Op de sofa bij de tikjesdokter. betekenis en behandeling van preverbaal trauma. 13 oktober 2017

Transcriptie

1 Op de sofa bij de tikjesdokter betekenis en behandeling van preverbaal trauma 13 oktober 2017

2 Trauma-team Herlaarhof Marianne Went Klinisch psycholoog, Psychotherapeut, Systeemtherapeut, Supervisor EMDR ( VEN) Kirsten Franken- van den Brand Arts maatschappij & gezondheid/ jeugdarts psychiatrie Herlaarhof, centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie in Vught, Oss, Veldhoven, Zaltbommel en Helmond. 2

3 Preverbaal trauma zal vast wel bestaan maar A. Ik geloof er niet in dat het grote invloed heeft op de rest van de ontwikkeling B. Ik zou dit niet teveel activeren maar eerder de ontwikkeling vanaf dat moment positief stimuleren C. Ik zou het activeren om uiteindelijk meer emotioneel evenwicht te creëren bij het kind als basis voor de verdere ontwikkeling. 3

4 Leerdoelen Kennis van preverbaal trauma Kennis van mogelijkheid preverbaal trauma te behandelen 4

5 Casus 1: Kyano Inleiding: Jongen met normale ontwikkeling tot ongeluk in jan In jan heet water over zich heen gekregen Brandwonden nek/rug/armen/benen OK s gehad (4 weken ziekenhuis) en nog OK s nodig in toekomst Nu revalidatie oa bij FT Aangemeld Herlaarhof in april (2;7 jaar); ontwikkeling stagneert, kan niet naar KDV/PSZ. Zit alleen maar op de bank thuis en af en toe paniekaanvallen Omschrijving door kinder- en jeugdpsychiater: klinische depressie 5

6 Casus 1: Kyano Film 1 6

7 Casus 1: Kyano Film 2 7

8 Wat is preverbaal trauma? Negatieve ervaringen die niet op bewust niveau toegankelijk zijn Passend bij het ontwikkelingsniveau opgeslagen: lichaamssensaties en emoties Symptomen vergelijkbaar met PTSS NB het betreft psychische trauma, niet te verwarren met de term trauma gebruikt in de ziekenhuissetting. NB onderscheid tussen trauma van/voor het kind of en van/voor ouders. Complex gezien symbiotische relatie. 8

9 Kenmerken van PTSS bij (jonge) kinderen (1) Verhoogde prikkelbaarheid/ emotieregulatie: snel huilen, snel in paniek of boos, niet goed in en doorslapen, niet eten of juist heel veel, angst om de volwassene te verlaten of verlaten te worden, dissociatie, slechte concentratie Vermijding: onrustig worden als het in de buurt van de plek van het trauma komt, angst voor uiterlijke kenmerken ( bijv witte jassen), totale overgave bij een behandeling (submissie),eenzijdig spel 9

10 Kenmerken van PTSS bij (jonge) kinderen (2) Herbelevingen: enge dromen met herkenbare inhoud of niet, fantasieverhalen, destructief spel. Verhalen die niet passen bij de leeftijd of de leefwereld. Niet gedijen, stagnerende ontwikkeling. NB: Vergelijkbaar gedrag bij ADHD/ASS, maar bij combi trauma en andere ontwikkelingsproblematiek altijd eerst behandeling trauma 10

11 Relevantie Er bestaat een significant verband tussen tegenslagen in de kinderjaren en het op volwassen leeftijd optreden van DSM-IV stoornissen zoals stemmingsstoornissen, angst, middelenmisbruik en verstorend gedrag ( Green e.a. 2010) 11

12 Relevantie Alle vormen van jeugdtrauma vormen een risicofactor op het ontwikkelen van angst- en/of depressieve stoornissen op de volwassen leeftijd. Vooral voor een gecombineerde angst- en depressieve stoornis. (J.G.F.M.Hovens: Emotional Scars: Impact of childhood trauma on depressive and anxiety disorders; oktober 2015) 12

13 Relevantie More specifically, maltreatment targets brain regions and pathways that process and convey the aversive experience. Following abuse and neglect, the world is experienced with a different nervous system ( Teicher and Samson 2016) Onderzoek naar het effect van pijnervaringen bij baby s: er zijn pijnbanen die werken. Het maakt nog niet duidelijk hoe bewust deze jonge baby s zich zijn van de pijn op dat moment en hoe lang ze de herinnering vasthouden (Rebeccah Slater en Fiona Moultrie; Oxford University 2017) 13

14 De invloed van (complex) trauma op jonge leeftijd Klinische praktijk: problemen op het gebied van Stress/ emotieregulatie Vermogen tot mentaliseren Vermogen tot hechten/ aangaan van gelijkwaardige relaties 14

15 Waarop moet behandeling gericht zijn? Traumaverwerking Herstel van de hechting Ruimte voor oppakken van leeftijdspassende ontwikkelingstaken 15

16 OuderKindTraumaTherapie OKTT: wat zet je in om je doel te bereiken? Traumaverwerking: specifieke toepassing van EMDR (werkgeheugentheorie/ target = verhaal/ bekende en onbekende verhalen) Herstel van de hechting: o.a. elementen uit ChildParentPsychotherapy / Signs Of Safety TraumaVerwerkingsVerhaal. Oppakken leeftijdspassende ontwikkelingstaken: o.a.kennis van IMH/ ontwikkelingspsychologie. 16

17 Voor wie? Cliënten vanaf 0 jaar 17

18 Casus 2: Faye Inleiding: Zwangerschap: medisch gezien gb. Stuitliggng. 38 weken keizersnede. Zwakke baby/ voedingsproblemen/ huilen. Met 3 weken ruis/ open hartoperatie/ narcose van 24 uur onderbroken op 3 en 10 uur. Medisch goed verloop. Na thuiskomst overmatig huilen met afwijkend slaapritme Start behandeling op 7 weken. Drie sessies op 7,9 en 11 weken 18

19 Casus 2: Faye 19

20 Casus 2: Faye Film 20

21 Stemkastjesvraag Preverbaal trauma zal vast wel bestaan maar A. Ik geloof er niet in dat het grote invloed heeft op de rest van de ontwikkeling B. Ik zou dit niet teveel activeren maar eerder de ontwikkeling vanaf dat moment positief stimuleren C. Ik zou het activeren om uiteindelijk meer emotioneel evenwicht te creëren bij het kind als basis voor de verdere ontwikkeling. 21

22 leestips Went, M.(2014). Ouder-Kind-Trauma-Therapie Een geïntegreerde psychotherapeutische behandeling met EMDR voor kinderen met preverbaal trauma. In Tijdschrift voor GZ psychologie, maart 2014 R Beer en C de Roos ( 2017) Handboek EMDR bij kinderen en jongeren, hfdstuk 7 : traumaverwerking bij preverbaal trauma Went, M. ( komt uit in najaar 2017) OKTT, hoe werkt dat bij baby s? Tijdschrift VKJP; special DAIMH 22

23 leestips Went,M en Pijpers,M ( 2015): Ouder- Kind-Trauma Therapie, Reinier december 2015, Tijdschrift Reinier van Arkel GGZ Went, Marianne(2009): ik kijk echt met andere ogen. Uit Casusboek EMDR onder redactie van H.Hornsveld en S.Berentsen De Roos C, Knipschild R, de Jongh A en Bicanic I (2017): EMDR en hervonden herinneringen. 23

24 Meer weten? Casusconsultatie en supervisie 24

25 25