) voelt zich dan ook thuis in de buurt waar ze wonen. Toch geeft een kwart aan elkaar nauwelijks te kennen. Twee op de vijf vindt dat ze in een gezellige buurt wonen waar veel saamhorigheid is en bijna vier op de tien Heemstedenaren (38%) heeft veel contact met zijn of haar buurtgenoten. Veiligheidsmonitor Heemstede 9 Onderzoek en Statistiek Haarlem

12 Leefbaarheid woonbuurt Tabel 2.2 Sociale cohesie (in %) Mensen kennen elkaar nauwelijks Prettige omgang met elkaar Gezellige buurt, veel saamhorigheid Voel me thuis bij de mensen Veel contact met buurtbewoners Tevreden over bevolkinssamenstelling 25,2 25,1 26,4 24,1 42,3 44,2 35,0 47,4 37,7 37,2 34,2 41,5 71,2 72,0 70,5 71,2 62,0 61,4 64,0 60,6 73,8 75,2 74,0 72, Heemstede HWZ HNO HCOZ De beoordelingen van de verschillende buurten van Heemstede zijn op deze stellingen ongeveer gelijk. Wel geven in HNO minder mensen dan in de gehele gemeente aan dat ze in een gezellige buurt wonen waar veel saamhorigheid heerst. Ongeveer één derde vindt dat dit het geval is. Voor sociale cohesie in de woonomgeving kan een schaalscore berekend worden op basis van vier van de zes hierboven genoemde stellingen (nauwelijks elkaar kennen, prettige manier omgaan, gezellige buurt met saamhorigheid en thuis voelen). Deze schaalscore varieert tussen 0 en 10, waarbij een lagere score overeenkomt met minder sociale cohesie en omgekeerd. Voor Heemstede komt het uit op 6,3. Ter vergelijking: bij de landelijke Veiligheidsmonitor was deze schaalscore gelijk met Heemstede. 2.3 Ontwikkeling afgelopen jaar Ongeveer één op de vijf (21%) bewoners is zelf het afgelopen jaar actief geweest om de buurt te verbeteren. 16% vindt dat de buurt het afgelopen jaar verbeterd is. Een iets kleinere groep (12%) is juist van mening dat de buurt achteruit is gegaan. Twee derde (67%) geeft aan dat de buurt noch verbeterd noch verslechterd is in de laatste 12 maanden. Heemstedenaren konden ook de leefomgeving met een rapportcijfer beoordelen. Hierbij ging het om de woonomgeving, de leefbaarheid en de veiligheid van de buurt. In tabel 2.3 op de volgende pagina zien we dat men tevreden is met de eigen woonbuurt. Veiligheidsmonitor Heemstede 10 Onderzoek en Statistiek Haarlem

13 Leefbaarheid woonbuurt Tabel 2.3 Kwaliteit en leefbaarheid woonomgeving Cijfer voor de woonomgeving Cijfer leefbaarheid woonomgeving Cijfer veiligheid woonomgeving Cijfer sociale kwaliteit woonomgeving Cijfer fysieke kwaliteit woonomgeving 6,3 6,3 6,2 6,4 5,8 5,8 5,7 5,9 7,7 7,8 7,8 7,7 7,6 7,7 7,7 7,5 7,3 7,3 7,2 7, Heemstede HWZ HNO HCOZ De woonomgeving wordt met een 7,7 goed beoordeeld. Ook de leefbaarheid wordt met een 7,6 goed gewaardeerd. De veiligheid scoort met een 7,3 iets lager, maar nog steeds ruim voldoende. De sociale kwaliteit is net een voldoende; 6,3. De fysieke kwaliteit komt nog iets later uit met een 5, Beoordeling gemeentelijke inzet Niet iedereen is even te spreken over het functioneren van de gemeente waar het gaat om de aanpak van leefbaarheid en veiligheid. Tabel 2.4 op de volgende pagina laat zien dat er voor de gemeente nog winst te behalen is. Ruim de helft vindt dat de gemeente voldoende over de aanpak van de leefbaarheid en veiligheid informeert (60%) en dat de gemeente bereikbaar is voor meldingen en klachten omtrent leefbaarheid en overlast (57%). Een nagenoeg even grote groep (56%) vindt dat de gemeente aandacht heeft voor het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in de buurt. 49% is van mening dat de gemeente de buurt betrekt bij de aanpak. 40% geeft aan dat de gemeente reageert op meldingen en klachten. Slechts 30% zegt dat de gemeente doet wat ze zegt bij het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in de buurt. Het totaal oordeel komt vervolgens net op een voldoende (6,2) uit. HNO vindt minder dan gemiddeld dat de gemeente reageert op meldingen en klachten over de leefbaarheid en overlast. HWZ is ten opzichte van de rest van de gemeente het best te spreken over de bereikbaarheid voor meldingen en klachten. Maar over het algemeen is HCOZ het meest te spreken over de gemeentelijke inzet, wat tot uitdrukking komt in het totale oordeel. Veiligheidsmonitor Heemstede 11 Onderzoek en Statistiek Haarlem

14 Tabel 2.4 Leefbaarheid woonbuurt Oordeel gemeentelijke inzet in de buurt (in %) informeert over aanpak L.&V. bereikbaar voor meldingen en klachten L.&O. aandacht voor verbeteren L.&V. bertrekt buurt bij aanpak L.&V. reaktie op meldingen en klachten L.&O. gemeente doet wat ze zegt bij verbeteren L.&V. 59,6 56,4 58,3 63,9 56,8 64,5 52,3 53,7 56,2 52,9 56,4 59,4 48,8 43,6 49,2 53,2 39,7 45,3 31,2 42,3 29,4 27,7 26,8 33, Heemstede HWZ HNO HCOZ L.&V. = leefbaarheid en veiligheid L.&O. = leefbaarheid en overlast Veiligheidsmonitor Heemstede 12 Onderzoek en Statistiek Haarlem

15 3. Buurtproblemen 3.1 Inleiding Hoofdstuk 3 gaat in op de buurtproblemen die er zijn. Paragraaf 3.2 begint met het behandelen van de fysieke verloedering, waarna paragraaf 3.3 ingaat op dreiging en (sociale) overlast in de buurt. Vermogensdelicten komen vervolgens in paragraaf 3.4 aan de orde. Paragraaf 3.5 brengt de verkeersoverlast in beeld. Het hoofdstuk sluit af met de belangrijkste problemen in de buurt (paragraaf 3.6). 3.2 Fysieke verloedering Fysieke verloedering van de buurt is één van de problemen waar een woonbuurt mee te maken kan hebben. Tabel 3.1 geeft een aantal van deze problemen weer. Tabel 3.1 Fysieke verloedering in de woonbuurt (in %) Hondenpoep Rommel op straat Vernieling telefooncellen/ bushokjes Bekladding muren/ gebouwen 3,1 1,6 1,9 1,6 1,3 12,2 12,5 14,7 9,6 10,7 15,0 13,9 30,5 28,7 31,9 30, Heemstede HWZ HNO HCOZ Hondenpoep is voor bijna één op de drie Heemstedenaren een probleem dat vaak voor komt. Rommel op straat komt minder vaak voor en is volgens 12% een vaak voorkomend probleem. Een nagenoeg even grote groep (11%) zegt dat vernieling van telefooncellen of bushokjes vaak voorkomt. Tot slot komt bekladding van muren en/of gebouwen het minst vaak voor van de bovengenoemde problemen. Hiervan vindt nog geen 2% dat het vaak voorkomt. HNO heeft minder last van vernielingen van telefooncellen of bushokjes dan gemeentebreed, terwijl HWZ hier juist meer last van heeft (resp. 3% en 15%). Voor fysieke verloedering van de woonomgeving is een schaalscore berekend op basis van de vier hierboven genoemde stellingen. Deze score varieert tussen 0 en 10. Hiervoor geldt: hoe hoger deze waarde, hoe meer inwoners vinden dat fysieke verloedering vaak voorkomt in hun woonbuurt. Voor Heemstede komt fysieke verloedering uit op 3,1. Bij de landelijke Veiligheidsmonitor was dit een 3,6. Veiligheidsmonitor Heemstede 13 Onderzoek en Statistiek Haarlem

16 Buurtproblemen 3.3 Dreiging en (sociale) overlast Vormen van dreiging en sociale overlast komen naar voren in tabel 3.2. De overlast van groepen jongeren is naar verhouding de meeste gesignaleerde vorm van bedreigende overlast in Heemstede. 6,5% van de Heemstedenaren geeft aan dat dit in hun buurt vaak voorkomt. Dronken mensen en jeugdcriminaliteit komen na overlast van jongeren met respectievelijk 2,3% en 1,4%. De overige onderwerpen scoren allemaal tussen de 0,3% en 1,0%. Tabel 3.2 Dreiging en sociale overlast in de woonbuurt (in %) overlast groepen jongeren dronken mensen op straat jeugdcriminaliteit drugsoverlast ongewenste aandacht vrouwen lastig gevallen op straat bedreiging straatroof gewelddelicten 2,3 1,6 2,1 1,4 1,0 0,2 1,0 1,6 0,9 0,4 1,0 1,2 1,6 0,2 0,9 1,7 0,3 0,7 0,8 1,5 0,6 0,4 0,3 0,2 0,6 0,2 0,3 0,9 0,0 0,0 3,1 3,0 4,8 6,5 6,5 8, Heemstede HWZ HNO HCOZ De inwoners van HCOZ ervaren minder dreiging en sociale overlast door jeugdcriminaliteit dan gemeentebreed, terwijl HWZ hier meer overlast van ervaart. Op basis van de antwoorden over acht van deze problemen, exclusief de stelling over dronken mensen, is een schaalscore (van 0 tot 10) voor dreiging berekend. Een hogere score betekent dat dreiging in de buurt volgens de inwoners vaak voorkomt. Dreiging scoort laag in Heemstede met een 0,6. HWZ scoort hier wat hoger op dan gemiddeld (0,8). De schaalscore voor heel Nederland is nog wat hoger (1,2). Uit de antwoorden over drugsoverlast, lastigvallen op straat, overlast jongeren en dronken mensen is een schaalscore afgeleid voor sociale overlast. Hoe hoger de score, hoe hogere het aantal inwoners dat aangeeft dat sociale overlast in de eigen woonbuurt voorkomt. Voor Heemstede komt de sociale overlast uit op 1,0. De landelijke schaalscore is ook hier hoger (1,7). Tabel 3.3 op de volgende pagina geeft overige vormen van overlast weer. Geluidsoverlast (anders dan door verkeer) wordt relatief het meeste genoemd. 9% geeft aan hier vaak last van te ondervinden. HCOZ wijkt het meeste af van het gemiddelde. In Heemstede heeft 3% vaak last van omwonenden en 2% van de horeca. HCOZ geeft het vaakst aan last te hebben van horecagelegenheden. Veiligheidsmonitor Heemstede 14 Onderzoek en Statistiek Haarlem

17 Buurtproblemen Ook uit deze buurtproblemen is een schaalscore afgeleid, met een hogere score wijzend op meer inwoners die deze vormen van overlast ervaren. De schaalscore is voor Heemstede 1,0. Voor Nederland is dit 1,3. Tabel 3.3 Vormen van overige overlast in de woonbuurt (in %) andere vormen geluidsoverlast overlast omwonenden overlast horecagelegenheden overlast van zwervers/ daklozen 3,0 2,2 3,0 3,9 1,8 0,6 0,9 3,9 0,1 0,2 0,0 0,0 8,9 7,9 8,5 10, Heemstede HWZ HNO HCOZ 3.4 Vermogensdelicten Van de vermogensdelicten komt autovandalisme in Heemstede het vaakst voor (zie tabel 3.4). 8% van de inwoners geeft aan dat beschadiging of vernieling aan auto s en diefstal vanaf auto s (bijvoorbeeld wieldoppen) vaak voorkomt. Inbraak in woningen en fietsendiefstal volgen met resp. 4% en 5%. Diefstal uit auto s komt volgens 1% vaak voor. Ook deze vormen van buurtproblemen vormen een schaalscore van 0 (overlast komt niet voor) tot 10 (alle vormen komen vaak voor). Vermogensdelicten scoren een 2,3. HNO scoort hoger dan gemiddeld op deze schaalscore (2,7). De schaalscore van geheel Nederland is gelijk aan die van HNO. Tabel 3.4 Vermogensdelicten (in %) vernieling van auto's/ diefstal vanaf auto's inbraak in woningen fietsendiefstal diefstal uit auto's 1,2 1,0 0,3 2,2 2,2 4,1 3,4 4,5 5,0 4,6 3,8 5,9 7,5 7,0 6,8 9, Heemstede HWZ HNO HCOZ Veiligheidsmonitor Heemstede 15 Onderzoek en Statistiek Haarlem

18 Buurtproblemen 3.5 Verkeersoverlast Tabel 3.5 geeft weer hoeveel verkeersoverlast inwoners ervaren. Koploper is te hard rijden; 27% vindt dat dit vaak voorkomt in de eigen woonbuurt. Parkeeroverlast komt daarna het meeste voor. Bijna een kwart (23%) vindt dat dit vaak voorkomt in hun buurt. Geluidsoverlast door verkeer en agressief verkeersgedrag volgen met respectievelijk 15% en 11%. HCOZ ervaart meer parkeeroverlast dan gemeentebreed het geval is. Tabel 3.5 Verkeersoverlast in de woonbuurt (in %) te hard rijden parkeeroverlast geluidsoverlast verkeer agressief verkeersgedrag 27,2 26,4 31,9 23,5 23,3 18,7 20,7 30,1 14,6 13,0 17,3 13,6 11,3 9,8 12,4 11, Heemstede HWZ HNO HCOZ Verkeersoverlast is ook samengenomen in een schaalscore. Hoe hoger de score, hoe meer inwoners vinden dat verkeersoverlast vaak voorkomt in hun buurt. Verkeersoverlast scoort in Heemstede een 3,8. HNO ervaart over het algemeen meer verkeersoverlast dan gemiddeld, HWZ doet dit over het algemeen minder. De verkeersoverlast in Heemstede loopt ongeveer gelijk met hoe die in heel Nederland wordt gevoeld (3,7). 3.6 Belangrijkste problemen Respondenten konden aangeven welke 2 van de 25 eerdergenoemde buurtproblemen zij het liefst direct aangepakt zouden willen zien (zie tabel 3.6 op de volgende pagina). Op één zien we te hard rijden. Een kwart (25%) van de Heemstedenaren geeft aan dat dit probleem met voorrang aangepakt moet worden. Hondenpoep volgt met 22%. De top 3 wordt afgesloten met parkeeroverlast; 19% vindt dat dit probleem met voorrang moet worden opgelost. Ten slotte zegt 13% dat geen enkel probleem met voorrang aangepakt hoeft te worden. In tabel 3.6 op de volgende pagina staan alle problemen weergegeven. Veiligheidsmonitor Heemstede 16 Onderzoek en Statistiek Haarlem

19 Tabel 3.6 Buurtproblemen in de woonbuurt (in %) Buurtproblemen te hard rijden hondenpoep parkeeroverlast overlast jongeren rommel inbraak woning vernieling/diefstal vanaf auto's geluidsoverlast verkeer vernieling telcel/bushok agressief verkeersgedrag geluidsoverlast anders fietsendiefstal overlast omwonenden jeugdcriminaliteit diefstal uit auto's bedreiging overlast horeca bekladding gebouwen lastig vallen mensen overlast zwervers lastigvallen vrouwen dronken mensen geweldsdelicten drugsoverlast straatroof geen enkel probleem 6,5 5,3 5,2 4,3 3,1 2,6 2,1 1,7 1,4 1,3 1,2 0,4 0,4 0,3 0,3 0,2 0,2 0,1 9,8 9,6 9,3 12,3 12,7 19,4 22,1 25, Vervolgens hebben we voor de top 10 problemen die met voorrang aangepakt moeten worden, gekeken naar verschillen in de wijken. Tabel 3.7 geeft hiervan een beeld. HCOZ wil meer dan gemiddeld van de parkeeroverlast af. HNO wil dat er meer aanpak komt van de overlast van vernielingen van telefooncellen of bushokjes. Ook HWZ verschilt op een paar punten met de gehele gemeente: ze hebben meer overlast van jongeren en willen dat dit directer wordt aangepakt. Voorts geven de bewoners in deze wijk vaker aan dat ze geen enkel vorm van overlast ervaren (19% versus 13%). Veiligheidsmonitor Heemstede 17 Onderzoek en Statistiek Haarlem

20 Tabel 3.7 Buurtproblemen Top 10 buurtproblemen in de woonbuurt (in %) te hard rijden hondenpoep parkeeroverlast overlast jongeren rommel inbraak woning vernieling/diefstal vanaf auto's geluidsoverlast verkeer vernieling telcel/bushok agressief verkeersgedrag 1,7 11,2 12,3 8,4 10,5 9,8 9,0 10,9 9,7 9,6 6,4 13,9 8,7 9,3 10,3 11,0 6,7 6,5 6,0 6,4 7,0 5,3 6,4 7,8 5,2 5,1 6,1 4,3 25,0 22,3 28,4 24,4 22,1 21,4 24,0 20,9 19,4 27,2 19,6 18, Heemstede HCOZ HNO HWZ Veiligheidsmonitor Heemstede 18 Onderzoek en Statistiek Haarlem

21 4. Onveiligheidsbeleving 4.1 Inleiding Dit hoofdstuk behandelt de onveiligheidsbeleving van de bewoners uit Heemstede. Paragraaf 4.2 begint met hoe onveilig men zich voelt. Daarna staat in paragraaf 4.3 hoe groot men de kans acht dat men zelf slachtoffer wordt. Vervolgens gaat paragraaf 4.4 in op hoe vaak bewoners bepaalde situaties vermijden vanwege onveiligheidsgevoelens. Het hoofdstuk sluit af met respectloos gedrag (paragraaf 4.5). 4.2 Onveiligheidsgevoelens Tabel 4.1 geeft weer hoe onveilig bewoners zich voelen in het algemeen en in hun eigen buurt. Zo is te zien dat bijna één op de vijf zich wel eens onveilig voelt (18%). Ook is gevraagd in welke mate men zich onveilig voelt; 2% van alle respondenten voelt zich vaak onveilig. In de eigen woonbuurt voelt 13% zich wel eens onveilig. Van alle respondenten voelt 1% zich in de eigen woonbuurt vaak onveilig. Tabel 4.1 Onveiligheidsgevoelens in Heemstede (in %) voelt zich wel eens onveilig voelt zich vaak onveilig voelt zich wel eens onveilig in eigen buurt voelt zich vaak onveilig in eigen buurt 1,8 1,5 2,7 1,4 1,0 1,5 1,2 0,2 12,6 12,6 12,2 12,8 15,7 18,4 19,7 19, Heemstede HWZ HNO HCOZ Vrouwen geven vaker aan zich wel eens onveilig te voelen dan mannen (21% versus 15%). Ook voelen zij zich vaker wel eens onveilig in de eigen woonbuurt (15% versus 10%). Ook jongeren in de leeftijdscategorie jaar voelen zich vaker wel eens onveilig dan bewoners van 45 t/m 54 jaar. Vervolgens is doorgevraagd op welke plekken men zich onveilig voelde. Dit zien we weergegeven in tabel 4.2 op de volgende pagina. We zien dat veruit de meeste mensen zich wel eens onveilig voelen op plekken waar groepen jongeren rondhangen; 37% voelt zich daar onveilig. Bijna drie op de tien bewoners voelt zich wel eens onveilig op het treinstation. In het openbaar vervoer voelt 17% zich wel eens niet veilig. Ruim één op de tien voelt zich rondom uitgaansgelegenheden wel eens onveilig. 7% voelt zich wel eens onveilig in het winkelgebied of winkelcentrum in de eigen buurt. Een bijna even grote groep voelt zich wel eens in het centrum van Heemstede en in eigen huis niet veilig (respectievelijk 7% en 6%). De wijken scoren in de resultaten niet heel anders dan gemiddeld. Wel zeggen vrouwen zich vaker dan mannen onveilig te voelen bij plekken waar groepen jongeren rondhangen, in het winkelgebied, in het openbaar vervoer en bij het treinstation. Inwoners van Heemstede tot 44 jaar voelen zich logischerwijs vaker onveilig in uitgaansgelegenheden dan mensen van 65+. Maar ook voelen mensen van 65+ zich minder vaak onveilig op plekken waar groepen jongeren rondhangen. Opvallend is verder dat leeftijdscategorie zich vaker onveilig in huis voelt dan mensen in de categorie Veiligheidsmonitor Heemstede 19 Onderzoek en Statistiek Haarlem

22 Tabel 4.2 Onveiligheidsbeleving Onveiligheidsgevoelens op specifieke plekken (in %) plekken waar jongeren rondhangen bij het treinstation in het openbaar vervoer rondom uitgaansgelegenheden winkelgebied/-centrum in eigen buurt in het centrum van de gemeente in eigen huis 17,1 18,1 19,2 14,3 11,2 11,7 9,5 12,4 7,2 7,7 7,4 6,5 6,5 4,6 7,3 7,8 6,4 8,1 6,1 5,1 36,6 40,5 33,4 36,0 28,4 31,0 28,8 25, Heemstede HWZ HNO HCOZ 4.3 Slachtofferkans Hier gaat het om hoe hoog de kans wordt geschat om komend jaar zelf slachtoffer te worden van woninginbraak, mishandeling of portemonneediefstal. Tabel 4.3 geeft hier inzicht in. Tabel 4.3 Slachtofferschap in Heemstede (in %) kans inbraak in woning 3,6 5,5 5,0 8,2 kans op mishandeling 0,7 0,7 1,5 3,2 kans diefstal portemonnee 4,8 4,2 4,5 5, Heemstede HWZ HNO HCOZ Veiligheidsmonitor Heemstede 20 Onderzoek en Statistiek Haarlem

23 Onveiligheidsbeleving Woninginbraak wordt in Heemstede het vaakst genoemd; 6% schat de kans hierop hoog of heel hoog in. 5% maakt deze inschatting voor portemonneediefstal. 2% denkt een (zeer) hoge kans te lopen op mishandeling. Binnen de wijk HNO denkt men een grotere kans te hebben om slachtoffer te worden van mishandeling dan gemeentebreed. Vrouwen denken vaker dan mannen kans te hebben slachtoffer te worden van portemonneediefstal (6% versus 3%). Heemstedenaren van jaar denken een grotere kans te maken slachtoffer te worden van inbraak dan jongeren van jaar. 4.4 Vermijdingsgedrag Voor een aantal onderwerpen is gevraagd of mensen bepaalde zaken niet doen vanwege onveiligheidsgevoelens. In tabel 4.4 zien we het percentage waarvan mensen zeggen dat het vaak voorkomt dat ze dit vermijdingsgedrag vertonen. Tabel 4.4 Vermijdingsgedrag - Onveiligheidsgevoelens (in %) 's avonds/'s nachts niet open doen vanwege onveiligheid kind(eren) niet toestaan ergens naartoe te gaan vanwege onveiligheid omlopen/ omrijden om onveilige plekken te mijden 2,5 3,1 2,6 1,3 1,8 2,3 1,0 1,4 10,8 11,1 11,3 9,7 voelt zich 's avonds vaak onveilig in de buurt op straat voelt zich 's avonds alleen thuis niet op zijn gemak 2,0 2,3 1,5 1,9 2,2 2,5 2,1 1, Heemstede HWZ HNO HCOZ We zien dat 11% s avonds en/ of s nachts niet open doet vanwege onveiligheidsgevoelens, 3% staat (hun) kind(eren) niet toe ergens heen te gaan en 2% rijdt of loopt om. Vrouwen doen vaker niet open of lopen/rijden om dan mannen om onveiligheid te vermijden. Ook mensen van 65+ doen vaker niet open in de avond of nacht. Daarentegen rijden of lopen mensen van jaar vaker om dan 65+-ers. Ook geeft 2% van de Heemstedenaren aan zich s avonds vaak onveilig te voelen op straat in hun buurt. Eenzelfde groep voelt zich s avonds thuis niet op zijn gemak. Mensen van jaar voelen zich vaker niet op het gemak s avonds, dan mensen van jaar. Veiligheidsmonitor Heemstede 21 Onderzoek en Statistiek Haarlem

24 Onveiligheidsbeleving 4.5 Respectloos gedrag Gevraagd is hoe vaak men vindt dat ze persoonlijk door een aantal specifieke personen of instanties respectloos zijn behandeld. Respectloos gedrag wil zeggen gedrag dat volgens de respondenten de grenzen van goed fatsoen overschrijdt. Tabel 4.5 geeft inzicht in de antwoorden. Respectloos gedrag door onbekenden op straat komt het vaakst voor, gevolgd door respectloos gedrag door onbekenden in het openbaar vervoer en door personeel van winkels of bedrijven. Bijna een kwart (23%) van de bewoners van 15 jaar en ouder gaf aan wel eens respectloos bejegend te zijn door onbekenden op straat. 16% geeft aan respectloos behandeld te zijn in het openbaar vervoer en 15% door personeel van bedrijven. Eén op de tien zegt dat personeel van overheidsinstanties respectloos gedrag vertonen. Tot slot is 5% respectloos behandeld door bekenden. Tabel 4.5 Respectloos gedrag (in %) door onbekenden op straat 23,2 22,4 21,0 26,2 door onbekenden in het openbaar vervoer 12,5 16,1 16,4 19,4 door personeel van winkels of bedrijven 15,2 17,5 15,3 13,0 door personeel van overheidsinstanties 7,7 9,8 11,0 10,8 door bekenden (partner, familie, vrienden) 5,0 6,4 4,3 4, Heemstede HWZ HNO HCOZ Bewoners van 65+ worden over het algemeen minder vaak respectloos behandeld. Bij vier van de vijf soorten personen of bedrijven (exclusief bekenden) wijken zij af van de andere leeftijdsgroepen. Veiligheidsmonitor Heemstede 22 Onderzoek en Statistiek Haarlem

25 5. Slachtofferschap en ondervonden delicten 5.1 Inleiding Dit hoofdstuk behandelt slachtofferschap en ondervonden delicten. Paragraaf 5.2 gaat in op diverse vormen van persoonlijk slachtofferschap. Daarna gaan we in paragraaf 5.3 in op de ondervonden delicten. In paragraaf 5.4 wordt uiteengezet of bewoners de daders van een delict kennen. Tot slot sluit paragraaf 5.5 af met de ondervonden delicten naar plaats van voorval. 5.2 Persoonlijk slachtofferschap In deze paragraaf wordt een totaalbeeld geschetst van de criminaliteit voor zover de respondenten in de twaalf maanden voorafgaand aan het onderzoek persoonlijk slachtoffer zijn geweest van één of meer delicten. Het gaat daarbij om geweldsdelicten (seksuele delicten, mishandeling en bedreiging), vermogensdelicten (inbraak of poging daartoe, fietsdiefstal, diefstal van of uit de auto, zakkenrollerij met of zonder geweld en overige diefstal), vandalismedelicten (beschadiging/ diefstal vanaf de auto en overige vernielingen) en overige, niet nader gespecificeerde delicten. Van alle respondenten is 8,9% éénmaal of vaker slachtoffer van één of meer van de eerder genoemde delicten. Daarnaast heeft 9,5% van alle huishoudens hier mee te maken gehad Slachtofferschap van geweldsdelicten In onderstaande tabel 5.1 zien we een aantal vormen van slachtofferschap van geweldsdelicten. Bedreiging komt het vaakst voor als geweldsdelict (1,5%). Mishandeling, seksuele mishandeling en diefstal met geweld komen minder vaak voor (0,2% tot 0,1%). Tabel 5.1 Slachtofferschap van geweldsdelicten (in %) bedreiging mishandeling sexuele mishandeling diefstal met geweld 0,2 0,2 0,0 0,3 0,2 0,0 0,2 0,4 0,1 0,0 0,0 0,2 0,7 1,3 1,5 2,6 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0 Heemstede HWZ HNO HCOZ Slachtofferschap van vermogensdelicten Tabel 5.2 op de volgende pagina geeft een overzicht van slachtofferschap van vermogensdelicten. Inbraak of een poging tot inbraak komen het vaakst voor. Dit geldt voor 1,3% van de respondenten en 1,6% van de huishoudens. Mannen geven vaker aan dat hen dit is overkomen dan vrouwen. Veiligheidsmonitor Heemstede 23 Onderzoek en Statistiek Haarlem

26 Tabel 5.2 Slachtofferschap en ondervonden delicten Slachtofferschap van vermogensdelicten (in %) (poging) inbraak 0,5 1,3 1,3 2,1 overige diefstal 1,1 1,0 1,1 1,3 fietsdiefstal 0,6 1,0 1,1 1,3 zakkenrollerij 0,0 0,5 0,4 1,2 diefstal uit auto 18+ 0,0 0,0 0,3 0,9 autodiefstal 18+ 0,1 0,0 0,0 0,3 0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 Heemstede HWZ HNO HCOZ Slachtofferschap van vandalismedelicten Tabel 5.3 geeft de percentages van het slachtofferschap van vandalismedelicten. Beschadiging aan de auto is bij 3,4% van alle bewoners van 18 jaar of ouder voorgekomen. Vernieling en beschadiging komt bij 1,9% van alle bewoners voor. Vrouwen geven vaker aan vernieling of beschadiging te hebben meegemaakt dan mannen. Tabel 5.3 Slachtofferschap van vandalisme (in %) beschadiging auto 18+ 2,1 3,0 3,4 5,2 vernieling/ beschadiging 1,4 1,9 2,2 2, Heemstede HWZ HNO HCOZ 5.3 Ondervonden delicten De mate waarin de bevolking met veel voorkomende criminaliteit wordt geconfronteerd blijkt niet alleen uit het aandeel dat zelf slachtoffer is geworden van delicten, maar ook uit het aantal voorvallen waarmee Veiligheidsmonitor Heemstede 24 Onderzoek en Statistiek Haarlem

27 Slachtofferschap en ondervonden delicten de bewoners worden geconfronteerd. Hoewel gegevens over slachtofferschap en over ondervonden delicten overeenkomen, hebben zij toch hun eigen karakteristiek. Iemand kan immers meer dan éénmaal slachtoffer worden en eenzelfde soort delict. In totaal gaven 148 respondenten (14%) in de Veiligheidsmonitor 2008 aan een delict te hebben ondervonden. Na het toepassen van een weging naar het totale inwonertal komt dat neer op een schatting van 2933 ondervonden delicten (in Heemstede of elders plaatsgevonden) voor de bewoners van Heemstede in Dezelfde weging is toegepast op de verschillende soorten delicten. Hiermee kan een schatting worden gemaakt voor het aantal ondervonden delicten naar soort voor geheel Heemstede. Belangrijk: dit is een schatting en kan afwijken van de werkelijkheid Ondervonden geweldsdelicten De ondervonden geweldsdelicten bestaan uit: Bedreiging: 377, Seksuele mishandeling: 73, Mishandeling: 82 en Diefstal met geweld: 12. Dit zijn geschatte aantallen ondervonden geweldsdelicten voor geheel Heemstede in Ondervonden vermogensdelicten De ondervonden vermogensdelicten bestaan uit: (Poging tot) inbraak: 394, Fietsdiefstal: 223, Zakkenrollerij: 127, Diefstal uit auto: 79 Autodiefstal: 36 en Overige diefstal: 276. Dit zijn geschatte aantallen ondervonden vermogensdelicten voor geheel Heemstede in Ondervonden vandalismedelicten De ondervonden vandalismedelicten bestaan uit: Beschadiging auto: 825 en Overige vernielingen: 439. Dit zijn geschatte aantallen ondervonden vandalismedelicten voor geheel Heemstede in Bekendheid met daders Aan de slachtoffers van geweldsdelicten, zakkenrollerij met geweld, overige vernielingen en overige delicten is gevraagd of zij bij elk laatste voorval de dader(s) kenden. Let op: het gaat in deze paragraaf wel om kleine daadwerkelijke aantallen in de Veiligheidsmonitor Het aantal respondenten waarover gepercenteerd is bij deze vragen is 40 (N=40). 40% van de slachtoffers geeft aan dat zij de dader kennen. Bij de helft van de slachtoffers gaat het om een (ex) partner van het slachtoffer of iemand van het werk (beide 9% van alle respondenten die slachtoffer zijn geweest). Bij 3% van de slachtoffers is het een buurtgenoot. Ook gaf 17% aan dat de dader een andere bekende was. Bij geweldsdelicten kent men in 63% van de gevallen de dader. Hiervan is een derde de (ex) partner dader (21% van alle respondenten die slachtoffer zijn geweest). Een even grote groep is iemand van het werk, 15% is een andere bekende en in 4% van alle gevallen een buurtgenoot. Veiligheidsmonitor Heemstede 25 Onderzoek en Statistiek Haarlem

28 Slachtofferschap en ondervonden delicten 5.5 Ondervonden delicten naar plaats van het voorval Bij alle delictsoorten, behalve (poging tot) inbraak, is gevraagd waar het laatste voorval plaatsvond. Hierbij is een onderscheid mogelijk naar de geografische locatie (eigen woonbuurt, elders in de woongemeente, elders in Nederland, in het buitenland). Ook is aan slachtoffers van zakkenrollerij, overige diefstal, overige vernielingen, geweldsdelicten en overige delicten gevraagd naar een nadere aanduiding van de pleegplek. De cijfers over de geografische locatie hebben betrekking op alle ondervonden delicten; informatie over de pleegplek is beperkt tot delicten die slachtoffers in Nederland hebben ondervonden. Ook bij de cijfers over de pleegplek zij de aantallen waarover gepercenteerd is klein (N=37) Geografische locatie Van alle ondervonden delicten vindt het overgrote deel in de eigen woongemeente van het slachtoffer plaats (80%). Elders in Nederland komt in 20% van de gevallen voor en 1% in het buitenland Pleegplek Gevraagd is waar de ondervonden delicten zijn gepleegd. Ruim een derde (35%) van de delicten vindt thuis plaats. Bijna één op de drie (27%) is op straat slachtoffer geworden. Ook winkel/warenhuis en werk/school wordt door slachtoffers relatief vaak (beide 12%) als pleegplek genoemd. Andere plekken komen minder voor, zie tabel 5.4. Tabel. 5.4 Ondervonden delicten naar pleegplek (in %) thuis straat winkel/ warenhuis werk/ school café/ bar/ disco station/ bushalte andere woning sportveld/ hal elders 20,3 9,4 12,3 0,0 3,6 12,2 7,2 12,4 17,6 4,0 6,3 6,3 0,0 1,5 0,0 6,3 0,0 1,2 3,0 0,0 0,0 1,1 0,0 4,7 0,0 5,3 0,0 0,0 14,7 26,9 27,8 30,4 35,3 39,9 43,7 46, Heemstede HWZ HNO HCOZ Veiligheidsmonitor Heemstede 26 Onderzoek en Statistiek Haarlem

29 6. Melding en aangifte van misdrijven 6.1 Inleiding In dit hoofdstuk komen de contacten tussen de politie en slachtoffers van delicten aan de orde. Slechts een deel van door de bevolking ondervonden delicten wordt door de politie geregistreerd. Allereerst worden de meeste voorvallen om wat voor reden dan ook niet bij de politie bekend. Deze delicten die buiten het gezichtsveld van de politie blijven, worden aangeduid met de term verborgen misdaad. Maar ook van de voorvallen die wel bekend zijn (door melding of door de politie zelf ontdekt) komen alleen die delicten in de politieregistraties terecht waarvoor een ondertekende aangifte is gedaan of die via internet zijn gemeld. In hoofdstuk 6 staan de meldingsbereidheid en aangiftebereidheid centraal. Paragraaf 6.2 gaat in op de meldingen en paragraaf 6.3 op de aangiften. Vervolgens bespreken we de wijze van melden in paragraaf 6.4. Tot slot worden de redenen voor al dan niet melden en aangeven in paragraaf 6.5 besproken. De aantallen meldingen en aangiften zij klein. Hierdoor zijn de percentages te grof om de aantallen er niet bij te vermelden. Zowel in de tekst als in de tabellen zijn de aantallen vermeld waarover gepercenteerd is (de N ). 6.2 Melding In deze paragraaf wordt ingegaan op de meldingsbereidheid van slachtoffers van delicten. Van melding is sprake als het voorval door of namens het slachtoffer is gemeld bij de politie. Volgens de Veiligheidsmonitor 2008 werd 28% (N=78) van de delicten gemeld bij de politie. Er bestaan verschillen in de mate waarin voorvallen worden gemeld bij de politie. Vermogensdelicten werden het vaakst gemeld, door 53% van de slachtoffers. Vandalismedelicten worden door 25% gemeld bij de politie. De onderstaande tabel brengt de meldingspercentages van diverse delicten in beeld. Tabel 6.1 Bij politie gemelde delicten (in %) Delicten % totaal geweldsdelicten 0,0 (12) totaal vermogensdelicten 53,4 (29) autodiefstal 100 (1) diefstal uit auto 100 (2) zakkenrollerij 80,9 (4) (poging) inbraak 48,3 (6) fietsdiefstal 29,1 (11) overige diefstal 40,2 (5) totaal vandalismedelicten 25,1 (37) overige vernielingen 42,2 (8) beschadiging auto 20,9 (29) Overige delicten 0,0 (0) Totaal 28,0 (78) Veiligheidsmonitor Heemstede 27 Onderzoek en Statistiek Haarlem

30 Melding en aangifte van misdrijven 6.3 Aangifte In deze paragraaf staat de aangiftebereidheid centraal. Aangifte kan worden gedaan door het ondertekenen van een schriftelijke verklaring of proces-verbaal. Maar ook worden steeds meer aangiften via internet (kan niet voor alle soorten aangiften) gedaan. Omdat bij deze laatste manier van melden geen ondertekening plaatsvindt, worden beide aangiftesoorten ook afzonderlijk weergegeven. Zoals ook bij de meldingsbereidheid hangt de aangiftebereidheid sterk af van het soort delict, zie tabel 6.2. Tabel 6.2 Aangifte delicten (in %) Delicten % zonder internet - autodiefstal 100 (1) zakkenrollerij 49,9 (4) overige diefstal 16,1 (5) beschadiging auto 16,7 (29) fietsdiefstal 9,3 (11) met internet - overige vernielingen 29,5 (8) overige diefstal 24,1 (5) fietsdiefstal 8,4 (11) 6.4 Wijze van melden Indien het laatste ondervonden delict bij de politie gemeld is (N=23), is aan het slachtoffer daarvan gevraagd naar de wijze waarop dit is gebeurd. Volgens de Veiligheidsmonitor 2008 werd het grootste deel van alle gemelde delicten (51%) op het politiebureau gemeld. Bijna één derde (29%) werd telefonisch gemeld en 17% gebeurde via internet. 4% werd op een andere manier gemeld. De manier waarop een delict wordt gemeld hangt af van het soort delict. Zo werden vermogensdelicten (N=14) vaker op het politiebureau (44%) en telefonisch (37%) gemeld dan via internet (12%). Vandalismedelicten (N=9) werden vaker op het politiebureau (58%) gemeld dan telefonisch (19%) of via internet (23%). 6.5 Motieven voor al dan niet melden/ aangeven Aan slachtoffers die een voorval niet bij de politie hebben gemeld is gevraagd naar de reden waarom zij dat niet hebben gedaan. Aan slachtoffers die het delict wel hebben aangegeven is gevraagd waarom ze dat hebben gedaan. Beide vragen komen in de volgende subparagrafen terug Redenen voor niet melden De meest genoemde reden om een delict niet te melden is dat het toch niet helpt, zie tabel 6.3. In 26% van de niet-gemelde gevallen werd deze reden gegeven. Ook werd vaak gezegd dat het niet zo belangrijk was (20%). In 17% van de gevallen was de zaak al opgelost en meer dan één op de tien gaf aan dat het geen zaak van de politie was (13%). 10% heeft het niet gemeld uit vrees voor represailles. Bij 14% speelden andere redenen een rol om het voorval niet te melden. Veiligheidsmonitor Heemstede 28 Onderzoek en Statistiek Haarlem

31 Melding en aangifte van misdrijven Tabel 6.3 Redenen om delicten niet aan te geven bij politie (in %) Redenen geweldsdelicten vermogensdelicten vandalisme delicten totaal helpt niets 3,8 (11) 31,2 (13) 36,6 (27) 26,3 (51) niet zo belangrijk 11,5 (11) 29,3 (13) 22,1 (27) 20,2 (51) opgelost 37,6 (11) 0,0 (13) 10,9 (27) 16,8 (51) geen zaak politie 9,1 (11) 30,5 (13) 9,8 (27) 13,0 (51) angst voor represailles 28,9 (11) 9,0 (13) 0,0 (27) 9,8 (51) anders/onbekend 9,0 (11) 0,0 (13) 20,5 (27) 13,9 (51) Uit de tabel valt verder af te lezen dat tussen de soorten delicten verschillen bestaan in de mate waarin redenen worden genoemd Redenen voor aangifte De meeste genoemde reden om een delict bij de politie aan te geven was omdat men vond dat de politie het moest weten en dat het op moest houden; 41% gaf deze reden op. Bijna een kwart werd aangegeven vanwege verzekeringsredenen. De dader moest gepakt worden en Ik vond het mijn plicht werden door resp. 11% en 22% genoemd als redenen voor aangifte. Tot slot wilde 3% zijn of haar goederen terug. Tabel 6.4 Reden van aangifte bij de politie (in %) Redenen vermogensdelicten vandalisme delicten totaal dader moet gepakt worden 14,1 (14) 7,6 (9) 11,1 (23) gestolen goederen terug 5,5 (14) 0,0 (9) 3,0 (23) plicht 17,1 (14) 27,5 (9) 21,8 (23) politie moest dit weten 35,3 (14) 46,5 (9) 40,5 (23) verzekeringsredenen 27,9 (14) 18,5 (9) 23,6 (23) Ook zien we in de tabel weer terug dat tussen soorten delicten verschillen zijn in mate waarin redenen voor aangifte worden genoemd. Er zijn overigens geen redenen genoemd voor het melden van geweldsdelicten. Veiligheidsmonitor Heemstede 29 Onderzoek en Statistiek Haarlem