Jaarverslag Stichting Voorzieningsfonds Getronics

Transcriptie

1 Jaarverslag 2010 Stichting Voorzieningsfonds Getronics Datum rapport 24 juni 2011 Nummer/versie Definitief Auteur Bestuur Telefoon

2 Inhoudsopgave Kerncijfers 4 Bestuursverslag 6 1. Woord van de voorzitter 7 2. Algemene informatie Juridische structuur Doelstelling Personalia Financiële positie en beleid in Financiële opzet en positie Beleid en beleidskeuzes Risicobeheer Verslag van het vermogensbeheer Algemeen Vastrentende waarden Aandelen Vastgoedbeleggingen Overige beleggingen Rendementen pensioenrekening Pensioenen Inleiding Pensioencommunicatie Pensioenadministratie Pensioenregeling Nieuwe wetgeving Actuariële analyse Besturing en naleving wetgeving Algemeen Bestuursaangelegenheden Goed Pensioenfondsbestuur Informatie vanuit toezicht van DNB en AFM Deskundigheids- en integriteitstoets en opleiding Gedragscodes Geschillencommissie Deelnemersraad Organisatie en uitvoering Statutenwijziging Verwachte gang van zaken 53 Jaarrekening Jaarrekening Balans Staat van baten en lasten Kasstroomoverzicht Toelichting op de jaarrekening 59 Overige gegevens Overige gegevens Statutaire regeling omtrent de bestemming van het saldo van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum Controle verklaring Actuariële verklaring 97 2

3 10.5 Bijzondere statutaire zeggenschapsrechten 99 Bijlagen 100 Bijlage 1 Deelnemersbestand 101 Bijlage 2 Begrippenlijst 102 3

4 Kerncijfers Bedragen x 1,0 duizend Aantal verzekerden (per einde van het jaar) Deelnemers, actief en voortgezet Gewezen deelnemers Ingegane pensioenen Totaal aantal verzekerden Pensioenen Kostendekkende premie Feitelijke premie Uitvoeringskosten Uitkeringen Toeslagverlening Inactieve deelnemers Saldo 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 6,71% Overige pensioenen 0,00% 0,00% 0,00% 0,95% 1,03% Vermogen en solvabiliteit Aanwezig eigen vermogen Minimaal vereist eigen vermogen (PW art. 131) Vereist eigen vermogen (PW art. 132) Voorziening pensioenverplichtingen Dekkingsgraad 3 99,1% 100,0% 88,4% 118,5% 113,8% Gemiddelde duration 15,7 15,0 15,7 11,4 15,5 Actieve deelnemers 15,9 14,4 15,4 9,7 16,0 Gewezen deelnemers 22,5 21,5 19,3 14,5 14,0 Gepensioneerde deelnemers 10,5 9,5 9,9 14,5 14,0 Duration vastrentende waarden 9,3 7, Rentetermijnstructuur (RTS) 3,5% 3,9% Beleggingen Balanswaarde Directe beleggingsopbrengsten Indirecte beleggingsopbrengsten

5 Beleggingsportefeuille 6 Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Derivaten Overige beleggingen Totaal beleggingen Beleggingsrendement Totale portefeuille 5,8% 15,4% -18,5% 4,6% 4,1% Benchmarkrendement portefeuille 5,8% 14,5% -14,8% 4,0% 7,7% 1 Het pensioenfonds voert een actief beleid afkoop klein pensioen. In 2010 heeft het pensioenfonds een afkoopactie klein pensioen uitgevoerd voor gewezen deelnemers. 2 De deelnemers die een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvangen worden vanaf 2009 zowel opgenomen onder actieven als onder ingegane pensioenen. Ultimo 2010 zijn onder de ingegane pensioenen 143 deelnemers met een arbeidsongeschiktheidsuitkering opgenomen (ultimo 2009: 152). 3 De dekkingsgraden zijn vanaf 2007 gebaseerd op de FTK-grondslagen. 4 De balanswaarde van de beleggingen bestaat uit de beleggingen voor risico pensioenfonds en voor risico deelnemers. De negatieve derivaten zijn gepresenteerd onder de schulden op de balans. 5 De mutatie in de afwaardering van de beleggingen in het depot bij SNS is tot en met 2009 opgenomen onder de indirecte beleggingsopbrengsten. Ultimo 2010 wordt er conform wet- en regelgeving niet afgewaardeerd. 6 Met ingang van 2009 worden de beleggingscategorieën volgens de FTK-grondslagen weergegeven. 7 In 2009 is de afwaardering van de beleggingen in het depot bij SNS ad volledig opgenomen onder de vastrentende waarden. Ultimo 2010 wordt er conform wet- en regelgeving niet afgewaardeerd. 5

6 Bestuursverslag 6

7 1. Woord van de voorzitter Pensioenen stonden het afgelopen jaar opnieuw in het middelpunt van de belangstelling. De financiële crisis heeft ook bij pensioenfondsen in Nederland sporen nagelaten en de onzekerheden van het systeem zichtbaar gemaakt. De werkelijkheid is anders dan het vaak gekoesterde beeld van gegarandeerde en waardevaste pensioenen. Het jaar 2010 werd gekenmerkt door de eurocrisis, de dalende marktrente en positieve rendementen op beleggingen. Het onderwerp pensioen is voor de meeste mensen geen dagelijkse kost. Het is de taak van het pensioenfonds om uit te leggen waar we mee bezig zijn en wat dit voor u betekent. In dit jaarverslag van Stichting Voorzieningsfonds Getronics (SVG) leggen wij verantwoording af over de gang van zaken en het gevoerde beleid in Financiële positie De financiële positie van het pensioenfonds wordt uitgedrukt in de dekkingsgraad. De dekkingsgraad was in 2010 erg volatiel. Door de dalende marktrente en de stijging van de levensverwachting in 2010 is de dekkingsgraad ten opzichte van 2009 licht gedaald met 0,9%-punt tot 99,1%. De rendementen van de beleggingen waren in 2010 positief. Het totaalrendement op de beleggingen bedroeg in ,8% ( ,4%). Dit percentage is inclusief de afdekking van het renterisico en valutarisico. De pensioenregeling van SVG is een beschikbare-premieregeling. De ingelegde premies voor (gewezen) deelnemers worden voor risico van de (gewezen) deelnemers belegd in de zogeheten collectieve portefeuille of in één van de vrije beleggingsmixen. Het rendement van de collectieve portefeuille bedroeg in ,4% ( ,4%). De rendementen van de beleggingsmixen waren in 2010 allemaal positief. Nieuwe prognosetafel Bij de vaststelling van de jaarrekening van 2009 is al rekening gehouden met de stijging van de levensverwachting op basis van de verwachting van dat moment. De voorziening per eind 2009 is verhoogd met een extra opslag van 5,5% over de voorzieningen van de ingegane pensioenen en de pensioenaanspraken van de overige regelingen. In de loop van 2010 heeft het Actuarieel Genootschap de nieuwe prognosetafel gepubliceerd. Op basis van deze tafel moest het pensioenfonds een extra voorziening treffen, omdat de levensverwachting hoger is dan eerder aangenomen. Door de invoering van de nieuwe prognosetafel is de voorziening pensioenverplichtingen in totaal met ca. 5,6% gestegen ten opzichte van de voorziening op basis van de oude prognosetafel (zonder opslag). Toeslagverlening Het bestuur heeft in 2010, na een positief advies van de deelnemersraad, besloten om het toeslagbeleid van de pensioengerechtigden uit de standaard Getronics-regeling (beschikbarepremieregeling) aan te passen. Op deze groep is nu hetzelfde toeslagbeleid van toepassing als op de pensioengerechtigden van de overige regelingen. Door deze aanpassing is er sprake van gelijke behandeling van alle pensioengerechtigden binnen SVG. De toeslagverlening van SVG is voorwaardelijk en op basis van de consumentenprijsindex (afgeleid). De toeslagverlening is afhankelijk van bestuursbesluit en de financiële positie van het fonds. Het bestuur heeft zowel per 1 januari 2010 als per 1 januari 2011 moeten besluiten dat de ingegane pensioenen van de standaard Getronics-regeling en de opgebouwde en ingegane pensioenen van de overige regelingen niet worden verhoogd. 7

8 Juridisch eigendom Het pensioenfonds heeft een aantal kapitaalcontracten afgesloten met verschillende verzekeraars. Het juridisch eigendom van dergelijke contracten ligt formeel bij de verzekeraars. Dit kan een risico zijn bij een faillissement van een verzekeraar. Het pensioenfonds heeft in 2009 maatregelen getroffen om dit risico te beperken. Dit heeft er toe geleid dat in 2010 het juridisch eigendom van de beleggingen van de contracten bij Nationale Nederlanden overgedragen is aan SVG. In 2011 is het juridisch eigendom van de beleggingen van de contracten bij zowel Delta Lloyd Levensverzekeringen NV en als ASR Levensverzekeringen NV overgedragen aan SVG. Herstelplan De dekkingsgraad per eind 2010 van 99,1% ligt onder de minimaal vereiste dekkingsgraad van 104,5% waardoor er sprake is van een dekkingstekort. Het in 2009 ingediende herstelplan is derhalve nog steeds van toepassing. In het herstelplan is een verwachte dekkingsgraad per eind 2010 opgenomen van 102,0%.Het pensioenfonds evalueert periodiek de voortgang van het herstel. Op basis van het actuele dekkingsgraadsjabloon van juni 2010 volgt dat, met in achtneming van het huidige beleid, herstel mogelijk is binnen de wettelijke termijn van vijf jaar. Risicomanagement In 2010 heeft het pensioenfonds een uitgebreide inventarisatie gemaakt van de (beleggings)risico s die het pensioenfonds mogelijk loopt. Daarnaast is onderzocht wat de mogelijke gevolgen zijn als de betreffende risico s zich zouden voordoen. De beheersmaatregelen die zijn getroffen, worden periodiek door het pensioenfonds tegen het licht gehouden en waar nodig aangescherpt. Om de beleggingen van het pensioenfonds beter te laten aansluiten bij de verplichtingen, is in 2010 ook het valutarisico voor een groot deel afgedekt. In het laatste kwartaal van 2010 heeft het bestuur besloten om het renterisico van de ingegane pensioenen en de opgebouwde pensioenaanspraken van de overige regelingen af te dekken om eventueel korten van de pensioenen te voorkomen. In 2011 zal de renteafdekking worden geëvalueerd. Communicatie Een belangrijke taak van het pensioenfonds is het verzorgen van een goede communicatie met alle belanghebbenden. De communicatiecommissie heeft veel aandacht besteed aan het verder verbeteren van de communicatie en informatievoorziening. In 2010 heeft het pensioenfonds een presentatie gegeven tijdens de jaarvergadering van de Vereniging van Gepensioneerden Getronics. Het doel van deze presentatie was het informeren van de pensioengerechtigden en het bevorderen van de dialoog met de pensioengerechtigden. Toekomstverwachtingen Het pensioenakkoord dat de werkgevers- en vakorganisaties binnen de Stichting van de Arbeid hebben gesloten, zal naar verwachting invloed hebben op de pensioenregelingen. Door het pensioenakkoord moet het pensioenstelsel betaalbaar blijven. In het pensioenakkoord staan voorstellen om de AOW en de pensioenen aan te passen aan de stijgende levensverwachting. Daarnaast staan er in het pensioenakkoord voorstellen die de pensioenfondsen minder kwetsbaar moeten maken voor ontwikkelingen op de financiële markten. De verwachting is dat het kabinet de voorstellen gaat overnemen. Deze ontwikkelingen zullen naar verwachting ook consequenties hebben voor de pensioenregeling en governance van het pensioenfonds. 8

9 Hierdoor belooft het jaar 2011, evenals 2010, een enerverend jaar te worden. Het bestuur zal zich blijven inspannen om de risico s te beperken en de pensioenen veilig te stellen. Zoetermeer, 24 juni 2011 F.H.K. Ooms, voorzitter 9

10 2. Algemene informatie 2.1 Juridische structuur Stichting Voorzieningsfonds Getronics (SVG) is statutair gevestigd te Amsterdam ten kantore van Getronics Nederland BV. De stichting is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer SVG is een ondernemingspensioenfonds. De stichting heeft sinds haar oprichting in 1985 tot doel de uitvoering te verzorgen van de pensioenvoorzieningen welke voor de medewerkers van Getronics Nederland zijn getroffen. De meeste (gewezen) deelnemers van SVG nemen deel aan de flexibele Getronicspensioenregeling. Deze regeling heeft het karakter van een premieovereenkomst. Daarnaast voert het fonds nog een aantal regelingen uit voor gesloten groepen van (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden. Deze regelingen worden gekarakteriseerd als een uitkeringsovereenkomst. Ultimo boekjaar had het pensioenfonds circa (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden met een belegd vermogen van circa 918 miljoen. De uitvoering van de pensioenregeling heeft het bestuur uitbesteed aan ASR Levensverzekeringen NV (ASR), Nationale-Nederlanden Levensverzekering Maatschappij NV (Nationale Nederlanden), Syntrus Achmea Pensioenbeheer NV (Syntrus Achmea), Delta Lloyd Levensverzekeringen NV (Delta Lloyd) en Zwitserse Maatschappij van Levensverzekering en Lijfrente (ZwitserLeven). Het vermogensbeheer wordt uitgevoerd door BNP Paribas Investment Partners (BNP), ING Investment Management (ING), Delta Lloyd Asset Management (Delta Lloyd) en SNS Asset Management (SNS). Daarnaast voeren AonHewitt, TKP Pensioen BV en TKP Investments BV ondersteunende activiteiten uit. Uitgangspunt bij de uitbesteding is dat het bestuur, conform de eisen van de Pensioenwet verantwoordelijk blijft voor de juiste uitvoering van de uitbestede taken. Het bestuur laat zich terzijde staan door de externe certificerende actuaris van AonHewitt en externe accountant PricewaterhouseCoopers Accountants NV. 2.2 Doelstelling Het pensioenfonds draagt de verantwoordelijkheid voor een goede uitvoering van de in de pensioenovereenkomst gedefinieerde pensioenregelingen voor deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigden in overeenstemming met de bestaande wet- en regelgeving. Het pensioenfonds geeft invulling aan de uitvoering van de pensioenregelingen van de volgende aangesloten ondernemingen: Getronics NV Getronics holdings BV Getronics Nederland BV Call2 BV En de met haar gelieerde Nederlandse ondernemingen. De doelstelling van SVG is om binnen de grenzen van haar middelen de deelnemers, gewezen deelnemers en hun nabestaanden te beschermen tegen geldelijke gevolgen van ouderdom, arbeidsongeschiktheid en overlijden. Het fonds voorziet hiertoe in het op lange termijn verstrekken van de nominale pensioenaanspraken en pensioenrechten en streeft hierbij naar het waardevast houden van de ingegane pensioenen, de opgebouwde pensioenen en de 10

11 premievrije pensioenaanspraken. De toeslagverlening is voorwaardelijk. Dat wil zeggen dat er geen recht op toeslagverlening is en het voor de langere termijn niet zeker is of en in hoeverre toeslagverlening zal plaatsvinden. Ook draagt het fonds zorg voor duidelijke en klantgerichte communicatie met alle belanghebbenden. Het fonds heeft beleid ontwikkeld op het gebied van financiering, toeslagverlening, beleggingen, risicomanagement en communicatie om de genoemde doelstellingen te bereiken. Dit beleid is vastgelegd in diverse documenten, waarvan de actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN) het belangrijkste is. De ABTN is voor het laatst geactualiseerd in het vierde kwartaal van Personalia Bestuur SVG heeft een paritair samengesteld bestuur en bestaat uit drie werkgeversvertegenwoordigers en drie werknemersvertegenwoordigers. Het bestuur wordt terzijde gestaan door een adviserend- en certificerend actuaris en een externe accountant, enkele commissies, een deelnemersraad en een verantwoordingsorgaan. Het pensioenfonds heeft geen personeel in dienst; alle werkzaamheden (pensioenadministratie, vermogensbeheer, communicatie, etc.) zijn uitbesteed. Benoemd door de werkgever Naam Functie in bestuur Bestuurslid vanaf Bestuurslid tot Functie/in dienst van F.H.K. Ooms Voorzitter Directeur Compensation & Benefits KPN J.K. Dijkstra Bestuurslid IT Program Director P.R.J.M. Smits Bestuurslid Directeur Shared Services Organization KPN Benoemd namens de deelnemers Naam Functie in bestuur Bestuurslid Bestuurslid Functie/in dienst vanaf tot van A.C. Mögelin Bestuurslid Field Manager H. Wesseling Bestuurslid Business Unit Director J. Phaff Bestuurslid Management Trainer Per 1 februari 2011 is de heer H. Wesseling afgetreden als bestuurslid en per 11 maart 2011 opgevolgd door de heer M.H.B. Ebbers. De bestuursleden namens de werkgever zijn voor onbepaalde tijd benoemd door Getronics N.V. De bestuursleden namens de deelnemers zijn verkozen voor een periode van 3 jaar. De bestuursleden ontvangen geen kostenvergoedingen en geen andere bezoldigingen van het pensioenfonds voor de uitvoering van hun functie als bestuurslid. De werkgever stelt hun in staat om voldoende tijd te kunnen besteden aan het pensioenfonds, Deelnemersraad De deelnemersraad is samengesteld uit deelnemers en pensioengerechtigden. De deelnemersraad vergadert ten minste tweemaal per jaar samen met het bestuur. Bij belangrijke onderwerpen vraagt het bestuur advies aan de deelnemersraad. Dit zijn 11

12 onderwerpen zoals wijzigingen van de statuten, wijzigingen van het pensioenreglement, toeslagbeleid, wijziging van de uitvoeringsovereenkomst en vaststelling van het jaarverslag, ABTN of een langetermijnherstelplan. De deelnemersraad heeft alle rechten die op grond van de Pensioenwet toekomen aan de deelnemersraad van een ondernemingspensioenfonds. De deelnemersraad is als volgt samengesteld: Naam Vertegenwoordiger van Vanaf Tot Functie in deelnemersraad J.H. Bosman Deelnemers Voorzitter D. Houtman Deelnemers Vice-voorzitter G. de Jong Deelnemers Secretaris G. Kleingeld Deelnemers Lid R. Weggeman Deelnemers Lid B. Bloemendal Gepensioneerden Lid Verantwoordingsorgaan Het verantwoordingsorgaan van de stichting bestaat uit drie leden, te weten één vertegenwoordiger van de werkgever, één vertegenwoordiger van de deelnemers en één vertegenwoordiger van de pensioengerechtigden. Het bestuur legt verantwoording af aan het verantwoordingsorgaan over het beleid en de wijze waarop het is uitgevoerd en over de naleving van de Principes voor Goed Pensioenfondsbestuur. Het bestuur bespreekt ten minste eenmaal per jaar het gevoerde beleid en de resultaten daarvan met het verantwoordingsorgaan. Het verantwoordingsorgaan heeft de bevoegdheid een oordeel te geven over het handelen van het bestuur ten aanzien van het uitgevoerde beleid en over beleidskeuzes voor de toekomst. Dit oordeel wordt, samen met de reactie van het bestuur daarop, bekend gemaakt en in het jaarverslag opgenomen. Dit oordeel is opgenomen in paragraaf 7.3.2: Verslag verantwoordingsorgaan. Het verantwoordingsorgaan is als volgt samengesteld: Naam Vertegenwoordiger van Vanaf Tot Functie T. van Gent Deelnemers Project manager E. Meurs Werkgever Director Finance C. Rollfs of Roelofs Pensioengerechtigden Gepensioneerd In 2010 zijn de volgende leden afgetreden: Naam Vertegenwoordiger van Vanaf Tot Functie S. van Schilfgaarde Werkgever Chief Financial Officer H. Janssen Groesbeek Pensioengerechtigden Gepensioneerd De heer S. van Schilfgaarde is per 1 februari 2010 afgetreden en vervangen door de heer E. Meurs. De heer H. Janssen Groesbeek is per 1 mei 2010 afgetreden en vervangen door de heer C. Rollfs of Roelofs. 12

13 Visitatiecommissie Voor de invulling van het intern toezicht heeft het fonds gekozen voor een visitatiecommissie. De visitatiecommissie is eind 2009 ingesteld en bestaat uit: A.Th.M. van Hulst M. Roest mw. A.J.E.M. Vollenbroek Communicatiecommissie De verantwoordelijkheid van de communicatiecommissie is het bestuur te adviseren over alle communicatieaangelegenheden. De communicatiecommissie is als volgt samengesteld: De heer J. Phaff (voorzitter) De heer A.C. Mögelin De heer J.K. Dijkstra De heer H. Wesseling (afgetreden per 1 februari 2011) Beleggingscommissie De verantwoordelijkheid van de beleggingscommissie is het bestuur te adviseren over beleggingsaangelegenheden in brede zin. Dit betreft zowel advies over het algemene beleggingsbeleid als over meer specifieke zaken, waaronder het gebruik van derivaten en de afweging tussen actief en passief beleggen. De beleggingscommissie heeft als taak het opstellen van het beleggingsplan, het monitoren van de activiteiten van de vermogensbeheerders en het laten uitvoeren van een beleggingsbeleid op basis van de strategische benchmark. De strategische benchmark vertaalt de beleidsuitgangspunten naar concrete beleggings- en performancedoelstellingen. De beleggingscommissie als volgt samengesteld: De heer F.H.K. Ooms (voorzitter) De heer P.R.J.M. Smits De heer J.K. Dijkstra De heer H. Wesseling (afgetreden per 1 februari 2011) De heer J. Mensonides (extern adviseur) Beleggingsadvies / Fiduciair beheer Het fiduciair beheer wordt verzorgd door TKP Investments BV (TKPI). TKPI voert op kwartaalbasis overleg met de vermogensbeheerders en rapporteert aan het bestuur en de beleggingscommissie. Vermogensbeheerders De collectieve portefeuille van SVG is belegd bij BNP en ING middels breed gespreide beleggingsportefeuilles. Ook de (passief) belegde individuele portefeuilles (individuele mixen) worden door ING en BNP beheerd. Daarnaast is een deel van het vermogensbeheer uitbesteed aan Delta Lloyd en SNS (Zwitserleven). Pensioenadministratie Het pensioenfonds heeft de pensioenadministratie uitbesteed aan de onderstaande partijen: ASR Nationale Nederlanden Delta Lloyd ZwitserLeven Syntrus Achmea 13

14 Adviserend actuaris Het pensioenfonds wordt voor actuariaat en risicobeheersing op lange termijn ondersteund door de externe adviserend actuaris van AonHewitt. Certificeerders PricewaterhouseCoopers Accountants NV, externe accountant Hewitt Associates B.V., externe actuaris 14

15 3. Financiële positie en beleid in Financiële opzet en positie Dekkingsgraad De dekkingsgraad is een maatstaf voor de financiële positie van een pensioenfonds. Het geeft het pensioenvermogen als percentage van de contante waarde van de pensioenverplichtingen weer. De dekkingsgraad kan wijzigen door diverse factoren, zoals de ontwikkeling van het beleggingsresultaat, verzekeringstechnische ontwikkelingen en de ontwikkeling van de marktrente. De ontwikkeling van de dekkingsgraad van het pensioenfonds gedurende het jaar kan als volgt worden weergegeven: Dekkingsgraad 1 januari 100,0% 88,4% Effect premies 0,1% 0,0% Effect toeslagverlening 0,0% 0,0% Effect beleggingsresultaat 1,2% 11,8% Effect rentetermijnstructuur voorziening pensioenverplichtingen -/- 4,2% 1,5% Effect aanpassing levensverwachting 0,0% -/- 2,2% Effect overige oorzaken 2,0% 0,5% Dekkingsgraad 31 december 99,1% 100,0% Zoals bovenstaande tabel laat zien, zorgden de positieve beleggingsresultaten en de overige oorzaken voor een stijging van de dekkingsgraad. De stijging als gevolg van overige oorzaken wordt met name verklaard door een sterke afname van de waarde van de voorziening voor de garantieregeling. Dit wordt veroorzaakt door de aanpassing van de garantieregeling gedurende De voorziening pensioenverplichtingen wordt gewaardeerd op marktwaarde met behulp van de rentetermijnstructuur. De rentetermijnstructuur is variabel. Iedere maand wordt deze door De Nederlandsche Bank (DNB) gepubliceerd. Een lagere rentetermijnstructuur betekent een hogere voorziening en vice versa. De daling van de rentetermijnstructuur leidde in 2010 tot een stijging van de voorziening en dus tot een negatief effect op de dekkingsgraad. Ultimo 2010 bedraagt de rentetoevoeging aan de saldi in de technische voorziening circa 7,4% (2009: 15,4%), welke gelijk is aan het rendement op de collectieve portefeuille. De gemiddelde rente van de rentetermijnstructuur ultimo 2010 voor de voorziening pensioenverplichtingen voor pensioenaanspraken en - rechten bedraagt 3,5% (ultimo 2009: 3,9%). 15

16 De onderstaande tabel geeft het verloop van de dekkingsgraad over de laatste vijf jaar weer. Ter illustratie zijn daarbij ook vermeld het behaalde beleggingsrendement en de gemiddelde rente van de rentetermijnstructuur ultimo het betreffende jaar Dekkingsgraad* 99,1% 100,0% 88,4% 118,5% 113,8% Beleggingsrendement 5,8% 15,4% -18,5% 4,6% 4,1% Gemiddelde rentetermijnstructuur 3,5% 3,9% * Met ingang van 2007 zijn de dekkingsgraden gebaseerd op de FTK-grondslagen. De dekkingsgraad ultimo 2010 van 99,1% ligt onder de dekkingsgraad behorend bij het vereist vermogen en tevens onder de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist vermogen. Ultimo 2010 is er derhalve sprake van een dekkingstekort. Impact herstelplan In 2008 is door de kredietcrisis en de dalende rente een dekkingstekort ontstaan. Het bestuur heeft op 31 maart 2009 het korte- en langetermijnherstelplan vastgesteld. Dit plan is opgesteld met inachtneming van de uitgangspunten zoals die door DNB zijn voorgeschreven. Hierbij moet worden opgemerkt dat inherent aan de modelmatige aanpak ook het herstelplan een benadering van de werkelijkheid is. Dit betekent dat de werkelijke ontwikkelingen van de dekkingsgraad kan afwijken van het verwachte herstelpad. Het herstelplan is op 1 april 2009 ingediend bij de toezichthouder DNB. DNB heeft op 3 februari 2011 definitief ingestemd met het herstelplan. Deze late instemming heeft te maken met de herziening van het Besluit financieel toetsingkader pensioenfondsen die op 1 februari 2011 in werking is getreden. Op grond van deze herziening mogen fondsen die hun risico s bij een verzekeraar hebben verzekerd, voor het verzekerde deel het kredietrisico op die verzekeraar buiten beschouwing laten bij de berekening van het vereist eigen vermogen en bij de waardering van de vordering op de verzekeraar op marktwaarde. De belangrijkste kenmerken van het herstelplan zijn: voor het kortetermijnherstel wordt een periode van vijf jaar gehanteerd; de premie is vastgesteld overeenkomstig de bepalingen van de uitvoeringsovereenkomst; er is geen rekening gehouden met het verstrekken van toeslagen; het beleggingsbeleid gedurende de herstelperiode is zodanig dat geen toename van het risico plaatsvindt, gemeten op het niveau van het vereist eigen vermogen; De huidige inkooptarieven zijn gehanteerd. Er is geen rekening gehouden met de reglementaire mogelijkheid om de inkooptarieven te verhogen met de solvabiliteitsbuffer. 16

17 In 2010 loopt de dekkingsgraad achter op de in het herstelpan verwachte dekkingsgraad. Onderstaand overzicht geeft dit weer: Verwacht 2010 (in %) Werkelijk 2010 (in %) Dekkingsgraad per 31 december ,0 100,0 Premie 0,9 0,1 Sturingsmiddelen Toeslagen 0,0 0,0 Beleggingen 2,3 1,2 Rentetermijnstructuur 0,0-4,2 Overige Effect van uitkeringen, kosten, kanssystemen en waardeoverdrachten. 0,8 2,0 Subtotaal 102,0 99,1 Aanpassing gestegen levensverwachting 0,0 0,0 Dekkingsgraad per 31 december ,0 99,1 Het grootste verschil tussen verwachte en werkelijke ontwikkeling wordt veroorzaakt door de ongunstige ontwikkeling van de rentetermijnstructuur. In augustus 2010 heeft het bestuur een aangepast dekkingsgraadsjabloon ingediend bij DNB, uitgaande van een start dekkingsgraad per 30 juni 2010 van 90,6%. Uit dit sjabloon volgt dat, met in achtneming van het huidige beleid, herstel mogelijk is binnen de wettelijke termijn van vijf jaar. Het kortetermijnherstelplan is eind 2010 nog van toepassing, aangezien de dekkingsgraad lager is dan de dekkingsgraad behorend bij het minimaal vereist eigen vermogen. Door het bestuur is de voorgeschreven jaarlijkse evaluatie van het herstelplan uitgevoerd. Deze evaluatie heeft niet geleid tot bijstelling van de oorspronkelijke uitgangspunten van het herstelplan. Op grond van de huidige situatie voorziet het herstelplan in herstel binnen de daarvoor geldende termijnen. Borgstelling Ten gevolge van de financiële crisis daalden de dekkingsgraden van de meeste pensioenfondsen in Nederland tot onder het minimaal vereist eigen vermogen, zo ook de dekkingsgraad van SVG. Gezien de uitzonderlijke omstandigheden, heeft de werkgever zich bereid verklaard een borgstelling ten behoeve van het pensioenfonds te verlenen. Deze borgstelling is vastgelegd in een aanvulling op de uitvoeringsovereenkomst tussen het fonds en de aangesloten ondernemingen. Er is een borgstelling overeengekomen van maximaal 12,5 miljoen euro op jaarbasis voor de jaren 2010 tot en met Voor het jaar 2010 is door het bestuur een beroep gedaan op de borgstelling. De werkgever heeft een bedrag van 5,3 miljoen betaald. Gestegen levensverwachting Vooruitlopend op de nieuwe AG Prognosetafel heeft het bestuur eind 2009 besloten om de technische voorziening met 5,5% te verhogen. Deze verhoging was gebaseerd op de in 2008 gepubliceerde overlevingstafel van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Op 30 augustus 2010 heeft het Actuarieel Genootschap de nieuwe prognosetafel gepubliceerd. 17

18 Het pensioenfonds heeft een onderzoek naar sterftewaarnemingen uitgevoerd. Hierbij is gebruik gemaakt van het AonHewitt Longevity Model op basis van postcodes. Op basis van de uitkomsten van dit onderzoek heeft het bestuur besloten om de pensioenverplichtingen te waarderen volgens de nieuwe prognosetafel en de huidige leeftijdterugstelling (-3 voor mannen en -1 voor vrouwen) te handhaven. De voorziening is voor het eerst per 31 december 2010 op basis van deze nieuwe grondslagen vastgesteld. De technische voorziening was eind 2009 op basis van de prognosetafel van het Actuarieel Genootschap verhoogd met een opslag van 5,5%. De technische voorziening was eind van 2010 op basis van de AG-prognosetafel Het totale effect (2009 en 2010) op de technische voorziening van de aangepaste prognosetafels bedraagt circa 5,6%. 3.2 Beleid en beleidskeuzes Het bestuur heeft beleid ontwikkeld op het gebied van financiering, beleggingen en toeslagen om de risico s en de financiële positie van het pensioenfonds te beheersen. Bij het maken van beleidskeuzes worden de belangen van alle belanghebbenden evenwichtig afgewogen. Het beleid moet worden uitgevoerd binnen de kaders van de pensioenovereenkomst. Dit wordt visueel toegelicht aan de hand van onderstaande figuur: Pensioenregeling Financiële positie Beleggingsbeleid Toeslagbeleid Financieringsbeleid Risicobeheer Toeslagbeleid Bij SVG werd voor het verlenen van een toeslag onderscheid gemaakt in twee groepen verzekerden: Pensioengerechtigden uit de SVG-regeling (beschikbare-premieregeling); Gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van de overige pensioenregelingen. In 2010 heeft het bestuur, na positief advies van de deelnemersraad, besloten om het toeslagbeleid van de pensioengerechtigden uit de SVG-regeling (geen ex-ante bepaalde 18

19 maatstaf en op basis van overrendement) te wijzigen en op deze groep het toeslagbeleid van de gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van de overige pensioenregeling van toepassing te verklaren. Door deze aanpassing is er sprake van gelijke behandeling van alle pensioengerechtigden. Daarnaast leidt deze verandering tot een stabielere financiële positie. Toeslagbeleid gewezen deelnemers en pensioengerechtigden van de overige pensioenregelingen en pensioengerechtigden SVG-regeling. Het toeslagbeleid is op basis van kolom D1 uit de toeslagenmatrix. De ex ante bepaalde factor is de ontwikkeling van de consumentenprijsindex (CPI) alle huishoudens (afgeleid). Enige uitzondering hierop is de opgebouwde pensioenaanspraken en pensioenen van de gewezen deelnemers en de pensioengerechtigden van de pensioenregeling die voorheen door het voormalige Stichting Pensioenfonds PinkRoccade werd uitgevoerd, waarvoor sprake is van een (voorwaardelijke) toeslag op basis van de ontwikkeling van de loonindex. De mate van toeslagverlening wordt jaarlijks door het bestuur vastgesteld en is mede afhankelijk van de financiële positie van de stichting. De premie bevat geen opslag ten behoeve van het toeslagbeleid. Bovendien wordt er door de stichting geen reserve aangehouden om in de toekomst toeslagen te kunnen verlenen. Er bestaat geen recht op toeslagen. Het bestuur heeft zowel per 1 januari 2010 als per 1 januari 2011 moeten besluiten dat de ingegane pensioenen van de standaard Getronics-regeling en de opgebouwde en ingegane pensioenen van de overige regelingen niet worden verhoogd. Bij dit besluit heeft het bestuur de uitgangspunten van het pensioenreglement en de richtlijnen van DNB gehanteerd Financieringsbeleid Uitvoeringsovereenkomst In de uitvoeringsovereenkomst zijn de afspraken opgenomen tussen het pensioenfonds en de aangesloten ondernemingen. Deze overeenkomst is aangegaan voor onbepaalde tijd. De overeenkomst kan door elk van de partijen schriftelijk worden opgezegd met inachtneming van een opzegtermijn van ten minste twaalf maanden. Enkele elementen uit de uitvoeringsovereenkomst tussen de werkgever en het pensioenfonds zijn: De werkgever verplicht zich de totale bijdrage voor de pensioenregeling, dit wil zeggen zowel het werkgeversdeel als de deelnemersbijdrage, te voldoen aan de stichting. Dit betreft de jaardotatie op de pensioenrekening voor alle deelnemers. Jaarlijks betaalt de werkgever de stichting een opslag ter grootte van een percentage van de som van de spaargrondslagen van de deelnemers. Dit bedrag is voor de dekking van het overlijdens- en premievrijstellingsrisico, de financiering van de administratie-, beheersen beleggingskosten en het opbouwen en in stand houden van de actuarieel noodzakelijke buffers. Voor 2010 is dit percentage vastgesteld op 4,2%. In 2011 is dit percentage vastgesteld op 5,25%. Jaarlijks betaalt de werkgever de bijdrage zoals deze benodigd is voor de pensioenreglementsbijlage Overgangsbepalingen. De werkgever behoudt zich het recht voor in geval van ingrijpende wijziging van omstandigheden haar bijdragen aan de stichting te minderen of te staken. In de uitvoeringsovereenkomst is een maximale werkgeversbijdrage, inclusief de bijdrage van de medewerkers, vastgelegd van 16% van de loonsom. Dit maximum betreft de som van de kosten voortvloeiende uit de premiestaffel, de bijdragen zoals bepaald in de pensioenreglementbijlage Overgangsbepalingen en de bijdrage ad 4,2% van de som van de pensioengrondslagen. Deze laatstgenoemde bijdrage is bedoeld voor de dekking van het 19

20 overlijdens- en premievrijstellingsrisico, de financiering van de administratie-, beheers- en beleggingskosten en het opbouwen en in stand houden van de actuarieel noodzakelijke buffers. Bij de uitvoeringsovereenkomst is een addendum bijgevoegd waarin de borgstelling is vastgelegd. SVG is met Getronics een borgstelling overeengekomen van maximaal 12,5 miljoen euro op jaarbasis voor de jaren 2010 tot en met Premiebeleid Het pensioenfonds heeft het premiebeleid vastgelegd in de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota. De jaarlijkse premie voor de Getronics-pensioenregeling is gelijk aan de som van de op individuele basis vast te stellen beschikbare premie, vermeerderd met een opslag. Deze opslag betaalt de werkgever en bedroeg voor ,2% van de som van de spaargrondslagen. Periodiek wordt een prognose gemaakt van de benodigde kostendekkende premie. De kostendekkende premie is opgebouwd uit de actuariële premie benodigd voor de pensioenverplichtingen, de opslagen voor de instandhouding van het vereist eigen vermogen (solvabiliteitsopslag) en een opslag voor de uitvoeringskosten van de stichting. Afhankelijk van de uitkomst van deze prognose kan worden besloten tot inzet van de diverse sturingsmiddelen die de stichting tot zijn beschikking heeft. Tussen de stichting en de werkgever is overeengekomen dat de premie voor de werkgever, inclusief de eigen bijdrage van de werknemers, voor de Getronics-regeling is gemaximeerd op 16% van de salarissom. Naast de Getronics-regeling voert de stichting nog een aantal overgangs- en pensioenregelingen voor kleine gesloten groepen van deelnemers uit. De lasten van deze regelingen komen, behoudens de regelingen waarin sprake is van een deelnemersbijdrage, geheel ten laste van de werkgever. Voorts is er tussen Getronics en het pensioenfonds een borgstelling overeengekomen van jaarlijks maximaal 12,5 miljoen euro voor de periode van 2010 tot en met ABTN In 2010 is de Actuariële en Bedrijfstechnische Nota geactualiseerd door het bestuur. De wijzigingen zijn voorgelegd voor advies aan de deelnemersraad. De deelnemersraad heeft met betrekking tot de wijzigingen een positief advies afgegeven. De voornaamste wijzigingen zijn: Er is een beschrijving opgenomen van de werkzaamheden van TKP, welke per 1 juli 2009 zijn overgenomen van het Pensioenbureau; Het hoofdstuk over de pensioenregeling, aanspraken en toeslagen is geactualiseerd naar aanleiding van het nieuwe pensioenreglement. De beschrijving van de garantieregeling is geactualiseerd, evenals die van het toeslagenbeleid, de beleggingsmixen en administratiekosten, De borgstelling is opgenomen in hoofdstuk over het financiële kader van de pensioenregeling; Gewijzigde afspraken met de werkgever betreffende de premie voor de ANWhiaatverzekering, arbeidsongeschikheidspenioen en de verhoging van de werkgeversopslag zijn opgenomen. Een aanpassing van de actuariele grondslagen aan de AG-prognosetafels is opgenomen. In de paragraaf betreffende beleggingsbeleid is de strategische beleggingsmix opgenomen. Bijlage over het beleggingsbeleid van het pensioenfonds. 20

21 Kostendekkende premie Volgens het financieel toetsingskader (FTK) moet de kostendekkende premie uit een aantal onderdelen bestaan. De kostendekkende premie bestaat uit de volgende onderdelen: - de actuarieel benodigde premie voor de onvoorwaardelijke onderdelen van de pensioenregeling; - de solvabiliteitspremie voor het bereiken dan wel in stand houden van het vereist eigen vermogen; - de premie om de uitvoeringskosten te financieren; Het fonds maakt geen gebruik van de mogelijkheid om de kostendekkende premie te dempen. De kostendekkende premie over 2010 bedraagt 28,8 miljoen (2009: 34,4 miljoen). In 2010 bedraagt de feitelijke premie 34,9 miljoen (2009: 34,5 miljoen). Dit betreft de premie voor de SVG-regeling. Het fonds voldoet aan de eis dat de feitelijke premie minimaal gelijk moet zijn aan de kostendekkende premie. De daling van de kostendekkende premie ten opzichte van 2009 hangt samen met het afgenomen aantal actieven in de pensioenregeling. Premies en grensbedragen Voor 2010 golden de volgende premies en grensbedragen: Beschikbare premie: individueel bepaald op basis van de reglementaire staffel; Werkgeversopslag: 4,2% van de som van de pensioenspaargrondslagen; Franchise Beleggingsbeleid Strategisch beleggingsbeleid Het bestuur bepaalt het beleggingsbeleid van het pensioenfonds op basis van de doelstellingen van het pensioenfonds en met behulp van de inzichten uit de jaarlijkse ALM-studie. Deze studie gaat in op het beheer van verplichtingen en beleggingen en integreert de belangrijkste beleidsterreinen van het pensioenfonds: het toeslag- en beleggingsbeleid. Een ALM-studie is een belangrijk hulpmiddel bij het vaststellen van het strategisch beleggingsbeleid, omdat het inzicht geeft in de rendements- en risicokarakteristieken van beleidskeuzes. In de ALM-studie die begin 2010 is uitgevoerd, is extra aandacht geschonken aan extreme risico s, ook wel staartrisico s genoemd. Dit zijn risico s die een zeer negatief effect kunnen hebben op de financiële positie van het pensioenfonds. Het bestuur heeft naar aanleiding van deze ALM-studie besloten om in 2010 extra aandacht te besteden aan deze risico s. Gedurende 2010 zijn verschillende stresstesten uitgevoerd welke in de verschillende beleggingscommissievergaderingen en bestuursvergaderingen zijn besproken. Hierbij is er nadruk gelegd op de twee grootste risico s voor de dekkingsgraad: het risico van dalende aandelenkoersen en het risico van een verder dalende rente. Daarbij is ook goed gekeken naar de mogelijkheden om de dekkingsgraad ook mee te laten profiteren van een eventueel oplopende rente en stijgende aandelenkoersen. Op basis van deze analyses is besloten om het strategische beleggingsbeleid aan te passen. De wijzigingen in de beleggingsportefeuille zijn in verschillende stappen in 2010 doorgevoerd. Renterisico De afdekking van het renterisico is met het aangepaste strategische beleggingsbeleid gewijzigd. Door de duratie van de vastrentende waarden bestaat intrinsiek een gedeeltelijke afdekking van het renterisico. In de loop van 2010 is de gemiddelde duratie verhoogd zodat er een grotere mate van afdekking ontstond. Vervolgens is de totale strategische afdekking van 21

22 het renterisico is verhoogd naar 75% van de verplichtingen van de ingegane pensioenen, inclusief de pensioenaanspraken van de overige regelingen. Deze afdekking vindt plaats buiten de collectieve portefeuille via renteswaps. Hierdoor is de dekkingsgraad (gedeeltelijk) beschermd tegen een rentedaling. De dekkingsgraad zal echter (gedeeltelijk) achterblijven bij een rentestijging. Aandelenrisico De beleggingen in aandelen worden wereldwijd belegd. Gezien de relatief hoge optiepremies, als gevolg van de historisch gezien hoge volatiliteit in de aandelenmarkten, heeft het bestuur besloten het aandelenrisico vooralsnog niet af te dekken. Valutarisico Binnen het strategisch beleggingsbeleid wordt rekening gehouden met het valutarisico. Binnen de categorieën aandelen, onroerend goed en alternatieve beleggingen wordt het valutarisico van de Amerikaanse dollar, het Britse pond en de Japanse yen, waar mogelijk, volledig weggenomen (afgedekt met valutatermijncontracten naar de euro). De beleggingen in vastrentende waarden vinden voor een groot deel in Euroland plaats, waardoor er geen valutarisico bestaat. Het valutarisico van de beleggingen die niet in Euroland plaatsvinden, wordt daarnaast voor een deel afgedekt naar de euro. Strategische beleggingsportefeuille Voor het jaar 2011 heeft het bestuur besloten vooralsnog geen wijzigingen aan te brengen in de strategische beleggingsportefeuille en de beleggingsmandaten van de verschillende externe vermogensbeheerders. Eerst zullen de uitkomsten van de begin 2011 uitgevoerde ALM-studie en aanvullende stresstestanalyses worden afgewacht. De voor 2011 vastgestelde premie is gebruikt om binnen de mandaten van de managers de gewichten per beleggingscategorie bij te sturen naar de mandaatgewichten, waarbij, in afwachting van de uitkomsten van de ALMstudie, alleen is belegd in liquide beleggingscategorieën. De volgende tabel geeft de strategische beleggingsportefeuille voor 2010 weer. Ook geeft de tabel de werkelijke en benchmarkgewichten van de beleggingsportefeuilles van de verschillende externe vermogensbeheerders per eind december 2010 weer. De werkelijke gewichten per eind van het jaar wijken af van de strategische gewichten door de koersbewegingen en beweging van de portefeuillegewichten van de verschillende geselecteerde vermogensbeheerders. Strategische en werkelijke gewichten beleggingsportefeuille (%) Beleggingscategorie Werkelijk gewicht eind 2010 Benchmarkgewicht eind 2010 Strategisch gewicht 2010 Vastrentende waarden 50,7 53,4 48,0 Aandelen 28,3 24,6 25,0 Onroerend goed 4,9 4,4 6,0 Alternatieve beleggingen 17,7 17,6 21,0 Valuta-afdekking 0,2 0,0 0,0 Renteswaps -1,9 0,0 0,0 Liquiditeiten 0,1 0,0 0,0 22

23 3.3 Risicobeheer Financiële Instellingen Risicoanalyse Methode (FIRM) In 2010 heeft het bestuur een risicoanalyse uitgevoerd, waarbij als uitgangspunt is genomen het FIRM-model van DNB. De beoordeling en de weging van de risico s is gebeurd tegen het licht van de doelstellingen en van het fonds, zoals vastgelegd in de fondsdocumenten van het financieel beleid van het pensioenfonds. Door de scores op de verschillende risico-items als onderdeel van de verschillende risicocategorieën, verder te wegen is een compleet beeld verkregen van de overblijvende netto-risico s. Gebleken is dat vooral de financiële risico s (te weten het matching-/renterisico, het marktrisico en het kredietrisico) nog relatief hoge overblijvende netto-risico s hebben. De uitkomsten van de risicoanalyse zijn vastgelegd in een rapport. Voor elk risico is een bestuurslid aangesteld als risico-eigenaar. Voor de netto risico s met kwalificatie hoog en midden zijn acties uitgezet die periodiek in het bestuur worden besproken. FIRM (Financiële Instellingen Risicoanalyse Methode) FIRM is een risicoanalysemethode van DNB die wordt gebruikt voor het prudentieel toezicht op financiële instellingen. De methode is ontwikkeld voor alle financiële instellingen en dus niet specifiek voor pensioenfondsen. Door dit model wordt het risicoprofiel van de instellingen op een gestructureerde wijze in kaart gebracht en vastgelegd. Binnen FIRM worden de volgende risicocategorieën en beheerscategorieën onderscheiden. Financiële risico s Risicocategorieën Niet-financiële risico s Beheersingscategorieën Matching- / renterisico Omgevingsrisico Risicospecifieke beheersing Marktrisico Operationeel risico Organisatie Kredietrisico Uitbestedingsrisico Management Verzekeringstechnisch risico IT-risico Solvabiliteitsbeheer Integriteitsrisico Juridisch risico Liquiditeitsbeheer Risicobeheer Het bestuur heeft zijn risicobeleid verwoord in de Actuariële en bedrijfstechnische nota (ABTN). Onderstaand wordt een nadere toelichting gegeven op de voornaamste risico s die door het bestuur zijn onderkend, alsmede op het beleid van het bestuur voor het mitigeren van deze risico s. Solvabiliteitsrisico Een belangrijk risico is dat een fonds niet beschikt over voldoende vermogen om de pensioenverplichtingen na te kunnen komen, ook wel het solvabiliteitsrisico genoemd. Als de solvabiliteit zich negatief ontwikkelt, zal het pensioenfonds de premie verhogen en is er geen of minder ruimte voor toeslagverlening. In het uiterste geval kan het noodzakelijk zijn dat het fonds de verworven pensioenaanspraken en pensioenrechten moet verminderen (afstempelen). De solvabiliteit van een pensioenfonds wordt gemeten op basis van de hoogte van de dekkingsgraad van het fonds. 23

24 Beleggingsrisico s De belangrijkste beleggingsrisico s betreffen het markt-, krediet- en liquiditeitsrisico. Het marktrisico is uit te splitsen in renterisico, valutarisico en prijs(koers)risico. Marktrisico wordt gelopen op de verschillende beleggingsmarkten waarin het pensioenfonds op basis van het vastgestelde beleggingsbeleid actief is. De beheersing van deze risico s is geïntegreerd in het beleggingsproces. Renterisico Het renterisico is het risico dat de waarden van de portefeuille vastrentende waarden voor risico van het pensioenfonds en de waarde van de pensioenverplichtingen veranderen als gevolg van ongunstige veranderingen in de marktrente. Maatstaf voor het meten van rentegevoeligheid is de duration. Dit is de gewogen gemiddelde resterende looptijd in jaren van de kasstromen. De duration van de verplichtingen bedraagt ongeveer 15,7 jaar (2009; 15,0 jaar), de duration van de beleggingen (vastrentende waarden) voor risico van het pensioenfonds ongeveer 9,3 jaar (2009; 7,1 jaar). De duration van de verplichtingen is in 2010 toegenomen. Deze toename werd met name veroorzaakt door de nieuwe prognosetafels en door de gedaalde rente. Het renterisico van het belegde vermogen voor risico van het pensioenfonds kan door een consistente toepassing van ALM-principes beter afgestemd worden op het renterisico van de verplichtingen. Het renteafdekkingsbeleid is in 2010 aangepast. In oktober 2010 heeft het bestuur besloten 75% van het renterisico van de verplichtingen van de ingegane pensioenen, inclusief de pensioenaanspraken van de overige regelingen.af te dekken door middel van swaps buiten de collectieve portefeuille. Het renterisico wordt afgedekt door een combinatie van vastrentende waarden en renteswaps. Valutarisico Valutarisico is het risico dat de waarde van een financieel instrument zal fluctueren als gevolg van veranderingen in valutawisselkoersen. Binnen de categorieën aandelen, onroerend goed en alternatieve beleggingen wordt het valutarisico van de Amerikaanse dollar, het Britse pond en de Japanse yen, waar mogelijk, volledig weggenomen (afgedekt door beleggingsfondsen waarbinnen het valutarisico is afgedekt of met valutatermijncontracten naar de euro). De beleggingen in vastrentende waarden vinden voor een groot deel in Euroland plaats, waardoor er geen valutarisico bestaat. Het valutarisico van de beleggingen die niet in Euroland plaatsvinden, wordt daarnaast voor een deel afgedekt naar de euro. Prijsrisico Prijsrisico is het risico dat door de ontwikkeling van marktprijzen waardewijzigingen plaatsvinden. Dit wordt veroorzaakt door factoren die samenhangen met een individuele belegging, de uitgevende instelling of generieke factoren. Wijzigingen in marktomstandigheden hebben altijd direct invloed op het beleggingsresultaat, omdat alle beleggingen worden gewaardeerd op actuele waarde waarbij waardewijzigingen onmiddellijk worden verwerkt in het saldo van baten en lasten. Door spreiding binnen de portefeuille (diversificatie) wordt het prijsrisico gedempt. Kredietrisico Kredietrisico is het risico op financiële verliezen voor het fonds als gevolg van faillissement of betalingsonmacht van tegenpartijen waarop het fonds (potentiële) vorderingen heeft. Hierbij kan onder meer worden gedacht aan partijen die obligatieleningen uitgeven, banken waar deposito s worden geplaatst en marktpartijen waarmee Over The Counter (OTC)- derivatenposities worden aangegaan. Een voor beleggingsactiviteiten specifiek onderdeel van kredietrisico s is het settlementrisico. Dit houdt het risico in dat partijen waarmee het fonds 24

25 transacties is aangegaan, niet meer in staat zijn hun tegenprestatie te verrichten waardoor het fonds financiële verliezen kan lijden. Beheersing van het kredietrisico vindt plaats door het stellen van kredietwaardigheidseisen aan de tegenpartijen waarmee transacties kunnen worden gedaan. Daarnaast worden limieten gesteld aan tegenpartijen op totaalniveau. Dat wil zeggen met inachtneming van alle posities die een tegenpartij heeft jegens het pensioenfonds; het vragen van extra zekerheden zoals onderpand bij renteswaps en het uitlenen van effecten ( securities lending ). Ter afdekking van het afwikkelingsrisico wordt door het pensioenfonds belegd in markten waar een voldoende betrouwbaar clearing- en settlementsysteem functioneert. Voordat in nieuwe markten wordt belegd, wordt eerst onderzoek gedaan naar de waarborgen op dit gebied. Met betrekking tot niet-beursgenoteerde beleggingen, met name OTC-derivaten, is het uitgangspunt dat door het pensioenfonds alleen wordt gewerkt met tegenpartijen waarmee ISDA/CSA-overeenkomsten zijn afgesloten, zodat posities van het pensioenfonds adequaat worden afgedekt door onderpand. Voor het fonds heeft het kredietrisico echter vooral betrekking op de afgesloten contracten met de diverse verzekeraars. Door dergelijke contracten met verschillende tegenpartijen af te sluiten en bij de selectie van die partijen groot belang te hechten aan debiteurenkwaliteit en een minimaal vereiste kredietwaardigheid, kunnen door SVG kredietrisico s worden beperkt. Het pensioenfonds had een aantal kapitaalcontracten afgesloten met verschillende verzekeraars. Door de kredietcrisis is gebleken dat het juridisch eigendom van de beleggingen bij dergelijke contracten niet ligt bij het pensioenfonds. Het pensioenfonds heeft in 2009 maatregelen getroffen om dit risico te beperken. Dit heeft er toe geleid dat in 2010 het juridisch eigendom van de beleggingen van de contracten bij Nationale Nederlanden overgedragen is aan SVG. In 2011 is het juridisch eigendom van de beleggingen van de contracten bij Delta Lloyd Levensverzekeringen NV en ASR Levensverzekeringen NV overgedragen aan SVG. Concentratierisico Concentratierisico kan optreden als gevolg van het ontbreken van een adequate spreiding van activa en passiva, bijvoorbeeld bij een concentratie van de portefeuille in regio s, economische sectoren of tegenpartijen. Het concentratierisico wordt onderzocht in de ALM-studie, waarbij beleggingscategorieën met elkaar worden gecombineerd om tot een strategische beleggingsmix te komen. Om de concentratierisico s te beheersen, is de beleggingsportefeuille van het pensioenfonds in hoge mate gediversifieerd. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat beleggingen niet tijdig en/of niet tegen een aanvaardbare prijs kunnen worden omgezet in liquide middelen, waardoor het fonds op korte termijn niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. De belangrijkste korte termijnverplichting van het fonds betreft de betaling in verband met uitkeringen, afkopen en uitgaande waardeoverdrachten. Deze verplichting is voor het grootste deel uitbesteed aan ASR en Nationale Nederlanden. De verplichting wordt afgewikkeld via de rekening-courantverhouding met deze verzekeraars. Op grond van de afspraken in de overeenkomsten en de Service Level Agreements worden deze risico s beheerst. De omvang van de door de werkgever verschuldigde premiebedragen is dermate groot in verhouding tot de verschuldigde uitkeringen dat hiermee het liquiditeitsrisico goed kan worden beheerst. Verzekeringstechnische risico s Het verzekeringstechnisch risico is het risico dat voortvloeit uit mogelijke afwijkingen van actuariële inschattingen die worden gebruikt voor de vaststelling van de technische 25