GEMEENTE NUTH Raad: 28 oktober 2014 Agendapunt: RTG: 13 oktober 2014

Transcriptie

1 Reg.nr:Z INT Pagina 1 van 5 GEMEENTE NUTH Raad: 28 oktober 2014 Agendapunt: RTG: 13 oktober 2014 AAN DE RAAD Onderwerp: Verbreed gemeentelijk rioolplan (vgrp ) 1. Samenvatting Vanuit de Wet Milieubeheer (art ) en de Waterwet (art. 3.5 en 3.6) heeft een gemeente de wettelijke zorgplicht voor afvalwater, hemelwater en grondwater. In het vgrp, zijnde een wettelijk verplicht plan vanuit de Wet milieubeheer (art. 4.22) formuleert de gemeente hoe zij deze zorgplicht invult en bekostigt. Het Verbreed gemeentelijk rioolplan (verder afgekort tot vgrp) is een beleidsnota waarin de raad de ambitieniveaus bepaalt/vaststelt met betrekking tot: De kwaliteit van het rioolstelsel gebaseerd op een onderhouds- en vervangingsstrategie; De relatie van de riolering met betrekking tot het (water)milieu en wateroverlast; De financiële lasten voor de gebruikers op basis van de tariefstelling en tariefontwikkeling van de rioolheffing. Bij ambitieniveaus en beleidsuitgangspunten horen uiteraard uitvoerings- en beheermaatregelen welke kosten met zich meebrengen. Uitgangspunt hierbij is dat de gemeentelijke riool- en waterzorgplicht kostendekkend is, dus dat de gebruikersheffing de kosten dekt. Door deze koppeling ontstaat er dan ook een directe link tussen ambitie en de kosten (rioolheffing) welke bij de gebruikers in rekening worden gebracht. Conclusie van het vgrp is dat de gemeente Nuth niet ontkomt aan een forse tariefstijging van de rioolheffing, in combinatie met een temporisering van de uitvoering om de lasten voor de inwoners/bedrijven draagbaar te houden. Om een langjarig evenwicht in de kosten/baten te realiseren word tevens voorgesteld 1,5 miljoen uit de algemene reserve aan de rioolvoorziening toe te voegen. De uit te voeren werkzaamheden in de planperiode zullen zich met name focussen op het in stand houden van het bestaande systeem en het aanpakken van een aantal wateroverlast-locaties. 2. Doelstelling / Beoogd effect Vanuit de Wet Milieubeheer (art ) en de Waterwet (art. 3.5 en 3.6) heeft een gemeente de wettelijke zorgplicht voor afvalwater, hemelwater en grondwater. In het vgrp, zijnde een wettelijk verplicht plan vanuit de Wet milieubeheer (art. 4.22) formuleert de gemeente hoe zij deze zorgplicht invult en bekostigt. Deze zorgplicht is vanaf 1 januari 2008 nader uitgesplitst en verbreed naar de drie zorgplichten. Dit zijn: De doelmatige inzameling en het transport van het stedelijke afvalwater (huishoudelijk afvalwater en bedrijfsafvalwater, eventueel gemengd met hemelwater of grondwater), dat vrijkomt bij de binnen het grondgebied van de gemeente gelegen percelen; De doelmatige verwerking van afvloeiend hemelwater (van daken en verharde oppervlakken in stedelijk gebied) waarvan de houder zich wil ontdoen omdat hij dat zelf niet kan verwerken; Voorkomen van structureel nadelige gevolgen van de grondwaterstand, mits met doelmatige maatregelen, voor de aan de grond gegeven bestemming. Door invulling te geven aan de nieuwe, verbrede, zorgplichten spreken we dan ook van een verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (vgrp) in tegenstelling tot het eerdere Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP).

2 Reg.nr:Z INT Pagina 2 van 5 Bovenstaande zorgplichten worden ingevuld door de raad ambitieniveaus en beleidsuitgangspunten te laten vaststellen ten aanzien van: De kwaliteit van het rioolstelsel gebaseerd op een onderhouds- en vervangingsstrategie; De relatie van de riolering met betrekking tot het (water)milieu en wateroverlast; De financiële lasten voor de gebruikers op basis van de tariefstelling en tariefontwikkeling van de rioolheffing. 3. Eerdere besluitvorming In 2008 is het vigerende GRP vastgesteld; dit had een oorspronkelijke looptijd tot en met Vanwege ontwikkelingen mbt regionale samenwerking ( verder toegelicht in vgrp en managementsamenvatting) is er voor gekozen binnen de Parkstadregio gezamenlijk een vgrp op te stellen, hetgeen nu ter vaststelling voorligt. Om uw raad voorafgaande aan de behandeling van het vgrp in de voorliggende raadsvergadering te informeren en een mening/opinie te peilen heeft 11 juni 2014 een opiniërende thema-avond plaatsgevonden, waarin een samenvatting van het concept vgrp is gepresenteerd en toegelicht. Op basis van deze presentatie en discussie is geconcludeerd dat het gepresenteerde concept vgrp een goed evenwicht biedt voor het in stand houden van het rioolstelsel met een aangepast ambitieniveau, de lasten voor bewoners/ondernemers, en er een voorziening is met een stabiele omvang. Op basis hiervan heeft in het voorliggend vgrp de financiële doorrekening plaatsgevonden, en is de uitvoeringplanning hierop aangepast. 4. Argumenten / Alternatieven c.q. opties / Toelichting Zoals gesteld heeft de gemeente een zorgplicht ten aanzien van de verwerking van afvalwater, regenwater en grondwater. ( NB. ten aanzien van regenwater en grondwater ligt er ook een inspanningsplicht voor de eigenaar). Deze zorgplichten zijn in de wetteksten zodanig geformuleerd dat er een zekere mate van beleidsvrijheid voor een gemeente is om een eigen invulling te kiezen voor de lokale situatie. In het vgrp zijn de zorgplichten kernachtig samengevat in het vast te stellen ambitieniveau waarin word gesteld dat de Gemeente Nuth streeft naar een duurzame invulling van de rioleringszorg, waarbij de bescherming van de volksgezondheid, voorkomen van wateroverlast en een goede kwaliteit van het oppervlaktewater gewaarborgd zijn. In hoofdstuk 3 tot en met 5 van het vgrp is deze missie uitgewerkt in werkbare beleidskaders voor de komende planperiode. Er word hierbij aandacht besteed aan: Het planmatig en incidenteel onderhoud van het bestaande rioolsysteem; Vervanging van onderdelen van het bestaande rioolsysteem indien de kwaliteit onvoldoende is; Omgang met regenwater, wateroverlast en de invloed van klimaatontwikkelingen; Overlast door grondwater; Het uitvoeren van maatregelen ter bescherming van het milieu (riooloverstorten op oppervlaktewater) Deze beleidskaders zijn vervolgens vertaald in een beheercyclus (periodiek terugkerende werkzaamheden) en investeringswerken. Een toelichting op bovenstaande is te lezen in de bijgevoegde managementsamenvatting van het vgrp (INT.07161/versie2). Hierin staan de essentiële zaken benoemd. Een verdere verdieping is te vinden in de integrale versie van het vgrp (ter inzage; INT.07220) 5. Past in strategische visie ja/nee (waarom niet) en welk programma NVT 6. Relatie met bevolkingskrimp Vooralsnog beïnvloed de (geringe) bevolkingskrimp de kostendekking van het rioolbeheer niet. Indien er op langere termijn echter minder inwoners / woningen (dus minder aansluitingen) van

3 Reg.nr:Z INT Pagina 3 van 5 het rioolsysteem gebruik maken terwijl het rioolsysteem an sich (km. Buizen) niet minder word betekent dit dat de kosten per aansluiting zullen stijgen. 7. Juridische aspecten / Wettelijk kader Wet milieubeheer (art. 4.22); Richtlijnen commissie BBV: notitie riolering 2009 betreft financiële aspecten; Kader Richtlijn Water: betreft tegengaan vervuiling oppervlaktewater door riooloverstorten; Bestuursakkoord Water: afspraken tussen Rijk, Waterschappen, gemeenten en drinkwaterbedrijven mbt de waterketen en samenwerking hierin. 8. Financiële aspecten Terugblik: In 2008 heeft de gemeenteraad het GRP vastgesteld met bijbehorende rioolheffing welke elk jaar een bepaald percentage zou stijgen. Bij herberekening op basis van de oorspronkelijke tarieven blijkt dat er tot 2030 geen tekorten zouden optreden op basis van het aangenomen exploitatie en investeringsniveau. De raad heeft echter bij de opeenvolgende begrotingsbehandelingen ( ) steeds besloten de rioolheffing niet of nauwelijks te verhogen. In totaal ( ) is er door deze keuze 3,1 miljoen minder aan inkomsten gegenereerd. Dit betekent dat er uitgaande van het huidige exploitatie en investeringsniveau, ondanks een aangenomen tariefstijging van 2% / jaar vanaf 2015, in 2020, een tekort van 5,7 miljoen ontstaat, en in 2030 dit tekort is opgelopen tot 18 miljoen. Deze uitkomst noopt tot een aanpassing van het eerder gevoerde beleid. Deze noodzakelijk aanpassing van het financiële beleid kan worden gezocht in de vorm van het extra genereren van inkomsten (lastenverhoging voor inwoners en bedrijven) maar ook door het temporiseren van de investeringen welke gemoeid zijn met het realiseren van het gewenste ambitieniveau. Onderstaand een overzicht van de onderdelen welke wel en niet beïnvloedbaar zijn. Wat is niet beïnvloedbaar: We zullen het bestaande systeem moeten blijven onderhouden en in stand houden. De kosten die we hiervoor moeten maken zijn nauwelijks beïnvloedbaar. Het betreft hier exploitatiekosten (incl. personele lasten) waarvoor in deze planperiode een bedrag van gemiddeld per jaar nodig is. Ook zullen we de bestaande leidingen planmatig moeten vervangen en/of relinen indien deze (ernstige) gebreken gaan vertonen. Dit vergt een kapitaalsinvestering van gemiddeld 1,2 miljoen per jaar. De in het verleden uitgevoerde werkzaamheden staan als kapitaallasten in de balans opgenomen. Deze bedragen afgerond 16 miljoen. De afschrijvingskosten hiervan zijn niet/nauwelijks beïnvloedbaar. Door deze drie kostenposten om te slaan naar de gebruikerseenheden (tarief per m3 waterverbruik) kunnen we spreken van een minimaal heffingstarief. Dit bedraagt 2,14 / m3. Uitgaande van een gemiddeld waterverbruik van 120 m3/jaar voor een gezin betekent dit een jaarlijks gemiddeld tarief van 257 in 2015 Wat is wel beïnvloedbaar: Verbeterkosten (aanleg gescheiden systeem buiten vervangingswerken) Maatregelen om wateroverlast op te heffen (buiten vervangingswerken) Maatregelen om de riooloverstorten op het (kwetsbare) oppervlaktewater te beperken (milieumaatregelen). Indien we al deze maatregelen in deze planperiode willen integreren stijgt de heffingseenheid tot 4,35 / m3 in 2015 Dit dilemma is in de opiniërende thema-avond van de raad op 11 juni 2014 besproken. Tevens zijn hierbij een aantal varianten voorgelegd om binnen maatschappelijk aanvaardbare lasten (rioolheffing) een sobere maar doelmatige beleidslijn uit te zetten.

4 Reg.nr:Z INT Pagina 4 van 5 Hierbij zijn de volgende overwegingen meegenomen: Vanuit het GRP is er nog 5,3 miljoen beschikbaar om investeringen te plegen in de komende planperiode. Zoals beschreven is er als gevolg van eerdere besluitvorming door de raad geen tariefverhoging doorgevoerd, hetgeen heeft geleid tot een inkomstenderving van 3,1 miljoen. Bovenstaande heeft tot navolgend voorstel aan de raad ten aanzien van dekking en heffing geleid: Vanwege het aanwezige investeringsvolume in 2015 geen nieuwe investeringsbedragen opvoeren; In 2016 en 2017 een investeringsbedrag van 0,5 miljoen opvoeren; Vanaf 2018 jaarlijks een investeringsbedrag van 1,5 miljoen opvoeren; Om het ontstane tekort aan inkomstenzijde (deels) te compenseren in miljoen vanuit de algemene reserve aan de voorziening riolering toe te voegen en in ,5 miljoen; Om de achterstand in de tariefheffing in te lopen het tarief als volgt te verhogen: Jaar stijging % % ,0% ,0% ,0% ,0% In de opiniërende thema-avond van de raad op 11 juni 2014 is geconcludeerd dat dit model een goed evenwicht bied voor het in stand houden van het rioolstelsel met een aangepast ambitieniveau, en er een voorziening is met een stabiele omvang. Op basis hiervan heeft in het vgrp de financiële doorrekening plaatsgevonden, en is de uitvoeringplanning hierop aangepast. 9. Communicatie en Burgerparticipatie Nadat het vgrp door uw raad is vastgesteld zal er op internet en via de reguliere media gecommuniceerd worden wat het vgrp voor de inwoners en bedrijven in de gemeente Nuth voor consequenties heeft. 10. Risico s Door het ambitieniveau naar beneden bij te stellen kan het bestaande systeem niet meer in stand gehouden worden, en kunnen wateroverlastsituaties niet opgelost worden; Door de voorgestelde financiële consequenties niet (volledig) door te voeren ontstaat er een dekkingstekort op de korte en lange termijn waardoor het rioolsysteem gaat disfunctioneren met grote gevolgen voor gebruiker en het milieu. 11. Planning De planning van de periodieke en kapitaalswerken is te vinden in bijlage 1 en 2 van de managementsamenvatting van het vgrp(int.07161/versie2). 12. Evaluatiemomenten / Rapportages aan raad Tot op heden werden de voornemens van een door de raad vastgesteld gemeentelijk rioolplan niet tussentijds getoetst en de resultaten hiervan niet (altijd) geëvalueerd. Vanwege het feit dat er naast de maatschappelijke impact van een goed rioolbeheer ook enorme bedragen mee zijn gemoeid zal ingaande 2016 de raad bij behandeling van de jaarrekening worden geïnformeerd ten aanzien van voortgang en dekking. Door deze evaluatie op dit tijdstip te programmeren ontstaat er naast informatieverstrekking ook ruimte om mogelijke bijsturing (positief of negatief) bij de behandeling van de begroting van het opvolgend jaar aan de raad voor te leggen.

5