MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8

Transcriptie

1 MUSEUMLES IN HET VAN ABBEMUSEUM Groep 7 en 8 Inleiding In groep 7 of 8 komen leerlingen vaak voor de tweede keer met hun klas naar het van Abbemuseum. Bij het eerste bezoek, in groep 5 of 6, hebben ze kennis gemaakt met het museum en de verschillende vormen van kunst die er te zien zijn. In groep 7 of 8 gaan ze dieper in op een aantal kunstwerken. Dan ligt de nadruk op het bepalen van een eigen kijk op wat er te zien is en het gesprek daarover met elkaar. Leerlingen leren elkaar en zichzelf beter kennen; voor leerkrachten blijkt zo n gesprek vaak ook waardevol. Net als in groep 5 of 6, is het museumbezoek onderdeel van een lessenreeks met receptieve, reflectieve en actieve onderdelen: - 2 voorbereidende lessen op school door eigen leerkracht - het museumbezoek - 2 extra lessen op school door eigen leerkracht, ter verwerking en reflectie (optioneel) In de voorbereidende lessen onderzoeken leerlingen (gebruiks)voorwerpen (= les 1) en kunstwerken (= les 2); ze formuleren en presenteren hun gedachten daarover. In plaats van in twee klassikale lessen, kan dit ook d.m.v. groeps- en individuele opdrachtjes die verspreid over twee weken voor de groep gepresenteerd worden. Tijdens het museumbezoek (= les 3) worden enkele voorbereidingen uit les 2 gebruikt. In de lessen 4 en 5 verwerken de leerlingen hun beleving/ ervaring in een persoonlijk beeldend werkstuk. Het blijft mogelijk de museumles alleen als uitje te doen en de lessen niet allemaal uit te voeren. Vriendelijk verzoek van de museumen: doe de voorbereidende lessen in elk geval wél. De kinderen zijn dan goed voorbereid: ze voelen zich meer betrokken en beleven meer aan het museumbezoek. Daardoor kunnen de museumen zonder extra uitleg meteen aan de slag, en blijft er meer tijd over voor een interactieve museumles.

2 ALGEMEEN Discipline Niveau Beeldend / Cultureel erfgoed Groep 7-8 INHOUD Les 1 Alles heeft vorm! Leerlingen bekijken een door mensen ontworpen voorwerp goed, onderzoeken het op vorm en kleur, en vertellen daar iets over in de groep. Begin hieraan twee weken voor museumbezoek Duur: max. 45 min. (uitleg 5 min. ; individueel zoeken, kijken, opschrijven 5 min. ; 5 min. in tweetallen; minimaal 3 presentaties van ieder 5 min.) Ook mogelijk: opdrachtje op papier uitdelen aan tweetallen. Door de week heen enkele presentaties. Leerlingen beseffen dat al het gemaakte ooit door iemand ontworpen is; dat je over vorm en kleur kunt nadenken. Papier en potloden/pennen Uitleg: heb je er wel eens bij nagedacht dat alles wat gemaakt is, vorm heeft? En dat de maker of de ontwerper nagedacht heeft over die vorm (en de kleur), en bij het maken of ontwerpen bepaalde keuzes heeft gemaakt voor vorm en kleur. In tweetallen: zoek een gebruiksvoorwerp dat in de klas te vinden is. Iets van je kleding, je schooltas of wat daarin zit, meubilair, iets van het gebouw zelf (bv. vensterbank, deurklink, lichtknopje). Samen zoeken, bekijken en bespreken: waarom zou het deze vorm en kleur hebben, wat vinden we plus- of minpunten hieraan. Presentaties in de groep. Stimuleer de leerlingen goed naar elkaar te luisteren; doorvragen waar nodig. Laat leerlingen elkaar en ieders mening respecteren.

3 Les 2 Dit houdt mij bezig Leerlingen zoeken een beeld dat hun persoonlijk aanspreekt en presenteren dit in de groep. Leerlingen bereiden dit thuis voor; in de klas minimaal 5 presentaties van ca. 5 minuten, in één les of verspreid over de week. Leerlingen kunnen hun gedachten en gevoelens over een beeld formuleren. Ze betrekken hierbij ook de vorm (in de breedste zin van het woord) van het beeld. 56 De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Afbeeldingen van de keuzes van de leerlingen. Bij voorkeur op smartboard. Geef de huiswerkopdracht om zelf een afbeelding van een kunstwerk/-vorm mee te brengen. Bv. foto van kunstwerk (op straat, van opa, uit een boek, van internet). Of ook: clipje, kledingstijl, bijzondere krantenfoto, boekomslag/ illustratie, speciale strip. Voorwaarde is dat de leerling er zelf iets over kan vertellen. Ik vind dit gewoon leuk is niet genoeg. Het gaat over het waarom van de keuze: wat maakt dit beeld zo bijzonder voor mij; wat zeggen vorm en kleur mij? Steekwoorden laten opschrijven. Minimaal 5 leerlingen presenteren hun keus en vertellen daarover. Wat in de vorm spreekt hun aan en waarom? Wat zegt het kunstwerk hen, en hoe werkt vorm en kleur daaraan mee? De groep kiest uit alle presentaties 2 of 3 beelden om mee te nemen naar het museum zodat die vergeleken kunnen worden met wat daar te zien is. Stimuleer de kinderen naar elkaar te luisteren en geef na elke presentatie gelegenheid een paar vragen te stellen. Alleen als nodig: vraag zelf door. Na: Welke beelden nemen jullie mee naar het museum, en waarom juist die? (tot 29 leerlingen 2 of 3, daarboven 4) Zorg ervoor dat die als A4-print meegaan.

4 Les 3 Museumbezoek Inhoud: Leerlingen kijken naar uiteenlopende kunstwerken en worden gestimuleerd om daarover van gedachten te wisselen. De nadruk ligt op verschillen en overeenkomsten binnen de geboden diversiteit. Klassikaal werken wordt afgewisseld met individuele opdrachtjes. Daarnaast wordt, afhankelijk van o.a. groepssamenstelling, soort tentoonstelling en drukte in het museum, soms in kleine groepjes gewerkt. Duur: 1,5 uur Leerlingen begrijpen dat kunstenaars vorm geven aan wat hen bezighoudt; zij begrijpen waarom er zoveel verschillende uitingsvormen bestaan. 56 De leerlingen verwerven enige kennis over en krijgen waardering voor aspecten van cultureel erfgoed. Museum: Jacqueline Nas en/ of Annebel Kuperus Tot 29 leerlingen 2 of 3 meegebrachte beelden (zie les 2), Bespreek met de leerlingen de museumregels Luister naar elkaar, denk met elkaar mee, probeer samen dingen te ontdekken! Stimuleer de leerlingen om actief mee te doen, laat u verrassen door uw leerlingen en door de kunst! Na: Terug op school, vraag de kinderen naar plus- en minpunten. Wat heeft hun verbaasd of verrast? Wie gaat wat onthouden? Merken ze zelf dat ze vorderingen maken in het kijken naar, en praten over beelden? Kortom: wat hebben ze gehad aan het museumbezoek?

5 Les 4 Dit ben ik Leerlingen verzamelen allerlei (beeld)materiaal dat bij henzelf past. Dit dienst als uitgangspunt voor een zelfportret. Duur: Uitleg, woordwolk en bespreken samen ca. 30 min. Zoeken van materiaal wordt thuis gedaan, en in losse momenten in de klas. Leerlingen begrijpen dat in een beeld iets verscholen kan zitten: een gedachte, gevoel, idee en/of wens. Ze kunnen dit herkennen en op zichzelf betrekken. 54 De leerlingen leren beelden en taal gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Papier A3 (half vel), potloden; fotootje van zichzelf; veel paperclips Combinary-spel op de site van het van Abbemuseum: [hoe te vinden..] Herinner de kinderen aan het museumbezoek, de kunstwerken, wat ze mooi vonden of juist niet, opvallende vormen en kleuren, hun gevoel en gedachten erbij. Op smartboard: laat Combinary zien, vooral de verschillende plaatjes. Jullie gaan een schets maken voor een zelfportret. Die schets wordt vooral verzameld, bijna niet getekend. Ieder begint met een woordwolk, centraal staat eigen naam (daar komt later het eigen fotootje). Daaromheen schrijf je wat belangrijk voor je is, wie belangrijk voor jou zijn; wat je graag doet, graag eet, lekker vindt ruiken; je lievelingskleren, -boek, -dier, -kleur, -muziek; een goede herinnering, een wens voor de, of jouw eigen toekomst, iets waar je trots op, of bang voor bent. Hang je woordwolk in de klas op. Zoek de komende week thuis allerlei plaatjes die bij jou en je woordwolk passen, ook stukjes stof kunnen erbij, of je lievelingskleuren. Zoek uit het Combinary-spel 3 plaatjes van kunstwerken die iets met jou en je woordwolk te maken hebben. Plak je fotootje bij je naam en maak alle beelden en materialen met paperclips vast aan het papier. Deze schets wordt de basis van een bijzonder zelfportret! Kijk of de bladen goed gevuld worden gedurende de week. Stimuleer kinderen waar nodig.

6 Les 5 en dit is mijn vorm! Inhoud: Leerlingen maken een zelfportret zonder zichzelf letterlijk af te beelden Duur: 75 tot 90 minuten Leerlingen kunnen beelden (vorm en kleur) gebruiken om iets over zichzelf te vertellen. 54 De leerlingen leren beelden en taal gebruiken om er gevoelens en ervaringen mee uit te drukken en om er mee te communiceren. Papier A3 (ca. 30x40 cm), tekenpotloden, divers kleurmateriaal (krijt, potloden, viltstiften, verf) Vertel de leerlingen de bedoeling: je gaat een zelfportret maken zonder jezelf letterlijk na te tekenen. Dat portret laat jou op een andere manier zien! Je combineert een aantal dingen over jezelf en maakt er een geheel van op papier. Bedenk eerst een vorm voor het geheel. Letterlijk: cirkel, vierkant, etc., of figuurlijk: een huis, een dier, een boek, etc.; of symbolisch: één of meer letters, een getal, een teken. Kijk in je verzameling beelden of er een vorm tussen zit die je kunt gebruiken. In en/ of om de vorm teken en plak je een aantal dingen die over jou gaan. Kijk daarvoor naar je woordwolk-schets. Eerst kiezen: wat moet er zeker in? Bedenk dan waar je nadruk op wilt leggen, wat je geheimzinnig wilt houden en wat je een beetje wilt verstoppen. Kies je kleuren. Moedig de kinderen aan om er echt iets persoonlijks van te maken. Na: Maak een zelfportretten-tentoonstelling in de klas. Wijs er enkele aan en vraag wie de maker ervan herkent; waaraan? Nog verrassingen tegengekomen; heb je iemand beter of anders leren kennen? (Deze vragen gelden zowel voor leerkracht als klasgenoten)

7 VOORWAARDEN Betrokkenheid leerkracht De leerkracht heeft een actieve rol tijdens de voorbereidende les en bij het museumbezoek. Voorbereiding leerlingen en lessuggesties Concrete lestips voor de leerkracht; als de kinderen inhoudelijk worden voorbereid pikken ze ook meer op van het project.