Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen Jaarverslag 2004

Transcriptie

1 Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen Jaarverslag 2004

2 Inhoud Missie 3 Inleiding 4 1. Haven van Antwerpen Trends in de wereldeconomie 7 Trafieken 7 Zeeschepen 10 Industrie in de Antwerpse haven 10 Concurrentiepositie 10 Toegevoegde waarde 10 Modal split 13 Liberalisering van de havendiensten 13 Havenbeveiliging Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen Bestuursorganen 17 Organisatie 17 Havenkapiteinsdienst 18 Concessiebeleid 18 Bouw Deurganckdok 19 Renovatie Delwaidedok 20 Uitbouw windmolenpark 20 Zelfvarende evenwichtsbaggerkraan 21 Amoras 21 Mobiele kraan MOB65 21 Andere projecten 21 Havenbedrijf als distributienetbeheerder 22 De haven in de wereld 22 Ondersteuning van zusterhaven Matadi 23 Samenwerkingsverbanden Investeren in een duurzame toekomst De haven en haar maritieme toegankelijkheid 27 De haven en haar achterlandverbindingen 27 De haven en haar omgeving Jaarrekening Commentaar bij de jaarrekening 35 Balans na winstverdeling 42 Resultatenrekening 44 Toelichting 47 Sociale balans 58 Waarderingsregels 61 Verslag van de commissaris 65 Verslag van het college van commissarissen 66

3

4

5 h o o f s t u k 1 haven van antwerpen Het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen tracht de toegevoegde waarde die de Antwerpse haven voor de stad en de regio genereert, op een duurzame wijze te optimaliseren. Het koestert ook de ambitie om de concurrentiepositie van de haven te verstevigen door een kwaliteitsvolle, ononderbroken dienstverlening en een optimaal uitgebouwde infrastructuur aan te bieden. Het Havenbedrijf heeft een voortrekkersrol te vervullen inzake duurzame havenontwikkeling en promoot milieuvriendelijke transportmodaliteiten om de goederen van en naar het achterland te vervoeren. Het kan zijn zending en ambities enkel waarmaken met de volle steun en medewerking van de werknemers. Wederzijds vertrouwen ligt aan de basis van de ondernemingsfilosofie. 3

6 a n n u a l r e p o r t De goederentrafiek in de Antwerpse haven doorbrak in 2004 voor het eerst de grens van 150 miljoen ton Het gemeentelijk havenbedrijf antwerpen kan met tevredenheid terugblikken op het voorbije jaar. De goederentrafiek in de Antwerpse haven doorbrak in 2004 voor het eerst de grens van 150 miljoen ton. Bovendien steeg de containertrafiek uit boven 6 miljoen TEU. Antwerpen versterkte opnieuw zijn positie als containerhaven door de expansie van bestaande diensten en het opstarten van nieuwe loops. Ook de industrie in de Antwerpse haven kondigde het voorbije jaar heel wat investeringen aan en voerde er andere uit. Dat bevestigt de rol van de Antwerpse haven als de belangrijkste petrochemische cluster van Europa was voor Antwerpen voorts een belangrijk jaar omdat de Ontwikkelingsschets 2010 voor het Scheldeestuarium werd afgerond en voorgesteld. Op basis van twee jaar studiewerk beschouwen de onderzoekers het verdiepen van de Schelde tot 13,10 meter getijdenongebonden vaart als een haalbare kaart. Zowel op het vlak van toegankelijkheid, als op het vlak van natuurlijkheid en veiligheid is het rapport positief voor Antwerpen. Bovendien becijferde de studie dat de baten van de Scheldeverdieping niet alleen Vlaanderen toekomen, maar ook voor Nederland zijn. De verdiepingswerken zullen starten in 2007 en voltooid zijn eind Veiligheid was een ander belangrijk thema in Van erg groot belang in dat kader was het op 1 juli van kracht worden van de internationale ISPS-code voor de beveiliging van havenfaciliteiten. De Antwerpse terminals beschikken intussen over de nodige veiligheidscertificaten en ook het Havenbedrijf zelf heeft het voorbije jaar geïnvesteerd in de beveiliging van onder meer de sluisplateaus. Voor het Deurganckdok, het nieuwe containergetijdendok op de linker Scheldeoever, zijn het afgelopen jaar eveneens belangrijke beslissingen genomen. Hesse-Noord Natie (PSA) en Antwerp Gateway (P&O Ports) hebben de concessieterreinen al gedeeltelijk in gebruik genomen voor de opbouw van de superstructuur. De kaaimuren zijn nagenoeg voltooid, de baggerwerken vorderen volgens schema en ook de werken voor de natuurcompensaties krijgen meer en meer vorm. Het herstel van de Paardenschor ten noorden van de kerncentrale van Doel is zelfs volledig afgerond. De Neus, als zelfvarende evenwichtsbaggerkraan een wereldprimeur, is in gebruik genomen. De eerste twee molens van het geplande windmolenpark zijn in gebruik en leveren stroom aan het elektriciteitsnet. De ondersteuning van de Congolese zusterhaven Matadi kreeg het voorbije jaar eveneens concreet vorm. Het Havenbedrijf mocht in 2004 bovendien heel wat prominenten ontvangen. Koning Albert II bracht een bezoek aan de werf van het Deurganckdok, minister Kris Peeters en minister-president Yves Leterme waren te gast en ook de Congolese president Joseph Kabila werd in Antwerpen ontvangen. Het Havenbedrijf kijkt dan ook met vertrouwen de toekomst tegemoet. Zo worden in de loop van 2005 de eerste schepen verwacht in het nieuwe containergetijdendok, dat het mogelijk maakt de containertrafiek in Antwerpen te verdubbelen. Ook de Scheldeverdieping moet dit jaar vaste vorm krijgen, zodat de eigenlijke werken in 2007 kunnen starten en de toekomst van de Antwerpse haven verzekerd is. Het Havenbedrijf wenst tot slot alle medewerkers te danken voor hun dagelijkse inzet en kijkt uit naar een verdere positieve samenwerking met de bedrijven in het havengebied en de Vlaamse en federale overheden. Eddy Bruyninckx afgevaardigd bestuurder Leo baron Delwaide voorzitter 4

7 h a v e n v a n a n t w e r p e n 5

8

9 h o o f d s t u k 1 Haven van Antwerpen T R E N D S I N D E W E R E L D E C O N O M I E In 2004 heeft de groei van de wereldeconomie zijn hoogste peil bereikt sinds 25 jaar. In de euroregio en in Japan vallen recente economische ontwikkelingen echter tegen, een direct gevolg van de sterke stijging van de olieprijzen. Volgens een aantal experten gaat het eerder om een tijdelijke pauze dan om een daadwerkelijke terugval. In de tweede helft van 2005 worden een daling van de olieprijzen en een economische heropleving verwacht. De groei van de wereldeconomie wordt voor 2005 geschat op 4 procent. Vooral het uitblijven van belangrijke investeringen van grote ondernemingen is een rem op de Europese groei. In 2004 kende de wereld een groei van de economie met 5 procent. De eurozone liet slechts een groei van 2,25 procent optekenen, terwijl dat in de VS ongeveer 4,25 procent was. Dit jaar wordt voor Europa een toename van zowat 1,75 procent verwacht. België doet het merkelijk beter dan het Europese gemiddelde met een groei van het BNP met 2,4 procent in 2004 en een voorspelde stijging van nagenoeg 2,5 procent voor de volgende jaren. De sterke groei buiten de eurozone is voornamelijk toe te schrijven aan de economieën die zich volop ontwikkelen en ook in 2005 met 5 tot 6 procent zullen vooruitgaan. China neemt hierin het voortouw met een groeivoet van 9,25 procent voor 2004 en een gelijkaardige verwachte stijging voor Van de wereldhandel wordt dit jaar een groei in volume met 8,25 procent verwacht. De zeehavens van de West-Europese Hamburg- Le Havre range staan in sterke onderlinge concurrentie. Nationale en internationale tendensen in de wereldeconomie hebben een impact op de havens. Verschillende internationale instanties verwachten dat de groei van de wereldhandel zich zal voortzetten, met een minimale groeiverwachting van 4 procent per jaar. Omdat dat ook in 2005 een meer dan positief effect zal hebben op de trafiek in de zeehavens, mag verwacht worden dat de groei van de Antwerpse haventrafiek fundamenteel hoger zal liggen dan de groeipercentages die voor België worden verwacht. T R A F I E K E N De haven van Antwerpen verbeterde in 2004 opnieuw haar trafiekcijfers. De totale goederenoverslag steeg uit boven de 152 miljoen ton, bijna 10 miljoen ton of 6,6 procent meer dan in het recordjaar De voorbije vijf jaar is de trafiek in de Antwerpse haven met een derde toegenomen. De behandeling van vloeibaar massagoed blijft stabiel, maar alle andere goederencategorieën gingen er met 3 tot 12 procent op vooruit. Antwerpen is nog steeds met ruime voorsprong de tweede belangrijkste haven van Europa, met groeiend marktaandeel. Containers De containertrafiek in Antwerpen klokte in 2004 af op een totaalcijfer van TEU en liet hiermee een groei van 11,4 procent optekenen. In ton is de containertrafiek in 2004 aangegroeid tot meer dan 68 miljoen ton, bijna 7 miljoen meer dan in Met de opening van het Deurganckdok midden 2005 betekent dat goed nieuws voor de haven van Antwerpen. De Antwerpse haven is met het nieuwe getijdendok de enige die zo n extra capaciteit voor containeroverslag kan aanbieden. De aanhoudende sterke groei van de containertrafieken is niet alleen te danken aan de expansie van bestaande diensten, maar ook aan het opstarten van nieuwe diensten of loops. De rederijen CMA CGM, ZIM en Lloyd Triestino hebben eind april 2004 een wekelijkse dienst opgestart tussen Antwerpen en Montreal. Dat deze megacarriers voor Antwerpen kiezen, bewijst eens te meer dat de haven een vooraanstaande positie in de noordelijke range inneemt voor de bediening van Canada en de Midwest. Mediterranean Shipping Company is eveneens in april van start gegaan met een tweede wekelijkse loop tussen Azië en Europa. Antwerpen is de hub voor Noord- Europa. China Shipping Container Line (CSCL) is een snel groeiende rederij die van meet af aan een rechtstreekse aanloop in Antwerpen heeft opgenomen in haar bediening van Europa. De wekelijkse AEX1-dienst met acht schepen van TEU werd onlangs in samenwerking met ZIM en Norasia aangevuld door de AEX2-dienst met negen schepen van TEU. Voorts neemt CSCL met één schip deel aan de westbound rond-de-wereld-dienst die werd opgestart door Norasia en Gold Star Line (ZIM). De dienst verricht in Antwerpen een aanloop aan loszij- 7

10 a nj an au ra vl e r es lp ao g r t De haven van Antwerpen verwelkomde in 2004 voor het eerst het supercontainerschip CSCL Europe met een laadvermogen van liefst TEU. 4 De Coldbox, een stalen toren van 68 meter hoog en ton zwaar voor het vloeibaar maken van ontgonnen gas, wordt in Antwerpen geassembleerd en verscheept voor het Noorse Statoil. < Maritiem containerverkeer (TEU)

11 h a v e n v a n a n t w e r p e n de. De haven van Antwerpen verwelkomde in het najaar ook voor het eerst de supercontainerschepen CSCL Europe en CSCL Asia, beide met een laadvermogen van liefst TEU. De CSCL Europe en CSCL Asia zijn de eerste schepen van een TEU-reeks die ingezet worden in een wekelijkse loop tussen het Verre Oosten en Europa. Deze dienst verbindt Antwerpen rechtstreeks met diverse Chinese havens. Eind mei maakten twee nieuwkomers hun opwachting in de trafiek van en naar Azië. Wan Hai Lines en Pacific International Lines (PIL), twee belangrijke spelers op de Stille-Oceaanroute en op de intra-aziatische markt, doen hun intrede met een gezamenlijke wekelijkse dienst die hoofdzakelijk op de trafiek met China gericht is, en met Antwerpen als laatste loshaven vanuit Azië. Deze ontwikkelingen tonen aan dat Antwerpen een steeds belangrijkere rol gaat spelen in de trafieken van en naar Azië en meer bepaald van en naar China. Conventioneel stukgoed De trafiek van niet-gecontaineriseerd stukgoed steeg in 2004 boven de 21 miljoen ton uit, een toename van meer dan 4 procent. Antwerpen versterkte zijn positie als staalhaven met een trafiek van bijna 10 miljoen ton. De import van staalproducten is met 35 procent toegenomen, een rechtstreeks gevolg van de hoge prijzen op de Europese staalmarkt. Bedrijven kopen daarom elders aan en voeren in via de Antwerpse haven. De export van staal bleef stabiel op een hoog peil. De behandeling van houtcellulose en papier is gestegen met 8 procent, dankzij een belangrijke stijging van de invoer vanuit Brazilië. Ook bij de groeiende import van gezaagd hout en plywood speelde dat land, samen met West-Afrika, een belangrijke rol. Voorts is de fruittrafiek met 2,5 procent gestegen tot meer dan 1,5 miljoen ton. Projectlading In 2004 werd een bijzonder project opgestart in de Antwerpse haven. Van 10 tot en met 18 juli lag in Antwerpen een ponton aangemeerd om op kaai 496 van Nova & Hesse-Noord Natie vier bijzonder zware heavy lifts van elk rond de 500 ton te lossen. De Noorse olie- en gaswinningmaatschappij Statoil contracteerde het Duitse engineeringbedrijf Linde AG voor de bouw van een LNG-fabriek (Liquified Natural Gas). Fabricom-GTI assembleert de onderdelen op kaai tot één gigantische Coldbox voor het vloeibaar maken van ontgonnen gas door een bevriezingseffect en sloot daarvoor een overeenkomst met het Antwerpse Atlas Project Cargo Solutions. De Coldbox wordt een 68 meter hoge stalen toren, op een grondvlak van 30 x 30 meter en met een totaalgewicht van ton. In april 2005 wordt het gevaarte aan boord van een ponton gereden en erop vastgelast. Sleepboten brengen dat ponton naar de monding van de Westerschelde, waar een inzinkbaar schip de toren met ponton oplaadt voor transport naar Noorwegen. Roro Het aantal ingevoerde auto s bleef stabiel, de afvoer van wagens is gegroeid met 6 procent. De Antwerpse haven heeft dit jaar auto s behandeld. Het totale roro-verkeer groeide met liefst 12 procent tot meer dan 3,8 miljoen ton. De verankering van de groep Grimaldi (Napels) in Antwerpen, die er zijn hub voor Noord-Europa gevestigd heeft, heeft zich vertaald in de aanleg van een grootschalige roro-terminal aan het Verrebroekdok op de linker Scheldeoever. De Antwerp Euro Terminal beschikt over een meter lange kaai met een waterdiepte van 15 meter. De site omvat ook een centrum voor pre-delivery inspection (PDI) waarlangs de auto s van constructeur Fiat doorgevoerd worden. De globale trafiek op de terminal is het voorbije jaar vrijwel verdubbeld en de roro/lolo-polyvalentie gaat in stijgende lijn. Massagoed De droge bulktrafieken stegen het voorbije jaar met 5,4 procent tot meer dan 27 miljoen ton. Procentueel liet de kolentrafiek de sterkste groei optekenen, met een toename van 26 procent. De aanvoer van kolen sloot in 2004 nagenoeg ton hoger af dan vorig jaar. Aan de basis van die trafiekgroei ligt de sluiting van enkele Europese steenkoolmijnen. De Antwerpse haven versterkte daardoor haar positie als aanvoerhaven van kolen voor het Duitse en Franse hinterland. De ertsentrafiek bleef stabiel. De daling in de graantrafiek was toe te schrijven aan het verschuiven van marktaandeel naar andere Europese havens. De tarweoogst was het afgelopen jaar dan weer erg succesvol, waardoor de meeltrafiek opleefde. Het vloeibare massagoed bleef stabiel. De terugval bij de aanvoer van ruwe aardolie is volledig ingehaald. De afname begin dit jaar voor die trafiek was toe te schrijven aan de sluiting van een crude-eenheid en aan de onderhoudsbeurt van een raffinaderij in de haven. Ook de aan- en afvoer van chemicaliën en aardoliederivaten eindigde op een met 2003 vergelijkbaar peil. Er is het voorbije jaar volop geïnvesteerd in tankopslag in de Antwerpse haven. ADPO heeft in 2004 een nieuwe pier in gebruik genomen en is gestart met de 9

12 j a a r v e r s l a g uitbreiding van het magazijn en het tankpark. Ook Oiltanking Antwerp heeft al in 2003 een bijkomende steiger aangelegd en neemt er in 2005 nog een in gebruik die schepen tot BT kan ontvangen. Bovendien breidt Oiltanking zijn opslag uit met m³. Het gaat om kleinere tanks van tot m³ voor chemische producten, waarvan de eerste begin 2005 operationeel moeten zijn. Het Havenbedrijf heeft voorts een concessie voor 25 jaar verleend aan Rubis, een nieuwe speler in de haven. Het Franse bedrijf neemt een terrein van zowat 13 hectare in gebruik aan het Doeldok op de linker Scheldeoever. De tankopslag zal uiterlijk in 2007 operationeel zijn. Antwerpen, met onder meer de ingebruikname van een nieuwe koolstofmonoxidefabriek midden Degussa bouwt aan een methioninefabriek. De nieuwe fabriek betekent een investering van 350 miljoen euro. Praxair in Zwijndrecht heeft 30 miljoen euro geïnvesteerd in een nieuwe luchtsplitsingsfabriek en in de uitbreiding van het pijpleidingennetwerk in de Antwerpse haven. Bayer investeerde 20 miljoen euro in de uitbreiding van zijn anilinecapaciteit. Daarenboven plant Bayers dochteronderneming Lanxess een uitbreiding van de productiecapaciteit voor butylrubber door in de komende twee jaar de bestaande installaties in Sarnia, ON en Antwerpen te verruimen. Z E E S C H E P E N Het aantal zeeschepen dat Antwerpen aandoet, is licht gedaald tot (min 2 procent). De bruto tonnenmaat van de schepen bleef echter toenemen tot ruim 237 miljoen BT, een groei van 4 procent. De gemiddelde grootte van de zeeschepen in de haven steeg hierdoor met meer dan 6 procent tot ongeveer BT. I N D U S T R I E I N D E A N T W E R P S E H A V E N De Antwerpse havenindustrie heeft in 2004 opnieuw heel wat investeringen voltooid en aangekondigd. In december, dag op dag 40 jaar nadat BASF Antwerpen werd opgericht, opende het bedrijf een nieuwe productie-eenheid voor de kunststof ABS. Die produceert ton per jaar. Naast deze investering van meer dan 100 miljoen euro kondigde BASF de uitbreiding aan van zijn MDIproductiecapaciteit tot ton per jaar. BASF wil daarenboven tegen 2006 met Dow van start gaan met de bouw van een propyleenoxidefabriek. De fabriek zal een capaciteit van ton per jaar hebben en moet operationeel zijn in Omdat voor die nieuwe productie waterstofperoxide nodig is, wordt in samenwerking met Solvay ook hiervoor een nieuwe fabriek gebouwd. Siemens bouwt bovendien een nieuwe gas- en stoomturbinecentrale voor de Antwerpse chemiefabriek van BASF. Opdrachtgever is Zandvliet Power, een joint venture van RWE Power en Electrabel, en het ordervolume bedraagt zowat 230 miljoen euro. Nog op de terreinen van BASF nam Air Liquide in mei de grootste waterstoffabriek ter wereld in gebruik met een capaciteit van m³ per uur. De productieeenheid maakt deel uit van een investeringsprogramma van 100 miljoen euro van Air Liquide in de haven van C O N C U R R E N T I E P O S I T I E De Antwerpse haven had in 2004 voor het totale goederenverkeer een marktaandeel van 16,4 procent in de Hamburg-Le Havre range. Antwerpen is daarmee de tweede haven na Rotterdam met een marktaandeel van 37,9 procent en voor Hamburg met 12,3 procent. Voor het niet-gecontaineriseerd stukgoed was Antwerpen in 2004 koploper in de Hamburg-Le Havre range, voor Rotterdam en Zeebrugge. Antwerpen staat op de derde plaats voor de containertrafiek, na Rotterdam en Hamburg. De Antwerpse haven heeft de voorbije jaren haar positie als containerhaven sterk kunnen uitbouwen. Terwijl Antwerpen in 1990 net geen 16 procent van de containertrafiek in de range behandelde, was dat in 2004 al opgelopen tot 21,3 procent. Enkel Hamburg zag in die periode zijn marktaandeel voor containers eveneens aanzienlijk stijgen van 19,2 naar 24,6 procent. Rotterdam zakte in dezelfde periode terug van 39,9 naar 29,1 procent. T O E G E V O E G D E W A A R D E Volgens de meest recente studie van de Nationale Bank over 2003 is de haven van Antwerpen goed voor een directe toegevoegde waarde van 7.443,4 miljoen euro. In 2003 is voor meer dan 1,5 miljard euro geïnvesteerd in de Antwerpse haven. De haven zorgt voor de creatie van directe arbeidsplaatsen (voltijdse equivalent, zelfstandigen inbegrepen). Gemiddeld is de directe toegevoegde waarde van de Antwerpse haven sinds 1997 jaarlijks met 3 procent gegroeid. De creatie van arbeidsplaatsen liep in diezelfde periode licht terug met gemiddeld 0,1 procent, terwijl de investeringen gemiddeld met 2,3 procent aangroeiden. 10

13 h a v e n v a n a n t w e r p e n < Marktaandeel van de vier belangrijkste containerhavens op basis van de negen havens van de Hamburg-Le Havre range 50% 40% 30% 20% 39,92% 10% 15,95% 21,30% 11,12% 12,20% 19,17% 24,60% 29,10% 0% Antwerpen Bremen Hamburg Rotterdam De grafiek is gebaseerd op definitieve cijfers van de havens Antwerpen, Amsterdam, Bremen, Duinkerke, Hamburg, Gent, Rotterdam, Zeebrugge en op ramingen voor Le Havre. 3 BASF is al veertig jaar gevestigd in de Antwerpse haven en kondigde ook het voorbije jaar nieuwe investeringen aan. 11

14 j a a r v e r s l a g < Modal split in de Antwerpse haven (incl. en excl. pijpleidingen en transhipment) 17% 12% 41% 21% 42% 32% 31% 4% Wegvervoer Binnenvaart Spoorvervoer Pijpleidingen Transhipment 6 De Antwerpse petrochemie maakt hoofdzakelijk gebruik van milieuvriendelijke modi als pijpleidingen en binnenvaart. 6 Het Havenbedrijf benadrukt het belang van een modale verschuiving ten voordele van binnenvaart en spoor. 12

15 h a v e n v a n a n t w e r p e n M O D A L S P L I T De vervoerde tonnage in de haven van Antwerpen is evenwichtig verdeeld over de drie belangrijkste vervoersmodi. Zowel de weg als de binnenvaart nemen ongeveer 40 procent van de tonnage in de Antwerpse haven voor hun rekening. De resterende 20 procent wordt vervoerd per spoor. Als ook de pijpleidingen in de verdeling worden opgenomen, nemen ze ongeveer een vijfde van de vervoerde tonnage voor hun rekening. Van de containers wordt ongeveer 60 procent over de weg vervoerd. Het aandeel van het spoorvervoer voor deze trafiek blijft beperkt tot 9 procent. De binnenvaart neemt nagenoeg 31 procent van de containertrafiek voor zijn rekening. Ook al verliest het wegverkeer aan belang, voor het containerverkeer is het nog altijd de belangrijkste vervoersmodus. Dat is toe te schrijven aan het grote volume aan containers met lokale herkomst of bestemming (binnen een straal van ongeveer 50 kilometer van de Antwerpse haven). Het Havenbedrijf benadrukt het belang van een modale verschuiving en richt zijn beleid daarop. Streefdoel blijft het terugdringen van het aandeel van het wegvervoer in de containertrafiek, van 60 naar 50 procent. Het verhoogd inzetten van binnenvaart en spoor vereist een belangrijke inspanning, met name voor het spoorvervoer, waarvoor de Antwerpse haven een verdubbeling van het vervoersaandeel op het oog heeft. L I B E R A L I S E R I N G V A N D E H A V E N D I E N S T E N Begin 2001 al lanceerde de Europese Commissie een ontwerp van richtlijn over de toegang tot de markt voor havendiensten, met de bedoeling het recht op vrij ondernemen voor havendiensten te waarborgen in toepassing van de basisverdragen van de Europese Unie. In november 2003 verwierp het Europees Parlement daarover met een nipte meerderheid het compromisvoorstel van de Europese Commissie en de Raad van Ministers. Commissaris Lloyola de Palacio heeft evenwel net voor haar aftreden nog een initiatief genomen voor een nieuwe richtlijn. Het voorstel dat de markttoegang voor havendiensten moet regelen, werd op 13 oktober 2004 door de Europese Commissie aangenomen. Het voorstel van richtlijn wil de goederenbehandeling, het slepen, het loodsen en de diensten van aan- en afmeren regelen. De ontwerptekst bepaalt dat het lossen/laden van schepen kan gebeuren met walpersoneel van de zelfafhandelaar als die inderdaad over een vergunning voor zelfafhandeling beschikt. Volgens het nieuwe voorstel mag het recht op zelfafhandeling de toepassing van nationale regels over opleidingseisen, professionele kwalificaties, werkgelegenheids- en sociale verworvenheden niet aantasten voor zover ze stroken met de Europese wetgeving en internationale verplichtingen van de Europese Unie en de betrokken lidstaat. Voor België betekent dat dat de wet-major, die het dokwerkersstatuut beschermt, niet in het gedrang komt. Wel maakt het voorstel van richtlijn een uitzondering mogelijk voor de kustvaart waar de scheepsbemanning zelf het schip mag laden en lossen. Het nieuwe voorstel moet uiteraard nog naar het Europees Parlement. Ook de nieuwe tekst is omstreden. Zo hebben de Europese regeringsleiders het voorstel als onvoldoende betiteld in hun vergadering van begin december Ook vanuit de havensector is er veel kritiek, voornamelijk over de artikelen over zelfafhandeling, de vergunning voor een goederenbehandelaar en het compensatieregime voor de goederenbehandelaar die zijn concessie verliest. De Europese Commissie plant de publicatie van een richtlijn over staatssteun aan de havensector in het voorjaar van H A V E N B E V E I L I G I N G Eind 2002 werd in nasleep van de gebeurtenissen in de Verenigde Staten op 11 september 2001 de wereldwijde International Ship & Port Facility Security Code (ISPS) goedgekeurd. De Europese Unie heeft eveneens de richtlijn 725/2004 uitgevaardigd om de maritieme veiligheid te verzekeren. De veiligheidsnormen zijn sinds 1 juli 2004 wereldwijd van kracht. Ongeveer 90 procent van alle in- en uitvoer tussen Europa en andere landen transiteert via de zeehavens. De ISPS-code is van toepassing op het raakvlak tussen wal en schip. Hij geldt enkel voor schepen van meer 500 bruto tonnenmaat en in de internationale vaart. Ook voor passagiersschepen zijn de ISPS-normen van toepassing. In toepassing van de ISPS-code is door elke terminal in de Antwerpse haven een Port Facility Assessment gemaakt: een risicoanalyse die mogelijke kritische punten inventariseert. Op basis daarvan is vervolgens een plan uitgewerkt om de terminal optimaal te beveiligen. De situatie is ter plaatse onderzocht en het Federaal Comité voor de Beveiliging van de Havenfaciliteiten heeft op basis van die bevindingen en van de ingediende plannen veiligheidscertificaten toegekend. De Antwerpse terminals zijn opgenomen in de zogenaamde white list van de International Maritime Orga- 13

16 j a a r v e r s l a g De Zandvliet- en Berendrechtsluis zijn omheind om de veilige werking van de sluisexploitatie te bevorderen. nisation (IMO). Die lijst vermeldt alle havenfaciliteiten die voldoen aan de ISPS-normen. Met die vermelding kunnen ze aan alle belanghebbenden waar ook ter wereld aantonen dat de veiligheidsmaatregelen voldoen aan de opgelegde ISPS-maatstaven. Dat kan ook met het ISPS-certificaat dat eind oktober 2004 in Antwerpen is uitgereikt aan de terminaluitbaters. Ook het Havenbedrijf heeft in 2004 de nodige investeringen uitgevoerd op het vlak van beveiliging. Om de veilige werking van de sluisexploitatie te bevorderen, zijn de plateaus van de Zandvliet-, Berendrecht-, Boudewijn- en Kallosluis omheind en volledig afgesloten voor buitenstaanders. Om het gebied te betreden moet men zich eerst aanmelden bij de verkeersleiding. De sluisplateaus zijn beveiligd met een hek van 2 meter hoog met bovenop 0,5 meter prikkeldraad. Er is voorzien in videobewaking van de centrale doorgangen en de persoonsdoorgangen en poorten zijn beveiligd. Het project heeft het Havenbedrijf euro gekost. Er werd ook een inventaris opgemaakt van de gevoelige plaatsen in het havengebied (havengebouw, gebouwen technische diensten, bruggen, sleepbedrijf, bepaalde nutsbedrijven). Op die manier anticipeert het Havenbedrijf op de verwachte Europese richtlijn over havenveiligheid. Ook de Internationale Douaneraad en Internationale Arbeidsorganisatie werken aan maatregelen voor de beveiliging van de logistieke keten of van personen in het havengebied. Het Havenbedrijf bekijkt eveneens hoe de veiligheid van transportmodi als de binnenvaart en het spoor verbeterd kan worden. De private havengemeenschap stelde het voorbije jaar Alfapass voor. De pas zal geleidelijk worden ingevoerd om toezicht te houden op de toegang van dokwerkers, terminalpersoneel, scheepsbevoorraders, scheepsherstellers, truckers en andere betrokkenen in de havenfaciliteiten. De Alfapass bevat ook biometrische gegevens over handpalm- en vingerafdruk van de kaarthouder. Een ander project is de bouw van een viertal douanescanners rond het Deurganckdok in het kader van het Container Security Initiative. De federale overheid trekt hiervoor zowat 40 miljoen euro uit. Voorts staat Megaports op stapel, een nieuw initiatief waarbij de Verenigde Staten apparaten zouden installeren op de containerterminals om radioactiviteit te meten. 14

17 h a v e n v a n a n t w e r p e n 15

18

19 h o o f d s t u k 2 Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen B E S T U U R S O R G A N E N R A A D V A N B E S T U U R G E W E S T E L I J K H A V E N C O M M I S S A R I S Antoon Colpaert Leo baron Delwaide schepen voor haven en diamant (voorzitter) Eddy Bruyninckx afgevaardigd bestuurder Marcel Bartholomeeussen SP.a-gemeenteraadslid Gustaaf Deckers deskundige sociaal-economische belangensfeer linker Scheldeoevergebied Karel De Gucht deskundige sociaal-economische belangensfeer linker Scheldeoevergebied Leona Detiège SP.a-gemeenteraadslid Filip Dewinter Vlaams Belang-gemeenteraadslid Alfons Geeraerts deskundige sociale verhoudingen haven Philip Heylen schepen voor cultuur, bibliotheken en monumenten Patrick Janssens burgemeester Dr. Patrick Meire deskundige natuurbehoud Erwin Pairon schepen voor leefmilieu, groenvoorziening, afvalbeleid, huisvesting, bevolking en ontwikkelingssamenwerking Chantal Pauwels schepen voor informatie, communicatie, samenlevingsopbouw, emancipatie en sport Jan Penris Vlaams Belang-gemeenteraadslid Robert Restiau deskundige uit de private Antwerpse havensector Ludo Van Campenhout schepen voor ruimtelijke ordening, stadsontwikkeling, openbare werken, economie en toerisme Marc Van Peel schepen voor bestuurlijke organisatie, decentralisatie en personeel Björn Verhoeven kabinetschef van de schepen voor haven en diamant D I R E C T I E C O M I T É Eddy Bruyninckx algemeen directeur (voorzitter) Jan Adam financieel directeur Greet Bernaers directeur infrastructuur Ivo Koeklenberg hoofdingenieur-directeur Jan Verbist havenkapitein-commandant W A A R N E M E N D S E C R E TA R I S Christien Van Vaerenberg T O E Z I C H T Het toezicht op het financiële beheer werd opgedragen aan een college van drie commissarissen, door de gemeenteraad aangesteld: Deloitte & Touche Bedrijfsrevisoren, vertegenwoordigd door de heer Piet Demeester (bedrijfsrevisor), en gemeenteraadsleden Luk Lemmens en Hans Coveliers. O R G A N I S A T I E Voor personeelszaken is in 2004 een belangrijke stap gezet naar een betere loonadministratie door de implementatie van SAP HR. Het project startte in het voorjaar van 2004 en heeft eind december de loonberekeningen overgenomen van het oude systeem. Het project moet de procedures transparanter en sterker maken en de gebruikers er meer bij betrekken. Een ander project waaraan het voorbije jaar intensief is gewerkt, is de functieclassificatie. Externe consultants ondersteunden de functieclassificatie met het systematisch beschrijven en wegen van de functies om te komen 17

20 j a a r v e r s l a g tot een functieclassificatiemodel. In 2005 volgen de competentieprofielen. Het gehele project moet een bijdrage vormen voor rekrutering, vorming, loopbaanevolutie en doorgroei. Ook het personeelsstatuut wordt herschreven tot een duidelijker en meer leesbaar geheel. Dat proces is nog niet afgerond. In 2004 zijn onder meer de hoofdstukken over verlof, mobiliteit, privacy en maaltijdcheques herwerkt. Het Havenbedrijf ontvangt als een van de eerste overheidsbedrijven sinds begin 2004 inkomende facturen van leveranciers elektronisch. Het Certipost-platform ontvangt en archiveert de documenten en stelt ze automatisch elektronisch ter beschikking. Met dit project investeerde het Havenbedrijf in een snel, efficiënt en klantvriendelijk financieel beheer. Met veilige verbindingen en versleutelde en digitaal ondertekende documenten is een digitale facturatiestroom op het getouw gezet. Op het vlak van beheerscontrole is het ABC costing model operationeel. Dat laat toe kosten en opbrengsten transparant toe te wijzen, om tegemoet te komen aan vragen van de hogere overheid en om aan te tonen dat toelagen inderdaad besteed zijn aan het vooropgestelde doel. De financiële dienst behandelt ook de financiële aspecten van de Pensioenfonds vzw. In 2004 zijn herschikkingen doorgevoerd aan het vermogensbeheer: de samenwerking met één vermogensbeheerder is beëindigd en er zijn twee nieuwe vermogensbeheerders aangesteld. Het afgelopen jaar gebeurden er in het Havenbedrijf 113 arbeidsongevallen op het werk, gepaard gaande met een tijdelijke arbeidsongeschiktheid van dagen. In vergelijking met het referentiejaar 1999 betekende dat een daling met een derde. Het aantal dagen werkverlet als gevolg van de arbeidsongevallen nam in dezelfde periode nog sterker af met liefst 47 procent. Het aantal ongevallen op de weg van en naar het werk verdubbelde echter in vergelijking met 2003 van 10 naar 20. Ook het aantal daarmee gepaard gaande dagen werkverlet nam toe van 260 naar 335 dagen. Die toename is deels te verklaren door de uitgebreide wegwerkzaamheden in en rond Antwerpen. De globale positieve evolutie sinds 1999 is onder meer toe te schrijven aan projecten als de opleiding basisveiligheid. Ook de nieuwe publicatie Welzijnskompas draagt bij tot veiligheids- en welzijnsbewust gedrag op de werkvloer. H A V E N K A P I T E I N S D I E N S T In 2004 liepen zeeschepen en binnenschepen de Antwerpse haven aan. Acht op de tien zeeschepen maakten gebruik van een sluis, goed voor in totaal sluisbewegingen. In de Antwerpse haven werd toezicht gehouden op zowat scheepsbewegingen van de zeevaart, waarvan 90 procent elektronisch is gemeld. Van de binnenschepen waren er op weg naar de haven zelf, terwijl er op doorvaart waren naar een andere bestemming. Het voorbije jaar legden 11 cruiseschepen aan aan de Antwerpse rede. Daarnaast brachten passagiers van 191 riviercruises een bezoek aan Antwerpen. De afdeling averijen van de havenkapiteinsdienst behandelde het voorbije jaar 638 schadegevallen. De dienst opende 273 dossiers voor schade aan het havenpatrimonium, waarvan 76 veroorzaakt door onbekenden. Voor het bevuilen van dokwater en/of kaaien werden 92 dossiers opgesteld, waarvan 40 veroorzaakt door onbekenden. Nog eens 89 schadegevallen zijn veroorzaakt door voorwerpen die in het dokwater dreven en 184 dossiers vergden plaatselijke vaststellingen van de dokmeester. Preventief is het afgelopen jaar meer dan 123 ton drijfvuil opgehaald. De afdeling gevaarlijke goederen ontving in 2004 bijna 10 procent meer aangiften dan een jaar eerder. In totaal ging het om aangiften. C O N C E S S I E B E L E I D Linkeroever Voor concessies en concessiebeleid was 2004 een belangrijk jaar. De Raad van Bestuur van het Havenbedrijf kende bij het begin van het jaar na intensieve onderhandelingen de concessies aan het Deurganckdok definitief toe. Het betreft de grootste concessies die in de haven van Antwerpen ooit zijn toegekend voor overslagactiviteiten. PSA Hesse-Noord Natie beschikt over de westelijke zijde van het dok. In totaal beslaat de terminal 200,5 hectare, maar de feitelijke bruikbare oppervlakte is momenteel nog beperkt ter hoogte van de Verkortingsdijk. P&O Ports heeft met Antwerp Gateway de beschikking over een terminal van 125 hectare aan de oostelijke zijde van het Deurganckdok. Ook aan het Verrebroekdok en Doeldok werden belangrijke concessies toegekend, met name uitbreiding voor Antwerp Euroterminal nv (Verrebroekdok), Tabaknatie nv (Verrebroekdok) en Rubis (Doeldok). 18

21 g e m e e n t e l i j k h a v e n b e d r i j f a n t w e r p e n 5 Het eerste schip wordt in juli 2005 verwacht in het Deurganckdok. Rechteroever Op de rechteroever liepen in 2004 vier projecten. De zuidelijke zijde van het Delwaidedok wordt heringericht. MSC Home Terminal nv voert daar een volledige renovatie uit. In het oudere havengedeelte is de verdere herstructurering van de vroegere houtzone voortgezet met het verlenen van nieuwe concessies voor grotere eenheden aan Nova Natie Logistics en C. Steinweg. Het Havenbedrijf heeft in 2004 ongeveer 30 hectare grond aan de Luithagen gekocht van Case New Holland en zal in 2005 en 2006 overgaan tot de ontwikkeling hiervan. In het kader van de samenwerkingsovereenkomst met Vleemo nv voor de uitbouw van een windmolenpark, is het voorbije jaar de concessie voor de eerste twee windmolens verleend. Besprekingen met KVBG Het Havenbedrijf en het Koninklijk Verbond van Behandelaars van de Goederenstromen (KVBG) hebben in de loop van 2004 besprekingen opgestart over een aanpassing van een aantal basisprincipes van het concessiebeleid. Het gaat meer specifiek om de duurtijd van concessies, de mogelijkheden tot verlenging, de evolutie van de tarieven, de efficiënte en effectieve benutting van terreinen en de vraag of en hoe er bij tussentijdse overdracht van concessies moet opgetreden worden. De besprekingen worden voortgezet in B O U W D E U R G A N C K D O K Op de linker Scheldeoever is de bouw van het nieuwe containergetijdendok in 2004 gestaag gevorderd. De kaaimuren voor het Deurganckdok waren eind december voltooid. De kaaimuurkoppen ontbreken nog slechts over een lengte van 400 meter aan de westelijke muur en over een lengte van 340 meter aan de oostelijke kaaimuur. De aanvulling achter de kaaimuur en het aanbrengen van de fenders is eveneens nagenoeg afgerond. Nadat het eerste deel van het Deurganckdok tussen de Scheldedijk en de eerste waterkerende dwarsdijk was uitgebaggerd, werd eind augustus 2004 de tweede fase van de baggerwerken opgestart. Een tweede waterkerende dwarsdijk is aangebracht en de eerste dijk doorbroken om het baggerschip toegang te geven tot het tweede deel van het toekomstige dok. De werken worden uitgevoerd in het kader van het baggercontract van de Afdeling Maritieme Toegang van het Vlaams Gewest (departement Leefmilieu en Infrastructuur). PSA Hesse-Noord Natie en P&O Ports namen de concessieterreinen al gedeeltelijk in gebruik. In 2004 nam PSA HNN al zowat 38 hectare terreinen in concessie en in augustus is gestart met de bouw van de superstructuur. Voor het gebouw Marine Operations, het administratieve gebouw en de satellietgarage zijn de funderingen gelegd. De aanleg van een kraanspoorbalk achter de kaaimuur is 19

22 j a a r v e r s l a g opgestart. P&O Ports nam het voorbije jaar al ongeveer 57 hectare in concessie. Sinds juli wordt gewerkt aan de inrichting van de terminal met de aanleg van riolering en van een tal meter kraanspoorbalk achter de kaaimuur. Het noordelijk deel van het terrein is verhard en een gate-in tunnel onder de noordelijke kant van de Kalis-spoorbundel is in aanbouw. Op de Kalis-bundels zijn ook al kraanbalken aangelegd voor de transtainer waarmee containers van en op de trein worden gezet. R E N O V A T I E D E L W A I D E D O K In de marge van de onderhandelingen over de concessiegronden aan het Deurganckdok werd aan rederij MSC een exploitatievergunning toegekend aan de zuidkant van het Delwaidedok. MSC plant daar de MSC Home Terminal waar ook post-panamax schepen zullen behandeld worden. Het Havenbedrijf heeft daarom studies laten uitvoeren om de nodige aanpassingswerken aan de kaaimuur te bepalen en om de vereiste bodembescherming te dimensioneren. De renovatiewerken omvatten het over een lengte van zowat 2 kilometer vervangen van de dekstenen door een nieuwe gewapende betonkop. Voorts wordt aan de kaaimuur een 400-tal strengenankers geplaatst met elk een capaciteit van 200 ton. Om de twintig meter worden de huidige meerpalen met een trekkracht van 100 ton vervangen, door telkens twee nieuwe bolders met elk een capaciteit van 200 ton. Een lokale uitbouw, de zogenaamde Linkspan, moet verdwijnen om de kaaimuren door te trekken. De opdracht, inclusief het leveren en plaatsen van de bodembescherming, is toegewezen aan de firma Herbosch Kiere uit Kallo voor een bedrag van ongeveer 10,7 miljoen euro. De werken zijn gestart op 22 maart 2004 en worden in zes fasen uitgevoerd tot midden Eind 2004 was al zowat 1 kilometer kaaimuur gerenoveerd. Het slopen van de Linkspan en de bouw van een nieuwe kaaimuur ter hoogte van deze Linkspan vormen een apart project dat begin mei 2005 start en eind oktober 2005 afgerond moet zijn. Begin 2005 past het Havenbedrijf bovendien het elektriciteitsnet aan om de werking van de containerkranen aan het Delwaidedok mogelijk te maken. 4 De eerste twee windmolens werden in 2004 geplaatst ten noorden van de Zandvlietsluis. 6 Het Delwaidedok wordt gerenoveerd: MSC wil er postpanamax schepen behandelen. 66 De Neus is als zelfvarende evenwichtskraan een wereldprimeur. U I T B O U W W I N D M O L E N P A R K De uitbouw van het windmolenpark in de Antwerpse haven werd in 2004 voortgezet. Het voorbije jaar werden 20

23 g e m e e n t e l i j k h a v e n b e d r i j f a n t w e r p e n de eerste twee windmolens geplaatst ten noorden van de Zandvlietsluis. Het Havenbedrijf heeft met Vleemo nv een overeenkomst gesloten voor een windmolenpark met minstens 38 windmolens. Bij volledige uitvoering vraagt het project een investering van 100 miljoen euro. De eerste twee windmolens van elk 2 MW leveren sinds september 2004 groene stroom voor het distributienet. Voor de volgende 8 windmolens is het vergunningstraject het voorbije jaar opgestart. Het project wil binnen het havengebied een vermogen van zowat 90 MW genereren op een maatschappelijk verantwoorde manier. Het windmolenproject in de Antwerpse haven zal genoeg elektriciteit leveren om in het verbruik van zowat gezinnen te voorzien. Het verdrievoudigt het opgesteld windvermogen in Vlaanderen en ondersteunt in belangrijke mate de doelstelling van de Vlaamse en Belgische overheden op het gebied van hernieuwbare energie. Z E L F V A R E N D E E V E N W I C H T S B A G G E R K R A A N Op 31 maart 2004 werd de zelfvarende evenwichtsbaggerkraan De Neus plechtig ingehuldigd. De nieuwe kraan, het pronkstuk van het baggerbedrijf, is gebouwd door Scheepswerf De Donge uit Vlissingen voor een totaalprijs van zowat 6,7 miljoen euro. De baggerkraan zelf werd gebouwd in het Franse Perpignan. De firma Seram bouwt het merendeel van alle evenwichtskranen ter wereld, maar had voordien nog nooit een kraan van dergelijke afmetingen gebouwd. De kraan werd in februari 2004 overgevaren naar Antwerpen waar ze, na baggerproeven in de haven, werd overgedragen aan het Havenbedrijf. De combinatie van een evenwichtskraan op een zelfvarend ponton voor onderhoudsbaggerwerken is een wereldprimeur. De baggerkraan kreeg traditiegetrouw een naam die verwijst naar de Antwerpse folklore. Omwille van de typische vorm van de kraan en de uitgesproken positie van de kraangiek in baggerpositie werd dat De Neus. A M O R A S In het kader van de ontwikkeling van een duurzame oplossing voor het bergingsprobleem van baggerspecie zijn in het verleden met succes pilootproeven uitgevoerd. Een vergelijkende studie van verwerking en berging van onderhoudsbaggerspecie wijst op basis van maatschappelijke, ruimtelijke, ecologische en economische criteria de mechanische ontwatering aan als de betere oplossing voor de Antwerpse haven. In dit kader besloot het Havenbedrijf een studie te laten maken voor de bouw van een mechanische ontwateringsinstallatie voor onderhoudsbaggerspecie: AMORAS (Antwerpse Mechanische Ontwatering en Recyclage en Applicatie van Slib). Het project verloopt volgens schema. Het voorontwerp van de installatie is afgerond en de opmaak van het basisontwerp en het dossier van de prijsvraag zijn opgestart. De verwerkingsinstallatie is gepland op het zogenaamde Bietenveld, ten zuiden van de Zandwinningsput en Indaver op de rechter Scheldeoever. De installatie zou eind 2008 operationeel kunnen zijn, haar kostprijs wordt geraamd op 65 miljoen euro. AMORAS wordt ontwikkeld in overleg met het Vlaamse Gewest. M O B I E L E K R A A N M O B 6 5 Het Havenbedrijf kocht in 2004 een achtste mobiele kraan aan van hetzelfde type als de meest gebruikte mobiele havenkraan: de MOB65 met een hijsvermogen van 63 ton. Het aantal mobiele kraantaken loopt jaar na jaar op en steeg in 2004 tot Daarnaast heeft het Havenbedrijf zowat 25 walkranen in gebruik. Zij voerden het voorbije jaar eveneens zowat taken uit. Het Havenbedrijf kon zijn werkterrein voor kraantaken met mobiele en walkranen het afgelopen jaar zowel naar het noorden (kaai 522) als naar het zuiden (kaai ) uitbreiden met nieuwe contracten. A N D E R E P R O J E C T E N Aan de westkant van het Albertdok wordt de wegeninfrastructuur herbekeken in het kader van het herindelen van de beschikbare terreinen. De Ouland wordt de hoofdontsluiting van het gebied. De kasseien zijn vervangen door asfalt en de weg is van twee op drie rijvakken gebracht. Voorts zijn een aantal dienstgebouwen gesloopt om ruimte te maken voor een mogelijk nieuw omloopspoor van de NMBS. De werken zijn voor bijna 1,4 miljoen euro gegund aan nv Aannemingen Van Wellen. De werken zijn op 4 oktober 2004 gestart en zouden in het voorjaar van 2005 afgerond zijn. Aan de Scheldelaan en de Noorderlaan zijn de nodige herstellingswerken gebeurd om de veiligheid te garanderen. De werken zijn tussen 19 april en 15 oktober 2004 uitgevoerd door de nv Stadsbader. In het noorde- 21

24 j a a r v e r s l a g lijke havengebied is het kruispunt van de Scheldelaan met de Oudedijkweg vernieuwd en aangepast zodat het geschikt is voor de extra grote vrachtwagens van 4 TEUtransporten. De nv Broekhoven heeft de heraanleg uitgevoerd tussen 2 februari en 14 april voor een bedrag van ,76 euro. Voorts zijn de Belle- en Ordamstraat vernieuwd tussen augustus en december Dat is door nv Stadsbader gebeurd voor ,56 euro. Voor de renovatie van de Nassaubrug, een beschermd monument, kon het Havenbedrijf rekenen op subsidie van de stad Antwerpen, de provincie en het Vlaams Gewest. De werken startten begin mei 2003, de verwachte einddatum is verschoven naar eind april De renovatie omvat het wegnemen van de bestaande brug en de vervanging door een replica, het vernieuwen en herstellen van het steenwerk en het vernieuwen van de mechanische onderdelen en de elektromechanische uitrusting. Een tijdelijke oeververbinding garandeert de bereikbaarheid van de Sint-Laureiskaai voor fietsers en voetgangers. De THV Baeck & Jansen/Demako kreeg de opdracht voor een bedrag van meer dan 1,9 miljoen euro. Een ander bijzonder project is de renovatie van de kerktoren van Wilmarsdonk, een beschermd monument temidden van bedrijfsterreinen. De toren is in oktober en november 2004 volledig vrijgemaakt, gezuiverd en afgedicht. Het dak is hersteld en de toren is behandeld tegen waterinsijpeling. Het project heeft euro gekost. Extra aandacht is in 2004 ook gegaan naar de fietspaden in het havengebied. Met een aantal kleinere ingrepen zijn de veiligheid verbeterd, de signalisatie aangepast en de oversteekplaatsen beter aangegeven. H A V E N B E D R I J F A L S D I S T R I B U T I E N E T B E H E E R D E R Voor de elektriciteitssector in Vlaanderen en dus ook voor het Havenbedrijf als netbeheerder stonden er in 2004 geen ingrijpende veranderingen op het programma: de vrijmaking van de markt is afgerond. Meteen kregen de Vlaamse Reguleringsinstantie voor de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) en de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) tijd om naast de basisregels een aantal extra s uit te werken, die de marktwerking moeten optimaliseren. Het belangrijkste element daarbij is de benchmarking-studie, die de CREG liet uitvoeren over de netbeheerders. Afhankelijk van de weerhouden opties eindigde het Havenbedrijf met uiteenlopende resultaten. Het is duidelijk dat er een verfijning van de studie aan de orde is. Bij de beoordeling van het tariefdossier 2005 is wel gewerkt met partiële resultaten uit de benchmarkingstudie die niet ter discussie staan. Op basis van die beoordeling, opgemaakt in de zomer van 2004, heeft de CREG het Havenbedrijf een besparing van 3,7 procent opgelegd. Die besparing is verwerkt in een aangepast tariefvoorstel 2005 en dat is goedgekeurd voor heel Het Havenbedrijf is daardoor een van de weinige netbeheerders die erin geslaagd zijn twee jaar op rij de tarieven meteen voor het hele kalenderjaar te laten goedkeuren. Een minder bekende maar aan belang winnende taak is het bevorderen van rationeel energiegebruik (REG). Jaarlijks moet een netbeheerder bij zijn aangesloten klanten een besparing van 1 procent primaire energie realiseren. De kosten voor administratie en subsidies aan klanten mogen verrekend worden in de distributietarieven. Wanneer de besparing niet gehaald wordt, legt de Vlaamse overheid een boete op die hoog kan oplopen en die niet mag worden verrekend in de tarieven. Het Havenbedrijf heeft het afgelopen jaar een besparing van 35 GWh gerealiseerd, ruim tien keer de doelstelling. Daarvoor was een uitgave van ruim euro noodzakelijk. D E H A V E N I N D E W E R E L D Het Havenbedrijf nam het voorbije jaar deel aan economische missies naar Libië, naar de Verenigde Arabische Emiraten en Oman en naar Congo. Ook aan de succesvolle Prinselijke missie naar China in november nam het Havenbedrijf deel. Het werd een Belgische delegatie van een 450-tal personen, aangevoerd door het Belgische prinsenpaar, Prins Filip en Prinses Mathilde. Nog in november werd in samenwerking met Export Vlaanderen en Alfaport Antwerpen een kleine missie ondernomen naar Canada en meer bepaald Montréal, waarna meteen werd doorgereisd naar New York, waar het Havenbedrijf, tezamen met de haven van New York/New Jersey, een friendship award mocht ontvangen van de Belgian-American Chamber of Commerce. Voorts was het Havenbedrijf aanwezig op beurzen in alle continenten: het Logistics Forum in Duisburg, SITL in Parijs, roro in Göteborg, de beurs Intermodal South America in São Paulo, het wereldcongres van FIATA in het Zuid-Afrikaanse Sun City, het Transport & Logistiekforum in Venlo, de beurs Translybia en de Breakbulk-conferentie in New Orleans. Het Havenbedrijf nam ook het initiatief om een aantal nieuwe markten en beurzen te verkennen, met onder andere in maart de transport- en logistiekbeurs Transrussia en met deelname aan de eerste beurs Transport Logistic China in Shanghai. In samen- 22