Voorstel voor de Raad

Transcriptie

1 Voorstel voor de Raad Datum raadsvergadering : 26 november 2015 Agendapuntnummer : XV, punt 5 Besluitnummer : 1952 Portefeuillehouder : Wethouder Jan van 't Zand Aan de gemeenteraad Onderwerp: Watertakenplan Fluvius Samenvatting: In het kader van de regionale samenwerking in de waterketen is het watertakenplan Fluvius opgesteld. Het watertakenplan bestaat uit een hoofdrapport opgesteld voor zes gemeenten en het waterschap Reest en Wieden en uit specificaties per gemeente en het waterschap. In het hoofddocument wordt de gezamenlijke visie op de waterketen en de visie op de samenwerking binnen Fluvius beschreven. Met als doel om kostenbesparing te realiseren en de kwaliteit en de robuustheid van het beheer van de waterketen te verbeteren. De specificatie is een voortzetting van het beleid uit het huidige vgrp Het beschrijft de activiteiten en maatregelen die de komende jaren in het kader van de zorgplichten worden uitgevoerd. Verder geeft de specificatie van het watertakenplan inzicht in de financiële en personele middelen om het rioleringsbeheer doelmatig te kunnen uitvoeren. Fase van besluitvorming: Besluitvormend. Ontwerpbesluit: 1. Het watertakenplan Fluvius , hoofdrapport en de specificatie De Wolden vast te stellen; 2. De exploitatielasten voor het uitvoeren van de gemeentelijke watertaken te financieren vanuit de gemeentelijke rioolheffing; 3. De rioolheffing in 2016 met 12,00 te laten stijgen om de exploitatielasten riolering te kunnen financieren; 4. De kosten voor straatvegen en onkruidbestrijding ingaande 2016 voor 50% in plaats van 100% toe te rekenen aan de rioolheffing. Inleiding en aanleiding: In 2011 hebben het Rijk, VNG, UvW, IPO (Interprovinciaal overleg) en VEWIN (Vereniging van Waterbedrijven in Nederland) het Bestuursakkoord Water ondertekend. Hierin staan afspraken over een doelmatiger waterbeheer die moeten resulteren in: - Het realiseren van kostenbesparingen in het beheer van de afvalwaterketen; - Het vergroten van de kwaliteit van de uitvoering van beheertaken; - Het verminderen van de kwetsbaarheid bij de uitvoering van beheerstaken; - Het afstemmen van investeringen in de afvalwaterketen en het watersysteem. De afspraken en bijbehorende maatregelen in het akkoord moeten landelijk leiden tot een jaarlijkse doelmatigheidswinst van 380 miljoen (in 2020 t.o.v. 2010) in de waterketen bij gemeenten en waterschappen. De stijging van lasten voor burgers en bedrijven (maatschappelijke kosten) blijven daardoor beperkt. Pagina 1 van 5

2 De aanpak is gericht op een intensieve samenwerking tussen gemeenten onderling en tussen gemeenten en het waterschap. Daarbij is geen sprake van overhevelen van verantwoordelijkheden. De zorgplicht voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater en de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor het rioleringsbeheer blijft bij de gemeente! Vanaf 2011 werken het waterschap Reest en Wieden en de gemeenten Hoogeveen, Meppel, Steenwijkerland, Midden Drenthe, Westerveld en De Wolden samen (als netwerkorganisatie onder de naam Fluvius), om de afspraken uit het Bestuursakkoord Water over een doelmatiger waterbeheer te realiseren. De gezamenlijke aanpak in de afvalvalwaterketen voor de regio Reest en Wieden moet vanaf 2020 leiden tot een totale besparing van 5,1 miljoen per jaar (minder meer). Op 13 april 2012 is een samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeenten en het waterschap ondertekend. Hierin staan de bestuurlijke afspraken over de samenwerking en de opdracht voor het opstellen van een gezamenlijk watertakenplan. Problemen of vraagstukken: Het watertakenplan Fluvius bestaat uit een hoofdrapport en uit een specificatie per gemeente (gemeentelijk rioleringsplan) en het waterschap (integraal zuiveringsplan en maatregelen stedelijk water). In het hoofddocument wordt de gezamenlijke visie op de waterketen en de visie op de samenwerking binnen Fluvius beschreven. Met als doel om kostenbesparing te realiseren en de kwaliteit en de robuustheid van het beheer van de waterketen te verbeteren. De visie van gezamenlijke partijen binnen Fluvius is: De goede dingen doen; Doelmatigheid vergroten; Ontwikkelen van duurzaam ketenbeheer; Inspelen op klimaatontwikkeling; Samenwerking operationaliseren waar dit wat oplevert. Uiteindelijk draait het om een doelmatige en toekomstgerichte dienstverlening aan onze inwoners en bedrijven. De specificatie watertaken voor De Wolden is een voortzetting van en vervangt het vgrp Het plan beschrijft de activiteiten en maatregelen die de komende jaren in het kader van de gemeentelijke zorgplichten (stedelijk afvalwater, hemel- en grondwater) worden uitgevoerd. Met als doel: Risico s voor de volksgezondheid maximaal te beperken; Het beperken van wateroverlast; Het beperken van hinder door falen van riolen; Het zorgen voor een goede oppervlaktewater kwaliteit en voor zo weinig mogelijk afvoer van schoon water naar de zuivering; Dat de klant voorop staat. De specificatie van het watertakenplan geeft inzicht in de financiële en personele middelen om het rioleringsbeheer doelmatig te kunnen uitvoeren. Ontwerpbesluit: toelichting en argumentatie: Argumenten: 1.1. Het watertakenplan Fluvius draagt bij aan doelmatiger waterbeheer. Met het watertakenplan en bijbehorend uitvoeringsprogramma laten we als Fluvius zien op welke wijze wij invulling geven aan de doelen kostenbesparing, kwaliteitsverbetering en de vermindering van kwetsbaarheid. Door afstemming van ambities, processen en activiteiten op het gebied van riolerings- en Pagina 2 van 5

3 zuiveringsbeheer ontstaan kansen voor samenwerking en besparingen. Daarnaast vormt een gezamenlijk plan een basis voor overleg en kennisdeling en het verbeteren en optimaliseren van processen en werkzaamheden Het watertakenplan vormt het beleidskader voor gemeentelijke watertaken. Het watertakenplan, hoofddocument, beschrijft de gezamenlijke visie van de regio op de waterketen en de samenwerking binnen Fluvius. De specificatie van het watertakenplan voor De Wolden bouwt voort op het beleid zoals beschreven het verbreed gemeentelijk rioleringsplan (vgrp) en vormt daarmee het beleidskader voor uitvoering van de gemeentelijke watertaken Het opstellen van dit plan is een wettelijke verplichting. Op grond van artikel van de Wet Milieubeheer heeft de gemeente de wettelijke plicht een verbreed gemeentelijk rioleringsplan op te stellen. Hierin wordt vastgelegd op welke wijze de gemeente invulling geeft aan haar zorgplichten stedelijk afvalwater, hemel- en grondwater. Tevens geeft het plan een overzicht van de financiële gevolgen van de in het plan opgenomen activiteiten en maatregelen. Op grond van artikel 4.22, lid 1 stelt de gemeenteraad het watertakenplan voor de planperiode vast. 2. Voor de uitvoering van de watertaken kan rioolheffing worden geheven. Voor de bekostiging van de watertaken kan de gemeente een rioolheffing in rekening brengen bij burgers en bedrijven (een belasting zoals bedoeld in artikel 228a Gemeentewet). Voor het opleggen van een rioolheffing geldt dat deze belasting alleen gebruikt mag worden ter bestrijding van de gemeentelijke watertaken. 3. De voorgestelde tariefsverhoging leidt tot een gelijkmatige tariefsontwikkeling. Met de voorgestelde tariefsverhoging kunnen de exploitatiekosten van het rioleringsbeheer worden gefinancierd. Er wordt een beperkte voorziening riolering opgebouwd waarmee (extreme) schommelingen in de rioolheffing in de toekomst worden voorkomen. 4. Straatvegen en onkruidbestrijding draagt ook bij aan de openbare ruimte. Volgens de gemeentewet mogen alle kosten die te maken hebben met de zorgplichten voor stedelijk afvalwater, hemelwater en grondwater worden toegerekend aan de rioolheffing. Om te bepalen welke kosten de gemeente kan verhalen, moet de vraag worden beantwoord of een activiteit wordt uitgevoerd om één van deze zorgplichten te vervullen. Bepaalde activiteiten, zoals straatvegen en onkruidverwijdering, worden uitgevoerd om meerdere andere doelen te dienen (zogenaamde gemengde activiteit). Enerzijds worden straatvegen en onkruidbestrijding ingezet om de verontreiniging van kolken te beperken die worden ingezet voor de zorgplicht hemelwater. Anderzijds worden straatvegen en onkruidbestrijding uitgevoerd voor een schone openbare ruimte. In lijn met de wetgeving en jurisprudentie mogen deze activiteiten dan ook niet voor 100% worden toegerekend aan de rioolheffing en wordt voorgesteld om 50% van deze kosten toe te rekenen aan de rioolheffing. Kanttekeningen: 1. Het watertakenplan Fluvius niet vaststellen. Wanneer het watertakenplan Fluvius niet wordt vastgesteld heeft dit consequenties voor de samenwerking en het realiseren van de doelen uit het bestuursakkoord water (kostenbesparing, kwaliteitsverbetering en de vermindering van kwetsbaarheid). Het niet samenwerken, betekent op termijn hogere kosten voor de uitvoering van het rioleringsbeheer en daarmee hogere lasten voor burgers en bedrijven (maatschappelijke kosten). Daarbij komt dat het samenwerken en het realiseren van een doelmatigheidswinst voor onze regio niet vrijblijvend is. Wanneer onvoldoende resultaat wordt behaald zal het Rijk het Pagina 3 van 5

4 realiseren van de doelen en de afspraken uit het Bestuursakkoord Water versnellen dan wel af dwingen (waterketenbedrijf). Alternatief beleid: Geen. Financiële effecten: De gemiddelde jaarlijkse exploitatiekosten voor de uitvoering van de gemeentelijke watertaken zoals geformuleerd in de specificatie De Wolden bedragen 2,4 miljoen in 2016 tot 2,7 miljoen in De exploitatiekosten worden gedurende de planperiode opgevangen vanuit de rioolheffing en de voorziening riolering. Conform het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de notitie riolering 2014 (opgesteld door de commissie BBV) moet de rioolheffing kostendekkend zijn en mag er geen sprake zijn van een negatieve voorziening. Dit betekent dat de rioolheffing in 2016 en 2017 met 12,00, in 2018 en 2019 met 5,00 en in 2020 en 2021 met 4,00 moet stijgen om de exploitatielasten riolering te kunnen financieren. Dit leidt tot de volgende tarieven: , , , , , ,80 Zoals opgenomen in de programmabegroting (pag. 69) was het tarief voor ,96. Omdat de kosten voor straatvegen en onkruidbestrijding voor 50% wordt toegerekend aan de rioolheffing, komt ingaande 2016 circa ,-- van deze kosten ten laste van de exploitatie (begroting). Personele effecten: De uit te voeren activiteiten en maatregelen uit het watertakenplan zijn op te vangen binnen de Samenwerkingsorganisatie De Wolden en Hoogeveen. Juridische effecten: Geen. Participatie- en communicatieparagraaf: (in te vullen aan de hand van de menukaart) Het watertakenplan Fluvius, hoofdrapport is opgesteld in de samenwerking tussen gemeenten en het waterschap binnen Fluvius. Gedurende het proces is regelmatig afstemming geweest met het coördinatieteam van leidinggevenden en de stuurgroep Fluvius. Door middel van een bijeenkomst voor raadsleden (februari 2015 in Echten), nieuwsbrieven en de website zijn betrokkenen geïnformeerd over het watertakenplan. De waterschappen Zuiderzeeland, Noorderzijlvest, Hunze en Aa s, Vechtstromen en provincie Drenthe en Overijssel en de waterbedrijven Vitens en de WMD zijn geïnformeerd over het watertakenplan. Pagina 4 van 5

5 Fatale termijnen: Het watertakenplan Fluvius is opgesteld voor de planperiode en gaat in op 1 januari Het plan dient daarom voor het einde van 2015 door de raad te worden vastgesteld. Aanpak en uitvoering: Om de gezamenlijke visie op de waterketen en de samenwerking te realiseren is voor de planperiode een uitvoeringsprogramma opgesteld met activiteiten en maatregelen. Deze activiteiten en maatregelen worden binnen de netwerkorganisatie Fluvius opgepakt en uitgevoerd. De specificatie watertakenplan De Wolden geeft weer welke inspanningen moeten worden gedaan om het beleid t.a.v. de gemeentelijke zorgplichten (stedelijk afvalwater, hemel- en grondwater) te kunnen realiseren. Deze worden jaarlijks vertaald naar een uitvoeringsprogramma met plannen, onderzoeken en activiteiten zoals onderhoud, renovatie en vervanging van rioleringsobjecten. Bijlagen: alleen digitaal: Fluvius Watertakenplan , hoofdrapport; Fluvius Watertakenplan , specificatie De Wolden. Zuidwolde, 12 november 2015 Burgemeester en wethouders van De Wolden, secretaris Nanne Kramer burgemeester Roger de Groot Pagina 5 van 5