Solvency II: Impact op Financiële instellingen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Solvency II: Impact op Financiële instellingen"

Transcriptie

1 Solvency II: Impact op Financiële instellingen Op weg naar een risico georiënteerde financiële branche Eye on Insurance 9 December 2009 Niek Hoek

2 Agenda Belang risico management voor financiële instellingen - Impact van de kredietcrisis - Impact Solvency II

3 Kredietcrisis: The perfect storm Kunst om te laveren tussen verschillende doelen

4 Leidt tot Sector shake up Bij alle financials: - Pensioenfondsen - Banken - Verzekeraars

5 En wie redt het nog alleen

6 (..) Maar, één dorp blijft dapper weerstand bieden Hypo Real Estate 6

7 Wat betekent dit voor pensioenfondsen?? Herverzekerde regelingen kennen extra complicatie vanuit toezicht: Rangorderegeling Indien herverzekerd bij verzekeraar moet klant extra buffer aanhouden. Dus: Pensioenfonds: geeft 97,5% zekerheid => Herverzekerd bij verzekeraar: geeft 99,5% zekerheid Maar, indien rating lager dan AA, moet klant daarboven extra kapitaal aanhouden Rating Extra Kapitaal A+ 9,2% A/A- 12,4% BBB 16,3% Focus op kwaliteit van het kapitaal en omvang in verhouding tot balanstotaal 7

8 Wat werkt? Het lezen van de balans Vermogen NL instellingen miljoen Op basis van openbare info Delta Lloyd H109 ING H109 ASR H1 09 schatting SNS H1 09 AEGON H1 09 Eigen vermogen Onroerend goed herwaardering IFRS eigen vermogen Goodwill & Intangible assets VOBA DAC (na belasting effect) Tastbaar vermogen Percentage van balans 4,7% 0,6% 3,6% 0,9% -0,7% S&P Rating A+ A (NL: A-) A BBB+ A- (NL: AA-) Staan alle beleggingen op marktwaarde? Economische balans, versus IFRS balans Advies aan toezicht : bekijk de balans! 8

9 Reactie van het toezicht - Heroverweging van minimum kapitaal behoefte - Vergroten van toezicht scope - Instellen van meerdere lagen van toezicht En strikte handhaving kwaliteitseisen kapitaal??

10 Macro economische gevolgen Waar komt kapitaal voor veel bedrijven vandaan? - Verzekeraars/pensioenfondsen verschaffen kapitaal aan bedrijven - Staatspapier (AAA) wordt aantrekkelijker - Bedrijfsobligaties worden echter onaantrekkelijker - Aandelen worden onaantrekkelijker Risico: Verzekeraars en pensioenfondsen worden gedwongen alsmaar oplopende staatsschuld te financieren. de volgende crisis?

11 Impact Solvency II op Financiële instellingen

12 Solvency II Wat was het doel? - Kapitaalsbeslag conform huidige kapitaal regelgeving - Risk based solvency vervangt volume based solvency - Streven naar beter intern risicobeheer - Consistente kapitaaleisen voor alle lidstaten - Een interne markt

13 Solvency II - Voorstellen Macro-economische parameters Alle economische parameters zijn verzwaard ten opzichte van eerdere voorstellen miljard euro Situatie miljard Situatie Extra nodig 45 euro ,2 +16% , ,3 7,4 +49% , ,2 0 0 Aanwezig Vereist Aanwezig Vereist Figuur: Vereist totaal kapitaal Nederlandse verzekeraars. Bron: CVS

14 Stress op stress: Prudentie staat niet in verhouding tot mogelijke verliezen Corporate bonds (Implied) Spread Increases 4,0% 3,5% 3,0% 2,5% Verschil tussen werkelijke verliezen in 2008 en prudentiemarge onder Solvency II 2,88% 2,30% 3,65% 2,81% 2,0% 1,78% 1,68% 1,5% 1,0% 1,35% 1,04% 1,03% 1,25% 0,5% 0,0% 0,33% 0,25% 0,25% 0,29% 0,21% 0,19% 0,00% 0,00% 0,04% 0,05% AAA AA A BBB Historical loss 2008 Loss QIS4 CP Nov Widening 14

15 Stress op stress leidt tot onrealistische eisen aan beleggingen 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 70% 60% 50% 40% 30% CP Nov 2009 Stressed value 0% AA Credit spread 20% 10% Equities Property 0% 15

16 Rentecurve? Wil de ware curve nu opstaan Yield Curves 2006 Yield Curves yr Coll. AAA 10yr Swap Curve: (10bps) 6 10yr Coll. AAA 10yr Swap Curve: +2bps 5 5 Yield (%) 4 3 Yield (%) Term to Maturity Term to Maturity ECB AAA SWAP COLL AAA ECB All GOV ECB AAA SWAP Coll AAA ECB All GOV Yield Curves 2008 Yield Curves H yr Coll. AAA 10yr Swap Curve: +96bps 10yr Coll. AAA 10yr Swap Curve: +139bps Yield (%) 4 3 Yield (%) ECB AAA Term SWAP to Maturity Coll AAA ECB All Gov Term to Maturity ECB AAA SWAP Coll AAA ECB All Gov Toezichthouder verplicht illiquide verplichtingen te waarderen op de meest liquide curve.

17 Rapportage eisen: Door de bomen het bos niet meer zien Rapprotage eisen TITEL PRESENTATIE HERHALEN

18 Conclusie Focus op de volgende crisis, niet op het bestrijden van de vorige - Solvency II is op zich goede zaak - Maar niet doorslaan - Liquiditeitpremie in verzekeringsverplichtingen - Stress op stress niet werkbaar - Verzekeraars, banken en pensioenfondsen niet dwingen alsmaar hogere staatsschuld te financieren - Let op wat echt belangrijk is: DE BALANS

19 Tijd voor vragen

Verzekeraars, Lange-Termijn Garanties Investeringen en Toezicht De curve kwestie. Theo Berg

Verzekeraars, Lange-Termijn Garanties Investeringen en Toezicht De curve kwestie. Theo Berg Verzekeraars, Lange-Termijn Garanties Investeringen en Toezicht De curve kwestie Theo Berg Veranderende kapitaal regimes Sinds begin jaren 70 Solvency I regime: Wettelijk kader en volume gedreven In Nederland

Nadere informatie

Veranderingen in toezicht en risicomanagement. Emiel Roozen CFO Delta Lloyd Groep

Veranderingen in toezicht en risicomanagement. Emiel Roozen CFO Delta Lloyd Groep Veranderingen in toezicht en risicomanagement Emiel Roozen CFO Delta Lloyd Groep ACIS- UvA symposium, 6 september 2012 Agenda I. Turbulente marktomstandigheden II. Toegenomen levensverwach8ng III. Rentecurves

Nadere informatie

Vergelijking verzekeraars en banken

Vergelijking verzekeraars en banken Vergelijking verzekeraars en banken Level playing field vanuit toezicht en kapitaaleisen? Presentatie door drs. Juriaan Borst AAG ACIS Symposium - Universiteit van Amsterdam 5 september 2014 2014 Towers

Nadere informatie

Regelgeving versus sturing: De spagaat van een verzekeraar. Annemarie Mijer 7 november 2013

Regelgeving versus sturing: De spagaat van een verzekeraar. Annemarie Mijer 7 november 2013 Regelgeving versus sturing: De spagaat van een verzekeraar Annemarie Mijer 7 november 2013 Wet- en regelgeving in een overgangsfase Solvency I Interim Measures TSC ERB Solvency II 2014 2016 2 De spagaat

Nadere informatie

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro

PERSBERICHT. Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro PERSBERICHT Versterking kapitaalpositie ING met 10 miljard euro Op 19 oktober 2008 is bekend gemaakt dat ING haar kapitaal verder heeft versterkt met behulp van de Nederlandse overheid. De solvabiliteit,

Nadere informatie

2013: de uitdaging blijft

2013: de uitdaging blijft 2013: de uitdaging blijft 2013: Het jaar van de slang Aan de andere kant van het spectrum in de dierenriem is de slang het symbool van yin energie (koel / wijfje). De slang is een wijs teken, dat raadselachtig

Nadere informatie

EUREKO 2008 JAARRESULTATEN

EUREKO 2008 JAARRESULTATEN EUREKO JAARRESULTATEN 17 maart 2009 DOORGAAN IN TIJDEN VAN CRISIS Willem van Duin Voorzitter Raad van Bestuur Gerard van Olphen Chief Financial Officer 1 17 maart 2009 EUREKO JAARRESULTATEN AGENDA 1. Algemene

Nadere informatie

Obligaties hebben hun eigen wil. Antoon Pelsser

Obligaties hebben hun eigen wil. Antoon Pelsser Obligaties hebben hun eigen wil Antoon Pelsser Inhoud Wat is de rente termijnstructuur? Fitten van een obligatiecurve Hedgen met bonds en swaps 2 Principes Risicovrij Curve moet waarde weergeven van risicovrije

Nadere informatie

Solvabiliteitsrichtlijnen

Solvabiliteitsrichtlijnen II.2 Solvabiliteitsrichtlijnen Op grond van artikel 13, tweede lid van de Landsverordening ondernemingspensioenfondsen (Lop) (A.B. 1998 no. GT 17) kan de Centrale Bank van Aruba (CBA) algemene richtlijnen

Nadere informatie

Renterisico Scan. Een second opinion voor pensioenfondsen. met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid. For professional investors

Renterisico Scan. Een second opinion voor pensioenfondsen. met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid. For professional investors Renterisico Scan Een second opinion voor pensioenfondsen met betrekking tot hun rente afdekkingsbeleid For professional investors 1 Onderwerpen > Waarom deze Scan? > Hoe werkt het? > Contact over de scan

Nadere informatie

Solvabiliteitsrichtlijnen voor ondernemingspensioenfondsen onder toezicht van de Centrale Bank van Aruba (de Bank)

Solvabiliteitsrichtlijnen voor ondernemingspensioenfondsen onder toezicht van de Centrale Bank van Aruba (de Bank) Solvabiliteitsrichtlijnen voor ondernemingspensioenfondsen onder toezicht van de Centrale Bank van Aruba (de Bank) Op grond van artikel 13, tweede lid van de Landsverordening ondernemingspensioen-fondsen

Nadere informatie

Search for Yield versus Capital

Search for Yield versus Capital Search for Yield versus Capital De huidige situatie op de financiële markten zorgt voor een uitdagende zoektocht naar rendement voor institutionele beleggers. Verzekeraars en pensioenfondsen hebben verplichtingen

Nadere informatie

visie op 2018 Vice seminar a.s.r. vermogensbeheer 1 november 2017 Jack Julicher, Chief Investment Officer

visie op 2018 Vice seminar a.s.r. vermogensbeheer 1 november 2017 Jack Julicher, Chief Investment Officer visie op 2018 Vice seminar a.s.r. vermogensbeheer 1 november 2017 Jack Julicher, Chief Investment Officer de zon schijnt, maar centrale banken vinden het nog fris 2 okt-16 nov-16 dec-16 jan-17 feb-17 mrt-17

Nadere informatie

The added value of illiquids investments. Gerard Moerman, Ph.D. Head of Rates, Money Markets and LDI-portfolios

The added value of illiquids investments. Gerard Moerman, Ph.D. Head of Rates, Money Markets and LDI-portfolios The added value of illiquids investments Gerard Moerman, Ph.D. Head of Rates, Money Markets and LDI-portfolios April 5th 2016 Agenda The added value of illiquids investments The fixed income universe is

Nadere informatie

Transparantie van de solvabiliteit Presentatie Actuariaatcongres 2014 Bevordert de regelgeving de transparantie van de solvabiliteit?

Transparantie van de solvabiliteit Presentatie Actuariaatcongres 2014 Bevordert de regelgeving de transparantie van de solvabiliteit? Transparantie van de solvabiliteit Presentatie Actuariaatcongres 2014 Bevordert de regelgeving de transparantie van de solvabiliteit? Wouter Elshof Wouter Klaassen 5 maart 2014 Inleiding Thema Actuariaatcongres:

Nadere informatie

Europese kapitaalmarktunie

Europese kapitaalmarktunie April 2015 Position paper Europese kapitaalmarktunie Hoe een Europese kapitaalmarktunie kan leiden tot groei van de Europese economie en hoe verzekeraars hieraan kunnen bijdragen. Het Verbond ondersteunt

Nadere informatie

Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt

Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt Toenemende concurrentie op de Nederlandse hypotheekmarkt FEBRUARI 2016 www.dmfco.nl Met de toenemende beleggingen van Nederlandse pensioenfondsen in Nederlandse hypotheken kent de hypotheekmarkt nu drie

Nadere informatie

Portefeuillekeuze voor lange-termijn beleggers met liquiditeitsrisico's. Joost Driessen 26 maart 2013

Portefeuillekeuze voor lange-termijn beleggers met liquiditeitsrisico's. Joost Driessen 26 maart 2013 Portefeuillekeuze voor lange-termijn beleggers met liquiditeitsrisico's Joost Driessen 26 maart 2013 Illiquide assets voor lange-termijn beleggers? David Swensen, CIO Yale endowment: "Accepting illiquidity

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Marjon Brandenbarg 27 september 2012 www.ingim.com Agenda Mandaat ING Markt en Performance Vooruitzichten 2 2011: Mandaat ING Door het Bestuur

Nadere informatie

integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie

integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie integratie van illiquiditeit in de Strategische Asset Allocatie Jack Julicher, Chief Investment Officer a.s.r. Oktober 2017 opzet van de presentatie 1. wat is liquiditeit? 2. premie voor illiquide beleggingen

Nadere informatie

Solvency voor pensioenfondsen. Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph

Solvency voor pensioenfondsen. Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph Actuariaatcongres 2011 VSAE Agnes Joseph Agenda Pensioenfondsen Huidig toezicht op Nederlandse pensioenfondsen Europees toezicht financiële instellingen Solvency II voor pensioenfondsen Tot slot: Aangekondigde

Nadere informatie

Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest

Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Nieuwe ronde, nieuwe risico s, nieuwe kansen? VBA Seminar Risicomanagement, 27 september 2012 Maarten Roest Wat wil ik behandelen Marktwaardering UFR Risicomanagement 1 1. Marktwaardering Dekkingsgraad

Nadere informatie

KWALITEIT VAN DE SOLVABILITEITSINFORMATIE IN HET JAARVERSLAG VAN NEDERLANDSE LEVENSVERZEKERAARS

KWALITEIT VAN DE SOLVABILITEITSINFORMATIE IN HET JAARVERSLAG VAN NEDERLANDSE LEVENSVERZEKERAARS TEKST: LAURENS ROODBOL EN DENNIS DE VRIES KWALITEIT VAN DE SOLVABILITEITSINFORMATIE IN HET JAARVERSLAG VAN NEDERLANDSE LEVENSVERZEKERAARS AANLEIDING Op eigen initiatief wordt regelmatig door Laurens Roodbol

Nadere informatie

Het nieuwe FTK: plussen en minnen

Het nieuwe FTK: plussen en minnen Het nieuwe FTK: plussen en minnen Onno Steenbeek Johan de Wittlezing Utrecht, 5 juni 2015 HET NIEUWE FTK Waardering verplichtingen & dekkingsgraden Nieuwe parameters Herstelplannen, premie en indexatie

Nadere informatie

TAK 21 : VEILIG BELEGGEN

TAK 21 : VEILIG BELEGGEN TAK 21 : VEILIG BELEGGEN EEN BLACK BOX (gedeeltelijk) Presentatie 31/01/12 Kempische Verzekeringskring OPEN GEMAAKT! Stéphane Willem Head of Equity Team Copyright Allianz 2010 2 INHOUD VERGELIJKING TAK21/TAK23

Nadere informatie

Aon Actualiteitenseminar

Aon Actualiteitenseminar Aon Actualiteitenseminar Risico's voor herverzekerde pensioenfondsen Erik Jan Jansen Van de website Brief Donner 17 sept 2010 Daarna gaat Erik Jan Jansen in op risico s bij herverzekerde pensioenfondsen.

Nadere informatie

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012.

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Kwartaalbericht 2012 Samenvatting 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Meer informatie over de dekkingsgraad vindt u op de website. Beleggingsrendement 4,2%

Nadere informatie

Langleven Herverzekering voor Pensioenfondsen en Verzekeraars: Case Study en Ervaringen uit Praktijk

Langleven Herverzekering voor Pensioenfondsen en Verzekeraars: Case Study en Ervaringen uit Praktijk Langleven Herverzekering voor Pensioenfondsen en Verzekeraars: Case Study en Ervaringen uit Praktijk Olav Cuiper RGA Reinsurance Company Ltd. & Hen Veerman Triple A Risk Finance Pensioenfondsen in zwaar

Nadere informatie

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Green bonds: de meest liquide vorm van impact investing!

Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Green bonds: de meest liquide vorm van impact investing! Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Green bonds: de meest liquide vorm van impact investing! 24-1-2017 Anne e van der Krogt & Viktor Stunnenberg Agenda 1. Maatschappelijk verantwoord beleggen

Nadere informatie

Lage rentevoeten sluipend gif voor de economie? Alumni & Friends Actuariaat Leuven 28.09.2015 Tom Meeus

Lage rentevoeten sluipend gif voor de economie? Alumni & Friends Actuariaat Leuven 28.09.2015 Tom Meeus Lage rentevoeten sluipend gif voor de economie? Alumni & Friends Actuariaat Leuven 28.09.2015 Tom Meeus Trends, 06.06.2013 Is een lage rente (

Nadere informatie

Zanders: Treasury and Finance Solutions 4-Nov-15 8:57 tel.: 035-692 89 89 www.zanders.eu

Zanders: Treasury and Finance Solutions 4-Nov-15 8:57 tel.: 035-692 89 89 www.zanders.eu Marktinformatie Aantal pagina's: 5 Bestemd voor: Financiën/Treasury Auteur: Bericht Goedemorgen, De financiële stabiliteitsraad (FSB) publiceerde gisteren een bijgewerkte lijst van de belangrijke systeembanken

Nadere informatie

Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009

Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009 Kasterlee, studieavond KVK, dinsdag 20 januari 2009 1 Inleiding Rosita Mares Voorzitter KVK 2 Hoe veilig zijn levensverzekeringen? Wim Aurousseau Verantwoordelijke Asset Management, Delta Lloyd Life Tak

Nadere informatie

Central clearing vanuit een pensioenfonds perspectief: to clear or not to clear

Central clearing vanuit een pensioenfonds perspectief: to clear or not to clear entral clearing vanuit een pensioenfonds perspectief: to clear or not to clear Vereniging van Beleggingsanalisten (VBA) Zeist, 13 October 2016 Leontien van den Oever (Principal Risk anager PGG Investments)

Nadere informatie

Marktrisico Non-life risico Tegenpartij kredietrisico Operationeel risico Correlatie effecten totaalniveau 500,0% 400,0% 300,0% 200,0% 100,0% 0,0%

Marktrisico Non-life risico Tegenpartij kredietrisico Operationeel risico Correlatie effecten totaalniveau 500,0% 400,0% 300,0% 200,0% 100,0% 0,0% Aan: Van: Directie, XYZ verzekeraar Arcturus Datum: 25 oktober 2010 Betreft: Rapportage QIS 5 op basis boekjaar 2009 (FICTIEF) Management Samenvatting DNB heeft in augustus 2010 verzekeraars gevraagd om

Nadere informatie

Delta Lloyd Groep. Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep. Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010

Delta Lloyd Groep. Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep. Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010 Delta Lloyd Groep Duurzaam ondernemen bij Delta Lloyd Groep Nyenrode Business Universiteit, 28 mei 2010 Aanwezige leden van de Raad van Bestuur Niek Hoek CEO Emiel Roozen CFO Voorzitter van de Raad van

Nadere informatie

Rapport Triple A - Risk Finance B.V. terzake Vergelijking pensioenproduct met de markt voor

Rapport Triple A - Risk Finance B.V. terzake Vergelijking pensioenproduct met de markt voor Rapport Triple A - Risk Finance B.V. terzake Vergelijking pensioenproduct met de markt voor Zwitserleven N.V. Inhoudsopgave 1. Management samenvatting...1 2. Zwitserleven DC Product...2 3. Beschrijving

Nadere informatie

Uitkomsten DNB macro-stresstest zomer 2009

Uitkomsten DNB macro-stresstest zomer 2009 Uitkomsten DNB macro-stresstest zomer 2009 Stresstesting wordt door DNB al een aantal jaren gebruikt als instrument voor het financiële stabiliteitsbeleid en het prudentiële toezicht. Deze zomer is opnieuw

Nadere informatie

Vrije keuze van wonen

Vrije keuze van wonen Vrije keuze van wonen AM Hypotheken Wie zijn de nieuwe hypotheekaanbieders Paul de Vries woningmarkteconoom 2 september 216 1 Agenda Wie verstrekken hypotheken Wat is er aan het veranderen Waarom wijzigen

Nadere informatie

Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar dividend uit, tenzij een interim dividend wordt uitgekeerd.

Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar dividend uit, tenzij een interim dividend wordt uitgekeerd. Nederlandse Beleggingsfondsen Keren 1x per jaar uit, tenzij een interim wordt uitgekeerd. Het nettobedrag is in Nederland 15% lager (er geldt een belasting van 15%, die de Nederlandse klant achteraf weer

Nadere informatie

Nieuwe verhoudingen in het financieren van woningen

Nieuwe verhoudingen in het financieren van woningen Nieuwe verhoudingen in het financieren van woningen Naar nieuwe verhoudingen in het Wonen OTB Platform 31 Wooncongres 2015 Paul de Vries Senior Woningmarkteconoom Rabobank Kennis en Economisch onderzoek

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Arthur van der Wal Nieuwegein, 28 september 2006 Agenda < Huidig Mandaat bij ING IM < Performance, Beleid en Vooruitzichten < Financieel Toetsingskader

Nadere informatie

Beleggingsverslag. 31 december 2015 tot en met 31 december Aegon Levensverzekeringen NV inzake toeslagen Loodswezen

Beleggingsverslag. 31 december 2015 tot en met 31 december Aegon Levensverzekeringen NV inzake toeslagen Loodswezen 31 december 2015 tot en met 31 december 2016 Inhoud 1 Balans per 31 december 2016 3 2 Winst- en-verliesrekening over 2016 4 3 Kasstroomoverzicht over 2016 5 4 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

Nadere informatie

Beleggingsverslag. 1 januari 2017 tot en met 31 december Aegon Levensverzekeringen NV inzake toeslagen Loodswezen

Beleggingsverslag. 1 januari 2017 tot en met 31 december Aegon Levensverzekeringen NV inzake toeslagen Loodswezen 1 januari 2017 tot en met 31 december 2017 Inhoud 1 Balans per 31 december 2017 3 2 Winst-en-verliesrekening over 2017 4 3 Kasstroomoverzicht over 2017 5 4 Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

Nadere informatie

VBA Congres. Zoektocht naar meer rendement (inkomen) uit vastrentende beleggingsportefeuilles. - Voor professionele beleggers -

VBA Congres. Zoektocht naar meer rendement (inkomen) uit vastrentende beleggingsportefeuilles. - Voor professionele beleggers - VBA Congres Zoektocht naar meer rendement (inkomen) uit vastrentende beleggingsportefeuilles - Voor professionele beleggers - Jelle van der Giessen ING Investment Management www.ingim.com Een tijdperk

Nadere informatie

De beheersing van klimaatrisico s in de praktijk 6 maart 2018

De beheersing van klimaatrisico s in de praktijk 6 maart 2018 De beheersing van klimaatrisico s in de praktijk 6 maart 2018 Ridzert van der Zee Aan welke CO 2 gerelateerde financiële risico s is uw beleggingsportefeuille blootgesteld? Impact van energietransitie

Nadere informatie

ALM & alternatieve beleggingen. Seminar IBS. 13 juni 2019 Martin Bakker

ALM & alternatieve beleggingen. Seminar IBS. 13 juni 2019 Martin Bakker ALM & alternatieve beleggingen Seminar IBS 13 juni 2019 Martin Bakker Agenda 1. Wie zijn wij? 2. Stichtingen vs. Pensioenfondsen 3. ALM en scenario analyse 4. Alternatieve beleggingen in ALM-context 2

Nadere informatie

Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen?

Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? Hoe te beleggen onder Solvency II regelgeving t.a.v. verdiscontering verplichtingen? 1 Impact regelgeving t.a.v. beleggingsbeleid! "! # $ %&! $' (" ' )* + *! " &,!,, --- 2 Verdisconteringscurve: van economisch

Nadere informatie

J A A R S T U K K E N Stichting Vrienden SIG 2015

J A A R S T U K K E N Stichting Vrienden SIG 2015 J A A R S T U K K E N Stichting Vrienden SIG 2015 1 J A A R S T U K K E N 2015 bladzijde Inhoudsopgave 2 Bestuursverslag 3 Algemene beschouwingen 3 Jaarrekening 2015 4 Balans per 31 december 2015 5 Staat

Nadere informatie

zorg financiering in 2014 en verder Anja van Balen Sector Banker Zorg ABNAMRO

zorg financiering in 2014 en verder Anja van Balen Sector Banker Zorg ABNAMRO zorg financiering in 2014 en verder Anja van Balen Sector Banker Zorg ABNAMRO Financiering in een reguliere bancaire omgeving Miti ganten Jaar verslag Basel 3 kosten van financiering Basel 3 Wat houdt

Nadere informatie

Effectief gebruik van kapitaal in een Solvency II context

Effectief gebruik van kapitaal in een Solvency II context Effectief gebruik van kapitaal in een Solvency II context door: Drs. Wouter Elshof AAG Solvency II lijkt in eerste instantie voornamelijk de focus te leggen op het beheersen en managen van risico s zonder

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2017 In het vierde kwartaal van 2017 steeg wettelijke dekkingsgraad 1 met 1,4% punt van 108,1% naar 109,5%. De actuele dekkingsgraad 2 daalde met 0,1%-punt van 109,9%

Nadere informatie

Outlook Henk Jagersma Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance 27 oktober 2015

Outlook Henk Jagersma Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance 27 oktober 2015 Outlook 2015 2018 Henk Jagersma Directievoorzitter Syntrus Achmea Real Estate & Finance Profiel > 15 miljard beheerd vermogen Grootste beheerder van vastgoed en hypotheken in Nederland op de markt van

Nadere informatie

Presentatie titel Fakton Congres Stadion Galgenwaard Utrecht, 14 februari 2013

Presentatie titel Fakton Congres Stadion Galgenwaard Utrecht, 14 februari 2013 De corporatie als investerende maatschappelijke onderneming Van dichtbij huis naar vergezicht Presentatie titel Fakton Congres Stadion Galgenwaard Utrecht, 14 februari 2013 mr Arnoud L.M. Vlak Lector Maatschappelijk

Nadere informatie

De toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel Dick Sluimers Voorzitter Raad van Bestuur APG

De toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel Dick Sluimers Voorzitter Raad van Bestuur APG De toekomst van het Nederlandse pensioenstelsel Dick Sluimers Voorzitter Raad van Bestuur APG KNVG Maarssen 4 september 2012 Agenda 1) Wie is APG? 2) Ontwikkelingen van vandaag 3) Uitdagingen voor morgen

Nadere informatie

Solvency II. Vanaf 1 januari 2016 is Solvency II van kracht. Waarom wordt Solvency I vervangen? Voor welke verzekeraars geldt het nieuwe kader?

Solvency II. Vanaf 1 januari 2016 is Solvency II van kracht. Waarom wordt Solvency I vervangen? Voor welke verzekeraars geldt het nieuwe kader? Solvency II Een nieuw raamwerk voor prudentieel toezicht op verzekeraars 1 Vanaf 1 januari 2016 is Solvency II van kracht. Solvency II is een nieuw raamwerk voor prudentieel toezicht op verzekeraars. Dit

Nadere informatie

IORP II & QIS 23 oktober 2012. Infosessie BVPI - Pension B, Koningstraat 132/3, 1000 Brussel

IORP II & QIS 23 oktober 2012. Infosessie BVPI - Pension B, Koningstraat 132/3, 1000 Brussel IORP II & QIS 23 oktober 2012 Infosessie BVPI - Pension B, Koningstraat 132/3, 1000 Brussel De Europese Commissie overweegt een herziening van de Europese IORP Directive IORP II & QIS (quantitative impact

Nadere informatie

Aanpassing Prospectussen Aegon, AEAM en Aegon Paraplu 1 Funds Per 1 augustus 2016

Aanpassing Prospectussen Aegon, AEAM en Aegon Paraplu 1 Funds Per 1 augustus 2016 Aanpassing Prospectussen Aegon, AEAM en Aegon Paraplu 1 Funds Per 1 augustus 2016 Per 1 augustus 2016 voert de beheerder van de Aegon Funds, de AEAM Funds en de Aegon Paraplu 1 Funds, Aegon Investment

Nadere informatie

HET NEDERLANDS HYPOTHEKEN FONDS

HET NEDERLANDS HYPOTHEKEN FONDS HET NEDERLANDS HYPOTHEKEN FONDS OVER HET NHF Het Nederlands Hypotheken Fonds De mogelijkheid voor Nederlandse Pensioenfondsen om te beleggen in Nederlandse woninghypotheken Een bewezen stabiele beleggingsmogelijkheid

Nadere informatie

De invloeden van ratings

De invloeden van ratings Basel II voor de zakelijke dienstverlening De invloeden van ratings De invloeden van ratings De invloeden van Basel II op uw cliënten Evolutie van de waardeketen van het kredietproces 1 De invloeden van

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2009 2010 31 371 Kredietcrisis Nr. 286 BRIEF VAN DE MINISTER VAN FINANCIËN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 27 november

Nadere informatie

bankfinanciering / bedrijfswaardering

bankfinanciering / bedrijfswaardering bankfinanciering / bedrijfswaardering Masterclass Internationaal ondernemen in de tuinbouw 4 November 2015 H.A.Rijken 1 MKB financiering: bankiersperspectief 1 Relatieve kredietwaardigheid in het MKB 2

Nadere informatie

Jaarcijfers 2012. 6 maart 2013

Jaarcijfers 2012. 6 maart 2013 Jaarcijfers 2012 6 maart 2013 Overzicht Klantbelang gediend met stevig financieel fundament Resultaat 255 miljoen Dividendvoorstel 88 miljoen Solvabiliteit 293% Kosten verder verlaagd met 6% Eigen Vermogen

Nadere informatie

Inleiding over het Thema:

Inleiding over het Thema: Inleiding over het Thema: Solvency II VSAE Actuariaat congres Ester Lamerikx 20 september 2011 2011 Towers Watson. All rights reserved. Agenda Solvency I Financieel Toetsingskader voor pensioenfondsen

Nadere informatie

Evaluating Solvency II. Fred Treur Verbond van Verzekeraars 15 september 2017

Evaluating Solvency II. Fred Treur Verbond van Verzekeraars 15 september 2017 Evaluating Solvency II Fred Treur Verbond van Verzekeraars 15 september 2017 Inhoud Inleiding Wat was het doel van Solvency II? Is het doel bereikt? Conclusies 2 Inhoud Inleiding Wat was het doel van Solvency

Nadere informatie

Verslagstaten ondernemingspensioenfondsen

Verslagstaten ondernemingspensioenfondsen Verslagstaten ondernemingspensioenfondsen I.4 Verslagstaten A. Grondslagen van waardering en resultaatbepaling Geef hier een samenvatting van de belangrijkste grondslagen van waardering en resultaatbepaling

Nadere informatie

Na de crisis: de wraak van de toezichthouders of verstandig prudentieel beleid? Sweder van Wijnbergen

Na de crisis: de wraak van de toezichthouders of verstandig prudentieel beleid? Sweder van Wijnbergen Na de crisis: de wraak van de toezichthouders of verstandig prudentieel beleid? Sweder van Wijnbergen Na de crisis Toezichthouders hebben evident de build up of fragility in het financieel systeem voor

Nadere informatie

Bankverzekeren, klantentevredenheid, inkomstendiversifiëring: de kracht van een pertinent businessmodel PERSCONFERENTIE

Bankverzekeren, klantentevredenheid, inkomstendiversifiëring: de kracht van een pertinent businessmodel PERSCONFERENTIE Bankverzekeren, klantentevredenheid, inkomstendiversifiëring: de kracht van een pertinent businessmodel PERSCONFERENTIE 10.08.2018!1 Uitdagende macro-economische omgeving 1. Historisch lage rentevoeten

Nadere informatie

1 Financieel overzicht 2012

1 Financieel overzicht 2012 1 Financieel overzicht 2012 Dit is een bijlage bij het persbericht jaarcijfers 2012 en vormt daar integraal onderdeel van Geconsolideerde balans In miljoenen euro 31 december 2012 31 december 2011 1 januari

Nadere informatie

Nieuwe inzichten voor ALM analyse naar aanleiding van de krediet crisis

Nieuwe inzichten voor ALM analyse naar aanleiding van de krediet crisis Nieuwe inzichten voor ALM analyse naar aanleiding van de krediet crisis Peter Vlaar Hoofd ALM modellering APG VBA ALM congres 5 november 2009 Agenda Karakteristieken van de kredietcrisis? Hoe kunnen we

Nadere informatie

Vastgoed en dekkingsgraad van pensioenfondsen

Vastgoed en dekkingsgraad van pensioenfondsen Vastgoed en dekkingsgraad van pensioenfondsen IVBN Lustrum 13 oktober 2010 Prof. dr. P. van Gool FRICS* Amsterdam School of Real Estate, Universiteit van Amsterdam en SPF Beheer * Met dank aan Cor Worms

Nadere informatie

decem Solven cy II Kapita alsber ekenin g (10 spatie s) voette kst wijzig en via Invoeg en Kopte kst en voette kst

decem Solven cy II Kapita alsber ekenin g (10 spatie s) voette kst wijzig en via Invoeg en Kopte kst en voette kst 141 decem Traini ber ng 2012 Solven cy II Kapita alsber ekenin g Klantn 13 juni 1 aam 2013 (10 spatie s) voette kst wijzig en via Invoeg en Kopte kst en voette kst SOLVENCY II TOEPASSEN IN DE PRAKTIJK

Nadere informatie

Ultimate forward rate: The way forward?

Ultimate forward rate: The way forward? Ultimate forward rate: The way forward? Drs. Dr. Ir. David van Bragt RBA Senior Consultant Investment Solutions, AEGON Asset Management Drs. Erica Slagter FRM 1 Principal Pensioen Actuaris, AEGON Nederland

Nadere informatie

RenteafdekkingonderEMIR & central clearing

RenteafdekkingonderEMIR & central clearing RenteafdekkingonderEMIR & central clearing David van Bragt & Derek Milner Sr. Consultant Investment Solutions & Sr. Portfolio Manager Derivatives & Hedging 27 september 2016 Agenda Een EMIR-proof LDI fonds

Nadere informatie

Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár

Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár Governance Vermogensbeheer: anders denken Robert van der Meer & Martin Mlynár Jaarcongres Pensioenfederatie 16 mei 2017 14:30-15:15 15:20-16:05 Martin Mlynár 06 2113 8933 +41 76 397 4200 martin.mlynar@robeco.nl

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4

Nadere informatie

Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB. 29 april 2016

Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB. 29 april 2016 Beleggingsbeleid Pensioenfonds PGB 29 april 2016 1 Uw pensioen bij PGB in 2016 3 september 2015 Pensioenfonds balans 50% 50% Bezittingen Matching portefeuille Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Hypotheken

Nadere informatie

Planning toezichtthema s verzekeraars

Planning toezichtthema s verzekeraars Planning toezichtthema s verzekeraars 2014 dec Q1 jan feb mrt Q2 apr mei jun 2015 jul Q3 Q4 aug sept okt nov dec jan 2016 Q1 feb mrt De Nederlandse financiële sector voldoet tijdig en adequaat aan nieuwe

Nadere informatie

Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen

Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen Annemarie van Gaal Ondernemer & financieel deskundige Bob Homan Manager ING Investment Office Amsterdam, 8 oktober 2013 Agenda 1. Wat is beleggen

Nadere informatie

Samen uit, Samen thuis

Samen uit, Samen thuis Samen uit, Samen thuis Dolf Bruins Slot, partner Ernst & Young Restructuring 27 januari 2010 Samen uit, Samen thuis Hoe hebben banken gereageerd? Bijzonder beheer Gemiddeld X 2,5 Leencapaciteit Doorbreken

Nadere informatie

10 JAAR NA DE FINANCIËLE CRISIS

10 JAAR NA DE FINANCIËLE CRISIS 10 JAAR NA DE FINANCIËLE CRISIS Wat is er veranderd? Banken moeten aanzienlijk strengere regels volgen Na de crisis zijn er duizenden pagina s wetgeving gekomen om in de toekomst het risico op een crisis

Nadere informatie

Halfjaarcijfers 2010 Perspresentatie

Halfjaarcijfers 2010 Perspresentatie Halfjaarcijfers 21 Perspresentatie Gecorrigeerd voor eenmalige posten stijging nettowinst tot 87 miljoen SNS REAAL rapporteert nettowinst van 29 miljoen Ronald Latenstein (CEO) Ference Lamp (CFO) 25 augustus

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m 30 juni 2012 Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad is gedaald van 110,0% naar 105,1% Beleggingsrendement

Nadere informatie

Programma Leergang Besturen van een Pensioenfonds

Programma Leergang Besturen van een Pensioenfonds Programma Leergang Besturen van een Pensioenfonds Locatie: Woudschoten Conferentiecentrum te Zeist Module 1 Wetgeving en beleid Dag 1: donderdag 3 april 2014 09.00 09.30 uur Ontvangst 09.30 10.00 uur Inleiding

Nadere informatie

De grote accountancykantoren berichten

De grote accountancykantoren berichten René Steen en Auke Jan Hulsker zijn werkzaam bij Sofia Consulting network IFRS 17 INSURANCE CONTRACTS De impact van IFRS 17 op de balans en resultatenrekening van verzekeraars Verzekeraars zijn al jarenlang

Nadere informatie

NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management

NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management NN Investment Partners Voorheen ING Investment Management Onderdeel van NN Group N.V. Hoofdkantoor: Den Haag AuM: EUR 180 miljard (per 30 sept. 2015) 1.100 medewerkers Actief in 16 landen in Europa, het

Nadere informatie

UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG. # Het begint met een idee

UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG. # Het begint met een idee UVA AMSTERDAM CENTRE FOR INSURANCE STUDIES (ACIS) UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS EN PENSIOENFONDSEN UITBESTEDING DOOR VERZEKERAARS: EFFECTEN OP HET SOLVABILITEITSBESLAG Bart Joosen 17 mei 2019 # Het begint

Nadere informatie

Beleggingen 2010 en 2011 (en 2012)

Beleggingen 2010 en 2011 (en 2012) Beleggingen en (en 2012) Deelnemersvergadering Stichting Pensioenfonds Groothandel Vegro 6 december Martijn Euverman Copyright Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel

Nadere informatie

Blowing Bubbles: vastrentende beleggingen en risico

Blowing Bubbles: vastrentende beleggingen en risico Blowing Bubbles: vastrentende beleggingen en risico 1. In iedere beleggingsportefeuille horen vastrentende beleggingen. In zijn algemeenheid worden die gezien als laag risico beleggingen maar geen enkele

Nadere informatie

Leergang Solvency II voor de financial

Leergang Solvency II voor de financial 22 maart - 19 april - 23, 24 mei - 21 juni 2013 Leergang Solvency II voor de financial Vergroot in 5 dagen uw effectiviteit bij de implementatie van SII Mercure Utrecht, Leergang Solvency II voor de financial

Nadere informatie

DNB-intern. 27 januari Volledig herverzekerde fondsen 2011/ Vinken, W.C.M. Geacht bestuur,

DNB-intern. 27 januari Volledig herverzekerde fondsen 2011/ Vinken, W.C.M. Geacht bestuur, Toezicht Pensioenfondsen en beleggingsondernemingen Amsterdam Postbus 98 1000 AB Amsterdam DNB-intern Volledig herverzekerde fondsen 27 januari 2011 Uw kenmerk Behandeld door Vinken, W.C.M. Doorkiesnummer

Nadere informatie

Zanders: Treasury and Finance Solutions 6-Nov-15 9:02 tel.:

Zanders: Treasury and Finance Solutions 6-Nov-15 9:02 tel.: Interest Rate Swap (IRS) tarieven (EUR) Rij: duur van de fixatie. Kolom: storting per ASK Spot Zero 3 maands 6 maands 9 maands 1 jaar 1,5 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 10-Nov-15 10-Nov-15 10-Feb-16 10-May-16

Nadere informatie

De bank is zelf nog altijd het beste financieringsalternatief voor het MKB

De bank is zelf nog altijd het beste financieringsalternatief voor het MKB De bank is zelf nog altijd het beste financieringsalternatief voor het MKB Seminar alternatieve financieringsvormen MKB Modulair MBA Nyenrode ism LLTB 1 juli 2014, Breukelen H.A. Rijken Vrije Universiteit

Nadere informatie

Ultimate forward rate: The way forward?

Ultimate forward rate: The way forward? Ultimate forward rate: The way forward? Drs. Dr. Ir. David van Bragt RBA Senior Consultant Investment Solutions, AEGON Asset Management Drs. Erica Slagter FRM 1 Principal Pensioen Actuaris, AEGON Nederland

Nadere informatie

MAAK GEBRUIK VAN VOLATILITY - HANDELS IDEEËN. Overview of TOM MTF and TOM Smart Execution

MAAK GEBRUIK VAN VOLATILITY - HANDELS IDEEËN. Overview of TOM MTF and TOM Smart Execution MAAK GEBRUIK VAN VOLATILITY - HANDELS IDEEËN Overview of TOM MTF and TOM Smart Execution 1 SPREKERS - Omar Abdellaoui - Head Business Development & Markets TOM MTF - Tycho Schaaf - Beleggingsspecialist

Nadere informatie

Herstructurering van swaps Hoe bereik je een Win/Win? 17 mei 2017

Herstructurering van swaps Hoe bereik je een Win/Win? 17 mei 2017 Herstructurering van swaps Hoe bereik je een Win/Win? 17 mei 2017 Swapcontracten 1 Typische kenmerken o.a: - geen onderpand - break clausules Gelijkwaardigheid? Bank is calculation agent Cross default

Nadere informatie

THERE IS HELL TO PAY. Kees de Kort AFS Capital Management. PensioenSeminar

THERE IS HELL TO PAY. Kees de Kort AFS Capital Management. PensioenSeminar THERE IS HELL TO PAY Kees de Kort AFS Capital Management PensioenSeminar Paniek op de financiële markten Geldmarktsteun ECB, Fed en BoE LEH FNM FRE WM WB AIG VS Europa NIBC IKB Northern Rock HBOS ING Fortis

Nadere informatie

Vastgoed financieren. In een commerciële omgeving. Anja van Balen Sector Banker zorg 31 oktober 2013

Vastgoed financieren. In een commerciële omgeving. Anja van Balen Sector Banker zorg 31 oktober 2013 Vastgoed financieren In een commerciële omgeving Anja van Balen Sector Banker zorg 31 oktober 2013 Welkom in de commerciële bancaire wereld Businessplannen Bancaire normen Business plan Focus aanbrengen

Nadere informatie

Achmea Halfjaarresultaten 2012

Achmea Halfjaarresultaten 2012 Achmea Halfjaarresultaten 2012 Goede prestaties en sterke kapitaalpositie in een uitdagende markt 28 augustus 2012 Gerard van Olphen Chief Financial & Risk Officer en vice-voorzitter van de Raad van Bestuur

Nadere informatie

Future of the Financial Industry

Future of the Financial Industry Future of the Financial Industry Herman Dijkhuizen 22 June 2012 0 FS environment Regulatory & political pressure and economic and euro crisis 1 Developments in the sector Deleveraging, regulation and too

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de financiële sector in Nederland; gevolgen voor MKB en Kredietunies.

Ontwikkelingen in de financiële sector in Nederland; gevolgen voor MKB en Kredietunies. 1 Ontwikkelingen in de financiële sector in Nederland; gevolgen voor MKB en Kredietunies. Inleiding door dr. H.O.C.R. Ruding, oud-minister van Financiën Symposium Values in Banking door: Kredietunie Nederland

Nadere informatie