Programmabegroting Meerjarenbegroting

Transcriptie

1 Programmabegroting 2008 en Meerjarenbegroting

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Samenvatting van de begroting Dordrecht werkt door! Financiële hoofdlijnen voor 2008 en verder Samenstelling van het bestuur Kerngegevens van de stad Begrotingsprogramma s Veiligheid Sociale en Culturele Infrastructuur Wonen en Leefbaarheid Werk en Scholing Ondernemerschap en Bereikbaarheid Bestuur, Participatie en Dienstverlening Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Paragrafen Lokale heffingen Overzicht gemeentelijke belastingopbrengsten Heffingen woonlasten (lokale lastendruk) Kwijtschelding Onbenutte belastingcapaciteit Risicomanagement en weerstandsvermogen Risico s Weerstandscapaciteit Weerstandsvermogen (conclusie) Onderhoud kapitaalgoederen Inleiding Gebouwen Vastgoedbedrijf Onderwijsgebouwen (WPO, WVO en WEC) Beheer kapitaalgoederen openbare ruimte Beheer wegen, constructies, openbare verlichting en stadsmeubilair Riolering Water Groen Financiering en treasury Algemeen Risicobeheer Financieringspositie Kasbeheer Informatievoorziening Bedrijfsvoering Inleiding De agenda voor de ontwikkelingen van de structuur De agenda voor de ontwikkelingen van de cultuur De agenda voor het ontwikkelen van de processen Verbonden partijen Grondbeleid Algemeen Grondbeleid in Uitvoering grondbeleid Prognose van de te verwachten resultaten Grote Steden Beleid 169

3 4. Financiële begroting Overzicht van baten en lasten (exploitatie) Financiële positie en toelichting Meerjarenbegroting Ontwikkeling reservepositie Ontwikkeling voorzieningen Overzicht activa en kapitaallasten Investeringen 185 BIJLAGEN 1 Grote Projecten Overzicht Strategische Investeringen Overzicht GSB afspraken 220 3a GSB Fysiek: Investeringsfonds Stedelijke Vernieuwing (ISV) 223 3b GSB Sociaal, Integratie en Veiligheid 224 3c GSB Economie Autorisatie overzicht programmabegroting 2008 en meerjarenbegroting Autorisatie overzicht routine investeringen Overzicht subsidies Overzicht reserves en voorzieningen 244 7a Reserves 245 7b Voorzieningen 250

4 1. Inleiding 1.1 Samenvatting van de begroting Dordrecht werkt door! Voor u ligt de Programmabegroting 2008 en de Meerjarenbegroting Deze begroting vormt de inhoudelijke en budgettaire uitwerking van de Kadernota 2008 en is een voortzetting van het beleid zoals het college dit bij haar aantreden heeft neergelegd in het meerjarenbeleidsprogramma , dat de raad heeft vastgesteld. Zoals ook in het jaarverslag 2006 en de interimnota 2007 is geconstateerd, boeken wij op verschillende terreinen voortgang. Er zijn echter ook enkele terreinen waar we een ontwikkeling zien die zich niet in de door ons gewenste richting beweegt. Aantrekkelijke (centrum)stad Als het gaat om de te bereiken effecten zien we dat daar voortgang in zit. Onze speciale aandacht is echter vereist voor de bezoekcijfers van de binnenstad en het toeristisch bezoek aan de stad als geheel. Deze cijfers dalen, terwijl we ons op deze indicatoren ten doel hadden gesteld een forse stijging te bewerkstelligen. De stijging die wij beogen is gezien de actuele ontwikkelingen niet meer reëel te noemen,. Om die reden hebben we onze doelstellingen bijgesteld (zie paragraaf 2.5) en nemen we een aantal maatregelen om ervoor te zorgen dat we deze bijgestelde streefwaarden wel halen. Als het gaat om onze output zetten wij volgend jaar een groot aantal van de activiteiten die we vorig jaar zijn gestart door. Daarnaast hebben we op enkele terreinen intensiveringen ingezet. Deze waren voor een deel in de Kadernota opgenomen: - Een nieuwe klimaatbeheersingsinstallatie voor het Dordrechts Museum. - De bouw van een extra sporthal in Dordrecht. - Verbetering van de ruimtelijke en milieukwaliteit in het gebied Merwedehavens met een goede balans tussen wonen en werken. - Deelname aan een proef voor een nieuw nachtnet van NS. Daarnaast hebben we bij de begroting besloten tot intensiveringen als het gaat om het bezoek aan de binnenstad en het toeristisch bezoek in de vorm van maatregelen in de vorm van drie onderdelen: bereikbaarheid (openbaar vervoer), openbare ruimte en evenementen. Voor de lange termijn is het in het licht van de bezoekersaantallen van belang de grote projecten te realiseren. Hoewel er duidelijk voortgang is, zien we ook dat een aantal projecten door bijvoorbeeld ontwikkelingen in de omgeving vertraagd zijn. Voorbeelden daarvan zijn Hofkwartier (vooral Kloostertuin) en Achterom / Bagijnhof. Steeds weer blijkt dus dat daarbij scherpe sturing op de voortgang aan de orde is. Programmabegroting 2008 Pagina 4 van 255

5 Ondersteunen kwetsbare groepen Vast te stellen is dat het ondersteunen van kwetsbare groepen over de hele linie vorm krijgt en dat het beleid zijn vruchten afwerpt. Daarbij past ons als gemeente overigens enige bescheidenheid omdat de economische situatie daarin een belangrijke rol speelt. Toch doen we het beter dan de andere grote steden en daarin zien we een bevestiging van ons beleid. Vanwege de gunstige ontwikkelingen in de hele groep van niet werkende werkzoekenden en bijstandsgerechtigden hebben we onze streefwaarden hoger gesteld dan we in ons MJP hadden gedaan. Onze ambitie is om eventuele achterstand ten opzichte van de andere grote steden (G27) in te lopen en voorsprong vast te houden. Op deze ambitie zien we geen negatieve afwijkingen in de ontwikkeling van de gewenste effecten noch in de gerealiseerde output. Als het gaat om onze output zetten wij volgend jaar een groot aantal van de activiteiten die we vorig jaar zijn gestart door. Daarnaast hebben we op enkele terreinen intensiveringen ingezet. Deze waren voor een deel in de Kadernota opgenomen: Het betreft 16 projecten binnen de gebiedsplannen om de leefbaarheid met maatschappelijke participatie en communicatie te bevorderen. Er is een uitzondering op de positieve ontwikkeling: sport. Op het terrein van sport is een afname van het aantal deelnemers te zien, terwijl sport is gedefinieerd als een belangrijk instrument in het meer laten meedoen van alle Dordtenaren. Het college heeft om die reden met de raad het beleidskader sport besproken en bij deze begroting is voor een aantal onderdelen daarvan extra geld beschikbaar gesteld. Veilige en leefbare leefomgeving Ook deze ambitie wordt verwezenlijkt. Uit de monitor leefbaarheid en veiligheid blijkt dat de ontwikkeling van zowel de subjectieve als de objectieve indicatoren over de hele linie de goede kant uitgaat. Op een aantal punten heeft dit zelfs geleid tot het formuleren van een hogere ambitie voor de rest van de collegeperiode (rondom de vermogens- en geweldsdelicten). Als het gaat om onze output zetten wij volgend jaar een groot aantal van de activiteiten die we vorig jaar zijn gestart door. Daarnaast hebben we intensiveringen ingezet op het onderhoud van de openbare ruimte om de huidige goede kwaliteit te kunnen behouden. Uit de cijfers blijkt ook dat met name Crabbehof een wijk is die onze aandacht behoeft. Het programma dat daar in samenspraak met de bewoners is geformuleerd en dat ook in het overleg met Minister Vogelaar in combinatie met Wielwijk een hoofdrol speelt, tracht een antwoord te geven op de uitdagingen die daar spelen. Programmabegroting 2008 Pagina 5 van 255

6 1.1.2 Financiële hoofdlijnen voor 2008 en verder Het financiële perspectief voor de exploitatie voor De Kadernota 2008 vormt de basis voor het financiële perspectief In de Kadernota is de invloed van loon- en prijsontwikkelingen, ontwikkelingen in de bedrijfsvoering en ontwikkelingen in de inkomsten in beeld gebracht. Daarnaast heeft besluitvorming plaatsgevonden over in- en extensiveringen en is de beschikbare vrije investeringsruimte geactualiseerd. Hierbij is voor 2008 geen sluitend financieel perspectief gepresenteerd. Voor de jaren 2009 en verder is wel een sluitend perspectief. Het financiële perspectief van de Kadernota was een tekort van in 2008, in 2009 een overschot van , in 2010 een overschot van en in 2011 een overschot van 5,3 miljoen. Na vaststelling van de Kadernota 2008 hebben diverse (autonome) ontwikkelingen invloed gehad op de begroting staand beleid, waaronder de Junicirculaire en Drechtwerk. Deze en andere ontwikkelingen worden hieronder genoemd en zijn in het geactualiseerde perspectief meegenomen. *1.000 Perspectief Kadernota Perspectief na uitwerkingen Totaal exploitatie claims Totaal dekkingsvoorstellen Kadernota Autonome ontwikkelingen begroting staand beleid Algemene uitkering (Junicirculaire 2007) Dividend Eneco Drechtwerk Kinderopvang Begroting 2008 geactualiseerd staand beleid Bijstellingen begroting staand beleid Taakstelling Stadsbeheer Verruimde en verbrede culturele programmering -490 Kapitaallasten Begroting Intensiveringen Urgentieprogramma Binnenstad Sportclaims uitwerkingen sportclaims Leefbaarheid Crabbehof pm pm pm pm Huisvesting vergadervleugel Begroting In financiële zin biedt de begroting een solide basis voor de komende jaren. De begroting is structureel sluitend. In meerjarenperspectief is zelfs sprake van een begrotingsoverschot. Voor een verdere toelichting op de financiële begroting wordt verwezen naar de Begrotingsprogramma s (hoofdstuk 2) en de Financiële begroting (hoofdstuk 4). Programmabegroting 2008 Pagina 6 van 255

7 Lokale lasten Op het terrein van de lokale lasten voert Dordrecht een terughoudend tarievenbeleid. De lokale lastendruk wordt grotendeels gevormd door de woonlasten. Tot de woonlasten worden gerekend de tarieven van de OZB, rioolrechten en afvalstoffenheffing, welke zich ten opzichte van 2006 als volgt hebben ontwikkeld (X 1): % OZB-eigenaar 169,12 172,56 175,11 1,5% Rioolrecht-eigenaar 64,93 65,90 68,54 4,0% Rioolrecht-gebruiker 83,76 84,96 88,32 4,0% Afvalstoffenheffing 228,12 234,96 234,96 0,0% Totaal 545,93 558,38 566,93 % stijging/afname t.o.v. vorig jaar -18,6% 2,3% 1,5% % stijging exclusief OZB-gebruiker 1,5% Uit bovenstaande tabel volgt dat de totale woonlasten in Dordrecht in 2007 met 2,3% zijn gestegen ten opzichte van het jaar daarvoor. Voor 2008 wordt een totale verhoging van de woonlasten van 1,5% geraamd. Grafisch is de ontwikkeling van de tot de woonlasten gerekende tarieven als volgt: % stijging woonlasten tov vorig jaar 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0% OZB Rioolrecht Afvalstoffen Kortheidshalve wordt voor meer informatie en relevante uitgangspunten over de diverse lokale heffingen verwezen naar de paragraaf Lokale heffingen (3.1). Programmabegroting 2008 Pagina 7 van 255

8 1.2 Samenstelling van het bestuur Gemeenteraad en raadscommissies De gemeenteraad van de gemeente Dordrecht telt 39 raadsleden. De zetelverdeling is als volgt Aantal zetels PvdA VVD ECO-DORDT CDA Groenlinks Christenunie/SGP D'66 BV DORDT VSP Fractie Karapinar College van Burgemeester en Wethouders R.J.G. Bandell, burgemeester Portefeuille: Algemene en kabinetszaken, Brandweer, Politie, Integrale veiligheid, Communicatie en Stadspromotie, Bestuurlijke betrekkingen, Sociaal Geografisch Bureau, Internationale samenwerking en Publiekszaken. J.W. Spigt (PvdA), wethouder Portefeuille: Sociale zaken en Sociale Dienst Drechtsteden, Arbeidsmarktbeleid en Werkgelegenheid, Drechtwerk, Ruimtelijke Ontwikkeling en Binnenstad, Cultuur en media en Integratie, inburgering en asielzoekers. Projecten: Energiehuis, Stadswerven, Hofkwartier, Achterom/Bagijnhof F.J. van den Oever (VVD), wethouder Portefeuille: Economische zaken en Toerisme, Grondbedrijf, Havenbedrijf, Stadsmarkten, Stadsbeheer (openbare ruimte), Verkeer en vervoer, Waterbus en Regionale ontwikkelingsmaatschappij. Projecten: Zeehavengebied, Ondertunneling Laan der Verenigde Naties en Kilweg Programmabegroting 2008 Pagina 8 van 255

9 D.A. van Steensel (CDA), wethouder Portefeuille: Financiën, Grote Steden Beleid, Kiltunnel, Essenhof en Eneco, Onderwijs en Educatie (incl. peuterwerk, voor- en vroegschoolse educatie, taaltrajecten en alfabetisering), Milieu (incl. water en riolering, afval, externe veiligheid, Netwerk en Gevudo) en Stichting De Biesbosch. Projecten: Leerpark, Strategisch Groen Project A.T. Kamsteeg (Christen Unie/SGP), wethouder Portefeuille: Volkshuisvesting en Stedelijke Vernieuwing, Bouwen en Wonen, Monumentenzorg en Archeologie, WMO en zorg (w.o. ouderen- en gehandicaptenbeleid, volksgezondheid, vrouwenopvang, verslavingszorg en maatschappelijke opvang), Welzijn (w.o. buurtwerk, vrijwilligerswerk en bibliotheek) en Regionale samenwerking. Project: Herstructurering Dordt West J.H. Lagendijk (PvdA), wethouder Portefeuille: Jeugd en jongeren (w.o. kinderopvang, Jeugdgezondheidszorg en jongerenwerk), Sport en Recreatie, Wijkgericht Werken, Personeel en Organisatie, Huisvesting en ICT, Bestuurlijke vernieuwing en participatie en Vastgoedbedrijf. Projecten: Gezondheidspark, Sportboulevard, Maasterras en Belthurepark. H.W.M. Wesseling, gemeentesecretaris Portefeuille: schakel tussen College en organisatie, hoofd van de ambtelijke organisatie, voorzitter van de Directieraad, adviseur van het College, lid van de Netwerkdirectie Drechtsteden. Programmabegroting 2008 Pagina 9 van 255

10 1.3 Kerngegevens van de stad Deze paragraaf die informatief van aard is- geeft de ontwikkeling weer van een aantal kerngegevens van de gemeente Dordrecht per 1 januari van het jaar. Sociale structuur Aantal inwoners Waarvan: - Inwoners < 20 jaar - Inwoners van 20 tot en met 64 jaar - Inwoners > 64 jaar Aantal bijstandsgerechtigden Waarvan: - WWB (<65 jaar) - IOAW / IOAZ Fysieke structuur Aantal woonruimten Waarvan: - Woningen - Recreatiewoningen - Wooneenheden - Bijzondere woongebouwen Aantal koopwoningen Aantal huurwoningen Aantal éénsgezinswoningen Aantal meergezinswoningen Oppervlakte gemeente (in hectare) Waarvan: - Oppervlakte land - Oppervlakte binnenwater Meer statistische gegevens over Dordt op Aantal woonruimten per 1 januari Aantal inw oners per 1 januari < 20 jaar jaar > 64 jaar Programmabegroting 2008 Pagina 10 van 255

11 2. Begrotingsprogramma s De programmabegroting 2008 bestaat uit de volgende programma s: 1. Veiligheid; 2. Sociale en Culturele Infrastructuur; 3. Werk en Scholing; 4. Wonen en Leefbaarheid; 5. Ondernemerschap en Bereikbaarheid; 6. Bestuur, Participatie en Dienstverlening; 7. Algemene dekkingsmiddelen. De zeven programma s dekken het gehele werkterrein van de gemeente af. Bij elk begrotingsprogramma is grafisch aangegeven welk financieel aandeel het heeft op de totale gemeentelijke lasten. Elke programma kent een zelfde indeling. Eerst wordt de Staat van de stad beschreven. Met de meest recente cijfers wordt beschreven hoe we er als stad voorstaan. Vervolgens wordt aangeven welke effecten er binnen dat programma gerealiseerd zouden moeten worden (outcome / wat willen we bereiken). Daarbij geven we ook aan wat de meest actuele meting is. Vervolgens is bij elk thema aangegeven welke activiteiten, prestaties en projecten zullen worden uitgevoerd (output / wat gaan we ervoor doen?) om deze effecten te behalen. Ook wordt bij elk thema aangegeven welke producten deel uitmaken van het thema en welke kosten met het thema gemoeid zijn (wat mag het kosten). Verder wordt bij elk thema - voor zover van toepassing ter informatie aangegeven welke strategische investeringen er voor 2008 gepland staan. In deze begroting vindt u in elk programma een tabel met daarin heldere en vaak gekwantificeerde ambities als het gaat om te bereiken maatschappelijke effecten (outcome). Om misverstanden daarover te voorkomen zijn de volgende opmerkingen op hun plaats: - Het is van belang de relatieve betekenis van deze cijfers te benadrukken vanwege de vele factoren die op de indicatoren van invloed zijn. De gemeente stelt zich ten doel te leren van de ontwikkeling op deze indicatoren. De gemeente is niet als enige aan zet maar wil daarmee wel duidelijk aangeven wat zijn ambitie is. - In de tabellen vindt u in de eerste kolom het effect dat we nastreven, vervolgens de indicatoren waarmee we meten of we dat effect ook daadwerkelijk halen. In de kolom nulwaarde staat de beginwaarde van de indicator. Deze beginwaarde is bepaald bij de start van deze collegeperiode. In de laatste kolom is opgenomen welke mate van ambitie bestaat op de betreffende indicator. Daarbij zijn drie categorieën: namelijk gelijk, licht en zwaar. Deze mate van ambitie is vervolgens vertaald in streefwaarden waarbij statistische significantie een belangrijke rol heeft gespeeld. Tevens is een kolom meest actuele meting opgenomen. Hierin vindt u de meest recente cijfers van de vastgestelde indicatoren. - Ten opzichte van de tabellen uit de begroting 2007 zijn drie soorten wijzigingen toegepast. Op basis van het rapport van de rekenkamer over het MJP zijn enkele fouten hersteld (bijvoorbeeld cijfers rondom voortijdig schoolverlaten, werkloosheid en bijstand). De meest actuele waarden van indicatoren zijn opgenomen en in verband gebracht met de vastgestelde streefwaarden. Op enkele plaatsen (zie inleiding) zijn vanwege grote verschillen tussen Programmabegroting 2008 Pagina 11 van 255

12 streefwaarde en actuele waarde de streefwaarden voor de komende jaren aangepast (zowel positief als negatief). Het betreft dan in positieve zin (hier zijn dus ambitieuzere doelstellingen opgenomen dan in het MJP): vermogensdelicten, geweldsdelicten, werkloosheid, bijstand, arbeidsongeschiktheid, evenementen, voorzieningen ouderen, kwaliteit woningvoorraad en luchtgehinderden. In negatieve zin zijn de toeristische bezoekersaantallen aangepast. - In de tabellen is op verschillende plaatsen geen streefwaarde ingevuld omdat in dat jaar ofwel geen meting van de betreffende waarde plaatsvindt ofwel het niet mogelijk was een statistisch significante waarde te definiëren; - In de prestaties, activiteiten en projecten (output/wat gaan we ervoor doen?) in deze begroting is per thema neergelegd wat wij zelf in ieder geval zullen doen om die effecten te bereiken. Daarover leggen wij verantwoording af. - Bij de behandeling van de rapportage van de rekenkamer hebben raad en college afgesproken dat in de aanloop naar de vaststelling van de begroting 2008 een discussie gevoerd zou worden over de keuze van indicatoren per begrotingsprogramma. Met de uitkomsten daarvan is in deze versie nog geen rekening gehouden. Wat mag het kosten? Programma's Begroting Lasten Baten Saldo* Saldo's 1 Veiligheid Sociale en Cultruele Infrastructuur Wonen en Leefbaarheid Werk en Scholing Ondernemerschap en Bereikbaarheid Bestuur, Participatie en Dienstverlening Algemene Dekkingsmiddelen Begroting voor bestemming Mutatie reserves Begroting na bestemming * - = Nadelig saldo / + = Voordelig saldo Bedragen * Investeringen Investeringen naar programma's Reservering Krediet Uitgaven Restant reservering Veiligheid Sociale en culturele infrastructuur Wonen en leefbaarheid Werk en scholing Ondernemerschap en bereikbaarheid Algemene dekkingsmiddelen Bedragen * Programmabegroting 2008 Pagina 12 van 255

13 2.1 Veiligheid Staat van de stad Dordrecht wordt veiliger. Dat is ook het gevoel van de Dordtenaren, waarvan 82% in 2007 aangeeft zich over het algemeen veilig te voelen in de stad. Het aantal burgers dat zich soms onveilig voelt in de stad daalde van 32% in 2005 tot 27% in 2007 en het rapportcijfer dat Dordtenaren geven aan de veiligheid in hun buurt steeg van 6,7 in 2005 tot 6,9 in De Dordtse aangiftecijfers zijn vanaf 2005 nagenoeg gelijk gebleven (rond de 8000). Dit is aanmerkelijk lager dan de aangiftecijfers van 2003, het referentiejaar voor het prestatiecontract van de politie, toen het aantal rond lag. Het ophelderingspercentage vertoont een stijgende lijn en ligt in 2006 op 27%. In overeenstemming met het verbeterde veiligheidsgevoel en de aangiftecijfers daalde de indicatorscore voor vermogensdelicten naar 3.7 en ligt daarmee onder de in 2009 beoogde score van 4.0 (bron: MJP). De indicatorscore dreiging bleef ten opzichte van de nulmeting gelijk op 1.2, maar het slachtofferschap van geweldsdelicten daalde van 7% naar 5%. Dordtenaren gaven ook aan minder vaak het slachtoffer te zijn geweest van vermogensdelicten (diefstal, vernieling, inbraak). Het aandeel daalde van 42% naar 34% in 2007 en is daarmee ook gunstiger dan de beoogde streefwaarde uit het MJP. Veel delicten worden gepleegd door een relatief kleine groep veelplegers. Veelplegers maken zich vooral schuldig aan 'kleine' criminaliteit, zoals diefstallen. Het aantal veelplegers is licht afgenomen van 132 in 2004 tot 129 in 2005 naar 120 in Het aantal jongeren tussen de 12 en 24 jaar die verdacht zijn van een delict blijft stijgen. In 2006 staan 1216 jeugdige verdachten geregistreerd. In 2005 lag dit aantal nog op Hoewel de groei een landelijk gegeven is, ligt het aantal in onze stad vrij hoog. Uit de laatste Jongerenmonitor van 2003 blijkt dat 66% van de Dordtse jongeren zich overdag veilig voelt. In de avond is het veiligheidsgevoel onder de jongeren duidelijk minder, 38% zo blijkt uit diezelfde monitor. De volgende meting is voorzien in het najaar van De nieuwe cijfers komen beschikbaar in het voorjaar van In totaal zijn in verkeersslachtoffers gevallen op Dordtse wegen. Dat zijn 189 verkeersslachtoffers inclusief de rijkswegen A16, N3 en N217 (dit zijn wegen die buiten het beheer van de Gemeente Dordrecht vallen). In totaal is het aantal verkeersslachtoffers afgenomen ten opzichte van vorig jaar, terwijl het aantal ernstige verkeersslachtoffers licht is toegenomen van 51 naar 57 slachtoffers op Dordtse wegen. In 2008 zal de eerste landelijke meting plaatsvinden voor de nieuwe integrale veiligheidsmonitor, waarvan de uitkomsten in de loop van 2009 worden verwacht. De gegevens uit de monitor maken een betere vergelijking tussen de verschillende gemeenten mogelijk. Programmabegroting 2008 Pagina 13 van 255

14 Wat willen we bereiken? De zorg voor veiligheid is een kerntaak van de overheid. Veiligheid is een voorwaarde voor de kwaliteit van het (samen-)leven van burgers en voor de aantrekkelijkheid van de stad. De overheid heeft een bijzondere, maar geen exclusieve verantwoordelijkheid voor veiligheid. Ook van maatschappelijke organisaties, burgers en bedrijfsleven wordt een bijdrage verwacht in het vergroten van veiligheid. Het werken aan veiligheid rekenen we tot de kerntaken van de gemeente en van de organisaties waarmee wij samenwerken. Met het in de vorige raadsperiode vastgestelde Integraal Veiligheids Programma (IVP) is een impuls gegeven aan het veiligheidsbeleid van de stad en een nog nauwere samenwerking tussen de veiligheidspartners. Tal van initiatieven en maatregelen hebben een bijdrage geleverd aan het bereiken van de hiervoor genoemde resultaten. Voor ons is dit geen reden om eens rustig achterover te gaan zitten. Ook de komende periode zijn wij ambitieus als het gaat om het verbeteren van de subjectieve en objectieve veiligheid en het verbeteren van de veiligheid op scholen. Samen met de inwoners van de stad, maatschappelijke organisaties en onze primaire veiligheidspartners willen we de ontwikkeling naar een veiliger stad vasthouden en uitbreiden in de komende jaren. Het raamwerk hiervoor is in 2007 vastgelegd in het Integraal Veiligheidsprogramma 2 (IVP ). Voor 2008 wordt dit uitgewerkt in het Jaarplan Integrale Veiligheid Verbeteren van de subjectieve veiligheid De subjectieve veiligheid heeft betrekking op het gevoel van veiligheid dat mensen hebben. De inwoners van Dordrecht gaan zich steeds veiliger voelen. Dit geldt eveneens voor het veiligheidsgevoel in de eigen buurt. Gevoelens van onveiligheid hangen nauw samen met vervelende gebeurtenissen als vermogensdelicten en verschillende vormen van dreiging. Ook hier zien we over het algemeen- een positieve ontwikkeling in de relevante scores. Wij willen de bereikte resultaten vasthouden en fietsendiefstal, diefstal uit auto s, beschadiging of vernieling aan auto s en diefstal vanaf auto s, en inbraak van woningen ook de komende periode verder terugdringen. Datzelfde geldt voor het aantal vervelende voorvallen en misdrijven, zoals bedreiging, overlast en geweldsdelicten en vernielingen in de openbare ruimte. Verbeteren van de objectieve veiligheid De objectieve veiligheid betreft de feitelijke veiligheid. Zoals onder meer blijkt uit het aantal aangiften bij de politie en het ophelderingspercentage van delicten, is de objectieve veiligheid afgelopen jaren toegenomen. Het regeerakkoord spreekt van een reductie ten opzichte van 2002 met 25%. Een belangrijk deel daarvan is in de afgelopen periode al gerealiseerd. Extra accent zal worden gelegd bij delicten waar nog onvoldoende resultaat is bereikt in de afgelopen periode, zoals vernielingen en geweldsdelicten. Gezien de gunstige eerste meetresultaten zullen wij bovendien de MJP doelstellingen met betrekking tot slachtofferschap vermogens- en geweldsdelicten en de indicatorscore vermogensdelicten aanscherpen: slachtofferschap vermogensdelict van 42% naar 34% eind 2009 (was 39%), slachtofferschap geweldsdelicten van 7% naar 5% eind 2009 (was 7%) en de indicatorscore vermogensdelicten van 4,3 naar 3,7 eind 2009 (was 4,0). Een punt van zorg is de stijging van het aantal jeugdige verdachten. In 2002 waren het er nog 790, in en in Hoewel het aantal jeugdige verdachten in vrijwel alle grote steden toeneemt, laat Dordrecht een bovengemiddelde groei zien. Het is onze ambitie om met gerichte maatregelen het aantal jeugdige delictplegers tot 900 in 2010 terug te brengen. Programmabegroting 2008 Pagina 14 van 255

15 Dordrecht behoort met betrekking tot fysieke veiligheid tot de vijftien meest risicovolle gemeenten in Nederland. Dit komt door de ligging van de stad aan een druk knooppunt van weg-, spoor en waterverbindingen, met gevaarlijke stoffen en industriële risico s vlak bij woonwijken en de oude Binnenstad. Gelukkig is Dordrecht tot nu toe nog nauwelijks geconfronteerd met (zware) ongevallen. Desondanks is het van groot belang dat de gemeente via gerichte stappen zware incidenten zoveel mogelijk helpt voorkomen en dat, mocht een ramp of zwaar ongeval zich voordien, deze adequaat kan worden bestreden. Hieraan zullen wij ook in de komende jaren actief blijven werken. Zoals in het MJP beschreven streven we ook naar een verhoging van de objectieve en subjectieve verkeersveiligheid. Het streven is een kleiner aantal verkeersdoden en gewonden (van 208 in 2005 naar 188 in 2010). In het afgelopen jaar heeft het Ministerie van Verkeer en Waterstaat de doelstellingen uit de Nota Mobiliteit aangescherpt. Als we deze doelstellingen doorvertalen naar de Dordtse situatie betekent dit dat we het aantal dodelijke slachtoffers en ziekenhuisgewonden in 2010 moeten zien te beperken tot respectievelijk 3 en 69. Verbeteren van de veiligheid op scholen Al enkele jaren gaat bijzondere aandacht uit naar de veiligheid op scholen. Sinds het afsluiten van het Convenant Veilig in/om School in 1999 tussen de Dordtse scholen, politie, openbaar ministerie en de gemeente Dordrecht zijn allerlei activiteiten opgezet die moeten leiden tot vermindering van de jeugdcriminaliteit en tot versterking van het gevoel van veiligheid onder de jongeren. Belangrijk hierbij is het gevoel van veiligheid op en om de school. Uit de laatste meting in 2006 komt duidelijk naar voren dat het merendeel van de leerlingen op de Dordtse scholen zich (bijna) nooit onveilig voelt. Het is onze ambitie om dit (hoge) niveau ook in de komende jaren vast te houden. Extra aandacht zal daarbij worden gegeven aan de veiligheid op en rond het Leerpark. Rol gemeente De veiligheidsaanpak is nog steeds sterk gericht op gemeentelijke partners, politie en justitie. Het is belangrijk de burger uit te dagen om zelf ook een bijdrage te leveren aan het creëren van een veiliger stad. Op dit punt is de ambitie van het IVP2 aangescherpt. De gemeente speelt een faciliterende rol bij het stimuleren van burgerparticipatie. Daarnaast wordt geïnvesteerd in het verwachtingspatroon dat burgers van de overheid op het gebied van veiligheid mogen hebben. De gemeente dient duidelijk te communiceren welke beleidsafwegingen worden gemaakt en wat de burger wel en niet kan verwachten. De gemeente Dordrecht constateert dat de samenwerking met de partners de afgelopen jaren sterk is toegenomen. Versterking van de keten blijft echter een punt van aandacht. In dit verband wordt onder andere gedacht aan het versterken van de samenhang tussen de partners, het afsluiten van convenants- en samenwerkingsovereenkomsten, het instellen van afstemmingsoverleggen en het afstemmen van werkprocessen tussen de betrokken organisaties. Onderdeel van de regierol is het verder verbeteren van de samenwerking in de uitvoering van de veiligheidsketen. Met de totstandkoming van een gemeenschappelijk jaarprogramma integrale veiligheid, als uitwerking van dit IVP2, zullen politie, justitie en gemeente ook in 2008 invulling geven aan de afspraken in het kader van het lokale veiligheidsbeleid Programmabegroting 2008 Pagina 15 van 255

16 Wat willen we bereiken? Outcomedoelstelling (beoogde effecten) Indicator nulwaarde Streefwaarde 2007 meest actuele meting Streefwaarde 2008 Streefwaarde 2009 Streefwaarde 2010 Mate van ambitie Verbeteren subjectieve veiligheid Onveiligheidsgevoel algem. 32% 28% 27% 25% (% wel eens onveilig) Zwaar Rapportcijfer veiligheid in de buurt 6.7 6,7 6,9 7 Licht Onveiligheidsgevoel buurt 23% 20% 22% 20% (% wel eens onveilig) Licht Indicatorscore vermog.delicten ,7 3,7 Licht Indicatorscore dreiging 1.2 1,2 1.0 Licht Veiligheidsgevoel algemeen Nieuw PM 82% PM (% in het alg. veilig) Nieuw Veiligheidsgevoel buurt Nieuw PM 83% PM (% algem. veilig in buurt) Nieuw Veiligheidsgevoel jongeren - Dag 66% x* 70% Licht - Nacht 38% x* 45% Zwaar Indicatorscore verkeersveiligh Licht Verbeteren objectieve Aantal aangiftes Gelijk veiligheid - % ophelderingen 24% 26% 27% 28% 30% 30% Zwaar Slachtofferschap - Vermogensdelicten 42% 40% 34% 34% Licht - Geweldsdelicten 7% 7% 5% 5% Gelijk Aantal jeugdige verdachten Zwaar Aantal jeugdige veelplegers Licht Aantal volwassen veelplegers Licht Meldingen huiselijk geweld - Aantal eerste meldingen Licht - Aantal herhaalde meldingen Licht Aantal verkeersslachtoffers pj Licht -Aantal jeugdige slachtoffers Licht Mate overschrijding groepsrisico transp.routes per kmvak - Spoor Licht - Weg Gelijk Verbetering veiligheid Rapportcijfer veiligheid schoolplein 7.9 8, Gelijk op scholen Rapportcijfer veiligheid in school 8.3 8, Gelijk *= gegevens uit Jongerenmonitor komen beschikbaar voorjaar 2008 Programmabegroting 2008 Pagina 16 van 255

17 Wat mag dat kosten? Programma Veiligheid Begroting Thema Lasten Baten Saldo* Saldo's Sociale veiligheid Fysieke veiligheid Verkeersveiligheid Integrale veiligheid Begroting voor bestemming Mutatie reserves Begroting na bestemming * - = Nadelig saldo / + = Voordelig saldo Bedragen * Investeringen Veiligheid Bedragen * Thema Fysieke veiligheid Reservering Krediet Uitgaven Restant reservering SV05 2e uitrukpost brandweer Thema Verkeersveiligheid Reservering Krediet Uitgaven Restant reservering B16 Verkeersplan binnenstad V01 Verkeersmanagement V02 Verkeersveiligheidsplan V09 Wijkverkeersplannen V20 Wijkverkeerplan 19e eeuwse schil Totaal Programma Veiligheid Bedragen * Programmabegroting 2008 Pagina 17 van 255

18 Thema Sociale veiligheid Wat gaan we daarvoor doen? Onder sociale veiligheid wordt verstaan de veiligheid voorzover deze afhankelijk is van intermenselijke verhoudingen. Denk bijvoorbeeld aan thema s als jeugd, geweld, diefstal, verkeer en overlast. Bestaande activiteiten en maatregelen op het gebied van jeugd, overlast, diefstal en geweld zullen worden voortgezet en waar nodig en mogelijk worden uitgebreid. Bijvoorbeeld de aanpak van diefstal door campagnes, instandhouding van het Jeugd Preventie Team en veiligheid in en om de school. De jeugd blijft ook de komende jaren een belangrijk aandachtsveld voor ons college. Om de groei van het aantal jeugdige verdachten te keren doen we verschillende dingen. Jaarlijks worden 200 jongeren door het Jeugd Preventie Team begeleid. Wij zullen er via Zuid-Holland Zuid op aansturen dat JPT s zich ook zullen richten op de slachtoffers van criminaliteit. Verder gaan we door met het jeugdketenoverleg bij justitie, HALT, het project Veilig in en om de school, jeugdsignaleringsnetwerken voor alle wijken en de aanpak van overlastgevende jeugd in de wijken. De samen met politie en maatschappelijke organisaties ontwikkelde Beke-aanpak, gericht op hinderlijk en overlastgevend gedrag van jongeren wordt structureel ingezet op de plaatsen waar dit het meest nodig is. In samenwerking met politie en stadsbeheer zal extra aandacht worden besteed aan vernielingen in de wijken. Speciale aandacht zal worden besteed aan de vernieling van Abri s. Daarnaast zal stevig ingezet blijven worden op de aanpak van schoolverzuim. Inmiddels zijn voor alle zeven scholen veiligheidsscans gemaakt. Op basis hiervan hebben de scholen zich verplicht uiterlijk in 2010 over een actueel veiligheidsplan te beschikken (GSB). Extra aandacht zal worden besteed aan de veiligheid op en rond het Leerpark. Zoals aangekondigd in het IVP2 zullen we bezien welke maatregelen in het verlengde van het landelijke Actieplan tegen Geweld in Dordrecht kunnen worden ingezet in relatie met op dat gebied onderkende problematiek in de stad. We verwachten daarover medio 2008 een rapportage aan de raad aan te kunnen bieden. De inzet van slachtofferhulp aan slachtoffers van geweldsmisdrijven en gebruik van het landelijk schadefonds geweldsmisdrijven zal daarbij worden betrokken. De gemeente zal een proef met agressiemicrofoons door de politie bij een horecazaak faciliteren. In de regio Zuid-Holland Zuid is enkele jaren geleden een aanpak huiselijk geweld ontwikkeld. Dordrecht vervult hierin de regierol en samen met een groot aantal organisaties is een ketenaanpak ontwikkeld, gericht op preventie en signalering, opvang en herstel. Wij zullen de hulp aan mishandelde vrouwen de komende periode voortzetten. De gemiddelde verblijfsduur dat vrouwen in een opvangvoorziening (geheimadres of begeleid wonen) zitten moet omlaag. Met het omlaag brengen van de gemiddelde verblijfsduur willen we met een zelfde opvangcapaciteit (= 75 plaatsen) meer vrouwen helpen. Het streven is dat voor % meer vrouwen opgevangen kunnen worden in geheimadresvoorzieningen en 52% meer in het begeleid wonen traject. Bijzondere aandacht geven we aan de zogenaamde risicogebieden en veiligheid in de wijken. Er is een convenant opgesteld met onder andere de NS over het verbeteren van de objectieve en subjectieve veiligheid op en rond de drie NS stationsgebieden (GSB). In het convenant zijn afspraken neergelegd om een pakket Programmabegroting 2008 Pagina 18 van 255

19 aan maatregelen uit te voeren ter verbetering van de objectieve en subjectieve veiligheid in de stationsgebieden, zoals onder meer extra toezicht, waaronder het cameratoezicht op Dordrecht Centraal. Tevens wordt geparticipeerd in het veiligheidsarrangement Merwede-Lingelijn. Dordrecht geeft daarmee uitvoering aan het landelijke Aanvalsplan Sociale Veiligheid Openbaar Vervoer. Binnen de gebiedsgerichte aanpak krijgt wijkveiligheid in samenwerking met de partners in de wijken meer aandacht. Onder meer in het kader van het actieplan Krachtwijken. We blijven zichtbaar in de wijken door de inzet van onze stadswachten die sinds 2006 in alle Dordtse wijken worden ingezet (GSB). Een nieuw handhavingsinstrument voor de stadswachten is de bestuurlijke boete. De bestuurlijke boete kan worden ingezet voor de handhaving van kleinere delicten (zoals vuil op straat, graffiti, wildplassen en hondenpoep). De wet die de bestuurlijke boete mogelijk maakt is nog niet aangenomen. Bovendien wordt landelijk een andere beweging gesignaleerd. Het alternatief van de bestuurlijke boete is strafrechterlijke afdoening via het OM. Alvorens tot invoering over te gaan vindt er in Dordrecht eerst een onderzoek plaats naar de mogelijkheden en consequenties van beide instrumenten. We blijven doorgaan met het inzetten van het Keurmerk Veilig Wonen voor zowel nieuwbouw woningen als de bestaande bouw. Voor de nieuwbouw sluit Dordrecht aan bij de landelijke afspraken over het Keurmerk Veilig Wonen. Volgens landelijke afspraken moet 100% van de nieuwbouwwoningen worden opgeleverd onder het Keurmerk. In Dordrecht gaat het tot 2009 om totaal 2000 woningen. Voor de bestaande bouw zal Dordrecht er naar streven om in % (= 5200) te hebben voorzien van het Keurmerk Veilig Wonen (GSB). Van de ruim woningen zijn er tot en met bestaande woningen voorzien van het Keurmerk Veilig Wonen. We stimuleren dit door het nemen van maatregelen en we zoeken aansluiting bij de landelijke aanpak van het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid dat landelijk het beheer heeft van het keurmerk. Door de politie is vastgesteld dat het aantal geregistreerde overlastgevenden in was (het recente cijfer is nog niet voorhanden). Het gaat hierbij om personen die vaker dan eenmaal in dat jaar als overlastgevend zijn geregistreerd. Voor deze groep is er in de maatschappelijke opvang de laagdrempelige opvang (slaaphuis) en dagopvang. Op dit moment kan zo n 20% (=50) van de overlastgevenden dagelijks gebruik maken van de dagopvang en circa 10% (=25) kan gebruik maken van het slaaphuis. Het is de ambitie van de gemeente Dordrecht om voor 2010 dit aantal te verhogen tot respectievelijk 25% voor de dagopvang en 14% voor de nachtopvang (GSB). Daartoe zullen wij de opnamecapaciteit met 3 extra plaatsen verhogen. Tevens proberen we een afname van het aantal overlastgevenden te bewerkstelligen door in te zetten op preventie en signalering. De gemeente heeft de regie op de aanpak van overlastgevende panden. Met de primair betrokken partners zijn afspraken gemaakt over de wijze waarop deze regie wordt vormgegeven. Uitgangspunt van de aanpak is primair interventie door betrokken partijen op wijkniveau. Als de interventiemogelijkheden in de wijk zijn uitgeput, wordt er vanuit de gemeente een handhavingsscenario op maat ontwikkeld. Om tot een goede informatieuitwisseling te komen heeft de gemeente in 2006 een convenant gesloten met de politie, de GGD en de woningcorporaties. Op dit moment zijn er ongeveer 29 panden in beeld als (potentieel) overlastpand. Programmabegroting 2008 Pagina 19 van 255

20 Wat mag het kosten? Thema Sociale Veilgheid Begroting Product Lasten Baten Saldo* Saldo's Veelplegers Risicogebieden Openbare orde Jeugdpreventie Begroting voor bestemming Mutatie reserves Begroting na bestemming * - = Nadelig saldo / + = Voordelig saldo Bedragen * Programmabegroting 2008 Pagina 20 van 255

21 Thema Fysieke veiligheid Wat gaan we daarvoor doen? Fysieke veiligheid kan worden omschreven als de veiligheid voorzover deze afhankelijk is van fysieke factoren die aanleiding kunnen geven tot het ontstaan van branden, ongevallen en rampen. In het kader van fysieke/externe veiligheid is in de afgelopen jaren de veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid (waarin de Brandweer, Milieudienst, GGD/GHOR en de politie samenwerken) verder uitgebouwd en een deel van de gemeentelijke taken overgenomen. De brandweerzorg en brandpreventie-activiteiten voor de gemeente Dordrecht worden verzorgd door de regionale brandweer Zuid-Holland Zuid. Uitwerking van de taken vindt plaats door middel van een dienstverleningsovereenkomst. Uiterlijk begin 2008 wordt een voorstel gedaan voor de tweede uitrukpost. Een goed samenspel tussen lokale overheid en regionale (uitvoerings)organisaties zal moeten worden gewaarborgd om de gemeentelijke verantwoordelijkheid voor fysieke veiligheidsvraagstukken waar te kunnen blijven maken. De aanpak van de externe veiligheid zetten we door. De aanpak bestaat uit het invoeren van maatregelen rond het spoor, het uitvoeren van het regionale programma externe veiligheid en maatregelen op/rond het basisnet transport gevaarlijke stoffen. M.b.t. de maatregelen voor het spoor heeft het ministerie van VROM 15 miljoen beschikbaar gesteld voor het treffen van maatregelen ter versterking van de hulpverlening in de spoorzone. Het geld wordt besteed op basis van een door de regionale brandweer Zuid Holland Zuid opgesteld actieprogramma M.b.t. het basisnet transport gevaarlijke stoffen werken Dordrecht (in VNG verband) en het rijk samen aan een plan om de gevolgen van het basisnet gevaarlijke stoffen voor steden tot een minimum te beperken. Tenslotte beperken we de risico s van rampen en grootschalige incidenten door zorg te dragen voor een actueel rampen(bestrijdings)plan. Jaarlijks worden minimaal 5 gemeentelijke oefeningen gehouden om de kwaliteit van de rampenbestrijdingsorganisatie op peil te houden. Wat mag het kosten? Thema Fysieke veilgheid Begroting Product Lasten Baten Saldo* Saldo's Rampenbestrijding Externe veiligheid Brandweer Begroting voor bestemming Mutatie reserves Begroting na bestemming * - = Nadelig saldo / + = Voordelig saldo Bedragen * Investeringen 2008 Thema Fysieke veiligheid Reservering Krediet Uitgaven Restant reservering SV05 2e uitrukpost brandweer Bedragen * Programmabegroting 2008 Pagina 21 van 255

22 Thema Verkeersveiligheid Wat gaan we daarvoor doen? De stijging van het aantal ernstige verkeersslachtoffers op Dordtse wegen lijkt vooralsnog een incident. Om te voorkomen dat deze stijging doorzet, wordt in 2008 nog meer aandacht besteed aan een integrale aanpak van de verkeersveiligheid in Dordrecht. Dat wil zeggen dat we in 2008 naast het reguliere regionale programma met betrekking tot de verkeerseducatie blijven inzetten op verkeersveiligheid rondom scholen: enerzijds door het plegen van infrastructurele aanpassingen en anderzijds door middel van gedragsbeïnvloeding. Verkeerseducatie levert een bijdrage aan de subjectieve en objectieve verkeersveiligheid, omdat kinderen door de educatie zelfverzekerder deelnemen aan het verkeer en beter gaan begrijpen wat er in het verkeer speelt. Daarnaast voeren we ook in 2008 een permanente verkeerscampagne. Periodiek wordt in de krant duidelijkheid verschaft over een specifieke verkeerssituatie of probleem. Daarnaast zullen we in de komende periode verder uitvoering gegeven aan onderdelen van de wijkverkeersplannen. In de wijkverkeersplannen staan verschillende maatregelen om de verkeersveiligheid, leefbaarheid en de bereikbaarheid in de wijken te verbeteren. Vanaf 2001 is gestart met de uitvoering van de wijkverkeersplannen. In 2008 vinden maatregelen plaats als het aanleggen van veilige fietsstroken op gebiedsontsluitingswegen in de wijken Sterrenburg, Reeland en het starten van voorbereidingen van het aanleggen van veilige fietsstroken in Krispijn. Op basis van een ongevalanalyse worden de gevaarlijkste punten en blackspots (= punt waar de afgelopen 3 jaar 6 of meer letsel/dodelijke ongevallen hebben plaatsgevonden) aangewezen. De aangewezen punten worden op volgorde van ernst aangepakt. In 2008 starten we onder andere met de voorbereiding van de aanpassing van het kruispunt Spuiboulevard / J. de Wittstraat. Wat mag het kosten? Thema Verkeersveiligheid Begroting Product Lasten Baten Saldo* Saldo's Wijkverkeersplannen Begroting voor bestemming Mutatie reserves Begroting na bestemming * - = Nadelig saldo / + = Voordelig saldo Bedragen * Investeringen 2008 Thema Verkeersveiligheid Reservering Krediet Uitgaven Restant reservering B16 Verkeersplan binnenstad V01 Verkeersmanagement V02 Verkeersveiligheidsplan V09 Wijkverkeersplannen V20 Wijkverkeerplan 19e eeuwse schil Bedragen * Programmabegroting 2008 Pagina 22 van 255

23 Thema Integrale veiligheid Wat gaan we daarvoor doen? Samen met de inwoners van onze stad, maatschappelijke organisaties en onze primaire veiligheidspartners willen we de ontwikkeling naar een veiliger stad vasthouden en uitbreiden in de komende jaren. Het IVP2 geeft daarvoor de richting en het kader en zal jaarlijks worden uitgewerkt in een gezamenlijk jaarplan van (in elk geval) gemeente, openbaar ministerie en politie. Extra accent leggen we bij een verbetering van de gezamenlijke informatiepositie, bevorderen van meer eigen verantwoordelijkheid en betrokkenheid van bewoners en (nog) meer aandacht voor de oplossing van veiligheidsvraagstukken in de wijken. Met ingang van 2008 zal de regierol van de gemeente voor integrale veiligheid wettelijk worden vastgelegd door in de Gemeentewet de verplichting tot het hebben van een gemeentelijk integraal veiligheidsplan op te nemen. In het jaarplan Integrale Veiligheid zullen voor 2008 de concrete acties en maatregelen van de partners in samenhang worden aangegeven. Gemeenten worden in eerste instantie zelf verantwoordelijk voor de uitvoering van de drank- en horecawetgeving. De inzet is dat de DHW dusdanig wordt aangepast dat het toezicht overgaat naar gemeenten. Rijk en VNG maken nadere afspraken over het coffeeshopbeleid, prostitutie en fietsendiefstal. In 2008 zal voor de eerste maal het onderzoek voor de nieuwe landelijke veiligheidsmonitor plaatsvinden. De resultaten daarvan worden in 2009 verwacht. In het kader van het bestuursakkoord is verder afgesproken dat binnen het project veilige gemeenten een benchmark zal worden ontwikkeld. Aan de hand van de in 2007 uitgevoerde pilot met een meldpunt signalering radicalisering zal begin 2008 worden bezien hoe de signaleringsfunctie binnen de gemeente vorm zal worden gegeven. De aanpak van veelplegers werpt vruchten af. In Dordrecht staan in veelplegers geregistreerd. De gemeente heeft de regie voor de nazorg van veelplegers in aansluiting op justitiemaatregelen. In het kader van de GSB afspraken zal jaarlijks aan 15 volwassen en 6 jeugdige veelplegers een nazorg/resocialisatietraject worden aangeboden. Het is de bedoeling dat 80% van de deelnemers het aangeboden traject met succes afrondt (GSB). De gemeentelijke verantwoordelijkheid voor de nazorg wordt de komende jaren verder uitgebouwd, maar stuit op grenzen ten aanzien van de beschikbaarheid van adequate huisvesting en capaciteit van maatschappelijke instellingen. In het bestuursakkoord tussen VNG en rijk is afgesproken dat de nazorg voor ex-gedetineerden versterkt moet worden. Ook binnen onze organisatie wordt hieraan gewerkt. Het handhavingsproject zal in de planperiode als apart project binnen het kader van het IVP2 worden gecontinueerd. Doelstelling is in 2010 de professionalisering van de handhaving volledig afgerond te hebben. In 2008 zal onder andere een nauwere verbinding tussen het jaarplan IVP en het integrale jaarplan handhaving worden gemaakt, met als doel de samenwerking tussen interne en externe handhavingspartners te optimaliseren. Programmabegroting 2008 Pagina 23 van 255

24 Wat mag het kosten? Thema Integrale Veilgheid Begroting Product Lasten Baten Saldo* Saldo's Programmabegeleiding en proces Veiligheid Begroting voor bestemming Mutatie reserves Begroting na bestemming * - = Nadelig saldo / + = Voordelig saldo Bedragen * Programmabegroting 2008 Pagina 24 van 255