STAGE WERKPLAN ACADEMIE VOOR BEELDENDE VORMING

Transcriptie

1 STAGE WERKPLAN ACADEMIE VOOR BEELDENDE VORMING AFSTUDEERFASE TOONBEELD ANNE NOBELS Bellamystraat 26a ABV, docenten opleiding 4532 CP Terneuzen voltijd, studiejaar 4 tel: +31(0) Fontys hogeschool voor de kunsten Naam student Studentnummer Jaar Naam stageplek Anne Nobels VT Toonbeeld (onderdeel van Gemeente Terneuzen) Stagebegeleiders Overkoepelende stagebegeleider Arjelien van Dijke (SPD) Gemengde technieken Johnny Beerens Teken en schilderateliers voor senioren Bram de Meijer Tekenen, schilderen en grafiek 910 jaar Yolenta Becude Tekenen, schilderen en grafiek 1113 jaar Yolenta Becude Ping Pong Mini 69 jaar Servaas Roelandse 1

2 B. VERMOGEN TOT REFLECTIE EN ONTWIKKELING COMPETENTIE WERKPLAN RESULTAAT Gedragsindicatoren Hoe ga ik daar aan werken? Concreet, welke producten heb ik? Je kunt een relatie leggen tussen je visie op je vak en het schoolvak Niet geheel van toepassing > Het gaat hier om buitenschoolse kunsteducatie - Gesprekken met stagebegeleiders Feedback van (verschillende) SPD Dus: Je kunt het pedagogisch en didactisch handelen beoordelen, in onderling verband hanteren, en zo nodig verbeteren REFLECTIE Ik ken mijn zwakke en sterke punten en heb ook deze stage aan die punten gewerkt. Yolenta heeft tijdens mijn eerste lessen aan de hand van haar observaties een tops en tips lijst (zie de bijlage) gemaakt. Aan de hand van deze lijst heb ik met name aan mijn zwakke punten (de tips) gewerkt. Aan de hand van de later ontvangen feedback (zie ook de beoordelingsformulieren) durf ik te zeggen dat deze punten zijn verbeterd. Ik had moeite met het nemen van de leiding en het zorgen voor een goede structuur (met name een goeie afsluiting van de les ontbrak). Van nature ben ik rustig en daardoor ook enigszins onopvallend. Die rust weet ik over te brengen op mijn cursisten, maar het is tegelijker tijd ook mijn valkuil. Met het vragen van de aandacht en het vasthouden van de aandacht heb ik wat meer moeite. Ik heb geen luide stem en het verheffen van mijn stem is dus vaak niet voldoende, in de les heb ik verschillende methoden geprobeerd. Drukke leerlingen aanspreken, oogcontact maken (en stil zijn), niet verder gaan met de les en op mijn vingers fluiten (een hard geluid maken). Ik heb geen favoriete methode, in verschillende situaties zijn verschillende methodes het meest effectief. Eén van mijn sterke punten is het individueel begeleiden van cursisten en daarbij het stimuleren van hun eigen inbreng. Lessen beried ik goed voor, maar ik zorg er altijd voor dat er ruimte is voor de eigen inbreng van cursisten. Tijdens de individuele begeleiding probeer ik flexibel te zijn en cursisten te stimuleren hun eigen keuzes te maken. Ze weten vaak heel goed wat ze willen en zijn gemotiveerder aan het werk wanneer ze met hun eigen idee of oplossing aan de slag kunnen gaan. 2

3 C. PEDAGOGISCH COMPETENT COMPETENTIE WERKPLAN RESULTAAT Gedragsindicatoren Hoe ga ik daar aan werken? Concreet, welke producten heb ik? Je kunt een veilig sociaal klimaat in een groep creëren Ervaring op doen voor de groep Zorgen voor structuur Feedback van (verschillende) SPD Reflectieverslagen Je houdt rekening met verschillen tussen cursisten in cultureel, sociaal en emotioneel opzicht Ervaring op doen voor de groep Zorgen voor voldoende individuele begeleiding Als docent de aandacht goed verdelen over alle cursisten (zorgen dat niet alle aandacht gaat naar stoorzenders of leerlingen die te veel aandacht vragen) Feedback van (verschillende) SPD Reflectieverslagen REFLECTIE Tijdens mijn stageperiode bij Toonbeeld heb ik nauwelijks moeten ingrijpen. Hier en daar moest ik wel een cursist aanspreken omdat er te veel werd gepraat of omdat er niet werd doorgewerkt, maar de sfeer in de groepen waar ik stage bij liep was erg goed. In het begin moest ik wel het vertrouwen winnen van veel cursisten, ze hadden moeite met het accepteren van mijn feedback (na het ontvangen van mijn aanwijzingen gingen ze toch nog naar hun echte docent om te vragen wat die er van vond). De meeste wenden snel aan mijn aanwezigheid, zeker na het zien hoe ik andere cursisten hielp. Ik heb geprobeerd mezelf niet op te dringen, maar ook niet te blijven afwachten. Ik heb elke les geprobeerd iedereen te spreken/begeleiden. Met het zorgen voor een goede structuur had ik met name moeite bij de cursus tekenen, schilderen en grafiek 9 t/m 13 jaar. Bij de andere cursussen was al een duidelijke structuur aanwezig, maar de cursus tekenen, schilderen en grafiek begon wat chaotisch. Deze cursus begon als twee aparte groepen 9 t/m 10 jaar en 11 t/m 13 jaar. Ik was begonnen met een eigen lessenreeks bij de 11 t/m 13 jarigen, maar na drie lessen werd deze groep samen gevoegd met de 9 t/m 10 jarigen. Deze groep heb ik toen een aparte opdracht gegeven die wel overeenkomt met de opdracht die de 11 t/m 13 jarigen hadden (zie de 3

4 lesformulieren mijn naam is? en mijn naam is? Deel 2 ). Het zorgen voor structuur in deze samengevoegde groep met twee aparte opdrachten vond ik best een uitdaging. Een aantal lessen heb ik gezocht naar een goede manier om de les te starten en de les af te sluiten. De les begonnen we met een uitleg die voor beide groepen van belang was gevolgd door een meer specifieke uitleg voor de aparte groepen. De les sloot ik af met een klassikale herhaling van de stof of een korte evaluatie van wat er deze les was gedaan, gevolgd door een afsluitend filmpje (passend bij hun thema animatie ). Door deze structuur aan te houden werd de groep langzaam aan wat rustiger bij het beginnen en afsluiten van de les. Ondanks dat er duidelijke groepjes aanwezig zijn in de groep, durven leerlingen nu ook meer met kinderen buiten hun groepje te praten (om dit te stimuleren heb ik niet enkel gewerkt aan structuur in de les, maar heb ik ook een kennismakingsoefening gedaan zie de lesformulieren). In mijn wekelijkse reflectieverslagen staat uitgebreider beschreven hoe ik aan deze punten heb gewerkt. 4

5 D. DIDACTISCH VERMOGEN COMPETENTIE WERKPLAN RESULTAAT Gedragsindicatoren Hoe ga ik daar aan werken? Concreet, welke producten heb ik? Je verantwoordt je (vak)didactische opvattingen Gesprekken voeren met de verschillende stagebegeleiders Feedback van (verschillende) SPD Je stimuleert cursisten om zelf hun leerproces vorm en richting te geven Kijken naar wat mogelijk is en cursisten zoveel mogelijk zelfstandig laten doen - Rekening houden met de creatieve inbreng van cursisten Reflectieverslagen Foto s van werk Je stelt zelfstandig lessen samen, die worden gekenmerkt door samenhang en doelgerichtheid, voert deze lessen uit, en evalueert ze Lessen of lessenreeksen schrijven Deze lessen uitvoeren Reflecteren op de uitgevoerde lessen Lesvoorbereidingen Reflectieverslagen Feedback van (verschillende) SPD REFLECTIE In mijn reflectie over competentie B gaf ik al aan dat ik het bevorderen van de zelfstandigheid belangrijk vind. Bij de cursus Ping Pong mini worden er maar een enkele keer klassikale lessen gegeven. De kinderen kiezen hier zelf wat ze willen doen en met welk materiaal. Ze worden hier dus zeker gestimuleerd om hun eigen leerproces vorm en richting te geven. In deze situatie ben je als docent dus veel meer een begeleider dan een leider. Tijdens de eerste lessen vond ik het erg moeilijk in te schatten wat 6 t/m 9 jarigen zelfstandig kunnen doen. Werken met hout, solderen, papiermaché, zijn voorbeelden van technieken waar deze doelgroep vaak nog amper mee heeft gewerkt (naar mijn ervaring). Maar met goede begeleiding kunnen ze heel veel zelf. Maar ook bij deze groep is het belangrijk dat je ze blijft stimuleren om nieuwe materialen/technieken uit te proberen, anders blijven ze vaak hangen in één ding. Bij het begeleiden van kinderen van ping pong mini, maar ook mijn andere groepen, heb ik geprobeerd de cursisten altijd een optie te geven en zelf te laten reflecteren op hun werk doormiddel van het stellen van vragen. Voorbeelden: Je zou hout kunnen gebruiken, karton, of klei, wat lijkt jou het beste materiaal 5

6 om jou idee uit te werken? Hoe vind je het resultaat, is er nog iets dat je zou willen veranderen? Er klopt nog iets niet helemaal, waardoor komt dat denk je (vooral van toepassing bij de opdracht over portret tekenen)? Tijdens mijn stage heb ik verschillende lesvoorbereidingen gemaakt, deze zijn terug te vinden in de bijlage. Bij de cursus tekenen, schilderen en grafiek liep ik er de eerste les tegen aan dat ik termen gebruikte die veel leerlingen nog niet begrepen. Voor het teken en schilderatelier voor senioren had ik handouts gemaakt met een korte stap voor stap uitleg, dit werkte voor deze groep goed. Yolenta stelde voor dat ook voor de kinderen te doen. Dit bleek echter weinig toe te voegen wanneer ik de stof klassikaal behandelde. De leerlingen onthielden mijn gesproken uitleg en hadden hun handouts niet nodig, ze keken er alleen op voor de afbeeldingen. De senioren daarin tegen konden dankzij de handout bepalen of ze met mijn klassikale uitleg mee deden of als zelfstandig verder gingen werken (voor de gene die al meer gevorderd waren in het portrettekenen). Mijn lessen waren goed voorbereid, maar ik ben af en toe wel van mijn plan afgeweken. Soms liepen den lessen anders dan verwacht (leerlingen hadden meer of minder tijd voor iets nodig dan geplant) of een andere aanpak leek me toch effectiever op dat moment (een andere volgorde van de leeractiviteiten bijvoorbeeld). De resultaten van de cursisten naar aanleiding van mijn lessen voldeden aan mijn verwachtingen. Er werd serieus aan de opdrachten gewerkt. Ping pong mini cursisten werken aan hun eigen ideeën en de cursisten van gemengde technieken werken met eigen thema s en eigen gekozen materialen (wel tweedimensionaal en met objecten die naar waarneming worden geschilderd dus niet van een foto). Bij deze groepen heb ik geen klassikale lessen gegeven maar de cursisten begeleid bij hun proces. Het eerst genoemde punt in het schema hierboven is wat lastiger te verantwoorden. Voor en na de lessen heb ik regelmatig gesprekken gevoerd met mijn stagebegeleiders, tijdens die gesprekken zijn mijn didactische opvattingen besproken. Zo vind ik het belangrijk dat cursisten met veel verschillenden materialen leren werken. Wanneer een materiaal bekent is wordt het sneller nogmaals gebruikt, zo kan er makkelijker een gepast materiaal gekozen worden bij het idee dat ze willen uitwerken. Het al eerder genoemde bevorderen van de zelfstandigheid, is een ander besproken punt. Leerlingen zullen moeten leren voor zichzelf te denken (creatieve oplossingen verzinnen, maar ook om uiteindelijk te kunnen verantwoorden wat ze willen vertellen met hun werk een vraag waar elke kunstenaar mee worstelt). Tot slot is het voor een buitenschools kunsteducatie centrum, zoals Toonbeeld, extra belangrijk dat de sfeer goed is. De cursisten komen vrijwillig naar Toonbeeld om lessen te volgen, dus het moet leuk zijn. Cursisten de ruimte geven voor hun eigen inbreng is bijvoorbeeld een manier om de sfeer te bevorderen (ze zijn dan vaak gemotiveerder). Goed kunnen luisteren is een essentiële eigenschap. Samenwerkingsopdrachten en kennismakingsopdrachten kunnen handig zijn om het ijs te breken. Het geeft leerlingen de kans om kennis met elkaar te maken (in een veilige omgeving) en groep bij elkaar te brengen (vaak zijn er al gevormde groepjes aanwezig vriendinnen die elkaar kennen van school bijvoorbeeld). In mijn wekelijkse reflectieverslagen staat uitgebreider beschreven hoe ik aan deze punten heb gewerkt. 6

7 E. INTERPERSOONLIJK VERMOGEN COMPETENTIE WERKPLAN RESULTAAT Gedragsindicatoren Hoe ga ik daar aan werken? Concreet, welke producten heb ik? Je bevordert effectieve communicatie door bijvoorbeeld te luisteren, samen te vatten, en dóór te vragen - Gesprekken aangaan met cursisten en docenten - Feedback vragen - Reflecteren Feedback Reflectieverslagen Je bevordert zelfstandigheid en zelfverantwoordelijkheid door een balans te vinden tussen leiden en begeleiden - Ervaring op doen tijdens de les - Feedback vragen - Reflecteren Feedback Reflectieverslagen REFLECTIE Luisteren, samenvatten en doorvragen zijn communicatievaardigheden die ik voor mijn stage bij Toonbeeld al aardig onder de knie had. Aan deze gedragsindicator heb ik minder aandacht besteed. Ik heb er voornamelijk op gelet dat ik deze communicatievaardigheden bleef gebruiken. De communicatie tussen mij en de cursisten verliep goed en dat geld ook voor de communicatie tussen mij en mijn stagebegeleiders. Ik vond het best lastig om een goede balans te vinden tussen leiden en begeleiden. Zoals ik beschreef in mijn reflectie over competentie b, kan mijn rustige aard een valkuil zijn. Dit is een punt waar ik tijdens mijn stage extra aandacht aan heb besteed. Ik zal er altijd op moeten blijven letten, maar ik heb wel vooruitgang geboekt. Tijdens de laatste lessen had ik geen moeite met het nemen van de leiding en kon ik de aandacht van de cursisten beter vasthouden. Het bevorderen van de zelfstandigheid heb ik tevens besproken bij de bovenstaande competenties b en d. 7

8 F. VERMOGEN TOT SAMENWERKEN COMPETENTIE WERKPLAN RESULTAAT Gedragsindicatoren Hoe ga ik daar aan werken? Concreet, welke producten heb ik? Je bent in staat om in afstemming met anderen doelen te realiseren - Reflecteren op de samenwerking met mijn verschillende stagebegeleiders Reflectieverslagen REFLECTIE De samenwerking met mijn stagebegeleiders verliep goed. Een goed voorbeeld is de tentoonstelling van de cursisten van gemengde technieken. Samen met de cursisten en Johnny heb ik geholpen met het ophangen van de werken. Johnny had mij de opdracht gegeven om een poster te ontwerpen en te laten printen. In overleg heb ik de poster ontworpen, Johnny liet me daarin heel vrij. Na het printen heb ik de posters uitgedeeld aan de cursisten (iedereen kreeg er twee) en ze de opdracht gegeven ze op te hangen voor het raam (eventueel bij familie, vrienden of op het werk). Daarnaast heb ik in overleg met Johnny geholpen met de verdere inrichting. Waaronder het maken van de naamkaartjes en het inrichten van de vitrines. ik heb foto s gemaakt van de ingerichte tentoonstelling en deze foto s verstuurd naar alle cursisten en Johnny. Johnny heeft de naamkaartjes opgehangen, een pers bericht geschreven en een officiële opening geplant. Tijdens opening van de tentoonstelling was een groot publiek aanwezig en iedereen was lovend over het werk en de gehele tentoonstelling. Een uitstekend resultaat dus. Ook met Yolenta heb ik extra samengewerkt. Toen de twee groepen van tekenen, schilderen en grafiek werden samengevoegd tot een grote groep waren beide groepen nog met een aparte opdracht bezig. De eerste les dat deze groep samen kwam heeft Yolenta de opdracht met de 9 t/m 10 jarige afgerond en ben ik verder gegaan met de lessenreeks van de 11 t/ 13 jarigen. Dit werkte goed. We liepen elkaar niet in de weg en de leerlingen werkte ondanks de extra drukte goed door. Maar ook de samenwerking met de andere docenten verliep goed. Ik merkte wel dat de ene docent wat meer moeite had met het begeleiden van een stagiaire dan ander. Servaas leek het soms lastig te vinden om taken uit te besteden aan een ander. Bram heeft een hele eigen manier van werken, en die manier komt soms niet helemaal overeen met de mijne (onze oplossingen voor creatieve problemen zijn anders, hij werkt met droge verf waar ik met natte verf zou werken bijvoorbeeld. Dit was voor de cursisten soms verwarrend. Toen ik dit inzag heb ik extra gelet op de feedback die ik gaf en heb ik geprobeerd andere cursisten te begeleiden dan Bram (Bram streeft ernaar om alle cursisten te spreken tijdens de les). 8

9 9

10 G. OMGEVINGSGERICHTHEID COMPETENTIE WERKPLAN RESULTAAT Gedragsindicatoren Hoe ga ik daar aan werken? Concreet, welke producten heb ik? Je toont engagement ten aanzien van [sub]culturele en maatschappelijke ontwikkelingen - Bronnen en/of inspiratie zoeken voor lessen Afbeeldingen, videofragmenten REFLECTIE Voor mijn lessen heb ik uiteraard toepasselijke inspiratiebronnen gezocht. In mijn lesvoorbereidingen zijn afbeeldingen en links naar verschillende filmfragmenten te vinden (zie bijlage). Ik heb voornamelijk gezocht naar bronnen die mijn uitleg toevoegden. Voor de kinderen van tekenen, schilderen en grafiek heb ik ook gezocht naar filmfragmenten die konden dienen als een beloning of een leuke afsluiting van de les (dit zorgde voor een rustmoment). Daarnaast heb ik de opening van de Tentoonstelling van de cursisten van gemengde technieken bijgewoond en heb ik geholpen tijdens de opendagen van Toonbeeld. Bij de opendagen heb ik kunnen zien wat Toonbeeld als buitenschools kunstencentrum allemaal te bieden heeft. 10

11 A. CREËREND VERMOGEN (EXTRA) COMPETENTIE WERKPLAN RESULTAAT Gedragsindicatoren Hoe ga ik daar aan werken? Concreet, welke producten heb ik? Je beeldend proces kent samenhang tussen vorm en inhoud en geeft blijk van een beeldende visie & Je creëert beelden in uiteenlopende disciplines en drukt de eigen beeldende visie uit met adequate middelen - Maken van werk voor Toonbeeld Afbeeldingen REFLECTIE Onder deze competentie heb ik het maken van de poster voor de tentoonstelling van de cursisten van Gemengde technieken gerekend (zie stage reflectie week 42) en de gemaakte foto s van deze tentoonstelling (zie stage reflectie de tentoonstelling gemengde technieken ) en de open dagen (zie hieronder). 11

12 12

13 13

14 14

15 15

16 16