ALGEMENE VERGADERING. 16 december 2010 Waterketen / BWK

Transcriptie

1 V E R G A D E R D A T U M S E C T O R / A F D E L I N G 16 december 2010 Waterketen / BWK S T U K D A T U M N A A M S T E L L E R 2 december 2010 A.C. de Ridder ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT 8 Voorstel Kennisnemen van het overzicht van OAS-studies met een schets van de inverdienmogelijkheden. ONDERWERP Beantwoording actie/vraag AV OAS en inverdienmogelijkheden PROGRAMMA schoon water PORTEFEUILLEHOUDER mw. A.J.M. Schelwaldvan der Kley PARAAF ADJUNCT-SECRETARIS mr. G.J. Bos Beantwoording van de vraag, gesteld naar aanleiding van agendapunt 12 uit de AV-vergadering van 22 april 2010, om per gemeente op een rij te zetten wat tot nu toe minder-meer uitgegeven hoeft te worden met betrekking tot de Inverdienmogelijkheden van de OAS-studies. Samenvatting Vanuit de taakverdeling tussen gemeente en waterschap vindt traditioneel alleen optimalisatie van deelsystemen (inzameling, transport en zuivering) plaats. Een integrale benadering van het afvalwatersysteem als één geheel leidt echter tot betere resultaten en lagere maatschappelijke kosten voor de burger. Dit is gebleken uit de praktijk van uitgevoerde Optimalisatie Afvalwater Systeem (OAS) studies. In Flevoland zijn de afgelopen jaren OAS of vergelijkbare studies uitgevoerd op alle zuiveringen met uitzondering van de zuivering Zeewolde. De gemene deler van al deze studies is dat, door samenwerking en een integrale benadering van het afvalwatersysteem, kosten bespaard kunnen worden. OAS-studies kijken zoals gezegd naar de afvalwaterketen in zijn geheel. Besparingen worden dus ook toegekend aan de gehele afvalwaterketen en leveren een lastenverlichting op voor burgers. De besparing die OASmaatregelen oplevert, wordt verdeeld over waterschap en gemeente. De verdeling is afhankelijk van wie welke investering heeft gepleegd. 1 / 6

2 Toelichting Optimalisatie Afvalwater Systeem studies De afvalwaterketen bestaat uit het geheel van inzamelen, transporteren en zuiveren van ons afvalwater. De taken in de afvalwaterketen zijn wettelijk verdeeld tussen de gemeenten en het waterschap. Gemeente: Waterschap: verantwoordelijk voor de inzameling van afvalwater verantwoordelijk voor transport en zuivering van afvalwater Vanuit de taakverdeling tussen gemeente en waterschap vindt traditioneel alleen optimalisatie van deelsystemen (inzameling, transport en zuivering) plaats. Een integrale benadering van het afvalwatersysteem als één geheel leidt echter tot betere resultaten en lagere maatschappelijke kosten voor de burger. Dit is gebleken uit de praktijk van uitgevoerde Optimalisatie Afvalwater Systeem (OAS) studies. In Flevoland zijn de afgelopen jaren OAS of vergelijkbare studies uitgevoerd op alle zuiveringen met uitzondering de zuivering Zeewolde. De gemene deler van al deze studies is dat, door samenwerking en een integrale benadering van het afvalwatersysteem, kosten bespaard kunnen worden. OAS studies kijken zoals gezegd naar de afvalwaterketen in zijn geheel. Besparingen worden dus ook toegekend aan de gehele afvalwaterketen en leveren een lastenverlichting op voor burgers. De besparing die OAS maatregelen oplevert wordt verdeeld over waterschap en gemeente. De verdeling is afhankelijk wie welke investering heeft gepleegd. Hieronder is per OAS-studie aangegeven welke besparingen gerealiseerd kunnen worden. Waar mogelijk is in deze notitie niet alleen de totale kostenbesparing weergegeven, maar ook de kostenbesparing die specifiek toegerekend kan worden aan het waterschap. Afvalwaterstudie Lelystad (ZZL en gemeente lelystad) Door ontwikkeling van nieuwbouwlocaties en bedrijventerreinen was de aanvoer van DWA (droog weer aanvoer) niet goed meer afgestemd op de beschikbare capaciteit van de hoofdrioolgemalen. voor het uitvoeren van de afvalwaterstudie Lelystad was de noodzaak voor de bouw van een 5 e hoofdrioolgemaal en de benodigde noodzakelijke aanpassingen van bestaande hoofdrioolgemalen, persleidingen en bemalingsgebieden. In 2004 heeft de gemeente Lelystad samen met Waterschap Zuiderzeeland een afvalwaterstudie uitgevoerd met als doel een goede afstemming van de benodigde maatregelen en een integrale aanpak van een aantal benoemde knelpunten. De studie is vergelijkbaar met een OAS in de zin dat alle onderdelen van de afvalwaterketen erin zijn meegenomen, inclusief AWZI, persleidingen en hoofdrioolgemalen. In de studie zijn 3 varianten onderzocht voor de realisatie van het nieuwe 5 e hoofdrioolgemaal en benodigde aanpassingen aan het stelsel en andere gemalen, gefaseerd over de periode van 2005 tot De kosten voor de 3 varianten zijn als volgt geraamd. Variant 1 Variant 2a Variant 2b , , ,-- Waterschap en gemeente hebben een voorkeursvariant (variant 1) gekozen op basis van de lagere bouwkosten en voordelen bij het beheer van de rioolgemalen. 2 / 6

3 Er is geen vergelijking gemaakt tussen de verschillende varianten en een referentiesituatie, waardoor de financiële consequenties van deze integrale aanpak niet afgezet kunnen worden tegen kosten op basis van een traditionele (niet OAS) wijze van onderzoek. Gesteld kan worden dat door de integrale aanpak en afstemming van maatregelen in de gehele waterketen de geplande investeringen wel kostenefficiënt zijn. OAS Almere (ZZL en gemeente Almere) Om de gewenste waterkwaliteit te bereiken, zouden de gescheiden stelsels van Almere omgebouwd moeten worden naar verbeterd gescheiden stelsels. Dit is erg kostbaar en heeft ook nadelen als gevolg van grotere afvoer van hemelwater naar de zuivering. De aanleiding voor de OAS Almere was om alternatieven te onderzoeken waarmee dezelfde waterkwaliteitsdoelstelling behaald kunnen worden tegen lagere maatschappelijk kosten. Waterschap Zuiderzeeland en de gemeente Almere hebben het initiatief genomen om te onderzoeken hoe door samenwerking aan een optimale afvalwaterketen kan worden gebouwd. Vanwege de verwevenheid van afvalwaterketen en watersysteem kan hierbij het oppervlaktewater niet buiten beschouwing blijven. De OAS Almere heeft een tweetal doelen: Het tegen de laagst maatschappelijke kosten en op een verantwoorde wijze inzamelen, transporteren en zuiveren van het afvalwater en verontreinigd regenwater. Het tegen aanvaardbare kosten minimaliseren van de invloed van de afvalwaterketen op het oppervlaktewater. De vergelijkingsbasis en referentie voor de OAS Almere is erop gebaseerd dat de huidige gescheiden stelsels (GS) in Almere worden omgebouwd naar (semi) verbeterd gescheiden stelsels (VGS), met als doel het verbeteren van de waterkwaliteit conform de basisinspanning. Als alternatief voor de referentie is onderzocht met welk toekomstbeeld de gestelde doelen tegen lagere kosten en op een verantwoorde wijze ook kunnen worden bereikt. Ten opzichte van de fictieve referentie leveren de toekomstbeeld scenario s een fictieve besparing (niet extra uitgeven) van circa 50 miljoen op. Deze kostenbesparing bestaat uit: Besparing Waterschap ZZL van 29,1 miljoen, als volgt gespecificeerd: 8,5 miljoen in verband met nieuwe hoofdrioolgemalen en transportleidingen die niet uitgevoerd hoeven te worden; 17,6 miljoen extra kosten die niet gemaakt behoeven te worden aan de zuivering; circa 4 miljoen door uitsparen extra beheer en onderhoud. Besparing gemeente Almere van 20,7 miljoen, als volgt gespecificeerd: 16,7 miljoen in verband met kosten voor persleidingen, gemalen en uitstroombakken die niet gemaakt hoeven te worden; circa 4 miljoen door uitsparen extra beheer en onderhoud. OAS Noordelijke Flevoland (ZZL en gemeente Noordoostpolder en Urk) De riolering van Noordelijk Flevoland bestaat hoofdzakelijk uit gemengde stelsels. Om toekomstige ontwikkelingen het hoofd te kunnen bieden en toekomstige afvoer van DWA en RWA aan te kunnen was een financiële afweging noodzakelijk tussen enerzijds afkoppelen van hemelwater en anderzijds uitbreiding van rioolgemalen. 3 / 6

4 Doelstelling van deze studie was te bepalen op welke manier tegen de laagst maatschappelijke kosten aan de gestelde normen van het afvalwatersysteem voldaan kan worden. Er is een referentiesituatie benoemd voor het jaar 2015, conform huidige plannen (BRP, GRP, ontwerp RWZI) en er zijn scenario s benoemd met alternatieve maatregelen waarmee hetzelfde resultaat wordt bereikt als in de referentiesituatie. Uit de verschillende scenario s is uiteindelijk één voorkeursscenario naar voren gekomen. Investeringen referentiesituatie: ,-- Investeringen voorkeursscenario: ,-- Totale besparing: ,-- Uit de OAS blijkt dat de meeste investeringen uitgevoerd moeten worden door de gemeente Noordoostpolder om de totale besparing van ruim 6 miljoen te realiseren. Door middel van een verdeelsleutel zijn afspraken gemaakt zodat iedere partij gelijk profiteert van de gerealiseerde besparing. Deze afspraken zijn met de gemeente Noordoostpolder bestuurlijk vastgelegd in een afvalwaterakkoord. Met de gemeente Urk worden momenteel afspraken gemaakt over het integreren van OAS-maatregelen in het verbreed GRP dat de gemeente nu aan het opstellen is. Op basis van de verdeelsleutel levert de uitvoering van de OAS-maatregelen Noordelijk Flevoland het waterschap een besparing op van ruim ,--. OAS Dronten (ZZL en gemeente Dronten) De AWZI Dronten zit ongeveer op zijn maximumcapaciteit. De groei van de gemeente zet echter door. Met verschillende ontwikkelingen die in uitvoering zijn of op stapel staan, zal de aanvoer van DWA en RWA op de zuivering toenemen. Om inzicht te krijgen in benodigde maatregelen en deze zo optimaal mogelijk op elkaar af te stemmen is onderzoek noodzakelijk. Het doel van de OAS Dronten is tweeledig. Allereerst het voorbereiden van de afvalwaterketen op toekomstige ontwikkelingen en ten tweede het bereiken van de gewenste vorm van samenwerken. Door middel van de OAS-studie is onderzocht hoe de inzameling, het transport en de zuivering van afvalwater zo efficiënt mogelijk, tegen de laagst maatschappelijke kosten kunnen worden uitgevoerd. Er is een referentiesituatie benoemd voor het jaar 2021 waarin de verwachte ontwikkelingen die invloed hebben op het afvalwatersysteem en reeds geplande maatregelen zijn meegenomen. Uit de 6 scenario s voor OAS Dronten is ten opzichte van de referentiesituatie geen directe kostenbesparing naar voren gekomen. Kansen voor verdere optimalisering worden wel gezien bij sturing van de gemalen door middel van Real Time Control (RTC) en een alternatieve manier van afvalwaterbehandeling voor het afvalwater afkomstig van de recreatiezone rondom Dronten en Biddinghuizen. Belangrijke conclusie uit de OAS Dronten is wel dat is gebleken dat de urgentie van een aantal maatregelen minder groot was dan oorspronkelijk werd aangehouden. Hierdoor zijn bepaalde investeringen getemporiseerd. Dit geeft op de kortere termijn meer ruimte op de investeringsbegroting. 4 / 6

5 OAS Zeewolde De riolering in Zeewolde bestaat uit gescheiden stelsels, die wellicht omgebouwd moeten worden tot verbeterd gescheiden stelsels. Uit metingen blijkt echter dat toch veel regenwater op de zuivering Zeewolde aankomt. De OAS-studie moet uitwijzen hoe de afvalwaterketen functioneert en welke mogelijkheden er zijn om te optimaliseren met het oog op toekomstige investeringen. Gemeente Zeewolde en Waterschap Zuiderzeeland zijn in 2010 gestart met aan de OAS Zeewolde. Resultaten van deze studie worden verwacht in de loop van Onderzoekskosten versus kostenbesparing Zuiderzeeland investeert samen met de gemeenten in de onderzoekskosten voor het uitvoeren van OAS-studies per zuiveringskring. De studies maken vervolgens inzichtelijk welke optimalisatiekansen er zijn en hoe besparingen gerealiseerd kunnen worden. De onderzoekskosten voor het uitvoeren van een OAS-studie bedragen per gemeente gemiddeld ,--. De onderzoekskosten worden gelijk verdeeld tussen het waterschap en de gemeente. Voor alle 6 gemeenten betekent dit een totale investering aan onderzoekskosten van ,- -voor Waterschap Zuiderzeeland. Deze investering in onderzoekskosten hebben tot nu toe concreet de volgende besparingen opgeleverd: - 6 miljoen in Noordelijk Flevoland, waarvan 2 miljoen voor Waterschap Zuiderzeeland; - temporisering van investeringen aan de zuivering in Dronten. Naast financieel voordeel levert het uitvoeren van een OAS-studie ook voordeel op doordat integraal gekeken wordt naar de afvalwaterketen. OAS-studies zijn daarmee een goed voorbeeld van hoe samenwerking tussen het waterschap en een gemeente kan leiden tot wederzijds financieel voordeel en een betere afstemming omtrent het beheer en onderhoud. Ontwikkeling van OAS-studies in de toekomst In de toekomst kunnen OAS-studies uitgebreid worden door een verdergaande samenwerking tussen waterschap en gemeenten in de afvalwaterketen. Huidige OAS-studies richten zich op het optimaliseren van investeringen, maar ook in het dagelijkse beheer en onderhoud kan tussen gemeente en waterschap geoptimaliseerd worden door de afvalwaterketen als één geheel te beschouwen. In deze OAS-studie nieuwe stijl wordt onderzocht hoe door samenwerking beheer en onderhoudstaken van gemeente en waterschap op elkaar kunnen worden afgestemd en geoptimaliseerd. Ook in het kader van regelgeving en vergunningverlening in de afvalwaterketen kunnen in het kader van een OAS, afspraken tussen waterschap en gemeenten worden vastgelegd. Personele consequenties Financiële consequenties Juridische consequenties Consequenties voor Communicatie 5 / 6

6 Voorstel: Kennisnemen van het overzicht van OAS-studies met een schets van de inverdienmogelijkheden. Bijlagen geen 6 / 6