Vastgoed en dekkingsgraad van pensioenfondsen
|
|
|
- Laurens Abbink
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Vastgoed en dekkingsgraad van pensioenfondsen IVBN Lustrum 13 oktober 2010 Prof. dr. P. van Gool FRICS* Amsterdam School of Real Estate, Universiteit van Amsterdam en SPF Beheer * Met dank aan Cor Worms (Syntrus Achmea), Foort Hamelink (Lombard Odier) en collega s ASRE en SPF Beheer
2 Onderwerpen Rendementen en correlaties vastgoedbeleggingen en vastgoed in ALM Rol direct vastgoed in een liability driven investment (LDI) omgeving Bijdrage vastgoedbeleggingen aan herstel dekkingsgraden
3 Ontwikkeling dekkingsgraad Nederlandse pensioenfondsen % Q2 Bron: DNB. Per eind Q geraamde dekkingsgraad.
4 Rendementen en correlaties vastgoedbeleggingen en vastgoed in ALM
5 Direct vastgoed is vooral schokdemper
6 Demping risico s vastgoed vooral door stabiel direct (huur)- rendement Jaar Totaal rendementen Waardeontwikkeling Aandelen NL Obligaties NL Direct Vastgoed NL Direct Vastgoed NL AMSTEOE (RI) MLN10E ROZ/ IPD ROZ/ IPD ,2% -3,1% 12,2% 6,6% ,5% -2,4% 11,0% 5,8% ,3% 15,6% 3,4% -1,7% ,1% -0,1% 0,0% -5,3% 2010 Q1+Q2-3,4% 13,4% 1,8% -0,8%
7 Correlaties van direct vastgoed met andere beleggingen laag Rendementen, risico s en correlaties direct en indirect vastgoed en andere vermogenstitels Nederland Europa Wereld Aandelen nl Vastrentend Direct vast- Indirect publiek Inflatie Indirect publiek Indirect privaat Commodities Private equity NL goed NL vastgoed NL NL vastgoed EU vastgoed EU ( ) AEX total return 0,2037 ROZ/IPD AAVI + GPR G NL CBS GPR 250 (1990 -) INREV GSCI (USD) Cambridge AMSTEOE(RI) MLNL10E (RI) total return total return ( ) Associates Gemiddeld rendement 15,2% 8,7% 9,2% 9,5% 2,7% 8,8% 5,6% 10,9% 14,0% Risico (standaarddeviatie) 27,1% 8,7% 5,4% 17,8% 1,8% 26,3% 13,5% 23,5% 14,7% Rendement / risico verhouding 0,6 1,0 1,7 0,5 1,5 0,3 0,4 0,5 1,0 Correlaties met: Aandelen NL 1,00 0,03-0,04 0,53-0,03 0,59 0,41 0,12 0,76 Vastrentend NL 1,00-0,06 0,04 0,15 0,04-0,07-0,26-0,15 Direct vastgoed NL 1,00 0,02 0,21 0,05 0,71 0,23 0,28 Alleen bij direct vastgoed en commodities zijn correlaties met aandelen relatief laag = conjunctuurdempend!
8 Maar ook goede rendementen van direct vastgoed (afgelopen 20 jaar)
9 Afgelopen 10 jaar
10 Indirect publiek én privaat (niet-beursgenoteerd) vastgoed bleken afgelopen jaren minder goede schokdemper!
11 Verloop rendement / risicoverhouding Average return 16,00% 14,00% 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% Periode & Direct real estate Bonds Cash Cash Private Equity Private equity equity Indirect publiek vastgoed Commodities Equity ,00% 0,0% 5,0% 10,0% 15,0% 20,0% 25,0% 30,0% 35,0% Risk (standard deviation) Sources: ROZ/IPD, AEX, ML, CBS, GPR Door de decennia heen stabiele rendement / risico verhouding van direct vastgoed!
12 Pension funds show increased appetite for real estate 13 July 2010 European pension funds are displaying an increased appetite for alternative investments, including real estate, according to the results of the 2010 European Institutional Asset Management Survey (EIAMS) published by Invesco on Tuesday. The findings point to an altogether more positive sentiment among institutional investors in 2009 compared to the previous year, which has benefited riskier asset classes in particular. The focus of the survey is on small to medium-sized investors, with pension funds making up 98% of the sample.
13 En dan steeds meer naar indirect privaat vastgoed
14 Problemen op markten voor privaat (nietbeursgenoteerd) fors gelevaged indirect vastgoed Herfinanciering problematisch, vooral van ontwikkelingsprojecten Negatieve leverage Soms sterk dalen (huur)inkomsten door marktontwikkelingen en/of door onvoldoende risicodiversificatie Overschrijding van loan to value en interest coverage ratio grenzen Gedwongen verkopen en extra kapitaalstortingen Fondsmanagers in problemen en/of niet meer gemotiveerd
15 Effect evenredig toevoegen direct vastgoed (blauw 0 100%) aan een gemengde portefeuille met 60% aandelen en 40% obligaties Risico Rendement
16 Conclusie ALM studies Minimalisatie risico s en optimalisatie rendementen bij 30-40% direct vastgoed (in een 3 asset model), maar...
17 Redenen niet volgen uitkomsten ALM studies voor vastgoed Rendementen en risico s direct vastgoed zijn smoothed en lagged Optimaal gewicht daalt bij meer alternatives Liquiditeitsbeperkingen bij veel direct vastgoed Deelnemers en gepensioneerden hebben al vastgoed (eigen woning) Praktische problemen bij opbouw (directe) vastgoedportefeuille Bij Nederlandse pensioenfondsen een vastgoedportefeuille variërend tussen 5% en 30%! Meer een vraagstuk van religie dan van wetenschap!
18 Gemiddeld nu circa 10% vastgoed
19 Maar bij geen vastgoed ook geen schokdemper en meer pensioenfondsen in problemen! manydefault funds in the UK are toorisky. A Survey has found that82% of members are in the default fund andthatas manyas 71% of these funds are 100% investedin equities. Bron: Investment Management Review, vol. 5, Issue 4, Summer 2010, p. 34
20 Bij 30% direct vastgoed vanaf eind 2006 zou dekkingsgraad van de pensioenfondsen ceteris paribus niet onder de 105% zijn gekomen!* * Het hogere vastgoedgewicht is gelijkelijk ten laste van aandelen en vastrentende waarden gebracht.
21 Rol direct vastgoed in een liability driveninvestment (LDI) omgeving
22 Hoe de pensioenverplichtingen te matchen?
23 Direct vastgoed ten opzichte van pensioen - verplichtingen
24 Conclusie Matching alleen redelijk te doen met obligaties en renteswaps in termijnstructuur pensioenverplichtingen; Andere vermogenstitels blijven te verschillend om echt goed te matchen; Wel streven naar de hogere rendementen voor meer buffer opvangen (matching) risico s.
25 Bijdrage vastgoedbeleggingen aan herstel dekkingsgraden
26 Ideaal beeld van bijdrage vastgoed Goede rendementen ook in slechte tijden; liefst hoger dan rendement pensioenverplichtingen Stabiliteit in rendement; weinig risico en fungeren als schokdemper in gemengde portefeuille Inflatiehedge en een liquide belegging Zo min mogelijk integriteitrisico's Vervullen maatschappelijke functie (in reële en in financiële sfeer)
VOGON SEMINAR. Beleggen in Nederlandse huurwoningen, interessant voor (internationale) beleggers? 22 mei 2014
VOGON SEMINAR Beleggen in Nederlandse huurwoningen, interessant voor (internationale) beleggers? 22 mei 2014 AGENDA Perspectief van (internationale) beleggers op Nederlandse huurwoningen Korte introductie
Vastgoed in ALM context
Vastgoed in ALM context april 2010 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Nieuw uitgevoerde ALM analyses... 4 2.1 Huidige economische basisset... 4 2.2 Direct OG in goed gespreide portefeuille... 5 2.3 Beursgenoteerd
Case study: voorbeeld van een strategisch risicomanagementproces bij Philips Pensioenfonds
Case study: voorbeeld van een strategisch risicomanagementproces bij Philips Pensioenfonds VBA ALM congres 6 november 2014 Philips Pensioenfonds Philips Pensioenfonds in een notedop Beleggingen Verplichtingen
Vastgoed in de portefeuille van een pensioenfonds. Rob Courtens, vastgoedstrateeg - Blue Sky Group 10 oktober 2017
Vastgoed in de portefeuille van een pensioenfonds Rob Courtens, vastgoedstrateeg - Blue Sky Group 10 oktober 2017 Inhoudsopgave 1. Strategische Asset Allocatie bij BSG 2. Diversificatie binnen de vastgoedportefeuille
NN First Class Balanced Return Fund
NN First Class Balanced Return Fund Alle Fonds onder de loep cijfers zijn per 31/03/015 Het NN First Class Balanced Return Fonds won in het eerste kwartaal 8,9% Zeer sterke performances van aandelen en
The added value of illiquids investments. Gerard Moerman, Ph.D. Head of Rates, Money Markets and LDI-portfolios
The added value of illiquids investments Gerard Moerman, Ph.D. Head of Rates, Money Markets and LDI-portfolios April 5th 2016 Agenda The added value of illiquids investments The fixed income universe is
Reële karakteristieken van beleggingscategorieën
Reële karakteristieken van beleggingscategorieën Henk Hoek ORTEC Postbus 4074 3006 AB Rotterdam Max Euwelaan 78 Tel. +31 (0)10 498 6666 info@ortec.com www.ortec.com 6 november 2008 Inleiding: nominaal
Efficiëntie van Nederlandse Pensioenfondsen. Prof. Dr. Jaap Bikker Universiteit van Utrecht / DNB
Efficiëntie van Nederlandse Pensioenfondsen Prof. Dr. Jaap Bikker Universiteit van Utrecht / DNB The views expressed in this presentation are personal and do not necessarily reflect those of DNB 9 september
2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE
> Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4
De toekomstbestendigheid van de vastgoedallocatie in de portefeuille IVBN / VBA / IPD vastgoedcongres, 1 oktober 2013, Nyenrode
De toekomstbestendigheid van de vastgoedallocatie in de portefeuille IVBN / VBA / IPD vastgoedcongres, 1 oktober 2013, Nyenrode Drs. ing. Norbert Bol Drs. Tjeerd Tromp Agenda 2 Introductie onderzoek Norbert
ASRE Research publications, 2005, 04. P. van Gool / F.L.P. Muller Vastgoed en ALM de praktijk bij een aantal pensioenfondsen, 2005, 20 p.
ASRE Research publications, 2005, 04 P. van Gool / F.L.P. Muller Vastgoed en ALM de praktijk bij een aantal pensioenfondsen, 2005, 20 p. (Zie ook: Institutionele beleggers moeten meer samenwerken, Vastgoedmarkt,
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m ultimo juni 2012 Samenvatting: Nominale dekkingsgraad gedaald van 107,6% naar 101,9% Beleggingsrendement is 1,6%
Persbericht. ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende
Persbericht ABP verlaagt pensioen in 2013 met 0,5% Ondanks goed rendement stijgt dekkingsgraad in 2012 onvoldoende Hoofdpunten: Verlaging pensioen met 0,5% per 1 april 2013 definitief Mogelijk aanvullende
Advies Commissie Parameters
Advies Commissie Parameters Voorstel tot herziening van verwachte rendementen Sprenkels&Verschuren Maart 2014 Copyright 2014 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel
ALM als basis van Zorgvuldig Beleggen
ALM als basis van Zorgvuldig Beleggen Samenhang en voorbeelden Ronald Janssen, Ortec Finance 1 Klant centraal stellen: Doelstelling Managen van de verwachtingen van onze cliënten Hoe kunnen we dat doen?
Dit is een emissiebrochure (2006). Voor de meest recente markt- en/of productinformatie zie het kwartaalverslag.
ROBECO DUTCH OFFICES INDEX BOND JUN 06/16 Dit is een emissiebrochure (2006). Voor de meest recente markt- en/of productinformatie zie het kwartaalverslag. ROBECO DUTCH OFFICES INDEX BOND JUN 06/16 GOED
Kwartaalbericht 4e kwartaal 2008
Kwartaalbericht 4e kwartaal 2008 Dekkingsgraad 92% Belegd vermogen daalt naar 71,5 miljard Geen indexering in 2009 In het vierde kwartaal heeft Pensioenfonds Zorg en Welzijn een verlies op beleggingen
HET JAAR 2018 VAN SSPF IN HET KORT. Stichting Shell Pensioenfonds
HET JAAR 2018 VAN SSPF IN HET KORT Stichting Shell Pensioenfonds Kwam u in dienst voor juli 2013, dan bouwt u pensioen op bij Stichting Shell Pensioenfonds (SSPF) Het jaar 2018 van SSPF in het kort Wat
Uitdagingen bij Privaat (niet beursgenoteerd) indirect vastgoed
Uitdagingen bij Privaat (niet beursgenoteerd) indirect vastgoed Onderzoekspaper ASRE Onderzoeksseminar 3 juli 2009 Peter van Gool en Marleen Bosma-Verhaegh Paper ten behoeve van het ASRE Onderzoeksseminar
Rendement in een laagrentende omgeving
Rendement in een laagrentende omgeving FIN bijeenkomst, 9 april 2015 Hendrik Zonnenberg (Multifund B.V.) Inhoud Lage verwachte lange termijn rendementen 3 Implicaties laag renderende omgeving 6 Impact
VBA Congres. Zoektocht naar meer rendement (inkomen) uit vastrentende beleggingsportefeuilles. - Voor professionele beleggers -
VBA Congres Zoektocht naar meer rendement (inkomen) uit vastrentende beleggingsportefeuilles - Voor professionele beleggers - Jelle van der Giessen ING Investment Management www.ingim.com Een tijdperk
Jaarlijks gemiddeld Cumulatief vanaf 1970 2008 Q2 2008 Q1 2008 Q4 2007 Q3 2007 Q2 2007 Dekkingsgraad (kwartaalultimo) 143% 137% 148% 153% 153%
Kwartaalbericht 2e kwartaal 2008 Dekkingsgraad op 143% Rendement 0,2% in tweede kwartaal Belegd vermogen 86,3 miljard Klein positief resultaat in moeilijke markt In het tweede kwartaal is een totaalrendement
NN First Class Return Fund
NN First Class Return Fund Fonds onder de loep Alle cijfers zijn per 30/06/016 Het NN First Class Return Fund won in het tweede kwartaal van 016 3,6% De stemming werd vooral bepaald door de zoektocht naar
Waarom onze beleggingsstrategie staat als een huis
Waarom onze beleggingsstrategie staat als een huis Het strategisch beleggingsplan van ABP is stapsgewijs opgebouwd. De strategie is gebaseerd op vier pijlers: 1) de doelstelling van ABP 2) beleggingsovertuigingen
Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011
Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg Beleggingsplan 2011 April 2011 ING Investment Management / ICS Inleiding Jaarlijks stelt het Bestuur van de Stichting Pensioenfonds Huntsman Rozenburg (Huntsman)
NN First Class Return Fund
NN First Class Return Fund Fonds onder de loep Alle cijfers zijn per 30/06/015 Het NN First Class Return Fund leverde in het tweede kwartaal 1,7% in De wereldeconomie vertraagde sterk, aandelen begonnen
Stichting Hoogbouw Bezoek Fenixloods Syntrus Achmea
Stichting Hoogbouw Bezoek Fenixloods Syntrus Achmea Edvard van Luijn Our vision Asset management for a sustainable future 2 Our policies are based on the United Nations Sustainable Development Goals (UN
Alternatives vanuit een ALM perspectief
Alternatives vanuit een ALM perspectief Inleiding Het doel van een ALM studie is om tot een integraal premie-, indexatie- en beleggingsbeleid te komen. Onder beleggingsbeleid werd, tot een aantal jaren
Algemene vergadering van deelnemers. 21 juni 2016
Algemene vergadering van deelnemers 21 juni 2016 1 Agenda 1. Opening 2. Verslag AV van Deelnemers d.d. 23 juni 2015 3. Verslag van het bestuur 4. Verslag van het verantwoordingsorgaan 5. Verslag van de
Beleggen in valuta. Erasmus Universiteit Rotterdam RiskTec Currency Management. dr Ronald Huisman.
Beleggen in valuta dr Ronald Huisman Erasmus Universiteit Rotterdam RiskTec Currency Management ronaldhuisman@risktec.nl Valutamarkten zijn voorspelbaar In een efficiënte markt - is alle informatie in
Kwartaalbericht 2e kwartaal 2009
Kwartaalbericht 2e kwartaal 2009 Dekkingsgraad 100% Belegd vermogen 74,7 miljard Rendement tweede kwartaal 8,4% Herstelplan goedgekeurd In het tweede kwartaal heeft Pensioenfonds Zorg en Welzijn een rendement
SPNG. veranderingen. was voor. een jaar van grote. Verkort jaarverslag 2013 >
2013 was voor SPNG een jaar van grote veranderingen. Verkort jaarverslag 2013 > 2013 was voor SPNG een jaar van grote veranderingen. Eind 2012 liep het herverzekeringscontract met Nationale-Nederlanden
De rol van de waarde van vastgoed in crisistijd op de verslaggeving van vastgoed ondernemingen
De rol van de waarde van vastgoed in crisistijd op de verslaggeving van vastgoed ondernemingen VBA - Seminar Jef Holland Head of Real Estate Audit Amsterdam Tel. : +31 (0)20-582 4504 E-Mail: jholland@deloitte.nl
Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking
Nedlloyd Pensioenfonds Beter in control bij alternatieve vastrentende waarden door samenwerking Financial Investigator Zeist 19 juni 2017 Frans Dooren directeur Agenda Introductie Nedlloyd Pensioenfonds
Vastgoed in de portefeuilles van Nederlandse institutionele beleggers
Vastgoed in de portefeuilles van Nederlandse institutionele beleggers ASRE Talent Seminar Marco Mosselman Juni 2014 Institutioneel vastgoed (31-12-2011) Totaal belegd vermogen Waarvan vastgoed Pensioenfondsen
NN First Class Return Fund
NN First Class Return Fund Fonds onder de loep Alle cijfers zijn per 30/09/015 Het NN First Class Return Fund verloor in het derde kwartaal 9,6% Het kwartaal werd gekenmerkt door winstnemingen na een positieve
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014. Samenvatting: dalende rente
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2014-1 april 2014 t/m 30 juni 2014 Samenvatting: dalende rente Nominale dekkingsgraad gestegen van 123,6% naar 123,7% Reële dekkingsgraad
Understanding Illiquidity Premiums Better
Understanding Illiquidity Premiums Better In samenwerking met: prof. dr. Marc Francke (Ortec Finance, Universiteit van Amsterdam) Yumei Wang (Universiteit van Amsterdam) In opdracht van INREV. Patrick
Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013.
Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 31 maart 2014: 128,6%, een toename van 3,3%-punt ten opzichte van 31 december 2013. Meer informatie vindt u op de website. Beleggingsrendement
Hoe beschermt u uw vermogen?
Hoe beschermt u uw vermogen? Vastgoedinvesteringen 22 oktober 2011 Niet-beursgenoteerde investeringsopportuniteiten in vastgoed Beperkte risico s Aantrekkelijk rendement Inflatiegebonden rendement Historisch
Solvency II: Impact op Financiële instellingen
Solvency II: Impact op Financiële instellingen Op weg naar een risico georiënteerde financiële branche Eye on Insurance 9 December 2009 Niek Hoek Agenda Belang risico management voor financiële instellingen
Waarom onze beleggingsstrategie staat als een huis
Waarom onze beleggingsstrategie staat als een huis Het strategisch beleggingsplan van ABP is stapsgewijs opgebouwd. De strategie is gebaseerd op vier pijlers: 1) de doelstelling van ABP 2) beleggingsovertuigingen
Persbericht. Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011
Persbericht Kwartaalbericht: vierde kwartaal 2011 Hoofdpunten: Dekkingsgraad van 94% is te laag: aanvullende maatregelen nodig Beschikbaar vermogen stijgt met ruim 11 miljard Door gedaalde rente nemen
Bouw uw eigen beleggingsportefeuille
Bouw uw eigen beleggingsportefeuille Joost van Leenders, oktober 2013 Bouw uw eigen beleggigsportefeuille I oktober 2013 I 2 Agenda Strategisch versus tactisch beleggingsbeleid Spreiding, waarom ook alweer?
NN First Class Return Fund
NN First Class Return Fund Fonds onder de loep Alle cijfers zijn per 30/09/016 Het NN First Class Return Fund behaalde dit kwartaal,9% De groei in opkomende markten werd breder gedragen Wereldwijde aandelen
Welkom Perspresentatie jaarcijfers ASR 2011
Welkom Perspresentatie jaarcijfers ASR 2011 Jos Baeten, voorzitter Raad van Bestuur Roel Wijmenga, CFO 29 februari 2012 ASR in 2011 Resultaat 212 miljoen Dividendvoorstel 71 miljoen Solvabiliteit naar
NN First Class Return Fund
NN First Class Return Fund Fonds onder de loep Alle cijfers zijn per 31/1/015 Het NN First Class Return Fund won in het vierde kwartaal van 015 3,5% Het herstel van de wereldeconomie liet in het vierde
2013: de uitdaging blijft
2013: de uitdaging blijft 2013: Het jaar van de slang Aan de andere kant van het spectrum in de dierenriem is de slang het symbool van yin energie (koel / wijfje). De slang is een wijs teken, dat raadselachtig
Scenarioplanning voor pensioenfondsen
Scenarioplanning voor pensioenfondsen Expected Returns 2013-2017 Pensioenbestuurders.nl Erasmus Universiteit Rotterdam, 14 mei 2013 Ronald Doeswijk, Chief Strategist Roderick Molenaar, Portfolio Strategist
NN First Class Return Fund
NN First Class Return Fund Fonds onder de loep Alle cijfers zijn per 31/03/016 Het NN First Class Return Fund verloor in het eerste kwartaal van 016,1% Het was een historisch slecht begin van het jaar
1 november 2011 Examenhal (18:30 21:30)
Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Naam: Studentnummer: Tentamen Financiering voor Vastgoedkunde Antwoordsuggesties 1 november 2011 Examenhal (18:30 21:30) Omcirkel het meest juiste antwoord bij de Multiple
Portefeuillekeuze voor lange-termijn beleggers met liquiditeitsrisico's. Joost Driessen 26 maart 2013
Portefeuillekeuze voor lange-termijn beleggers met liquiditeitsrisico's Joost Driessen 26 maart 2013 Illiquide assets voor lange-termijn beleggers? David Swensen, CIO Yale endowment: "Accepting illiquidity
Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad
Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m 30 juni 2012 Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad is gedaald van 110,0% naar 105,1% Beleggingsrendement
Uw pensioen en uw risicobereidheid
Uw pensioen en uw risicobereidheid ALV VvGH 24 april 2018 Michiel Kamermans Lid van het bestuur van het Heineken Pensioenfonds 1 Waar gaan we het over hebben Hoe gaat het met het HPF en uw pensioen Wat
Pensioenen en Financiële planning. Congres "Grip op je vermogen" 20 april 2012 Den Haag
Pensioenen en Financiële planning Tom Steenkamp Congres "Grip op je vermogen" 20 april 2012 Den Haag Wat is belangrijk voor beleggen voor uw pensioen? 1. Keuzes moeten simpel zijn, er moeten er niet te
Brochure. Beleggingsbeleid
Brochure Beleggingsbeleid van SPF Beleggingsbeleid van SPF Waarom belegt SPF? Werkgever en werknemers betalen iedere maand pensioenbijdrage. Met dat geld wordt later het pensioen van de werknemer betaald.
Klant: Is beleggen een alternatief voor sparen? Woensdag 5 april 2017
Klant: Is beleggen een alternatief voor sparen? Woensdag 5 april 2017 Even voorstellen Bouke van den Berg Ruim 14 jaar actief in de financiële wereld Diverse commerciële functies bij ING, Vanguard en Russell
ALM & alternatieve beleggingen. Seminar IBS. 13 juni 2019 Martin Bakker
ALM & alternatieve beleggingen Seminar IBS 13 juni 2019 Martin Bakker Agenda 1. Wie zijn wij? 2. Stichtingen vs. Pensioenfondsen 3. ALM en scenario analyse 4. Alternatieve beleggingen in ALM-context 2
Pensioeninformatiebijeenkomst over herstelplan 2009
Pensioenbijeenkomst herstelplan 2009 Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB) over herstelplan 2009 juli 2009 Inleiding Waarom 5 pensioenbijeenkomsten? ernstige situatie met grote gevolgen voor
Lijst met externe managers BPF Schilders per 31 maart 2016
Beleggingscategorie Subcategorie Type belegging Naam belegging/product Azië ex Japan Beleggingsfonds Aberdeen Asset Management Azië ex Japan Wellington Europa Legal & General, Europe Equities Japan Nomura,
EUROPESE ZORGVASTGOED MARKT Strategie en haalbaarheid zorgvastgoedfonds
EUROPESE ZORGVASTGOED MARKT Strategie en haalbaarheid zorgvastgoedfonds 4 juni 2008 Ingrid Hulshoff Portfolio Manager Healthcare ING Real Estate Investment Management 1. AGENDA EN INTRODUCTIE 1. AGENDA
Strategic Allocation Funds (SAF) Een alles-in-één propositie voor pensioenbeleggingen
Strategic Allocation Funds (SAF) Een alles-in-één propositie voor pensioenbeleggingen 10 januari 2016 Inhoud SAF: een alles-in-één propositie 3 Professionaliteit in pensioenbeleggen 3 SAF, voor wie? 3
BALANSMANAGEMENT EN PIET EICHHOLTZ VASTGOEDFINANCIERING. 17 mei 2017
BALANSMANAGEMENT EN VASTGOEDFINANCIERING PIET EICHHOLTZ 17 mei 2017 DE HISTORIE VAN BALANSMANAGEMENT VERZEKERAARS EN PENSIOENFONDSEN DE SEVENTIES Assets Liabilities BUFFERVERMOGEN Focus op asset management
2018: lagere rendementen hogere volatiliteit
2018: lagere rendementen hogere volatiliteit Rob Stuiver & Tycho Schaaf Amsterdam, 5 juni 2018 Uw sprekers van vanavond Rob Stuiver Tycho Schaaf Fund Manager VOC Fonds Beleggingsexpert LYNX Blogger VOCbeleggen.nl
Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen. Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam
bij small cap ondernemingen Lars Dijkstra 11 februari 2014, Amsterdam Lange termijn betrokken aandeelhouderschap bij small cap ondernemingen Agenda De rol van aandeelhouders Betrokken aandeelhouderschap
Rendement en risico van Nederlands vastgoed in internationaal perspectief
SEPTEMBER 2009 Rendement en risico van Nederlands vastgoed in internationaal perspectief Samenvatting Dit IVBN-paper gaat in op het rendement en het risico van Nederlands vastgoed ten opzichte van vastgoed
Kwartaalbericht Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 1. Eerste kwartaal januari 2017 t/m 31 maart Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds Vliegend Personeel KLM 1 Eerste kwartaal 2017-1 januari 2017 t/m 31 maart 2017 Samenvatting: De beleidsdekkingsgraad is gestegen van 114,6% naar 117,4%. Het beleggingsrendement
Marktwaarde van de pensioenverplichtingen in het tweede kwartaal gestegen van 15.941 miljoen naar 16.893 miljoen ( 15.008 miljoen ultimo Q4 2013).
Kwartaalbericht 2014 Samenvatting Marktwaardedekkingsgraad per 30 juni 2014 129,5%, een toename van 0,9%-punt ten opzichte van 31 maart 2014. Over de eerste zes maanden steeg de marktwaardedekkingsgraad
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Vierde kwartaal oktober 2016 t/m 31 december Samenvatting:
Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Vierde kwartaal 2016-1 oktober 2016 t/m 31 december 2016 Samenvatting: De maandelijkse nominale dekkingsgraad is gestegen van 98,8% naar 105,7%; De beleidsdekkingsgraad
Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB. 29 april 2016
Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB 29 april 2016 1 Uw pensioen bij PGB in 2016 3 september 2015 Pensioenfonds balans 50% 50% Bezittingen Matching portefeuille Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Hypotheken
ALM en scenario s bij PGB. Jeroen Rijk, 1 november 2018
ALM en scenario s bij PGB Jeroen Rijk, 1 november 2018 Uw pensioen bij PGB in 2016 1 3 september 2015 Inhoud Het ALM Basisscenario Scenario s als risicomanagementtool Scenario s dynamisch beleid 2 Het
Alternatieve Beleggingen
Alternatieve Beleggingen Hoe alternatief zijn zij? Fons Lute Managing Director Alternative Strategies 25 september 2009 Wat is PGGM? Uitvoeringsorganisatie voor pensioenfondsen Pf Zorg & Welzijn Pf Architecten
Van Stuiver tot Miljardair
Van Stuiver tot Miljardair Slim beleggen met een hefboom Rob Stuiver 29 september Programma Het ver-1000 voudigen van uw vermogen in 20 jaar Bouwen van de portefeuille Bouwstenen: Aandelen, Alternatives,
ETF s als bouwblokken voor een goed gespreide portefeuille Kant-en-klaar indexbeleggen
ETF s als bouwblokken voor een goed gespreide portefeuille Kant-en-klaar indexbeleggen Vrijdag 22 april 2016 Wie geeft deze presentatie? Martijn Rozemuller Voormalig arbitrage handelaar bij Optiver Oprichter
Van ALM naar beleggingsbeleid
Van ALM naar beleggingsbeleid IIR Seminar Professioneel Risicomanagement voor Pensioenfondsen November 26, 2007 ORTEC bv P.O. Box 4074 3006 AB Rotterdam Tel. 010 498 6660 Fax. 010 498 6667 info@ortec.nl
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS
COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking
Congres Dynamis Taxaties Nederland Wim Wensing
Congres Dynamis Taxaties Nederland Wim Wensing 6 NOVEMBER 2014 INHOUDSOPGAVE Introductie Amvest Woningmarkt en overheidsbeleid Recente marktontwikkelingen Case study 1: AmvestSAA-portefeuille Case study
Vastgoed en vastgoedfinancieringen
Vastgoed en vastgoedfinancieringen Dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen Syntrus Achmea Real Estate & Finance is dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen. Dankzij onze unieke
Bijlage 1: Berekening van de risicowijzer
Bijlage 1: Berekening van de risicowijzer De risicomaatstaf die voor de berekening van de risicowijzer wordt gebruikt is de standaarddeviatie van de rendementen. Deze risicomaat kent beperkingen, maar
Kwartaalbericht 3e kwartaal 2009
Kwartaalbericht 3e kwartaal 2009 Dekkingsgraad 107% Belegd vermogen 81,9 miljard Rendement derde kwartaal 9,1% Premie- en indexatiebesluit in vierde kwartaal Het Pensioenfonds Zorg en Welzijn heeft in
Nieuwsbrief. Beleggen. In dit nummer. augustus 2015. Inleiding
Nieuwsbrief augustus 2015 Beleggen Inleiding In de nieuwsbrief van juli 2015 over het nieuwe FTK en het toeslag-/premiebeleid kondigden we aan dat het Q8 Pensioenfonds u graag nader wil informeren over
Vastgoed en vastgoedfinancieringen
Vastgoed en vastgoedfinancieringen Dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen is dé strategisch vastgoedpartner voor pensioenfondsen. Dankzij onze unieke combinatie van pensioenexpertise en vastgoedexpertise
1e kwartaal 2016 Den Haag, 20 april 2016
Kwartaalbericht 1e kwartaal 2016 Den Haag, 20 april 2016 Samenvatting cijfers per 31 maart 2016 Dekkingsgraad (UFR): 97,7% Beleidsdekkingsgraad: 102,0% Belegd vermogen: 21,9 miljard Rendement 1 e kwartaal
Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven. 24 september 2013 1 1
Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven 24 september 2013 1 1 1 Inhoud Alternatieve vormen van financiering Een Europese Private Placement? Financiering van NPEX Contact: Victor Meijer (victor.meijer@nibc.com)
Beursgenoteerde versus niet-beursgenoteerde vastgoedfondsen Verschillende smaken of alleen een andere verpakking?
In de afgelopen twee decennia is de markt voor beleggingen in vastgoedfondsen wezenlijk veranderd. Het aantal Nederlandse pensioenfondsen, dat anno 2015 nog zelf in gebouwen investeert, is op één hand
Verklaring inzake de beleggingsbeginselen. Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten. Per 1 juli 2015
Bijlage IV Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds voor Fysiotherapeuten Per 1 juli 2015 Tilburg, 17 juni 2015 1. Inleiding In de Verklaring inzake de beleggingsbeginselen (hierna:
Wat doet SPE met mijn geld? 19 april 2016
Wat doet SPE met mijn geld? 19 april 2016 Classification: Status: Wat doet SPE met mijn geld? 1. Wat zit er in de pot en hoe komt die pot tot stand 2. Opties, aandelen, obligaties? Sparen of beleggen?
Deutsche Bank Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland
In deze nieuwsbrief Voorwoord Dekkingsgraad van uw Pensioenfonds Behaalde rendementen in het derde kwartaal Overige mededelingen De informatie in dit document is eigendom van en mag noch in haar geheel
Wijziging beleggingsmogelijkheden
Wijziging beleggingsmogelijkheden Aanvullende PensioenRekening & Pre-pensioen Rekening (SPJNL) Ed Vermeulen Robeco Accountmanager Institutional Clients Leiden, mei 2010 1 Agenda Doelstelling Pensioenregeling
Het inflatierisico van pensioenfondsen
Het inflatierisico van pensioenfondsen Whitepaper Juli 218 Meer Inflation linked bonds in de portefeuille voor een waardevast pensioen Sinds de economische crisis is de inflatie erg laag. De economie is
Persbijeenkomst jaarverslag ABP 2008. Amsterdam, 11 mei 2009
Persbijeenkomst jaarverslag ABP 20 Amsterdam, 11 mei 2009 20: een bijzonder jaar Sterke positie begin 20 met dgr van 140% Volledige indexatie en volledige na-indexatie Halfjaarcijfers al minder rooskleurig
Aanpassing Prospectussen Aegon, AEAM en Aegon Paraplu 1 Funds Per 1 augustus 2016
Aanpassing Prospectussen Aegon, AEAM en Aegon Paraplu 1 Funds Per 1 augustus 2016 Per 1 augustus 2016 voert de beheerder van de Aegon Funds, de AEAM Funds en de Aegon Paraplu 1 Funds, Aegon Investment
integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie
integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie Jack Julicher, Chief Investment Officer a.s.r. Oktober 2017 opzet van de presentatie 1. wat is liquiditeit? 2. premie voor illiquide beleggingen
Slimmer beleggen met ETF s. Donderdag 22 juni te Nijmegen
Slimmer beleggen met ETF s Donderdag 22 juni te Nijmegen Even voorstellen Martijn Rozemuller Ruim 20 jaar actief in de financiële wereld In 1995 gestart als arbitrage handelaar bij Optiver Oprichter en
NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management
NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management Onderdeel van NN Group N.V. Hoofdkantoor: Den Haag AuM: EUR 184 miljard (per 30 juni 2015) 1.100 medewerkers Actief in 16 landen in Europa, het
Kwartaalbericht 3e kwartaal 2008
Kwartaalbericht 3e kwartaal 2008 Kredietcrisis en afnemende economische groei leiden tot lagere dekkingsgraad van 126% Belegd vermogen daalt naar 81,9 miljard Besluit indexering en pensioenpremie in december
Een gemengd woningfonds
Een gemengd woningfonds Cathelijne van den Berg 1/43 Inhoudsopgave Introductie Opzet onderzoek Literatuurstudie Onderzoeksresultaten Conclusie & aanbevelingen 2/43 Introductie Housing Woningcorporaties
Het onzekere voor het zekere nemen
Het onzekere voor het zekere nemen Opnemen van onzekerheid in de asset allocatie voor pensioenfondsen Wilma de Groot Robeco Quantitative Strategies Laurens Swinkels Robeco Quantitative Strategies Erasmus