Transparant over beleggen bij Aegon PPI. September 2013

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Transparant over beleggen bij Aegon PPI. September 2013"

Transcriptie

1 Transparant over beleggen bij Aegon PPI September

2 Inhoud Beleggen bij Aegon PPI... 4 Inleiding... 4 Opzet vermogensbeheer... 5 Pensioendoelstelling is uitgangspunt... 5 Life Cycle Beleggen... 5 Optioneel: Vrij Beleggen... 5 Optioneel: Garant Pensioen, direct een nominaal (verzekerd) pensioen inkopen... 6 Aegon PPI: eerlijk over de ambitie van een DC regeling... 7 Life Cycle beleggen Belangrijke eigenschappen... 8 Afweging rendement en risico... 8 Afbouw van risico... 8 Spreiding om onnodige risico s vermijden... 8 Optimale mix van passief en actief beleggen... 9 Herbalanceren en Dynamisch Strategisch Asset Allocatie (DSAA) Life Cycle beleggen Pensioenbeleggen en Renterisico Stabiliseren van renterisico Rentematching technisch Rentematching methodiek (swaps) Voordeel van swaps Rentematching effectiviteit Beleggingsperformance en kosten Beleggingsperformance Kosten Aan- en verkoopkosten Risicomanagement (operationeel) Eerste verdedigingslinie Tweede verdedigingslinie Derde verdedigingslinie Belangenconflicten Orderuitvoeringsbeleid Risicomanagement (Governance)

3 Aegon PPI en de bewaarder Aegon Custody B.V Hoe wordt het vermogen van een deelnemer bij Aegon PPI beschermd? Verantwoord beleggen Richtlijnen Uitsluitingenlijst en engagement Stembeleid Internationaal beleid Rapportage Net Asset Value (NAV) Performancemeting en Rapportage ISAE Securities lending en dividenbeleid Doelstelling securities lending Risicobeheer securities lending Fondsen beschikbaar voor Vrij Beleggen Bijlage Alle cijfers per ultimo Life Cycle fondsen Fondsen beschikbaar voor vrij beleggen

4 Beleggen bij Aegon PPI Inleiding Zo Transparant en volledig mogelijk Aegon PPI B.V. (hierna Aegon PPI) is uitvoerder van beschikbarepremieregelingen (DC regelingen). Hierbij zijn de beleggingsresultaten voor rekening en risico van de individuele deelnemer. De hoogte van het pensioen wordt grotendeels bepaald door de beleggingsresultaten en de rentestand op pensioendatum. De wijze waarop wij beleggen is daarom belangrijk. Wij streven ernaar om zo transparant en volledig mogelijk informatie te verstrekken. Dit document beschrijft de opzet van het vermogensbeheer bij Aegon PPI. De kracht van Pensioenbeleggen Aegon heeft lang ervaring met het beleggen voor pensioen. Dit noemen wij pensioenbeleggen. Bij het pensioenbeleggen houden wij nadrukkelijk rekening met de pensioendoelstelling van de deelnemer. Het beleggingsbeleid is daarop afgestemd. Steeds zoeken wij naar een balans. Het behalen van rendement om de pensioendoelstelling te bereiken versus het beheersen van de risico s. Deze elementen vindt u terug in dit document. Aegon PPI en Aegon Asset Management Het vermogensbeheer is uitbesteed aan Aegon Investment Management B.V. (AIM BV). De handelsnaam van AIM BV is Aegon Asset Management (AAM). Dit document is opgesteld door Aegon PPI in samenwerking met Aegon Asset Management. Aegon Asset Management is een wereldwijd opererende vermogensbeheerder. Zij is onderdeel van de Aegon Groep. AAM heeft vestigingen in Europa, Amerika en Azië. AAM belegt wereldwijd 250 miljard euro voor individuele beleggers, financiële instituten, pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen. In Nederland beheert Aegon Asset Management Nederland (AAM NL) het vermogen. Bij AAM NL werken 195 mensen. Er zijn 33 ervaren portefeuillemanagers actief. Zij hebben gemiddeld 12,5 jaar ervaring waarvan 7,5 jaar bij Aegon. 4

5 Opzet vermogensbeheer Pensioendoelstelling is uitgangspunt Aegon heeft als grootste pensioenverzekeraar van Nederland veel kennis en expertise opgebouwd op het gebied van beleggen met een pensioendoelstelling. Deze pensioenkennis zet Aegon PPI in voor de beleggingspropositie. We noemen dit pensioenbeleggen. Afstemming van het beleggingsbeleid op de pensioendoelstelling gebeurt op basis van Asset Liability Management (ALM). De Life Cycle fondsen zijn samengesteld op basis van ALM op deelnemerniveau. Het uitgangspunt is een pensioen gebaseerd op het gemiddeld verdiende salaris. De ambitie die bij het defensieve risicoprofiel (de standaardinstelling) hoort, is als volgt: Een pensioen ter hoogte van 70% van het gemiddeld verdiende salaris, gecorrigeerd voor inflatie in de opbouwfase. Uitgangspunt voor het behalen van deze ambitie is betaling van pensioenpremies. De hoogte hiervan is gebaseerd op de fiscaal maximale staffel. Life Cycle Beleggen Het beleggingsrisico is voor rekening van de deelnemers. Dat is de essentie van een beschikbarepremieregeling. Niet iedere deelnemer wil of kan zelf beleggingsbeslissingen nemen. Aegon PPI biedt daarom Life Cycle Beleggen aan. Hierbij is de ervaring van Aegon met pensioenbeleggen optimaal benut. De deelnemer hoeft zelf geen beleggingsbeslissingen te nemen. Dit gebeurt automatisch binnen de Life Cycles. Deze brochure legt uitgebreid uit hoe Aegon PPI invulling geeft aan Life Cycle beleggen. Een deelnemer start in de pensioenregeling standaard in de Life Cycle met het defensieve beleggingsprofiel. Met behulp van de Aegon Beleggingswijzer Pensioen stelt hij zijn persoonlijke risicoprofiel vast. Daaruit volgt een offensief, neutraal, defensief of zeer defensief beleggingsprofiel. Dit vult hij in op zijn Beleggingskeuzeformulier. Zolang de deelnemer het ingevulde Beleggingskeuzeformulier niet terugstuurt, blijft de deelnemer beleggen volgens het defensieve beleggingsprofiel. Zo waarborgen we dat de pensioenpremies toch zorgvuldig worden belegd. Ook als de deelnemer geen actie onderneemt. Het is ook mogelijk om een van de andere opties te kiezen: Optioneel: Vrij Beleggen Een deelnemer kan naar eigen inzicht Vrij Beleggen. Hiervoor moet hij een Beleggingskeuzeformulier invullen. De deelnemer heeft keuze uit een zorgvuldig door Aegon PPI samengesteld fondsenpalet. Op basis van zijn persoonlijke risicoprofiel wordt zijn keuze bewaakt. Jaarlijks krijgt hij hiervoor een toetsbrief. Deze geeft aan of de beleggingen nog passen bij zijn persoonlijke risicoprofiel. Zo kan hij zijn beleggingskeuze afstemmen op zijn persoonlijke risicoprofiel. Bij Vrij Beleggen kunnen deelnemers gebruik maken van door Aegon zorgvuldig geselecteerde fondsen. Zo kan hij zelf een verdeling over de fondsen inrichten en onderhouden. Zie hoofdstuk Fondsen beschikbaar voor Vrij Beleggen (pagina 23) voor de fondsen. 5

6 Optioneel: Garant Pensioen, direct een nominaal (verzekerd) pensioen inkopen Bij Aegon PPI kan een deelnemer ook kiezen voor een gegarandeerd pensioen. De deelnemer heeft dan zekerheid over de hoogte van zijn pensioenuitkeringen. De pensioenuitkeringen gaan in vanaf zijn pensioendatum. Deze zijn niet meer afhankelijk van de ontwikkeling van de beleggingen en/of rentestand. Het Aegon Garant Pensioen is een zogeheten premieovereenkomst met: Zekerheid: een gegarandeerd pensioen voor werknemers en voorspelbare kosten voor de werkgever De zekerheid is een nominale toezegging. Aegon Garant Pensioen kent een resultatendeling. Door goede beleggingsresultaten kan deze nominale toezegging geïndexeerd worden. Daarom zijn ook bij Aegon Garant Pensioen goede beleggingsresultaten belangrijk. Kostenbeheersing: hoogte van de premie is gebaseerd op de beschikbarepremiestaffel Winstdelingsregeling: op de pensioenen van de werknemers wordt indien mogelijk een toeslag verleend. Een PPI mag geen garanties afgeven. Aegon PPI biedt Garant Pensioen daarom als bemiddelaar voor Aegon Levensverzekering N.V. aan. Een deelnemer kan alleen via Vrij Beleggen gebruik maken van Garant Pensioen. Dit is in verband met Zorgplicht. Als een deelnemer kiest voor garantie is het belangrijk om naar de prijs van garanties te kijken. Deze moeten passen bij de pensioendoelstelling van de deelnemer. Op basis hiervan maakt een deelnemer een afweging tussen Life Cycle Beleggen en Garantpensioen. Het is ook belangrijk wat zijn houding is ten opzichte van rendement en risico. Op dit moment (september 2013) bedraagt de garantieprijs ca. 18%. Dat betekent dat bijna een vijfde deel van de premie nodig is om de pensioenen na pensioendatum te garanderen. In figuur 1 staan de mogelijkheden die Aegon PPI aanbiedt. Aanvang deelname of keuze tijdens looptijd Risicoprofiel invullen door deelnemer Defensief = standaard Beleggen o.b.v. persoonlijk risicoprofiel deelnemer Monitoren tijdens looptijd Life Cycle Beleggen zeer defensief profiel defensief profiel neutraal profiel offensief profiel 8 Life Cycle Fondsen Deelnemer Keuze uit Fondsenpalet Jaarlijkse Toetsbrief Vrij Beleggen o.b.v. persoonlijk risiicoprofiel Garant Pensioen Jaarlijkse Toetsbrief als deels beleggen en deels Garant Figuur 1 : invulling Zorgplicht voor deelnemers in Aegon PPI 6

7 Aegon PPI: eerlijk over de ambitie van een DC regeling Aan de samenstelling van de Life Cycle fondsen liggen ALM-berekeningen ten grondslag. Hierbij is uitgegaan van een staffel met een rekenrente van 4%. De premie die beschikbaar is om te beleggen is gebaseerd op deze 4% rekenrente. Dit betekent dat minimaal 4% rendement per jaar behaald moet worden om tenminste de beoogde nominale pensioendoelstelling te behalen. Wanneer de marktrente lager ligt dan de rekenrente is het lastiger om de pensioendoelstelling te behalen. Zeker als dit gebeurt tijdens een periode in de opbouwfase. Bij een lage rente is de kans groter dat het beoogde pensioen niet gehaald wordt. De kans dat de doelstelling wel behaald wordt is groter wanneer de rente hoger staat dan de rekenrente. Op dit moment is een Staffel 2 premie op 4% rekenrente in de markt gebruikelijk. De marktrente ligt al een tijdje lager. Dit leidt volgens gemiddeld tot een lager pensioen dan de ambitie. 7

8 Life Cycle beleggen Belangrijke eigenschappen Afweging rendement en risico Bij pensioenbeleggen gaat het steeds om twee afwegingen. Pensioendoelstelling enerzijds en rendement en risico anderzijds. Door te weinig beleggingsrisico te nemen is het mogelijk dat de pensioendoelstelling niet bereikt wordt. Aan de andere kant is het niet verantwoord om vlak voor de pensioendatum te grote risico s te nemen. Zeker als dit niet meer nodig is om de pensioendoelstelling te bereiken. Afbouw van risico Aegon PPI hanteert 8 fondsen om de Life Cycles vorm te geven. Dit zijn de Aegon Balanced DC Funds. Dit zijn breed gespreide beleggingsfondsen. Deze fondsen zijn speciaal opgericht voor Aegon PPI. De Aegon PPI Life Cycles zijn tot 20 jaar voor pensioendatum vrij offensief ingericht. Zo maken we de kans op rendement zo groot mogelijk. Dit risico is aanvaardbaar. Er is nog genoeg tijd om schommelingen op financiële markten op te vangen. Beleggingsrisico is wel noodzakelijk. Alleen zo kan op lange termijn een relatief hoog rendement worden gemaakt. Dit hoge rendement is nodig om de pensioendoelstelling te halen. Vanaf 20 jaar voor de pensioendatum, bouwen we de risico s stapsgewijs af. Niet iedereen heeft dezelfde risicobereidheid. Aegon PPI heeft 4 Life Cycles ingericht. Dit noemen we profielen. Deze profielen variëren van offensief tot zeer defensief. Zo is er voor iedereen een Life Cycle die bij hem of haar past. Een deelnemer die voor zijn of haar pensioen niet volledig afhankelijk is van de bij Aegon PPI ondergebrachte regeling, en risico s op een tegenvallend pensioen voor lief neemt, kan in een offensief profiel beleggen. De verwachte pensioenuitkomsten in dit profiel zijn aanzienlijk hoger dan bij het defensieve profiel. Het risico op een lager pensioen dan de ambitie is ook hoger. Als je de kans op het niet behalen van je pensioendoelstelling wilt beperken, kun je het beste kiezen voor het zeer defensieve profiel. Het nadeel van dit profiel is dat het opwaarts potentieel en de kans op een hoger pensioen dan de doelstelling, ook het geringst is. De profielen Neutraal en Defensief zitten tussen beide uitersten in. Hieronder vindt u de risicoprofielen in combinatie met het aantal jaren tot de pensioendatum. Figuur 2: opzet met leeftijdsblokken en Life Cycle fondsen voor Aegon PPI Spreiding om onnodige risico s vermijden Bij beleggen heb je te maken met veel onzekerheden. Voorspellen hoe verschillende beleggingscategorieën gaan presteren is heel erg lastig. Daarom heeft Aegon PPI gekozen voor risicospreiding. Niet voor niets luidt een aloude wijsheid: leg niet al je eieren in één mandje. De Aegon Balanced DC Funds beleggen in 8 verschillende beleggingscategorieën. Dit leidt tot een lager risicoprofiel dan wanneer er niet gespreid wordt belegd. Spreiding leidt ook tot een hoger verwacht rendement omdat er beleggingscategorieën toegevoegd zijn met een hoog verwacht rendement. Winst dus op twee vlakken! 8

9 Binnen een beleggingscategorie wordt ook weer gespreid. Het onderliggende aandelenfonds bijvoorbeeld is breed gespreid over vele bedrijven, sectoren en landen. Dit geldt voor alle onderliggende beleggingscategorieën. De spreiding over de verschillende beleggingscategorieën is te zien in figuur 4. Hierin is duidelijk te zien dat de offensieve varianten, die aan het begin van de Life Cycle worden ingezet, een hoog percentage risicovolle beleggingen hebben. De defensieve varianten daarentegen beleggen juist weer veel in vastrentende waarden. Verdeling beleggingscategorie binnen Balanced DC Funds 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% BDC 1 BDC 2 BDC 3 BDC 4 BDC 5 BDC 6 BDC 7 BDC 8 Grondstoffen Beursgenoteerd vastgoed Aandelen Leningen met onderpand Obligaties uit opkomende landen Hoogrenderende bedrijfsobligaties Bedrijfsobligaties Staatsobligaties Figuur 4: Spreiding over verschillende beleggingscategorieën binnen de verschillende Life Cycle fondsen De vertaling van fonds naar Life Cycle is in figuur 6 te zien. Hier is te zien hoe gedurende de gehele Life Cycle, bij het defensieve profiel, de verdeling tussen de verschillende beleggingscategorieën is: Risicoprofiel: Defensief 100% 80% 60% 40% 20% 0% Leeftijd Grondstoffen Beursgenoteerd vastgoed Aandelen Leningen met onderpand Obligaties uit opkomende landen Hoogrenderende bedrijfsobligaties Figuur 6: Spreiding over verschillende beleggingscategorien gedurende delife Cycle (defensief profiel) Optimale mix van passief en actief beleggen Actief beleggen betekent dat een vermogensbeheerder een belangrijke benchmark (bijvoorbeeld de AEX Index) probeert te verslaan. Vaak staan hier extra kosten en risico tegenover. Passief beleggen (ook wel indexbeleggen) heeft als doelstelling exact een index te volgen. De kosten liggen veelal lager. Daar staat tegenover dat de belegger na aftrek van kosten altijd een lager rendement heeft dan de benchmark. Aegon PPI heeft een balans gevonden tussen deze twee beleggingsstijlen. Passief beleggen is een kostenefficiënte oplossing. Aegon PPI volgt, in de beleggingen in wereldwijde aandelen en staatsobligaties, een passieve strategie. In totaal betreft dit bijna de helft van de beleggingen. In de overige 6 categorieën probeert Aegon PPI door actief beleid waarde toe te voegen. 9

10 Herbalanceren en Dynamisch Strategisch Asset Allocatie (DSAA) De gekozen langetermijnverdeling van de beleggingscategorieën over de Balanced DC funds noemen wij de strategische weging. Ieder jaar beoordeelt Aegon Asset Management de wegingen van de onderliggende beleggingscategorieën. Dit proces noemen we Dynamisch Strategisch Asset Allocatie (DSAA). Dit DSAA-beleid stelt ons in staat de accenten in de beleggingsfondsen te verschuiven. Zo voeren wij een zo optimaal mogelijk beleggingsbeleid. De Balanced DC Funds worden één keer per jaar geherbalanceerd naar strategische weging. De rest van het jaar bewegen de verschillende beleggingen binnen de fondsen met de markt mee. Hierdoor wijken gedurende het jaar de wegingen van de verschillende beleggingscategorieën binnen de Balanced DC Funds af van hun strategisch vastgestelde gewicht. Door eenmaal per jaar te herbalanceren vermijden we onnodig hoge transactiekosten. Door extreme marktbewegingen kan de verdeling binnen de fondsen te veel uit de pas gaan lopen. Op dat moment grijpen wij in en gaan wij terug naar de strategische weging. De bandbreedtes waarbuiten dit mechanisme in werking treedt staan in figuur 5 weergegeven. Fondsnaam Beleggingsbeleid van het Fonds en bandbreedte Zakelijke waarden Vastrentende Waarden (Aandelen, vastgoed, grondstoffen) (Staats-, bedrijfs-, EMD, ABS- en High Yield Obligaties) Aegon Balanced DC Fund 1 0% 100% Aegon Balanced DC Fund 2 10% - 30% 70% - 90% Aegon Balanced DC Fund 3 25% - 45% 55% - 75% Aegon Balanced DC Fund 4 35% - 55% 45% - 65% Aegon Balanced DC Fund 5 45% - 65% 35% - 55% Aegon Balanced DC Fund 6 52,5% - 72,5% 27,5% - 47,5% Aegon Balanced DC Fund 7 60% - 80% 20% - 40% Aegon Balanced DC Fund 8 65% - 85% 15% - 35% Figuur 5: beleggingsbeleid en bandbreedte 10

11 Life Cycle beleggen Pensioenbeleggen en Renterisico Stabiliseren van renterisico Op pensioendatum valt het met beleggingen opgebouwde pensioenkapitaal vrij. Een DC-deelnemer moet daarmee een levenslang ouderdomspensioen inkopen. Een belangrijke maar ook onzekere inkoopfactor is de marktrente. De prijs van pensioen is in belangrijke mate afhankelijk van de rentestand. Hoe sterk de prijs van pensioen verandert door veranderende rente noemen we de rentegevoeligheid van pensioen. Ook beleggingen zijn gevoelig voor de rente. Wanneer de rente omhoog gaat bijvoorbeeld, worden staatsobligaties minder waard. Er zijn namelijk nieuwe obligaties te koop met een hogere rente, de oudere obligaties met een lagere rente zijn hierdoor dus minder aantrekkelijk en dalen in waarde. De rentegevoeligheid van pensioen en beleggingen zijn niet per definitie gelijk aan elkaar. Dit veroorzaakt onzekerheid over de hoogte van het pensioen. We noemen dit het renterisico. Hoe lager de marktrente des te duurder het aan te kopen pensioen. Als de marktrente hoog is, is het aan te kopen pensioen relatief goedkoop. Onzekerheid over de hoogte van het pensioen is niet prettig. Aegon PPI heeft de invloed van de rentestand op pensioendatum op het aan te kopen pensioen verminderd. Wij laten het beleggingskapitaal meebewegen met de rente. Als de rente daalt, dan stijgt het opgebouwde beleggingskapitaal. Dit compenseert het duurder geworden pensioen. Omgekeerd geldt ook dat als de rente stijgt, het opgebouwde beleggingskapitaal afneemt. Het aan te kopen pensioen is door de gestegen rente goedkoper geworden. Zo kun je toch ongeveer evenveel pensioen aankopen. Het afstemmen van de rentegevoeligheid van pensioen met beleggingen noemen we rentematching. Aegon PPI kan dankzij de rentematching onzekerheid over de hoogte van het aan te kopen pensioen sterk verminderen. Rentematching technisch Pensioen en beleggingen hebben over het algemeen niet dezelfde rentegevoeligheid. De rentegevoeligheid drukken we uit in duratie. Duratie geeft aan hoe sterk de reactie is op een renteverandering. Duratie is een vermenigvuldigingsfactor ten opzichte van de rente. Als voorbeeld nemen we de prijs van pensioen. Levenslang ouderdomspensioen zonder partnerpensioen kent een duratie van ongeveer 10. Dit betekent dat wanneer de rente 1% daalt, pensioen 10% duurder wordt (1% x 10 = 10%). Staatsobligaties hebben een duratie van ongeveer 6. Als de rente 1% daalt, neemt de waarde toe met 6% (1% x 6 = 6%). Doordat de duratie van pensioen en beleggingen (obligaties) niet aan elkaar gelijk zijn, is de reactie op renteveranderingen ook niet gelijk. De rentegevoeligheid van pensioen is niet te beïnvloeden, maar die van beleggingen wel. Aegon PPI heeft daarom de duratie van beleggingen afgestemd op de rentegevoeligheid van de pensioenen. Hierdoor reageren zowel pensioen als de beleggingen, ongeveer even sterk op een verandering van de rente. De rentegevoeligheid gedurende de gehele Life Cycle in het defensieve profiel ziet er als volgt uit: 11

12 Risicoprofiel: Defensief Duratie Fonds Leeftijd Figuur 3: rentegevoeligheid van de beleggingen gedurende Life Cycle in het defensieve profiel Rentematching methodiek (swaps) De meer defensieve Aegon Balanced DC fondsen kennen een verhoogde rentegevoeligheid. Het instrument dat hiervoor wordt ingezet is een beleggingsfonds met een extreem hoge duratie. Deze hoge rentegevoeligheid wordt dankzij beleggingen in swaps bereikt. Een swap is een afgeleid beleggingsproduct (derivaat). Hierbij wisselt een partij een bepaalde kasstroom of risico tegen dat van een andere partij. De uitdrukking is afkomstig van het Engelse werkwoord "to swap" (ruilen, omwisselen). De renteswap, waarvan we gebruik maken binnen de Balanced DC Fondsen, is een ruiltransactie die geschiedt op een internationale financiële markt. Hierbij ruilen partijen de rentebetalingen gedurende de looptijd, of een deel van de looptijd, tegen elkaar uit. Kort gezegd, twee partijen spreken met elkaar af rentetarieven uit te ruilen. Bijvoorbeeld, partij A betaalt vaste rente en ontvangt variabele rente. En partij B betaalt variabele rente en ontvangt dan de vaste rente. De hoofdsommen van de leningen worden bij een swap niet uitgewisseld. Die zijn alleen in de berekeningen van de uit te ruilen rentes herkenbaar. Op het moment van afspreken met elkaar vindt er geen overdacht van geldsommen plaats. Ook heeft de swap op moment van afsluiten geen waarde. De Balanced DC fondsen betalen via swaps variabele rente en ontvangen een vaste rente. Deze swaps worden meer waard wanneer de rente daalt. (dat is logisch omdat je minder hoeft te betalen, en de ontvangsten blijven gelijk). Wanneer de rente stijgt, gebeurt het omgekeerde. De swap daalt in waarde. De gevoeligheid van de waardeontwikkeling van een swap ten opzichte van de rente, wordt uitgedrukt in duratie. De waardeontwikkeling van deze swaps is vergelijkbaar met de waardeontwikkeling van pensioen. Dat stijgt namelijk ook in prijs bij een rentedaling en vice versa. Daarom zijn deze swaps aantrekkelijke en efficiënte beleggingsmiddelen om de rentegevoeligheid van de beleggingsfondsen af te stemmen op die van pensioen. Voordeel van swaps Bij beleggen voor pensioen is het cruciaal dat er voldoende rendement behaald wordt. Op het eind van de Life Cycle is het opgebouwde kapitaal het grootst. Er kan met dit kapitaal nog steeds rendement behaald worden, door er verstandig mee om te gaan. Dit is de reden waarom Aegon PPI voorkeur heeft voor het afdekken van renterisico via swaps. Doordat er maar een klein deel van het vermogen (minder dan 5%) in swaps hoeft te worden belegd om tot de gewenste afdekking te komen, blijft een groot deel van het vermogen beschikbaar om te beleggen in andere beleggingscategorieën. Aan het eind van een Life Cycle kan op deze manier nog belegd worden in obligaties met aantrekkelijke risico-rendementsverhoudingen. Denk hierbij aan obligaties uit opkomende landen of bedrijfsobligaties. 12

13 De premie, maar met name het belegd vermogen van een deelnemer is in de laatste jaren voor pensioen hoog. Door op het eind van de Life Cycle in deze rendement genererende beleggingscategorieën te beleggen neemt de kans op een goed pensioen sterk toe. Wanneer er geen gebruik gemaakt wordt van swaps, zal vrijwel al het beschikbare kapitaal belegd worden in langlopende staatsobligaties. Hierdoor wordt het opgebouwde kapitaal naar onze mening niet optimaal ingezet voor de pensioendoelstelling. Rentematching effectiviteit De rentegevoeligheid van de beleggingen is afgestemd op de rentegevoeligheid van het aan te kopen pensioen. Toch zal de waardeontwikkeling van de beleggingen nooit exact gelijk zijn aan de waardeontwikkeling van pensioen. Hiervoor is een aantal redenen: - Er is verschil in het aan te kopen pensioen. Direct ingaand pensioen zonder partnerpensioen kent een andere rentegevoeligheid dan direct ingaand pensioen met partnerpensioen. - De actuele rentestand heeft een effect op de rentegevoeligheid van pensioen. Hoe lager de rente, des te hoger de rentegevoeligheid. - De beleggingen bij Aegon PPI zijn breed gespreid. Dat betekent dat er ook in andere beleggingscategorieën wordt belegd dan staatsobligaties. De rente is niet de enige factor die de waarde van deze beleggingen bepaald. Wanneer de vraag naar bedrijfsobligaties sterk toeneemt, neemt ook de waarde van deze obligaties toe. Dit levert rendement op. Dit rendement is niet toe te schrijven aan een rentestijging of daling. - De rentecurve (grafische weergave van de relatie tussen rente en looptijd), kan van vorm veranderen. De curve kan vlakker of steiler worden. Dit heeft impact op de waarde van pensioen. Swaps ondervangen deze waardeverandering niet altijd even goed. De fondsen van Aegon PPI waarin deelnemers beleggen aan het eind van de Life Cycle, kennen allemaal een duratie van 10. Hiermee kunnen we niet garanderen dat de waardeontwikkeling van deze fondsen exact gelijk is aan de waardeontwikkeling van pensioen. De invloed van de rentestand op pensioendatum op het aan te kopen pensioen is hiermee wel sterk verminderd. 13

14 Beleggingsperformance en kosten Beleggingsperformance Goede beleggingsperformance is belangrijk voor het behalen van het beoogde pensioen. In 2011 kreeg Aegon Asset Management Nederland de Morningstaraward voor beste allround belegger. De prijs is gebaseerd op prestaties over meerdere jaren. Deze worden objectief gemeten. Aegon werd ook onderscheiden in 2 andere rubrieken: Beste fondshuis in alle assetcategorieën en als beste kleine fondshuis voor aandelen én voor obligaties. Het beleggingsbedrijf van Aegon werd geroemd om zijn goede prestaties en scherpe tarieven. Eind 2006 zijn voorlopers van de huidige Aegon PPI Life Cycle fondsen opgericht: de Aegon Dynamic Funds. Sinds hun oprichting laten ze uitstekende beleggingsresultaten zien. Al deze fondsen staan hoog in het eerste kwartiel (top 25% van de markt) in de fondsendatabase van Morningstar 1. De actuele beleggingsperformance van de Aegon Balanced DC funds vindt u op de website. Hier staat ieder kwartaal een update van de beleggingsrendementen. Via webinars lichten wij de (recente) ontwikkelingen op de financiële markten toe. En wat dat betekent voor de beleggingen van de deelnemers. Ook gaan we in op de gevolgen voor de aankoop van pensioen. Kosten Een goede performance is zeer belangrijk maar kan niet los worden gezien van de kosten die gemaakt worden om deze performance te realiseren. Vanuit Europese regelgeving is een nieuwe kostenstandaard geïntroduceerd: het Ongoing Charges Figure (OCF). In het Nederlands: Lopende kosten. Deze OCF vervangt de Total Expense Ratio (TER) en de Synthetische Total Expense Ratio (STER). Het OCF is een maatstaf voor doorlopende kosten die aan een beleggingsfonds toegerekend worden. Het geeft de verhouding weer tussen de doorlopende kosten en de gemiddelde intrinsieke waarde van het fonds. Het OCF bestaat uit de beheervergoeding en de service fee die Aegon aan de beleggingsfondsen in rekening brengt. Niet inbegrepen zijn de toe- en uittredingskosten van participanten en intrestkosten op de bankrekening. Een beleggingsfonds kan ook beleggen in andere onderliggende Aegon fondsen. En een beleggingsfonds kan beleggen in onderliggende fondsen van niet aan Aegon gelieerde managers. In de berekening van het OCF zijn ook de doorlopende kosten voor deze onderliggende beleggingsfondsen meegenomen. In de TER worden deze kosten niet meegenomen. De Nederlandse wetgever heeft besloten om het OCF verplicht te stellen. Dit geldt alleen voor beleggingsfondsen die worden aangeboden aan particuliere beleggers. Vanuit het oogpunt van transparantie en consistentie heeft Aegon ervoor gekozen om voor alle beleggingsfondsen het OCF te implementeren. Ook voor fondsen voor institutionele beleggers en fondsen gekoppeld aan een verzekering. Het OCF vervangt daarmee de (S)TER. Voor de berekening van de gemiddelde intrinsieke waarde van het fonds maakt het OCF gebruik van meer meetmomenten dan bij de (S)TER berekening. Dit maakt de berekening van het OCF nauwkeuriger. 1 Zie en zoek op Aegon. Onder andere de 8 Balanced DC fondsen worden getoond als zoekresultaat. 14

15 Aegon PPI belegt in institutionele fondsen. De doorgaans hogere volumes in institutionele fondsen maken een uitvoering tegen lagere OCF mogelijk. Zo hebben alle Life Cycle fondsen van Aegon PPI in 2012 een OCF van 0,60%. De fondsen beschikbaar voor Vrij Beleggen hadden het volgende OCF: Fonds OCF 2012 AEAM Asia Equity Fund 0.45% AEAM Emerging Asia Equity Fund 0.45% AEAM Core Eurozone Government Bond Fund 0.15% AEAM Europe Equity Fund 0.46% AEAM Global Real Estate Fund 0.55% AEAM Japan Equity Fund 0.46% AEAM North America Equity Fund (EUR) 0.48% AEAM Global Commodity Fund (EUR) 0.33% AEAM European Bond Fund 0.18% Voor het AEAM Money Market Euro Fund is over 2012 geen OCF beschikbaar. Vanaf 2013 zal dit wel het geval zijn. De Life Cycle fondsen hebben een iets hogere OCF. Dit is het gevolg van rentematching in deze fondsen. Aan- en verkoopkosten Voor het toe- en uittreden wordt een op- of afslag gehanteerd. Dit zijn de aan- en verkoopkosten van de fondsen. De Balanced DC Funds kennen een gemiddelde op- of afslag van ca. 0.33% van de premie. Dit kan per fonds verschillen. Zie voor exacte getallen de factsheets van de betreffende fondsen. Deze vindt u terug via de website onder de tab Beleggingen. Het op de markt aankopen van stukken kost geld. Om deze kosten te dekken wordt er van de ingelegde premie een percentage ingehouden. De ingehouden premie komt ten goede aan het fondsvermogen. Het wordt opgeteld bij de intrinsieke waarde van het fonds. De werkelijke transacties die gedaan moeten worden uit hoofde van de toe- of uittreder worden in mindering gebracht op de intrinsieke waarde van het fonds. De transactiekosten zijn dus bestemd voor dekking van deze werkelijk gemaakte transactiekosten binnen het fonds. Een eventueel overschot komt ten goede aan de intrinsieke waarde van het fonds. En daarmee dus aan alle participanten. Onze benadering is dat de zittende participanten in een fonds niet benadeeld mogen worden door toe- en uittreders. De kosten voor het toe- en uittreden moeten dan ook door de toe- of uittreder betaald worden. Dit is de reden dat er bij toetreding een percentage van de premie ten goede komt aan het fonds en niet aan de deelnemer zelf. Wij toetsen de tarieven voor toe- en uittreden periodiek. Daar waar nodig passen wij ze aan. 15

16 Risicomanagement (operationeel) Het beheersen van risico s is belangrijk bij het beleggen voor pensioen. In de opzet van de Life Cycles is dit gedaan door het spreiden van beleggingen en het matchen van het renterisico. Deze vormen van risicobeheersing worden in dagelijkse operaties in de gaten gehouden. Daarnaast zijn er andere risico s die ook dagelijks bewaakt moeten worden. Dit doet de afdeling Portfolio Risk Management binnen Aegon Asset Management. Via een aantal zogeheten verdedigingslinies worden risico s beheerst en worden onnodige risico s vermeden. Eerste verdedigingslinie De eerste verdedigingslinie bestaat uit het Portefeuille Risico Controle Team (PRC). PRC rapporteert direct aan de Chief Operating Officer (COO) van Aegon Asset Management. PRC is verantwoordelijk voor het toezien op risico s en vastlegging van overschrijding van aanvaardbaar geachte risicogrenzen. Portfolio Risk Management helpt de beleggingsmanager van de verschillende Balanced DC Funds bij het identificeren, modelleren en beheersen van risico s in de beleggingsportefeuille. Dit bestaat uit: Definiëren en onderhouden van intern beleid voor het beheer van de portefeuillerisico s. Kennis van de risicofactoren in de portefeuilles. Op de volgende risico s wordt actief gestuurd: o Renterisico o Marktrisico o Kredietrisico o Tegenpartijrisico o Concentratierisico o Liquiditeitsrisico o Staartrisico Ontwikkelen en onderhouden van modellen voor risicometing. Portefeuillemanagers ondersteunen in het optimaliseren van het risico/rendementsprofiel van de portefeuille. Tweede verdedigingslinie Operational Risk Management (ORM) vormt de 2de verdedigingslinie. Zij hebben de volgende taken: Identificeren van de operationele risico s in de primaire processen van de 1ste lijn adviseren over verbetermaatregelen bewaken van de (tijdige) inrichting van verbetermaatregelen toetsen van het bestaan en de werking van beheersingsmaatregelen. ORM rapporteert onafhankelijk aan de Risk & Control Committee van AEGON Asset Management. Compliance valt ook onder de tweede verdedigingslinie. Zij hebben de volgende taken: toezicht op de naleving van interne voorschriften en relevante wet- en regelgeving (waaronder Wft). Informeren en adviseren van proceseigenaren over nieuwe voorschriften en op handen zijnde nieuwe wet- en regelgeving Verzorgen van bewustwording en trainingen Bewaken van compliance procedures en specifieke beheersingsmaatregelen. Compliance rapporteert onafhankelijk aan de Risk & Control Committee van AEGON Asset Management. Binnen AEGON Asset Management is een Compliance officer aangesteld voor deze taken. Derde verdedigingslinie De derde verdedigingslinie is die van de onafhankelijk gepositioneerde Internal Audit functie en van bestuursleden. Group Internal Audit (GIA) controleert periodiek de eerste twee verdedigingslinies. Dit doen zij aan de hand van operationele audits. Zo kunnen ze vaststellen of activiteiten volgens vooraf overeengekomen normen worden uitgevoerd. 16

17 Belangenconflicten Aegon Asset Management kent organisatorische en administratieve maatregelen om belangenverstrengeling te onderkennen en te beheersen. De belangrijkste punten van het beleid zijn vastgelegd in de Code of Conduct. Dit beleid is uitgewerkt in interne richtlijnen en procedures. Op deze manier kunnen wij belangenverstrengeling onderkennen en te beheersen. De Code of Conduct is te downloaden op de Aegon site. Aegon heeft een interne gedragscode. Deze ziet toe op de meeste van de belangenconflicten die zich kunnen voordoen bij Aegon. Deze gedragscode is ook van toepassing op Aegon Asset Management. Deze gedragscode bevat interne richtlijnen over onder andere de volgende onderwerpen: Zorgvuldig handelen in relaties met de cliënt Zorgvuldig handelen in externe contacten Aanvaarden en aanbieden van giften en uitnodigingen Vertrouwelijkheid en omgang met gevoelige informatie Voorwetenschap (regeling privé effectentransacties) Verbod op speculatieve transacties in AEGON aandelen Uitoefening van nevenactiviteiten Geheimhoudingsplichten Transacties en privécontacten met leveranciers In onderhavig beleid is vooral vastgelegd (i) welke omstandigheden binnen de groepsmaatschappijen mogelijk kunnen leiden tot een belangenconflict, (ii) een beschrijving van de systemen en regelingen om eventuele belangenconflicten te beheersen en te voorkomen (iii) handhaving van de procedures. Controles op het beleid verrichten de Internal Audit Group, Operational Risk Management en Compliance. Ook dit beleid over belangenverstrengeling is te downloaden op de Aegon site. Orderuitvoeringsbeleid Aegon Asset Management heeft een orderuitvoeringsbeleid. Aegon Asset management verdient niet aan orders en heeft dus geen financieel belang (anders dan beleggingsresultaat) bij het plaatsen van orders. Bij het uitvoeren behalen wij altijd het best mogelijke resultaat voor de cliënten. Bij samenvoeging van orders van verschillende cliënten behandelen wij alle cliënten op gelijke wijze. Dit geldt zowel voor Aegon entiteiten als cliënten die onafhankelijk zijn van Aegon. Verder geldt dat wij orders van cliënten altijd uitvoeren. Er kan geen sprake zijn van belangenconflicten tussen orders van cliënten onderling. AAM heeft passende maatregelen genomen om het gepubliceerde orderuitvoeringsbeleid te handhaven. En periodiek te toetsen op naleving en effectiviteit. Jaarlijks vindt evaluatie en eventuele herziening van beleid en procedures plaats. Dit betekent ook een beoordeling van de vaste brokers waarmee AAM werkt. Controles op het beleid verrichten de Internal Audit Group, Operational Risk Management en Compliance. 17

18 Risicomanagement (Governance) Aegon PPI en de bewaarder Aegon Custody B.V. Aegon PPI belegt voor de deelnemers in verschillende beleggingsfondsen. Dit zijn met name de verschillende Balanced DC fondsen waarmee er invulling wordt gegeven aan de verschillende Life Cycles. Het vermogensbeheer is uitbesteed aan Aegon Asset Management. AAM is de beheerder van de beleggingsfondsen. Hoe het beleggingsfonds belegt wordt binnen AAM vastgesteld. De daadwerkelijke beleggingen, de stukken, zijn niet ondergebracht bij de beheerder. Deze zijn ondergebracht bij een aparte instelling: de bewaarder. De bewaarder is juridisch eigenaar van de stukken. De bewaarder van alle beleggingsfondsen van Aegon is Aegon Custody B.V. (hierna Aegon Custody). Het vermogen dat wordt opgebouwd ten behoeve van een deelnemer van een pensioenregeling ondergebracht bij een PPI, staat dus niet op naam van de deelnemer. Hij heeft een premiepensioenvordering op de PPI. De PPI houdt het vermogen van de deelnemers aan voor rekening en risico van deze deelnemers. De deelnemers hebben geen rechtstreekse aanspraken op dat vermogen. Daarom is het van belang ervoor te zorgen dat de rechten van de deelnemers ten aanzien van dat vermogen worden gewaarborgd. Hoe wordt het vermogen van een deelnemer bij Aegon PPI beschermd? Een deelnemer van een regeling bij de Aegon PPI is op twee manieren beschermd tegen het verlies van opgebouwd vermogen bij een eventueel faillissement van de PPI: 1. Bewaarder Aegon Custody B.V. Aegon PPI belegt in Aegon beleggingsfondsen. Aegon Asset Management is de beheerder van die fondsen. Alle Aegon beleggingsfondsen (dus ook de niet-ppi fondsen) hebben één bewaarder: Aegon Custody B.V.. Feitelijk is een Aegon (PPI) beleggingsfonds een overeenkomst tussen AAM en Aegon Custody. Het juridische eigendom van de beleggingen, aangekocht met de beschikbare premies, berust bij de bewaarder. Aegon PPI is dus feitelijk zelf niet juridisch eigenaar van de beleggingen, maar Aegon Custody. Bij een eventueel faillissement van de PPI blijft Aegon Custody buiten beschouwing en is het vermogen van de deelnemers dus afgeschermd. 18

19 2. De rangregeling De wettelijke regels over vermogensscheiding bij de PPI sluiten aan bij het huidige regime voor retail beleggingsfondsen. Deze regels kennen een rangregeling. In beide gevallen is het de bedoeling van de wetgever dat de rangregeling bewerkstelligt dat in eerste instantie kosten voor beheer en de bewaring uit het vermogen worden voldaan. In tweede instantie zien de deelnemers hun aanspraken verzilverd. Overige crediteuren komen pas aan de beurt als vast is komen te staan dat de eerder genoemde vorderingen ook in de toekomst niet meer voor kunnen komen. Door de rangregeling wordt bereikt dat het pensioenvermogen van pensioenregeling X uitsluitend vatbaar is voor aanspraken van deelnemers aan regeling X. En niet voor andere crediteuren van de PPI. De deelnemers aan een andere pensioenregeling, bijvoorbeeld van werkgever Y, worden beschouwd als andere crediteuren. Het besmettingsrisico tussen verschillende pensioenregelingen wordt zo geëlimineerd. Het pensioenvermogen van een werkgever en zijn werknemers vormt een afgescheiden vermogen. 19

20 Verantwoord beleggen Richtlijnen In alle aangeboden beleggingsfondsen houdt Aegon Asset Management rekening met de richtlijnen voor verantwoord beleggen. Aegon PPI wil met zijn beleggingen zowel goede financiële rendementen als goede maatschappelijke rendementen behalen. Het uitgangspunt is daarbij helder: wij selecteren alleen beleggingen die in overeenstemming zijn met onze normen en waarden. Deze zijn verwoord in de gedragscode van Aegon. Aegon Asset Management definieert verantwoord beleggen als volgt: het geheel van beleggingsactiviteiten waarbij wij bewust en actief rekening houden met de invloed van maatschappelijke-, sociale- en milieucriteria. Met het beleid verantwoord beleggen wil Aegon een kader te bieden over beleidsuitgangspunten, uitvoering, monitoring en verantwoording (rapportage) van onze beleggingsactiviteiten. Hierbij kunt u denken aan de volgende aandachtsgebieden: mensenrechten, wapens, gezondheid en milieu. Deze aandachtsgebieden zijn ook afgeleid van internationale verdragen. Ze weerspiegelen ideeën die ten grondslag liggen aan ons Beleid Verantwoord Beleggen. De volgende internationale verdragen en richtlijnen zijn daarin van bijzonder belang: Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, RIO Declaration on Environment and Development, United Nations Convention against Corruption, UN Global Compact Principles, International Labour Organization s Declaration of Fundamental Principles and Right at Work OECD Guidelines for Multinational Enterprises. Uitsluitingenlijst en engagement Op de uitsluitingenlijst staan ondernemingen die wij uitsluiten van beleggingen. Deze ondernemingen voldoen in hun gedrag of producten niet aan onze normen en waarden. Er zijn ook ondernemingen die niet op de uitsluitingenlijst staan, maar waar wel twijfels over bestaan. Deze komen in aanmerking voor engagement. Met hen gaat Aegon een actieve, kritische dialoog aan om ze te bewegen hun gedrag te veranderen. Stembeleid Ook in het stembeleid van Aegon (als aandeelhouder van andere bedrijven) houden wij ons aan onze gedragscode en het beleid voor verantwoord beleggen. Jaarlijks doen wij verslag van ons stembeleid. Internationaal beleid Naast het beleid Verantwoord Beleggen van Aegon PPI is er ook een overkoepelend wereldwijd beleid: de Aegon N.V. Responsible Investment Policy. Lokaal beleid voldoet tenminste aan het globale beleid. Lokaal beleid kan op onderdelen verder gaan. In Nederland passen wij het beleid ook toe op de beleggingen van klanten. Ook wordt de uitsluitingenlijst toegepast op indexbeleggingen. Aegon Asset Management heeft in februari 2011 de United Nations Principles of Responsible Investment (UNPRI) ondertekend. Aegon Asset Management legt in het Responsible Investment (IR) Report 2012 verantwoording af over verantwoord beleggingsbeleid in Dit jaarverslag is te downloaden via de volgende link 20

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen FOTO invoegen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Januari 2019 Inhoud Inleiding 3 Visie, missie en doelstelling 4 Visie 4 Missie 4 Doelstelling 4 Verdeling van de verantwoordelijkheden 4 De beleggingskeuzes

Nadere informatie

Achmea life cycle beleggingen

Achmea life cycle beleggingen Achmea life cycle beleggingen Scheiden. Uw pensioengeld in vertrouwde handen Wat betekent dat voor uw ouderdomspensioen? Interpolis. Glashelder Achmea life cycle beleggingen Als pensioenverzekeraar beleggen

Nadere informatie

Aanpassing Prospectussen Aegon, AEAM en Aegon Paraplu 1 Funds Per 1 augustus 2016

Aanpassing Prospectussen Aegon, AEAM en Aegon Paraplu 1 Funds Per 1 augustus 2016 Aanpassing Prospectussen Aegon, AEAM en Aegon Paraplu 1 Funds Per 1 augustus 2016 Per 1 augustus 2016 voert de beheerder van de Aegon Funds, de AEAM Funds en de Aegon Paraplu 1 Funds, Aegon Investment

Nadere informatie

Nieuwsbrief februari 2016

Nieuwsbrief februari 2016 Nieuwsbrief februari 2016 In deze nieuwsbrief vindt u de volgende onderwerpen: - De beleggingsresultaten over 2015 - Vragen en antwoorden over de beleggingsresultaten en uw pensioenregeling bij Aegon PPI

Nadere informatie

UW MENSEN, UW KAPITAAL. Beleggingsinformatie. Vrij beleggen. Life Cycle beleggen. Rendement en risico s. Kosten

UW MENSEN, UW KAPITAAL. Beleggingsinformatie. Vrij beleggen. Life Cycle beleggen. Rendement en risico s. Kosten UW MENSEN, UW KAPITAAL Beleggingsinformatie 2 Life Cycle beleggen Vrij beleggen Rendement en risico s 4 6 8 Kosten 9 Beleggingsinformatie Hoe werkt het beleggingspensioen van Cappital? In de pensioenregeling

Nadere informatie

INFORMATIE BELEGGINGSFONDSEN (NETTO) WERKNEMERS PENSIOEN

INFORMATIE BELEGGINGSFONDSEN (NETTO) WERKNEMERS PENSIOEN INFORMATIE BELEGGINGSFONDSEN (NETTO) WERKNEMERS PENSIOEN Informatie voor werkgevers Ingangsdatum 1 januari 2016 Als uw werknemer niet kiest voor een gegarandeerde uitkering wordt zijn premie belegd. Dit

Nadere informatie

Generali Beleggingsmogelijkheden Pensioen

Generali Beleggingsmogelijkheden Pensioen 1. Algemene informatie over dit document Waarom krijgt u dit document U krijgt deze informatie omdat u via uw werkgever deelneemt aan een pensioenregeling bij Generali. In uw pensioenregeling staat hoe

Nadere informatie

Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen

Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen Deelnemersbrochure Mijn Pensioen 2014 Stichting Pensioenfonds Gasunie Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen Een unieke pensioenoplossing: Pensioenopbouw op maat; Altijd online inzage in uw vermogensopbouw.

Nadere informatie

Generali beleggingsmogelijkheden Generali pensioen

Generali beleggingsmogelijkheden Generali pensioen Generali beleggingsmogelijkheden Generali pensioen informatie voor de deelnemer INHOUDSOPGAVE Algemene informatie over dit document 2 1. Zorgvuldig beleggingsbeleid 3 2. Algemene informatie over een pensioen

Nadere informatie

UW MENSEN, UW kapitaal. Beleggingsinformatie. Vrij beleggen. Life Cycle beleggen. Rendement en risico s. Kosten

UW MENSEN, UW kapitaal. Beleggingsinformatie. Vrij beleggen. Life Cycle beleggen. Rendement en risico s. Kosten UW MENSEN, UW kapitaal Beleggingsinformatie 2 Life Cycle beleggen Vrij beleggen Rendement en risico s 4 6 8 Kosten 9 Beleggingsinformatie Hoe werkt het beleggingspensioen van Cappital? In de pensioenregeling

Nadere informatie

BELEGGINGSMOGELIJKHEDEN PENSIOEN JANUARI 2018

BELEGGINGSMOGELIJKHEDEN PENSIOEN JANUARI 2018 Generali BELEGGINGSMOGELIJKHEDEN PENSIOEN JANUARI 2018 www.asr.nl/gnl INHOUDSOPGAVE 1 Algemene informatie over dit document... 3 2 Zorgvuldig beleggingsbeleid... 4 2.1 UW GELD IN GOEDE HANDEN...4 2.2 HET

Nadere informatie

Achmea life cycle beleggingen in beeld

Achmea life cycle beleggingen in beeld Achmea life cycle beleggingen in beeld Scheiden. Uw pensioengeld in vertrouwde handen Wat betekent dat voor uw ouderdomspensioen? Achmea life cycle beleggingen in beeld Voor het beleggen van pensioen bent

Nadere informatie

Persoonlijk Pensioen Plan

Persoonlijk Pensioen Plan Persoonlijk Pensioen Plan Verstandig beleggen voor een goed pensioen Zorgvuldig uw pensioen opbouwen Natuurlijk denkt u wel eens aan uw financiële situatie na uw pensionering. Misschien wilt u minder werken,

Nadere informatie

Transparant over beleggen bij Aegon PPI. Pensioenabonnement / Balanced DC

Transparant over beleggen bij Aegon PPI. Pensioenabonnement / Balanced DC Transparant over beleggen bij Aegon PPI Pensioenabonnement / Balanced DC December 2015 1 Inhoud Beleggen bij Aegon PPI... 4 Inleiding... 4 Opzet vermogensbeheer... 5 Pensioendoelstelling is uitgangspunt...

Nadere informatie

De LifeCycle Mix bij Mijn Pensioen. LifeCycle Mix (LCM): online oplossing met maximale transparantie en gemak

De LifeCycle Mix bij Mijn Pensioen. LifeCycle Mix (LCM): online oplossing met maximale transparantie en gemak De LifeCycle Mix bij Mijn Pensioen LifeCycle Mix (LCM): online oplossing met maximale transparantie en gemak Gespecialiseerd team onderhoudt en ontwikkelt LCM WWW.INGIM.COM 2 ING INVESTMENT MANAGEMENT

Nadere informatie

Generali beleggingsmogelijkheden pensioen informatie voor de deelnemer

Generali beleggingsmogelijkheden pensioen informatie voor de deelnemer Generali beleggingsmogelijkheden pensioen informatie voor de deelnemer Inhoudsopgave Algemene informatie over dit document 2 1. Zorgvuldig beleggingsbeleid 3 2. Algemene informatie over een pensioen op

Nadere informatie

Welkom bij het webinar over de beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI in het derde kwartaal van 2015

Welkom bij het webinar over de beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI in het derde kwartaal van 2015 Welkom bij het webinar over de beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI in het derde kwartaal van 2015 Bas Endlich Jacob Vijverberg 1 Marktontwikkelingen derde kwartaal 2015 Geen renteverhoging

Nadere informatie

Beleggingsbeleid 2018 Brand New Day PPI

Beleggingsbeleid 2018 Brand New Day PPI Beleggingsbeleid 2018 Brand New Day PPI Het beleggingsbeleid van Brand New Day PPI is gebaseerd op 3 pijlers: Inkomenszekerheid Het te verwachten pensioen moet voldoende zijn Kans op onverwachte verliezen

Nadere informatie

Generali beleggingsmogelijkheden pensioen informatie voor de werkgever

Generali beleggingsmogelijkheden pensioen informatie voor de werkgever Generali beleggingsmogelijkheden pensioen informatie voor de werkgever Inhoudsopgave Algemene informatie over dit document 2 1. Zorgvuldig beleggingsbeleid 3 2. Algemene informatie over een pensioen op

Nadere informatie

Robeco Flexioen FLEXIBEL INDIVIDUEEL PENSIOEN

Robeco Flexioen FLEXIBEL INDIVIDUEEL PENSIOEN Robeco Flexioen FLEXIBEL INDIVIDUEEL PENSIOEN Uw pensioen en Flexioen Via uw werkgever bouwt u een pensioeninkomen op. U ontvangt dit pensioeninkomen naast uw AOW-uitkering, nadat u gepensioneerd bent.

Nadere informatie

Welkom bij webinar over beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI over het eerste kwartaal 2016

Welkom bij webinar over beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI over het eerste kwartaal 2016 Welkom bij webinar over beleggingsresultaten van de Life Cycle Fondsen van Aegon PPI over het eerste kwartaal 2016 Bas Endlich Jacob Vijverberg Lex Solleveld 1 Marktontwikkelingen eerste kwartaal 2016

Nadere informatie

Uw pensioen en Flexioen. Flexibel Individueel Pensioen

Uw pensioen en Flexioen. Flexibel Individueel Pensioen Uw pensioen en Flexioen Flexibel Individueel Pensioen Uw pensioen en Flexioen U bouwt een pensioeninkomen op via uw werkgever. Dit pensioeninkomen ontvangt u nadat u gepensioneerd bent, naast uw AOW-uitkering.

Nadere informatie

ONDERDEEL VAN EEN GEOLIEDE MACHINE

ONDERDEEL VAN EEN GEOLIEDE MACHINE ONDERDEEL VAN EEN GEOLIEDE MACHINE PENSIOENMANTEL BESCHIKBARE PREMIE 1 november 2013 UW KAPITAAL ZIJN UW MENSEN SPECIAAL VOOR WTG Cappital: een unieke pensioenregeling voor WTG De pensioenregeling bij

Nadere informatie

Deelnemersbrochure Astellas 2019

Deelnemersbrochure Astellas 2019 Deelnemersbrochure Astellas 2019 Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen Een unieke pensioenoplossing: Pensioenopbouw op maat; Altijd online inzage in uw vermogensopbouw. Pensioenopbouw op maat Mijn Pensioen

Nadere informatie

Allianz Nederland Levensverzekering N.V. Allianz Pensioen. Alles over uw beleggingsmogelijkheden

Allianz Nederland Levensverzekering N.V. Allianz Pensioen. Alles over uw beleggingsmogelijkheden Allianz Nederland Levensverzekering N.V. Allianz Pensioen Alles over uw beleggingsmogelijkheden Allianz Pensioen Beleggen Welkom bij Allianz. Via uw werkgever neemt u deel aan een pensioenregeling bij

Nadere informatie

Verklaring beleggingsbeginselen

Verklaring beleggingsbeginselen Verklaring beleggingsbeginselen Inleiding Het beleggingsbeleid van de Stichting Cappital Premiepensioeninstelling (Cappital) is voor zowel de zekerheid als de betaalbaarheid van het pensioen van cruciaal

Nadere informatie

Beleggingsinformatie over

Beleggingsinformatie over Beleggingsinformatie over LifeCycle Beleggen van Bewust Pensioen LifeCycle Beleggen van Bewust Pensioen Visie van vermogensopbouw met LifeCycle Beleggen Over het onderwerp pensioen bestaan veel misverstanden.

Nadere informatie

Consumentenbrief beleggingen van. Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer

Consumentenbrief beleggingen van. Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer Consumentenbrief beleggingen van Tielkemeijer & Partners Vermogensbeheer Introductie Een groot aantal brancheorganisaties waaronder DSI, DUFAS, NVB, VBA en VV&A hebben het initiatief genomen om Consumentenbrief

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen van Stichting Bedrijfspensioenfonds AVH 1. Introductie 1.1 Inleiding Deze verklaring inzake de beleggingsbeginselen geeft beknopt de uitgangspunten weer van het

Nadere informatie

Addendum. Prospectus van 1 mei 2018 RZL Beleggingsfondsen N.V.

Addendum. Prospectus van 1 mei 2018 RZL Beleggingsfondsen N.V. Addendum Prospectus van 1 mei 2018 RZL Beleggingsfondsen N.V. 1 augustus 2018 Inhoudsopgave 1 Wijziging Hoofdstuk 11, Supplementen, paragraaf 11.2.1 Beleggingsbeleid RZL Azië Aandelenfonds' 2 Wijziging

Nadere informatie

start Beleggen in de Reaal Vermogensverzekering

start Beleggen in de Reaal Vermogensverzekering start Beleggen in de Reaal Vermogensverzekering 2 > Zelf > Beleggingsmix > Life > Actief > Maatschappelijk > Wie > Bijlage > Bijlage > Bijlage de Reaal Vermogensverzekering afgestemd op risico Cycle: beginnen

Nadere informatie

Beleggingsmodel Fondsen

Beleggingsmodel Fondsen Beleggingsmodel Fondsen De meest comfortabele manier van beleggen Steeds afgestemd op het actuele beursklimaat Keuze uit verschillende risico s en rendementen Gecombineerde beleggingsexpertise van ABN

Nadere informatie

De beleggingsmogelijkheden. op een rij. Waardewijs Pensioen en Waardewijs Pensioen Compact

De beleggingsmogelijkheden. op een rij. Waardewijs Pensioen en Waardewijs Pensioen Compact Waardewijs Pensioen en Waardewijs Pensioen Compact De beleggingsmogelijkheden op een rij Let op: deze brochure geldt alleen voor collectieve pensioenregelingen met een ingangsdatum voor 1 januari 2013.

Nadere informatie

Risicoprofielen. Het belang van een passend risicoprofiel. HOF HOORNEMAN BANKIERS NV Risicoprofielen 1

Risicoprofielen. Het belang van een passend risicoprofiel. HOF HOORNEMAN BANKIERS NV Risicoprofielen 1 Risicoprofielen Het belang van een passend risicoprofiel HOF HOORNEMAN BANKIERS NV Risicoprofielen 1 Hof Hoorneman Bankiers is een onafhankelijke vermogensbeheerder met een bankvergunning. Wij hebben als

Nadere informatie

Risico s en kenmerken van beleggen

Risico s en kenmerken van beleggen Risico s en kenmerken van beleggen 1. Risico s en kenmerken in het algemeen Beleggen brengt risico s met zich mee. Vaak geldt: hoe hoger het verwachte rendement, hoe meer risico s. Ook geldt dat in het

Nadere informatie

ABN AMRO Multi Manager Profiel Fondsen. Toegang tot een selectie van de best presterende beleggingsfondsen wereldwijd.

ABN AMRO Multi Manager Profiel Fondsen. Toegang tot een selectie van de best presterende beleggingsfondsen wereldwijd. ABN AMRO Multi Manager Profiel Fondsen. Toegang tot een selectie van de best presterende beleggingsfondsen wereldwijd. Toegang tot een selectie van de best presterende beleggingsfondsen wereldwijd. Beleggen

Nadere informatie

Allianz Pensioen Lifecycles

Allianz Pensioen Lifecycles Allianz Nederland Levensverzekering N.V. Allianz Pensioen Lifecycles Samenstelling en beleggingsschema s actieve en passieve lifecycles 1 Allianz Pensioen Lifecycles Voor de opbouw van pensioenkapitaal

Nadere informatie

HorizonBeleggen, ProfielBeleggen en VrijBeleggen. De beleggingsmogelijkheden van Zwitserleven.

HorizonBeleggen, ProfielBeleggen en VrijBeleggen. De beleggingsmogelijkheden van Zwitserleven. HorizonBeleggen, ProfielBeleggen en VrijBeleggen. De beleggingsmogelijkheden van Zwitserleven. De beleggingsmogelijkheden van Zwitserleven. U heeft via uw werkgever een pensioenregeling op basis van beleggingen

Nadere informatie

het gemak van het Pension Lifecycle Fund

het gemak van het Pension Lifecycle Fund het gemak van het Pension Lifecycle Fund 1 inhoud Omschrijving Pagina 1. Wat is een lifecycle fonds? 2 2. Hoe werkt het ABN AMRO Pension Lifecycle Fund? 2 3. Hoeveel rendement kunt u behalen? 3 4. Wat

Nadere informatie

Beleggingsstatuut. 1. Algemene Richtlijnen. 2. Richtlijnen inzake het beleggingsbeleid

Beleggingsstatuut. 1. Algemene Richtlijnen. 2. Richtlijnen inzake het beleggingsbeleid Beleggingsstatuut 1. Algemene Richtlijnen 1. Statutaire doelstelling De Hartstichting strijdt tegen hart- en vaatziekten. Zij investeert in onderzoek naar harten vaatziekten in Nederland. Zij geeft hoogwaardige

Nadere informatie

ALLIANZ PENSIOEN LIFECYCLES. Samenstelling en beleggingsschema s actieve en passieve lifecycles

ALLIANZ PENSIOEN LIFECYCLES. Samenstelling en beleggingsschema s actieve en passieve lifecycles ALLIANZ PENSIOEN LIFECYCLES Samenstelling en beleggingsschema s actieve en passieve lifecycles ALLIANZ PENSIOEN LIFECYCLES Voor de opbouw van pensioenkapitaal beleggen we de pensioenpremie in beleggingsfondsen.

Nadere informatie

Begrippenlijst. Algemeen Pensioenfonds 1 / 5. Aandeel

Begrippenlijst. Algemeen Pensioenfonds 1 / 5. Aandeel Begrippenlijst Aandeel Aandelenfonds Achtergestelde obligatie Actief beheer AFM Allocatie Bewijs van deelneming in het kapitaal van een vennootschap. Bezit van een aandeel geeft het recht om te delen in

Nadere informatie

TKPI Fund Governance Code

TKPI Fund Governance Code TKPI Fund Governance Code I Oversight entity TKP Investments BV (TKPI) heeft de Compliance Officer van TKPI aangewezen als toezichthoudende entiteit (oversight entity) die toezicht zal houden op de naleving

Nadere informatie

NN First Class Balanced Return Fund

NN First Class Balanced Return Fund NN First Class Balanced Return Fund Alle Fonds onder de loep cijfers zijn per 31/03/015 Het NN First Class Balanced Return Fonds won in het eerste kwartaal 8,9% Zeer sterke performances van aandelen en

Nadere informatie

Verhoog het rendement en verlaag het risico met ETF s. Hoe bouwt u eenvoudig een gespreide beleggingsportefeuille tegen lage kosten

Verhoog het rendement en verlaag het risico met ETF s. Hoe bouwt u eenvoudig een gespreide beleggingsportefeuille tegen lage kosten Verhoog het rendement en verlaag het risico met ETF s Hoe bouwt u eenvoudig een gespreide beleggingsportefeuille tegen lage kosten 8 oktober 2015 Wie geeft deze presentatie? Martijn Rozemuller Oprichter

Nadere informatie

Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen

Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen Deelnemersbrochure Mijn Pensioen 2014 Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen Een unieke pensioenoplossing: Pensioenopbouw op maat; Zelf beleggen of uitbesteden aan professionals; In plaats van beleggen kunt

Nadere informatie

Beleggingsbeleid Ardanta Risicobewustzijn Doelstellingen Beleggingsbeleid

Beleggingsbeleid Ardanta Risicobewustzijn Doelstellingen Beleggingsbeleid Beleggingsbeleid Ardanta Het beleggingsbeleid van Ardanta is uitbesteed aan de afdeling Financial Markets van ASR Nederland. Jaarlijks stellen wij het beleid in samenspraak met deze afdeling vast, waarna

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie

Stichting Pensioenfonds Unisys Nederland in liquidatie Vermogensbeheerrapportage 4e kwartaal 2017 In het vierde kwartaal van 2017 steeg wettelijke dekkingsgraad 1 met 1,4% punt van 108,1% naar 109,5%. De actuele dekkingsgraad 2 daalde met 0,1%-punt van 109,9%

Nadere informatie

Wat u moet weten over beleggen

Wat u moet weten over beleggen Rabo BedrijvenPensioen Wat u moet weten over beleggen Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen Uw werkgever betaalt pensioenpremies voor het Rabo BedrijvenPensioen. In deze brochure leest u hoe we deze

Nadere informatie

Het Garantiepensioen met collectief beleggen en kasstroommatch

Het Garantiepensioen met collectief beleggen en kasstroommatch Het Garantiepensioen met collectief beleggen en kasstroommatch Het Garantiepensioen met collectief beleggen en kasstroommatch Pag. /8 Delta Lloyd garandeert de opgebouwde aanspraken en tarieven. Het Garantiepensioen

Nadere informatie

Zelf Beleggen en Sparen

Zelf Beleggen en Sparen de vrijheid van Zelf Beleggen en Sparen 1 inhoud Omschrijving Pagina 1. Wat is Zelf Beleggen en Sparen? 2 2. Hoe werkt Zelf Beleggen en Sparen bij ABN AMRO Pensioenen? 2 3. Hoeveel rendement kunt u behalen?

Nadere informatie

Verklaring inzake beleggingsbeginselen

Verklaring inzake beleggingsbeginselen STICHTING PENSIOENFONDS RECREATIE Mei 2011 INHOUDSOPGAVE 0. Introductie 3 1. Doelstelling van het beleggingsbeleid 4 2. Organisatie en risicobeheerprocedures 5 3. Beleggingsbeginselen 7 Mei 2011 Pagina

Nadere informatie

Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen

Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen Beleggen voor het Rabo BedrijvenPensioen Wat u moet weten over beleggen Uw werkgever betaalt pensioenpremies voor het Rabo BedrijvenPensioen. In deze brochure leest u hoe we die premies voor u beleggen.

Nadere informatie

Delta Lloyd Levensverzekering NV

Delta Lloyd Levensverzekering NV U koopt op uw pensioendatum met uw opgebouwde pensioenkapitaal een pensioen. Dit kan een vast of een variabel pensioen zijn. Met deze informatie kunt u het vaste en variabele pensioen met elkaar vergelijken.

Nadere informatie

Allianz Nederland Levensverzekering N.V. Allianz Pensioen. Alles over uw beleggingsmogelijkheden

Allianz Nederland Levensverzekering N.V. Allianz Pensioen. Alles over uw beleggingsmogelijkheden Allianz Nederland Levensverzekering N.V. Allianz Pensioen Alles over uw beleggingsmogelijkheden Allianz Pensioen Beleggen Welkom bij Allianz. Wij zijn een stabiele verzekeraar en onderdeel van het wereldwijde

Nadere informatie

Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen

Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen Deelnemersbrochure Pensioenfonds Huntsman 2014 Vermogen opbouwen via Mijn Pensioen Een unieke pensioenoplossing: Pensioenopbouw op maat; Zelf beleggen of uitbesteden aan professionals; Mogelijkheid om

Nadere informatie

Delta Lloyd Levensverzekering NV

Delta Lloyd Levensverzekering NV U koopt op uw pensioendatum met uw opgebouwde pensioenkapitaal een pensioen. Dit kan een vast of een variabel pensioen zijn. Met deze informatie kunt u het vaste en variabele pensioen met elkaar vergelijken.

Nadere informatie

Beleggingsaanbod a.s.r. Presentatie Astra Zeneca 27 oktober 2015

Beleggingsaanbod a.s.r. Presentatie Astra Zeneca 27 oktober 2015 Beleggingsaanbod a.s.r. Presentatie Astra Zeneca 27 oktober 2015 Onderdeel van a.s.r. a.s.r. is de Nederlandse verzekeringsmaatschappij voor alle verzekeringen. Bij a.s.r. werken ruim 3.900 medewerkers

Nadere informatie

Investment beliefs Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK

Investment beliefs Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Investment beliefs 2017 Stichting Pensioenfonds van de KAS BANK Mei 2017 Inhoudsopgave 1. Inleiding...3 2. Investment beliefs 2014...4 3. Investment beliefs 2017...6 2 1. Inleiding Tijdens de strategiedag

Nadere informatie

Fund Governance. Achmea Investment Management. Versie 3.0, november 2018

Fund Governance. Achmea Investment Management. Versie 3.0, november 2018 Fund Governance Achmea Investment Management Versie 3.0, november 2018 Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Specifieke maatregelen fund governance structuur 3 2.1 Periodieke controle 3 2.2 Rapportage 3 2.3

Nadere informatie

STICHTING PENSIOENFONDS SAGITTARIUS BELEGGINGSBEGINSELEN

STICHTING PENSIOENFONDS SAGITTARIUS BELEGGINGSBEGINSELEN STICHTING PENSIOENFONDS SAGITTARIUS BELEGGINGSBEGINSELEN 22 september 2016 Beleggingsbeginselen De beleggingsbeginselen van het pensioenfonds zijn de uitgangspunten ten aanzien van beleid en uitvoering,

Nadere informatie

Fondskeuze Zelf Beleggen Persoonlijk Pensioen Plan

Fondskeuze Zelf Beleggen Persoonlijk Pensioen Plan 77-5001-43A 30-07-2010 11:27 Pagina 1 Fondskeuze Zelf Beleggen Persoonlijk Pensioen Plan Toelichting Met dit formulier kunt u de beleggingen in uw ABN AMRO Persoonlijk Pensioen Plan opgeven. Leest u deze

Nadere informatie

INFORMATIEBROCHURE BELEGGINGSFONDSEN

INFORMATIEBROCHURE BELEGGINGSFONDSEN INFORMATIEBROCHURE BELEGGINGSFONDSEN Beleggen brengt risico s met zich mee. Uw inleg kan minder waard worden. NOVEMBER 2018 INFORMATIEBROCHURE BELEGGINGSFONDSEN 1. Omschrijving Een beleggingsfonds is te

Nadere informatie

Beleggingsbeginselen

Beleggingsbeginselen Beleggingsbeginselen Stichting Pensioenfonds voor de Architectenbureaus Versie april 2015 Deze Verklaring beleggingsbeginselen maakt onderdeel uit van het beleggingsbeleid van het pensioenfonds en is aangepast

Nadere informatie

ETF s als bouwblokken voor een goed gespreide portefeuille Kant-en-klaar indexbeleggen

ETF s als bouwblokken voor een goed gespreide portefeuille Kant-en-klaar indexbeleggen ETF s als bouwblokken voor een goed gespreide portefeuille Kant-en-klaar indexbeleggen Vrijdag 22 april 2016 Wie geeft deze presentatie? Martijn Rozemuller Voormalig arbitrage handelaar bij Optiver Oprichter

Nadere informatie

Profielwijzer. Profielwijzer - LCE-031 1

Profielwijzer. Profielwijzer - LCE-031 1 Profielwijzer Via uw (voormalige) werkgever heeft u bij Pensioenfonds Accountancy een pensioenkapitaal opgebouwd in een excedentregeling (beschikbare premieregeling). Uw pensioenkapitaal wordt belegd via

Nadere informatie

start Beleggen in de Vermogensverzekering

start Beleggen in de Vermogensverzekering start Beleggen in de Vermogensverzekering 2 Inleiding ( en pools) De Vermogensverzekering is een beleggingsverzekering die voldoet aan de eisen van deze tijd. De verzekering is uitermate geschikt ter vervanging

Nadere informatie

Beleggingsprincipes. Juli 2013

Beleggingsprincipes. Juli 2013 Beleggingsprincipes Juli 2013 1 Inleiding en achtergrond Stichting Bedrijfspensioenfonds voor de Rijn- en Binnenvaart (hierna: ons pensioenfonds) belegt met een lange termijn horizon. Om het beleggingsbeleid

Nadere informatie

AEGON Levensverzekering N.V. Postbus 23001 8900 MB Leeuwarden www.aegon.nl

AEGON Levensverzekering N.V. Postbus 23001 8900 MB Leeuwarden www.aegon.nl Op een dag... Brandweerman. Fotomodel. Piloot. Dierenarts. Voetballer. Of popster. Uw kind zal u de komende jaren ongetwijfeld verrassen met boeiende plannen voor zijn of haar eigen toekomst. Ooit komt

Nadere informatie

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen.

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz Lijfrenterekening Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Beleggen voor een aanvulling op uw pensioen? Kies dan voor goede prestaties met de Allianz

Nadere informatie

Beschikbarepremieregeling

Beschikbarepremieregeling Beschikbarepremieregeling Beleggen voor uw pensioen Meer weten? Hoe werkt beleggen? 4 Hoeveel pensioen krijgt u? Beleggingsmogelijkheden 5 Hoeveel beleggingsrisico wilt u lopen? 7 8 Geef uw keuze door

Nadere informatie

Beleggingsstatuut Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds Vastgesteld 9 februari 2016

Beleggingsstatuut Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds Vastgesteld 9 februari 2016 Beleggingsstatuut Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds Vastgesteld 9 februari 2016 I Inleiding De Stichting Sophia Kinderziekenhuis Fonds (het Fonds ) heeft ten doel: (i) de financiele ondersteuning

Nadere informatie

Informatiewijzer. Beleggingsdoelstelling & Risicoprofielen. Today s Tomorrow Morgen begint vandaag

Informatiewijzer. Beleggingsdoelstelling & Risicoprofielen. Today s Tomorrow Morgen begint vandaag Informatiewijzer Beleggingsdoelstelling & Risicoprofielen Today s Tomorrow Morgen begint vandaag Beleggen op een manier die bij u past! Aangenomen mag worden dat beleggen een voor u een hoger rendement

Nadere informatie

Beschikbarepremieregeling

Beschikbarepremieregeling Beschikbarepremieregeling Beleggen voor uw pensioen Meer weten? Hoe werkt beleggen? 4 Hoeveel pensioen krijgt u? Beleggingsmogelijkheden 5 Hoeveel risico wilt u lopen? 7 8 Geef uw keuze door Goed om te

Nadere informatie

Beleggen als onderdeel van een gezond financieel lange termijnplan? Donderdag 6 oktober 2016

Beleggen als onderdeel van een gezond financieel lange termijnplan? Donderdag 6 oktober 2016 Beleggen als onderdeel van een gezond financieel lange termijnplan? Donderdag 6 oktober 2016 Even voorstellen Martijn Rozemuller Ruim 20 jaar actie in de financiële wereld In 1995 gestart als arbitrage

Nadere informatie

Klant. De Beleggingsvrijheidanalyse is een analyse van de invloed van de verschillende beleggingsprofielen

Klant. De Beleggingsvrijheidanalyse is een analyse van de invloed van de verschillende beleggingsprofielen Klant De Beleggingsvrijheidanalyse is een analyse van de invloed van de verschillende beleggingsprofielen die deelnemers aan de collectieve pensioenregeling hebben op het pensioen en de risico s daarvan.

Nadere informatie

Verstandig beleggen voor een goed pensioen

Verstandig beleggen voor een goed pensioen Verstandig beleggen voor een goed pensioen Brochure Actieve Lifecycles en Zelf Beleggen voor u als werknemer U hebt een Persoonlijk Pensioen Plan bij Delta Lloyd. Het Persoonlijk Pensioen Plan is een pensioenregeling

Nadere informatie

Onafhankelijk en rationeel. Professioneel. Transparant en veilig

Onafhankelijk en rationeel. Professioneel. Transparant en veilig Today s Vermogensbeheer Wij verzorgen persoonlijk en onafhankelijk vermogensbeheer voor zowel particulieren als ondernemingen. Op basis van uw specifieke situatie geeft Today s Vermogensbeheer invulling

Nadere informatie

Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer. 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening?

Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer. 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening? Informatie over beleggingsbeleid particulier vermogensbeheer 1) Op welke beleggingsovertuigingen baseert Index People haar dienstverlening? Welke principes vormen de basis voor het beleggingsbeleid en

Nadere informatie

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen.

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Lijfrenterekening. Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz Lijfrenterekening Beleggen voor de aanvulling op uw pensioen. Beleggen voor een aanvulling op uw pensioen? Kies dan voor goede prestaties met de Allianz

Nadere informatie

LifeCycle Prestatie Pensioen

LifeCycle Prestatie Pensioen LifeCycle Prestatie Pensioen 2018 www.nn.nl Wat houdt LifeCycle Beleggen in? Het maakt gebruik van LifeCycle Beleggen van NN Investment Partners. Met LifeCycle Beleggen hebben de specialisten van NN IP

Nadere informatie

Addendum bij prospectus 1 december Zwitserleven Beleggingsfondsen

Addendum bij prospectus 1 december Zwitserleven Beleggingsfondsen Addendum bij prospectus 1 december 2018 Zwitserleven Beleggingsfondsen 1 december 2018 Inhoudsopgave 1 Wijziging Hoofdstuk 3 'Fondsstructuur', paragraaf 3.4 'Beheerder' 3 2 Wijziging Hoofdstuk 7 Kosten

Nadere informatie

Deelnemersbrochure Stichting Pensioenfonds Jacobs Nederland

Deelnemersbrochure Stichting Pensioenfonds Jacobs Nederland Deelnemersbrochure Stichting Pensioenfonds Jacobs Nederland Robeco Deelnemersbrochure Stichting Pensioenfonds Jacobs Nederland Inhoud 1. Inleiding... 3 2. Pensioenregeling... 4 3. Flexioen Stichting Pensioenfonds

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam

Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Arthur van der Wal Nieuwegein, 28 september 2006 Agenda < Huidig Mandaat bij ING IM < Performance, Beleid en Vooruitzichten < Financieel Toetsingskader

Nadere informatie

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Hypotheekrekening. Beleggen om uw hypotheek terug te betalen.

Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz. Hypotheekrekening. Beleggen om uw hypotheek terug te betalen. Allianz Nederland Asset Management B.V. Allianz Hypotheekrekening Beleggen om uw hypotheek terug te betalen. Beleggen om uw hypotheek terug te betalen Kies voor goede fondsprestaties van Allianz met de

Nadere informatie

Verstandig beleggen voor een goed pensioen

Verstandig beleggen voor een goed pensioen Verstandig beleggen voor een goed pensioen Brochure Index Lifecycles en Zelf Beleggen voor u als werknemer U hebt een Persoonlijk Pensioen Plan bij Delta Lloyd. Het Persoonlijk Pensioen Plan is een pensioenregeling

Nadere informatie

Einddatumgericht Beleggen

Einddatumgericht Beleggen Allianz Nederland Levensverzekering N.V. Einddatumgericht Beleggen Een goede balans tussen rendement en risico Einddatumgericht Beleggen Bouwen aan een goed pensioen betekent voor u een afweging maken

Nadere informatie

1. Vragen over het ouderdomspensioen

1. Vragen over het ouderdomspensioen Aegon Uitkerend Beleggingspensioen Veelgestelde vragen 1. Vragen over het ouderdomspensioen Wat heeft invloed op de hoogte van mijn pensioen? De volgende factoren hebben invloed op de hoogte van uw pensioen:

Nadere informatie

DC in een Notendop. Versie 17 januari 2015

DC in een Notendop. Versie 17 januari 2015 DC in een Notendop Versie 17 januari 2015 DC voor beginners Denified Contributions/ Beschikbare premie: Niet de aanspraken, maar de premie is de toezegging, premie staat vast, uitkering onzeker. Beschikbare

Nadere informatie

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2016

KWARTAALVERSLAG. Philips Pensioenfonds. 1. In het kort. 2. Financiële positie Philips Pensioenfonds 1/5 DERDE KWARTAAL 2016 KWARTAALVERSLAG DERDE KWARTAAL 2016 1. In het kort De beleidsdekkingsgraad per 30 september 2016 bedroeg 107,9% Het rendement van 1 juli tot en met 30 september 2016 bedroeg 2,3% Het rendement van 1 januari

Nadere informatie

Direct Ingaand Pensioen

Direct Ingaand Pensioen Direct Ingaand Pensioen Ruime keuzemogelijkheden voor een pensioenuitkering die bij u past Gaat u binnenkort met pensioen? En hebt u pensioen opgebouwd via uw werkgever, waarbij op uw pensioendatum een

Nadere informatie

Verzekeringen. Werkgever en personeel. Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen

Verzekeringen. Werkgever en personeel. Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen Defensieve Lifecycle Neutrale Lifecycle Offensieve Lifecycle Zelf beleggen Verzekeringen 2008 Werkgever en personeel Het Persoonlijk Pensioen Plan: verstandig beleggen voor een goed pensioen Werkgever

Nadere informatie

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen

Verklaring inzake de beleggingsbeginselen Verklaring inzake de beleggingsbeginselen 1. Inleiding Ongeveer 2.000 personen hebben pensioenaanspraken opgebouwd bij Stichting Pensioenfonds Avery Dennison (in deze verklaring voortaan verder pensioenfonds

Nadere informatie

Beleggen bij BeFrank. Helder. Eenvoudig. Online. I 101.7.06-0612

Beleggen bij BeFrank. Helder. Eenvoudig. Online. I 101.7.06-0612 Beleggen bij BeFrank Helder. Eenvoudig. Online. I 101.7.06-0612 Eindelijk een helder en eenvoudig pensioen tegen lage kosten. Binnen de pensioenwereld groeit de behoefte naar transparantie en eenvoud.

Nadere informatie

31.07.2015 VOORSTEL EN TOELICHTING TOT WIJZIGING VAN DE VOORWAARDEN VAN DEELNAME VAN

31.07.2015 VOORSTEL EN TOELICHTING TOT WIJZIGING VAN DE VOORWAARDEN VAN DEELNAME VAN DELTA LLOYD CORPORATE BOND FUND, DELTA LLOYD COLLATERALIZED BOND FUND, DELTA LLOYD SOVEREIGN BOND FUND, DELTA LLOYD SOVEREIGN LT BOND FUND, DELTA LLOYD SOVEREIGN XLT BOND FUND, DELTA LLOYD SUB SOVEREIGN

Nadere informatie

Verklaring van beleggingsbeginselen

Verklaring van beleggingsbeginselen Verklaring van beleggingsbeginselen Inleiding Stichting Pensioenfonds APF (APF) voert de pensioenregeling uit voor de (voormalige) werknemers van AkzoNobel. Om de pensioenen te kunnen uitkeren, ontvangt

Nadere informatie

Wijziging beleggingsmogelijkheden

Wijziging beleggingsmogelijkheden Wijziging beleggingsmogelijkheden Aanvullende PensioenRekening & Pre-pensioen Rekening (SPJNL) Ed Vermeulen Robeco Accountmanager Institutional Clients Leiden, mei 2010 1 Agenda Doelstelling Pensioenregeling

Nadere informatie

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE HAVEN EUROPEAN VALUE FUND ASIAN VALUE FUND AMERICAN VALUE FUND FUNDAMENT BOND FUND

PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE HAVEN EUROPEAN VALUE FUND ASIAN VALUE FUND AMERICAN VALUE FUND FUNDAMENT BOND FUND PRINCIPLES OF FUND GOVERNANCE HAVEN EUROPEAN VALUE FUND ASIAN VALUE FUND AMERICAN VALUE FUND FUNDAMENT BOND FUND I. INLEIDING Safe Harbour Fund Management B.V. (de Beheerder ) is de beheerder van Haven

Nadere informatie