Manager retail (4) en Ondernemer retail (4) Financieel 2. Budgettering. Hoofdstuk 5 Liquiditeitsbegroting. Aangepaste versie

Transcriptie

1 Manager retail (4) en Ondernemer retail (4) Financieel 2 Budgettering Hoofdstuk 5 Liquiditeitsbegroting Aangepaste versie Uitge Sarph

2 Opdracht Bekijk het filmpje en beantwoord de vragen. X X X Maak een overzicht van jouw ontvangsten en uitgaven voor de komende maand. Kom je geld tekort? Op welke uitgaven kun je bezuinigen? Houd je geld over? Wat ga je met dat geld doen?

3 Hoofdstuk 5 Liquiditeitsbegroting Een goed inzicht in je privé-uitgaven en -ontvangsten is belangrijk. Dit geldt natuurlijk ook voor je onderneming. Leveranciers worden lastig als je niet op tijd betaalt. Ook je personeel wil aan het eind van de maand zijn loon ontvangen. En vergeet de Belastingdienst niet. Als je de belasting te laat betaalt, heb je meteen een boete. In dit hoofdstuk leer je: hoe je een liquiditeitsbegroting maakt 5 hoe je een btw-budget maakt een liquiditeitsbegroting voor een kwartaal opstellen Het belangrijkste doel is om in te schatten of je voldoende middelen hebt om aan je toekomstige verplichtingen te voldoen. Als dat niet zo is, dan kun je tijdig actie ondernemen. 175

4 5.1 Liquiditeitsbegroting Een liquiditeitsbegroting is een overzicht van toekomstige ontvangsten en uitgaven. Het belangrijkste doel van zo n overzicht is dat je voldoende middelen hebt om aan je verplichtingen te voldoen. Het mag nooit een verrassing zijn als het banksaldo onvoldoende is om de rekeningen te betalen. Een liquiditeitsbegroting is een overzicht van de verwachte ontvangsten en uitgaven. Een liquiditeitsbegroting noem je ook wel een voorcalculatorisch liquiditeitsbudget. Je schat namelijk vooraf de ontvangsten en uitgaven in. Om te bepalen of je genoeg geld hebt om alle uitgaven te doen, heb je ook de beginstand van de liquide middelen nodig. De liquide middelen zijn de betalings middelen: het geld in de vorm van munten en bankbiljetten in de kas en het tegoed bij de bank. Behalve een tegoed bij de bank kun je ook rood staan. Als je rood staat, heb je een schuld aan de bank. Als je de ontvangsten en uitgaven voor de komende periode hebt begroot én je weet het saldo van de liquide middelen, dan kun je nagaan of je betalingsproblemen krijgt. Het is handig om je ontvangsten en uitgaven overzichtelijk op te nemen in een spreadsheetprogramma, bijvoorbeeld Excel. Hierin kun je ook gemakkelijk bedragen bij elkaar optellen en van elkaar aftrekken, zodat je algauw weet hoe je ervoor staat. 176

5 Schematisch ziet een liquiditeitsbegroting er zo uit: Beginstand liquide middelen Ontvangsten + Totaal beschikbaar Uitgaven Eindstand liquide middelen Rekenvoorbeeld Daniël heeft een winkel. Op 1 januari heeft hij 500 in kas en staat er op zijn bankrekening. Komend jaar verwacht hij te ontvangen en uit te geven. Krijgt Daniël betalingsproblemen? Je antwoord is waarschijnlijk nee, want: Beginstand liquide middelen Ontvangsten Totaal beschikbaar Uitgaven Eindstand liquide middelen De eindstand liquide middelen is 3.250, maar je weet niet wanneer de uitgaven plaatsvinden. Misschien voordat de ontvangsten binnen zijn. Dan kan er gedurende het jaar wel een betalingsprobleem zijn. Een liquiditeitsbegroting voor het komende jaar kun je verdelen in kortere perioden, zoals kwartalen of maanden. Veel bedrijven maken voor de komende maand zelfs een liquiditeitsbegroting in weken.? Maak nu vraag 1 en

6 5.2 Ontvangsten Ontvangsten die een onderneming heeft, zijn bijvoorbeeld contante omzet, betalingen van klanten die op rekening kochten, privéstortingen en opbrengsten van verkochte bedrijfsmiddelen. In de retail betaalt de klant meteen bij aankoop. Soms betaalt de klant al voor de levering, denk aan webwinkels. Soms betaalt een klant achteraf. Ondernemingen die goederen leveren op rekening hebben ook te maken met debiteuren. Vaak hebben debiteuren een maand de tijd om te betalen. Dit noem je de krediettermijn debiteuren. Dit is de tijd tussen de verkoop op rekening en de ontvangst van het bedrag. Wil je de ontvangsten op de liquiditeitsbegroting bepalen? Dan is het moment van ontvangst van belang.... Een winkelier heeft alleen contante verkopen. De verwachte consumentenomzetten inclusief 21% omzetbelasting voor de komende periode zijn: Maart April Mei Juni Juli Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de ontvangsten van april, mei en juni? Liquiditeitsbegroting (deel) Maand April Mei Juni Ontvangsten: Contante verkoop

7 Een onderneming heeft alleen verkopen op rekening. De verwachte omzetten voor de komende periode inclusief 21% omzetbelasting zijn:... Maart April Mei Juni Juli De afnemers krijgen van deze onderneming één maand krediet. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de ontvangsten van april, mei en juni? De omzet van maart ontvangt de onderneming pas in april. De afnemers kregen één maand krediet. Dat wil zeggen dat de afnemers pas na een maand hoeven te betalen. De ontvangsten noteer je op de liquiditeitsbegroting bij Debiteuren (verkopen op rekening). 5 Liquiditeitsbegroting (deel) Maand April Mei Juni Ontvangsten: Debiteuren Op de debetzijde van de balans van 30 juni staat bij de post Debiteuren Dat heeft de onderneming nog tegoed van haar afnemers. Het zijn de verkopen van de maand juni inclusief de btw. tip 179

8 Een onderneming kan ook contante verkopen én verkopen op rekening hebben.... Jasmijn heeft een kinderboekenwinkel. Ze heeft vooral contante verkopen, maar ook verkopen op rekening omdat ze aan scholen en crèches levert. De verwachte omzetten, exclusief 6% omzetbelasting, voor de komende periode zijn: Maart April Mei Juni Juli Van de omzet is steeds 20% op rekening. De afnemers krijgen één maand krediet. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de ontvangsten van april, mei en juni? Eerst splits je de omzet in contante omzet en omzet op rekening. De contante omzetten inclusief btw zijn: April: % 1,06 = Mei: % 1,06 = Juni: % 1,06 = De omzetten inclusief btw op rekening zijn: (Je hebt voor april de verkopen op rekening van maart nodig.) Maart: % 1,06 = ontvangt Jasmijn in april April: % 1,06 = ontvangt Jasmijn in mei Mei: % 1,06 = ontvangt Jasmijn in juni De omzet verkopen op rekening van juni ( % 1,06 = 4.664) ontvangt Jasmijn in juli. Die ontvangsten zijn voor de liquiditeitsbegroting van de maanden april, mei en juni niet van belang. 180

9 Liquiditeitsbegroting (deel) Maand April Mei Juni Ontvangsten: Contante omzet Debiteuren Totaal Je kunt nu het volgende schema invullen van het verloop van de post Debiteuren: Beginsaldo debiteuren 1 april* Omzet op rekening tweede kwartaal** Ontvangsten debiteuren tweede kwartaal*** Eindsaldo debiteuren 30 juni**** * % 1,06 = ** ( ) 20% 1,06 = *** = **** % 1,06 = De post Debiteuren is altijd inclusief btw.!? Maak nu vraag 3 tot en met

10 5.3 Uitgaven De uitgaven van een onderneming zijn bijvoorbeeld betalingen aan leveranciers (crediteuren), betalingen aan personeel, af te dragen omzetbelasting en overige uitgaven. tip Veel uitgaven zijn ook kosten, maar dat hoeft niet zo te zijn. Uitgaven zoals de betalingen aan het personeel zijn kosten. De betalingen aan crediteuren zijn geen kosten, maar uitsluitend uitgaven. UITGAVEN AAN LEVERANCIERS Als je inkoopt bij je leveranciers hoef je niet altijd meteen te betalen. Net als bij debiteuren is er dan een krediettermijn. Voor consumenten geldt vaak een betalingstermijn van 14 tot 30 dagen. Voor bedrijven onderling geldt een wettelijke betalingstermijn van 30 dagen. Daarvan kun je in onderling overleg afwijken met een maximum van 60 dagen. Als je de leveranciers achteraf betaalt, noem je dat een leverancierskrediet. De krediettermijn crediteuren is de tijd tussen de inkoop op rekening en de betaling van het bedrag. 182

11 Een winkelier heeft alleen inkopen op rekening. De verwachte inkopen, exclusief 21% omzetbelasting, voor de komende periode zijn:... Maart April Mei Juni Juli De winkelier ontvangt één maand krediet van zijn leverancier. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de uitgaven aan crediteuren in april, mei en juni? De inkopen van maart betaal je in april: ,21 = De inkopen van april betaal je in mei: ,21 = De inkopen van mei betaal je in juni: ,21 = Liquiditeitsbegroting (deel) 5 Maand April Mei Juni Uitgaven: Crediteuren Op de balans van 1 april staat een bedrag van credit bij crediteuren. Op 1 juli staat er ,21= credit op de balans bij crediteuren. De post Crediteuren is altijd inclusief btw.! 183

12 Hoeveel een winkelier inkoopt, hangt af van zijn verwachte omzet.... Rudy heeft een schoenenwinkel. Hij heeft alleen inkopen op rekening. De inkoopwaarde van de omzet bedraagt 70% van de omzet. Hij koopt altijd een maand van tevoren in. Dus in maart koopt hij in op basis van de verwachte omzet van april. De verwachte omzetten voor de komende periode, exclusief 21% omzetbelasting, zijn: April Mei Juni Juli Rudy ontvangt één maand krediet van zijn leverancier. Bereken de inkopen, exclusief 21% omzetbelasting, voor maart, april, mei en juni. De inkopen in maart zijn: 70% = De inkopen in april zijn: 70% = De inkopen in mei zijn: 70% = De inkopen in juni zijn: 70% = Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de uitgaven aan crediteuren in april, mei en juni? De inkopen van maart betaalt Rudy in april: ,21 = De inkopen van april betaalt Rudy in mei: ,21 = De inkopen van mei betaalt Rudy in juni: ,21 = Liquiditeitsbegroting (deel) Maand April Mei Juni Uitgaven: Crediteuren

13 Je kunt nu het volgende schema invullen van het verloop van de post Crediteuren: Beginsaldo crediteuren 1 april* Inkopen op rekening tweede kwartaal** Betaald crediteuren tweede kwartaal*** Eindsaldo crediteuren 30 juni**** * ,21 = ** ( ) 1,21 = *** = **** inkopen juni 1,21 = UITGAVEN IN VERBAND MET PERSONEEL Als je personeel in dienst hebt, moet je aan je medewerkers loon betalen. De loonkosten bestaan uit: Bruto( jaar)loon werknemer Vakantietoeslag Eventuele gratificatie Werkgeversaandeel sociale premies Onkosten 5 Bruto( jaar)loon werknemer Vakantietoeslag een vast percentage van het brutojaarloon + Eventuele gratificatie LOONKOSTEN Werkgeversaandeel sociale premies & Onkosten 185

14 Op het brutoloon zijn nog geen loonheffingen ingehouden. De loonheffingen zijn: loonbelasting premies volksverzekeringen werknemersaandeel in de premies sociale verzekeringen Als je de loonheffingen van het brutoloon afhaalt, dan houd je het nettoloon over. Dit krijgt de werknemer op zijn bankrekening. Het nettoloon is een uitgave aan je werknemers. De ingehouden loonheffingen moet je aan de Belastingdienst betalen. Daar heb je een maand de tijd voor. Zo moet je de ingehouden loonheffingen van de maand januari voor 1 maart betalen aan de Belastingdienst. De loonheffingen van de maand januari betaal je dus in februari. Daarnaast moet je als werkgever ook meebetalen aan de werknemersverzekeringen. Het werkgeversaandeel sociale premies mag je niet inhouden op het loon van je werknemers. Deze premies betaal je uit eigen zak. Het bedrag betaal je aan de Belastingdienst. Ook hier geldt dat je deze premies over de maand januari betaalt in februari. Naast nettoloon kun je ook nog andere uitgaven hebben voor het personeel. Denk hierbij aan reiskostenvergoeding, onkostenvergoeding en vakantiegeld. 186

15 Een winkelier heeft twee personeelsleden. De winkelier heeft zijn loonadministratie uitbesteed aan een administratiekantoor. Van dit administratiekantoor ontvangt hij het volgende overzicht over de maand maart:... Totaal brutoloon Ingehouden loonheffingen 200 Nettoloon Werkgeverslasten: 23% = 460 Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de uitgaven van maart en april in verband met de lonen van maart? Het nettoloon moet de winkelier in maart betalen. De ingehouden loonheffingen en werkgeverslasten moet hij in april betalen. Liquiditeitsbegroting (deel) 5 Maand Maart April Uitgaven: Nettoloon Loonheffingen ( = 660) 660 Dit is niet het complete plaatje, want de ingehouden loonheffingen op het loon van februari moet hij in maart betalen. En in april moet hij ook weer het nettoloon betalen. 187

16 ... Sem heeft een winkel en hij heeft drie personeelsleden. Op de balans per 1 april staat bij Te betalen loonheffingen credit. Sem heeft zijn loonadministratie uitbesteed aan Max. Max stuurt Sem een overzicht over de maand april: Totaal brutoloon Ingehouden loonheffingen 300 Nettoloon Werkgeverslasten: 25% = 750 Het overzicht van de maand mei ziet er als volgt uit: Totaal brutoloon Vakantiegeld Ingehouden loonheffingen Nettoloon Werkgeverslasten: 25% van = Twee werknemers ontvangen een reiskostenvergoeding van in totaal 150. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de uitgaven van april en mei in verband met de lonen? Liquiditeitsbegroting (deel) Maand April Mei Uitgaven: Nettoloon Loonheffingen Reiskostenvergoeding Op 1 juni staat er op de balans bij Te betalen loonheffingen, namelijk

17 OVERIGE UITGAVEN Voorbeelden van overige uitgaven zijn huisvestingskosten, rente en aflossing van een lening, verzekeringen en verkoopkosten. Als je geld leent, betaal je interest en aflossing. Je spreekt met de bank of een andere geldgever af op welk moment je betaalt. Zo kun je elke maand de rente betalen, maar bijvoorbeeld ook eenmaal per jaar. Romy heeft op 1 januari van jaar 1 een 6%-lening van afgesloten bij de bank. Ze koopt daarvoor een nieuw kassasysteem om beter inzicht te krijgen in de omlooptijd van verschillende productgroepen. Met de bank is Romy overeengekomen dat ze de interest achteraf betaalt op 30 juni en 31 december. Aan het eind van elk jaar lost zij steeds een tiende deel van de lening af.... Wat staat er in jaar 1 op de liquiditeitsbegroting? De eerste keer dat Romy interest betaalt, is op 30 juni. Zij betaalt dan 6% / 2 = Op 31 december betaalt ze weer interest. Op 31 december betaalt ze ook / 10 = aflossing. 5 Liquiditeitsbegroting (deel) Maand... Juni... December Uitgaven: Interest Aflossing Wat staat er in jaar 2 op de liquiditeitsbegroting? Romy betaalt weer interest op 30 juni. Ze heeft in jaar 2 nog maar = geleend. Ze betaalt dan 6% / 2 = Op 31 december betaalt ze weer interest. Op 31 december betaalt ze ook weer aflossing. 189

18 Liquiditeitsbegroting (deel) Maand... Juni... December Uitgaven: Interest Aflossing 4.000? Maak nu vraag 8 tot en met Het btw-budget Bij inkoop en verkoop heb je als ondernemer te maken met omzetbelasting. De omzetbelasting bij verkoop moet je betalen aan de Belastingdienst. Dit is te betalen btw: de btw die je berekent over de omzet. De omzetbelasting bij inkoop en kosten kun je vorderen van de Belastingdienst. Dit is te vorderen btw: de btw die je betaalt over je inkopen en kosten. Het verschil tussen te betalen en te vorderen btw is de af te dragen btw. Dit bedrag moet je afdragen aan de Belastingdienst. Voor de btw-aangifte kun je de administratie op twee manieren voeren, volgens het factuurstelsel of volgens het kasstelsel. Met het kasstelsel geef je de btw door aan de Belastingdienst op het moment dat je de bedragen daadwerkelijk ontvangt of betaalt. De datum van de factuur is dus niet leidend. Dit stelsel gebruik je als je voornamelijk goederen of diensten levert aan particulieren. Bij het factuurstelsel is de datum die op de factuur staat bepalend voor het moment dat je de btw aangeeft bij de Belastingdienst. Als de leverancier een factuur veel later verstuurt, kun je dus ook pas later de btw aftrekken. Dit stelsel gebruik je als je vooral goederen of diensten levert aan ondernemers, of aan verenigingen of stichtingen.! In de voorbeelden en vragen gaan we altijd uit van het factuurstelsel tenzij anders aangegeven. 190

19 Om de omzetbelasting goed in de gaten te houden, stelt een winkelier een btw-budget op. Het btw-budget is een overzicht van de te betalen btw en te vorderen btw waarmee hij de af te dragen btw berekent. De meeste ondernemers doen één keer per kwartaal aangifte omzetbelasting. Wanneer je aangifte btw doet, moet je de af te dragen btw betalen aan de Belastingdienst. Op verzoek kun je afwijken van de aangifte per kwartaal en aangifte doen per maand of per jaar. Ondernemers die per jaar aangifte willen doen, moeten wel voldoen aan bepaalde voorwaarden, zoals per jaar minder dan aan btw betalen. Een winkelier heeft alleen contante inkopen en contante verkopen. De winkelier heeft de volgende gegevens verzameld over het derde kwartaal.... Consumentenomzet inclusief 21% omzetbelasting: Juli Augustus September Consumentenomzet inclusief 6% omzetbelasting: Juli Augustus September Inkopen exclusief 21% omzetbelasting: Juli Augustus September Inkopen exclusief 6% omzetbelasting: Juli Augustus September

20 Overige betaalde btw op kosten: Juli Augustus September Het btw-budget ziet er voor deze winkelier als volgt uit: Btw-budget Juli Augustus September Derde kwartaal Te betalen btw: Omzet 21% Omzet 6% Totaal te betalen btw Te vorderen btw: Inkopen 21% Inkopen 6% Overige betaalde btw Totaal te vorderen btw Af te dragen btw Berekening voor juli: Omzet 21%: is 121% Btw is dan: 21 / = Omzet 6%: is 106% Btw is dan: 6 / = 180 Inkoop 21%: % = Inkoop 6%: % =

21 Let goed op of het bedrag inclusief of exclusief btw is. De af te dragen btw over het derde kwartaal moet de ondernemer voor 1 november betalen.! In het voorgaande voorbeeld waren de btw-bedragen mooie ronde getallen. In de praktijk zijn het natuurlijk geen mooie ronde getallen. Voor de berekening van de af te dragen btw rond je de bedragen per kwartaal af op hele euro s in het voordeel van de ondernemer. Een ondernemer heeft de volgende bedragen berekend over het eerste kwartaal: Totaal te betalen btw: ,89 Totaal te vorderen btw: 7.458,15... Hoeveel btw moet deze ondernemer afdragen? Je moet de btw afronden op hele euro s. De btw mag je afronden in je eigen voordeel. Dus de te betalen btw rond je naar beneden af. De te vorderen btw rond je naar boven af. 5 Te betalen btw Te vorderen btw Af te dragen btw 3.330? Maak nu vraag 16 tot en met

22 5.5 Een liquiditeitsbegroting voor een kwartaal Veel ondernemers maken voor elk kwartaal een liquiditeitsbegroting. Daarbij noteert een ondernemer per maand de verwachte ontvangsten en uitgaven.... Voor het opstellen van de liquiditeitsbegroting voor het tweede kwartaal heeft een winkelier de volgende gegevens verzameld: Debet Gedeeltelijke balans van 1 april (euro s) Credit Debiteuren Crediteuren Bank Te betalen loonheffingen 850 Kas Af te dragen omzetbelasting eerste kwartaal De contante verkopen inclusief 21% omzetbelasting bedragen: April Mei Juni De verkopen op rekening inclusief 21% omzetbelasting zijn: April Mei Juni De debiteuren ontvangen één maand krediet. De inkopen op rekening inclusief 21% omzetbelasting bedragen: April Mei Juni De crediteuren geven één maand krediet. 194

23 De nettolonen bedragen: April Mei Juni De ingehouden loonheffingen zijn: April Mei Juni Het werkgeversaandeel in sociale premies bedraagt: April Mei Juni De loonheffingen worden één maand na inhouding betaald. De overige uitgaven in verband met kosten inclusief 21% omzetbelasting zijn: April Mei Juni De privéopnamen bedragen: April Mei Juni

24 De liquiditeitsbegroting over het tweede kwartaal is: Liquiditeitsbegroting (deel) April Mei Juni Totaal Beginstand Ontvangsten: Contante verkoop Debiteuren Totaal ontvangsten Totaal beschikbaar Uitgaven: Crediteuren Overige uitgaven Nettolonen Te betalen loonheffingen Privé Af te dragen btw 1e kwartaal Totaal uitgaven Eindsaldo Opmerkingen De beginstand voor mei is gelijk aan het eindsaldo van april. De totaalkolom gaat over het gehele tweede kwartaal. De beginstand van het tweede kwartaal is het saldo liquide middelen op 1 april: Het eindsaldo van de totaalkolom moet gelijk zijn aan het eindsaldo bij de maand juni. Een mooi controlepunt! De ondernemer eindigt met een negatief saldo. Op zijn bankrekening zal hij rood komen te staan. 196

25 Btw-budget op basis van het factuurstelsel April Mei Juni Tweede kwartaal Te betalen btw: Verkopen contant , , ,00 Verkopen op rekening , , ,00 Totaal te betalen btw (21%) 6.768, , , ,56 Te vorderen btw: Inkopen op rekening , , ,00 Overige kosten 8.000, , ,00 Totaal te vorderen btw (21%) 5.553, , , ,82 5 Af te dragen btw 2e kwartaal Toelichting Bij het factuurstelsel is de datum die op de factuur staat bepalend voor de btw-aangifte. Bij de contante verkopen en verkopen op rekening is dus de datum van de verkoop bepalend. Bij de inkopen op rekening is dus de datum van de factuur/aanschaf bepalend. De meeste ondernemers doen één keer per kwartaal aangifte omzetbelasting. De btw-aangifte van het tweede kwartaal betaal je voor 1 september. 197

26 tip Ondernemers kunnen er ook voor kiezen om de btw van de contante consumentenomzet apart op hun liquiditeitsbudget te vermelden. Je splitst de consumentenomzet dan op in twee aparte posten: contante omzet en btw over de contante omzet. Je kunt ook de btw van de overige uitgaven apart opnemen. De liquiditeitsbegroting uit het voorbeeld op bladzijde 196 ziet er dan zo uit: Liquiditeitsbegroting (deel) April Mei Juni Totaal Beginstand 8.000, Ontvangsten: Contante verkoop , , , ,92 Btw contante verkoop 4.685, , , ,08 Debiteuren , , , ,00 Totaal ontvangsten , , , ,00 Totaal beschikbaar , , , ,00 Uitgaven: Crediteuren , , , ,00 Overige uitgaven 6.611, , , ,05 Betaalde btw 1.388, , , ,95 Nettolonen 2.000, , , ,00 Te betalen loonheffingen 850,00 850, , ,00 Privé 3.000, , , ,00 Af te dragen btw 1 e kwartaal 3.850, ,00 Totaal uitgaven , , , ,00 Eindsaldo 2.300, ,00 965,00 965,00 198

27 LIQUIDITEITSPROBLEMEN Het opstellen van een liquiditeitsbegroting geeft overzicht. Ook als de uitgaven en inkomsten overeenkomen met je exploitatiebudget kunnen er toch (tijdelijke) liquiditeitsproblemen ontstaan. Dan is het van belang dat je zo nodig je beslissingen bijstelt met de gegevens uit de liquiditeitsbegroting. Je kunt je liquiditeit verbeteren door: LIQUIDITEITSPROBLEMEN OPLOSSEN Uitgaven uitstellen Inkomsten vervroegen 5 Uitgaven verlagen Extra vermogen zoeken Uitgaven uitstellen Je kunt je uitgaven uitstellen door je crediteuren later te betalen. Dit kun je doen door: met crediteuren een uitstel van betaling te regelen meer op rekening te kopen en minder contant inkopen zo mogelijk te spreiden over de maand 199

28 Inkomsten vervroegen Je kunt je inkomsten vervroegen door je debiteuren eerder te laten betalen. Dit kun je doen door: minder op rekening te verkopen en meer contant debiteuren aan te manen om sneller te betalen Debiteuren kun je op verschillende manieren sneller laten betalen. Je kunt daarover afspraken maken en de betalingstermijn duidelijk op de factuur zetten. Daarnaast kun je bijvoorbeeld een kredietbeperkingstoeslag (een opslag als de debiteur een lange betalingstermijn neemt) toepassen of een betalingskorting geven bij contante betaling. Uitgaven verlagen Hoe minder uitgaven, hoe minder druk op de liquiditeit. Uitgaven kun je verlagen door minder kosten te maken. Je kunt je personeelskosten verlagen door: een tijdelijke personeelsstop oproepkrachten niet meer te gebruiken Je kunt ook gebruikmaken van een rekening courant krediet in plaats van duur leverancierskrediet. De debetrente op rekening courant krediet is lager dan de rente bij crediteuren. Extra vermogen zoeken Je kunt je liquiditeit verbeteren door extra vermogen te zoeken. Dit kun je doen door: bij de bank de kredietlimiet (tijdelijk) te verhogen een privéstorting te doen een extra lening af te sluiten? Maak nu vraag 21 tot en met

29 5.6 Samenvatting Een liquiditeitsbegroting is een overzicht van toekomstige ontvangsten en uitgaven. Een liquiditeitsbegroting wordt ook wel een voorcalculatorisch liquiditeitsbudget genoemd. Je schat namelijk vooraf de ontvangsten en uitgaven in. Schematisch ziet een liquiditeitsbegroting er zo uit: Beginstand liquide middelen Ontvangsten + Totaal beschikbaar Uitgaven Eindstand liquide middelen De liquide middelen zijn de betalingsmiddelen, het geld in de kas en op de bank. Voor het bepalen van de ontvangsten op de liquiditeitsbegroting is het moment van ontvangst van belang. Het bedrag van de contante verkopen ontvang je meteen. Als je verkoopt op rekening komt het bedrag van de debiteuren later binnen. Als je aan je klanten een krediettermijn van één maand geeft, dan ontvang je het bedrag één maand na verkoop. 5 De krediettermijn speelt ook een rol bij de inkopen. Als je inkoopt op rekening hoef je niet meteen te betalen. Voor de liquiditeitsbegroting is het moment van betalen van belang. Als een ondernemer personeel in dienst heeft, moet hij aan het eind van de maand de nettolonen betalen. Op het brutoloon houdt hij de loonheffingen in. De loonheffingen moet hij een maand later betalen aan de Belastingdienst. De meeste ondernemers doen één keer per kwartaal aangifte omzetbelasting. Voor de btw-aangifte kun je de administratie op twee manieren voeren. Met het kasstelsel geef je de btw door aan de Belastingdienst op het moment dat je de bedragen daadwerkelijk ontvangt of betaalt. Dit stelsel gebruik je als je voornamelijk goederen of diensten levert aan particulieren. Bij het factuurstelsel is de datum die op de factuur staat bepalend voor het moment dat je de btw aangeeft bij de Belastingdienst. Dit stelsel gebruik je als je vooral goederen of diensten levert aan ondernemers, of aan verenigingen of stichtingen. 201

30 Voor de berekening van de af te dragen omzetbelasting kun je een btw-budget opstellen. Voor het btw-budget voor het eerste kwartaal kun je onderstaand schema invullen: Te betalen btw: Omzet 21% Omzet 6% Totaal te betalen btw Btw-budget op basis van het factuurstelsel Januari Februari Maart Eerste kwartaal Te vorderen btw: Inkopen 21% Inkopen 6% Overige betaalde btw Totaal te vorderen btw Af te dragen btw Je mag de btw afronden in je eigen voordeel. Dus de te betalen btw rond je naar beneden af. De te vorderen btw rond je naar boven af. Als je (tijdelijke) liquiditeitsproblemen hebt, dan kun je die oplossen door uitgaven uit te stellen, inkomsten te vervroegen, uitgaven te verlagen of door extra vermogen te zoeken. 202

31 ? Vragen 1 Beschrijf twee maatregelen die een leverancier kan nemen als je hem steeds te laat betaalt. 2 Voor de komende periode verwacht winkelier Verkerk het volgende: De uitgaven zijn: De ontvangsten zijn: De beginstand liquide middelen is positief. Wat is de eindstand van de liquide middelen? 3 Een winkelier heeft alleen contante verkopen. De verwachte consumentenomzetten inclusief 6% omzetbelasting voor de komende periode zijn: Juni Juli Augustus September Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de ontvangsten van juli, augustus en september? 4 Een onderneming heeft alleen verkopen op rekening. Op de balans van 1 juli staat bij de post Debiteuren. De verwachte omzetten, exclusief 21% omzetbelasting, voor de komende periode zijn: Juli Augustus September a b De afnemers krijgen één maand krediet. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de ontvangsten van juli, augustus en september? Welk bedrag staat er op de balans van 1 oktober bij Debiteuren? 203

32 Vragen 5 Een onderneming heeft alleen verkopen op rekening. Op de balans van 1 juli staat bij de post Debiteuren. De verwachte omzetten, exclusief 21% omzetbelasting, voor de komende periode zijn: Juli Augustus September a b c De afnemers krijgen een halve maand krediet. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de ontvangsten van debiteuren van juli, augustus en september? Welk bedrag staat er op de balans van 30 september (of 1 oktober) bij Debiteuren? Neem het volgende schema van het verloop van de post Debiteuren over en vul het in. Beginsaldo debiteuren 1 juli Omzet op rekening derde kwartaal + Ontvangsten debiteuren derde kwartaal Eindsaldo debiteuren 30 september 6 Een onderneming heeft contante verkopen en verkopen op rekening. Op de balans van 1 juli staat bij de post Debiteuren. Van de verwachte omzetten is 30% op rekening. De verwachte omzetten, exclusief 6% omzetbelasting, voor de komende periode zijn: Juli Augustus September a b De afnemers krijgen één maand krediet. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de ontvangsten van juli, augustus en september? Welk bedrag staat er op de balans van 1 oktober bij Debiteuren? 204

33 Vragen c Neem het volgende schema van het verloop van de post Debiteuren over en vul het in. Beginsaldo debiteuren 1 juli Omzet op rekening derde kwartaal + Ontvangsten debiteuren derde kwartaal Eindsaldo debiteuren 30 september 7 Een onderneming heeft contante verkopen en verkopen op rekening. Op de balans van 1 juli staat bij de post Debiteuren. Van de omzet is 65% op rekening. De verwachte omzetten, exclusief 21% omzetbelasting, voor de komende periode zijn: 5 Juli Augustus September a b c De afnemers krijgen een halve maand krediet. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de ontvangsten van juli, augustus en september? Welk bedrag staat er op de balans van 30 september (of 1 oktober) bij Debiteuren? Neem het volgende schema van het verloop van de post Debiteuren over en vul het in. Beginsaldo debiteuren 1 juli Omzet op rekening derde kwartaal + Ontvangsten debiteuren derde kwartaal Eindsaldo debiteuren 30 september 205

34 Vragen 8 Voor welke datum moet een werkgever de ingehouden loonheffingen van februari betalen aan de Belastingdienst? A Voor 1 maart B Voor 1 februari C Voor 1 april D Voor 1 mei 9 Een winkelier heeft alleen inkopen op rekening. De verwachte inkopen, exclusief 6% omzetbelasting, voor de komende periode zijn: September Oktober November December a b c d De winkelier ontvangt één maand krediet van zijn leverancier. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de uitgaven aan crediteuren van oktober, november en december? Welk bedrag staat er op 1 oktober op de balans bij Crediteuren? Welk bedrag staat er op 31 december op de balans bij Crediteuren? Neem het schema over en vul het in. Beginsaldo crediteuren 1 oktober Inkopen op rekening vierde kwartaal + Uitgaven crediteuren vierde kwartaal Eindsaldo crediteuren 31 december 10 Een winkelier heeft alleen inkopen op rekening. De verwachte inkopen, exclusief 6% omzetbelasting, voor de komende periode zijn: September Oktober November December

35 Vragen a b c d De winkelier ontvangt een halve maand krediet van zijn leverancier. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de uitgaven aan crediteuren van oktober, november en december? Welk bedrag staat er op 1 oktober op de balans bij Crediteuren? Welk bedrag staat er op 31 december op de balans bij Crediteuren? Neem het volgende schema over en vul het in. Beginsaldo crediteuren 1 oktober Inkopen op rekening vierde kwartaal + Uitgaven crediteuren vierde kwartaal Eindsaldo crediteuren 31 december 5 11 Een winkelier heeft alleen inkopen op rekening. De inkoopwaarde van de omzet bedraagt 60% van de omzet. De winkelier koopt altijd een maand van tevoren in. Hij koopt in januari dus in op basis van de verwachte omzet van februari. De verwachte omzetten voor de komende periode, exclusief 21% omzetbelasting, zijn: September Oktober November December a b c d De winkelier ontvangt één maand krediet van zijn leverancier. Bereken de inkopen, exclusief 21% omzetbelasting, voor september, oktober, november en december. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de uitgaven aan crediteuren van oktober, november en december? Welk bedrag staat er op 1 oktober op de balans bij Crediteuren? Welk bedrag staat er op 31 december op de balans bij Crediteuren? 207

36 Vragen e Neem het volgende schema over en vul het in. Beginsaldo crediteuren 1 oktober Inkopen op rekening vierde kwartaal + Uitgaven crediteuren vierde kwartaal Eindsaldo crediteuren 31 december 12 Een winkelier heeft drie personeelsleden. De winkelier heeft zijn loonadministratie uitbesteed. Van het administratiekantoor ontvangt hij het volgende overzicht over de maand oktober: Totaal brutoloon Ingehouden loonheffingen 600 Nettoloon Werkgeverslasten: 24% = 768 Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de uitgaven van oktober en november in verband met de lonen van oktober? 13 Een winkelier heeft twee personeelsleden. Op de balans per 1 april staat bij te betalen loonheffingen 894 credit. De winkelier heeft zijn loonadministratie uitbesteed. Van het administratiekantoor ontvangt hij het volgende overzicht over de maand april: Totaal brutoloon Ingehouden loonheffingen 410 Nettoloon Werkgeverslasten: 22% =

37 Vragen Eén werknemer ontvangt een reiskostenvergoeding van in totaal 50. Van het administratiekantoor ontvangt de winkelier het volgende overzicht over de maand mei: Totaal brutoloon Vakantiegeld Ingehouden loonheffingen 900 Nettoloon Werkgeverslasten: 22% = 946 a b Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de uitgaven van april en mei in verband met de lonen? Welk bedrag staat er op 1 juni op de balans bij te betalen loonheffingen? 5 14 Een ondernemer heeft op 1 januari in jaar 1 een 6%-lening van afgesloten bij de bank. Met de bank is overeengekomen dat de ondernemer de interest jaarlijks achteraf op 31 december betaalt. Aan het eind van het jaar lost de ondernemer steeds een vijfde deel van de lening af. a Wat staat er in jaar 1 op de liquiditeitsbegroting? b Wat staat er in jaar 2 op de liquiditeitsbegroting? 15 Een ondernemer heeft op 1 juli in jaar 1 een 4,5%-lening van afgesloten bij de bank. Met de bank is overeengekomen dat de ondernemer de interest elk kwartaal achteraf betaalt. Op 30 juni van elk jaar lost hij steeds een vijftiende deel van de lening af. a Wat staat er in jaar 1 op de liquiditeitsbegroting? b Wat staat er in jaar 2 op de liquiditeitsbegroting? 16 Een ondernemer heeft de volgende bedragen berekend over het tweede kwartaal: Totaal te betalen btw: ,79 Totaal te vorderen btw: 9.589,10 Hoeveel btw moet deze ondernemer afdragen? 209

38 Vragen 17 Een ondernemer heeft de volgende bedragen berekend over het derde kwartaal: Totaal te betalen btw: ,88 Totaal te vorderen btw: ,12 a b Hoeveel btw moet deze ondernemer afdragen? Bedenk een reden waarom een ondernemer btw terugkrijgt. 18 Je stuurt een factuur op 2 mei, de klant betaalt op 10 juni. Op welke datum moet je de btw aangeven volgens het factuurstelsel? 19 Een winkelier heeft de volgende gegevens verzameld over het eerste kwartaal: Consumentenomzet inclusief 21% omzetbelasting: Januari Februari Maart Inkopen exclusief 21% omzetbelasting: Januari Februari Maart Overige betaalde btw op kosten: Januari Februari Maart

39 Vragen Neem het volgende schema over en vul het in. Btw-budget op basis van het factuurstelsel Januari Februari Maart Eerste kwartaal Te betalen btw: Omzet 21% Omzet 6% Totaal te betalen btw Te vorderen btw: 5 Inkopen 21% Inkopen 6% Overige betaalde btw Totaal te vorderen btw Af te dragen btw 20 Een winkelier heeft de volgende gegevens verzameld over het eerste kwartaal: Consumentenomzet inclusief 21% btw Consumentenomzet inclusief 6% btw Januari Februari Maart

40 Vragen Inkopen exclusief 21% btw Inkopen exclusief 6% btw Januari Februari Maart Overige betaalde btw op kosten: Januari: 251,30 Februari: 230,49 Maart: 242,48 Neem het volgende schema over en vul het in. Te betalen btw: Omzet 21% Omzet 6% Totaal te betalen btw Btw-budget op basis van het factuurstelsel Januari Februari Maart Eerste kwartaal Te vorderen btw: Inkopen 21% Inkopen 6% Overige betaalde btw Totaal te vorderen btw Af te dragen btw 212

41 Vragen 21 Ondernemer Faas verwacht voor de maand mei een contante consumentenomzet van inclusief 21% btw. Van debiteuren zal hij ontvangen inclusief 21% btw. De betalingen aan contante inkopen inclusief btw zijn Zijn overige uitgaven bedragen inclusief 21% btw. Voor privéuitgaven neemt Faas elke maand op. De beginstand van de liquide middelen op 1 mei is positief. Wat is de eindstand van de liquide middelen op 31 mei? 22 Van een onderneming zijn de volgende begrote gegevens bekend over de maand april: beginstand liquide middelen: contante inkopen inclusief 21% btw: te betalen aan crediteuren inclusief 21% btw: aflossing lening: contante verkopen exclusief 21% btw: verkopen op rekening exclusief 21% btw: krediettermijn debiteuren: 1 maand verwachte ontvangsten van debiteuren inclusief 21% btw: overige te betalen exploitatiekosten inclusief 21% btw: verkoop oude inventaris inclusief 21% btw: af te dragen btw eerste kwartaal: kredietlimiet bij de bank: afschrijvingskosten inventaris: a b c Van deze begrote gegevens spelen twee posten geen rol bij de liquiditeitsbegroting over de maand april. Welke twee posten zijn dat? Stel de liquiditeitsbegroting over de maand april samen. Welke drie maatregelen kan ondernemer Faas nemen om het verwachte liquiditeitsprobleem te voorkomen? 213

42 Vragen 23 Voor het opstellen van de liquiditeitsbegroting voor het tweede kwartaal heeft een winkelier de volgende gegevens verzameld: Gedeeltelijke balans van 1 april (euro s) Debiteuren Crediteuren Bank Te betalen loonheffingen 950 Kas Af te dragen omzetbelasting eerste kwartaal De contante verkopen inclusief 21% omzetbelasting bedragen: April Mei Juni De verkopen op rekening inclusief 21% omzetbelasting zijn: April Mei Juni De debiteuren ontvangen één maand krediet. De inkopen op rekening inclusief 21% omzetbelasting bedragen: April Mei Juni De crediteuren geven één maand krediet. 214

43 Vragen De nettolonen bedragen: April Mei Juni De ingehouden loonheffingen zijn: April Mei Juni Het werkgeversaandeel in sociale premies bedraagt: 5 April Mei Juni De loonheffingen worden één maand na inhouding betaald. De overige uitgaven in verband met kosten inclusief 21% omzetbelasting zijn: April Mei Juni De privéopnamen bedragen: April Mei Juni

44 Vragen a Neem het volgende schema over en vul het in. Liquiditeitsbegroting over het tweede kwartaal April Mei Juni Totaal Beginstand Ontvangsten: Contante verkoop Debiteuren Totaal ontvangsten Totaal beschikbaar Uitgaven: Crediteuren Nettolonen Te betalen loonheffingen Overige uitgaven Privé Af te dragen omzetbelasting eerste kwartaal Totaal uitgaven Eindsaldo 216

45 Vragen b Neem het schema van het btw-budget over en vul het in. Rond de btw-bedragen af op hele euro s. Btw-budget tweede kwartaal April Mei Juni Tweede kwartaal Te betalen btw: Omzet 21% Omzet 6% Totaal te betalen btw 5 Te vorderen btw: Inkopen 21% Inkopen 6% Overige betaalde btw Totaal te vorderen btw Af te dragen btw c Neem de volgende gedeeltelijke balans over en vul de bedragen in. Gedeeltelijke begrote balans van 30 juni (euro s) Debiteuren Bank Kas Crediteuren Te betalen loonheffingen Af te dragen omzetbelasting tweede kwartaal 217

46 Vragen Plusvragen 24 Van een onderneming zijn de gegevens over de maand juli als volgt: beginstand liquide middelen: contante inkopen: inclusief 21% btw te betalen aan crediteuren: inclusief 21% btw aflossing lening: contante verkopen: exclusief 21% btw verkopen op rekening: exclusief 21% btw krediettermijn debiteuren: 1 maand verwachte ontvangsten van debiteuren: inclusief 21% btw overige te betalen exploitatiekosten: inclusief 21% btw verkoop oude bedrijfsauto: inclusief 21% btw af te dragen btw: kredietlimiet bij ing bank: afschrijvingskosten: 500 De ondernemer heeft geen personeel in dienst. a b c d Welke twee posten van de gegevens spelen geen enkele rol bij de liquiditeitsbegroting over de maand april? Stel de liquiditeitsbegroting over de maand juli samen. De ondernemer wil over minimaal kasgeld beschikken. Bereken het bedrag dat hij uit privé moet storten naar de zaak. Noem drie manieren om de te verwachten liquiditeitsproblemen te voorkomen. 25 Een winkelier heeft alleen inkopen op rekening. De inkoopwaarde van de omzet bedraagt 40% van de omzet. De winkelier koopt altijd een maand van tevoren in. De verwachte contante omzetten voor de komende periode, exclusief 21% omzetbelasting, zijn: April Mei Juni Juli

47 Vragen a b c d e De winkelier ontvangt één maand krediet van zijn leverancier. Bereken de inkopen, exclusief 21% omzetbelasting, voor april en mei. Welke bedragen staan er op de liquiditeitsbegroting bij de uitgaven aan crediteuren van april, mei en juni? Welk bedrag staat er op 1 april op de balans bij Crediteuren? Welk bedrag staat er op 1 juli op de balans bij Crediteuren? Neem het volgende schema over en vul het in: Beginsaldo crediteuren 1 april Inkopen op rekening tweede kwartaal + Uitgaven crediteuren tweede kwartaal Eindsaldo crediteuren 30 juni 5 f Begin april is er in kas en staat er op de bankrekening. Maak een liquiditeitsbalans voor de periode april tot en met juni. De uitgaven per maand voor de exploitatiekosten zijn exclusief 21% btw. De af te dragen omzetbelasting van het eerste kwartaal is

48 * Begrippen Af te dragen btw De te betalen btw min de te vorderen btw. Btw-budget Een overzicht van de te betalen btw en de te vorderen btw waarmee je de af te dragen btw berekent. Factuurstelsel De datum die op de factuur staat, is bepalend voor het moment dat je de btw aangeeft bij de Belastingdienst. Kasstelsel Op het moment dat je de bedragen daadwerkelijk ontvangt of betaalt, geef je de btw door aan de Belastingdienst. Krediettermijn crediteuren De tijd tussen de inkoop op rekening en de betaling van het bedrag. Krediettermijn debiteuren De tijd tussen de verkoop op rekening en de ontvangst van het bedrag. Liquide middelen Betalingsmiddelen: het geld in kas en bij de bank. Liquiditeitsbegroting Een overzicht van toekomstige ontvangsten en uitgaven. Te betalen btw De btw die je berekent over de omzet. Te vorderen btw De btw die je betaalt over je inkopen en kosten. 220

49