Oefenopgaven Hoofdstuk 9

Transcriptie

1 Oefenopgaven Hoofdstuk 9 1 Reisbureau Annes De balans van reisbureau Annes luidt op 31 december 2011: Reisbureau Annes Gebouw Eigen Vermogen Inventaris Hypotheek Debiteuren Geboekte Reizen Bank (rekening Door klanten gedane courant) aanbetalingen a. Bepaal de totale post van de vaste activa en de vlottende activa. b. Geef gemotiveerd aan waarom door klanten gedane aanbetalingen aan de creditzijde van de balans staat. c. Bereken de omvang van het geïnduceerde vermogen. d. Bereken de omvang van het bruto-werkkapitaal. e. Bereken de omvang van het netto-werkkapitaal. f. Geef gemotiveerd aan of onderstaande uitspraak juist of onjuist is: Uit de balans van 31 december 2011 van het reisbureau Annes blijkt dat het bureau gebruikmaakt van kort vreemd vermogen om vaste activa te financieren. 2 Karmen De heer Karmen is financieel medewerker van een productiebedrijf. Eén van zijn taken is het uitvoeren van het werkkapitaalbeheer. Per maand wordt er een overzicht opgesteld van de vlottende activa en passiva. Op 31 maart 2011 ontvangt hij het volgende overzicht: Waarde voorraad grondstoffen Handelsvoorraden Debiteuren Crediteuren Te betalen belastingen Uit het bankoverzicht blijkt dat op 31 maart 2011 voor een bedrag van gebruik is gemaakt van de rekening-courantfaciliteit. (Het bedrijf staat dus voor een bedrag van rood.) De totale kredietfaciliteit is Dat wil zeggen dat de bank alleen betalingsopdrachten uitvoert zolang de totale schuld kleiner blijft dan Gevraagd: a. Bereken de omvang van het netto-werkkapitaal. Uitgaande van de berekening van het netto-werkkapitaal constateert de heer Karmen dat er sprake is van een positief werkkapitaal en dat hij geen aanvullende acties hoeft te ondernemen richting bank. De waarde van de vlottende acitva is zodanig dat er op korte termijn voldoende geld binnenkomt om de verplichtingen te kunnen betalen. b. Bent u het eens met de conclusie van de heer Karmen? (Motiveer uw antwoord.) 2013 Noordhoff Uitgevers bv 1

2 3 KUUN BV De onderneming KUUN BV wil het voorraadbeheer met betrekking tot de voor een van haar producten benodigde grondstoffen optimaliseren. De fabricage en afzet van het hoofdproduct is gelijkmatig over de werkdagen van het jaar verspreid en is stuks per jaar. Per eenheid product is 20 kg Grondstof Q nodig. Een kg grondstof kost 100 per kg. De levertijd, na een bestelling, is 2 weken. De opslagkosten (op jaarbasis) bedragen 0,50 per kg per jaar. Een bestelling kost per keer 18. KUUN BV hanteert een vermogenskostenvoet van 10% per jaar. a. Bereken de totale voorraadkosten als KLUUN iedere maand een bestelling zou plaatsen. b. Bereken de optimale bestelhoeveelheid (dat wil zeggen, die bestelhoeveelheid waarbij de totale voorraadkosten minimaal zijn). c. Bereken de gemiddelde voorraad, als KLUUN de optimale bestelhoeveelheid zou gaan invoeren. d. Bereken de totale voorraadkosten in geval van toepassing van de optimale bestelhoeveelheid. 4 ROLLAN BV De onderneming ROLLAN BV produceert het artikel Rolban. Voor de productie van één artikel Rolban is 5 kg grondstof X nodig en 10 kg van de grondstof Y. De grondstoffen worden bij verschillende leveranciers besteld en geleverd. Per jaar produceert en verkoopt ROLLAN BV artikelen Rolban. De productie en afzet is gelijkmatig over het jaar verdeeld. De bestelkosten van de grondstoffen zijn: grondstof X 150 per bestelling en 1 per kilogram, de inkoopprijs is 15 per kg grondstof Y 250 per bestelling en 0,70 per kilogram, de inkoopprijs is 8 per kg. De levertijd is voor beide producten gemiddeld 2 weken. De binnengekomen grondstoffen worden opgeslagen in een speciaal magazijn. ROLLAN BV huurt het magazijn voor per maand. ROLLAN BV rekent met een vermogenskostenvoet van 15% per jaar. ROLLAN BV wil een optimale bestelpolitiek voor beide producten voeren. a. Bereken voor beide grondstoffen de optimale bestelhoeveelheid. b. Bereken de totale voorraadkosten voor ROLLAN BV voor de grondstoffen X en Y. Op enig moment kondigt de leverancier van grondstof X aan dat de levertijd in plaats van 2 weken in de toekomst 3 weken gaat bedragen. c. Wat betekent deze aankondiging voor de optimale bestelhoeveelheid van grondstof X en de totale voorraadkosten van grondstof X? Het is in het verleden regelmatig voorgekomen dat ROLLAN BV het product Rolban niet kan leveren, omdat de vraag groter was dan in eerste instantie verwacht. Rolban kan dan niet geleverd worden, omdat de grondstoffen op waren. In overleg besluit de directie om een veiligheidsvoorraad van kg X en kg Y aan te houden. d. Wat betekent het aanhouden van een veiligheidsvoorraad voor de optimale bestelhoeveelheid van grondstof X en Y? e. Bereken de verwachte totale voorraadkosten per jaar voor ROLLAN BV na aanschaf van de veiligheidsvoorraad. 5 Indubio 2013 Noordhoff Uitgevers bv 2

3 De omzet van de onderneming Indubio is ,- per maand en gelijkmatig over de maand verdeeld. Alle verkopen vinden plaats op rekening, waarbij een maximale krediettermijn van 30 dagen wordt toegestaan. De vermogenskostenvoet voor Indubio bedraagt 1% per maand (enkelvoudige interest). (1 maand = 30 dagen en 1 jaar = 360 dagen). Het feitelijk betaalgedrag van de afnemers is: - 50% van de afnemers betaalt op 30 e dag na levering - 30% van de afnemers betaalt op 50 e dag na levering - 20% van de afnemers betaalt op 80 e dag na levering a. Bereken de mate van wanbetaling die op dit moment optreedt. De controller onderzoekt de mogelijkheid om de afnemers een korting te geven als zij binnen een bepaalde termijn betalen. Hij stelt voor de afnemers die binnen 15 dagen betalen een korting te geven van 1%, de uiterlijke betaaldatum blijft 30 dagen na levering. De controller verwacht het volgende betaalgedrag van de afnemers: - 40% van de afnemers betaalt op de 15 e dag na levering - 20% van de afnemers betaalt op de 30 e dag na levering - 30% van de afnemers betaalt op de 50 e dag na levering - 10% van de afnemers betaalt op de 80 e dag na levering b. Bereken of het verlenen van de korting aan de afnemers doorgang moet vinden als Indubio streeft naar de maximalisatie van de waarde van haar onderneming. 6 Debiteurenanalyse Een creditmanager krijgt het volgende overzicht over de werkelijke ontvangsten uit hoofde van debiteuren: betaling Percentage van de omzet conform betalingscondities Percentage van de omzet Werkelijkheid 10 dagen 20% 10% 30 dagen 30% 30% 45 dagen 30% 25% 60 dagen 20% 33% Vermogenskostenvoet: 12% op jaarbasis De omzet per jaar is per jaar. Het bedrijf staat een korting voor contant van 1% toe voor klanten die binnen 10 dagen betalen. Uit de administratie blijkt dat de 25% van de omzet die in de categorie 30 dagen valt, onterecht de korting voor contant in mindering brengt. Het bedrijf accepteert dit. In de overige categoriën betaalt men het volledige bedrag of helemaal niet. Vorderingen die na 60 dagen niet zijn betaald, worden als oninbaar afgeboekt. Gevraagd: a. Bereken het gemiddelde debiteurensaldo op basis van de verstrekte gegevens. b. Volgens de literatuur maakt de beoordeling van de kredietwaardigheid onderdeel uit van het debiteurenbeheer. Men maakt daarbij onderscheid in de subjectieve en objectieve benadering. De subjectieve benadering baseert zich op factoren die in de literatuur bekend staan als de 5C's. Wat houden deze 5C's in? c. Een alternatief is de Z-score van Altman. Wat houdt deze methode in? d. Welke kostencategorieën onderkent men in het kader van debiteurenbeheer? 2013 Noordhoff Uitgevers bv 3

4 e. Bepaal de wanbetalingsfactor voor de onderneming. 7 Beta Handelsonderneming Beta BV verkoopt slechts één artikel. De verkoopprijs bedraagt 100 per stuk. De bedrijfskosten bestaan uit een variabel gedeelte van 55 per stuk en een constant gedeelte van per maand. De verkopen geschieden uitsluitend op rekening. De toegestane krediettermijn is 2 maanden. De maandelijkse afzet bedraagt stuks. Het feitelijke betalingspatroon van de debiteuren van Beta is als volgt: 20% betaalt na 1 maand; 60% betaalt na 2 maanden; 16% betaalt na 3 maanden. De overige 4% van de vorderingen is geheel oninbaar en wordt 3 maanden na factuurdatum als verlies afgeboekt. Deze vorderingen worden dan niet meer tot het debiteurensaldo gerekend. De vermogenskostenvoet van Beta is 1% per maand. a Bereken de gemiddelde feitelijke krediettermijn van Beta. b Bereken het gemiddelde debiteurensaldo van Beta. c Bereken de mate van wanbetaling in het geval van Beta. Om de verliezen wegens wanbetaling te beperken overweegt Beta de toegestane krediettermijn te verkorten tot 1 maand. Om de afnemers niet te veel af te schrikken en snelle betaling te belonen wordt tevens een korting van 2% van het factuurbedrag toegestaan bij betaling binnen 10 dagen. Door de wijziging van de betalingsvoorwaarden wordt geen verandering van de omzet verwacht. Wel wordt een verschuiving verwacht van het betalingspatroon van de afnemers volgens de volgende tabel. Huidig (in %) Verwacht (in %) 20 Betaling na 10 dagen 1 maand maanden maanden 16 8 Oninbaar 4 2 d Bereken de verwachte toe- of afname van de jaarlijkse nettowinst door de voorgestelde verandering van de betalingsvoorwaarden. 8 Mevrouw Jansen Mevrouw Jansen is per 1 januari 2013 als creditmanager in dienst van de handelsonderneming Klara. Op 5 januari krijgt ze het volgende overzicht op haar bureau: Percentage van de omzet dat als oninbaar is afgeboekt Gemiddelde debiteurentermijn ,5% 7% 6,7% 50 dagen 40 dagen 45 dagen Omzet Gegeven betalingskortingen Noordhoff Uitgevers bv 4

5 Het bedrijf heeft als standaardvoorwaarde dat er binnen 30 dagen betaald moet worden. Daarnaast heeft de leiding afgesproken dat alleen goede klanten de volgende betalingsconditie mogen hebben: betalen binnen 30 dagen, indien het openstaande bedrag binnen 8 dagen wordt betaald mag 1% korting voor contant op de factuurwaarde in mindering worden gebracht Volgens de directie komt 20% van de klanten (goed voor 50% van de omzet) voor deze conditie in aanmerking. De handelsonderneming schrijft een vordering die na 90 dagen nog niet is betaald als oninbaar af. Gevraagd: a. Bereken het gemiddeld debiteurensaldo in b. Maken de klanten, die de betalingsvoorwaarde korting voor contant krijgen, in 2010, 2011 en 2012 gebruik van de aangeboden regeling? Verder doorvragen van mevrouw Jansen leert dat haar voorganger klanten die niet op tijd betalen na 10 dagen een schriftelijke aanmaning stuurt. Als de klant na 14 dagen dan nog niet heeft betaald, wordt een tweede aanmaning, met een verwijzing dat de vordering in handen van een incassobureau wordt gegeven, gestuurd. Als de klant na 60 dagen nog niet heeft betaald, belde de creditmanager de klant. Na 70 dagen wordt de vordering daadwerkelijk in handen gegeven van een incassobureau. Uit onderzoek blijkt dat 10% van de omzet die het betreft positief reageert op de eerste brief, 25% van omzet die het betreft reageert positief op de tweede brief, 50% van de omzet die het betreft betaalt onmiddellijk na het telefoontje. c. Hoeveel % van de omzet werd in 2012 alsnog via inzet van een incassobureau geïnd? Naar aanleiding van haar analyse heeft mevrouw Janssen de regels aangescherpt. Haar doelstelling voor 2013 is een maximale wanbetalingsfactor van 2,5%. Onderzoek over de eerste helft van het jaar 2013 geeft de volgende informatie: Omzet januari - juni (6 maanden): Klanten, goed voor 15% van omzet, betaalt op dag 8 of eerder en claimt de korting voor contant. Klanten, goed voor 30% van de omzet, betaalt op dag 30 (of eerder na 8 dagen), 10% van deze categorie claimt de korting voor contant. Klanten goed voor 30% van de omzet betaalt op dag 60 (of eerder na 30 dagen). Klanten goed voor 20% van de omzet betaalt op dag 90 (of eerder na 60 dagen). Na 90 dagen, wordt de omzet als oninbaar afgeschreven, toch is het in 2010 gelukt om de helft van de als oninbaar afgeschreven omzet na 120 dagen te incasseren. De organisatie hanteert een vermogenskostenvoet van 12%. d. Laat door middel van een berekening zien in hoeverre mevrouw Janssen haar doelstelling over de eerste helft van het jaar heeft gerealiseerd. e. Een probaat middel om geen last meer te hebben van je debiteuren is factoring. Noem minimaal 4 zaken die in een factoringsovereenkomst geregeld moeten worden. 9 Factoring 2013 Noordhoff Uitgevers bv 5

6 De onderneming Matta overweegt uit oogpunt van liquiditeitsverbetering en planning haar debiteurenbestand over te dragen aan een factoorsbedrijf. De jaaromzet is regelmatig over het jaar verspreid en bedraagt Het betalingspatroon van haar klanten is als volgt: 20% betaalt na 1 maand 70% betaalt na 2 maanden 10% betaalt na 3 maanden Matta hanteert als betalingsconditie: betalen binnen 30 dagen. Het beheer van debiteuren brengt kosten met zich mee. Matta calculeert als vermogenskosten 1,5% per maand. Daarnaast hanteert ze een tarief van 2,5% administratiekosten over het factuurbedrag (te berekenen op het moment van het ontstaan van de vordering). Het factoorbedrijf Factora heeft voordat ze een offerte wil uitbrengen het uitstaande debiteurenbestand doorgelicht. Op basis van het onderzoek brengt ze twee offertes uit: a. een contract waarbij Factora 90% van de vorderingen betaalt op het moment dat de vordering ontstaat. De resterende 10%, na aftrek van de rentekosten (op basis van 1% per maand) en factoorsloon (1,5% van het factuurbedrag) ontvangt Matta na afloop van de gemiddeld feitelijke krediettermijn. b. een contract waarbij Factora 90% van de vorderingen betaalt op het moment van het verstrijken van de gemiddelde feitelijke krediettermijn (afgerond op hele maanden) en de resterende 10% (na aftrek van 1% factoorsloon) 1 kwartaal na afloop van de gemiddelde feitelijke krediettermijn. Alle huidige openstaande vorderingen worden in het contract opgenomen; Matta informeert de klanten. a. Bereken de gemiddelde omvang van het debiteurenbestand van Matta voor het afsluiten van een factoorscontract. b. Geef gemotiveerd aan waarom het gebruikelijk is in een factoorovereenkomst om een bepaald percentage (in dit geval 10%) van de vorderingen pas achteraf uit te keren. c. Vergelijk de drie mogelijkheden (zelf debiteurenbeheer blijven uitvoeren, contract a of contract b) door bij een factuurbedrag van 100 de contante waarde van de netto-ontvangsten te berekenen (na aftrek van de kosten van Matta of Factora). 10 Janssen BV Janssen BV brengt het nieuwe product Kasika op de markt. De verkoopprijs van het product is 800. De financieel medewerker heeft berekend dat de kostprijs van het product 600 is. De kostprijs bestaat uit 150 grondstofkosten en 450 arbeidskosten. Janssen BV verwacht in stuks te verkopen. Janssen BV wil graag berekenen of ze in staat is het benodigde werkkapitaal (productie en verkoop) van het product te financieren. Volgens de financiële medewerker zijn de volgende veronderstellingen realistisch: de inkoop van de grondstoffen vindt op de eerste dag van een maand plaats en moet voldoende zijn voor de productie van 1 maand. Als veiligheidvoorraad wil Janssen de productie van 1 maand. Op 1 januari ontvangt Janssen grondstoffen voor een bedrag van de leverancier van de grondstoffen geeft 30 dagen leverancierskrediet. de lonen moeten aan het eind van de maand betaald worden. op 1 februari begint de verkoop van de producten. Janssen BV verkoopt deze producten op rekening. De gemiddelde krediettermijn is 30 dagen. Voor de 2013 Noordhoff Uitgevers bv 6

7 berekening wordt verondersteld dat de verkopen op de eerste van de maand plaatsvinden. Janssen BV wil de hoogte van het werkkapitaal financieren met een rekening courant. Voor de berekening veronderstelt Janssen BV dat er op 31 maart en op 30 juni een bedrag van aan rente voor het gebruik van het rekening-courantkrediet moet worden betaald. 1. Bereken voor het eerste halfjaar op de eerste dag van de maand per maand, door een liquiditeitsbegroting op te stellen (zie bestand: excel voor studenten ) a. De hoogte van de balanspost grondstoffen b. De hoogte van de balanspost eindvoorraad Kasika c. De hoogte van de balanspost Crediteuren d. De hoogte van de balanspost Debiteuren 2. Bereken de maximale kredietbehoefte (de kredietlimiet op de rekening-courant). 3. Breng de cash conversion cycle voor het product Kasika in kaart. Geef daarbij de hoogte van het geïnduceerd vermogen aan. 4. Leg uit hoe het mogelijk is dat, ondanks het feit dat uit de cash conversion cycle een te financieren bedrag aan werkkapitaal van 60 dagen komt, Janssen BV al op 1 juni geen gebruik meer hoeft te maken van het rekening-courantkrediet. 11 Netting Mevrouw Carolas is hoofd-cashmanagement van het Beros concern. Deze organisatie heeft 12 vestigingen in verschillende landen. Het kenmerk van het concern is dat er relatief veel onderlinge leveringen zijn. In het verleden werden onderlinge leveringen daadwerkelijk via bankrekeningen betaald. De bankkosten, waaronder ook de kosten van het betalingsverkeer zijn sterk gestegen. Mevrouw Carolas wil de kosten van het betalingsverkeer laten afnemen en overweegt netting in te voeren. a. Wat is netting? b. Waarom kan netting leiden tot het afnemen van de kosten van het betalingsverkeer? Op een gegeven moment ontvangt Mevrouw Carolas onderstaand overzicht: ontvangsten Bedragen x betalingen Totaal Noordhoff Uitgevers bv 7

8 c. Laat zien dat door middel van netting het aantal overboekingen kan worden verminderd. 12 Sunwear BV Sunwear BV, fabrikant van badmode, maakt in ieder voorjaar een schatting van de behoefte aan liquide middelen gedurende het seizoen. De verkopen van Sunwear vertonen een duidelijk seizoenpatroon, waarbij de piek in de verkopen in het voorjaar ligt aan het begin van de zomer. De marketingafdeling heeft de maandelijkse omzet voor de volgende periode als volgt geraamd: maart juni september april juli oktober mei augustus november De betalingscondities van Sunwear luiden als volgt: betaling binnen 30 dagen, 2% korting bij betaling binnen 10 dagen. De debiteurenadministratie verwacht dat 20% van de verkopen in dezelfde maand nog zal worden betaald (dit zijn de contante betalingen waarvoor de korting geldt), 70% zal in de maand na de verkoop worden betaald en 9% wordt 2 maanden na de verkoop betaald. 1% van de vorderingen zal oninbaar zijn. De maandelijkse inkopen van materialen zijn gelijk aan 60% van de omzet in de volgende maand. Voor de inkopen geldt een leverancierskrediet met een krediettermijn van 1 maand. De lonen en salarissen zijn per maand. Te betalen leasetermijnen bedragen per maand. Voor diverse uitgaven is een bedrag van per maand begroot. Aan het eind van elk kwartaal moet belastingen worden afgedragen. In augustus is nodig voor de aanschaf van een nieuwe snijmachine. Het kassaldo per 1 mei wordt geschat op Dit bedrag moet steeds aan het begin van de maand in kas aanwezig zijn. a. Stel voor Sunwear BV een liquiditeitsbegroting op voor de maanden mei tot en met oktober, waarin per maand een overzicht wordt gegeven van de ontvangsten en de uitgaven en waarin het maandelijkse overschot of tekort aan kasmiddelen blijkt. b. De maandelijkse afschrijvingen bedragen Moeten deze bedragen worden opgenomen in de liquiditeitsbegroting? c. Stel dat alle uitgaven plaatsvinden op de 5e dag van de maand en alle ontvangsten op de 25e dag van de maand. Hoe beïnvloedt dit de liquiditeitsplanning van Sunwear BV? Hoe kan de liquiditeitsbegroting worden aangepast om dit effect zichtbaar te maken? d. De in de liquiditeitsbegroting opgenomen bedragen zijn schattingen. Wat zou het effect zijn op het kassaldo indien de verkopen 20% lager zouden zijn dan geschat en de productie en de inkopen pas in de maand juli aan de lagere verkopen zouden worden aangepast? 13 Opdracht Jansma (liquiditeitsbeheer) 2013 Noordhoff Uitgevers bv 8

9 De heer Jansma is cashmanager van een groothandel in sanitair. Het bedrijf waar hij voor werkt heeft verschillende vestigingen. Als cashmanager is de heer Jansma onder andere verantwoordelijk voor de opstelling van de liquiditeitsbegroting. Iedere eerste werkdag van de maand stelt hij concernbreed een begroting op. Dit betekent dat iedere vestiging één week voorafgaand aan de eerste werkdag van de maand de cijfers moet doorgeven. In de loop van de maand worden alleen wijzigingen van meer dan doorgegeven. Euro Liquiditeitsplanning augustus t/m oktober periode De liquiditeitsbegroting voor de komende periode laat bovenstaand verloop op de rekening-courant (het bedrijf heeft gekozen voor rentecompensatie) zien. (Zie voor exacte bedragen bijgevoegde bijlage.) a. Wat houdt een rentecompensatiesysteem in? b. Wanneer is een rentecompensatiesysteem aan te bevelen? Naast de opstelling van de liquiditeitsbegroting is hij ook verantwoordelijk voor het liquiditeitsbeheer. De Treasurer, de heer J. de Kiezer, heeft in samenspraak met de directie afgesproken dat het bedrijf alleen gebruikmaakt van deposito s en kasgeldleningen (naast uiteraard de rekening-courant) als geldmarktinstrumenten. Het doel is het optimaliseren van het renteresultaat. c. Geef gemotiveerd aan wat de heer Jansma op basis van bovenstaande gegevens zou moeten doen. Voor de duidelijkheid: het is vandaag maandag 29 juli Noordhoff Uitgevers bv 9

10 Bijlage 1 Liquiditeitsplanning Jansma 29 juli Ultimo datum saldo bank dag 1 1-aug dag 2 2-aug dag 3 3-aug dag 4 4-aug dag 5 5-aug dag 6 6-aug dag 7 7-aug dag 8 8-aug dag 9 9-aug dag aug dag aug dag aug dag aug week 3 14 aug - 20 aug week 4 21 aug - 27 aug week 5 28 aug - 3 sept week 6 4 sept - 10 sept week 7 11 sept - 17 sept week 8 18 sept - 24 sept maand 3 25 sept - 22 okt maand 4 23 okt Overzicht tarieven: Deposito s (minimaal ) Euribor 0,5% Kasgeldleningen (minimaal ) Euribor + 0,5% Euribor 30 dgn 2,5% Euribor 60 dgn 2,7% Euribor 90 dgn 3% 2013 Noordhoff Uitgevers bv 10