OR-Seminar Johan van Soest & Evert van Ling, 10 april Werk aan de winkel I - rol OR - wijziging pensioenwetgeving

Transcriptie

1 OR-Seminar Johan van Soest & Evert van Ling, 10 april 2014 Werk aan de winkel I - rol OR - wijziging pensioenwetgeving

2 Lang zullen we leven en werken 2

3 Agenda Werk aan de winkel I, pensioenwijzigingen 2015 Inleiding Pensioen volop in beweging Trends bij pensioenuitvoering Rechten van de OR Uitbreiding rechten Code Rechtstreeks verzekerde regelingen Wijzigingen pensioenwetgeving Witteveen 2015 Netto premiestaffels Kansen en valkuilen bij wijzigingstrajecten Huidig pensioenbudget = uitgangspunt Fiscale mogelijkheden 3

4 Pensioen volop in beweging Brede maatschappelijke dialoog toekomst pensioenstelsel Trend DB naar DC Nieuw Financieel Toetsingskader (nftk) Doorsneepremie handhaven? 4

5 Trends bij pensioenuitvoering Verzekeringsmarkt wijzigt snel, zowel de DB- als DC-markt DB: contracten bij verzekeraars worden steeds duurder Rekenrente 2,5% en lager Hoge garantieopslagen Langlevenrisico ingeprijsd Pensioeninkoop zonder winstdeling DC: opkomst PPI (Premie Pensioen Instelling) als aanbieder DC-regeling Lagere kosten Betere communicatie via internet Minder ruimte voor maatwerk 5

6 Rechten van de OR Uitbreiding van de rechten Code Rechtstreeks verzekerde regelingen

7 Huidige rechten van de OR, WOR art. 27 Instemming of advies Wanneer instemming Vaststellen, wijzigen, intrekken regeling bij verzekeraars of PPI Vanaf ook bij pensioenfondsen, maar alleen bij vaststellen / intrekken regeling Uitzonderingen: indien CAO of verplicht BPF Waarover instemming Inhoud pensioenregeling Niet de uitvoeringsovereenkomst, tenzij Eventueel bovenwettelijke rechten afspreken Wanneer advies Bij aangaan / verlengen uitvoeringsovereenkomst 7

8 Code Rechtstreeks verzekerde regelingen Invoering 1 juli 2014, wordt wettelijk verankerd in WOR Voorheen Principes voor goed pensioenfondsbestuur, onderdeel D Opgesteld door en Toeslagverlening Welke keuzes zijn gemaakt bij depotvorming / beleggingen / winstdeling? Wat waren de van de verzekeraar ontvangen winstdelingsresultaten? Welke voorwaardelijke toeslagverlening is gerealiseerd? Informatie en communicatie Informatie van verzekeraar over veranderingen in wet/regelgeving die gevolgen hebben voor pensioen- of uitvoeringsovereenkomst Advies / zeggenschap OR over (verlenging van) uitvoeringsovereenkomst voorgenomen afspraken met verzekeraar over serviceniveau 8

9 Wijziging instemmingsrecht 1 juli 2015 Brief Klijnsma 17 januari 2014 Werkgever heeft instemming van de OR nodig voor ieder voorgenomen besluit tot vaststelling, wijziging of intrekking van de pensioenregeling, ongeacht het soort uitvoerder Geen aanleiding voor een materiële wijziging van de medezeggenschap van de OR met betrekking tot uitvoeringsovereenkomst Wetsvoorstel verwacht najaar 2014, invoering 1 juli

10 Instemmingsrecht uitvoeringsovereenkomst Meningen en uitleg waren (en zijn) verdeeld 2008: art. 27 WOR instemmingsrecht met betrekking tot een pensioenverzekering Minister Donner: betreft niet de pensioenovereenkomst maar de uitvoeringsovereenkomst 2012: Minister Kamp: OR heeft conform art. 27 instemmingsrecht over zowel de pensioenovereenkomst als de uitkeringsovereenkomst 2013: Staatssecretaris Klijnsma: Instemmingsrecht van OR ziet niet direct toe op uitvoeringsovereenkomst Bewust van feit dat visie afwijkt van eerdere parlementaire zienswijzen 10

11 Geen instemming OR (1) Wat gebeurt er dan met het voorgenomen besluit? Indien OR geen instemming verleend aan voorgenomen besluit, dan: Ondernemer kan naar kantonrechter om toestemming te vragen om het besluit waarvoor geen instemming is verkregen alsnog te nemen ( vervangende toestemming ) Kantonrechter geeft vervangende toestemming indien: beslissing OR om niet in te stemmen onredelijk is, of besluit onderneming wordt gevergd door zwaarwegende bedrijfseconomische redenen 11

12 Geen instemming OR (2) Houd deadlines in de gaten! Besluit zonder instemming is nietig indien OR binnen een maand * aan onderneming een schriftelijk beroep op nietigheid heeft gedaan *) nadat de onderneming aan de OR heeft medegedeeld dat hij het besluit waarvoor geen instemming is verkregen toch neemt, dan wel dat is gebleken dat de onderneming uitvoering of toepassing geeft aan dit besluit zonder instemming De OR kan de kantonrechter verzoeken de onderneming te verplichten zich te onthouden van handelingen die strekken tot uitvoering of toepassing van een nietig besluit De onderneming kan de kantonrechter verzoeken te verklaren dat de OR ten onrechte een beroep heeft gedaan op nietigheid 12

13 Instemmingsrecht uitvoeringsovereenkomst Maak aanvullende afspraken met de werkgever Duidelijke afspraken over proces en taken / bevoegdheden Afspraken over correcte vertaling van pensioenafspraken naar Pensioenovereenkomst / pensioenregeling Uitvoeringsovereenkomst Review juridische documenten vóór ondertekening Afspraken over: Controle implementatie en tijdens contractperiode Jaarlijkse pensioenevaluatie 13

14 Wijzigingen pensioenwetgeving

15 Verhoging AOW- en pensioenleeftijd AOW-leeftijd schuift op naar 67 jaar en verder! AOW: / / / ,5? OP: ?? Volgens laatste CBS-prognose pensioenrichtleeftijd per 1 januari 2016 naar 68 jaar? (aankondiging vóór 1 januari 2015) AOW-partnertoeslag verdwijnt vanaf 1 april

16 Witteveen 2015 Impact Fiscaal maximum ouderdomspensioen tot en met vanaf 2015 Middelloon 2,25% / 65 jaar 2,15% / 67 jaar 1,875% / 67 jaar Eindloon 2% / 65 jaar 1,9% / 67 jaar 1,657% / 67 jaar Maximum pensioensalaris n.v.t. n.v.t Aanpassing 2014: maximaal fiscale pensioenopbouw 17% lager Aanpassing 2015: 11% verdere verlaging Totaal: maximaal fiscale pensioenopbouw 28% lager dan in

17 Opbouwpercentages volgens DNB Percentage deelnemers - situatie 2013 Verzekerde regelingen Pensioenfondsregelingen 18% Maximaal 1,75% 46% 44% 44% Groter dan 1,75%, kleiner dan 2,0% 38% Vanaf 2,0% 10% 17

18 Witteveen 2015 Maximum pensioensalaris Vanaf 2015 pensioenopbouw tot maximaal salaris Vrijwillige netto lijfrente voor salarisdeel boven Inclusief vormen van beleggen en banksparen Beoogd maximaal 1,875% van gemiddeld inkomen boven Waarde opgebouwde lijfrente vrijgesteld van belasting box 3 Inleg uit netto inkomen, uitkering later niet belast in box 1 Maximering geldt niet voor WIA-excedentpensioen Gevolgen Verlaging overlijdensdekking / voortzetting pensioenopbouw bij AO Indien bijdrage werkgever dan voor iedereen en leeftijdsafhankelijk? Rol OR mogelijk anders indien geen collectieve regeling 18

19 Netto premiestaffels vanaf 2015 Ten behoeve van transparantie Leeftijdsklasse Forfaitaire Bruto staffel kostenopslag Netto staffel risicopremie (1) (2) (1) - (2) ,3% 1,0% 5,3% ,7% 1,3% 6,4% ,3% 1,5% 7,8% ,4% 1,9% 9,5% ,9% 2,3% 11,6% ,0% 2,8% 14,2% ,8% 3,4% 17,4% ,7% 4,2% 21,5% ,0% 5,2% 26,8% ,7% 6,2% 31,5% voorbeeld staffel op basis rekenrente 3% vanaf 2015 niet meer in premiestaffel; wordt apart door werkgever betaald aan pensioenuitvoerder 19

20 Kansen en valkuilen bij wijzigingstrajecten

21 Wijzigingsvoorstel werkgever Gedwongen door wetgeving? Omkeerregel Werkgeversdeel pensioenpremie nu niet belast Werknemerspremie nu aftrekbaar Totale pensioenuitkering later belast Indien pensioenregeling niet binnen fiscale normen Omkeerregel niet meer van toepassing Niet wenselijk voor werknemer en werkgever 2015-proof pensioenregeling is gezamenlijk belang Maar : geen reden om pensioen aan te passen! 21

22 Huidig pensioenbudget = uitgangspunt Indien nodig budget anders aanwenden Cash Fiscale mogelijkheden? Besparing werkgever? Pensioenkosten vóór wijziging Pensioenkosten na wijziging Pensioenkosten na wijziging 22

23 Wanneer mag werkgever minder betalen? Alleen in specifieke omstandigheden Artikel 12 PW, Betalingsvoorbehoud De werkgever kan zich bij het sluiten of bij een wijziging van de pensioenovereenkomst het recht voorbehouden de premiebetaling, voor zover deze betrekking heeft op de bijdrage van de werkgever, te verminderen of beëindigen in geval van een ingrijpende wijziging van omstandigheden. Art.19 PW, Wijzigen pensioenovereenkomst Een werkgever kan de pensioenovereenkomst zonder instemming van de werknemer wijzigen indien de bevoegdheid daartoe schriftelijk in de pensioenovereenkomst is opgenomen en er tevens sprake is van een zodanig zwaarwichtig belang van de werkgever dat het belang van de werknemer dat door de wijziging zou worden geschaad daarvoor naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid moet wijken. 23

24 Behoud pensioenbudget Zijn alle fiscale mogelijkheden wel benut? Opbouwpercentage maximaal? Franchise minimaal? DC: overlijdensdekking maximaal? Vaste toeslag meeverzekeren? 24

25 Behoud pensioenbudget Eenmalige verlaging franchise per 1 januari 2015 Fiscaal minimale franchise 2014: ( / 70% ) In 2015 verlaging naar ca ( x 1,02 / 75% ) Deelnemer A Deelnemer B Pensioensalaris (1) Franchise (2) Pensioengrondslag (1) - (2) Stijging pensioengrondslag/toekomstig pensioen: 3,9% 1,4% Verlaging franchise heeft grootste pensioeneffect bij lager betaalden Eigen bijdrage zal ook omhoog gaan Iedereen krijgt evenveel extra pensioen, maar voor ouderen kost dat meer, dus subsidie van jongeren naar ouderen! 25

26 Behoud pensioenbudget Aanwending middelen voor indexatie / koopkrachtbehoud Totale pensioenopbouw tot 67e Beginleeftijd Koopkrachtverlies op 67e * Indexatie 1% Indexatie 0% 25 jaar 19% 33% 45 jaar 11% 20% 65 jaar 1% 3% *) Veronderstelde inflatie per jaar is 2% Indien middelloon pensioen van 45-jarige niet wordt geïndexeerd, en inflatie is 2% per jaar, dan is op leeftijd 67 e het koopkrachtverlies al 20% 1% vaste indexatie meeverzekeren? 26

27 Behoud pensioenbudget bij DC Overgang naar premiestaffel op basis van 3% rekenrente Fiscaal mogelijke premie inleg DC is al lager dan bij DB. Oorzaak: DB-premie op basis van ca. 2,5% marktrente DC-premiestaffel vaak nog op basis van 4% rekenrente DC-premiestaffel mag ook op 3% rekenrente Pensioenversobering daarmee (deels) te voorkomen 3% staffel loopt minder steil Indien kostenneutraal ingevoerd dan snijpunt : Jongeren gaan er op vooruit Ouderen gaar erop achteruit Budget vrijmaken voor enige compensatie ouderen? 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 4% premie vs. 3% premie 4% staffel 3% staffel (kostenneutraal) leeftijd 27

28 Behoud pensioenbudget bij DC Werkgever mag meebetalen aan kosten op pensioendatum Werkgever betaalt alleen voor administratiekosten tijdens opbouwperiode Verzekeraar vraagt ook kosten tijdens uitkeringsfase (o.a. excassokosten) Premiestaffel is echter netto kosten uitkeringsfase voor rekening deelnemer Netto premiestaffel mag verhoogd worden met realistische kosten op pensioendatum Pensioenuitvoerders bieden dit (nog) niet aan Kosten vermogensbeheer zijn wel voor rekening van deelnemer 28

29 Netto premiestaffels vanaf 2015 Ten behoeve van transparantie Leeftijdsklasse Forfaitaire Bruto staffel kostenopslag Netto staffel risicopremie (1) (2) (1) - (2) ,3% 1,0% 5,3% ,7% 1,3% 6,4% ,3% 1,5% 7,8% ,4% 1,9% 9,5% ,9% 2,3% 11,6% ,0% 2,8% 14,2% ,8% 3,4% 17,4% ,7% 4,2% 21,5% ,0% 5,2% 26,8% ,7% 6,2% 31,5% voorbeeld staffel op basis rekenrente 3% vanaf 2015 niet meer in premiestaffel; wordt apart door werkgever betaald aan pensioenuitvoerder 29

30 Netto premiestaffels vanaf 2015 Let op eerlijke verdeling van voor- en nadelen! Leeftijd 45 jaar Pensioengrondslag: Huidig Nieuw (bruto stafffel) (netto staffel) Percentage beschikbare premie 17,0% 14,2% Beschikbare premie Kostenonttrekking 4% 204 Onttrekking risicopremie AO 5% n.v.t. Premie ten behoeve van pensioenopbouw Separate betaling door werkgever Administratiekosten 204 Risicopremie AO 255 n.v.t. 458 verschil Werkgever betaalt voordeel werkgever Werknemer krijgt nadeel deelnemer 30

31 Ten slotte

32 Gezamenlijke verantwoordelijkheid Met vaak tegengestelde belangen Belang werkgever Omvang / beheersing pensioenbudget Belang OR / werknemers Optimale aanwending huidig pensioenbudget Huidig pensioenbudget is uitgangspunt voor OR Rol van medezeggenschap Waaraan wil de OR het pensioenbudget besteden? Denk zelf alvast na over de (fiscaal) optimale pensioenregeling DB / CDC / DC? Solidariteit tussen groepen werknemers? Pensioenworkshop gebaseerd op eigen pensioensituatie / regeling? 32

33 We moeten langer doorwerken Mogen / kunnen we ook langer doorwerken? Wat is geregeld in arbeidscontract? Zorgt werkgever voor blijvend inzetbaarheid oudere werknemers? 67 33

34 Huidig pensioenbudget = uitgangspunt Succes met onderhandelingen over de pensioenregeling 2015! Cash Fiscale mogelijkheden? Pensioenkosten vóór wijziging Pensioenkosten na wijziging 34

35 Lane Clark & Peacock Netherlands B.V. Actuaries & Consultants Herculesplein AA Utrecht, The Netherlands Tel: