Preventie van arbeidsverzuim

Transcriptie

1 Preventie van arbeidsverzuim Inspiratiesessie HRwijs, Hasselt 17 september 2015 Hanno van Eldik Preventieadviseur psychosociale aspecten

2 Inhoud 1. Wat is arbeidsverzuim? 2. Hoe vaak komt het voor? 3. Hoe kan ik het meten? 4. Wat kan ik eraan doen?

3 1. WAT IS ARBEIDSVERZUIM?

4 Soorten afwezigheden Gewettigde Afwezigheid Zwangerschap, geboorte, vaderschap of adoptie Loopbaanonderbreking Verlof om dwingende reden Klein verlet, educatief verlof Strikt Verzuim Ziekte Arbeidsongeval Ongewettigde afwezigheid

5 Soorten verzuim Wit Verzuim Grijs Verzuim Zwart Verzuim Afwezig Ja Ja Ja Voelt zich ziek? Ja Ja Neen Werkonbekwaam Ja? Neen

6 Maar ook: roze verzuim

7 2. HOE VAAK KOMT HET VOOR?

8 Evolutie van het verzuim, Verzuimpercentage totaal Verzuimpercentage naar duur Verzuimfrequentie Bron: Securex,2014

9 Verklaring 1. Vergrijzing van de beroepsbevolking Verdubbeling aandeel 50-plussers Minder frequent maar langer afwezig 2. Stijgende werkstress Spanningsklachten: fysiek en psychisch Oorzaak van 37% van de afwezigheidsdagen in 2013, t.o.v. 24% in 2005

10 Aandeel werknemers volgens frequentie van het ziekteverzuim (2013) Bron: Securex,2014

11 Topdagen ziekteverzuim 2013 (Securex, 2014)

12 3. HOE KAN IK HET METEN?

13 Verzuimindicatoren 1. Verzuimpercentage 2. Verzuimfrequentie 3. Gemiddelde verzuimduur 4. Bradford-factor

14 1. Verzuimpercentage Verzuimpercentage: verzuimde tijd t.o.v. te presteren tijd Totaal aantal dagen verzuim x 100 Totaal aantal te presteren dagen per jaar Teller: ziekteverlof, zwangerschap en geboorte, arbeidsongevallen, gewettigde en ongewettigde afwezigheid Noemer: geen loopbaanonderbreking, contractbreuk, ouderschapsverlof, palliatieve zorg, inclusief vakantie- en feestdagen, onvolledige werkdagen tellen als volledige dag bij deeltijdse werknemers Bron: SDWORX

15 2. Verzuimfrequentie Verzuimfrequentie: Hoe frequent/vaak meldt een wn zich ziek? Frequentie voor verzuimers: Som aantal nieuw begonnen ziektegevallen Totaal aantal verzuimers Frequentie voor totale populatie: Som aantal nieuw begonnen ziektegevallen Totaal aantal werknemers Bron: SDWORX

16 3. Gemiddelde verzuimduur Verzuimduur: Hoe lang is de gemiddelde duur van afwezigheid? Per werknemer: Totaal aantal dagen ziekteverzuim per jaar Aantal nieuw begonnen ziekteperiodes Voor het bedrijf: Som van gem. ziekteverzuimduur per wn Totaal aantal wn in het bedrijf Bron: SDWORX

17 4. Bradford-factor Maat voor de impact van het absenteïsme Bepalen in welke mate de afwezigheden de werking van de organisatie verstoren (De frequentie van afwezigheid is meer storend dan de duur) Formule: Frequentie² x aantal dagen afwezigheid op jaarbasis Bron: SDWORX

18 4. WAT KAN IK ERAAN DOEN?

19 Waarom verzuim aanpakken? Bron: Securex,2014

20 Waar heb ik vat op? Gebaseerd op: Beslissingsmodel Philipson & SDworx

21 Werkstress en ziekteverzuim Percentage frequent afwezig (3x in afgelopen 12 maand) bij werknemers die wel en niet aangeven gestresseerd te zijn Bron: Securex, 2007

22 Arbeidstevredenheid en verzuim Frequentie ziekteverzuim bij werknemers die wel en niet aangeven tevreden te zijn Tevreden medewerkers (score > 8 op 10) Ontevreden medewerkers (score < 5 op 10) Bron: SD Worx, 2008

23 Welzijn op het werk werkt! Kwaliteit, productiviteit verzuim, imago, Motivatie & Stress Taakeisen & hulpbronnen

24 De 5 A s van welzijn Arbeidsinhoud Arbeidsverhoudingen Arbeidsorganisatie Arbeidsvoorwaarden Arbeidsomstandigheden

25 Taakverdeling Procedures Communicatiekanalen Verdeling verantwoordelijkheden Beleid van de organisatie (visie, missie, )

26 Type werkrooster: flexibele arbeidsuren, ploegenarbeid, nachtwerk, deeltijdse arbeid, overuren, gesplitste uurrooster Type contract: contracten van korte duur, opeenvolgende contracten Loon en sociale voordelen Wijze waarop het werk wordt beoordeeld Opleidingsmogelijkheden Carrièremogelijkheden Evenwicht tussen privé- en beroepsleven Job(on)zekerheid

27 Arbeidsomstandigheden Vereiste fysieke inspanningen Veiligheid Blootstelling aan trillingen Blootstelling aan moeilijke klimaatomstandigheden Blootstelling aan lawaai Verlichting en verluchting Aanwezigheid van gevaarlijke (chemische) stoffen Positie waarin de werknemer zijn werk moet uitvoeren Beschikken over goed materiaal (een goede stoel, goede werktuigen)

28 Werkritme Werklast (de psychische, lichamelijke en emotionele belasting) Complexiteit van de taken Vereiste competenties Variatie van het werk (monotonie of diversiteit) Flexibiliteit van het werk (voorzienbaarheid van het werk, mogelijkheid om te anticiperen, gevraagde veranderingen) Autonomie in het werk Deelname aan de besluitvorming Nauwkeurige definitie van het uit te voeren werk (dubbelzinnigheid van de rol) Informatie die wordt gegeven m.b.t. de uit te voeren taak (slecht gedefinieerde taken, weinig nauwkeurige doelstellingen) Controle van het werk Ethische conflicten: een taak moeten uitvoeren die in strijd is met persoonlijke waarden

29 Kwaliteit van de relaties (samenwerking, integratie ) Managementstijl Graad van rechtvaardigheid (willekeur, erkenning) Eventueel geweld in de relaties (lichamelijk en psychologisch geweld) Paradoxen (tegenstrijdige opdrachten) Wijze waarop de samenwerking wordt georganiseerd en conflicten worden opgelost Werksfeer Pesterijen en ongewenst seksueel gedrag Contactmogelijkheden (sociaal isolement op de werkplaats, communicatie)

30 Preventiebeleid: een positieve spiraal 1. Aftasten 5. Het actieplan evalueren 2. De risicoanalyse maken 4. Het actieplan uitvoeren 3. Een actieplan opstellen

31 Risicoanalyse? Kwantitatief Schriftelijke vragenlijst Individueel, voor alle werknemers Op papier of online Verschillende vragenlijsten en modules Snel en gemakkelijk veel gegevens ophalen, statistieken Kwalitatief Individuele interviews Focusgroepen Werkgroep met experten Verschillende methodes Gegevens in de diepte, directe participatie, oplossingsgericht werken

32 Actieplan? Welke welzijnsgebieden vragen om verbetering? Welke acties zullen meeste impact op stress en motivatie hebben? Voorbeelden: Arbeidsverhoudingen: (team)bemiddeling, opleiding communicatie, sensibilisatie ongewenst gedrag, gedragscode, Arbeidsinhoud: verhogen van afwisseling en autonomie in het werk, teamwerk, controle over werkritme, duidelijke taakverdeling, Arbeidsorganisatie: informatie en communicatie, duidelijke procedures, visie en doelen, verantwoordelijkheden, Arbeidsomstandigheden: veiligheid, aangename werkomgeving,

33 Waar heb ik vat op? Gebaseerd op: Beslissingsmodel Philipson & SDworx

34 Verzuimdrempel verhogen Ziekmeldingsregistratie: persoonlijk contact met leidinggevende - Persoonlijk, niet via HR of receptie - Door werknemer, niet de partner - Contact, geen doktersbriefje in brievenbus of scan in mailbox - Terugbellen als leidinggevende (voic ) Medische controle Verzuimprotocol: wie doet wat en wanneer?

35 Waar heb ik vat op? Gebaseerd op: Beslissingsmodel Philipson & SDworx

36 Hersteldrempel verlagen Contact houden met zieke werknemer Ziekenbezoek Aangepast werk stimuleren

37 Waar heb ik vat op? Gebaseerd op: Beslissingsmodel Philipson & SDworx

38 De herstelfase Terugkomstgesprek Herintegratiegesprek Verzuimgesprek Streng: 2 x ziek/jaar Soepel: 4 x ziek/6maand (cijfers) Best: directe leiding Verzwaring bij meer verzuim Sensibilisatie leidinggevenden Opvolging door arbeidsgeneesheer Coaching Disciplinaire maatregel

39 Gesprekken over verzuim Belangrijk instrument om: informatie over het ziekteverzuim te verkrijgen belangstelling voor de werknemer(s) te tonen reïntegratie op de werkvloer te bevorderen verzuimgedrag te corrigeren daar waar nodig Onderscheid diverse gesprekken: Verzuimmeldingsgesprek: ziekmelding Verzuimbegeleidingsgesprek: tijdens afwezigheid werknemer Terugkeergesprek: bij terugkeer van de werknemer Verzuimgesprek: bij frequent of zwart verzuim

40 Gespreksvaardigheden Actief luisteren Vragen stellen Feedback geven

41 Communicatie! Een verzuimbeleid opmaken Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stuurgroep opstellen Onderzoeksfase Opmaak plan van aanpak Implementatie Evaluatie

42 Stap 1: Stuurgroep opstellen Representatief Niet te groot: 4 à 8 personen Wie? Personeelsdienst Werkgeversafgevaardigde Leidinggevende Werknemersafgevaardigde IPA PAPA PA-AG Communicatieverantwoordelijke

43 Stap 2: Onderzoeksfase Verzuimcijfers in kaart brengen Gegevens controle opvragen Arbeidsongevallen Risicoanalyse Gezondheidskompas

44 Stap 3: Opmaak plan van aanpak Definiëren doelen en visie Doelen: Directe en indirecte kosten reduceren (%) Maar ook: duidelijkheid, eenduidigheid, juist beleid, vakbonden of personeel vragen ernaar, taboe van ziekte doorbreken (open dialoog) Visie: Zorg voor de medewerker, geloof in de medewerker Humanisme en openheid Verzuimbeleid is een onderdeel van een totaal personeelsbeleid

45 Stap 4: Maatregelen treffen

46 Communicatie! Stap 5: Evaluatie Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Stuurgroep opstellen Onderzoeksfase Opmaak plan van aanpak Implementatie Evaluatie

47

48 Contactgegevens Hanno van Eldik Preventieadviseur psychosociale aspecten Premed vzw Tiensevest 61 bus Leuven Tel: 016/ Fax: 016/ Hanno.vanEldik@premed.be

49