Teacher feedback in the classroom
|
|
- Bernard Kuiper
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Teacher feedback in the classroom A study of learning enhancing feedback and its use in the classroom Feedback: theory and classroom practice A study of the occurrence of learning enhancing feedback in the classroom, and an evaluation of a program for professional development aiming to support teachers in changing their feedback behavior. Lia Voerman Verslag van een promotietraject in volle vaart, Begeleid door: Paulien Meijer Fred Korthagen Robert-Jan Simons Verwachte promotie: 2014.
2 Abstract Feedback is volgens de meeste studies een zeer belangrijke tool voor leraren om het leren van hun leerlingen te bevorderen. Mijn promotie onderzoek gaat over feedback en bestaat uit twee delen. Het eerste deel gaat over de stand van de wetenschap ten aanzien van leerbevorderende feedback. Daarbij heb ik onderzocht hoeveel van die leerbevorderende feedback door leraren in het voortgezet onderwijs in Nederland gegeven wordt. Leraren bleken niet heel veel leerbevorderende feedback te geven. Het is interessant om te weten dat leraren niet zoveel leerbevorderende feedback geven, maar nog beter is natuurlijk om ze te ondersteunen en uit te dagen dat wel te doen. Het tweede deel van mijn promotietraject bestaat dan ook uit een interventiestudie. Daaruit blijkt dat leraren wel degelijk hun gedrag in de klas kunnen veranderen, maar dat niet alle leraren op het zelfde moment en van dezelfde interventie leren. Feedback: stand van zaken en nuanceringen Een belangrijk kenmerk van leerbevorderende feedback is, dat die specifiek is, doelgerelateerd en niet te lang (Hattie & Timperley, 2007). De benadering van het meten van de effecten van feedback is echter vaak gebaseerd op een cognitivistische visie op leren. Wij hebben geprobeerd om vanuit andere invalshoeken een bijdrage te leveren aan het discours over feedback. In de eerste plaats hebben we onderscheid gemaakt tussen progress-feedback en discrepancyfeedback. Progress-feedback gaat over de vooruitgang van een leerling ten opzichte van een eerdere situatie. DIscrepancy-feedback gaat over dat wat er nog mist in het werk van een leerling, om het doel te bereiken (Voerman, Meijer, Korthagen, & Simons, 2012). We vonden het van belang om dit onderscheid te maken, omdat in de definities van feedback meestal de nadruk wordt gelegd op het geven van feedback als discrepancy-feedback. Vervolgens hebben we naar feedback gekeken vanuit het oogpunt van psychologische theorieën over leren (Voerman, Meijer, Korthagen, & Simons, under revision¹). Op basis van het werk van Pekrun, Goetz, en Titz (2002) bijvoorbeeld, blijkt dat emotie een grote invloed heeft op leren, en dat niet elke emotie dezelfde invloed heeft op leren. Blijheid en trots werken bijvoorbeeld positief, wanhoop werkt negatief. Feedback roept emotie op, en omdat emotie weer invloed heeft op leren, is het dus ook belangrijk welke emotie feedback oproept. Over het algemeen roept positieve feedback een positieve emotie op, en negatieve feedback een negatieve. Vanwege dit effect is het van belang over het algemeen meer positieve feedback te geven dan negatieve. Dit wordt ondersteund door onderzoeken die gedaan zijn vanuit de positieve psychologie. Uit deze onderzoeken (Losada & Heaphy, 2004) blijkt het geven van meer positieve dan negatieve feedback een belangrijke factor voor het creëren van positieve emotional spaces. Positieve emotional spaces zorgen voor een klimaat waarin beter geleerd kan worden. Uit onderzoek blijkt ook, welke feedback niet werkt in het bevorderen van leren. Wat in dit kader vaak genoemd wordt is niet-specifieke feedback, als Goed zo! Onderzoekers claimen zelfs dat niet specifieke feedback het leren belemmert. In deze discussie willen we enige nuance brengen. Het zou best zo kunnen zijn, dat niet specifieke positieve feedback bijdraagt aan het ontstaan van emotional speaces. Losada en Heaphy (2004) hebben in hun onderzoek geen verschil gemaakt tussen specifieke en niet-specifieke feedback. En gezien de invloed van emotie op leren en de mogelijk positieve emotie die wordt opgeroepen door goed zo feedback lijkt het wat kort door de bocht om
3 te zeggen dat dit soort niet specifieke feedback negatief werkt op leren. En vanuit de praktijk gezien: stel je eens voor hoe de sfeer in een klas zou zijn, als een leraar nooit meer iets zou zeggen als Goed zo!. Een andere vorm van feedback die niet lijkt te werken is feedback-on-the-self. Dit begrip wordt in de onderzoeken verder niet gedefinieerd, maar er worden wel voorbeelden gegeven. Een dergelijk voorbeeld van feedback-on-the-self is Brave jongen!. Deze niet specifieke vorm voldoet niet aan de eisen van leerbevorderende feedback, namelijk dat het specifiek is en doelgerelateerd. Uit onderzoek naar character strengths echter, vanuit de positieve psychologie blijkt dat feedback geven op character strengths, een veel specifiekere manier is om feedback te geven op on-the-self. Deze vorm van feedback on-the-self, kan wel degelijk een positieve invloed hebben op leren. In overeenstemming met andere studies (Hattie, 1999) over de frequentie van feedback die door leraren wordt gegeven, vonden we dat in het voortgezet onder wijs in Nederland niet heel veel leerbevorderende feedback wordt gegeven. Dan wordt het dus interessant, hoe je leraren kunt ondersteunen om hun feedback gedrag in de klas te veranderen. Feedback door de leraar, feedback voor de leraar Joyce & Showers (2002) hebben een aantal voorwaarden aangegeven waar een traject voor professionalisering aan moet voldoen om effect te hebben. Een dergelijk traject heeft als componenten (1) theorie, (2) demonstratie, (3) oefenen, (4) coaching en (5) feedback. Vanuit onze literatuurstudie hebben we een aantal ideeën geopperd om dit aan te vullen. In de eerste plaats is het van belang om in te steken op verschillende manieren in de organisatie: op niveau van het hele team, het niveau van kleine collegiale groepen, en op het niveau van het individu. Vanuit theorieën over organisatieleren weten we in de tweede plaats dat er een belangrijke rol is weggelegd voor de directie, in zowel faciliteren als voorleven (Fullan, 2009). Ten slotte zien we in professionaliseringstrajecten meestal dat interventies gericht zijn op leren buiten de klas, de leraren moeten dan zelf de transfer maken naar de situatie in de klas. In ons professionaliseringstraject hebben we interventies gedaan buiten de klas, en binnen de klas (Voerman, Meijer, Korthagen,& Simons, under revision²). De interventiestudie is uitgevoerd op een afdeling voor VMBO van een grote scholengemeenschap. Het hele team van deze afdeling, 23 mensen inclusief de directie, deed mee aan het professionaliseringstraject. We hebben in de interventie studie drie soorten interventies gedaan. In de eerste plaats de trainingen, deze zijn het verste verwijderd van de eigen praktijk van de leraar. Tijdens de twee trainingsbijeenkomsten werd er theorie gepresenteerd over leerbevorderende feedback, leerbevorderende feedback werd gedemonstreerd en docenten hebben geoefend met het geven van feedback aan elkaar. Er was geen sprake van feedback op het concrete eigen gedrag in de klas, en er waren ook geen oefensituaties die leken op de klassensituatie. Het oefenen gebeurde in groepjes van drie leraren. We hebben deze interventies general interventions genoemd. De tweede soort interventies legt de nadruk op demonstreren en oefenen in de eigen praktijk. Dit hebben we gedaan door voor te doen hoe je feedback geeft tijdens de les, modelling dus. De trainer-coach deed het geven van specifieke feedback voor, de leraar filmde en luisterde en lette op welke zinnen of woorden de trainer-coach gebruikte, die de leraar zelf ook zou kunnen of willen gebruiken. Daarna
4 werd van plek gewisseld. De leraar begeleidde de leerlingen en oefende met het geven van feedback en de trainer-coach filmt. We hebben dit een modelling and practice intervention genoemd. Een volgende soort interventies legde de nadruk op feedback aan de leraar over zijn eigen concrete gedrag in de klas, door middel van een individueel feedbackgesprek, video-intervisie in een kleine groep leraren en synchroon coachen, deze laatste interventie vindt weer plaats in de eigen praktijk. In het feedback gesprek krijgt de leraar feedback over het eigen handelen, aan de hand van de analyse van een video-opname over de kwantiteit en de kwaliteit van zijn feedback aan leerlingen. Tijdens de video-intervisie (in groepen van 4 of 5 docenten) krijgt de leraar feedback over zijn concrete handelen in de klas van zijn collega s en van de trainer-coach aan de hand van door de leraar zelf geselecteerde beelden. Synchroon coachen wordt voorbereid door met de leraar codewoorden af te spreken als positief, of feedback, of specifiek. De trainer-coach komt in de klas en gebruikt deze codewoorden om feedback te geven aan de leraar, via een oortje dat de leraar in heeft. De essentie van deze interventies ligt in de feedback op het eigen concrete handelen dat de leraren krijgen. We hebben deze interventies data-driven feedback interventions genoemd. De resultaten van deze interventiestudie bleken positief: de meeste leraren veranderden hun feedback gedrag in positieve zin. Ze gingen meer specifieke feedback geven en ze gingen ook meer positieve dan negatieve feedback geven. We veronderstellen dat de opbouw van het professionaliseringstraject invloedrijk was. In het bijzonder veronderstellen we dat leraren blijkbaar leren van een combinatie van interventies, en dat- wat toch wel een trend was in onderzoek - het zoeken naar die ene interventie waar alle leraren van leren een vergeefse zoektocht is. Wat wellicht ook van invloed is geweest, is dat het leren feedback geven aan leerlingen, ook effect heeft gehad op de feedback-cultuur van de school. Uit onderzoek blijkt dat de kwaliteit en de kwantiteit van de feedback in teams van grote invloed in op het presteren van teams (Losada & Heaphy, 2004). Een verandering in de cultuur naar meer en kwalitatief betere feedback, ook van docenten onderling, kan dus wellicht effect hebben gehad op het resultaat van onze studie (Voerman et al., under revision²). Wat zijn vervolgstappen? Op dit moment zijn we bezig te analyseren welke patronen we kunnen zien in de manier waarop leraren leren van het professionaliseringstraject. De resultaten van de leraren op deze interventies zijn we op dit moment aan het analyseren. Er zijn aanwijzingen voor patronen: er lijkt een groep leraren te zijn, die leert van alle soorten interventies, dit patroon hebben we general learning genoemd. Een tweede patroon lijkt te zijn, dat er niet wordt geleerd van de algemene interventie, maar wel van de interventies die leiden tot oefenen in de eigen praktijk en de data driven feedback interventies. Dit patroon hebben we Learning from task approximation genoemd. De groep leraren met dit patroon zegt in hun logboeken na de interventie dingen die bijvoorbeeld gaan over het zien van het effect op leerlingen, bijvoorbeeld: toen de coach het voordeed, zag ik dat de leerlingen letterlijk groeiden en ze lieten daarna ook meer inzet zien. Een derde patroon lijkt te zijn, dat leraren niet leren van de trainingen en ook niet van de oefeninterventie, maar wel van de data-driven feedback interventies. Dit patroon hebben we Learning from data-driven feedback genoemd. Deze leraren zeggen na de algemene en oefen interventies dingen als: dit kan ik al, of: dit doe ik altijd al zo, of: dit kan wel met een individuele leerling, maar niet met een volle klas met 30 leerlingen. Na de feedback interventies, gebaseerd op feiten, tellingen en beelden, komen dit soort uitingen niet
5 meer voor. Het lijkt er dus op, dat er leraren zijn, die hun gedrag veranderen op basis van elke soort interventie. Er zijn ook leraren, bij wie het belangrijk is om heel dicht bij de taak te blijven en een interventie te doen in de eigen klas, waarbij de leraren het effect op leerlingen goed kunnen waarnemen. Een derde groep leraren lijkt eerst weerstand te vertonen, maar verandert het feedback gedrag drastisch, na het krijgen van data-driven feedback. Het zou wel eens zo kunnen zijn, dat niet alleen bij het leren geven van feedback, maar in het algemeen, leraren leren van verschillende soorten interventies, en dat het dus van belang is voor het ontwerpen van professionaliseringstrajecten, om rekening te houden met deze verschillen. Referenties: Fullan, M. G. (2009). Leadership development: The larger context. Educational Leadership, 67(2), Hattie, J. (1999). Influences on student learning. (Unpublished inaugural lecture). University of Auckland, New Zealand. Hattie, J., & Timperley, H. (2007). The power of feedback. Review of Educational Research, 77(1), Joyce, B., & Showers, B. (2002). Student achievement through staff development. New York: Longman. Losada, M., & Heaphy, E. (2004). The role of positivity and connectivity in the performance of business teams: A nonlinear dynamics model. American Behavioral Scientist, 47(6), Pekrun, R., Goetz, T., & Titz, W. (2002). Academic emotions in students self-regulated learning and achievement: A program of qualitative and quantitative research. Educational Psychologist, 37(2), Voerman, A., Meijer, P. C., Korthagen, F., & Simons, R. J. (2012). Frequency and types of feedback interventions during classroom interaction in secondary education. Teaching and Teacher Education, 28, Voerman, A., Meijer, P. C., Korthagen, F., & Simons, R. J. (under revision¹). Feedback revisited: Changing perspectives and the implications for teaching. Voerman, A., Meijer, P. C., Korthagen, F., & Simons, R. J. (under revision²). Promoting effective teacher-feedback: from theory to practice through a multiple-component trajectory for professional development. Voerman, A., Meijer, P. C., Korthagen, F., & Simons, R. J. (submitted). Differential effects of a professional development program on teachers feedback behavior in the classroom.
Bollebozen kweken Werken aan de kwaliteit van de leraar. Hoe leren leraren? Lia Voerman
Bollebozen kweken Werken aan de kwaliteit van de leraar Hoe leren leraren? Lia Voerman Onderzoek laat zien We slagen er eigenlijk met onze nascholing niet in om leraren te helpen hun gedrag in de klas
Nadere informatieFabel Positieve feedback in het schrijfschrift zorgt ervoor dat kinderen leesbaar leren schrijven.
Fabel of feit? Auteurs: Annelies de Hoop & Johannes Noordstar Goed zo! Kinderen leren leesbaar schrijven door positieve feedback. Kerndoel van het schrijfonderwijs is dat leerlingen gedurende de basisschool
Nadere informatieIn gesprek over lesobservaties: mentorrollen en feedback strategieën
In gesprek over lesobservaties: mentorrollen en feedback strategieën Velon 17 maart 2017 Joris Beek & Itzél Zuiker g.j.beek@uu.nl / i.zuiker@uu.nl Het onderzoek Een sterk begin: Inductieprogramma Lesobservatie
Nadere informatieFeedbacktool. Feestelijke lancering op het SOK-congres. De theorie. Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T >
Feedbacktool Feestelijke lancering op het SOK-congres Nijverheidsstraat 10 > 1000 Brussel T 02 894 74 70 > www.scholierenkoepel.be De theorie > 1 Onderzoek 1: leerkrachten zijn de sleutel Invloed op schoolprestaties
Nadere informatieLeraarschap en leiderschap. Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding
Leraarschap en leiderschap Marco Snoek Hogeschool van Amsterdam Kenniscentrum Onderwijs en Opvoeding Inhoud De opkomst van de leraar Beelden over leiderschap Shit & assholes Leiderschapskwaliteiten Structuur
Nadere informatieFeedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings
Feedback geven en krijgen Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Overzicht Wat is feedback? Feedback van leraar aan leerlingen Hét model van Hattie & Timperley (2007) Zelf aan de slag Uitwisselen
Nadere informatieFeedback middels formatief toetsen
Feedback middels formatief toetsen Studiedag Mbo Taalacademie Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Formatief toetsen en feedback Waar denkt u aan bij de termen formatief toetsen en feedback?
Nadere informatieGeaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen
Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 8, 9 en 0 juni 017 te Antwerpen Melline Huiskamp (Iselinge Hogeschool), Emmy Vrieling (Open Universiteit) en Iwan Wopereis (Open Universiteit) Titel: Waardevol
Nadere informatieInterventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalering Een good practice
Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalering Een good practice Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalisering: het stimuleren van een onderzoekende houding bij honoursdocenten
Nadere informatieHet spel van de teacher leader in een veranderproces
Het spel van de teacher leader in een veranderproces Symposium CPO van de Master Leren en Innoveren (MLI), locatie Helmond We are all in the game 17 juni 2016 drs. Monique van der Heijden Academic Director
Nadere informatieVoorstel 33 Bart Zandvliet
Naam indiener (contactpersoon): Bart Zandvliet Mailadres: bzandvliet@novacollege.nl Telefoonnummer: 06-11343636 Naam van de presentator: Bart Zandvliet 1. Titel van de presentatie: Docententeam ontwikkelt
Nadere informatieEffectief coachen is vragen stellen én feedback geven
Effectief coachen is vragen stellen én feedback geven Als je veel vragen stelt en geen feedback tussendoor geeft, kan de ander onzeker worden. Daarom is het belangrijk dat je beide bewust afwisselt. Dat
Nadere informatieDirecte feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?.
Directe feedback in digitale leermiddelen; succes gegarandeerd?. Kwaliteit van feedback Auteur: Pepijn Dousi Digitale leermiddelen hebben een grote toegevoegde waarde in het basisonderwijs. Kinderen vinden
Nadere informatieEvalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek
Evalueren van projecten met externen Kennisdocument Onderzoek & Statistiek Zwaantina van der Veen / Dymphna Meijneken / Marieke Boekenoogen Stad met een hart Inhoud Hoofdstuk 1 Inleiding 3 Hoofdstuk 2
Nadere informatieHoe autonomie-ondersteunend werkt een docent binnen honoursonderwijs? Tineke Kingma Elanor Kamans Marjolein Heijne-Penninga Marca Wolfensberger
Hoe autonomie-ondersteunend werkt een docent binnen Tineke Kingma Elanor Kamans Marjolein Heijne-Penninga Marca Wolfensberger Fellow onderzoeker Adviseur en coördinator 2 Opzet onderzoekspresentatie 1.
Nadere informatieInteractieve sessie. Leraren als change agents. Leraren als change agents
Interactieve sessie Leraren als change agents drs. Monique van der Heijden, Hogeschool de Kempel dr. Jeannette Geldens, Kempelonderzoekscentrum dr. mr. Herman Popeijus, Kempelonderzoekscentrum prof. dr.
Nadere informatieVergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden en aanpak aan de hand van theorie
FEEDBACK FORMULEREN & STRUCTUREREN Andries Vroegrijk 6 juni 2014 Programma Introductie Oefening feedback geven Video Overleg Feedback Vergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden
Nadere informatieHet geven van effectieve feedback bij formatief evalueren WORKSHOP WERKCONFERENTIE SCHOOLINFO RIANNE NEERING
Het geven van effectieve feedback bij formatief evalueren WORKSHOP WERKCONFERENTIE SCHOOLINFO 15-03-2018 RIANNE NEERING Opzet van de workshop Leerdoelen en verwachtingen wat wil je van deze workshop mee
Nadere informatieMarjo Maas: fysiotherapeut / docent / onderzoeker Peer assessment De impact van peer assessment op het klinische redeneren en het klinisch handelen van fysiotherapeuten in opleiding en fysiotherapeuten
Nadere informatieHet gedragmodel. 1. Inleiding
Het gedragmodel 1. Inleiding Het gedragmodel is een NLP-techiek, ontwikkeld door Peter Dalmeijer (zie www.vidarte.nl) en Paul Lenferink. Het model leert ons feedback te geven waarbij we anderen op hun
Nadere informatieDe pedagogische kwaliteit van SWPBS. Monique Nelen, PBS coach
De pedagogische kwaliteit van SWPBS. Monique Nelen, PBS coach Programma Even voorstellen SWPBS als methodiek Het pedagogische doel van onderwijs Pedagogische Kwaliteit SWPBS met pedagogische kwaliteit
Nadere informatieLeer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning
Leer Opdrachten ontwerpen voor Blended Learning Helder &Wijzer Mijn opdrachten In een kort, blended programma In het kort Voor wie docenten/trainers die blended opdrachten willen leren ontwerpen en ontwikkelen
Nadere informatieCognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback
Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Samenvatting van het artikel van Henry L. Roediger III, Mary A. Pyc (2012), Inexpensive techniques to improve education: Applying cognitive pgychology
Nadere informatieBehartigen van professionele kwaliteit in kinderopvang, onderwijs en zorg voor jonge kinderen. Pauline Slot Universiteit Utrecht
Behartigen van professionele kwaliteit in kinderopvang, onderwijs en zorg voor jonge kinderen Pauline Slot Universiteit Utrecht Vroege ontwikkeling van kinderen Voorschools Groep 1-3 Interacties van kinderen:
Nadere informatieDidactisch Coachen: checklist voor het basisonderwijs
Didactisch Coachen: checklist voor het basisonderwijs Inleiding Een beeldcoach filmt een aantal leraren op een leerplein. Toevallig komen twee leraren tijdens dat filmen opeenvolgend bij dezelfde leerling
Nadere informatieProgramma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015
Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de
Nadere informatie30 DAGEN FOCUS TRAINING
BROCHURE 30 DAGEN FOCUS TRAINING Voor medewerkers van woningcorporaties In samenwerking met de corporatie-academie Informatie colofon en aanmeldprocedure: zie einde brochure Simpel en snel leren op je
Nadere informatieProgramma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015
Programma Open dag zaterdag 28 februari 2015 Program Open Day Saturday 28 February 2015 Tijd 09.15 09.45 Je bent op de Open dag, wat nu? Personal welcome international visitors 10.00 10.45 Je bent op de
Nadere informatieStudiekeuze: Een ontwikkelingspsychologisch perspectief
11-2-2015 1 Studiekeuze: Een ontwikkelingspsychologisch perspectief Facta, 12-02-2015 Saskia Kunnen Afdeling Ontwikkelingspsychologie Rijksuniversiteit Groningen 11-2-20152 Programma Studiekeuze als ontwikkelingsproces:
Nadere informatieCursus werkbegeleiding
Cursus werkbegeleiding Naam: Joyce Stuijt Studentnr: 500635116 Klas: 3IKZ1 Opleiding: 3 e jaar HBO-V Studiedeelnummer: 3512TRWBOP Studieonderdeel: Cursus werkbegeleiding Aantal woorden: 1800 Docent: Y.
Nadere informatieCO-TEACHING, WHAT S IN IT FOR US? Yves Larock www.schoolmakers.be
CO-TEACHING, WHAT S IN IT FOR US? Yves Larock www.schoolmakers.be 1 WORKSHOP CO-TEACHING - JULLIE VRAGEN Co- teaching welke vragen hebben jullie daarbij? 2 WORKSHOP CO-TEACHING - KORTE OPSTAP opdracht:
Nadere informatieDatagebruik voor instructieverbetering: kansen en valkuilen
Datagebruik voor instructieverbetering: kansen en valkuilen Gert Gelderblom 1 Dr. Gert Gelderblom 2 1 Mei 2018 3 Criminaliteit in Nederland gedaald naar niveau van 1980 4 2 5 6 3 7 8 4 Sterke basisscholen
Nadere informatieCoachingsprincipes voor Ondernemers. 5 juni 2012
Coachingsprincipes voor Ondernemers 5 juni 2012 Ondernemerskring Vragen vorige bijeenkomst: - Wat beweegt mensen? - Omgaan met weerstand -> Coachingsprincipes als hulpmiddelen om jezelf en anderen beter
Nadere informatieMindshifts van opleiden naar leren
Mindshifts van opleiden naar leren P.Robert-Jan Simons www.visieopleren.nl 29-10-2014 2 19 december 2013 afscheidscollege 3 19 december 2013 afscheidscollege 4 19 december 2013 afscheidscollege 5 Wat gebeurt
Nadere informatieLeerdoelen. Feedback the motor of learning. Waarom is feedback belangrijk? Generiek model van het leren. Hoe goed is onze feedback?
the motor of learning Leerdoelen Algemene principes van goede feedback Voordelen en pitfalls van Pendleton René van Gent Nigel Turner Inleiding op de Learning Conversation Nadruk op Advanced Life Support
Nadere informatieJoost Verberk, Business Consultant en oud-trainee
verbind jezelf aan Cofely sprak me aan omdat ze behalve technisch ook qua duurzaamheid vooroploopt. En haar ambities omzet in concrete producten voor klanten. Zo heb ik tijdens mijn traineeship een Energie
Nadere informatie5 juni Feedback.
5 juni 2015 Feedback Mirjam.Snel@hu.nl Twitter: @MirjamSnel Voorstellen Wie ben ik en Wie zijn jullie? Feedback Feedback is one of the most powerful influences of learning and achievement. Hattie, J.,
Nadere informatie36. Masterstudenten als bruggenbouwers tussen onderwijs en schoolpraktijk
36. Masterstudenten als bruggenbouwers tussen onderwijs en schoolpraktijk DE MASTERLERAAR ALS BRUGGENBOUWER Marco Snoek en Gonny Farley-Reijnen DE LERAAR ALS SLEUTEL Lerarenbeurs, Masterambitie OCW, Initiatieven
Nadere informatieBeoordelen van leeruitkomsten en de rol van de werkplek daarbij. Projectteam HAN Werkplekleren 23 januari 2017
Beoordelen van leeruitkomsten en de rol van de werkplek daarbij Projectteam HAN Werkplekleren 23 januari 2017 Programma 16.30: Inleiding door Annemieke 16.50: Dialoog in groepen over het beoordelen van
Nadere informatieUNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP 1/25/2017 FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES
UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES Kim Schildkamp Wilma Kippers Christel Wolterinck Fer Coenders 1 IN DEZE WORKSHOP: 1. 2. 3. 4. 5. LEERDOELEN THEORIE VRAGENLIJST
Nadere informatieKwaliteit in Beeld. Leren door te kijken, te doen en te delen
Kwaliteit in Beeld Leren door te kijken, te doen en te delen De Educatieve Kijkwijzer De Educatieve Kijkwijzer Kwaliteit Functies Extra s Kwaliteit Kwaliteit Cognitieve Theorie van Multimedia Leren Mayer,
Nadere informatieMaster in. Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING:
Master in Leadership MAAK HET VERSCHIL VERBIND HART EN HARD START: ZIE AGENDA KLANTWAARDERING: Master in Leadership: Weet jij wat jouw hart sneller doet kloppen? Communiceren en continue verbeteren met
Nadere informatieTALENT KAMPIOENEN. www.epathways.eu. e-pathways CPD Handboek. Handboek nr. in serie
TALENT KAMPIOENEN e-pathways CPD Handboek Handboek nr. 15 in serie www.epathways.eu Wat zijn talentkampioenen? De pool met getalenteerd personeel is waarschijnlijk de grootste hulpbron die elke organisatie
Nadere informatieBegaafde leerlingen komen er vanzelf... Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek.
Begaafde leerlingen komen er vanzelf... toch? Implementatie van een verandering van de pedagogische beroepspraktijk op basis van praktijkgericht onderzoek. Teambijeenkomsten Anneke Gielis Begaafde leerlingen
Nadere informatieDe uitdaging van goede begeleiding Michelle Helms-Lorenz
De uitdaging van goede begeleiding Michelle Helms-Lorenz Begeleiding Startende Leraren 2014-2019 9 regio s 447 vestigingen 3 tranches ~2250 beginnende docenten Agenda 1. Ontwikkel- en professionaliseringsbehoeften
Nadere informatieCSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden
CSRQ Center Rapport over onderwijsondersteunende organisaties: Samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 25 november 2008 Nederlandse samenvatting door TIER op 5 juli 2011 Onderwijsondersteunende
Nadere informatieOverzicht curriculum VU
Overzicht curriculum VU Opbouw van de opleiding Ter realisatie van de gedefinieerde eindkwalificaties biedt de VU een daarbij passend samenhangend onderwijsprogramma aan. Het onderwijsprogramma bestaat
Nadere informatieEffectieve maatregelen
Effectieve maatregelen In het taal- en rekenonderwijs Pieter Danes 27 maart 2012 Bijeenkomst Taal in mbo 01-11-2011 Presentatie toen: Van Anja Schaafsma (ROC Mondriaan) Over effectief onderwijs Presentatie
Nadere informatieCOACHINGSVAARDIGHEDEN. Maarten Van de Broek
COACHINGSVAARDIGHEDEN Maarten Van de Broek Effect op gecoachte bevestiging groei Ondersteuning status quo Effect bedreiging uitdaging Ondersteuning door actief luisteren Met je lichaam Open houding, oogcontact,
Nadere informatieRTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie. Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.
RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.00 uur Vragen die beantwoord worden: Wat is RTI, wat zijn het doel en de
Nadere informatieOnderwijs voor de 21 ste eeuw. Kris Van den Branden
Onderwijs voor de 21 ste eeuw Kris Van den Branden Is ons onderwijs nog mee met de tijd? Met de deur in huis De wereld is drastisch veranderd, de school niet. En dus falen onze scholen niet. Ze zijn gewoon
Nadere informatieTOETSEN EN EXAMINEREN IN HET HOGER ONDERWIJS
TOETSEN EN EXAMINEREN IN HET HOGER ONDERWIJS Centrale vraag: Hoe kunnen we de praktijk van evalueren optimaliseren om zo een kwaliteitsvolle, gebalanceerde evaluatiepraktijk te realiseren? DE KRACHT VAN
Nadere informatieFORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN
FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN ONDERWIJS RESEARCH DAGEN, ROTTERDAM, 26 MEI 2016 CHRISTEL H.D. WOLTERINCK WILMA B. KIPPERS KIM SCHILDKAMP CINDY L. POORTMAN FORMATIEF
Nadere informatieOpleidingstraject: Didactisch Coachen voor ervaren Beeldcoaches 2014-2015
Opleidingstraject: Didactisch Coachen voor ervaren Beeldcoaches 2014-2015 Inleiding Een beeldcoach filmt een aantal docenten op een leerplein. Toevallig komen twee docenten tijdens dat filmen opeenvolgend
Nadere informatieDisseminatie: artikels schrijven, presenteren en publiceren. Katrien Struyven
Disseminatie: artikels schrijven, presenteren en publiceren Katrien Struyven Ervaringen Wie heeft pogingen ondernomen of reeds een artikel geschreven? Hoe heb je dit ervaren? Wie heeft er reeds deelgenomen
Nadere informatieHoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat?
Hoe rijk is een GP ervaring? Proeven en Opbrengst Gericht Werken: Hoe zit dat? GP goes OGW Met OGW willen we de ontwikkeling van leerlingen zo goed mogelijk stimuleren. Dat vraagt van de docent én school
Nadere informatieJoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent)
JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) Inhoud Context en theorie ICT-competenties studentleraren Strategieën lerarenopleiding (SQD) Probleemstelling Methode Survey Multilevel analyse Resultaten
Nadere informatieN@Tschool! Gebruikersdag 2007
N@Tschool! Gebruikersdag 2007 Portfolio in de Praktijk Ervaringen met het digitaal portfolio binnen diverse opleidingen André Hoogmoed a.j.hoogmoed@hro.nl @gmail.com Agenda Reflectie Wat is de afgelopen
Nadere informatieProjectdefinitie. Plan van aanpak
Projectplan DOT2 Projectdefinitie ICT is niet meer weg te denken uit ons onderwijs (Hasselt, 2014). Als (toekomstige) leerkracht is het belangrijk dat je daar op inspeelt en kennis hebt van de laatste
Nadere informatieBonus: Hoe goed ben jij momenteel?
Bonus: Hoe goed ben jij momenteel? Blad 1 van 20 Hoe goed ben jij momenteel? Iedereen kan zijn leiderschapsvaardigheden aanzienlijk verbeteren met een beetje denkwerk en oefening. Met deze test krijg je
Nadere informatieSpel: Wat heb ik geleerd dit jaar?
Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.
Nadere informatiehelga.bellaert@vsko.be WAT WERKT OP SCHOOL? IN DE KLAS? R. MARZANO John Hattie Visible Learning, 2009 University of Auckland, New Zealand INHOUD Belangrijkste invloeden op leerprestaties op basis van 800
Nadere informatieEffectief leren door formatief toetsen
Effectief leren door formatief toetsen Dr. Kim Dirkx In samenwerking met Dr. Desiree Joosten-ten Brinke en Dr. Gino Camp Welten Instituut Open Universiteit Heerlen NRO Reviewstudie 405.17710.057 Programma
Nadere informatieEen betekenisvolle dialoog door peer feedback en reflectie binnen een virtuele leeromgeving
Een betekenisvolle dialoog door peer feedback en reflectie binnen een virtuele leeromgeving Jos J.M. Baeten Een onderzoekstraject in de laatste fase Begeleid door: Robert Jan Simons Albert Pilot Verwachte
Nadere informatiei- TIME Business & ExecuKve Coaching In Den Haag en omstreken
i- TIME Business & ExecuKve Coaching In Den Haag en omstreken i- TIME Esther Adriaanse 06-51448868 Huijgensstraat 8, 2515 BD Den Haag BEDRIJFSCOUNSELING info@ikmecounseling.nl www.ikmecounseling.nl BUSINESS
Nadere informatieHoe weet ik waarom mijn interventies werken en voor wie?
Hoe weet ik waarom mijn interventies werken en voor wie? Maartje van Stralen: Mine Yildirim: Femke van Nassau: Mia Kösters: Hoe evalueer ik hoe mijn interventie werkt? Analyse van mediatoren Hoe evalueer
Nadere informatieUNIVERSITEIT TWENTE WORKSHOP TWENTS MEESTERSCHAP STUDENT DRIVEN LEARNING OP DE UT
UNIVERSITEIT TWENTE WORKSHOP TWENTS MEESTERSCHAP STUDENT DRIVEN LEARNING OP DE UT FRANK VAN DEN BERG & ANNE MULLER CENTRE OF EXPERTISE IN LEARNING AND TEACHING 23 JANUARI 2019 29/1/19 1 STUDENT DRIVEN
Nadere informatieCarefulness AANDACHT VOOR ZORG ZORG VOOR AANDACHT
Carefulness AANDACHT VOOR ZORG ZORG VOOR AANDACHT Inleiding Aandacht is een essentieel onderdeel in de zorg. Aandacht voor de patiënt en de zorgverlener vergroot de vitaliteit, de effectiviteit en de kwaliteit
Nadere informatieVragenlijst Formatief Toetsen Leerling
Vragenlijst Formatief Toetsen Leerling Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente en heeft als doel te onderzoeken hoe en in welke mate formatief toetsen wordt gebruikt door docenten en
Nadere informatieJe moet ze loslaten?!
Je moet ze loslaten?! Presymbolische communicatie: dyade --> triade KINDEREN Micheline Mets: spel om verbinding te maken met kinderen. Loris Malaguzzi: ruimte en materialen als derde pedagoog. OUDERS
Nadere informatieLESSON STUDY SUI LIN GOEI VU AMSTERDAM HOGESCHOOL WINDESHEIM DOOR SAMENWERKEN DE LES VERSTERKEN MAATSCHAPPELIJKE IMPACT ALFA- EN GAMMAWETENSCHAPPEN
LESSON STUDY DOOR SAMENWERKEN DE LES VERSTERKEN MAATSCHAPPELIJKE IMPACT ALFA- EN GAMMAWETENSCHAPPEN 7 DECEMBER 2017 SESSIE ONDERWIJS EN PEDAGOGIEK SUI LIN GOEI VU AMSTERDAM HOGESCHOOL WINDESHEIM nr. 1
Nadere informatieMindset: Onderwijsmythe of niet? Onderzoek naar de rol van mindset in het basisonderwijs
Mindset: Onderwijsmythe of niet? Onderzoek naar de rol van mindset in het basisonderwijs Door: Joshi Verschuren, Universiteit Utrecht Vele basisscholen besteden tegenwoordig aandacht aan de mindset van
Nadere informatieStandaard Maatwerk; is dat mogelijk? Wij denken van wel! En waarom willen we het? Omdat het tijd scheelt!
1 2 Standaard Maatwerk; is dat mogelijk? Wij denken van wel! En waarom willen we het? Omdat het tijd scheelt! Afbeelding: Question mark by Neetal Parekh. Gevonden op 4 11 2015 op www.flickr.com/photos/44313045@n08/8706485644.
Nadere informatieLaatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011
Effective leesprogramma s voor leerlingen die de taal leren en anderssprekende leerlingen samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op
Nadere informatiePalliatieve Zorg. Onderdeel: Kwalitatief onderzoek. Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2
Palliatieve Zorg Onderdeel: Kwalitatief onderzoek Naam: Sanne Terpstra Studentennummer: 500646500 Klas: 2B2 Inhoudsopgave Inleiding Blz 2 Zoekstrategie Blz 3 Kwaliteitseisen van Cox et al, 2005 Blz 3 Kritisch
Nadere informatieLerende generaties op de werkvloer
Inspiratiesessie D Lerende generaties op de werkvloer Prof. dr Mien Segers Dr. Simon Beausaert Maike Gerken en Dominik Froehlich School of Business and Economics, Maastricht University Programma Introductie
Nadere informatieIn Dialoog: Professionele Ruimte in het Voortgezet Onderwijs Paulien Meijer, Jacobiene Meirink, Helma Oolbekkink, Harmen Schaap, Rosanne Zwart, Han
In Dialoog: Professionele Ruimte in het Voortgezet Onderwijs Paulien Meijer, Jacobiene Meirink, Helma Oolbekkink, Harmen Schaap, Rosanne Zwart, Han Leeferink, Monika Louws, Anna van der Want, Itzel Zuiker
Nadere informatieVOORBEELD. Uw lesobservatie en de leerlingvragenlijst. Naam docent: Lerarenopleiding Rijksuniversiteit Groningen
Uw lesobservatie en de leerlingvragenlijst Een terugkoppeling ten behoeve van uw professionele ontwikkeling Naam docent: VOORBEELD Lerarenopleiding Rijksuniversiteit Groningen juli 2016 Inhoudsopgave Inleiding...
Nadere informatieReflectie en feedback
Reflectie en feedback Doelen bijeenkomst Kennis uitbreiden over reflectie en feedback Vaardigheden oefenen met stimuleren van reflectie Hoe in te bedden in de organisatie (wie, wanneer, teamoverzicht,
Nadere informatieZes tips voor betere feedback. Dr. Linda Keuvelaar van den Bergh Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg (OSO)
Zes tips voor betere feedback Dr. Linda Keuvelaar van den Bergh Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg (OSO) Doelen Jullie hebben kennis over: Kenmerken van goede feedback De situatie m.b.t. feedback
Nadere informatieOmgaan met gedrag op Basisschool De Bareel
1. Uitgangspunten gedrag Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel Schooljaar 2013 Inhoud 2. Preventief handelen om te komen tot gewenst gedrag 3. Interventies om te komen tot gewenst gedrag 4. Stappenplan
Nadere informatieFormatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas
Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Programma Formatief toetsen Voorwaarden voor formatief toetsen Voorbeelden van technieken
Nadere informatieVELOV-leergemeenschap Digitaal Leren
VELOV-leergemeenschap Digitaal Leren Welke richting slaan we in met de lerarenopleiding? Hoe is het om in 2020 in de lerarenopleiding te studeren? Hoe ziet de leraar van de toekomst eruit? Zijn mobiele
Nadere informatieHiermee laat je zien dat de uitspraak "Het liefst werk ik alleen" het meest op jou van toepassing is.
Roos van Leary Vragenlijst + sleutel + wiel Naam: Aanwijzingen: In deze vragenlijst staan een aantal uitspraken paarsgewijs gegroepeerd. Aan jou wordt gevraagd om elk groepje van twee uitspraken te bekijken
Nadere informatieUser Centred Development! UCD Werkcollege blok 1 week 4
User Centred Development! UCD Werkcollege blok 1 week 4 Agenda! Algemene Feedback lesweek 3 opdracht! Reflectie oefening: Hoe gaat het tot nu toe?! Persona oefening! Lesweek 4 opdracht: Een werkdag uit
Nadere informatieDe drijfveren zijn ontwikkeld en aangeleverd door Coert-Jan Tomassen van CJT for Sales: Coert-Jan Tomassen info@cjtforsales.com www.cjtforsales.
Drijfveren Tool 1.0 Carolien van Herrikhuyzen www.cforcycling.nl www.cforcycling.com carolien@cforcycling.nl Om wat handvaten te hebben voor een gesprek met ons begeleidingsteam bij het formuleren van
Nadere informatieBLITS LITERATUUR. Eva Kyndt Elisabeth Raes Bart Lismont Filip Dochy
BLITS LITERATUUR Eva Kyndt Elisabeth Raes Bart Lismont Filip Dochy INHOUD Coöperatief leren Team of groep? Teamleren Kenmerkenteams Ontwikkeling van teams Faciliteren van (informeel) leren Faciliteren
Nadere informatieProfessionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs
Professionaliseren van de didactische aanpak van het informatievaardighedenonderwijs Angelique van het Kaar Risbo Erasmus Universiteit Rotterdam 7 november 2012 Overzicht onderwerpen Training Didactische
Nadere informatieLeerplanschema Minor Psychologie
Minor Psychologie 1 Inleiding Waarom houden mensen zich niet aan dieetvoorschriften? Hoe kan ik ze dan stimuleren om dat wel te doen? Hoe kan ik teamsporters leren om beter om te gaan met zelfkritiek?
Nadere informatieDoel. Spel. www.ihots.nl. Duur: - Groep - Individueel. Laat je inspireren door de voorbeeld vragen in deze spiekbrief.
www.ihots.nl Doel Laat je inspireren door de voorbeeld vragen in deze spiekbrief Spel Alle spellen Gebruik deze spiekbrief telkens wanneer je een spel start in de ihots app. Laat je inspireren door de
Nadere informatieOnderwijs-pedagogische visies van mbo-docenten
Onderwijs-pedagogische visies van mbo-docenten Do-mi-le 15 mei 2014 Carlos van Kan Onderzoeker carlos.vankan@ecbo.nl Mijn professionele interesse Het helpen ontwikkelen van een kritisch onderzoeksmatige
Nadere informatieWaarde(n)volle professional
Waarde(n)volle professional Tineke Kingma, 10 april 2014 Invalshoeken en bijdragen miniconferentie Persoon Waarde(n)loos of waarde(n)vol? Comakers Professional: teaamprofessionalisering Waardecreatie met
Nadere informatieDe professionele leergemeenschap met een onderzoekende cultuur. Masterclass 3
De professionele leergemeenschap met een onderzoekende cultuur Masterclass 3 De professionele leergemeenschap met een onderzoekende cultuur Thomas Friedman (2005) The world is flat Onderwijs is zeer traag
Nadere informatieOVER LEIDERS, PROFESSIONALS EN GRENZEN
OVER LEIDERS, PROFESSIONALS EN GRENZEN ECBO, 27 November 2014 Marco Snoek INHOUD Beelden over leiderschap Flipping the system Leiderschap en professionele ruimte Theory of improvement Transfer of learning
Nadere informatieRT Praktijk Hengelo. Trainingen, workshops en lezingen 2015-2016
RT Praktijk Hengelo Trainingen, workshops en lezingen 2015-2016 Voorwoord In deze brochure kunt u het trainingsaanbod van RT Praktijk Hengelo lezen. RT Praktijk Hengelo wil leerkrachten handvatten geven
Nadere informatieAutonomie Ik kan veel zelf
Competentie Ik kan veel Autonomie Ik kan veel zelf Relatie Ik wil samenwerken Leiding geven aan je eigen leven Plezier in leren Gezien worden Programma AVONDSTART Journaal Planning Bijzonderheden 1 WORKSHOP
Nadere informatieUit het resultaat van mijn test kwamen voornamelijk de doener en beslisser naar voren.
Metawerk Fedor. Semester 1a Opdracht 1. Ik heb voor opdracht 1 de leerstijlentest van Kolb gemaakt. Deze test heeft als doel om te kijken op wat voor manier je het beste informatie kunt opnemen en verwerken.
Nadere informatieHoe oefen je grammatica? Liesbeth Schenk Sonja van Boxtel TUDelft, ITAV Nederlands voor buitenlanders
Hoe oefen je grammatica? Liesbeth Schenk Sonja van Boxtel TUDelft, ITAV Nederlands voor buitenlanders 1 Programma Aanleiding + Twee typen leerders Theorie: Expliciet vs. impliciet Focus on Form: hoe? Processing
Nadere informatieLearning Analytics. Big Data in het onderwijs: Prof dr. Tammy Schellens Elise Ameloot. 14 juni 2017
VAKGROEP ONDERWIJSKUNDE ONDERZOEKSGROEP EDUMAST Big Data in het onderwijs: Learning Analytics Prof dr. Tammy Schellens Elise Ameloot Kraks@DeKrook 14 juni 2017 Overzicht Inleiding Learning Analytics Toepassingen
Nadere informatieCoachen... waar bots je op in het coachen van je collega s? Waar gaat het over... Wat is de essentie van coachen? Coachen naar positieve verandering:
Coachen naar positieve verandering: Coachen... waar bots je op in het coachen van je collega s? Focus op het leren van leerkrachten en de school als lerende organisatie. beno.schraepen@plantijn.be, Master
Nadere informatie