0-meting hinderbeleving TT

Transcriptie

1 0-meting hinderbeleving TT Circuit Assen en Omgeving Provincie Drenthe 4 maart 2013 klant vertrouwelijk

2 0-meting hinderbeleving TT Circuit Assen en Omgeving dossier : BA8247 registratienummer : MD-AF LOK versie : final revised classificatie : Provincie Drenthe Error! Reference source not found. 4 maart 2013 klant vertrouwelijk DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gecertificeerd volgens ISO 9001.

3 INHOUD BLAD MANAGEMENT SAMENVATTING 3 1 INLEIDING Achtergrond Doel van het onderzoek Methode van onderzoek Opzet onderzoek Leeswijzer 14 2 ONDERZOEKSRESULTATEN 15 3 ASSEN-WEST Gebied Woonbeleving Geluidsbeleving Geluidsbelasting Vergelijking geluidsbeleving/geluidsbelasting 34 4 SMILDE Gebied Woonbeleving Geluidsbeleving Geluidsbelasting Vergelijking geluidsbeleving/geluidsbelasting 46 5 BOVENSMILDE Gebied Woonbeleving Geluidsbeleving Geluidsbelasting Vergelijking geluidsbeleving/geluidsbelasting 56 6 HOOGHALEN Gebied Woonbeleving Geluidsbeleving Geluidsbelasting Vergelijking geluidsbeleving/geluidsbelasting 65 7 COLOFON 67 BIJLAGEN 1 Slaaphinder 2 Onderzoekstechnische informatie 3 Ongewogen en gewogen data MD-AF LOK

4 MD-AF LOK

5 MANAGEMENT SAMENVATTING Het is belangrijk te beseffen dat op basis van een nulmeting geen conclusies zijn te trekken of de hinder veel is of meevalt. Daarvoor is een nulmeting niet bedoeld. De nulmeting beschrijft een situatie zoals die nu door bewoners wordt ervaren. Bij een volgende meting is te bezien of in de hinderbeleving verandering is opgetreden en of dit voor een deel aan genomen maatregelen is toe te schrijven. Gelet op de respons op de vragenlijsten is wel de conclusie dat sprake is van een valide meting waarbij de uitspraken representatief zijn voor de bewoners in de omliggende wijken en dorpen. Aanleiding voor het uitvoeren van een NUL-meting De provincie Drenthe en de gemeente Assen hebben, in nauwe samenwerking met de visiepartners een toekomstvisie ontwikkeld voor het gebied ten westen en zuiden van Assen. De visie behelst het inspirerend kader voor de duurzame ontwikkeling van het gebied, waarmee de leefomgevingskwaliteit van de bewoners wordt geoptimaliseerd en ruimte is om positief om te gaan met dynamische initiatieven. Tussen de belanghebbenden is een convenant afgesloten, waarin de doelstellingen voor het gebied zijn vastgelegd. Gedurende de looptijd willen de partners monitoren in hoeverre de doelstellingen worden gehaald. Daarvoor is een nulmeting nodig, die de uitgangssituatie beschrijft en vastlegt. De partners willen deze meting met een zekere regelmaat herhalen, om zo de vinger aan de pols te houden en het effect van veranderingen (bijv. maatregelen om de leefomgevingskwaliteit te verbeteren) te volgen. Eén van de doelstellingen is het terugdringen van geluidshinder als gevolg van de geluidsbronnen en activiteiten in het gebied. Motivaction en DHV hebben in opdracht van de provincie Drenthe een nulmeting uitgevoerd om na te gaan hoe bewoners in het gebied op dit moment het omgevingsgeluid beoordelen. Hiermee wordt naar verwachting een betere indruk verkregen van de optredende geluidshinder dan uit berekende geluidsbelastingen in db. Deze geluidsbelastingen worden, waar mogelijk, wel in het rapport aangegeven maar zijn te beschouwen als indicatief. Er zijn enkele duidelijk aanwijsbare locaties die als geluidbron zouden kunnen worden opgemerkt, zoals het TT Circuit, het schietterrein van defensie, de A28, de spoorlijn en het recreatiegebied Baggelhuizerplas. Op enkele locaties zijn activiteiten die door sommige bewoners ook als geluidhinderlijk zouden kunnen worden aangemerkt, zoals (activiteiten bij of in) de TThall en (activiteiten op) de camping Witterzomer. Er zijn ook minder duidelijk aanwijsbare geluidsbronnen, zoals het wegverkeer op provinciale en gemeentelijke autowegen, brommers, vliegtuigen, buren en bedrijven. Afbakening onderzoeksgebied en respons In de eerste fase van het onderzoek zijn enkele woonkernen gekozen die in het onderzoek betrokken zouden worden. Door de verschillen in ligging en oriëntatie ten opzichte van de aanwijsbare bronnen zijn verschillen in beleving van het geluid in deze kernen te verwachten. Binnen elke woonkern moet er sprake zijn van een zodanige respons, dat een representatieve doorsnede van de bevolking wordt verkregen. Immers, als het onderzoek over 5 of 10 jaar wordt herhaald, zou het onderzoek vergelijkbaar moeten zijn, ook als een deel van de bewoners vertrokken is of zich juist kortgeleden in het gebied gevestigd heeft. Met deze criteria konden uiteindelijk de volgende woonkernen in het onderzoek worden betrokken: Assen- West (bestaande uit Baggelhuizen, Westerpark, Sterren- en Planetenbuurt, Witten), Smilde, Bovensmilde en Hooghalen. Globaal liggen deze kernen binnen de contour van 45 db(a) van het circuit. Verder weg gelegen woonkernen zijn voor de nulmeting op het gebied van geluidsbeleving niet relevant. Alle huishoudens in deze kernen hebben per post een vragenlijst toegestuurd gekregen. Van huishoudens is een ingevulde vragenlijst terug ontvangen, een respons van 34%, wat uitzonderlijk hoog is voor schriftelijk onderzoek. MD-AF LOK

6 Waardering eigen woonsituatie Uit de enquête blijkt, dat de bewoners erg tevreden zijn met hun woonsituatie. Zij beoordelen hun eigen woning (met een score van gemiddeld 8 uit 10) en hun buurt en woonplaats (gemiddeld boven 7,5) met een ruime voldoende. Op een vraag naar de algemene tevredenheid over de woonomgeving antwoorden bewoners dat ze soms overlast ervaren van onveilige verkeerssituaties, honden- en kattenpoep en slecht onderhoud van wegen en plantsoenen. Bewoners wonen vaak al lang in hun huidige woning en maar heel weinig bewoners denken over verhuizen. Als ze al willen verhuizen dan geven ze vaker als oorzaak aan dat dit is vanwege overlast van evenementen (Assen-West; 35% van de 18% die verhuisplannen heeft), buren (Smilde; 55% van de 8% die verhuisplannen heeft) of vandalisme (Bovensmilde; 29% van de 15% die verhuisplannen heeft). In Hooghalen, waar 15% verhuisplannen heeft, kon geen valide resultaat voor de oorzaak daarvoor worden verkregen. Hinderbeleving als gevolg van geluidsbronnen Om een indruk te krijgen van de geluidshinder in het gebied is aan bewoners gevraagd om een score toe te kennen aan de mate waarin men gehinderd werd door verschillende geluidsbronnen. Die score moest betrokken worden op de ondervonden hinder in de afgelopen 12 maanden en op de maand mei Die keuze voor de maand mei is gemaakt om zo een gemiddelde maand te hebben waarin geen bijzondere evenementen als Truckstar en TT plaatsvinden. Dit type evenementen beïnvloedt de beleving te zeer en komt maar één keer per jaar voor. Door voor de maand mei te kiezen, komt de invloed van het circuit op een afgewogen manier terug. De score betreft een 11-punts schaal. Een score vanaf 5 of meer wordt volgens internationale normen beschouwd als hinder ; een score van 8 of meer wordt beschouwd als ernstige hinder. In Assen-West wordt het TT-circuit genoemd als de belangrijkste bron van geluidshinder. Door de vraagstelling is niet duidelijk of bewoners refereren aan het evenement TT of aan activiteiten op het TTcircuit in het algemeen. Uit de verschillen in beantwoording voor het afgelopen jaar en voor de afgelopen maand komt dit verschil wel naar voren. In de vraagstelling wordt er geen onderscheid gemaakt tussen enerzijds gebeurtenissen buiten het circuit die een relatie hebben met evenementen op het circuit en anderzijds activiteiten op het circuit zelf. In de scores komt ook de TT-hall als bron naar voren; gelet op de aard van de activiteiten in de TT-hall is dat verbazend. Wellicht kennen niet alle bewoners het verschil tussen TT-circuit en TT-hall. Bij een eventuele herhaling van het onderzoek moet hier meer verduidelijking worden aangebracht. 29% van de bewoners voelt zich door het geluid van het circuit gehinderd, 17% ernstig gehinderd. De cijfers over de maand mei zijn over de hele linie lager dan de jaargemiddelden. Het circuit scoort vooral hoog in Westerpark en Baggelhuizen en minder in de Sterren- en Planetenbuurt. Wegverkeer op de A28 scoort hoog in Baggelhuizen (15% ernstig gehinderd) maar veel minder in de beide andere wijken in Assen-West (1 tot 3%). Verschillen worden ook gevonden voor de TT-hall (10% in Baggelhuizen en Westerpark, 0% in de Planetenbuurt) en het schietterrein van defensie (12% in Baggelhuizen, 0 en 2% in Westerpark en Planetenbuurt). Ook geluidhinder tijdens de slaap wordt in Assen-West volgens bewoners vooral veroorzaakt door het TTcircuit, de TT-hall en de A28. 11%, 8% en 3% van de bewoners in Baggelhuizen, Westerpark en de Planetenbuurt geeft aan in de slaap ernstig gestoord te worden door geluid van het circuit. Dat is verrassend omdat er s nachts geen activiteiten zijn op het circuit of in de hall. De antwoorden zouden afkomstig kunnen zijn van mensen die overdag slapen, of refereren aan gebeurtenissen buiten het circuit die door de bewoners met het circuit of de hall in verband worden gebracht. In Baggelhuizen en Kloosterveen veroorzaakt ook het recreatiegebied Baggelhuizerplas slaaphinder. MD-AF LOK

7 In Smilde zijn lokaal verkeer, brommers en buren een belangrijker bron dan het circuit. Lokaal verkeer scoort desondanks slechts 6% ernstige hinder, In Bovensmilde liggen de scores dicht bij elkaar; bromfietsers en scooters zijn met 6% ernstige hinder belangrijker dan het TT-circuit. In beide woonkernen vallen de 12-maands cijfers hoger uit dan de cijfers voor mei s Nachts zijn het brommers, scooters en lokaal verkeer, die de bewoners in de slaap storen. In Hooghalen komt het circuit met 6% ernstige hinder op de derde plaats, na het geluid van de A28 (10%) en het lokale verkeer. Dat geldt ook voor de nachtperiode. De 12 maands cijfers zijn hoger dan de cijfers over mei. Om te kunnen bepalen of de gerapporteerde hinder uitzonderlijk is, zijn de scores vergeleken met berekende geluidsbelastingen in de verschillende woonkernen. Voor het TT circuit en de A28 kunnen indicatief geluidsbelastingen worden bepaald. De werkelijke geluidsbelasting zal flinke spreidingen vertonen door verschillen in afscherming tussen woningen die direct zicht hebben op de geluidsbron en woningen die meer afgeschermd liggen. Dat geldt in het bijzonder voor lokaal verkeer. Voor wegverkeerslawaai en industrielawaai bestaat de mogelijkheid een schatting te maken van de verwachte hinder als de geluidsbelasting bekend is. Dit gebeurt op grond van dosiseffectrelaties, die zijn afgeleid uit een groot aantal veldstudies onder allerlei verschillende omstandigheden. Als de dosis (= geluidbelasting) bekend is, kan het effect (= de hinder of ernstige hinder) worden voorspeld. In de drie woonkernen in Assen-West is er een redelijk tot goede overeenkomst tussen de verwachte en gemeten hinder en ernstige hinder van de A28. Voor het geluid van het circuit is geen dosiseffectrelatie bekend. Dit geluid lijkt wel op verkeerslawaai, maar heeft ook bepaalde karakteristieken waardoor de hinder en ernstige hinder beduidend hoger zou kunnen zijn zijn dan wat voor een wegverkeerslawaaibron zou kunnen worden verwacht. Bij een vervolgonderzoek, zoals over enkele jaren wordt gepland, zouden dezelfde woonkernen en dezelfde bronnen moeten worden beschouwd. Te overwegen valt het onderzoek dan te beperken tot Assen-West, omdat in de overige kernen de hinder van geluidsbronnen zeer beperkt is. Voor eventuele verschillen in de bevolkingssamenstelling moet dan gecorrigeerd worden. Op de totale hinder zullen vooral maatregelen die de bijdrage van het circuit en de A28 reduceren of maskeren een effect hebben. MD-AF LOK

8 MD-AF LOK

9 1 INLEIDING 1.1 Achtergrond In samenspraak met de zogenoemde visiepartners is door de provincie Drenthe en de gemeente Assen een toekomstvisie opgesteld voor de omgeving van het TT Circuit te Assen. Dit gebied wordt gekenmerkt door specifieke kwaliteiten voor landschap en natuur en kansen voor toeristisch-recreatieve activiteiten Deze toekomstvisie vormt het inspirerend kader voor verdere uitvoeringsplannen voor een duurzame ontwikkeling van het gebied: er wordt gestreefd naar een balans tussen rust en ruimte, de kwaliteiten en de ontwikkeling van economische activiteiten op en rond het circuit. Deze visie gaat vergezeld van een convenant tussen de belanghebbenden dat als subtitel heeft meegekregen: Ontwikkelingsgericht samenwerken: het geheel is meer dan de som der delen. Nu de toekomstvisie vastligt, beschikken de provincie Drenthe en de gemeente Assen met de visiepartners over handvatten om samen met de visiepartners de uitvoeringsprogramma s gericht op te stellen en te implementeren. Eén van de doelstellingen is het terugdringen van de hinder in het gebied ten gevolge van de aanwezige geluidsbronnen en activiteiten. De visiepartners hebben daarvoor een ijkpunt nodig, waartegen effecten van toekomstige ontwikkelingen en ook de geluidproductie en ontwikkeling van geluid reducerende maatregelen kunnen worden gemeten. Daarbij gaat het niet alleen om de objectieve decibellen maar juist meer om de beleving van het geluid en de woonkwaliteit van de omwonenden die zich in het algemeen niet uitsluitend met decibellen laat beschrijven. De visiepartners hebben in het convenant afgesproken om dit ijkpunt vast te leggen door middel van het definiëren van een 0-situatie. Het betreft hier in beginsel een meting van de ervaren hinder (waarbij onder hinder ook moet worden verstaan: een ondervonden gebrek aan rust). Bovendien is vastgelegd dat er overeenstemming dient te zijn over de meetmethodiek die wordt gevolgd bij het toetsen aan dit ijkpunt. In dit rapport worden, waar mogelijk en zinvol, ook indicatieve waarden gegeven van de berekende geluidsbelastingen. Deze vormen een illustratie bij de gemeten hinder, maar zijn als zodanig geen onderdeel van de 0-meting. Hinder is een algemeen begrip, dat door ieder individu anders kan worden ingevuld. Als effect van omgevingslawaai kan specifieke hinder optreden, bijvoorbeeld in de vorm van verstoring van de communicatie bij gesprekken of bij het luisteren naar radio of tv, maar in relatie tot wetgeving bedoelen we de aspecifieke hinder, een algeheel gevoel van onrust, een aantasting van het welbevinden, dat kan leiden tot ergernis, angst of andere onaangename gevoelens. Hinder kan gemeten worden door personen naar hun ervaringen, hun beleving te vragen. Zoals blijkt uit het document Opzet vaststellen 0-situatie geluidhinder in plangebied TT Circuit en omgeving is met betrekking tot de belevingskant met visiepartners het volgende uitgangspunt geformuleerd: - ten aanzien van de belevingskant is het idee een grootschalig belevingsonderzoek te houden dat dan met een zekere regelmaat (waarschijnlijk 1 keer in de vijf jaar) wordt herhaald; in dat belevingsonderzoek wordt gevraagd naar de algehele beleving van geluid en rust; daarnaast wordt gevraagd, hoe men de diverse geluidsbronnen opmerkt en waardeert; De provincie heeft DHV BV verzocht de 0-situatie vast te leggen voor wat betreft de hinder. DHV is voor dit onderzoek een samenwerkingsverband aangegaan met Motivaction. Dit onderzoeksbureau heeft uitgebreide ervaring met onderzoek naar geluidsbeleving: het kwalitatieve effect van (veranderingen in) MD-AF LOK

10 geluidproductie. Daarbij gaat het zowel om veranderingen die een gevolg zijn van uitbreiding van activiteiten als het effect van maatregelen. 1.2 Doel van het onderzoek Het doel van het onderzoek is het vastleggen van de 0-situatie met betrekking tot ondervonden hinder, waaronder het ondervonden gebrek aan rust in de omgeving van het TT Circuit. Het gaat hier niet alleen om de geluidservaring van het circuit maar om het totale akoestisch klimaat aan de zuidzijde van Assen. Het akoestisch klimaat in deze omgeving wordt mede bepaald door een aantal andere bronnen van geluid: - Het wegverkeer op de A28, waarvan de invloed mede afhangt van het uur van de dag en de windrichting, - Het schietterrein van Defensie, waarvan de invloed afhangt van het gebruik (frequentie, tijd van de dag) en de windrichting, - TT Hall en TT Circuit, waarvan de invloed afhangt van de aard van de activiteiten en de frequentie daarvan. TT-Hall kent activiteiten die in het algemeen weinig geluid produceren. Voor de volledigheid is toch naar de beleving van geluid van TT-Hall gevraagd. - Festivals en evenementen, bijvoorbeeld op de Camping Wittezomer en bij de Baggelhuizerplas. In mindere mate is op bepaalde locaties ook geluid waarneembaar van het verkeer op provinciale en gemeentelijke wegen en op de spoorlijn Zwolle-Assen. Deze bronnen zijn wisselend waarneembaar; de A28 is continu aanwezig, het discontinue geluid van het schietterrein is van een geheel andere aard dan het geluid van het circuit dat in een bepaalde periode van het jaar geluid produceert. De ene bron ligt op kortere afstand van de ontvanger dan de andere terwijl voor een andere bewoner het omgekeerde geldt. Andere factoren die een rol kunnen spelen bij de ondervonden hinder zijn de meteorologische omstandigheden, vooral de windrichting, het jaargetijde, lokale omstandigheden, de persoonlijke houding van bewoners ten opzichte van de betreffende bron, et cetera. De hoofddoelstelling van dit onderzoek is: Inzicht verkrijgen in de beleving van rust, geluid en de ervaren geluidshinder van omwonenden van het TT Circuit in Assen en de omgeving daaromheen, teneinde een 0-situatie vast te stellen die geldt als vertrekpunt om effecten vast te stellen van toename van geluid door nieuwe ontwikkelingen en van geluid reducerende maatregelen op de ervaren hinder. De bijbehorende probleemstellingen luiden: In hoeverre zijn bewoners tevreden met hun woonomgeving? In welke mate ondervinden bewoners in het algemeen geluidshinder (specifiek: een gebrek aan rust) in het onderzoeksgebied? In welke mate wordt de hinder subjectief toegeschreven aan één of meer van de verschillende geluidsbronnen in het onderzoeksgebied en is dit verklaarbaar? In hoeverre verschillen bewoners geografisch in hun ervaringen met betrekking tot de geluidshinder binnen het onderzoeksgebied? MD-AF LOK

11 1.3 Methode van onderzoek Om de hinder in een maat of cijfer te kunnen uitdrukken is kwantitatief onderzoek essentieel. Het kwantitatieve onderzoek geeft cijfermatig inzicht in de mate van ervaren hinder en de beleving van de woonomgeving. Daarbij is dit type onderzoek heel geschikt om uitspraken van een steekproef te vertalen naar de hele populatie. Ook biedt het de mogelijkheid om overeenkomsten en verschillen tussen de verschillende gebieden te analyseren. Op die manier kan onder andere vastgesteld worden in welke gebieden de hinderbeleving het hoogst is. De kwantitatieve gegevens stellen de DHV en Motivaction in staat een uitspraak te doen over de hinder van geluid dat in de tijd sterk varieert. Daarnaast stelt deze nulmeting de visiepartners in staat in de toekomst uitspraken te doen over de invloed van veranderende niveaus op de omvang en ernst van de hinder. Ter illustratie wordt ook getracht een vergelijking te maken met de berekende geluidsbelasting. Dat kan maar voor enkele bronnen, waarvoor gegevens beschikbaar zijn. De berekeningen zijn bovendien zeer indicatief (zie paragraaf 4 in de verschillende hoofdstukken per gebied). Op basis van deze nulmeting zijn geen conclusies te trekken of de hinder veel is of meevalt. Daarvoor is een nulmeting niet bedoeld. De nulmeting beschrijft een situatie zoals die nu door bewoners wordt ervaren. Bij een volgende meting is te bezien of in de hinderbeleving verandering is opgetreden en of dit voor een deel aan genomen maatregelen is toe te schrijven. Wat betreft de toekomstige vergelijking in de tijd van veranderende hinderniveaus is het van groot belang dat de volgende meting (1-meting) identiek wordt opgezet aan de 0-meting. Voor de herhalingsmeting is het belangrijk om dezelfde vragenlijst te hanteren. Dit omdat veranderingen in de tijd dan goed te monitoren zijn. Ook is het belangrijk dat er weer in dezelfde periode en in hetzelfde onderzoeksgebied wordt gemeten. Uiteraard zullen er bij de 1-meting verdiepingsvragen kunnen worden voorgelegd om de ervaringen rondom bijvoorbeeld geluid reducerende maatregelen te peilen (Wat vindt men van een bepaalde maatregel, heeft men het gevoel dat dit helpt etc.). 1.4 Opzet onderzoek Onderzoeksgebied Voor de bepaling van de geluidshinder is een onderzoeksgebied gedefinieerd waarbij is uitgegaan van de geluidscontouren van het TT Circuit. De provincie Drenthe heeft deze geluidscontouren rond het TT Circuit aangeleverd. In onderstaande figuur zijn de contouren over de kaart van het gebied gelegd. Het gaat hier om indicatieve contouren, die geen wettelijke betekenis hebben. DHV en Motivaction hebben in overleg met de opdrachtgever gekozen voor een onderzoek in dorpen/wijken die in of aan de rand van de 47 db(a) L etm contour liggen: - De wijk Assen-West* (postcodegebied 9405): huishoudens - Dorp Bovensmilde (postcodegebied 9421): huishoudens - Dorp Smilde (postcodegebied 9422): huishoudens - Dorp Hooghalen (postcodegebied 9414): 570 huishoudens *Het gebied Assen-West bestaat uit o.a. de volgende wijken: Baggelhuizen, Westerpark, Sterrenbuurt, Planetenbuurt en Witten. MD-AF LOK

12 Figuur 1a. Geluidscontouren TT Circuit Assen, en ligging van de beschouwde bronnen In totaal wonen er huishoudens in het totale onderzoeksgebied. Alle bewoonde adressen in het gebied zijn aangeschreven door middel van een uitnodigingsbrief en een schriftelijke vragenlijst. De brief is in samenspraak met de visiepartners afgestemd, waarin de context en het doel van het onderzoek zijn toegelicht. Er is voor gekozen de vragenlijst per brief te versturen in een envelop van de provincie Drenthe, omdat dit de respons ten goede komt. Tevens heeft Motivaction een versie online beschikbaar gesteld voor degenen die de vragen online willen beantwoorden. In de brief was voor iedere deelnemer een unieke link opgenomen naar de vragenlijst, waarmee men de vragenlijst eenmalig online kon invullen. Door middel van een unieke code is zeker gesteld dat per huishouden één vragenlijst is ingevuld, schriftelijk of online. Voor iedere 50 e deelnemer zijn twee toegangskaarten voor het Drents Museum beschikbaar gesteld. MD-AF LOK

13 Doelgroep en steekproef bewoners Het onderzoek is representatief voor de vier gekozen kernen. Dat betekent dat van de bewoners van het onderzoeksgebied door middel van een weging een goede afspiegeling is gemaakt naar leeftijd en geslacht in de steekproef. Er is gebruikgemaakt van MOA-CBS-data voor het wegen (ijken) van de steekproef (Gouden Standaard) op 4-cijferig postcodegebied en voor de buurtgegevens van de eigen O&S-afdeling van gemeente Assen (Assen in Cijfers). Bij vervolgonderzoek zal misschien een andere samenstelling van de bevolking betrokken zijn. Door dan ook weer dezelfde weging toe te passen kunnen de uitkomsten toch met elkaar vergeleken worden. Vragenlijst bewoners onderzoeksgebied De onderzoeksopzet en vragenlijst zijn tijdens een gezamenlijke bijeenkomst met DHV, Motivaction en een afvaardiging van de visiepartners opgesteld. De afvaardiging die het onderzoek heeft begeleid bestond uit: provincie Drenthe, gemeente Assen, Stichting Geluidshinder Baggelhuizen, Natuur en Milieufederatie Drenthe en Stichting Vrienden TT Circuit Assen. Voor metingen van geluidshinder is in internationaal verband een standaard-vragenlijst vastgesteld over geluidhinder bij volwassenen, om de vergelijkbaarheid tussen onderzoeken te bevorderen (ISO norm ISO/TS 15666, 2003). In de meeste onderzoeken van Motivaction en van andere partijen (bijvoorbeeld RIVM) wordt de zelfde standaard-vragenlijst gebruikt. Deze lijst heeft de volgende kenmerken: - Aansluiten bij de internationale en ISO 15666:2002-normering. - Meten over een periode die gangbaar is in de ogen van de bewoners (hier is gekozen voor een periode van het gehele afgelopen jaar, met andere woorden een 12 maandelijkse periode) en die veranderingen in de beleving goed kan weergeven (hiervoor is in deze studie gekozen voor de afgelopen maand, in casu de maand mei). - De hinder wordt door de ondervraagde gescoord aan de hand van een 11-punts schaal. - Vergelijking met andere geluidsbronnen (auto s, buren, treinen, et cetera) is mogelijk. - Vergelijking met eerder uitgevoerde (internationale) onderzoeken is mogelijk, bijvoorbeeld een onderzoek naar de hinder rondom de luchthaven Schiphol. - Er wordt gevraagd naar de algehele ervaren geluidshinder; - Er kan een vergelijking worden gemaakt tussen verschillende geluidsbronnen (o.a. TT Circuit, TT Hall, A28, schietterrein Defensie, Verkeerspark Assen, Recreatiegebied Baggelhuizerplas) De hindervraag die Motivaction als uitgangspunt heeft genomen, luidt: - Hieronder staat een schaal van 0 t/m 10 waarop u kunt aangeven in welke mate geluid u hindert, stoort of ergert als u thuis bent. Als u helemaal niet wordt gehinderd, kiest u de 0, als u extreem wordt gehinderd, kiest u de 10. Als u daar ergens tussenin zit, kiest u een getal tussen 0 en 10. Als een geluid bij u thuis niet hoorbaar is, kunt u dit in de laatste kolom aangeven. - Als u denkt aan de afgelopen 12 maanden, welk getal van 0 tot 10 geeft het beste aan in welke mate u wordt gehinderd, gestoord of geërgerd door geluid van de volgende bronnen als u thuis bent? - Als u denkt aan de afgelopen maand, welk getal van 0 tot 10 geeft het beste aan in welke mate u wordt gehinderd, gestoord of geërgerd door geluid van de volgende bronnen als u thuis bent? Er wordt voor twee periodes gekozen waarover de hinder aangegeven wordt, namelijk de afgelopen maand en de afgelopen 12 maanden. Dit gebeurt om zo de recent ervaren geluidshinder (afgelopen maand) die men het meest voor de geest heeft in perspectief van een heel jaar te kunnen plaatsen. Het kan namelijk zijn dat een bepaalde maand meer geluidshinder met zich meebrengt, door organisatie van evenementen of om het feit dat bewoners meer in de tuin zitten. Dit zou dan geen goede afspiegeling zijn MD-AF LOK

14 van de algemene geluidshinder in het gebied, omdat het teveel samenhangt met een specifieke maand. Om deze maandhinder in perspectief te kunnen plaatsen wordt de hinder van deze maand afgezet tegen de ervaren hinder in het afgelopen jaar. Daarbij moet wel opgemerkt worden dat men zich de ervaren hinder van een heel jaar moeilijker kan herinneren dan de hinder over een maand. Onderzoeksperiode Het onderzoek is uitgevoerd in de periode 1 juni t/m 27 juni De afgelopen maand waarover men de geluidsbeleving moest aangeven was de maand mei. Er is specifiek voor deze maand gekozen omdat die een betere afspiegeling vormt van een doorsnee maand in het onderzoeksgebied met enkele evenementen. Er is voor gekozen om juist niet de drukste maanden juli/augustus te gebruiken als referentiemaand, enerzijds omdat in deze periode de drukkere evenementen worden gehouden (o.a. TT Assen, Truckstar Festival en Gamma Racing Day), anderzijds omdat veel mensen in die periode afwezig zouden zijn in verband met vakanties. Dit kan de geluidsbeleving over de afgelopen maand, maar ook de algemene over het jaar genomen geluidsbeleving sterk beïnvloeden. Voor de analyse van de resultaten wordt zowel naar de gemiddelde hinderscore (op een schaal van 0 tot 10) als naar het percentage ernstig gehinderden gekeken. Als je alleen naar de gemiddelde score kijkt, kan het lijken dat er nauwelijks hinder wordt ervaren doordat de gemiddelde hinderscore heel laag is. Voor de grootste groep respondenten zal dit gelden, omdat de meeste respondenten een lage score hebben gegeven op ervaren hinder. Het kan echter zijn dat er ook nog een substantiële groep is die een hoog cijfer geeft voor ervaren hinder. Deze zijn dus ernstig gehinderd. Om te zien hoe groot deze groep is, wordt het % ernstig gehinderden (respondenten met een cijfer 8 of hoger) in kaart gebracht. Respons De respons in het onderzoek was overweldigend. In eerste instantie was het streven een steekproef te behalen van n=500 (overeenkomend met gemiddeld 8% respons), verdeeld over de verschillende gebieden. De uiteindelijke respons ligt op n=2.239, als volgt uitgesplitst naar de diverse deelgebieden: - De wijk Assen-West (postcodegebied 9405): n = 958 (38,9%) - Dorp Bovensmilde (postcodegebied 9421): n = 465 (32,8%) - Dorp Smilde (postcodegebied 9422): n = 606 (28,6%) - Dorp Hooghalen (postcodegebied 9414): n = 210 (36,8%) Totaal n = (34,1%) Door de hoge respons is het mogelijk om voor alle deelgebieden betrouwbare (valide) uitspraken te doen. Het is daarbij ook mogelijk om in het postcodegebied Assen-West uitspraken te doen voor de daarbinnen gelegen buurtcombinaties: Baggelhuizen, Westerpark en Sterren-/Planetenbuurt. Er is gekozen voor deze drie wijken omdat deze qua ligging en feitelijke geluidsbelasting duidelijk verschillen. De respons in deze wijken was als volgt: MD-AF LOK

15 - Baggelhuizen n = Westerpark n = Sterren-/Planetenbuurt n = Anders (o.a. Witten) en onbekend n = 94 Totaal n = 958 Specifieke uitspraken voor het buurtschap Witten zijn door het lage aantal deelnemers niet mogelijk. 43% van de deelnemers in de overige kernen heeft specifiek aangegeven beschikbaar te zijn voor vervolgonderzoek naar ervaringen met geluidshinder in de omgeving. Vraagstelling naar geluidsbronnen De vraagstelling is door Motivaction al eerder toegepast in het geluidservaringsonderzoek rondom de regio Schiphol. De vraag is op maat gemaakt voor het onderzoek in de regio Assen. Geluidsbronnen die genoemd zijn in het onderzoek zijn: - TT Circuit - TT Hall - Schietterrein van Defensie - Wegverkeer op de A28 - Lokaal verkeer in uw wijk/dorp - Recreatiegebied Baggelhuizerplas - Camping Witterzomer - Verkeerspark Assen - Treinen - Vliegverkeer - Bromfietsen/scooters - Bedrijven / industrie - Bouw- en sloopactiviteiten (ook renovaties) - Buren - Voorbijgangers Opmerking Bij de uitwerking is gebleken dat naar wij vermoeden niet voor alle ondervraagden het onderscheid duidelijk was tussen 1) het evenement TT-Assen, 2) evenementen op het TT-Circuit, 3) activiteiten in de TT-Hall, en 4) gebeurtenissen buiten het TT-Circuit of de TT-Hall die direct samenhangen met een evenement op het TT-Circuit. Achteraf is daar echter niets meer aan te doen. In volgende metingen kan hierover door extra verdiepende vragen meer duidelijkheid over worden verkregen. De ISO-genormeerde vraagstelling is ingezet om de geluidshinder te bepalen voor de afgelopen maand, de afgelopen 12 maanden, en specifiek voor de mate van slaapverstoring in beide perioden. Ook zijn er vragen opgenomen over de houding en ervaren geluidshinder van de bewoners ten aanzien van de verschillende soorten activiteiten op het TT Circuit (de grote evenementen gedurende de 12 dagen waarvoor ontheffing is verleend, andere evenementen, trainingen, et cetera). Naast deze vragen naar geluidsbeleving bevatte de lijst vragen over de tevredenheid met de huidige woonomgeving en de verhuisgeneigdheid (verhuisplannen) onder de bewoners. Bij deze verhuisgeneigdheid is ook gevraagd naar de redenen om te willen verhuizen. Bepaalde vormen van MD-AF LOK

16 overlast (niet te verwarren met geluidshinder) kunnen aanleiding zijn om te willen verhuizen. Via de vraagstelling is getracht de belangrijkste aanleidingen te inventariseren. 1.5 Leeswijzer Na deze inleiding start het rapport met het hoofdstuk Onderzoeksresultaten (hoofdstuk 2), waarin de belangrijkste resultaten uit het onderzoek worden behandeld en een vergelijking wordt gemaakt tussen de verschillende kernen op het gebied van woonbeleving en ervaren geluidshinder van de diverse geluidsbronnen in het onderzoeksgebied. In de rapportage wordt gesproken over de resultaten onder de bewoners van een bepaalde kern en niet zozeer over resultaten op huishoudensniveau. Eén van de leden van een huishouden heeft de vragenlijst ingevuld en daarom worden de resultaten op persoonsniveau (bewoners) weergegeven. In aparte hoofdstukken wordt vervolgens uitgebreid ingegaan op de woon- en geluidsbeleving in de verschillende kernen van het onderzoeksgebied: Assen-West, Smilde, Bovensmilde en Hooghalen. Voor de wijk Assen-West is er daarnaast ingezoomd op de verschillende buurtcombinaties in de wijk: Baggelhuizen, Westerpark en Sterren-/Planetenbuurt. Na een korte omschrijving van de kenmerken van een gebied (ligging, samenstelling bewonersgroep) wordt eerst inzicht gegeven in de huidige tevredenheid met de woning en woonomgeving. De meest aantrekkelijke aspecten van de woonomgeving en de grootst ervaren overlast (niet: geluidshinder) binnen de buurt krijgen daarbij aandacht. Ook is de verhuisgeneigdheid bepaald, om inzichtelijk te krijgen of de ervaren overlast als zo belastend wordt ervaren dat men er zelfs aan denkt om te gaan verhuizen. De resultaten worden in de vorm van grafieken weergegeven en tekstueel toegelicht. Na deze thema s behandelen wij het hoofdthema van het onderzoek, de geluidsbeleving. De ervaren geluidshinder van de verschillende geluidsbronnen in het gebied over het afgelopen jaar en de afgelopen maand (mei) worden behandeld. De geluidshinder wordt op twee wijzen gerapporteerd: - Een grafiek die laat zien in hoeverre een bron als hinderlijk wordt ervaren ten opzichte van het gemiddelde hinderniveau van alle geluidsbronnen samen. - Het percentage ernstige geluidshinder; dat is het aandeel bewoners dat de ervaren hinder op de schaal van 0 t/m 10 met een 8, 9 of 10 aanduidt. Aan de hand van stellingen en een specifieke vraag over de evenementen op het TT Circuit krijgt het circuit extra aandacht wat betreft de ervaren geluidshinder. Ook worden de resultaten aangegeven van de reacties op stellingen die ingaan op het belang dat de bewoners hechten aan de aanwezigheid van de verschillende geluidsbronnen (circuit, A28, spoorlijn, schietterrein van Defensie). Ieder hoofdstuk wordt afgesloten met een illustratie van de berekende geluidsbelasting in een bepaald gebied, voor zover daarvoor gegevens van de verschillende bronnen voorhanden waren. Deze illustratie is zeer indicatief. Aan de hand van deze gegevens is gekeken in hoeverre gerapporteerde geluidshinder en geluidsbelasting in een bepaald gebied overeen komen of juist heel erg uit de pas lopen. MD-AF LOK

17 2 ONDERZOEKSRESULTATEN In dit hoofdstuk geven wij een overkoepelend beeld van de woonbeleving en de ervaren geluidshinder in het onderzoeksgebied door de resultaten in de verschillende kernen met elkaar te vergelijken. Op deze wijze kunnen resultaten binnen een kern in perspectief worden geplaatst ten opzichte van de andere kernen. Is een bepaald hinderniveau in een kern die relatief dichter bij een geluidsbron (bijvoorbeeld de A28) ligt nu beduidend hoger dan in de verderaf gelegen kernen en hoe groot is dit verschil exact? Tevredenheid met de woning en de woonomgeving Tabel 2a. Woonbeleving in de vier kernen in het onderzoeksgebied, n=2.239 WOONBELEVING ASSEN WEST SMILDE BOVENSMILDE HOOGHALEN Waardering woonomgeving Rapportcijfer woning 8,1 8,2 8,2 8,2 Rapportcijfer buurt 7,6 7,6 7,8 8,0 Rapportcijfer woonplaats 7,7 7,7 7,5 8,0 Meest aantrekkelijke aspecten in buurt Groen nabij (56%) Rust (39%) Voorzieningen (25%) Rust (50%) Groen nabij (31%) Ruimte (35%) Rust (48%) Groen nabij (33%) Ruimte (29%) Rust (48%) Groen nabij (37%) Ruimte (35%) Meeste overlast in buurt Verhuisgeneigdheid Verhuisplannen (binnen 5 jaar) Meest genoemde verhuisredenen Onveilige verkeerssituaties (31%) Honden-/kattenpoep (31%) Zwerfafval (26%) Onveilige verkeerssituaties (36%) Honden-/kattenpoep (31%) Slecht onderhoud openbare weg (23%) Hondenpoep (38%) Onveilige situaties (33%) Parkeren (22%) Onveilige verkeerssituaties (31%) Honden-/kattenpoep (20%) Slecht onderhoud groen (15%) Slecht onderhoud openbare weg (15%) 18% 8% 15% 15% Buurt voldoet niet meer (35%) Woning voldoet niet meer (35%) Verandering gezinssituatie (12%) Woning voldoet niet meer (35%) Buurt voldoet niet meer (19%) Switch huur<->koop (19%) Buurt voldoet niet meer (27%) Woning voldoet niet meer (18%) Graag op mezelf wonen (13%) Woning voldoet niet meer (24%) Aantrekkelijke woning gevonden (22%) Reden dat buurt niet meer voldoet als oorzaak van verhuisgeneigdheid Overlast buren (35%) Evenementen (35%) Overlast buren (55%) Brommers/scooters/a uto s (35%) Buren (33%) Vandalisme (29%) Geen valide resultaat De bewoners van de kernen in het onderzoeksgebied zijn in hoge mate tevreden met hun woning en de woonomgeving. In de vier kernen ligt de tevredenheid met de eigen woning gemiddeld boven een 8 en de tevredenheid met zowel buurt en woonplaats boven de 7,5 (zie tabel 2a). De tevredenheid is het grootst in Hooghalen, waarbij zowel woning, buurt als woonplaats gemiddeld boven de 8 scoren. Deze cijfers liggen in lijn met eerdere door Motivaction uitgevoerde woononderzoeken in het nabij gelegen Twente (Dinkelland en Oldenzaal). In de Randstad blijken de gemiddelden vaak wat lager te liggen. Zo gaven bewoners van Lelystad hun woonplaats gemiddeld een 7,2 en inwoners van Utrecht hun plaats een 7,0. MD-AF LOK

18 De tevredenheid met de woonomgeving vertaalt zich in een hoge mate van loyaliteit aan de woonplaats. De gemiddelde woonduur in de verschillende kernen is voor de meerderheid 10 jaar of langer en de verhuisgeneigdheid ligt laag (tussen 8% in Smilde en 15% in Assen-West). De nabijheid van groen/bos, de rust (in de buurt) en de ruimte zijn aspecten die als meest aantrekkelijk worden ervaren door de bewoners. De meest genoemde vormen van overlast in de verschillende kernen zijn: onveilige verkeerssituaties, honden-/en kattenpoep en het slechte onderhoud van openbare weg en openbaar groen. Als reden voor verhuizing noemen de verhuisgeneigden meestal dat woningen en/of buurt niet meer voldoet aan wensen. De onderliggende redenen zijn in de diverse kernen verschillend. In Assen-West zit hem dit vooral in de organisatie van evenementen in de buurt. In Smilde wordt burenoverlast veel genoemd als reden waarom de buurt niet meer voldoet. De bewoners van Bovensmilde noemen opvallend vaak vandalisme/vernieling. Geluidsbeleving: verwachtingen vooraf Voorafgaand aan het onderzoek zijn er bij DHV en Motivaction uit eerdere studies verwachtingen gesteld over de ervaren geluidshinder in het gebied. De geluidsbeleving wordt door een groot aantal factoren bepaald. Belangrijke factoren zijn de afstand tot de bron en de windrichting. Bij een relatief korte afstand tot de bron is de kans groter dat die bron ook zal worden genoemd als bepalend voor de geluidsbeleving. Bij een overwegende windrichting van de bron naar de ontvanger zal de bron meer bepalend zijn voor de geluidsbeleving. In de onderstaande tabel is voor de vier onderzochte kernen globaal aangegeven welke relatie er is tussen de woonkernen en de belangrijkste bronnen, uitgedrukt in de afstand tussen beide en de windrichting waarbij die bron als bepalend zal worden genoemd. Hierin is de sterkte van de bron nog niet meegenomen; het is daarom uitsluitend een eerste indruk en vooral bepalend voor de verwachtingen die leefden over mogelijke geluidshinder. Tabel 2b. Afstanden in meters tussen de kernen en de onderzochte bronnen, en de windrichting waarbij die bron in de betreffende kern het sterkst wordt waargenomen Geluidsbron Assen-West Baggelhuizen Westerpark Sterren/ Planetenbuurt Smilde Bovensmilde Hooghalen Afstand Wind Afstand Wind Afstand Wind Afstand Wind Afstand Wind Afstand Wind Afstand Wind A Z 100 Z 100 O 250 O 6000 O 3300 ZO 400 W Provinciale wegen 50 Z 1000 Z 1000 W 300 ZW 175 W 100 W - TT Circuit 1500 Z 1500 Z 2200 Z 3750 ZO 4200 O 3400 ZO 4000 NW TT Hall 1000 Z 1400 Z 2000 ZO 3500 ZO 6300 NO 4000 O 5300 N Schietterrein Witterveld Gemeentelijke wegen 2400 Z 750 Z 1800 Z 1800 Z 4200 NO 2400 ZO 5200 NW Spoorlijn O NB. De afstanden kunnen variëren naar aanleiding van de ligging van een woning binnen een bepaalde kern en naar aanleiding van de uitgestrektheid van het brongebied. Hier aangegeven afstanden zijn indicatief en gemiddelden. MD-AF LOK

19 Op grond van deze eenvoudige analyse kan de verwachting worden uitgesproken, dat per woonkern de volgende bronnen de hoogst ervaren geluidshinder met zich mee zullen brengen. De bronnen zijn per kern op volgorde van meest tot minder verwachte geluidshinder opgesomd: Assen-West: Gemeentelijke en provinciale wegen, A28, schietterrein, TT Hall, TT Circuit, spoorlijn Smilde: Gemeentelijke en provinciale wegen, TT Circuit, schietterrein, A28, TT Hall, spoorlijn Bovensmilde: Gemeentelijke en provinciale wegen, schietterrein, A28, TT Circuit, TT Hall, spoorlijn Hooghalen: Gemeentelijke wegen, spoorlijn, A28, TT Circuit, schietterrein, TT Hall, prov. wegen Ook kan vanuit tabel 2b de windrichting worden afgelezen waarbij de meeste overlast optreedt, namelijk de windrichting waarbij de bepalende bronnen de hoogste waarde hebben. Voor de verschillende kernen mag bij de volgende windrichting aangenomen worden dat de geluidsbeleving het meest hinderlijk wordt ervaren. Assen-West: Zuid; Smilde: Oost; Bovensmilde: Zuidoost; Hooghalen: West. De werkelijk ervaren geluidshinder wordt in de volgende paragraaf vergeleken met de verwachte geluidshinder. Geluidsbeleving: uitkomsten Tabel 2c. Ervaren geluidshinder per bron in de verschillende kernen, n=2.239 Gem.=gemiddeld hinderniveau (0=geen hinder, 10=extreme hinder; % Ernstig: percentage bewoners dat hinder aanduidt met een 8, 9 of 10 op schaal 0 t/m 10 HINDER - afgelopen 12 maanden ASSEN-WEST SMILDE BOVENSMILDE HOOGHALEN % % % % Bron GEM. ERNSTIG GEM. ERNSTIG GEM. ERNSTIG GEM. ERNSTIG ALLES BIJ ELKAAR GENOMEN 2,63 8% 1,74 2% 1,69 3% 1,92 5% Wegverkeer op de A28 2,40 10% 0,11 0% 0,19 0% 2,56 10% Lokaal verkeer in uw wijk/dorp 2,08 4% 2,37 6% 1,83 4% 2,23 7% Treinen 0,34 0% 0,05 0% 0,07 0% 2,19 5% Vliegverkeer 0,93 1% 1,03 1% 0,89 1% 1,01 2% Bromfietsen/scooters 2,38 6% 2,26 5% 2,17 6% 1,58 2% Bedrijven / industrie 0,24 0% 0,66 2% 0,42 1% 0,58 1% Bouw- en sloopactiviteiten (ook renovaties) 0,53 1% 0,84 1% 0,57 1% 0,28 0% Voorbijgangers 0,83 1% 0,96 2% 0,63 1% 0,52 0% Buren 1,63 5% 1,78 7% 1,35 4% 1,26 3% Recreatiegebied Baggelhuizerplas 1,67 6% 0,32 1% 1,00 2% 0,06 0% Camping Witterzomer 0,28 1% 0,04 0% 0,33 1% 0,05 0% TT Circuit 2,96 17% 1,25 4% 1,45 5% 1,64 6% TT Hall 1,42 7% 0,48 2% 0,49 1% 0,61 3% Schietterrein van Defensie 2,13 8% 0,81 2% 1,19 1% 1,14 3% Verkeerspark Assen 0,24 0% 0,07 0% 0,10 0% 0,14 0% De geluidsbeleving is, zoals in de inleiding aangegeven, bepaald voor vier verschillende momenten: de afgelopen maand, de afgelopen 12 maanden en daarbij verdeeld naar de ondervonden hinder als men thuis is, en meer specifiek tijdens het slapen. De ervaren algemene geluidshinder in het gebied ligt in de vier kernen tussen 1,7 en 2,6 op een schaal van 0 t/m 10. Het geluid wordt het meest hinderlijk ervaren in Assen-West. In Bovensmilde en Smilde ligt de algemene hinder relatief laag (zie tabel 2c). MD-AF LOK

20 Verspreide, overal voorkomende geluidsbronnen die in alle vier de kernen vaker als hinderlijk worden ervaren zijn de meer kleinschalige geluidsbronnen: het lokale verkeer in de buurt, bromfietsen/scooters en overlast van buren. De prominent aanwezige geluidsbronnen in het gebied als het TT Circuit, Defensie schietterrein Witterveld en de A28 worden per kern in zeer verschillende mate als hinderlijk ervaren, waarbij de ligging van de bron ten opzichte van de kern de belangrijkste reden blijkt. De bronnen die als meest hinderlijk worden ervaren zijn hierdoor vooral verschillend tussen het westelijk deel (Assen-West, Smilde en Bovensmilde) en het oostelijk deel (Hooghalen) in het onderzoeksgebied. Figuur 2a. Overzichtskaart met de ligging van de vier woonkernen Het TT Circuit wordt vooral in het westelijk deel als hinderlijk ervaren. In Assen-West is de hinder beduidend hoger, vooral in de wijken Baggelhuizen en Westerpark. Het aandeel dat ernstige geluidshinder van het circuit ondervindt (cijfer 8, 9 of 10) ligt in deze wijken tussen 20-25%. Ook in de dorpen Bovensmilde (westkant) en Hooghalen (oostkant) is de gemiddelde hinder van het circuit relatief hoog. Het MD-AF LOK

21 aandeel ernstig gehinderden valt in deze dorpen echter mee ten opzichte van Assen-West. Dit is in overeenstemming met de verwachtingen op basis van de afstand tussen bron en woonkern. De TT Hall wordt vooral hinderlijk gevonden in Assen-West, de ervaren hinder in Bovensmilde en Hooghalen, die nog wel bij het circuit naar voren kwam, zakt bij deze bron weg. Het is opmerkelijk dat de TT-hall in de afgelopen 12 maanden hinderlijk is bevonden, terwijl er geen activiteiten zijn geweest die geluidhinder hebben kunnen veroorzaken. Kennelijk speelt een gebeurtenis van langer geleden waarbij veel geluidsoverlast is geweest, een rol in de beleving van nu. Of worden activiteiten elders die het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden toegeschreven aan de TT-Hall. Opmerking Zoals eerder in hoofdstuk 1 is opgemerkt, vermoeden wij dat niet voor alle ondervraagden het onderscheid duidelijk was tussen 1) het evenement TT-Assen, 2) evenementen op het TT-Circuit, 3) activiteiten in de TT-Hall, en 4) gebeurtenissen buiten het TT-Circuit of de TT-Hall die direct samenhangen met een evenement op het TT-Circuit. Achteraf is daar echter niets meer aan te doen. In volgende metingen kan hierover door extra verdiepende vragen meer duidelijkheid over worden verkregen. De A28 veroorzaakt vooral veel overlast voor de kernen die dicht tegen de snelweg aan liggen: Assen- West en Hooghalen. Ditzelfde geldt voor de spoorverbinding die door zijn ligging vooral tot hinder in Hooghalen aanleiding geeft. Het recreatieterrein Baggelhuizerplas wordt vooral in het nabij gelegen Assen-West (Sterren-/Planetenbuurt) en Bovensmilde als hinderlijk ervaren. Het schietterrein Witterveld van Defensie komt als hinderlijke bron naar voren in het nabij gelegen Bovensmilde en Assen-West. Ook dit is in lijn met de verwachtingen op basis van de afstanden tussen de bronnen en de woonkernen. De ondervonden hinder in de maand mei 2012 is een stuk lager dan de gemiddelde hinder over het jaar genomen. Belangrijkste reden hiervan zal waarschijnlijk zijn dat in de jaarhinder mensen het evenement TT Assen meenemen als geluidshinderbron. Dit evenement komt uit de resultaten naar voren als het meest hinderlijke evenement van de verschillende evenementen op het TT Circuit. Het is ook het meest bekende evenement. Zoals uit andere resultaten zal blijken zijn bewoners niet erg goed op de hoogte van overige activiteiten op het circuit. In de afgelopen maand (mei) houdt men de hinder van het meerdaagse evenement TT Assen buiten beschouwing. De andere geluidsbronnen zal men vervolgens afzetten tegen de meest hinderlijke bron die men ervaart. Dit wil in dit gebied zeggen: men ervaart over het jaar genomen het TT Circuit als meer hinderlijk dan in de gekozen maand mei. Dit verschil in beoordeling werkt vervolgens door in hoe de hinder van andere geluidsbronnen wordt beoordeeld voor de maand mei en over de afgelopen 12 maanden. Dit lichten wij toe met een voorbeeld: Respondent A beoordeelde afgelopen maand de overlast van TT Circuit met een 6 en die van camping Witterzomer met een 4. Echter het afgelopen jaar beoordeelde hij/zij de hinder van het TT Circuit met een 8 (denkend aan het evenement TT Assen). Als hij/zij dan denkt aan Camping Witterzomer zal hij/zij dit afzetten tegen de hinder van het TT Circuit. Hij/zij zal zeggen dat dit ongeveer twee punten op de hinderschaal lager lag, waarbij dit keer dus een 6 wordt aangegeven, terwijl hij/zij eigenlijk maand- en jaarhinder van Camping Witterzomer voor het gevoel hetzelfde heeft ervaren. De hinder tijdens de slaap is beduidend lager. De vele geluidsbronnen kennen dan ook overwegend gebruik overdag (recreatieplas, Schietterrein Witterveld en het TT Circuit). Bronnen waarvan weinig tot geen hinder wordt ondervonden in de verschillende kernen zijn de bedrijvigheid/industrie in de regio, camping Witterzomer en Verkeerspark Assen. MD-AF LOK

22 Berekende geluidsbelasting en ondervonden hinder De geluidshinder is gemeten aan de hand van ervaringen en scores van bewoners. Vaak worden in andere onderzoeken de verwachte percentages hinder en ernstige hinder bepaald op basis van de berekende geluidsbelasting (in decibellen) op de gevel van woningen. De relatie tussen geluidsbelasting (de dosis) en de hinder (het effect) wordt dosiseffectrelatie genoemd. Dosiseffectrelaties verschillen per geluidsbron; voor wegverkeer gelden andere relaties dan bijvoorbeeld voor vliegverkeer. Algemeen erkende dosiseffectrelaties zijn beschikbaar voor wegverkeerslawaai, spoorweglawaai en vliegtuiglawaai. Dergelijke dosiseffectrelaties zijn afgeleid uit een zeer groot aantal data van verschillende veldstudies in uiteenlopende gebieden. Daarbij wordt net als in het onderzoek in de omgeving van het TT Circuit als ernstige hinder een score op de 11-punts hinderschaal van 8 of meer aangehouden. Voor hinder geldt een score van 5 of meer. Door deze overkoepelende analyses is een zodanige statistische betrouwbaarheid verkregen, dat voor sommige geluidbronnen de dosiseffectrelaties als goede voorspeller voor de hinder en de ernstige hinder worden beschouwd. Dat geldt voor wegverkeer- en spoorweglawaai en voor luchtvaartlawaai. Voor industrielawaai bestaan er ook zulke relaties, maar omdat industrielawaai van geval tot geval erg in karakter kan verschillen, zijn deze relaties minder betrouwbaar. Tabel 2c vermeldt de percentages ernstig gehinderde bewoners ten gevolge van de verschillende bronnen en in de verschillende woonkernen, zoals deze gevonden zijn in het door DHV en Motivaction uitgevoerde bewonersonderzoek. Deze percentages ernstig gehinderden zijn vergeleken met de percentages ernstig gehinderden die op basis van de algemeen bekende dosiseffectrelaties verwacht kunnen worden (tabel 2d). Deze vergelijking kan uitsluitend worden gemaakt voor geluidsbronnen waarvoor een dergelijke dosiseffectrelatie bekend is. Wij baseren ons in dit onderzoek voor wegverkeer op het position paper van de Europese werkgroep Health and Socio-economic Effects of Noise uit Tabel 2d: Ervaren ernstige hinder (EH1) op basis van bewonersonderzoek, berekende geluidsbelasting (db) en berekende ernstige hinder (EH2) op basis van dosiseffectrelaties % EH1 Assen-West Smilde Bovensmilde Hooghalen db % EH2 % EH1 db A <5 Lokale wegen 4 < 41 < < <25 7 % EH2 EH1= percentage ernstig gehinderden vanuit het Motivaction onderzoek db =berekende geluidsbelasting in decibellen EH2= verwacht percentage ernstig gehinderden op grond van berekende geluidsbelasting NB. Waar een bandbreedte in de geluidsbelasting is aangegeven, is als dosis steeds de hoogste waarde gehanteerd. Voor het schietterrein, de camping of de Baggelhuizer plas zijn geen berekende waarden beschikbaar. Voor Hooghalen zijn geen cijfers voor de lokale verkeerswegen bekend. Waar gesproken wordt van lokale wegen berust de berekening uitsluitend op gegevens van provinciale wegen. % EH1 db % EH2 % EH1 db % EH2 Dosiseffectrelaties van een motorcircuit zijn in andere studies niet bepaald. De verwachte percentages ernstig gehinderden EH2 voor TT-circuit en TT-hall zijn daarom niet berekend. De overeenkomsten tussen gemeten en berekende ernstige hinder zijn in zijn algemeenheid goed. Opvallende uitschieters zijn Smilde en Bovensmilde: de door bewoners ervaren ernstige hinder van provinciale en gemeentelijke wegen is opvallend laag t.o.v. de verwachte (berekende) ernstige hinder. 1 Position paper on dose response relationships between transportation noise and annoyance MD-AF LOK

23 In de volgende tabel is dezelfde analyse uitgevoerd voor hinder (ervaren hinder aangegeven met cijfer 5 of hoger). Hierbij zijn de percentages uiteraard hoger omdat de bandbreedte van het cijfer ruimer is (5 t/m 10, i.p.v. 8 t/m 10 bij ernstige hinder). Tabel 2e: Ervaren hinder (H1) op basis van bewonersonderzoek, berekende geluidsbelasting (db) en berekende hinder (H2) op basis van dosiseffectrelaties Assen-West Smilde Bovensmilde Hooghalen % H1 db % H2 % H1 db % H2 % H1 db % H2 % H1 db % H2 A Lokale wegen 15 < 41 < H1= percentage gehinderden vanuit het Motivaction onderzoek db =feitelijke geluidsbelasting in decibellen H2= verwacht percentage gehinderden op grond van berekende geluidsbelasting NB. Waar een bandbreedte in de geluidsbelasting is aangegeven, is als dosis steeds de hoogste waarde gehanteerd. Voor het schietterrein, de camping of de Baggelhuizer plas zijn geen berekende waarden beschikbaar. Ook voor de hinder zien we dat er in het algemeen een vrij goede overeenkomst is tussen verwachte (berekende) hinder en ervaren (gemeten) hinder. Verder valt op dat in Smilde en Bovensmilde de hinder vanwege lokale wegen wederom aanzienlijk lager is dan verwacht. Dat is een gevolg van het feit dat de berekende waarde (H2) alleen zeer dicht bij de weg voorkomt en daarmee geen goede afspiegeling is van de lokale gemiddelde situatie. TT Circuit Het TT Circuit werd vooraf door de visiepartners verwacht als één van de meest hinderlijke bronnen in het gehele onderzoeksgebied. Daarom is uitgebreid onderzocht in welke mate bewoners geluidshinder ondervinden van juist deze bron. Zoals al enkele malen is aangegeven bestaat het risico dat bewoners geen of onvoldoende onderscheid hebben weten te maken tussen het evenement TT-Assen, de bron TTcircuit, de bron TT-Hall en geluid producerende gebeurtenissen die direct verbonden zijn met een evenement op het circuit. De individuele hinderscore is van veel factoren afhankelijk. Uit internationaal onderzoek is bekend dat de houding, de houding van de betreffende persoon tegenover de bron, een belangrijke invloed factor is. De veronderstelling is dat een positieve houding ten opzichte van een bron naar verwachting een lagere gemiddelde hinderscore oplevert dan in een situatie waarin men blanco of juist onwelwillend tegenover die bron staat. Om de houding ten opzichte van het circuit te peilen zijn er specifieke stellingen voorgelegd. Uit de resultaten op deze stellingen blijkt dat de positieve gevoelens jegens het TT-circuit groter zijn dan de negatieve. De mate waarin verschilt per kern. Een meerderheid van de bewoners geeft aan er trots op te zijn dat de TT in Assen wordt gehouden, dat zij zich een Assen zonder TT niet voor kunnen stellen en onderkent het economische belang voor de regio. Men vindt het vooral leuk als er evenementen in de buurt worden gehouden. Een minderheid geeft aan dat de TT alleen maar overlast met zich meebrengt en dat zij liever de regio verlaten tijdens een evenement. Of iemand liefhebber is van de auto- en motorsport, lijkt niet van wezenlijke invloed te zijn op de houding. Op de vraag naar specifieke hinder van het TT Circuit wordt in alle kernen aangegeven dat de TT Assen de meeste geluidshinder geeft, veelal direct gevolgd door andere soorten motorraces. Op deze vraag geeft in alle kernen een meerderheid aan dat zij helemaal geen geluidshinder of overlast ondervinden van het TT Circuit. MD-AF LOK

24 Door middel van een logistische regressieanalyse is bepaald in welke mate de sentimenten die spelen ten aanzien van het circuit en motorsport meewegen in de ervaren geluidshinder van het TT Circuit. Hieruit blijkt dat mensen die het TT Circuit essentieel vinden voor de lokale economie en/of vaak een kijkje gaan nemen als er een evenement is en/of de hinder op de koop toe nemen, minder vaak ernstige hinder ervaren van het TT Circuit. Mensen die vinden dat het circuit alleen maar overlast meebrengt en/of het liefst uit Assen gaan als er evenementen zijn, ervaren meer dan gemiddeld ernstige hinder van het TT Circuit. De ervaren geluidshinder van het TT Circuit wordt dus door mensen die meer belang zien in de aanwezigheid van het TT Circuit minder als storend ervaren, ondanks dat de feitelijke geluidsbelasting onder deze mensen hetzelfde is Verschillen per woonkern De uitkomsten van het onderzoek laten verschillen zien tussen de verschillende, onderzochte woonkernen. In het algemeen is men tevreden over de woning en de woonomgeving. Factoren die de tevredenheid kunnen beïnvloeden verschillen van kern tot kern. Ook bij de beleving van geluidhinder treden verschillen op. In de ene kern zijn het vooral lokale bronnen, in de andere bronnen op grotere afstand. De uitkomsten moeten daarom moeilijk direct met elkaar te vergelijken; elke woonkern moet apart beschouwd worden. Samenvatting Over het algemeen kan gesteld worden dat het prettig wonen is in de omgeving van het TT Circuit. De tevredenheid met woning, buurt en woonplaats ligt gemiddeld hoog en de ervaren geluidshinder ligt over het algemeen laag. Aandachtsgebieden zijn Baggelhuizen en Westerpark in Assen-West, waar zowel veel geluidshinder van de A28 als het TT Circuit wordt ervaren. Voor bijna een kwart van de bewoners geldt dat zij ernstige hinder ervaren van het circuit en bijna een vijfde van het wegverkeer op de A28. Ook de geluidshinder in Hooghalen verdient aandacht, door zijn specifieke ligging tussen A28 en spoor. Dat de hinder hier niet lijkt op te wegen tegen de woonkwaliteit blijkt uit de hoge tevredenheid met de woonomgeving en wordt bevestigd door de hogere gemiddelde woonduur. Het is interessant dat er een bepaalde trots in het gebied bestaat over de TT Assen, en dat dit zwaar lijkt mee te wegen in de ervaren geluidshinder. Men neemt de blootstelling aan geluid meer voor lief wanneer een bepaalde geluidsbron van belang wordt beschouwd voor het imago en de economie van een bepaalde regio. Wanneer de TT Assen niet een dergelijk internationaal aangeschreven evenement was geweest, zou een hogere ervaren geluidshinder verwacht kunnen worden. In de volgende hoofdstukken gaan we per kern specifieker in op de resultaten van het bewonersonderzoek naar woon- en geluidsbeleving. Vervolgonderzoek Het is de bedoeling van de visiepartners het belevingsonderzoek over vijf jaar te herhalen. In dat vervolgonderzoek kunnen de volgende stappen worden gevolgd: - besluit, in overleg met ambtelijke werkgroep, om bijvoorbeeld de kernen Hooghalen, Smilde en Bovensmilde niet langer in het onderzoek mee te nemen omdat de hinder daar zeer beperkt is, - toevoegen van specifieke vragen over de beleving van het effect van uitgevoerde maatregelen, - toevoegen van meer toelichting en een beter onderscheid tussen de bronnen TT-Assen, TTcircuit, TT-Hall en activiteiten rondom evenementen op het TT-Circuit. - toevoegen van specifieke vragen over het effect van ander gebruik of toename van bepaalde bronnen. MD-AF LOK

25 3 ASSEN-WEST 3.1 Gebied Assen-West ligt aan de zuidwestkant van Assen. Het gebied bestaat uit de wijken Baggelhuizen, Westerpark, Sterrenbuurt en Planetenbuurt. Het gebied ligt ten noorden van het TT Circuit, en het schietterrein van Defensie (Witterveld). Aan de westkant van het gebied ligt de Baggelhuizerplas. Het gebied wordt aan de zuidkant begrensd door de A28. In Assen-West wonen op dit moment huishoudens. Het zijn voornamelijk gezinnen met kinderen (34%) en alleenstaanden (14%) die in deze wijk wonen. De leeftijdsverdeling onder de bewoners is redelijk gelijkmatig. Woonduur De gemiddelde woonduur van de huishoudens in Assen-West is relatief hoog. Een kleine meerderheid van de bewoners woont al meer dan 10 jaar in dezelfde woning (zie figuur 3a). Het aandeel nieuwkomers (minder dan 1 jaar woonduur) is 4%. Figuur 3a Gemiddelde woonduur bewoners Assen-West, n=958 MD-AF LOK

26 3.2 Woonbeleving Om de algemene woonbeleving van de inwoners van Assen-West te peilen is aan de bewoners de vraag voorgelegd een rapportcijfer te geven voor de huidige tevredenheid met de woning, buurt en woonplaats (zie figuur 3b). Figuur 3b: Algemene tevredenheid met woning, buurt en woonplaats (in rapportcijfer), n=958 De waardering van de woning en woonomgeving in Assen-West is hoog met een 8,1 voor de woning en 7,6 voor de buurt en een 7,7 voor de plaats Assen. De tevredenheid met de buurt onder de inwoners van Assen-West (Baggelhuizen, Westerpark en Sterren-/Planetenbuurt) is ook hoog (7,6) en vrijwel gelijk aan hun tevredenheid over de plaats Assen. Aan de bewoners is gevraagd om spontaan de meest aantrekkelijke punten van de buurt te noemen. Deze antwoorden zijn vervolgens samengevat in verschillende overkoepelende aspecten, door middel van het coderen van deze open antwoorden. Onderstaande grafiek laat zien wat in Assen-West door de bewoners het meest genoemd wordt als aantrekkelijke aspecten in de buurt. De nabijheid en aanwezigheid van het groen is het meest gewaardeerde aspect van de woonomgeving in Assen-West onder de bewoners (58%). Ook de rust in de buurt (39%) en de aanwezigheid van goede voorzieningen (supermarkt, winkels, scholen) wordt door een kwart (25%) van de bewoners genoemd. Figuur 3c. Meest aantrekkelijke aspecten van de buurt (in %), gecodeerde antwoorden (n=958) MD-AF LOK

27 Naast de positieve aspecten van de buurt is de bewoners ook gevraagd naar de ervaren overlast in de buurt. Uit een lijst van voorgelegde aspecten van mogelijk ervaren overlast kon men maximaal de vijf zaken aangeven waar men zich het meest aan ergert in de buurt waar men woont (zie figuur 3d). De meeste ergernis wordt vooral veroorzaakt door verkeersthema s (onveilige situaties, parkeeroverlast) en opmerkingen over de netheid van de buurt (katten-/hondenpoep, zwerfafval en onderhoud groen). Ook zien bewoners de organisatie van evenementen in de omgeving als één van de grotere overlastfactoren in deze buurt. De overlast van buren wordt maar door een klein aandeel van de bewoners genoemd (8%). Figuur 3d. Meest genoemde overlast in de buurt (in %), n=958 Verhuisgeneigdheid De tevredenheid met de woning en de buurt is terug te zien in een lage verhuisgeneigdheid. 83% van de bewoners denkt de komende 5 jaar niet te verhuizen. De urgente verhuisgeneigdheid (binnen een jaar willen verhuizen) ligt op 4%. Als belangrijkste redenen voor verhuizing gelden dat de buurt (35%) en/of woning (33%) niet meer voldoet aan de wensen. De reden dat de buurt niet meer voldoet wordt vooral toegeschreven aan overlast van buren (35%) en/of de vele evenementen die in de buurt georganiseerd worden (33%). 12% geeft aan door verandering van gezinssituatie (geboorte, uit huis gaan van kinderen) te willen gaan verhuizen. De netheid van de buurt (aanwezigheid zwerfafval) is voor circa een kwart van de verhuisgeneigden de reden dat de buurt niet meer voldoet. MD-AF LOK

28 Figuur 3e. Verhuisgeneigdheid: Verhuisplannen in de komende 5 jaar? (in %) De tevredenheid met woning en buurt is het hoogst in Westerpark (zie tabel 3a). Opvallend vinden bewoners van Westerpark de plaats Assen dan relatief minder aantrekkelijk. De hoge mate van tevredenheid over de woning en woonomgeving vertaalt zich vooral in Westerpark naar een zeer lage verhuisgeneigdheid. De aantrekkelijke aspecten in de buurt komen overeen met de genoemde aspecten voor de wijk Assen- West. Specifieke overlast die veel wordt genoemd is in Baggelhuizen het zwerfafval (34%), in Westerpark de evenementen (29%) en in de Sterren-/Planetenbuurt de parkeerproblemen (37%). Tabel 3a Woonbeleving naar buurt, n=958 WOONBELEVING BAGGELHUIZEN WESTERPARK Waardering woonomgeving STERREN- /PLANETENBUURT Rapportcijfer woning 7,9 8,4 8,3 Rapportcijfer buurt 7,4 8,3 7,9 Rapportcijfer woonplaats 7,6 7,5 7,6 Meest aantrekkelijke aspecten in buurt Groen nabij (68%) Rust (35%) Voorzieningen (26%) Rust (58%) Groen nabij (57%) Ruimte (34%) Rust (42%) Groen nabij (38%) Voorzieningen (35%) Meeste overlast in buurt Zwerfafval/rommel (34%) Onveilige verkeerssituaties (32%) Evenementen (24%) Evenementen (29%) Onveilige verkeerssituaties (24%) Gebrekkig onderhoud groen (23%) Parkeerproblemen (37%) Honden-/Kattenpoep (36%) Onveilige verkeerssituaties (29%) Verhuisgeneigdheid Verhuisplannen (binnen 5 jaar) Meest genoemde verhuisredenen 20% 9% 15% Buurt voldoet niet meer (39%) Woning voldoet niet meer (35%) Buurt voldoet niet meer (40%) Switch koop huur (29%) Buurt voldoet niet meer (36%) Woning voldoet niet meer (15%) MD-AF LOK

29 3.3 Geluidsbeleving De geluidsbeleving in Assen-West is, zoals in de inleiding aangegeven, bepaald voor vier verschillende momenten: de afgelopen maand, de afgelopen 12 maanden en daarbij verdeeld naar de ondervonden hinder als men thuis is, en specifiek tijdens het slapen. In onderstaande figuur is de algemene geluidshinder weergegeven, op het moment dat men thuis is. Omdat de ondervonden hinder van de verschillende geluidsbronnen tijdens de slaap over het algemeen niet hoger ligt dan de algemene geluidshinder, geven wij in eerste instantie alleen de algemene hinder weer. De ondervonden hinder tijdens de slaap is opgenomen in de bijlage. Per bron kon men met een cijfer aangeven in hoeverre men gehinderd werd (0= geen hinder, 10 sterk verstoord). In de grafiek zijn hiervan per bron de gemiddelden te zien. Het cijfer dat men geeft bij Alles bij elkaar genomen is als gemiddelde gesteld. Dit betekent dat dit cijfer dus niet een berekend gemiddelde is vanuit alle hinder van de specifieke bronnen samen, maar een cijfer dat door de deelnemers zelf als alles bij elkaar geluidshinder is aangegeven. Met de rode kleur zijn de bronnen aangegeven waarbij bovengemiddelde hinder is ervaren, met groen de bronnen met beneden gemiddelde hinder. In de kolom rechts staat het percentage dat een cijfer 8 of hoger geeft, de ernstig gehinderden. Figuur 3f Ondervonden geluidshinder op het moment dat men thuis is, n=958 % Ernstige hinder (cijfer ) 12 MND MEI 17% 10% 10% 5% 8% 9% 8% 4% 7% 4% 6% 2% 6% 6% 5% 4% 4% 2% 1% 1% 1% 1% Legenda: BOVENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN 12 MND BOVENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN MAAND MEI ALLES BIJ ELKAAR GENOMEN HINDER: AFGELOPEN 12 MND ALLES BIJ ELKAAR GENOMEN HINDER: AFGELOPEN MAAND MEI BENEDENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN 12 MND BENEDENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN MAAND MEI 1% 0% 1% 0% 0% 0% 0% 0% MD-AF LOK

30 Het TT Circuit, het wegverkeer op de A28, het schietterrein van Defensie (Witterveld) en lokaal verkeer (auto s, scooters) blijken in Assen-West de grootste bronnen van geluidshinder. Echter, alleen het TT Circuit kent een bovengemiddelde hinder over de afgelopen 12 maanden volgens de bewoners. Voor de maand mei ligt de hinder van het circuit lager dan de hinder van alle bronnen samen. Dit is mogelijk omdat de bewoners zelf een cijfer hebben gegeven voor de hinder van alle bronnen bij elkaar genomen en dit geen berekend gemiddelde is. Het algemeen hinderniveau lag op dat moment in hun ogen hoger dan het specifieke hinderniveau van het TT Circuit. Ook overlast van buren, de Baggelhuizerplas en TT Hall kennen een hoger geluidshinderniveau. Relatief weinig hinder ondervindt men van de aanwezige bedrijvigheid/industrie, het treinverkeer, camping Witterzomer en het verkeerspark Assen. Wat betreft afgelopen maand (mei) ligt de hinder in lijn met die van de afgelopen 12 maanden. Dezelfde bronnen die als hinderlijk worden ervaren in de afgelopen 12 maanden, worden ook specifiek genoemd voor de maand mei. De ondervonden hinder van de Baggelhuizerplas in de afgelopen maand mei ligt relatief hoog ten opzichte van de algemene hinder. Bijna een vijfde (17%) van de bewoners van Assen-West ondervond in de afgelopen 12 maanden ernstige hinder van het TT Circuit. Over de maand mei was dit 10%. Zij geven de hinder een cijfer 8 of hoger en dat is relatief hoger dan de ernstige hinder die bewoners voor alle bronnen bij elkaar genomen aangeven (10% afgelopen 12 maanden, 5% maand mei). Voor de maand mei is het aandeel ernstig gehinderden door het wegverkeer op de A28 ook bovengemiddeld (8%). Van de verschillende wijken in Assen-West is het gemiddelde hinderniveau in Baggelhuizen veruit het hoogst (zie tabel 3b). De bewoners van deze wijk geven de hinder in de afgelopen 12 maanden gemiddeld een 3,15. In Westerpark is dit 2,12 en in de Sterren- en Planetenbuurt samen 1,83. De bewoners van Baggelhuizen ervaren vooral het TT Circuit (3,26), het wegverkeer van de A28 (3,15), bromfietsen/ scooters (2,88) en het schietterrein (2,88) als hinderlijk. In Westerpark is vooral het TT Circuit hinderlijk (3,53), het aandeel ernstig gehinderden door het circuit lag hier op 23%. De hinder in de Sterren- en Planetenbuurt geldt ook vooral het circuit (2,09), maar lag hier relatief laag, evenals het aandeel ernstig gehinderden (7%). Een relatief grote bron van hinder voor deze wijk is de nabijgelegen Baggelhuizerplas (1,95; 8%). MD-AF LOK

31 Tabel 3b. Ervaren geluidshinder per wijk over de afgelopen 12 maanden, n=958 HINDER - AFGELOPEN 12 MAANDEN BAGGELHUIZEN WESTERPARK STERREN-/PLANETENBUURT Bron GEM. % HINDER % ERNSTIG GEM. % HINDER % ERNSTIG GEM. % HINDER % ERNSTIG ALLES BIJ ELKAAR GENOMEN % 12% % 5% % 2% Wegverkeer op de A % 15% % 3% % 1% Lokaal verkeer in uw wijk/dorp % 3% % 7% % 2% Treinen % 0% % 0% % 0% Vliegverkeer % 1% % 0% % 1% Bromfietsen/scooters % 8% % 2% % 3% Bedrijven / industrie % 0% % 0% % 0% Bouw- en sloopactiviteiten (ook renovaties) % 1% % 1% % 0% Voorbijgangers % 1% % 1% % 0% Buren % 7% % 0% % 4% Recreatiegebied Baggelhuizerplas % 4% % 3% % 8% Camping Witterzomer % 1% % 0% % 0% TT Circuit % 21% % 23% % 7% TT Hall % 10% % 10% % 0% Schietterrein van Defensie % 12% % 0% % 2% Verkeerspark Assen % 0% % 0% % 0% Voor de maand mei lag de ervaren hinder in de verschillende wijken gemiddeld een stuk lager, zowel alles bij elkaar genomen als voor de specifieke geluidsbronnen apart. Vooral het verschil in Westerpark tussen de hinder over de afgelopen 12 maanden en de hinder in mei valt op (zie tabel 3c). MD-AF LOK

32 Tabel 3c. Ervaren geluidshinder naar wijk in Assen-West over de maand mei, n=958 HINDER MAAND MEI 2012 BAGGELHUIZEN WESTERPARK STERREN-/PLANETENBUURT Bron GEM. % HINDER % ERNSTIG GEM. % HINDER % ERNSTIG GEM. % HINDER % ERNSTIG ALLES BIJ ELKAAR GENOMEN % 6% % 0% % 2% Wegverkeer op de A % 13% % 3% % 1% Lokaal verkeer in uw wijk/dorp % 2% % 4% % 1% Treinen % 0% % 0% % 0% Vliegverkeer % 1% % 2% % 1% Bromfietsen/scooters % 6% % 3% % 1% Bedrijven / industrie % 0% % 0% % 0% Bouw- en sloopactiviteiten (ook renovaties) % 1% % 0% % 0% Voorbijgangers % 2% % 1% % 0% Buren % 5% % 0% % 1% Recreatiegebied Baggelhuizerplas % 6% % 4% % 6% Camping Witterzomer % 0% % 0% % 0% TT Circuit % 13% % 15% % 3% TT Hall % 3% % 2% % 0% Schietterrein van Defensie % 7% % 0% % 1% Verkeerspark Assen % 0% % 0% % 0% MD-AF LOK

33 TT Circuit Het TT Circuit blijkt in Assen-West relatief de grootste bron van ergernis als het gaat om geluidshinder. Aan de hand van verschillende stellingen is achterhaald wat de sentimenten zijn onder de bewoners ten aanzien van het circuit en het belang van het circuit voor de regio. Figuur 3g Stellingen ten aanzien van het TT Circuit Op basis van de antwoorden kan gesteld worden dat de ervaren geluidshinder door de meerderheid van de bewoners van Assen-West op de koop wordt genomen, ondanks dat men in meerderheid geen liefhebber is van de racesport en niet vaak evenementen op of rond het circuit bezoekt. De trots en het economisch voordeel dat het circuit met zich meebrengt voor de regio speelt hierbij een grote rol. 71% neemt eventuele overlast op de koop toe, een zelfde aandeel ziet het circuit als essentieel voor de lokale economie. 69% kan zich Assen zonder TT niet voorstellen en 68% van de bewoners van Assen-West is trots op het feit dat de TT in Assen wordt gehouden. 12% ervaart louter overlast van het TT-circuit en 16% gaat het liefst de omgeving uit tijdens evenementen. 12% geeft aan dat het TT Circuit alleen maar overlast met zich meebrengt en 16% gaat het liefst de omgeving uit als er evenementen op of rondom het circuit gehouden worden. De overlast die men ervaart van het TT Circuit wordt het meest ervaren tijdens de motorraces (bijvoorbeeld British Superbike) (26%) en de TT Assen (25%), zie figuur 3h. MD-AF LOK

34 Figuur 3h. Specifiek ervaren overlast TT Circuit naar type gebruik? (in %), n=958 Genoemd als meest hinderlijk ervaren, meerdere antwoorden mogelijk Belang van aanwezige geluidsbronnen Aan de hand van stellingen is gevraagd hoe belangrijk de aanwezigheid van de overige bronnen (A28, spoor en schietterrein) die mogelijk geluidshinder veroorzaken is voor de omwonenden, en wat het belang van rust en natuur is in de woonomgeving (zie figuur 3i). De meerderheid van de bewoners geeft aan graag in een natuurrijke (87%) en rustige (73%) omgeving te wonen. De organisatie van evenementen in de nabijheid van Assen-West is voor 55% van de bewoners van belang, terwijl de nabijheid (bereikbaarheid) van de A28 voor 45% belangrijk is. De aanwezigheid van de spoorverbinding is voor een derde (33%) van belang bij de keuze van de woonomgeving. Een klein deel (11%) vindt het echt interessant dat het schietterrein (Witterveld) in de nabijheid ligt. In de onderstaande figuur 3i is de spreiding in geluidshinder in de afgelopen 12 maanden in Assen-West aangegeven. Figuur 3-i. Spreiding in geluidshinder in Assen-West MD-AF LOK

35 Figuur 3j. Stellingen ten aanzien van woonomgeving en belang aanwezigheid geluidsbronnen 3.4 Geluidsbelasting Op basis van de bij DHV bekende gegevens is berekend bij welke windrichting de geluidsbelasting in het gebied het hoogst is. Aan de bewoners is de vraag voorgelegd bij welke windrichting de geluidshinder voor hun gevoel het hoogst is. Op deze wijze kan bekeken worden in hoeverre de bewoners zich bij hun geluidsbeleving laten leiden door de windrichting op een bepaalde dag. De bewoners ervaren voor hun gevoel de meeste geluidshinder bij zuidwestenwind (15%). Figuur 3k. Bij welke windrichting wordt voor gevoel meeste geluidsoverlast ervaren, n=958 Ik ervaar geen geluidshinder = 34%; weet niet/geen mening=22% MD-AF LOK

36 3.5 Vergelijking geluidsbeleving/geluidsbelasting Net als in hoofdstuk 2 is gedaan voor de verschillende woonkernen, kan de hinder in Assen-West verder geanalyseerd worden aan de hand van de uitkomsten voor de verschillende wijken. Hieronder staan in een tabel de gemeten ernstige hinder voor Assen-West als totaal, en uitgesplitst naar Baggelhuizen, Westerpark en de Sterren-en planetenbuurt. De gemeten ernstige hinder wordt weer vergeleken met berekende geluidsbelastingen (op de rand van de wijk) en de ernstige hinder die daaruit kan worden afgeleid als gebruik wordt gemaakt van bekende dosiseffectrelaties. Tabel 3d: Ervaren ernstige hinder (EH1) op basis van bewonersonderzoek, feitelijke geluidsbelasting (db) en berekende ernstige hinder (EH2) op basis van dosiseffectrelaties Assen-West (totaal) Baggelhuizen Westerpark Sterren- en planetenbuurt % db % % db % % db % % db % EH1 EH2 EH1 EH2 EH1 EH2 EH1 EH2 A <5 lokale wegen 4 < 41 < < <10 TT Circuit < < TT Hall < < EH1= percentage ernstig gehinderden vanuit het Motivaction onderzoek db =feitelijke geluidsbelasting in decibellen EH2= verwacht percentage ernstig gehinderden op grond van berekende geluidsbelasting NB. Waar een bandbreedte in de geluidsbelasting is aangegeven, is als dosis steeds de hoogste waarde gehanteerd. Voor het schietterrein, de camping of de Baggelhuizer plas zijn geen berekende waarden beschikbaar. De waarden voor lokale wegen zijn zeer indicatief, omdat die sterk samenhangen met de afstand tot de dichtstbijzijnde weg. Voor lokale wegen is gebruik gemaakt van informatie over provinciale wegen. Waar geen provinciale weg in de buurt lag is geen berekening gemaakt voor lokaal wegverkeer. Aan de tabel valt op, dat de gerapporteerde ernstige hinder van de A28 zowel in Baggelhuizen als in heel Assen-West groter is dan verwacht. Dit geldt niet zozeer voor de ernstige hinder van het lokale verkeer. Voor de ernstige hinder vanwege het TT Circuit worden veel grotere percentages gemeten dan verwacht op grond van de geluidsbelasting (let op: dosiseffectrelatie voor industrielawaai), zowel in Assen-West totaal als ook in Baggelhuizen en Westerpark. In de Planeten- en Sterrenbuurt is dit minder het geval. Voor TT Hall wordt ernstige hinder ongeveer conform de verwachting beleefd. MD-AF LOK

37 Tabel 3e: Ervaren hinder (H1) op basis van bewonersonderzoek, feitelijke geluidsbelasting (db) en berekende hinder (H2) op basis van dosiseffectrelaties % H1 Assen-West Baggelhuizen Westerpark Sterren- en planetenbuurt db % H2 % H1 db % H2 % H1 db % H2 % H1 db % A < < <5 lokale wegen 15 < 41 < < <25 TT Circuit TT Hall <5 H1= percentage gehinderden vanuit het Motivaction onderzoek db =feitelijke geluidsbelasting in decibellen H2= verwacht percentage gehinderden op grond van berekende geluidsbelasting NB. Waar een bandbreedte in de geluidsbelasting is aangegeven, is als dosis steeds de hoogste waarde gehanteerd. Voor het schietterrein, de camping of de Baggelhuizer plas zijn geen berekende waarden beschikbaar. De waarden voor lokale wegen zijn zeer indicatief, omdat die sterk samenhangen met de afstand tot de dichtstbijzijnde weg. H2 Hier valt op dat de gerapporteerde hinder in Baggelhuizen juist lager is dan verwacht. De grotere hinder voor Assen-West totaal lijkt hier veroorzaakt te worden door een groot percentage hinder in Westerpark en in mindere mate in de Sterren- en Planetenbuurt. Het lijkt erop dat de bewoners van Baggelhuizen in meerderheid een hogere score hebben gegeven voor de hinder van het TT Circuit dan de bewoners van Westerpark, die eerder hinder ervaren dan ernstige hinder. MD-AF LOK

38 MD-AF LOK

39 4 SMILDE 4.1 Gebied Smilde ligt ten zuidwesten van Assen. Het dorp ligt ook ten (zuid)westen van het TT Circuit Assen en het schietterrein van Defensie. Prominente geluidsbronnen als recreatieterrein Baggelhuizerplas en de A28 liggen ten opzichte van andere kernen (Assen-West, Bovensmilde) relatief ver weg. In Smilde wonen op dit moment huishoudens. Het zijn voornamelijk gezinnen met kinderen en stellen zonder kinderen die in het dorp wonen. Woonduur Het aandeel bewoners dat al geruime tijd in het dorp woont is hoog. Een kleine meerderheid (53%) woont al meer dan 10 jaar in het dorp, 28% woont er gemiddeld 3 tot 10 jaar. Het aandeel nieuwkomers (korter dan 1 jaar woonachtig) is laag (4%). Figuur 4a Gemiddelde woonduur bewoners Smilde, n=606 MD-AF LOK

40 4.2 Woonbeleving De rapportcijfers voor woning, buurt en woonplaats liggen in lijn met de eerder getoonde gemiddelden in Assen-West (zie Figuur 4b). De tevredenheid met de woning ligt een tiende hoger in Smilde. Net als in Assen-West is de tevredenheid over de buurt en de plaats respectievelijk een 7,6 en 7,7. Figuur 4b: Algemene tevredenheid met woning, buurt en woonplaats (in rapportcijfer), n=606 Aan de bewoners is gevraagd om spontaan de meest aantrekkelijke aspecten van de buurt te noemen. Deze antwoorden zijn vervolgens samengevat in verschillende overkoepelende aspecten, door middel van het coderen van deze open antwoorden. In onderstaande grafiek staat wat de bewoners van Smilde zien als meest aantrekkelijke aspecten van de buurt. De rust (in de buurt) is voor de helft van de bewoners belangrijk. Ook de nabijheid van het groen (31%), de ruimte/vrijheid (25%) en het goede voorzieningenniveau (21%) in Smilde kunnen rekenen op waardering. Opvallend is dat er niemand is die geen aantrekkelijk aspect kan noemen bij het wonen in Smilde. Figuur 4c. Meest aantrekkelijke aspecten van de buurt (in %), gecodeerde antwoorden (n=606) MD-AF LOK

41 Naast de positieve aspecten is de bewoners ook gevraagd naar de ervaren overlast in de buurt. Uit een lijst van voorgelegde aspecten van mogelijk ervaren overlast kon men maximaal de vijf zaken aangeven die de meeste ergernis oproepen (zie figuur 4d). Onveilige verkeerssituaties/te hard rijden (36%), honden-/kattenpoep (31%) en het slechte onderhoud van wegen (23%) en openbaar groen (20%) zijn de meest genoemde ergernissen in Smilde. Een vijfde van de bewoners geeft aan dat zij geen overlast ervaren in hun buurt. Figuur 4d. Meest genoemde overlast in de buurt (in %), n=606 Verhuisgeneigdheid De tevredenheid met de woning en de buurt is net als in Assen-West terug te zien in een lage verhuisgeneigdheid. 84% van de bewoners geeft aan de komende 5 jaar geen verhuisplannen te hebben. De urgente verhuisgeneigdheid (binnen een jaar willen verhuizen) ligt op 3%. Het niet meer aan de wensen voldoen van de woning is de belangrijkste reden om te verhuizen (35%). Andere veelgenoemde redenen zijn dat de buurt niet meer voldoet (19%) en de switch van een koopwoning naar een huurwoning, of andersom (19%). Redenen waarom de buurt niet meer voldoet, hebben vooral te maken met overlast van buren (55%) en/of auto s, brommers en scooters (35%). MD-AF LOK

42 Figuur 4e. Verhuisgeneigdheid: Verhuisplannen in de komende 5 jaar? (in %) MD-AF LOK

43 4.3 Geluidsbeleving De geluidsbeleving in Smilde is, zoals in de inleiding aangegeven, bepaald voor vier verschillende momenten: de afgelopen maand, de afgelopen 12 maanden en daarbij verdeeld naar de ondervonden hinder als men thuis is, en specifiek tijdens het slapen. In onderstaande figuur is de algemene geluidshinder weergegeven, op het moment dat men thuis is. Omdat de ondervonden hinder van de verschillende geluidsbronnen tijdens de slaap over het algemeen niet hoger ligt dan de algemene geluidshinder, geven wij in eerste instantie alleen de algemene hinder weer. De ondervonden hinder tijdens de slaap is opgenomen in de bijlage. Per bron kon men met een cijfer aangeven in hoeverre men gehinderd werd (0= geen hinder, 10 sterk verstoord). In de grafiek zijn hiervan per bron de gemiddelden te zien. Het cijfer dat men geeft bij Alles bij elkaar genomen is als gemiddelde gesteld. Dit betekent dat dit cijfer dus niet een berekend gemiddelde is vanuit alle hinder van de specifieke bronnen samen, maar een cijfer dat door de deelnemers zelf als alles bij elkaar geluidshinder is aangegeven. Met de rode kleur worden de bronnen aangegeven waarbij bovengemiddelde hinder is ervaren, met groen de bronnen met beneden gemiddelde hinder. In de kolom rechts staat het percentage dat een cijfer 8 of hoger geeft, de ernstig gehinderden. Figuur 4f Ondervonden geluidshinder op het moment dat men thuis is, n=606 % Ernstige hinder (cijfer ) 12 MND MEI 6% 4% 5% 3% 7% 5% 2% 2% 4% 2% 1% 1% 2% 1% 1% 2% 2% 1% 2% 1% 2% 0% Legenda: BOVENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN 12 MND BOVENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN MAAND MEI ALLES BIJ ELKAAR GENOMEN HINDER: AFGELOPEN 12 MND ALLES BIJ ELKAAR GENOMEN HINDER: AFGELOPEN MAAND MEI BENEDENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN 12 MND BENEDENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN MAAND MEI 1% 1% 0% 0% 0% 0% 0% 0% MD-AF LOK

44 In Smilde is de hinder van specifieke buurtoverlast hoger dan die van verderaf gelegen prominente geluidsbronnen. De bewoners ondervinden bovengemiddelde hinder van lokaal verkeer in de wijk, brommers/scooters en buren. Het aandeel ernstig gehinderden hierbij is echter relatief laag. TT Circuit Het TT Circuit is één van de meest prominente geluidsbronnen in de omgeving, hoewel de ervaren hinder van het circuit in Smilde relatief laag is. Aan de hand van verschillende stellingen is achterhaald wat de sentimenten zijn onder de bewoners ten aanzien van het circuit en het belang van het circuit voor de regio. In de onderstaande figuur is de verdeling van de geluidshinder in de afgelopen 12 maanden in Smilde over de geluidsbronnen aangegeven. Figuur 4-g Verdeling van de geluidshinder in Smilde in de afgelopen 12 maanden over de belangrijkste geluidbronnen. MD-AF LOK

45 Figuur 4h Stellingen ten aanzien van het TT Circuit, n=606 In Smilde wordt de mogelijke overlast die de TT met zich meebrengt veelal op de koop toegenomen (78%). Meer dan driekwart van de bewoners geeft aan dat de TT essentieel is voor de lokale economie (81%) en dat men zich Assen zonder TT niet kan voorstellen (76%). Ook de meerderheid van de bewoners is er trots op dat de TT in Assen wordt gehouden (72%). Ook voor de inwoners van Smilde geven twee specifieke evenementen op het circuit de meeste overlast: de TT Assen (14%) en andere motorraces (bijv. British Superbike). 77% van de bewoners antwoordt op de vraag welke specifieke evenementen op het circuit overlast veroorzaken, dat zij geen geluidsoverlast ervaren van het circuit (zie figuur 4h). MD-AF LOK

46 Figuur 4h Specifieke ervaren overlast TT Circuit naar type gebruik? (in %), n=606 Genoemd als meest hinderlijk ervaren, meerdere antwoorden mogelijk: Belang van aanwezige geluidsbronnen Aan de hand van stellingen is gevraagd hoe belangrijk de aanwezigheid van de overige bronnen (A28, spoor en schietterrein) die mogelijk geluidshinder veroorzaken is voor de omwonenden, en wat het belang van rust en natuur is in de woonomgeving (zie Figuur 4i). De meerderheid van de bewoners geeft aan graag in een natuurrijke (88%) en rustige (76%) omgeving te wonen. De organisatie van evenementen in de buurt van Smilde is voor 60% van de bewoners van belang, terwijl de aanwezigheid van een goede spoorverbinding voor 48% belangrijk is. De nabijheid van de A28 is voor de bewoners relatief minder belangrijk dan voor de bewoners van de andere kernen (26% t.o.v. 45% in Assen-West). MD-AF LOK

47 Figuur 4i Stellingen ten aanzien van woonomgeving en belang aanwezigheid geluidsbronnen, n= Geluidsbelasting Op basis van de bij DHV berekende gegevens is bekend bij welke windrichting de geluidsbelasting in het gebied het hoogst is. Aan de bewoners is de vraag voorgelegd bij welke windrichting de geluidshinder voor hun gevoel het hoogst is. Op deze wijze kan bekeken worden in hoeverre de bewoners zich laten leiden in hun geluidsbeleving door de windrichting op een bepaalde dag. De bewoners ervaren voor hun gevoel de meeste geluidshinder bij noordoostenwind (15%). Figuur 4j Bij welke windrichting wordt voor gevoel meeste geluidsoverlast ervaren, n=606 Ik ervaar geen geluidshinder = 48%; weet niet/geen mening=23% MD-AF LOK

48 4.5 Vergelijking geluidsbeleving/geluidsbelasting Bij de vergelijking tussen gemeten en verwachte ernstige hinder in de conclusies (hoofdstuk 2) is gebleken, dat de ernstige hinder in Smilde van het TT Circuit goed overeenstemt met de verwachte ernstige hinder. De (niet ernstige) hinder is echter veel lager dan verwacht. Dat kan te maken hebben met het feit, dat oostenwind de bepalende windrichting is, terwijl westenwind de meest voorkomende windrichting is. Als het tijdens een TT-evenement uit het westen waait, zijn de geluidsbelastingen in Smilde aanzienlijk lager dan berekend (de berekende waarde is een jaargemiddelde). Dit is mogelijk een verklaring voor de lagere gerapporteerde hinder. MD-AF LOK

49 5 BOVENSMILDE 5.1 Gebied Het dorp Bovensmilde ligt aan de zuidwestkant van Assen, centraal gelegen tussen Assen-West en Smilde. Het gebied ligt ten westen van het TT Circuit en het schietterrein van Defensie (Witterveld). Aan de noordkant ligt de Baggelhuizerplas dichtbij en ook de A28 loopt langs de noordkant van het dorp. De spoorverbinding ligt op relatief grote afstand. In Bovensmilde wonen op dit moment huishoudens. Dit zijn relatief veel jonge stellen zonder kinderen en gezinnen van middelbare leeftijd met kinderen. Woonduur Ook in Bovensmilde is de gemiddelde woonduur van de huishoudens relatief hoog. Een kleine meerderheid woont al 10 jaar of langer in dezelfde woning en het aandeel nieuwkomers is laag (2%). Figuur 5a Gemiddelde woonduur bewoners Bovensmilde, n=465 MD-AF LOK

50 5.2 Woonbeleving Om de algemene woonbeleving van de inwoners van Bovensmilde te peilen is aan hen gevraagd een rapportcijfer te geven voor de huidige tevredenheid met de woning, buurt en woonplaats (zie figuur 5b). Figuur 5b: Algemene tevredenheid met woning, buurt en woonplaats (in rapportcijfer), n=465 De waardering van de woning en woonomgeving in Bovensmilde ligt in lijn met de cijfers uit Assen-West en Smilde. De woning wordt net als in Smilde gemiddeld gewaardeerd met een 8,2. De buurt wordt relatief iets hoger gewaardeerd en de woonplaats iets lager dan in Assen-West en Smilde. Aan de bewoners is gevraagd om spontaan de meest aantrekkelijke punten van de buurt te noemen. Deze antwoorden zijn vervolgens samengevat in verschillende overkoepelende aspecten, door middel van het coderen van deze open antwoorden. Onderstaande grafiek laat de meest aantrekkelijke aspecten van Bovensmilde zien. Rust (in de buurt) wordt het meest aantrekkelijk gevonden aan het wonen in Bovensmilde (48%). Ook de nabijheid van het groen (33%) en de ruimte/vrijheid (29%) worden gewaardeerd. Het goede voorzieningenniveau behoort ook in Bovensmilde tot de meest aantrekkelijke aspecten, echter relatief minder dan in de andere kernen. Figuur 5c. Meest aantrekkelijke aspecten van de buurt (in %), gecodeerde antwoorden (n=465) MD-AF LOK

51 Naast de positieve aspecten is de bewoners ook gevraagd naar de ervaren overlast in de buurt. Uit een lijst van voorgelegde aspecten van mogelijk ervaren overlast kon men maximaal de vijf zaken aangeven die de meeste ergernis oproepen (zie figuur 5d). Net als in Assen-West en Smilde zijn honden-/kattenpoep (38%) en onveilige verkeerssituaties (33%) de grootste bron van ergernis. Parkeerproblemen (22%) en vandalisme (16%) zijn ergernissen die in de andere kernen minder sterk naar voren komen. Ook in Bovensmilde ondervindt circa een vijfde (18%) totaal geen overlast in de buurt. Figuur 5d. Meest genoemde overlast in de buurt (in %), n= 465 Verhuisgeneigdheid Ook onder de bewoners van Bovensmilde is er een lage verhuisgeneigdheid. 84% heeft geen verhuisplannen voor de komende 5 jaar. De urgente verhuisgeneigdheid (binnen een jaar willen verhuizen) ligt op 3%. 27% van de verhuisgeneigden geeft als reden aan dat de buurt niet meer voldoet aan de wensen. Overlast van de buren (33%) en vandalisme/vernieling (29%) zijn de meest genoemde oorzaken. MD-AF LOK

52 Figuur 5e. Verhuisgeneigdheid: Verhuisplannen in de komende 5 jaar? (in %), n=465 MD-AF LOK

53 5.3 Geluidsbeleving De geluidsbeleving in Bovensmilde is, zoals in de inleiding aangegeven, bepaald voor vier verschillende momenten: de afgelopen maand, de afgelopen 12 maanden en daarbij verdeeld naar de ondervonden hinder als men thuis is, en specifiek tijdens het slapen. In onderstaande figuur is de algemene geluidshinder weergegeven, op het moment dat men thuis is. Omdat de ondervonden hinder van de verschillende geluidsbronnen tijdens de slaap over het algemeen niet hoger ligt dan de algemene geluidshinder, geven wij in eerste instantie alleen de algemene hinder weer. De ondervonden hinder tijdens de slaap is weergegeven in de bijlage. Per bron kon men met een cijfer aangeven in hoeverre men gehinderd werd (0= geen hinder, 10 sterk verstoord). In de grafiek zijn hiervan per bron de gemiddelden te zien. Het cijfer dat men geeft bij Alles bij elkaar genomen is als gemiddelde gesteld. Dit betekent dat dit cijfer dus niet een berekend gemiddelde is vanuit alle hinder van de specifieke bronnen samen, maar een cijfer dat door de deelnemers zelf als alles bij elkaar geluidshinder is aangegeven. Met de rode kleur worden de bronnen aangegeven waarbij bovengemiddelde hinder is ervaren, met groen de bronnen met beneden gemiddelde hinder. In de kolom rechts staat het percentage dat een cijfer 8 of hoger geeft, de ernstig gehinderden. Figuur 5f Ondervonden geluidshinder op het moment dat men thuis is, n=465 % Ernstige hinder (cijfer ) 12 MND MEI 6% 3% 4% 3% 3% 2% 5% 2% 4% 3% 1% 0% 2% 2% 1% 0% 1% 2% 1% 1% Legenda: BOVENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN 12 MND BOVENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN MAAND MEI ALLES BIJ ELKAAR GENOMEN HINDER: AFGELOPEN 12 MND ALLES BIJ ELKAAR GENOMEN HINDER: AFGELOPEN MAAND MEI BENEDENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN 12 MND BENEDENGEMIDDELDE HINDER: AFGELOPEN MAAND MEI 1% 0% 1% 1% 1% 1% 0% 0% MD-AF LOK

54 Net als in Smilde wordt in Bovensmilde de buurtoverlast altijd meer als hinderlijk ervaren dan de meer prominenter aanwezige geluidsbronnen in de regio. Waar in Smilde de overlast van buren ook nog van bovengemiddeld niveau is, beperkt die zich in Bovensmilde tot overlast van lokaal verkeer en bromfietsen/scooters. Het nabijgelegen circuit en schietterrein zorgen ook nog voor een relatief hoge hinder, al is deze beneden gemiddeld. Dat de geluidsoverlast net als in het zuidelijker gelegen Smilde over het algemeen laag is, blijkt ook uit het aandeel ernstig gehinderden bij de specifieke bronnen. TT Circuit Aan de hand van verschillende stellingen is ook in Bovensmilde achterhaald wat de sentimenten zijn onder de bewoners ten aanzien van het circuit en het belang van het circuit voor de regio. In de onderstaande figuur is de verdeling van de geluidshinder in Bovensmilde in de laatste 12 maanden over de belangrijkste geluidsbronnen aangegeven. Figuur 5-g. Verdeling van de geluidshinder in Bovensmilde in de afgelopen 12 maanden over de belangrijkste geluidsbronnen MD-AF LOK