SECTIE NULGELEIDER BIJ ASYMMETRISCH BELASTE EN VERVUILDE NETTEN

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "SECTIE NULGELEIDER BIJ ASYMMETRISCH BELASTE EN VERVUILDE NETTEN"

Transcriptie

1 TECHNOLOGIEWACHT: ENERGIE SECTIE NULGELEIDER BIJ ASYMMETRISCH BELASTE EN VERVUILDE NETTEN FOCUS: In een driefasig symmetrisch belast net leveren alle fasen even grote sinusvormige stromen die onderling 120 verschoven zijn ten opzichte van elkaar. Dit betekent dat de nulgeleider stroomloos is. Indien hetzelfde driefasig net asymmetrisch belast wordt, dan vloeit er wel stroom door de nulgeleider. Aangezien deze asymmetrie in het net vaak beperkt is, is de stroom door de nulgeleider ook beperkt zodat de nulgeleider vaak een kleinere sectie heeft dan de fasegeleiders. Bij een sterke asymmetrische belasting van het net is het niet meer verantwoord de sectie van de nulgeleider kleiner te dimensioneren. Een gelijkaardige vaststelling kan gemaakt worden indien het net niet-lineaire belastingen (zoals bijvoorbeeld vermogenelektronische apparatuur) voedt. De stromen zijn dan niet langer sinusvormig. Zeker indien de stromen van het 50 Hz net stroomcomponenten van 150 Hz bevatten, kan de stroom door de nulgeleider groot worden. Het kan dan niet alleen nodig zijn de nulgeleider dezelfde sectie mee te geven als de fasegeleiders, het kan zelfs nodig zijn de nulgeleider een grotere sectie mee te geven. DRIEFASIG NET MET SINUSVORMIGE STROOM Beschouw de netsituatie geschetst in Figuur 1. De drie belastingen Z 1, Z 2 en Z 3 zijn identiek dezelfde lineaire belastingen. De stromen in de fasegeleiders (I f1 (t), I f2 (t), I f3 (t)) zijn alledrie even groot, sinusvormig en onderling 120 verschoven. De stroom I N (t) = I f1 (t) + I f2 (t) + I f3 (t) door de nulgeleider is gelijk aan nul. L1 I f1 (t) N I N (t) Z 1 L2 L3 I f2 (t) I f3 (t) Z 2 Z 3 Figuur 1: Driefasig net met nulgeleider De sectie van de fasegeleiders wordt, bijvoorbeeld op basis van tabellen, gedimensioneerd in functie van de fasestroom. Er geldt meer specifiek: 1

2 - de sectie wordt groter gedimensioneerd bij grotere stromen, o dit beperkt de spanningsval over het voedende net o dit beperkt de warmteontwikkeling, en dus de temperatuur, in de voedende kabels - de toegelaten stroomsterkte is bij meeraderige kabels iets kleiner voor eenzelfde sectie, - de toegelaten stroomsterkte is kleiner bij een grotere omgevingstemperatuur. Indien de belastingen Z 1, Z 2 en Z 3 aan elkaar gelijk zijn, vloeit er geen stroom door de nulgeleider. In realiteit zijn Z 1, Z 2 en Z 3 vaak niet gelijk zodat een asymmetrische belasting van het net bekomen wordt. In een dergelijke situatie is de stroom I N (t) = I f1 (t) + I f2 (t) + I f3 (t) niet nul. Indien de asymmetrie beperkt is, dan is I N (t) kleiner dan de fasestromen zodat de nulgeleider een kleinere sectie kan hebben. Wanneer de sectie van de fasegeleiders kleiner is dan 16 mm 2, dan neemt men de sectie van de nulgeleider normalerwijze gelijk aan deze van de fasegeleiders. Wanneer de sectie van de fasegeleiders groter is dan 16 mm 2 dan zal de sectie van de nulgeleider dikwijls half zo groot gekozen worden als de sectie van de fasegeleiders. De nulgeleiders wordt echter ook dan niet kleiner dan 16 mm 2 gekozen. Indien men echter weet dat het driefasig net sterk asymmetrisch belast wordt, dan kan het onverantwoord zijn de sectie van de nulgeleider half zo groot te dimensioneren als de fasegeleiders. Het is dan kwestie van de stroom door de nulgeleider te dimensioneren en op die manier de sectie te bepalen. In de praktijk neemt men, in een dergelijke situatie, vaak een nulgeleider met dezelfde sectie als de fasegeleiders. Het kan voorkomen dat het net dermate asymmetrisch belast is, dat de stroom door de nulgeleider groter is dan de stroom door de fasegeleiders. Stel bijvoorbeeld dat - de stromen I f1 (t), I f2 (t) en I f3 (t) alledrie even groot zijn, - Z 1 zuiver resistief is, - Z 2 zuiver capacitief is, - Z 3 zuiver inductief is, - de spanning over Z naijlt op de spanning over Z 1 en de spanning over Z voorijlt op de spanning over Z 1. In een dergelijk geval is de stroom door de nulgeleider 2,73 keer de stroom door de fasegeleiders. Hier is het nodig de nulgeleider een grotere sectie mee te geven dan de fasegeleiders. In dergelijke extreem asymmetrisch belaste driefasige netten stelt zich weliswaar de vraag of de belastingen niet gehergroepeerd kunnen worden over de fasen zodat een iets meer symmetrische belasting bekomen kan worden. VIERADERIGE KABELS De aanpak om de nulgeleider een sectie te geven die - ofwel gelijk is aan de sectie van de fasegeleiders, - ofwel de helft is van de sectie van de fasegeleiders, beïnvloedt de types vermogenkabels die standaard verkrijgbaar zijn op de markt. 2

3 Een getallenvoorbeeld kan dit illustreren: een driefasig net met 230 V fasespanning en 400 V lijnspanning, de fasegeleiders hebben een sectie van 70 mm 2. Bij laagspanningskabels (zie van het type EVAVB F2 1 kv is - een versie verkrijgbaar met vier geleiders van elk 70 mm 2, - een versie verkrijgbaar met drie geleiders van elk 70 mm 2 en een vierde geleider van 35 mm 2. Het is uiteraard ook mogelijk voor elke fase en voor de nulgeleider telkens een afzonderlijke eenaderige kabel te gebruiken. Het is dan ook mogelijk de nulgeleider geschikt te dimensioneren. STROOMHARMONISCHEN Figuur 2: Vieraderige kabel met sectorvormige geleiders Tot nu is er steeds verondersteld dat de belastingen lineair zijn zodat sinusvormige stromen opgenomen worden uit het net. Ondermeer de opkomst van de vermogenelektronica heeft er voor gezorgd dat steeds meer verbruikers niet-sinusvormige stromen opnemen uit het net. Zo neemt bijvoorbeeld een diodegelijkrichterbrug een stroom op die verre van sinusvormig is. De Fourieranalyse leert dat een niet-sinusvormige 50 Hz stroom beschouwd kan worden als de som van - een sinusvormige 50 Hz grondharmonische, - sinusvormige hogere harmonischen. De m-de harmonische is dan ook een sinus met frequentie m keer 50 Hz. De tweede harmonische heeft een frequentie van 100 Hz, de derde harmonische heeft een frequentie van 150 Hz, de vierde harmonische een frequentie van 200 Hz, de vijfde harmonische een frequentie van 250 Hz, Deze harmonischen hebben allen een bepaalde amplitude (die nul kan zijn) en een bepaalde faseverschuiving ten opzichte van elkaar. Bij wijze van voorbeeld kan een enkelfasige bruggelijkrichter beschouwd worden zoals weergegeven in Figuur 3. De opgenomen netstroom is weergegeven in Figuur 4 in de veronderstelling dat een zelfinductie L er voor zorgt dat aan de DC-zijde een constante DCstroom van 40 A opgenomen wordt. 3

4 L I DC = cte L1 i f1 (t) D1 D2 u f1 (t) N D3 D4 Figuur 3: Enkelfasige gelijkrichterbrug Figuur 4: Voedingsspanning en netstroom gelijkrichter in Figuur 3 In het (geïdealiseerd) getallenvoorbeeld van Figuur 4 neemt de bruggelijkrichter een blokgolfvormige stroom op met een amplitude van 40 A. Deze stroom bevat - een 50 Hz grondharmonische: 50,9 A (piekwaarde), - een 150 Hz derde harmonische: 17,0 A (piekwaarde), - een 250 Hz vijfde harmonische: 10,2 A (piekwaarde), - een 350 Hz zevende harmonische: 7,3 A (piekwaarde), - nog hogere harmonischen die kleiner worden naarmate de orde hoger wordt. Figuur 5 toont de grondharmonische, de derde harmonische, de vijfde harmonische en de zevende harmonische. De som is eveneens getekend en benadert reeds goed de blokgolfvormige stroom. Naarmate meer harmonischen in rekening gebracht worden, zal de som de ideale blokgolf beter benaderen. 4

5 Figuur 5: Harmonischen aanwezig in een blokgolf STROOMHARMONISCHEN DOOR DE NULGELEIDER Figuur 6: Stroom door fasegeleiders en nulgeleider Veronderstel dat een driefasig net belast wordt met drie identieke bruggelijkrichters zoals weergegeven in Figuur 3. De eerste gelijkrichter is geplaatst tussen L1 en N, de tweede gelijkrichter is geplaatst tussen L2 en N en de derde gelijkrichter is geplaatst tussen L3 en N. De drie fasegeleiders zullen dezelfde blokgolformige stroom opnemen; zij het 120 (dus een derde van de periode) verschoven ten opzichte van elkaar. 5

6 De stroom door de nulgeleider is de som van deze drie fasestromen. Figuur 6 toont deze drie fasestromen (tot en met de zevende harmonische in rekening gebracht) en de stroom door de nulgeleider. Bemerk dat deze stroom van dezelfde grootte orde is als de fasestromen. Bij de dimensionering van de nulgeleider moet hier rekening mee gehouden worden. De stroom door de nulgeleider bevat in Figuur 6 enkel een derde harmonische. De grondharmonischen, de vijfde harmonischen en de zevende harmonischen in de fasegeleiders zijn zodanig in fase verschoven dat hun som nul is. De derde harmonischen in de drie fasegeleiders zijn evenwel in fase zodat hun som, dus de stroom door de nulgeleider, drie keer de derde harmonische stroom door de fasegeleider is. In realiteit zal de nulgeleider niet enkel een derde harmonische, maar nog hogere harmonischen bevatten met een orde die een veelvoud is van drie. Deze zijn evenwel kleiner qua amplitude. DIMENSIONERING VAN DE NULGELEIDER Hierboven is het bestaan van een derde harmonische aangetoond aan de hand van een voorbeeld. Op basis van de aanwezige niet-lineaire belastingen moet de grootte ingeschat worden van de derde harmonische in de fasestromen. Deze derde harmonische stroom bepaalt namelijk in ruime mate de stroom die doorheen de nulgeleider stroomt. Bij de dimensionering van een geleider, moet er voor gezorgd worden dat de sectie voldoende groot is om de stroom te voeren zonder overdreven opwarming. Dit principe geldt zowel voor de fasegeleiders als voor de nulgeleider. Hieronder zijn een aantal richtlijnen, of zo u wilt vuistregels, opgesomd die toelaten de nulgeleidersectie te relateren aan de sectie van de fasegeleider. 1) Bij een enkelfasige kring is de stroom door de fasegeleider en de nulgeleider dezelfde. De sectie van nulgeleider wordt gelijk gekozen aan de sectie van de fasegeleider. De derde harmonische bepaalt mee de opwarming in de geleider zodat deze invloed heeft op de keuze van de sectie, maar ongeacht de grootte van de derde harmonische heeft de nulgeleider dezelfde sectie als de fasegeleider. 2) Bij een driefasige kring, uitgevoerd via een vieraderige kabel, bepaalt de grootte van de derde harmonische de situatie. Stel dat de bijdrage van de derde harmonische in de fasestroom ergens tussen 0 % en 15 % gelegen is. - De stroom door de nulgeleider is kleiner (maximaal 45 %) dan de stroom door de fasegeleider. Wanneer de sectie van de fasegeleiders kleiner is dan 16 mm 2, dan neemt men de sectie van de nulgeleider gelijk aan deze van de fasegeleiders. Wanneer de sectie van de fasegeleiders groter is dan 16 mm 2 dan zal de sectie van de nulgeleider half zo groot gekozen worden als de sectie van de fasegeleiders; de nulgeleider wordt echter niet kleiner dan 16 mm 2 gekozen. 3) Bij een driefasige kring, uitgevoerd via een vieraderig kabel, bepaalt de grootte van de derde harmonische de situatie. Stel dat de bijdrage van de derde harmonische in de fasestroom ergens tussen 15 % en 33 % gelegen is (een situatie die bijvoorbeeld voorkomt bij lichtkringen met ontladingslampen zoals TL-verlichting van burelen, werkplaatsen, ). 6

7 - De stroom door de nulgeleider is maximaal gelijk aan de stroom door de fasegeleider. De sectie van de nulgeleider is dan ook gelijk aan de sectie van de fasegeleiders. - Men moet er dan wel rekening mee houden dat in een dergelijke situatie niet alleen de drie fasegeleiders stroomvoerend zijn. De nulgeleider is ook stroomvoerend zodat in de vier geleiders warmte ontwikkeld wordt. De toegelaten stroomsterkte moet dan ook met een factor 0,84 verlaagd worden. Vier identieke geleiders met stroomsterkte 0,84.I produceren ongeveer evenveel warmte als drie geleiders met stroomsterkte I. 4) Bij een driefasige kring, uitgevoerd via een vieraderig kabel, bepaalt de grootte van de derde harmonische de situatie. Stel dat de bijdrage van de derde harmonische in de fasestroom hoger is dan 33 % (een situatie die bijvoorbeeld voorkomt bij computers, elektronische toestellen, ). - De stroom door de nulgeleider is groter dan de stroom door de fasegeleiders. Er wordt een vieraderige kabel gebruikt met vier keer dezelfde sectie. Het is evenwel de stroom door de nulgeleider die de sectie bepaalt. Het is kwestie van de stroom door de nulgeleider te bepalen; niet zelden neemt men aan dat de stroom door de nulgeleider 1,45 keer de fasestroom is. - Opnieuw zijn niet enkel de fasegeleiders stroomvoerend zodat in totaal vier geleiders stroomvoerend zijn. De toegelaten stroomsterkte moet dan ook met een factor 0,84 verlaagd worden. 5) Bij een driefasige kring met nulgeleider, uitgevoerd via vier enkelpolige kabels, is de dimensionering van de nulgeleider eveneens bepaald door de grootte van de derde harmonische in de fasestroom. - Indien de bijdrage van de derde harmonische in de fasestroom ergens tussen 0 % en 15 % gelegen is, dan is de stroom door de nulgeleider kleiner dan de stroom door de fasegeleiders. Wanneer de sectie van de fasegeleiders kleiner is dan 16 mm 2, dan neemt men de sectie van de nulgeleider gelijk aan deze van de fasegeleiders. Wanneer de sectie van de fasegeleiders groter is dan 16 mm 2, dan zal men de sectie van de nulgeleider half zo groot kiezen als de sectie van de fasegeleiders; de nulgeleider wordt evenwel niet kleiner dan 16 mm 2 gedimensioneerd. - Indien de bijdrage van de derde harmonische in de fasestroom ergens tussen 15 % en 33 % gelegen is, dan is de stroom door de nulgeleider maximaal gelijk aan de stroom door de fasegeleiders. De sectie van de nulgeleider is dan ook gelijk aan de sectie van de fasegeleiders. Wanneer de vier enkelfasige kabels dicht bij elkaar liggen en elkaar opwarmen, dan moet de toegelaten stroomsterkte met een factor 0,84 verlaagd worden. - Indien de bijdrage van de derde harmonische in de fasestroom hoger is dan 33 %, dan is stroom door de nulgeleider groter dan de stroom door de fasegeleiders. Het is kwestie van de stroom door de nulgeleider te bepalen; niet zelden neemt men aan dat de stroom door de nulgeleider 1,45 keer de fasestroom is. Voor de nulgeleider wordt dan ook een grotere sectie gekozen dan voor de fasegeleiders; fasegeleiders en nulgeleider worden onafhankelijk gedimensioneerd in functie van de stroom. Wanneer de vier enkelfasige kabels dicht bij elkaar liggen en elkaar opwarmen, dan moet de toegelaten stroomsterkte met een factor 0,84 verlaagd worden. 7

8 BIJKOMENDE INFORMATIE Informatie betreffende vermogenkabels is terug te vinden bij diverse fabrikanten (Bayerische Kabelwerke: Draka Kabel: Kabelwerk Eupen: Nexans: Reka: Meer mathematische achtergrond in verband met Fourier analyse is terug te vinden op website AUTEUR: Joan Peuteman, Katholieke Hogeschool Brugge Oostende 8

Harmonischen in de netstroom

Harmonischen in de netstroom Harmonischen in de netstroom Harmonischen in de netstroom - Inleiding - Lineaire en niet-lineaire belastingen - Fourieranalyse en THD - Bronnen van stroomharmonischen Inleiding We bekeken al eerder als

Nadere informatie

Power quality: een breed domein

Power quality: een breed domein Power quality: een breed domein Power quality: een breed domein - Inleiding - Harmonischen in stroom en spanning - Amplitude van de netspanningen - Driefasige netspanningen - De netfrequentie - Alles behandeld?

Nadere informatie

Harmonischen: gevolgen

Harmonischen: gevolgen Harmonischen: gevolgen Harmonischen: gevolgen - Spanning- en stroomharmonischen - Geleiders: skin en proximiteitseffect - De nulgeleider - Transformatoren - Inductiemotoren - Diversen Spanning en stroomharmonischen

Nadere informatie

Niet-symmetrisch driefasig systeem

Niet-symmetrisch driefasig systeem Niet-symmetrisch driefasig systeem Niet-symmetrisch driefasig systeem - Situering - Symmetrische componenten - Gevolgen - Conclusie Situering In het ideale geval is een driefasig net volledig symmetrisch:

Nadere informatie

Nulgeleiderstromen in laagspanningsinstallaties

Nulgeleiderstromen in laagspanningsinstallaties Nulgeleiderstromen in laagspanningsinstallaties Onderzoeksgroep EELAB - Lemcko Universiteit Gent campus Kortrijk, Graaf Karel de Goedelaan 4, B-85 Kortrijk contact: lemcko@ugent.be 1 Situering Het merendeel

Nadere informatie

Harmonischen: een virus op het net? FOCUS

Harmonischen: een virus op het net? FOCUS Amplitude Harmonischen: een virus op het net? FOCUS In het kader van rationale energieverbruik (REG) wordt steeds gezocht om verbruikers energie efficiënter te maken. Hierdoor gaan verbruikers steeds meer

Nadere informatie

(On)voldoende spanningskwaliteit kost geld!

(On)voldoende spanningskwaliteit kost geld! (On)voldoende spanningskwaliteit kost geld! De verantwoordelijkheid voor een voldoende kwaliteit van de spanning en de stroom is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van netbeheerders, fabrikanten en

Nadere informatie

P ow er Quality metingen: Harmonischen

P ow er Quality metingen: Harmonischen P ow er Quality metingen: n Focus Power Quality is een begrip dat de laatste decennia enorm aan belangstelling heeft gewonnen. Power Quality behelst het garanderen van een sinusvormige spannings en stroomgolfvorm,

Nadere informatie

Harmonischen: remedies

Harmonischen: remedies Harmonischen: remedies Harmonischen: remedies - De verbruiker - 12 en 24 pulsige gelijkrichters - Active Front End - Passieve filters - Actieve filters - Hybride filters - Het elektrisch net De verbruiker

Nadere informatie

Actieve filters. - Inleiding. - Actieve filters. - Hybride filters. - Interne bouw en werkingsprincipes. - Stuurstrategieën

Actieve filters. - Inleiding. - Actieve filters. - Hybride filters. - Interne bouw en werkingsprincipes. - Stuurstrategieën Actieve filters Actieve filters - Inleiding - Actieve filters - Hybride filters - Interne bouw en werkingsprincipes - Stuurstrategieën Inleiding We zagen al eerder dat een passieve RLC-filter in staat

Nadere informatie

Cursus/Handleiding/Naslagwerk. Driefase wisselspanning

Cursus/Handleiding/Naslagwerk. Driefase wisselspanning Cursus/Handleiding/Naslagwerk Driefase wisselspanning INHOUDSTAFEL Inhoudstafel Inleiding 3 Doelstellingen 4 Driefasespanning 5. Opwekken van een driefasespanning 5.. Aanduiding van de fasen 6.. Driefasestroom

Nadere informatie

Passieve filters: enkele case studies

Passieve filters: enkele case studies Passieve filters: enkele case studies Passieve filters: enkele case studies - Voorbeeld 1: rekenvoorbeeld - Voorbeeld 2: simulatieresultaten - Voorbeeld 3: simulatieresultaten Voorbeeld 1: rekenvoorbeeld

Nadere informatie

Leereenheid 8. Diagnostische toets: Driefasenet. Let op!

Leereenheid 8. Diagnostische toets: Driefasenet. Let op! Leereenheid 8 Diagnostische toets: Driefasenet Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden aan. Vragen gemerkt met: J O. Sommige van die

Nadere informatie

Fiche 7 (Analyse): Begrippen over elektriciteit

Fiche 7 (Analyse): Begrippen over elektriciteit Fiche 7 (Analyse): Begrippen over elektriciteit 1. Gelijkstroomkringen (DC) De verschillende elektrische grootheden bij gelijkstroom zijn: Elektrische spanning (volt) definitie: verschillend potentiaal

Nadere informatie

De 3e harmonische. 08-262 pmo. 11 december 2008

De 3e harmonische. 08-262 pmo. 11 december 2008 De 3e harmonische 8- pmo 11 december 8 Phase to Phase BV Utrechtseweg 31 Postbus 1 8 AC Arnhem T: 35 37 F: 35 379 www.phasetophase.nl 8- pmo Phase to Phase BV, Arnhem, Nederland. Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Meerfasige stelsels. Hoofdstuk 9. 9.1 Wat is een meerfasig stelsel. Doelstellingen

Meerfasige stelsels. Hoofdstuk 9. 9.1 Wat is een meerfasig stelsel. Doelstellingen Hoofdstuk 9 Meerfasige stelsels Doelstellingen 1. Weten waarom meerfasige stelsels gebruikt worden 2. Verband tussen de fase- en lijngrootheden kennen 3. Verschillende types meerfasige netwerken kunnen

Nadere informatie

Harmonische stromen en resonantie..zx ronde 30 augustus 2015

Harmonische stromen en resonantie..zx ronde 30 augustus 2015 Harmonische stromen en resonantie..zx ronde 30 augustus 2015 Ons elektriciteitsnet wordt bedreven met wisselspanning en wisselstroom. Als bij een lineaire belasting een sinusvormige wisselspanning aangeboden

Nadere informatie

Harmonische problemen bij 1 fase systemen. Danny Langbroek

Harmonische problemen bij 1 fase systemen. Danny Langbroek Danny Langbroek Agenda Introductie Uitleg harmonischen Hoe ontstaan harmonischen Normen Gevolgen van harmonischen Oplossingen netspoel harmonisch filter Praktijk voorbeeld Universiteit Twente Introductie

Nadere informatie

Passieve filters. - Inleiding - Zelfinductie - Parallel LC-kring. - De serie RLC-kring. - Het gebruik van de serie RLC-kring

Passieve filters. - Inleiding - Zelfinductie - Parallel LC-kring. - De serie RLC-kring. - Het gebruik van de serie RLC-kring Passieve filters Passieve filters - Inleiding - Zelfinductie - Parallel LC-kring - De serie RLC-kring - Het gebruik van de serie RLC-kring - Het ontwerp van de serie RLC-kring - Passieve hoogdoorlaatfilter

Nadere informatie

DE VEILIGHEID VAN EEN INSTALLATIE BIJ VERVORMDE STROMEN

DE VEILIGHEID VAN EEN INSTALLATIE BIJ VERVORMDE STROMEN DE VEILIGHEID VAN EEN INSTALLATIE BIJ VERVORMDE STROMEN FOCUS Om een elektrisch net veilig uit te baten, is het van belang dat de installatie goed beveiligd is. Elektriciteit kan de oorzaak zijn van brand

Nadere informatie

Frequentieregelaars en PM motoren : Een energiezuinige combinatie!

Frequentieregelaars en PM motoren : Een energiezuinige combinatie! Frequentieregelaars en PM motoren : Een energiezuinige combinatie! Even voorstellen Jeffrey Jaakke aandrijfspecialist 9 jaar werkzaam bij Hiflex - Trainingen - Telefonische support - Complexere inbedrijfstellingen

Nadere informatie

White paper Hogere harmonischen

White paper Hogere harmonischen White paper Hogere harmonischen fortop 2013 White paper Hogere harmonischen auteur: Arjan Pit sales manager energy control fortop inhoud 1 Wat zijn hogere harmonischen? 03 2 Sub- en interharmonischen 05

Nadere informatie

1. Opwekken van een sinusoïdale wisselspanning.

1. Opwekken van een sinusoïdale wisselspanning. 1. Opwekken van een sinusoïdale wisselspanning. Bij de industriële opwekking van de elektriciteit maakt men steeds gebruik van een draaiende beweging. Veronderstel dat een spoel met rechthoekige doorsnede

Nadere informatie

Hoofdstuk 2: Praktische toepassingen van diodes

Hoofdstuk 2: Praktische toepassingen van diodes Elektronica: Tweede kandidatuur industrieel ingenieur 1 Hoofdstuk 2: Praktische toepassingen van diodes 1: Gelijkrichting 1.1: De diodekarakteristiek Vooraleer de meest voorkomende gelijkrichterschakelingen

Nadere informatie

Leereenheid 9. Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor in driefasenetten

Leereenheid 9. Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor in driefasenetten Leereenheid 9 Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor in driefasenetten Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden aan. Vragen

Nadere informatie

Mode 3 laadpunten voor elektrische voertuigen: keuze van de differentieelschakelaar

Mode 3 laadpunten voor elektrische voertuigen: keuze van de differentieelschakelaar 1 Inleiding Mode 3 laadpunten voor elektrische voertuigen: keuze van de differentieelschakelaar Elk laadpunt voor een elektrisch voertuig (EV) moet o.a. beschermd worden tegen onrechtstreekse aanraking.

Nadere informatie

Harmonischen: normeringen

Harmonischen: normeringen Harmonischen: normeringen Harmonischen: normeringen - Inleiding - Definities - Het compatibiliteitsniveau - Emissielimieten - Conclusie Inleiding Een niet-lineaire belasting neemt niet-sinusvormige stromen

Nadere informatie

Leereenheid 3. Diagnostische toets: Enkelvoudige wisselstroomkringen

Leereenheid 3. Diagnostische toets: Enkelvoudige wisselstroomkringen Leereenheid 3 Diagnostische toets: Enkelvoudige wisselstroomkringen Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden aan. Vragen gemerkt met:

Nadere informatie

Bijlage 2: Eerste orde systemen

Bijlage 2: Eerste orde systemen Bijlage 2: Eerste orde systemen 1: Een RC-kring 1.1: Het frequentiegedrag Een eerste orde systeem kan bijvoorbeeld opgebouwd zijn uit de serieschakeling van een weerstand R en een condensator C. Veronderstel

Nadere informatie

Wat betekent Power Factor?

Wat betekent Power Factor? Wat betekent Power Factor? Door: Wouter Ryckaert (Laboratorium voor Lichttechnologie/Groen Licht Vlaanderen), Koen Putteman (Eandis) en Dirk Van Kerckhoven (Infrax) Inleiding In de verlichtingswereld is

Nadere informatie

De werking van de nulpuntstransformator

De werking van de nulpuntstransformator De werking van de nulpuntstransformator 5-5 pmo 17 januari 25 Phase to Phase BV Utrechtseweg 31 Postbus 1 68 AC Arnhem T: 26 356 38 F: 26 356 36 36 www.phasetophase.nl 2 5-5 pmo Phase to Phase BV, Arnhem,

Nadere informatie

Hoofdstuk 4: De gelijkrichting

Hoofdstuk 4: De gelijkrichting Hoofdstuk 4: De gelijkrichting 4.1. Inleiding: De gelijkrichting is een toepassing op het gebruik van de diode. Elektronische en elektrische apparatuur maken gebruik van de netspanning. Niettegenstaande

Nadere informatie

Invloed van geleidertemperatuur op de door Gaia berekende resultaten

Invloed van geleidertemperatuur op de door Gaia berekende resultaten Invloed van geleidertemperatuur op de door Gaia berekende resultaten 01-114 pmo 20-4-2001 Phase to Phase BV Utrechtseweg 310 Postbus 100 680C Arnhem T: 026 356 38 00 F: 026 356 36 36 www.phasetophase.nl

Nadere informatie

Licht- en Verlichtingstechnieken : Grondslagen elektriciteit, licht en visuele omgeving : Deel Elektrotechniek

Licht- en Verlichtingstechnieken : Grondslagen elektriciteit, licht en visuele omgeving : Deel Elektrotechniek Licht- en Verlichtingstechnieken : Grondslagen elektriciteit, licht en visuele omgeving : Deel Elektrotechniek Examenvragen Hoofdvragen 1) Leid de uitdrukkingen van het elektrisch vermogen af voor sinusvormige

Nadere informatie

Onderzoek werking T-verter.

Onderzoek werking T-verter. Onderzoek werking T-verter. De Beer Gino Page 1 02/10/2007 Inhoudstabel: 1. Doelstellingen. 2. Benodigd materiaal. 3. Bespreking van de frequentieregelaar. 4. Instellingen en gebruik van de frequentieregelaar.

Nadere informatie

Nulgeleider Met een transformator een nulgeleider (N) creëren

Nulgeleider Met een transformator een nulgeleider (N) creëren Nulgeleider Met een transformator een nulgeleider (N) creëren Antwoorden op veelgestelde vragen Netten zonder nulgeleider Een deel van de Belgische gebouwen wordt gevoed vanuit een 3x230V-net, waarbij

Nadere informatie

Gids voor de evaluatie van. harmonischen

Gids voor de evaluatie van. harmonischen Gids voor de evaluatie van harmonischen C10/19 RCP097 05/2006 Synthese Voor de evaluatie van harmonischen heeft men gegevens nodig van de leverancier of de constructeur van de belasting EN van de netbeheerder.

Nadere informatie

Hoofdstuk 3 : Het driefasennet

Hoofdstuk 3 : Het driefasennet Hoofdstuk 3 : Het driefasennet Algemeen In de lessen praktijk of laboratorium heb je waarschijnlijk de aansluitklemmen van een driefasennet opgemerkt. Je kan alzo 4 klemmen onderscheiden waarvan er 3 dezelfde

Nadere informatie

Leereenheid 7. Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor van een sinusvormige wisselstroom

Leereenheid 7. Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor van een sinusvormige wisselstroom Leereenheid 7 Diagnostische toets: Vermogen en arbeidsfactor van een sinusvormige wisselstroom Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden

Nadere informatie

Bijlage frequentieregeling Frequentieregeling

Bijlage frequentieregeling Frequentieregeling Bijlage frequentieregeling Frequentieregeling Opbouw van een frequentieregelaar Alle typen frequentieregelaars werken volgens hetzelfde hoofdprincipe, zie fig. 1. Hierbij wordt de driefasenspanning van

Nadere informatie

Tentamen ELEKTRISCHE OMZETTINGEN (et2 040)

Tentamen ELEKTRISCHE OMZETTINGEN (et2 040) 1 Tentamen ELEKTRISCHE OMZETTINGEN (et2 040) gehouden op vrijdag, 24 augustus 2001 van 14.00 tot 17.00 uur Dit tentamen bestaat uit 6 bladzijden met 6 opgaven. Het aantal punten dat u maximaal per opgave

Nadere informatie

jaar: 1989 nummer: 10

jaar: 1989 nummer: 10 jaar: 1989 nummer: 10 Gegeven een cylindervomtige geleider van 1 m lengte met een diameter van 5 mm. De weerstand van de geleider is R. De draad wordt uitgerekt tot een lengte van 1,2 m terwijl het volume

Nadere informatie

Vermogenelektronica, propere technologie! Of toch niet zo evident?

Vermogenelektronica, propere technologie! Of toch niet zo evident? Vermogenelektronica, propere technologie! Of toch niet zo evident? Inhoudsopgave - De Frequentie Omvormer (FO) - Opbouw Frequentie Omvormer - Voordelen - Nadelen + oplossingen Inhoudsopgave - De Frequentie

Nadere informatie

NEN-EN-IEC 61439. H05V2-K / H07V2-K 90 C montagesnoer. Belangrijk

NEN-EN-IEC 61439. H05V2-K / H07V2-K 90 C montagesnoer. Belangrijk NEN-EN-IEC 61439 H05V2-K / H07V2-K 90 C montagesnoer Belangrijk Per 1 november 2014 is de oude norm IEC 60439 voor laagspanningsschakel- en verdeelinrichtingen niet meer van toepassing De nieuwe norm NEN-EN-IEC

Nadere informatie

Enkel voor klasgebruik WEGWIJZER

Enkel voor klasgebruik WEGWIJZER WEGWIJZER Leereenheid 8 bracht ons inzicht in de samensteuing van een driefasenet. De functie van de Lijnen en van de nulgeleider werd duidelijk omschreven. Bij het aansluiten van driefasige verbruikers

Nadere informatie

Oefeningen Elektriciteit II Deel II

Oefeningen Elektriciteit II Deel II Oefeningen Elektriciteit II Deel II Dit document bevat opgaven die aansluiten bij de cursustekst Elektriciteit II deel II uit het jaarprogramma van het e bachelorjaar industriële wetenschappen KaHo Sint-ieven.

Nadere informatie

3DE GRAAD DEEL 1 ELEKTRICITEIT & LAB EENFASIGE WISSELSTROOMKETENS. Ivan Maesen Jo Hovaere. Plantyn

3DE GRAAD DEEL 1 ELEKTRICITEIT & LAB EENFASIGE WISSELSTROOMKETENS. Ivan Maesen Jo Hovaere. Plantyn 3DE GRAAD DEEL 1 ELEKTRICITEIT & LAB EENFASIGE WISSELSTROOMKETENS Ivan Maesen Jo Hovaere Plantyn Plantyn ontwikkelt en verspreidt leermiddelen voor het basisonderwijs, het secundair onderwijs, het hoger

Nadere informatie

Elektriciteit. Wat is elektriciteit

Elektriciteit. Wat is elektriciteit Elektriciteit Wat is elektriciteit Elektriciteit kun je niet zien, niet ruiken, niet proeven, maar wel voelen. Dit voelen kan echter gevaarlijk zijn dus pas hier voor op. Maar wat is het dan wel? Hiervoor

Nadere informatie

Inleiding Vermogenversterkers en de Klasse A versterker

Inleiding Vermogenversterkers en de Klasse A versterker Inleiding Vermogenversterkers en de Klasse A versterker Jan Genoe KHLim Universitaire Campus, Gebouw B 3590 Diepenbeek Belgium http://www.khlim.be/~jgenoe In dit hoofdstuk situeren we eerste in het algemeen

Nadere informatie

Theoretische elektriciteit 5TSO

Theoretische elektriciteit 5TSO TER INFO: IMAGINAIRE NOTATIES De algemene frmule kan men herschrijven in een cmbinatie van twee cmpnenten; namelijk in cmplexe vrm bestaat er een reëel deel en een imaginair deel. Het reële deel van de

Nadere informatie

TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2016 TOETS APRIL :15 12:15 uur

TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2016 TOETS APRIL :15 12:15 uur TWEEDE RONDE NATUURKUNDE OLYMPIADE 2016 TOETS 1 20 APRIL 2016 10:15 12:15 uur Enige constanten en dergelijke 1. AAN DE REKSTOK 5 pt Een man van 75 kg laat de rekstok los in een volledig gestrekte positie

Nadere informatie

Labo. Elektriciteit OPGAVE: De driefasetransformator. Sub Totaal :.../90 Totaal :.../20

Labo. Elektriciteit OPGAVE: De driefasetransformator. Sub Totaal :.../90 Totaal :.../20 Labo Elektriciteit OPGAVE: De driefasetransformator Datum van opgave:.../ / Datum van afgifte:.../ / Verslag nr. : 01 Leerling: Assistenten: Klas: 3.2 EIT KTA Ieper Attitude & evaluatie:.../10 Theorie:.../10

Nadere informatie

Elektriciteit, wat is dat eigenlijk?

Elektriciteit, wat is dat eigenlijk? Achtergrondinformatie voor de leerkracht Te gebruiken begrippen tijdens de les. Weetje!! Let op de correcte combinatie lampjes en batterijen -- 1,2 V lampjes gebruiken met de AA-batterijen van 1,5 V ---

Nadere informatie

L1 L2 L3 N L1 L2 L3 N PE PE. aarde L1 L2 L3 PEN. Figuur 3.6: Verdeelnetten

L1 L2 L3 N L1 L2 L3 N PE PE. aarde L1 L2 L3 PEN. Figuur 3.6: Verdeelnetten TT-net. Het sterpunt van de secundaire transformatorwikkeling in het net wordt met de verbonden. Bij elke verbruiker is er een aarding ( : protective earth), waarmee de metalen onderdelen van de toestellen

Nadere informatie

Aanwijzingen. Figuur 1 LDR (NORP12) Weerstand - lichtsterkte grafiek (Let op: Logaritmische schaal) Nakijkmodel

Aanwijzingen. Figuur 1 LDR (NORP12) Weerstand - lichtsterkte grafiek (Let op: Logaritmische schaal) Nakijkmodel Rotterdam Academy Tentamenvoorblad Naam: Studentnr.: Groep/klas: Tentamen voor de: Arts en Crafts Officemanagement Opleiding(en): Engineering Maintenance & Mechanic Ondernemen Pedagogisch-Educatief Mw

Nadere informatie

Men schakelt nu twee identieke van deze elementen in serie (zie Figuur 3).

Men schakelt nu twee identieke van deze elementen in serie (zie Figuur 3). jaar: 1989 nummer: 09 Men heeft een elektrisch schakelelement waarvan we het symbool weergeven in figuur 1. De (I,U) karakteristiek van dit element is weergegeven in de nevenstaande grafiek van figuur

Nadere informatie

Leereenheid 4. Diagnostische toets: Serieschakeling. Let op!

Leereenheid 4. Diagnostische toets: Serieschakeling. Let op! Leereenheid 4 Diagnostische toets: Serieschakeling Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden aan. Vragen gemerkt met: J O. Sommige van

Nadere informatie

Zelf een hoogspanningsgenerator (9 kv gelijkspanning) bouwen

Zelf een hoogspanningsgenerator (9 kv gelijkspanning) bouwen Zelf een hoogspanningsgenerator (9 kv gelijkspanning) bouwen Inhoud De schakeling Een blokspanning van 15 V opwekken De wisselspanning omhoog transformeren Analyse van de maximale stroom door de primaire

Nadere informatie

Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (3)

Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (3) Magnetische toepassingen in de motorvoertuigentechniek (3) E. Gernaat, ISBN 978-90-808907-3-2 1 Theorie wisselspanning 1.1 De inductieve spoelweerstand (X L ) Wanneer we een spoel op een wisselspanning

Nadere informatie

Wisselspanningen. Maximale en effectieve waarde. We gaan de wisselspanning aansluiten op een weerstand. U R. In deze situatie geldt de wet van Ohm:

Wisselspanningen. Maximale en effectieve waarde. We gaan de wisselspanning aansluiten op een weerstand. U R. In deze situatie geldt de wet van Ohm: Wisselen Maximale en effectieve waarde We gaan de wissel aansluiten op een weerstand. I I G In deze situatie geldt de wet van Ohm: I = We zien een mooie sinusvormige wissel. De hoogste waarde word ook

Nadere informatie

Labo. Elektriciteit OPGAVE: Metingen op driefasige gelijkrichters. Sub Totaal :.../70 Totaal :.../20

Labo. Elektriciteit OPGAVE: Metingen op driefasige gelijkrichters. Sub Totaal :.../70 Totaal :.../20 Labo Elektriciteit OPGAVE: Datum van opgave: / /... Datum van afgifte: Metingen op driefasige gelijkrichters / /... Verslag nr. : 03 Leerling: Assistenten: Evaluatie:.../10 Theorie :.../... Benodigdheden:.../9.../10

Nadere informatie

NETWERKEN EN DE WETTEN VAN KIRCHHOFF

NETWERKEN EN DE WETTEN VAN KIRCHHOFF NETWERKEN EN DE WETTEN VN KIRCHHOFF 1. Doelstelling van de proef Het doel van deze proef is het bepalen van de klemspanning van een spanningsbron, de waarden van de beveiligingsweerstanden en de inwendige

Nadere informatie

inkijkexemplaar Energie voor de lamp Techniek 1

inkijkexemplaar Energie voor de lamp Techniek 1 Nota s: Energie voor de lamp 1. Probleemstelling 50 2. Transport van elektriciteit in een kring 50 2.1. Wat is een elektrische stroomkring? 50 2.2. Stromen van water - stromen van elektriciteit 51 2.3.

Nadere informatie

Leereenheid 2. Diagnostische toets: De sinusvormige wisselspanning. Let op!

Leereenheid 2. Diagnostische toets: De sinusvormige wisselspanning. Let op! Leereenheid 2 Diagnostische toets: De sinusvormige wisselspanning Let op! Bij meerkeuzevragen: Duid met een kringetje rond de letter het juiste antwoord of de juiste antwoorden aan. Vragen gemerkt met:

Nadere informatie

Hoofdstuk 5: Laagfrequent vermogenversterkers

Hoofdstuk 5: Laagfrequent vermogenversterkers Elektronica: Tweede kandidatuur industrieel ingenieur 1 Hoofdstuk 5: Laagfrequent vermogenversterkers 1: De gemeenschappelijke emitterschakeling Beschouw de gemeenschappelijke emitterschakeling weergegeven

Nadere informatie

Elektronische basisschakelingen: Oefenzitting 1

Elektronische basisschakelingen: Oefenzitting 1 Elektronische basisschakelingen: Oefenzitting 1 Aki Sarafianos (aki.sarafianos@esat.kuleuven.be) ESAT 91.22 October 21, 2013 Formuleoverzicht In zitting 1 en 2 worden volgende constanten en modellen gebruikt:

Nadere informatie

Huisinstallatie 5-5-2004. K.U.Leuven Department of Electrical Engineering ELEN - Electrical Energy

Huisinstallatie 5-5-2004. K.U.Leuven Department of Electrical Engineering ELEN - Electrical Energy Huisinstallatie 1 De elektrische huisinstallatie (aarding) Nieuwbouw Bestaande gebouwen Spreidingsweerstand Wat aarden? 2 De elektrische huisinstallatie (equipotentiaalverbinding) Bijkomende equipotentiaal

Nadere informatie

De wet van Ohm anders

De wet van Ohm anders De wet van Ohm anders Elektrische stroom gaat niet altijd even gemakkelijk door een stroomdraad. Soms gaat het zelfs erg moeilijk of bijna niet. We zeggen dan: de draad heeft een weerstand. Er moet moeite

Nadere informatie

Kortsluitvastheid HS VP. Quercus Technical Services B.V.

Kortsluitvastheid HS VP. Quercus Technical Services B.V. Kortsluitvastheid HS \!P Inhoudsapgave Inleiding Kortsluitvastheid 2.1 Kortsluitstrornen uit het openbare net ( netbijdrage') 2.1.1 Wisselstroomcornponent 2.1.2 Gelijkstroomcomponent 2.1.3 Stootkortsluitstroom

Nadere informatie

INSTITUUT VOOR DEELTIJD HTO

INSTITUUT VOOR DEELTIJD HTO INSTITUUT VOOR DEELTIJD HTO Hogeschool van Amsterdam Studentenhandleiding Eigenschappen van klanken OPLEIDING ELEKTROTECHNIEK Project: Behorend bij blok I-3 Opgesteld door: Pieter Beerthuizen Datum: Oktober

Nadere informatie

Vak: Labo elektro Pagina 1 / /

Vak: Labo elektro Pagina 1 / / Vak: Labo elektro Pagina 1 / / 1. Opgave. Project 7 De thyristor toegepast. a) Maak de gegeven schakeling en onderzoek het principe van de fasesturing met Tic 106. b) Maak de gegeven schakeling die gebruik

Nadere informatie

Cursus/Handleiding/Naslagwerk. Eenfasige wisselspanning

Cursus/Handleiding/Naslagwerk. Eenfasige wisselspanning 1 Cursus/Handleiding/Naslagwerk Eenfasige wisselspanning NHODSTAFEL nhoudstafel nleiding 4 Doelstellingen 5 1 Soorten elektrische stroom 6 1.1 Gelijkstroom 6 1. Wisselstroom 8 1.3 Stroom- en spanningsverloop

Nadere informatie

Kenm.: M/TB/TOPL/010 Datum: 16.02.2006 Blz. 1 / 42. Dir. B-M - Documentatie opleiding ELEKTRICITEIT OPGESTELD NAGEZIEN GOEDGEKEURD.

Kenm.: M/TB/TOPL/010 Datum: 16.02.2006 Blz. 1 / 42. Dir. B-M - Documentatie opleiding ELEKTRICITEIT OPGESTELD NAGEZIEN GOEDGEKEURD. Dir. B-M - Documentatie opleiding ELEKTICITEIT Kenm.: M/TB/TOPL/00 Datum: 6.02.2006 Blz. / 42 ELEKTICITEIT Functie Naam OPGESTELD NAGEZIEN GOEDGEKED 6.02.2006 - Blz. 2 / 42 INHODSTAFEL HOOFDSTK I: Inleidende

Nadere informatie

Hoofdstuk 10: Speciale types transistoren

Hoofdstuk 10: Speciale types transistoren 1 Hoofdstuk 10: Speciale types transistoren In dit korte hoofdstuk zullen we een overzicht geven van de belangrijkste types bipolaire transistoren die in de handel verkrijgbaar zijn. 1: Transistoren voor

Nadere informatie

We willen dat de magnetische inductie in het punt K gelijk aan rul zou worden. Daartoe moet men door de draad AB een stroom sturen die gelijk is aan

We willen dat de magnetische inductie in het punt K gelijk aan rul zou worden. Daartoe moet men door de draad AB een stroom sturen die gelijk is aan jaar: 1995 nummer: 28 Twee zeer lange draden zijn evenwijdig opgesteld. De stroom door de linkse draad ( zie figuur) is in grootte gelijk aan 30 A en de zin ervan wordt aangegeven door de pijl. We willen

Nadere informatie

Klasse B versterkers

Klasse B versterkers Klasse B versterkers Jan Genoe KHLim Universitaire Campus, Gebouw B 359 Diepenbeek Belgium http://www.khlim.be/~jgenoe In dit hoofdstuk bespreken we de Klasse B en de klasse G versterker. Deze versterker

Nadere informatie

Bepaal van de hieronder weergegeven spanningen en stromen: de periodetijd en de frequentie, de gemiddelde waarde en de effectieve waarde.

Bepaal van de hieronder weergegeven spanningen en stromen: de periodetijd en de frequentie, de gemiddelde waarde en de effectieve waarde. Elektrische Netwerken 13 Opgaven bij hoofdstuk 5 Bepaal van de hieronder weergegeven spanningen en stromen: de periodetijd en de frequentie, de gemiddelde waarde en de effectieve waarde. 5.1 5.2 5.3 5.4

Nadere informatie

De huisinstallatie bestaat uit éénfasige kringen die gevoed worden door een driefasig net.

De huisinstallatie bestaat uit éénfasige kringen die gevoed worden door een driefasig net. 10 Veiligheid 10.1 De huisinstallatie De bedoeling van een elektrische huisinstallatie is de elektrische energie op doelmatige en vooral veilige wijze naar de plaats te brengen waar ze nodig is. De huisinstallatie

Nadere informatie

9.2 Bepaal de harmonische tijdsfuncties die horen bij deze complexe getallen: U 1 = 3 + 4j V; U 2 = 3e jb/8 V; I 1 =!j + 1 ma; I 2 = 7e!jB/3 ma.

9.2 Bepaal de harmonische tijdsfuncties die horen bij deze complexe getallen: U 1 = 3 + 4j V; U 2 = 3e jb/8 V; I 1 =!j + 1 ma; I 2 = 7e!jB/3 ma. Elektrische Netwerken 21 Opgaven bij hoofdstuk 9 9.1 Geef de complexe weergave van deze tijdsfuncties: u 1 =!3.sin(Tt+0,524) V; u 2 =!3.sin(Tt+B/6) V; u 3 =!3.sin(Tt+30 ) V. (Klopt deze uitdrukking?) 9.2

Nadere informatie

09 april 2015 Joulz, Utrecht. Maintenance for Energy

09 april 2015 Joulz, Utrecht. Maintenance for Energy 09 april 2015 Joulz, Utrecht Maintenance for Energy Uitdagingen van de Netbeheerder Verantwoord investeren in onzekerheid. (Th.A.M. de Bruin) CAPEX realisatie programma Voorjaar 2015 Vanzelfsprekend, toch?

Nadere informatie

Netvervuiling zorgt voor kwaliteitsdaling van de elektriciteitsvoorziening

Netvervuiling zorgt voor kwaliteitsdaling van de elektriciteitsvoorziening Netvervuiling zorgt voor kwaliteitsdaling van de elektriciteitsvoorziening Auteur: ir M. van der Starre, ISSO Gevaar van nieuwe lichtbronnen wordt onderschat Een hoger energiegebruik, sterke warmteontwikkeling

Nadere informatie

Formuleblad Wisselstromen

Formuleblad Wisselstromen Formuleblad Wisselstromen Algemeen Ueff = U max (bij harmonisch variërende spanning) Ieff = I max (bij harmonisch variërende stroom) P = U I cos(φ) gem eff eff U Z = I Z V = Z + Z + (serieschakeling) Z3

Nadere informatie

Theorie Stroomtransformatoren. Tjepco Vrieswijk Hamermolen Ugchelen, 22 november 2011

Theorie Stroomtransformatoren. Tjepco Vrieswijk Hamermolen Ugchelen, 22 november 2011 Theorie Stroomtransformatoren Tjepco Vrieswijk Hamermolen Ugchelen, 22 november 2011 Theorie Stroomtransformatoren 22 november 2011 Onderwerpen: - Theorie stroomtransformatoren - Vervangingsschema CT -

Nadere informatie

Aspecten en gevolgen van netvervuiling ten gevolge van lichtbronnen en verlichtingsystemen Gemaakt in opdracht van Agentschap NL, maart 2010

Aspecten en gevolgen van netvervuiling ten gevolge van lichtbronnen en verlichtingsystemen Gemaakt in opdracht van Agentschap NL, maart 2010 Aspecten en gevolgen van netvervuiling ten gevolge van lichtbronnen en verlichtingsystemen Gemaakt in opdracht van Agentschap NL, maart 2010 1. INLEIDING... 3 2. FACTS... 4 3. NETVERVUILING TEN GEVOLGE

Nadere informatie

Hoe horen wij Zwevingen?

Hoe horen wij Zwevingen? Willem Chr. Heerens, 22 augustus 2013 Hoe horen wij Zwevingen? Ja dan heb ik nu de volgende heel grappige reeks geluidsexperimenten volledig uitgewerkt: 1. Als je de drieklank met frequenties: 1485 1487

Nadere informatie

Deze Informatie is gratis en mag op geen enkele wijze tegen betaling aangeboden worden. Vraag 1

Deze Informatie is gratis en mag op geen enkele wijze tegen betaling aangeboden worden. Vraag 1 Vraag 1 Twee stenen van op dezelfde hoogte horizontaal weggeworpen in het punt A: steen 1 met een snelheid v 1 en steen 2 met snelheid v 2 Steen 1 komt neer op een afstand x 1 van het punt O en steen 2

Nadere informatie

Werking isolatiewachters

Werking isolatiewachters Werking isolatiewachters augustus 2013 Inleiding Om de elektrische energie in een installatie te verdelen worden drie of vier actieve geleiders gebruikt. Deze geleiders voeren de stroom van de bron naar

Nadere informatie

Hoofdstuk 7: Algemene versterkingstechniek

Hoofdstuk 7: Algemene versterkingstechniek Elektronica: Tweede kandidatuur industrieel ingenieur 1 Hoofdstuk 7: Algemene versterkingstechniek 1: Spanningsbronnen en stroombronnen We beginnen dit hoofdstuk met een aantal eigenschappen in verband

Nadere informatie

2. Beveiliging tegen onrechtstreekse aanraking

2. Beveiliging tegen onrechtstreekse aanraking Beveiligingen in LS-installaties Een elektrische installatie die geen fouten vertoont, zal even goed functioneren zonder beveiligingen. Dit zou de installatie bovendien een stuk goedkoper maken. Enkel

Nadere informatie

Introductie EMC. Hét EMC Event 2011 DARE!!

Introductie EMC. Hét EMC Event 2011 DARE!! Introductie EMC Inleiding EMC 1. Bepalen van de opgewekte veldsterkte van een zender - Norm versus optredende velden 2. AM detectie - Hoe veroorzaakt een HF signaal problemen op LF apparatuur 3. Hoe lopen

Nadere informatie

Magneetschakelaars: technische eigenschappen

Magneetschakelaars: technische eigenschappen Magneetschakelaars: technische eigenschappen Elektrische eigenschappen omschrijving modulaire magneetschakelaars voor DIN-rail montage hulpcontact norm IEC 61095 type Magn.schak Magneetschakelaar handbediening

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: JFET-versterkerschakelingen

Hoofdstuk 3: JFET-versterkerschakelingen Elektronica: Tweede kandidatuur industrieel ingenieur 1 Hoofdstuk 3: JFET-versterkerschakelingen 1: Inleiding In het eerste semester zagen we dat een AC-verterker opgebouwd kan worden met behulp van een

Nadere informatie

1. Langere vraag over de theorie

1. Langere vraag over de theorie 1. Langere vraag over de theorie Maak gebruik van de methode van de fasoren (teken ook het betreffende diagramma) om het verband tussen stroom en spanning te bepalen in een LC-kring die aangedreven wordt

Nadere informatie

Hoofdstuk 4: Gestabiliseerde voedingen

Hoofdstuk 4: Gestabiliseerde voedingen Elektronica: Tweede kandidatuur industrieel ingenieur 1 Hoofdstuk 4: Gestabiliseerde voedingen 1: Inleiding Een spanningsstabilisator (= gestabiliseerde voeding) is een elektronische schakeling welke een

Nadere informatie

Hoe werken ze? Europartners bvba Tel 02 / 270 21 21 Fax 02 / 270 21 25. Evenwichtscollectoren

Hoe werken ze? Europartners bvba Tel 02 / 270 21 21 Fax 02 / 270 21 25. Evenwichtscollectoren Hoe werken ze? Inleiding Om het verbruik zoveel mogelijk te beperken worden er in een moderne verwarmingsinstallatie meestal twee tot drie ketels in kaskade geschakeld. Een bijkomend voordeel is dat tijdens

Nadere informatie

Inhoudsopgave. - 2 - De condensator

Inhoudsopgave.  - 2 - De condensator Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Inleiding...3 Capaciteit...3 Complexe impedantie...4 De condensator in serie of parallel schakeling...4 Parallelschakeling...4 Serieschakeling...4 Aflezen van de capaciteit...5

Nadere informatie

Elektrische stroomnetwerken

Elektrische stroomnetwerken ntroductieweek Faculteit Bewegings- en evalidatiewetenschappen 25 29 Augustus 2014 Elektrische stroomnetwerken Dr. Pieter Neyskens Monitoraat Wetenschappen pieter.neyskens@wet.kuleuven.be Assistent: Erik

Nadere informatie

Dimensionering van de lijnbeveiliging van een transformator

Dimensionering van de lijnbeveiliging van een transformator Dimensionering van de lijnbeveiliging van een transformator Dimensionering van de lijnbeveiliging van een transformator Verband tussen inschakelstroom en lijnbeveiliging Bij het selecteren van de lijnbeveiliging

Nadere informatie

Materialen in de elektronica Verslag Practicum 1

Materialen in de elektronica Verslag Practicum 1 Materialen in de elektronica Verslag Practicum 1 Academiejaar 2014-2015 Groep 2 Sander Cornelis Stijn Cuyvers In dit practicum zullen we de diëlektrische eigenschappen van een vloeibaar kristal bepalen.

Nadere informatie

Douwe Wagenaar Sinamics & Simotion Promoter 070-333 3329 Douwe.Wagenaar@siemens.com

Douwe Wagenaar Sinamics & Simotion Promoter 070-333 3329 Douwe.Wagenaar@siemens.com Douwe Wagenaar Sinamics & Simotion Promoter 070-333 3329 Douwe.Wagenaar@siemens.com For internal use only / Copyright Siemens AG 2006. All rights reserved. Duurzaamheid Life Cycle kosten van AC motor Voorbeeld:

Nadere informatie