Wijziging heffingssystematiek rioolheffing

Transcriptie

1 Raadsvergadering: 16 november 2010 Agendapunt: 8 Kenmerk: Datum voorstel: 29 juni 2010 Portefeuillehouder: Wethouder K. Brand en wethouder S. de Jong Informant: De heer J. Herms Onderwerp: Wijziging heffingssystematiek rioolheffing Voorstel Het voorstel betreft een wijziging die verband houdt met de heffingsmaatstaf vast bedrag per woning in de heffingssystematiek van de rioolheffing. Uw raad wordt voorgesteld de nivellering van de heffingstarieven met ingang van 1 januari 2011 door te voeren zodat een structurele besparing van 150 uur kan worden gerealiseerd. Inleiding De raad heeft in vergadering van 28 september 2010 het wijzigingsvoorstel betreffende de heffingssystematiek van de rioolheffing gesproken. Het college gaat in dit document in op de vraag naar een betere toelichting. Argumenten De heffingssystematiek voor de rioolheffing vormt de financiële basis voor het gemeentelijk rioleringsplan. De besluitvorming over het nieuw Gemeentelijk Riolerings Plan (GRP4) staat voor het najaar van 2010 op de agenda. Bij de bespreking van deze plannen komen concrete maatregelen en activiteiten, bijvoorbeeld met betrekking tot de uitwerking van duurzaamheidsopgaven, aan de orde. Om de achtergrond van het wijzigingsvoorstel inzichtelijk te maken, volgt een toelichting op de onderbouwing van de heffingssystematiek. Uw raad heeft in de vergadering van 14 december 2009 de nieuwe heffingssystematiek voor de rioolheffing vastgesteld. Het gaat hierbij om een enkele rioolheffing. De keuze is van de gebruiker te heffen als kostenveroorzaker. De maatstaf behelst in de eerste plaats een vast bedrag per woning. In de tweede plaats geldt voor percelen die niet, of niet in hoofdzaak tot woning dienen het waterverbruik als heffingsmaatstaf. Voor veehouderijen wordt het aantal kubieke meters afvalwater daarbij op maximaal 750 m 3 gesteld. In de derde plaats geldt voor percelen die enkel hemel- of grondwater afvoeren als heffingsmaatstaf een percentage van de WOZ-waarde. Schematisch ziet de systematiek er als volgt uit.

2 Heffingssystematiek: - één enkele rioolheffing van de gebruiker als kostenveroorzaker; - met als heffingsmaatstaf: o hoofdregel 1: een vast bedrag per woning; o hoofdregel 2: het waterverbruik voor percelen die niet of niet in hoofdzaak tot woning dienen. 500 m³ (tarief gelijk aan tarief voor woningen) m³ m³ > m³ per elke 100 m³, of een gedeelte daarvan o hoofdregel 3: een percentage van de WOZ-waarde voor percelen die enkel hemel- of grondwater afvoeren. Achtereenvolgens komen aan de orde de eind 2009 gemaakte keuze voor het opleggen van één enkele rioolheffing die wordt opgelegd aan de gebruiker, waarbij de heffingssystematiek een vast bedrag is, óf aan het waterverbruik is gerelateerd, óf een percentage van de WOZ-waarde betreft. Tegen de achtergrond van de reeds gemaakte keuze voor deze systematiek volgt daarop de context van het voorstel de invoering van het vaste bedrag door te voeren met ingang van 1 januari Heffingssystematiek 1. Rioolheffing Voor de grondslag van de hanteren heffingssystematiek is het vervangen van het rioolrecht door een verbrede rioolheffing leidend. Met ingang van 2010 is deze verbrede rioolheffing een bestemmingsheffing. Hierdoor is een individuele tegenprestatie, waarvan bij recht sprake is, niet meer van belang. In plaats daarvan benoemt artikel 228a lid 1 Gemeentewet zorgplichten voor afvalwater (waterketen) en hemel- en grondwater (watersysteem). De rioolheffing biedt de gemeente de mogelijkheid de kosten hiervan op de burger te verhalen. Artikel 228a lid 2 Gemeentewet biedt de mogelijkheid twee afzonderlijke rioolheffingen in te stellen. De ene heffing moet de kosten voor het afvalwater dekken, de andere dient voor het opvangen van de kosten voor hemel- en grondwater. Een keuze voor twee heffingen brengt het scheiden van kosten voor afzonderlijke taken teweeg. Voor sommige kostencategorieën ligt een scheiding voor de hand. Zo kan voor een drukriolering afvalwaterheffing worden opgelegd en voor een infiltratieriool regen- en grondwaterheffing. Voor andere investeringen moet echter naar een administratieve methode worden gezocht om tot een versleuteling over beide heffingen te komen. Want ook investeringen die de gemeente in het verleden heeft gedaan, waarvan de kosten indertijd niet in een afvalwaterdeel en een hemel- en grondwaterdeel zijn gesplitst, moeten aan de heffingen worden toegerekend. Het splitsen van de kosten voor de afvalwatertaak en voor de grond- en regenwatertaak is lastig. Het is veel werk om in kaart te brengen en bij te houden welke percelen een gemengd of gescheiden rioolstelsel hebben. Voordeel van een lager tarief voor het afvoeren van grond- en regenwater is de stimulans die ervan uitgaat voor een scheiding van rioolstelsels. Maar dan moet de gemeente de burger die mogelijkheid wel kunnen bieden. Riolering die in het verleden is aangelegd, zal veelal nog een gemengd stelsel zijn. Zolang deze nog functioneert, is het niet doelmatig deze door een gescheiden stelsel te vervangen.

3 2. Gebruiker Gebruikers zijn de grootste kostenveroorzakers en degene die het meeste profijt hebben van de zorgplichten. Voor alleen een gebruikersheffing hoeft geen uitsplitsing van de kosten naar zorgtaken plaats te vinden. Bij een eigenarenheffing is het niet mogelijk, wat jurisprudentie uitwijst, het waterverbruik als heffingsmaatstaf te gebruiken. Een eigenaar heeft namelijk geen of weinig invloed op de hoeveelheid water die de gebruiker afvoert. 3. Heffingsmaatstaf Een heffingsmaatstaf is over het algemeen gerelateerd aan het profijt dat men van de gemeentelijke voorzieningen heeft, of is afhankelijk van de mate waarin kosten worden veroorzaakt. Hieronder volgt een afweging van verschillende mogelijke heffingsmaatstaven. Een nadere afweging leidt tot een systematiek waarin een vast bedrag per woning leidend is. Voor percelen die niet, of niet in hoofdzaak tot woning dienen, kan het waterverbruik als heffingsmaatstaf worden genomen. Voor veehouderijen wordt het aantal kubieke meters afvalwater daarbij op maximaal 750 m 3 gesteld. Dit omdat het drinkwater van het vee niet op de riolering wordt afgevoerd. Voor percelen die enkel hemel- of grondwater afvoeren leent een percentage van de WOZ-waarde zich als heffingsmaatstaf. - WOZ-waarde De gemeente kan de WOZ-waarde als heffingsmaatstaf kiezen. Hoewel deze maatstaf niet expliciet wordt genoemd in de toelichting bij de Wet verankering en bekostiging van gemeentelijke watertaken, is de VNG van mening dat deze maatstaf goed mogelijk is voor de rioolheffing. De hemel- en grondwaterzorgplichten vragen namelijk in belangrijke mate om investeringen in het publieke gebied. De effecten van deze maatregelen strekken zich uit naar alle percelen die op een of andere wijze profijt trekken. Voor duurdere percelen heeft een voorziening een meer dan evenredig effect op de benuttingswaarde van het perceel. Hierbij wordt het principe de vervuiler betaalt wel helemaal losgelaten. Een nieuw kantoorpand met een hoge WOZwaarde loost veel minder afvalwater op de riolering dan bijvoorbeeld een fabriek met dezelfde WOZ-waarde. Door hantering van de WOZ-waarde zouden deze panden echter ongeveer gelijk worden belast, wat geen reële optie is. De WOZ-waarde is derhalve geschikt als heffingsmaatstaf, maar dan toegespitst op percelen die enkel hemel- of grondwater afvoeren. - Vast bedrag De heffingsmaatstaf vast tarief per woning is eenvoudig uitvoerbaar en brengt lage uitvoeringskosten mee. Omdat de rioolheffing in de plaats is gekomen van het rioolrecht, is de individuele tegenprestatie niet meer van belang. Een grote woning zal waarschijnlijk meer hemelwaterafvoer hebben in verhouding tot afvalwater. Zo worden alle percelen die tot woning dienen gelijk aangeslagen. Het heffen van een vast bedrag per aansluiting betekent een vaste jaarlijkse opbrengst, die niet afhankelijk is van het waterverbruik. Het is niet meer nodig jaarlijks alle percelen te beoordelen op het waterverbruik, waardoor de uitvoering efficiënter is en de uitvoeringskosten lager worden. - Waterverbruik Het heffen naar de hoeveelheid afgevoerd water voor alle percelen sluit op zich goed aan bij het streven naar vermindering van het waterverbruik, maar brengt veel uitvoeringskosten mee. Voor het opvragen van gegevens moet de gemeente een bedrag per perceel aan Vitens betalen. Hoewel de individuele tegenprestatie niet meer van belang is bij de rioolheffing, is het verstandig voor de categorie niet-woningen of percelen die niet in hoofdzaak tot woning dienen, deze heffingsmaatstaf desondanks te blijven hanteren. Er is namelijk

4 veel onderscheid binnen deze categorie. Ook ten aanzien van de hoeveelheid hemelwaterafvoer is er veel onderscheid. Wanneer het tarief van de laagste klasse van m 3 waterverbruik aan het vast bedrag voor woningen wordt gelijkgesteld, kan worden volstaan met het opvragen van de gegevens van percelen die meer dan 500 m 3 waterverbruik hebben. Hierdoor gaat de uitvoering veel sneller. Kanttekeningen 1. Amendement Bij het besluit eind 2009 naar één vast tarief voor woningen te gaan, heeft uw raad door middel van een amendement besloten dit voor de laagste twee klassen in respectievelijk drie en vijf jaar te realiseren. Dit betekent een voortzetting van een berekening op de oude manier, concreet: op basis van waterverbruik met behoud van de laagste klassen. Doorvoering van het amendement heeft geleid tot een tekort van ruim ,- in het begrotingsjaar Dit nadeel is ten laste van de reserve rioolrechten gebracht. In deze reserve was ruimte ontstaan, doordat bepaalde werkzaamheden zijn uitgesteld met betrekking tot het GRP Het nadeel voor komende jaren bedraagt in 2011, in 2012, in 2013 en in In totaal zorgt het amendement voor een tekort van aan opbrengsten. 2. Coalitieprogramma Na de gemeenteraadsverkiezingen van 2010 is het nieuwe coalitieprogramma Naar een ondernemend Staphorst opgesteld. Het geldt als raadsbeleid. Het coalitieprogramma voorziet in een bezuinigingspost met betrekking tot de rioolheffing. Om deze te realiseren, is het nodig de heffingssystematiek te herstellen in de opzet zoals die oorspronkelijk was beoogd. Het nivelleren van de heffingssystematiek levert een structurele besparing op van jaarlijks 150 uur. 3. Vakantiewoningen Bij de vakantieparken is gebleken dat de meeste percelen in de klasse m³ vallen waardoor deze gelijk kunnen worden aangeslagen als gewone woningen. Daarom is een vast bedrag per woning voor deze categorie ook redelijk. 4. Tariefstelling Momenteel wordt gewerkt aan de samenstelling van het GRP4. Wanneer deze wordt vastgesteld is bekend wat de benodigde dekking is. Het tarief kan dan pas definitief worden bepaald. Het is gebruikelijk dat bij de vaststelling van de begroting de verordeningen worden vastgesteld. De verordening rioolheffing wordt tegelijk aangeboden met het GRP4. Hierin zal het tarief worden bekendgemaakt. Financiën Om inzage te geven in de effecten van het integraal doorvoeren van het vast bedrag voor woningen per 1 januari 2011 is een conceptberekening gemaakt. Voor de grootste groep belastingplichtigen blijft de belastingdruk nagenoeg gelijk. Voor percelen die op dit moment in de laagste twee klassen vallen, zal het tarief in verhouding éénmalig meer stijgen. Daarbij verandert er niets aan het kwijtscheldingsbeleid. Voor personen/gezinnen die nu in aanmerking komen voor kwijtschelding, heeft de nivellering van de heffingsmaatstaf geen consequenties.

5 Uitvoering Voor de aanpassing van het belastingsysteem is het van belang tijdig te weten welke heffingssystematiek wordt gehanteerd. Dit om het mogelijk te maken de aanslagen gemeentelijke belastingen 31 januari 2011 op te leggen. Om die reden volgt dit voorstel vooraf aan de definitieve vaststelling van de verordening. Communicatie Na besluitvorming conform dit voorstel en de vaststelling van de belastingverordening zal de belastingplichtige via de website en de Staphorster op de hoogte worden gesteld. Op grond van artikel 139 van de Gemeentewet zal deze verordening, na vaststelling, bekend worden gemaakt. De bekendmaking gebeurt door opneming van de verordening in het Gemeenteblad, dat kosteloos ter inzage ligt op de gemeentesecretarie, en publicatie in De Staphorster. Daarnaast zal aan de verplichting van digitale bekendmaking gehoor worden gegeven. Raad Dit voorstel is besproken in de raad van 12 oktober Burgemeester en wethouders van Staphorst, J.D. Alssema, burgemeester. Mr. J. Smit, secretaris.

6 De raad van de gemeente Staphorst; Nr. 11c - 8 gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 29 juni 2010; B E S L U I T: de nivellering van de heffingstarieven met ingang van 1 januari 2011 door te voeren zodat een structurele besparing van 150 uur kan worden gerealiseerd. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad der gemeente Staphorst van 16 november 2010, voorzitter, griffier