Meten, evalueren en verbeteren: wat staat ons te wachten in de toekomst?

Transcriptie

1 Meten, evalueren en verbeteren: wat staat ns te wachten in de tekmst? IGOV Kenniscafé - Meten van licht, hinder, veiligheid NU en in de Tekmst Catherine Ltens Gren Licht Vlaanderen 2020 Vlaams Innvatie Netwerk

2 2 Overzicht Wat vraf ging Gren Licht Vlaanderen 2020 Meten, evalueren en verbeteren

3 Wat vraf ging 3

4 4 Wat vraf ging ( ) VIS-TIS Gren Licht Vlaanderen (dec nv. 2012) Thematische innvatiestimulering (TIS) VIS-TD Licht & Kleur (kt sept. 2013) Technlgische dienstverlening (TD) VIS: Vlaamse Innvatie Samenwerkingsverbanden bedrijven!

5 Wat vraf ging ( ) Gren Licht Vlaanderen, energiebesparing met beter licht Kennistransfer en sensibilisering vr bedrijven vrschrijvers (architecten, studiebureaus, installatie- en nderhudsbedrijven) fabrikanten, imprteurs, distributeurs, grthandelaars, winkels, eindklanten verheden (lkale, gewestelijke, federale) federaties en nn-prfit rganisaties Licht & Kleur Technlgische Dienstverlening vr Innvatie gedreven bedrijven Meten, ptisch ntwerp, advies, begeleiding 5

6 6 Wat vraf ging ( ) Beide prjecten IWT-VIS prjecten Vr Vlaamse Innvatie Samenwerkingsverbanden (vral KMO) 20% van de financiering vanuit de bedrijven Bedrijven maken deel uit van gebruikersgrepen 80% financiering via IWT Agentschap vr Innvatie dr Wetenschap en Technlgie (Vlaamse Overheid) Telkens 2 termijnen van 4 jaar Vlaamse Innvatie Netwerk Del: Bedrijven aanzetten tt en begeleiden bij innvatie

7 7 Gren Licht Vlaanderen 2020

8 8 Vanaf 2012 IWT Vlaanderen stpt met VIS-prjecten Thematische Innvatiestimulering (TIS) Technlgische Dienstverlening (TD) Cllectief Onderzek (CO) Alternatief: één prgramma: VIS-traject

9 VIS traject - del Vr en Vanuit een cllectief van bedrijven (VIS) Gemeenschappelijke, cncrete uitdaging f prbleemstelling (f vraag gedreven pprtuniteit) aanbieden van innvatieve en p krte termijn tepasbare plssingen met resulteren in zichtbare veranderingen bij de delgrep bedrijven met een duidelijke tegevegde waarde, zwel p vlak van innvatiecapaciteit als p ecnmisch vlak met leiden tt duidelijk relevante kennismeerwaarde en/f een verhging van innvatievermgen bij de delgrep

10 10 Bestaande nden prblemen vragen Armatuurbuwers Wees niet blind vr verblinding Elektr-installateurs Praktijkgids led? Installatie van led? Zijn dimmers universeel? Buwsectr Energiebesparing d.m.v. dimming- en andere regelsystemen Kleurkeuze (verf) en cntrastperceptie Studiebureaus Verlichting en kleurgebruik ten beheve van het visueel cmfrt? Zrgsectr: riëntatie, circulatie Seniren: cntrastperceptie

11 Gren Licht Vlaanderen de verlichtingssectr in transitie Vrheen = Sinds

12 Delgrep Vlledige waardeketen binnen de verlichtingssectr Van architect tt verlichtingsfabrikant Via federaties vr architecten, studiebureaus, energiedeskundigen (NAV, ORI, OVED) Via kenniscentra vr buw en elektr-installateurs (WTCB, VEI) Vlaamse km s, maar k grte bedrijven Nu reeds een 60-tal bedrijven, instellingen en federaties betrkken Ok fabrikanten OV, energiebedrijven, studiebureaus,.. Prjectvrstelling Gren Licht Vlaanderen Catherine Ltens

13 13 Vlaams Innvatie Samenwerkingsverband WFrans ASB Lichtadvies Alexp Cnsultants

14 14 Pijlers Kennisverruiming Kennisimplementatie Kennisverspreiding

15 15 Kennisverruiming (nderzek) Kennisverruiming Kennisimplementatie Kennisverspreiding Nieuwe lichtbrnnen: led Naar een verbeterde ledarmatuur Perceptie van visuele cntrasten Impact p licht- en interieurntwerp Verblinding Way Finding Ouderen Intelligente sturingen Cmpatibiliteit LED - Dimmers Daglichtsturingen Energiebesparingen

16 16 Kennisimplementatie (innvatie) Kennisverruiming Kennisimplementatie Kennisverspreiding Van innvatie-idee tt praktijkmdel Vraaggedreven pprtuniteiten Implementatiebegeleiding p maat van bedrijf Initiëren en begeleiden van (internatinale) prjecten

17 Kennisimplementatie Demnstratieprjecten LED lichtbrn demnstratiebx m McAdam te demnstreren clur cnsistency Tegankelijkheid ziekenhuis Cntrast perceptie Cmpatibiliteit lampen-dimmers Demnstratieruimte verblinding (CRI) 17

18 Kennisimplementatie Studies p vraag van de bedrijven in het VIS Depreciatie van een verlichtingsinstallatie (k vr OV) Lichtplanningssftware: Welke nderhudsfactr bij led armaturen? Vergelijkende studies meetapparatuur Vergelijkende studie van testellen vr kleurmetingen (materialen) Vergelijkende studie van testellen vr lichtmetingen (CCT, CRI) Vleesverkleuring en led He evalueert de kleurtemperatuur van led? In functie van hekafhankelijkheid, dimming, tijd Wat zijn pupil lumen? Wat zijn ec -T5 lampen? Schakelfrekwentie led/armaturen. Invled p levensduur? Perceptie van het menselijk g p duty-cycle led

19 Kennisimplementatie Advies p vraag en p maat van bedrijven Technlgisch advies Leden kunnen tt 2 dagen individueel advies krijgen Vb. Metingen, ntwerp, advies - steeds mbt. innvatie Haalbaarheidsstudies Begeleiding en aanvraag (innvatie)prjecten Zektcht (internatinale) partners -

20 20 Kennisdiffusie (prmtie) Kennisverruiming Kennisimplementatie Kennisverspreiding Algemene infrmatieverspreiding Innvatiendersteunende presentaties/publicaties Organisatie van seminaries/wrkshps Participatiegraad verhgen bij KMO s

21 21 Kennistransfer Opleidingen Specialisatie verlichtingstechnlgie Langlpend mdulair één avnd/week m de 2 jaar DIALux Binnen Vlaams Innvatienetwerk verlichting in tal van pleidingen Preventieadviseurs, architecten, facility managers, energie cördinatren, Wrkshps/gebruikersgrepen 3 à 4/jaar Seminars, studiedagen, cnferenties, Prmtiedag Duurzame Verlichting mei 2014 Publicaties

22 kennisverspreiding Op basis van studies - kennisimplementatie Op maat van grep bedrijven: wat willen bedrijven weten? Vrbeelden uit eerdere prjecten: REG-Subsidies: alternatief criterium LED-TL: duurtest + specificaties Pwer-factr: wat betekent dit?

23 23 Meten, evalueren en verbeteren

24 24 Mijn ervaring met meten als scheikundige Analyses veding, geneesmiddelen, water,.. Meten is weten - crrect meten is ng belangrijker Licht meten is vrij nieuw bij de stakehlders Nieuwe cultuur vereist wat meten, he meten? He mgaan met getallen interpretatie? Kalibreren meetapparatuur luxmeters, luminantiemeters

25 25 Wat staat ns te wachten in de tekmst? Nieuwe lichttechnlgie led, led Nieuwe parameters wrden belangrijk CRI, CCT, pwer factr, verblinding, Nieuwe wetgeving ErP, ARBO, EPB,.. (ver)nieuw(d)e nrmen werkplek, sprt, OV,.. Nieuwe standaarden ndig met infrmatie he te meten

26 Vrbeeld 1 ErP Ecdesign: energie-efficiëntie 26 Gerichte lamp versus niet-gerichte lamp Energie-efficiëntie-eisen p basis van EEI Een gerichte lamp is een lamp met een lichtpbrengst van minstens 80 % binnen een lichtkegel met een hek van 120 Onderscheid p basis van meten van lichtstrm Vrbeeld praktijk ledmdule Specificaties vlgens de fabrikant: Φ 120 =79,4% Φ ttaal Niet-gerichte lamp? (vlden aan DIM1 eisen energie-efficiëntie) Metingen: Φ 120 = 82,2%Φ ttaal Gerichte lamp? (vlden aan DIM2 eisen energie-efficiëntie) Futenanalyse he 80% vastleggen? +/-5%?

27 Vrbeeld 2 ErP Ecdesign: functinaliteiten 27 Led Levensduur L70 Meten lichtstrm - Geen Eurpese meetmethde US IESNA: LM80 (Lumen Maintenance) TM21 levensduur prjectie (mathematisch mdel gebaseerd p data bekmen met de LM meetmethde Led CRI Nieuwe metriek bleek ndzakelijk Vrstel labratrium vr Lichttechnlgie: mcri Nieuwe referentie gebaseerd p geheugenkleuren Led Kleur cnsistentie waarneming van verschillen in kleurtemperatuur < 6 MacAdam He meten? geen Eurpese meetmethde US: ANSI

28 Vrbeeld 3 Led armaturen Maintenance Factr 28 Maintenance factr - nderhudsfactr Belangrijk bij lichtplanning Berekenen MF ndzakelijk geen waarde bij ntstentenis gebruiken (vb. 0,85 bij Flu- armaturen) Op basis van lamp lumen depreciatie en in functie van levensduur He LLMF bepalen? Kmt L70 vereen met de realiteit? MF= LLMF x LSF x LMF x RSMF (binnenverlichting) LLMF: nderhudsfactr van de lichtstrm van de lamp LSF: levensduurfactr van de lamp LMF: nderhudsfactr van de lamp RSMF: nderhudsfactr van de wanden van de ruimte

29 Vrbeeld 3 Led armaturen Maintenance Factr Impact p lichtplanning Vrbeeld berekening 1 reiniging/jaar schne ruimte uur - MF= 0,88x0,92x1x0,87= 0, uur MF=0,88x0,92x1x0,72= 0,58 Overdimmensinering! dimmen vlgens cnstante lichtstrm

30 Vrbeeld 4 Led armaturen - verblinding UGR Unified glare rating metriek gebaseerd p unifrme armaturen Is deze waarde representatief vr niet-unifrme led armaturen Ok belangrijk vr OV Nieuwe metriek ndzakelijk 30