Archeo(rapport!357!! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Brusselsesteenweg! te!tervuren!

Transcriptie

1 Archeo(rapport357 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenweg tetervuren VanessaVanderGinst&MaartenSmeets Kessel(Lo,206 StudiebureauArcheologiebvba

2

3 Archeo(rapport357 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenweg tetervuren VanessaVanderGinst&MaartenSmeets Kessel(Lo,206 StudiebureauArcheologiebvba

4

5 Colofon Archeo(rapport357 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Opdrachtgever: EckelmansProjectsTervurenbvba Parijsstraat Leuven Projectleiding: MaartenSmeets Leidinggevendarcheoloog: MaartenSmeets Auteurs: VanessaVanderGinst MaartenSmeets Foto sentekeningen: StudiebureauArcheologiebvba(tenzijandersvermeld) Opalleteksten,foto sentekeningengeldteenauteursrecht.zondervoorafgaandelijkeschriftelijke toestemmingvanstudiebureauarcheologiebvbamagnietsuitdezeuitgavewordenvermenigvuldigd, bewerkten/ofopenbaargemaakt,hetzijdoormiddelvanwebpublicatie,druk,fotokopie,microfilmof opwelkeanderewijzeook. D/206/2.825/5 StudiebureauArcheologiebvba JozefWautersstraat6 300KesselWLo tel:0474/ fax:06/ ,StudiebureauArcheologiebvba

6

7 Administratievefiche Site TervurenWBrusselsesteenwegW3 Locatie ProvincieVlaamsWBrabant,GemeenteTervuren Lambert72Wcoördinaten Hoekpunt:X ,Y Hoekpunt2:X ,Y Hoekpunt3:X ,Y Hoekpunt4:X ,Y Oppervlakteprojectgebied 250 m 2 (waarvan de helft reeds in 203 is onderzocht) Kadastergegevens Afdeling: 2, Sectie: D, perceelsnummers: 42p, 43c2en47z(partim) Opdrachtgever EckelmansProjectsTervurenbvba Parijsstraat Leuven Vergunningsnummer 206/024 Vergunningshouder MaartenSmeets Bijzonderevoorwaarden Bijzonderevoorwaardenbijdevergunningvoor eenarcheologischeprospectiemetingreepinde bodem: Tervuren, Brusselsesteenweg, AdministratiefCentrum(HofvanMelijn) Termijnveldwerk 8april206 Aardvandebedreiging Wooninbreidingsproject. Archeologischeverwachting BinnenhetprojectgebiedishethistorischeHof$ van$melijnaanwezig. Wetenschappelijkebegeleiding Geen

8

9 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Inhoudstafel Inhoudstafel p. Hoofdstuk Inleiding p.3.algemeen p.3.2beschrijvingvanhetonderzoeksgebied p.3.3archeologischeenhistorischevoorkennis p.6.4onderzoeksopdrachtenvraagstellingen p.0 Hoofdstuk2 Werkmethode p. Hoofdstuk3 Analyse p.7 3.Lithostratigrafischeenbodemkundigeopbouw p.7 3.2HetsporenWenvondstenbestand p.9 Hoofdstuk4 Synthese p.25 4.Interpretatieendatering p Beantwoordingonderzoeksvragen p.25 Hoofdstuk5 Besluit p.29 Bijlagen(CDWrom) Bijlage:Sporeninventaris Bijlage2:Vondsteninventaris Bijlage3:Fotoinventaris Bijlage4:Coupetekeninginventaris Bijlage5:Overzichtsplan

10 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren 2

11 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Hoofdstuk Inleiding.Algemeen WegensdeplannenvooreenwooninbreidingsprojectheeftOnroerendErfgoedeenarcheologische prospectiemetingreepindebodemopgelegd(vergunningsnummer206/024)opeenterreinmet eentotaleoppervlaktevan250m 2 gelegenaandebrusselsesteenwegtetervuren.hetveldwerk werduitgevoerddoorstudiebureauarcheologiebvbaop8april206..2beschrijvingvanhetonderzoeksgebied Hethuidigeprojectgebiedmaaktdeeluitvaneengroterterreinvanca.250m²waarvan360m² bebouwdwas(fig..enfig..2).hetgebiedgrenstaandebrusselsesteenweginhetzuidenenligtin een bouwblok omsloten door de Brusselsesteenweg, de Broekstraat, de Oppemstraat, de TervurenlaanendeLeuvensesteenweg eniskadastraalgekendalstervurenafdeling:2,sectie:d, perceelsnummers:42p,43c2en47z(partim). Net ten oosten van het terrein zijn bewaarde delen van het wellicht 8 de Weeuwse Hof$ van$ Melijn aanwezig.daaromvondin203opeendeelvanhetterreinopvraagvandegemeentetervurenreeds een proefsleuvenonderzoek plaats (203/076). Hierbij werd de toenmalig onbebouwde zone onderzochtwaarbijineenbeperktezonemiddeleeuwsesporenaangetroffenwerden. Hethuidigeuitgevoerdeonderzoekvondplaatsnadesloopvanderesterendebebouwingop het terrein.hoewelbijdevergunning203/076uitgegaanwasvaneengefaseerdonderzoek,isertoch voorgekozenomeennieuwevergunningsaanvraagtedoen(206/024)omdathetdossiernadeeerste fasewerdafgewerktengerapporteerdenerbovendieneennieuweeigenaarisvanhetterrein. Hetprojectgebiedisgelegenindearcheoregiovandezandleemstreek(fig..3). 3

12 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig..:Topografischekaartmetaanduidingvanhetprojectgebied. 4

13 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig..2:Kadasterkaartmetaanduidingvanhetprojectgebied. 2 Fig..3:SitueringvanhetprojectgebiedbinnendeverschillendeVlaamsearcheoregio s Opbasisvanhttps://onderzoeksbalans.onroerenderfgoed.be/onderzoeksbalans/archeologie 5

14 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren.3Archeologischeenhistorischevoorkennis DeoudebenamingvoorTervuren,Fura,zouverwijzennaardeliggingvandegemeenteaandeVoer 4. Denaamzouvoorheteerstgeattesteerdzijnineenwerkvancirca743W750overhetlevenvande LuiksebisschopSintWHubertus.DezeevangeliseerdeindeVoervallei,zoueenvillainTervurengehad hebbenenerin727gestorvenzijn.inoudemanuscriptenen8 de Weeuwseaktenkomtdebenaming Fura$Ducum(vandehertog)vooralsverwijzingnaardewoonplaatsvandehertog.Naderhandwerd hetvoorzetsel'ter'bijgevoegdindebetekenisvan'dorptervoer(vure)'enontwikkeldedebenaming zichtottervuren. DeeersteparochiekerkvanTervuren,toegewijdaanSintWJandeDoper,ontstondvermoedelijkinde eerstehelftvande8 ste eeuwalsvillakerkopdekapelle,hetbouwblokomgevendoordekapellestraat deoudgasthuisstraatendetabakbergstraat 5. Kortvoor23vestigdeHendrikI,hertogvanBrabant,zichinTervuren,mogelijkineenalbestaande burcht op de landtong gevormd door de samenvloeiing van de Maelbeek en de Voer. In dezelfde perioderichttedehertogindenabijheidvanzijnkasteeleennieuwekerkopdiewerdtoegewijdaan SintWJanEvangelist.DehuidigeparochiekerkvanSintWJanEvangelistiseengeoriënteerde,longitudinale kruiskerkmetbasilicaleopstanduitde4 de eeuw,opgetrokkeningotischestijlmaarmetbehoudvan deonderbouwvanderomaanse toren uit de eerste helft van de 3 de eeuw en een classicistische westgeveluit779. Tervurengroeideuittoteengeliefdehertogelijkeverblijfplaats.Indeonmiddellijkeomgevinglageen kleinewoonkerndiegeleidelijkuitgroeidetotcentrumnadattervurenomstreeks220vanhendriki devrijheidskeureontving.tijdensde4 de eeuwkendetervureneengrotebloeiperiode. Het beheer van de hertogelijke goederen werd toevertrouwd aan burggraven. De oudst gekende burggravenvantervurenwarendemelijns.vanafde4 de eeuwhaddendezeeeneigenwoonstmet bijhorende hoeve en landerijen in de Langhestraat, de huidige Brusselsesteenweg. De eigenlijke woonstwordtdoorgaansgeïdentificeerdalshethoog$huys,eenpanddatopdelocatievanhetoude gemeentehuisenhetaanpalende9 de Weeuwsewinkelpandzougestaanhebben 6.Debijhorendehoeve wordthierrechttegenovergesitueerd,opdeplaatsvanhethuidigehof$van$melijn.hoeveenwoning bleventothetbeginvande6 de eeuwdeeluitmakenvandebezittingenvandeburggraven. DehuidigeBrusselsesteenwegiseenoudeuitvalswegvanuithetcentruminwestelijkerichtingvia OudergemnaarBrussel.DesteenwegbestondvoorheenuitdeLanghestraatindedorpskernende Steenweg$op$Brusselbuitendekernenwerdcirca730aangelegdalseenrechtegekasseide steenwegomhethertogenkasteelrechtstreeksmetbrusselteverbinden 7. Op de Centrale Archeologische Inventaris (CAI) (fig..4) zijn in de directe omgeving van het projectgebiedeenaantalhistorischegebouwenengekendearcheologischesitesweergegeven: CAI592:DeSintWJanWEvangelistkerk 8 CAI3239:HetkasteelvandeHertogenvanBrabant 9 CAI3236:De7 de WeeuwseSintWHubertuskapel

15 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren CAI862:Eenlaatmiddeleeuwsepastorijmetrestenvaneenstratigrafischoudergebouw. CAI3235:Deeersteparochiekerk,deSintWJanDeDoperkerk.Erwerdenookvlakgravenaangetroffen 2. CAI590:EenlossevondstvanRomeinsaardewerk 3. Op enkele locaties, weergegeven met de vergunningsnummers 204/227, 200/257, 202/474, 203/507,202/57en202/473,werdenarcheologischevooronderzoekenuitgevoerdzonderdat hierbijeenvervolgonderzoekgeadviseerdwerd. Binnendegrenzenvanhetprojectgebiedwerdin203eenarcheologischeprospectiemetingreepin debodemuitgevoerddoorstudiebureauarcheologiebvba 4.Hierbijwerdongeveerdehelftvanhet 250m 2 groteoppervlakonderzochtdoormiddelvantweeproefsleuveneneenproefputje.daarbij werdenkuilenuitdelatemiddeleeuwen(gedateerdopbasisvanaardewerk)enrecenterekuilenuit wellichtde9 de eeuwaangetroffen.omdatslechtseenbeperktdeelvanhetterreinbeschikbaarwas voor onderzoek en het feit dat sporen van een laatmiddeleeuwse landelijke context werden aangetroffen,werdin203bijkomendarcheologischvooronderzoekgeadviseerdnaafbraakvande aanpalendegebouwen. HetHof$van$MelijnisnietopgenomenindeCAI.Vermoedelijkwashetoorspronkelijkeengesloten hoeveuitde8 de eeuw 5.Hetgebouwissinds5februari963alsmonumentbeschermd 6. DetotvandaagbewaardevolumesvanHoeveMelijn,deeigenlijkeboerenwoningenaansluitende stallingenliggentenoostenvaneenlanggestrekt,gekasseiderfdatzowelviadebrusselsesteenweg als via de Melijndreef toegankelijk is. De ontstaansgeschiedenis van het Hof$ van$ Melijn is vrij onduidelijk 7.Deoudstgekendevermelding"thofvanMelijn"zouteruggaantothetcijnsboekvan325 met als eerste gekende eigenaar Dominus Godefridus Crupelandt. In 733 werd de hoeve sterk geteisterddoorbrandwaarnaherstellingswerkenvolgden. Op de Ferrariskaart (77W778) staat de hoeve als een bijna gesloten geheel afgebeeld, met landbouwgrond ten noorden ervan (fig..5). Op de Atlas der Buurtwegen (84), de Vandermaelenkaart (846W854) en de Poppkaart (842W879) lijkt deze configuratie behouden te blijven,metenigszinsgewijzigdebouwvolumes(fig..6t.e.m..8). BinnenhetprojectgebiedzelfenlangsdeBrusselsesteenwegstondopdeFerrariskaarteengebouw weergegeven mettenoostenennoordenervanlandbouwgrond. Op de Atlas der Buurtwegen, de Vandermaelenkaart en de Poppkaart is de strook langs de Brusselsesteenweg binnen het projectgebieddichtgebouwd,derestvanhetterreinisvolledigleeg Smeets M. & Vander Ginst V. 203: Archeo@rapport$ 64.$ Het$ archeologisch$ vooronderzoek$ aan$ de$ Brusselsesteenweg$te$Tervuren,KesselWLo,25W

16 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig..4:UittrekseluitdeCAImetsitueringvanhetprojectgebied 8. Fig..5:UittrekseluitdeFerrariskaartmetsitueringvanhetprojectgebied

17 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig..6:UittrekseluitdekaartvanBuurtwegenmetsitueringvanhetprojectgebied 20. Fig..7:UittrekseluitdeVandermaelenkaartmetsitueringvanhetprojectgebied

18 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig..8:UittrekseluitdePoppkaartmetsitueringvanhetprojectgebied 22..4Onderzoeksopdrachtenvraagstellingen Hetdoelvandezeprospectiemetingreepindebodemiseenarcheologischeevaluatievanhetterrein. Hierbijmoetenminimaalvolgendeonderzoeksvragenbeantwoordworden: W Zijnersporenaanwezig? W Zijndesporennatuurlijkofantropogeen? W Hoeisdebewaringstoestandvandesporen? W Makendesporendeeluitvanéénofmeerderestructuren? W Behorendesporentotéénofmeerdereperiodes? W Welkeaspectenverdienenbijzondereaandachtbijeeneventueelvervolgonderzoek? W Watisdestratigrafievandesite? W ZijnersporendiegerelateerdkunnenwordenaanhetHofvanMelijn? W WatisdefunderingsdiepteenWvormvanhetHofvanMelijn?

19 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Hoofdstuk2 Werkmethode Ondanksdevoorafgemaakteafsprakenmetaannemerenarchitectwashetterreinnietvrijopde datumvanuitvoervanhetarcheologischvooronderzoek.degebouwenwarenwelgeslooptmaarhet puinwasnietafgevoerd(fig.2.en2.2). Erwerdbeslistommaximaalsleuvenaanteleggenopdeplaatsenwaargeenpuinlagendievoorde kraanbereikbaarwaren.zowerdeensleufgetrokkenvertrekkendineenouderekelderaandezijde vandebrusselsestraatenafbuigendtussen2hopenpuinnaardewerfwegtoeeneentweedesleuf naastdezewerfweg(fig.2.3ensleufen2opfig.2.4). Sleuf2bleekvolledigverstoordtezijnmetrecentbouwpuin(fig.2.5).Insleufdaarentegenwerden 3bodemsporenmetonderlingeoversnijdingenaangetroffen. Deze werden opgeschaafd, gefotografeerd en beschreven 23. Twee sporen (S2 en S3) werden gecoupeerd om de diepte, aard en bewaringstoestand te achterhalen. De spoorvullingen werden gescreend op de aanwezigheid van metalen voorwerpen met behulp van een metaaldetector. Artefactenwerdenpercontextingezameldenverpakt.Decontourenvandeproefsleuven,delocatie vandeprofielputten,desporenendemaaiveldhoogteswerdeningemetenmetbehulpvaneengpsw toestel.ookdecontourenvandeouderekeldersaandezijdevandebrusselsestraateneenrecente betonnenkelderaandenoordzijdevanhetterreinwerdeningemeten(geelopfig.2.6). Deplannenvanhetin203uitgevoerdevooronderzoekophetterreinwerdentevenssamengevoegd metdehuidigeplannen(fig.2.6). Fig.2.:Zichtophetnoordenvanhetterrein. 23 Voordebeschrijvingvandeindividuelesporenwordtverwezennaardesporeninventaris(bijlage3).

20 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig.2.2:Zichtophetzuidenvanhetterrein Fig.2.3:Sleuf. 2

21 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig.2.4:Hetsleuvenplan. 3

22 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig.2.5:Sleuf2. 4

23 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig.2.6:Hetsleuvenplanmetderesultatenvanhetvooronderzoekin203toegevoegd. 5

24 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren 6

25 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Hoofdstuk3 Analyse 3.Lithostratigrafischeenbodemkundigeopbouw Het projectgebied ligt in een bebouwde zone (OB) en is bijgevolg niet gekarteerd (fig. 3.). In de omgevingkomenondermeeraba0(b)w,abawenabp(c)wgrondenvoor.abawgrondenzijndroge,niet gleyige leemgronden. Aba0(b)Wgronden hebben een dikke AWhorizont en een gevlekte textuur BW horizont.abawgrondenzijnleemgrondenmettextuurwbhorizonteneendunneawhorizont(minder dan40cm).eenabp(c)iseendrogeleembodemzonderprofielontwikkeling,meteenbedolventextuur BWhorizontopminderdan80cmdiepte 24. Het onderzoeksgebied ligt op een hoogte tussen 74 en 77 m TAW. Het oppervlak helt af naar de Broekstraatinhetnoordentoe(fig.3.2).DeafwateringgebeurtviadeVoerdieopca.300mtenoosten vanhetprojectgebiedstroomt.dezebehoorttothetdijlebekken. Inhetaangelegdebodemprofielinsleufwerdenonderdepuinigelaagvandeafbraakvandekelder ()tweehorizontenindenatuurlijkebodemwaargenomen(2en3opfig.3.3enfig.3.6). Fig.3.:Bodemkaartmetaanduidingvanhetprojectgebied Baeyensl.959:Bodemkaart$van$België.$Verklarende$tekst$bij$het$kaartblad$Tervuren$02$E,Gent,22W23,

26 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig.3.2:Digitaalhoogtemodelmetweergavevandewaterlopenindeomgevingvanhet projectgebied Fig.3.3:Profielinsleuf. 8

27 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren 3.2Hetsporen(envondstenbestand AandezuidzijdevanhetterreinlangsdeBrusselsestraatbevindenzichkeldersmetnaastrecentere verbouwingeneenoudere,mogelijkpostmiddeleeuwsekern.hetbetreftbakstenenkeldersmetnog aanzettenvanreedsverwijderdegewelven(fig.3.4).eendeelvandekeldersisinonregelmatiggekapte blokkennatuursteenopgetrokken(fig.3.5).insleuf,aangelegdaandezuidzijdevanhetterreinen gedeeltelijkineenkelder,werden3kuilenaangetroffen,metonderlingeoversnijdingen(fig.3.6). Negen kuilen (S, S2, S3, S5, S8, S9, S, S2 en S3) kenmerken zich door een gelijkaardige, vrij homogene,grijzevullingmethoutskoolwenbaksteenspikkelseneeneerdervrijdiffuseaflijning(fig. 3.7en3.8).EnkelkuilS5werdvolledigindesleufaangesneden.Hetbetrefteenredelijkkleine(70x60 cm),ovalekuil.deoverigekuilenbevondenzichslechtsgedeeltelijkindeaangelegdesleuf.kuils9 oversnijdtkuils8.kuilsoversnijdtkuils2. IndevullingvankuilS8werdeenwandscherfingrijsaardewerkaangetroffeneneenrandscherfineen lichtoranjerozebaksel,mogelijkinzogenaamdbrunssumwschinfeldaardewerk.devullingvans9bevat eenwandscherfinroodgeglazuurdaardewerk.devullingvankuilsbevateenfragmentvaneen wellichtlensvormigebodemscherfingrijsaardewerkmetdeaanzetvaneenuitgeknepenstandvinen drie bijpassende kleine wandscherven, drie kleine randscherfjes en één wandscherfje in grijs aardewerk.devullingvankuils2bevat5wandscherveningrijsaardewerk Twee van deze kuilen werden gecoupeerd. Kuil S2 betreft een ca. 47 cm diep bewaarde kuil met redelijk rechte wanden en een redelijk rechte bodem (fig. 3.9). In de vulling werden 0 kleine wandscherfjesen2kleinerandscherfjesingrijsaardewerkaangetroffeneneenzeerkleinscherfjein steengoeduitsiegburg. KuilS3iseenredelijkkleine,rondekuilmeteengrijze,houtskoolrijkevullingdiedeelsindesleuf aangesnedenwerd.incoupebetreftheteenca.62cmdiepbewaarde,komvormigekuil(fig.3.0).de vullingbevateenscherfinsteengoeduitlangerweheentweeaaneenpassendefragmentenvaneen wellichtvlakkebodemingrijsaardewerk. KuilS4,eenovalepuinkuilmeteenbaksteenrijke,lichtbruinevulling,oversnijdtkuilS3.Indevulling werdeenrandscherfjein porselein aangetroffen.de kuilen S6, S7 en S0 hebben een bruingrijze, puinrijkevullingenbevindenzichgrotendeelsbuitendeaangelegdesleuf.kuils0oversnijdtkuils9 enwordtoversnedendooreenrecenteverstoring(grijsopfig.3.6). DevullingvankuilS6bevateenwandscherfinfaience.DevullingvankuilS7bevattweerandscherven ingrijsaardewerk,eenwandscherfinroodaardewerkeneenfragmentvaneenbodemscherfinrood geglazuurdaardewerkvanwellichteenkookvormmetéénbewaardnietwbijgewerktmassiefpootje. DevullingvankuilS0bevatnaasteenrandscherfingrijsaardewerkeenwandscherfmetdeaanzet vaneenoorinroodgeglazuurdaardewerkeneenwandscherfinroodgeglazuurdaardewerk. 9

28 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig.3.4:Bakstenenkelders. Fig.3.5:Natuurstenenmuur. 20

29 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig.3.6:Sleuf2. Fig.3.7:KuilS. 2

30 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig.3.8:KuilS8. Fig.3.9:CoupevankuilS2. 22

31 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig.3.0:CoupevankuilS3. 23

32 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren 24

33 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Hoofdstuk4 Synthese 4.Interpretatieendatering DekeldersaandezuidzijdevanhetterreinlangsdeBrusselsesteenwegzijngefaseerdaangelegd,met naast enkele recente aanpassingen voornamelijk bakstenen muren en een kern in gekapte natuurstenen.wellichtgaateendeelvandekeldersterugopeenoudere,mogelijkpostmiddeleeuwse kern.debrusselsesteenwegiseenoudeuitvalswegvanuithetcentrumvantervurennaarbrussel.het gedeeltevandehuidigesteenweginhetcentrumwastentijdevandeferrariskaart(77w778)bijna volledigvolgebouwd.depandentenoostenentenzuidenvanhetprojectgebied(hethof$van$melijn enhethoog$huys,)zoudenbovendienteruggaantotde4 de eeuw. Indeaangelegdesleufinentennoordenvandezekelderswerden3kuilenaangetroffendiezich tennoordenvandekeldersconcentreren.mogelijkheeftdeaanlegvan(delenvan)dekeldersde grondsporenterhoogtevandekeldersgedeeltelijkvernield. Indestratigrafischoudstekuilenmetdehomogenegrijzevulling(S,S2,S3,S5,S8,S9,S,S2en S3)komtoverwegendgrijsaardewerkvoor.Opbasisvanhetaangetroffenvondstmateriaalkaneen globaledateringvandezesporenindelatemiddeleeuwen(4 de W5 de eeuw)aangehoudenworden.in desleufdiein203nettenwestenvanhethofvanmelijnaangelegdwerd,bevondenzichgelijkaardige kuilen. Deoverigekuilen(S4,S6,S7enS0)indeaangelegdesleufhebbeneeneerderbruineenpuinrijkere vullingen lijken recenter te zijn, met een mogelijke datering in de postmiddeleeuwseperiode. De kuilens4ens0oversnijdenrespectievelijks3ens9,kuilenmethomogenegrijzevullingen. Op basis van het recent uitgevoerde proefsleuvenonderzoek, met weliswaar slechts een beperkte beschikbareoppervlaktetebeschikking,incombinatiemetderesultatenvanhetin203uitgevoerde proefsleuvenonderzoek, lijkt zich ten westen van het Hof$ van$ Melijn een concentratie van laatmiddeleeuwse (4 de /5 de Weeuwse) kuilen te bevinden. In de aangelegde sleuven kunnen geen structuren worden herkend. Mogelijk echter houden de sporen verband met de 4 de Weeuwse bewoningdieaandeoorsprongvanhet8 de WeeuwseHof$van$Melijnzouliggen. 4.2Beantwoordingonderzoeksvragen Zijn$er$sporen$aanwezig?$$ Zijn$de$sporen$natuurlijk$of$antropogeen?$$ Hoe$is$de$bewaringstoestand$van$de$sporen?$$ Maken$de$sporen$deel$uit$van$één$of$meerdere$structuren?$$ Behoren$de$sporen$tot$één$of$meerdere$periodes?$ Deaangelegdesleufnaastdewerfweg(sleuf2)bleekvolledigverstoordtezijn. Insleufdaarentegenwerden3gaafbewaardekuilenmetonderlingeoversnijdingenaangetroffen. Hiervankenmerken negenkuilenzichdooreenredelijkhomogene,grijzevulling.deze sporenzijn gelijkaardig aan de kuilen die in 203 in de sleuf ten westen van het Hof van Melijn werden aangesneden.indeaangelegdesleuvenkoningeenvanbeidegevalleneenuitspraakwordengedaan overhetvoorkomenvanstructuren.opbasisvanhetaangetroffenvondstmateriaalkaneenglobale dateringvandezesporenindelatemiddeleeuwen(4 de W5 de eeuw)aangehoudenworden. 25

34 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Deoverigeviersporeninsleuflijkeneerderindepostmiddeleeuwseperiodetesituerentezijn. NaastdegrondsporenwerdenaandezijdevandeBrusselsesteenwegtevenskeldersaangetroffenmet eenwellichtoudere(postmiddeleeuwse)kern. Welke$aspecten$verdienen$bijzondere$aandacht$bij$een$eventueel$vervolgonderzoek?$ Wat$is$de$stratigrafie$van$de$site?$ Zijn$er$sporen$die$gerelateerd$kunnen$worden$aan$het$Hof$van$Melijn?$ Deoudsteaangetroffengrondsporenzijnouderdanhethuidige8 de WeeuwseHof$van$Melijn.Dekern vanhethofzouevenwelteruggaantotde4 de eeuw.omtekunnenantwoordenopdevraagofereen verbandismetdeaangetroffensporeniseenvervolgonderzoeknoodzakelijk. Geletopdeouderdomvandeverspreidaangetroffenlaatmiddeleeuwsekuileninhetcentrumvan Tervuren wordt een vervolgonderzoek geadviseerd op het gedeelte van het terrein tussen de Brusselsesteenweginhetzuiden,dePootestraatinhetwesten,debetonnenkelderinhetnoordenen hethofvanmelijninhetoosten(groenopfig.4.).hetbetrefteenoppervlaktevan642m 2.Erkan inéénvlakgewerktworden. Ookdeopbouwendefaseringvandekeldersaandestraatzijde(Brusselsesteenweg)verdientnader onderzoek.mogelijkbetrefthetrestantenvandebebouwingweergegevenopdeferrariskaart. Indien de percelen 43E2 en 43D2 mee in ontwikkeling gebracht worden (de structuren op deze percelenzijnmeegesloopt)wordtaanbevolenomdezetevensmeetenemeninhetarcheologisch vervolgonderzoek. AangeziendekansbestaatdaterwaterWenbeerputtenwordenaangetroffen,dientteworden voorzieninvoldoendebudgetvoorbemonsteringenanalysemethetoogopbotanischemacroresten en,bijdewaterputten,palynologie.indezewaterwenbeerputtenkunnenmogelijkookdierlijke restenaangetroffenwordendiemeerinformatiekunnenbiedenoverhetvoedingspatroonvande toenmaligebewoners.tevensdienttewordenvoorzieninvoldoendebudgetvoor4cwdateringen omeventueelmurenenfunderingentehelpendateren. In203konwordenvastgestelddatdefunderingvandewestmuurvanhethof$van$Melijntotopeen dieptevan82cmonderhetmaaiveldreiktenslordigisopgebouwdmetgekapteenongekapte blokkenkalkzandsteenmetzandmortel. $ 26

35 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Fig.4.:Geselecteerdezonevoorarcheologischvervolgonderzoek. 27

36 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren 28

37 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren Hoofdstuk5 Besluit Conformart.4 2vanhetDecreethoudendeBeschermingvanhetArcheologischPatrimoniumvan30 juni993(b.s ),gewijzigdbijdecreetvan8mei999(b.s ),28februari2003 (B.S ),0maart2006(B.S ),27maart2009(B.S )en8november20 (B.S )zijndeeigenaarendegebruikerertoegehoudendearcheologischemonumentendie zichophungrondenbevindentebewarenentebeschermenenzevoorbeschadigingenvernielingte behoeden. Wegensdeplannenvooreenwooninbreidingsprojectwordeneventuelearcheologischewaardenin deondergrondbedreigd.daaromwerdeenarcheologischeevaluatievanhetterreinuitgevoerddoor middelvaneenproefsleuvenonderzoek.uitderesultatenvanhethuidigeveldwerk,incombinatiemet hetin203uitgevoerdevooronderzoekopeenanderdeelvanhetterrein,bleekdaterzichbedreigde archeologische waarden bevinden binnen de grenzen van het projectgebied. Er werden dan ook aanbevelingengeformuleerdvooreventueelverderarcheologischonderzoek. het$decreet$van$30$juni$993$houdende$bescherming$van$het$archeologisch$patrimonium,$ gewijzigd$bij$de$decreten$van$8$mei$999,$28$februari$2003,$0$maart$2006,$27$maart$2009$en$ 30$ juni$ 993$ houdende$ de$ bescherming$ van$ het$ archeologisch$ patrimonium,$ gewijzigd$ bij$ besluiten$ van$ de$ Vlaamse$ Regering$ van$ 2$ december$ 2003,$ 23$ juni$ 2006,$ 9$ mei$ 2008,$ 4$ december$2009,$$april$20$en$0$juni$20 van toepassing, meer bepaald voor de bepalingen over de meldingsplicht van eventuele toevalsvondstentijdenshetverdereverloopvandewerken. 29

38 HetarcheologischvooronderzoekaandeBrusselsesteenwegteTervuren 30

39 Het archeologisch vooronderzoek aan de Brusselsesteenweg te Tervuren Bijlage Sporeninventaris Afkortingen: Aflijning/Bewaring: Kleur: Kleur: Textuur/Materiaal: Bijmenging/Mortel: Vondsten: Re Ze S D Sl Go Var Nat Redelijk Zeer Scherp Diffuus Slecht Goed Variabel Niet af te lijnen L- Licht D- Donker Br Gl Go Gr Or Rd Wt Zw Bl Pr Rz Bruin Geel Groen Grijs Oranje Rood Wit Zwart Blauw Purper Roze gevl. gelg. gebr. hom. het. m. met k. kern r. rand vl. sp. lg. lgs. br. fi. to. wi. le. gevlekt gelaagd gebrokkeld homogeen hetrogeen vlekken spikkels lagen laagjes brokken fibers tongen wiggen lenzen Sommige afkortingen zoals kleur en textuur worden ook gebruikt bij de beschrijving van de mortel. Re Ze Za Ha Va Lo Z L K V Redelijk Zeer Zacht Hard Vast Los Zand Leem Klei Veen AM Asmortel Be Beton Bio Bioturbatie Bo Bouwceramiek BS Baksteen Ce Cement CeM Cementmortel DKS Doornikse KS Fe IJzerconcreties Fe-slak IJzerslak FeZS IJzerzandsteen Glau Glauconiet HK Houtskool Hu Humus K Kalk KM Kalkmortel KS Kalksteen KW Kwarts KZM Kalkzandmortel KZS Kalkzandsteen LS Leisteen Me Mergel Mg Mangaan NS Natuursteen SK Steenkool TG Tegel TM Trasmortel VL Verbrande leem ZM Zandmortel ZS Zandsteen An Bo Ce Fa Fl Gl Ku Le Li Me Mu Na Pi St Andere Bouwceramiek Ceramiek Faunaresten Floraresten Glas Kunststof Leder Litisch materiaal Metaal Munt Natuursteen Pijpaarde Staalname

40 Het archeologisch vooronderzoek aan de Brusselsesteenweg te Tervuren Spoor Proefsleuf Vlak Aard Vorm / Verband Aflijning / Bewaring Kleur Textuur / Materiaal LxBxH (cm.) Bijmenging / Mortel Vondsten (Bewaarde) afmetingen LxBxH (cm.) Datering Opmerkingen Kuil Ovaal ReS Gr ReHaVa Z>L HK, HK 26x56x Deels in putwand 2 Kuil Ovaal ReD Gr ReHaVa Z>L HK, BS, KZM Ce, 02x87x Onbepaald Deels in putwand 3 Kuil Niet zichtbaar ReD gevl. DGr-Gl ReHaVa Z>L HK, BS 200x80x Onbepaald Deels in putwand 4 Kuil Ovaal ReD LBr ReHaVa Z>L BS, BS, BS Ce 00x90x Onbepaald 5 Kuil Ovaal ReD DGr ReHaVa Z>L HK 70x60x Onbepaald 6 Kuil Ovaal ReD DBr-Gr ReHaLo Z>L BS, KZM, BS Ce 20x50x Onbepaald Deels in putwand 7 Kuil Ovaal ReD DBr-Gr HK, BS, KZM Ce, 250x20x Onbepaald Deels in putwand 8 Kuil Ovaal ReS LGr ReHaVa Z>L HK, BS, KZM Ce, 200x80x Onbepaald Deels in putwand 9 Kuil Rechthoekig ReS Gr-Br ReHaVa Z>L HK, BS Ce 40x90x Onbepaald 0 Kuil Rechthoekig ReS DGr-Br ReHaVa Z>L HK, BS, KZM Ce, 200x50x Onbepaald Deels in putwand Kuil Ovaal ReD LGr ReHaVa Z>L HK, BS Ce, 320x90x Onbepaald Deels in putwand 2 Kuil Onregelmatig ReD gevl. LGr-Gl ReHaVa Z>K HK, BS, KZM Ce 220x200x Onbepaald Deels in putwand 3 Kuil Ovaal ReD DGr-Zw HK, BS Ce, 20x60x Onbepaald Deels in putwand 2

41 Het archeologisch vooronderzoek aan de Brusselsesteenweg te Tervuren Bijlage 2 Vondsteninventaris Totaal: 42 Spoorinformatie Spoornummer Spoortype Depositietype Datering Vulling N MAE M (gr) 2 Kuil 8 Ceramiek Materiaal Vorm Datering Opmerkingen Rand Wand Bodem Additieven Arch. vol S2-Ce52 Wielgedraaid (P)ME reducerend gebakken S2-Ce53 Wielgedraaid Steengoed Steengoed uit Siegburg Spoorinformatie Spoornummer Spoortype Depositietype Datering Vulling N MAE M (gr) 4 Kuil Ceramiek Materiaal Vorm Datering Opmerkingen Rand Wand Bodem Additieven Arch. vol S4-Ce55 Wielgedraaid Porcelein Spoorinformatie Spoornummer Spoortype Depositietype Datering Vulling N MAE M (gr) 6 Kuil Ceramiek Materiaal Vorm Datering Opmerkingen Rand Wand Bodem Additieven Arch. vol S6-Ce54 Wielgedraaid Tinglazuur (maj/fai) Spoorinformatie Spoornummer Spoortype Depositietype Datering Vulling N MAE M (gr) 7 Kuil 4 Ceramiek Materiaal Vorm Datering Opmerkingen Rand Wand Bodem Additieven Arch. vol S7-Ce52 Wielgedraaid (P)ME reducerend gebakken S7-Ce5 Wielgedraaid (P)ME oxiderend gebakken 2 Spoorinformatie Spoornummer Spoortype Depositietype Datering Vulling N MAE M (gr) 8 Kuil 2 Ceramiek Materiaal Vorm Datering Opmerkingen Rand Wand Bodem Additieven Arch. vol S8-Ce52 Wielgedraaid (P)ME reducerend gebakken S8-Ce5 Wielgedraaid (P)ME oxiderend Mogelijk in Brunssumschinveld gebakken aardewerk 3

42 Het archeologisch vooronderzoek aan de Brusselsesteenweg te Tervuren Spoorinformatie Spoornummer Spoortype Depositietype Datering Vulling N MAE M (gr) 9 Kuil Ceramiek Materiaal Vorm Datering Opmerkingen Rand Wand Bodem Additieven Arch. vol S9-Ce5 Wielgedraaid (P)ME oxiderend gebakken Spoorinformatie Spoornummer Spoortype Depositietype Datering Vulling N MAE M (gr) 0 Kuil 3 Ceramiek Materiaal Vorm Datering Opmerkingen Rand Wand Bodem Additieven Arch. vol S0-Ce52 Wielgedraaid (P)ME reducerend gebakken S0-Ce5 Wielgedraaid (P)ME oxiderend gebakken 2 Spoorinformatie Spoornummer Spoortype Depositietype Datering Vulling N MAE M (gr) Kuil 5 Ceramiek Materiaal Vorm Datering Opmerkingen Rand Wand Bodem Additieven Arch. vol S-Ce20 Wielgedraaid 3 5 Spoorinformatie Spoornummer Spoortype Depositietype Datering Vulling N MAE M (gr) 2 Kuil 5 Ceramiek Materiaal Vorm Datering Opmerkingen Rand Wand Bodem Additieven Arch. vol S2-Ce52 Wielgedraaid (P)ME reducerend 5 5 gebakken Spoorinformatie Spoornummer Spoortype Depositietype Datering Vulling N MAE M (gr) 3 Kuil 2 Ceramiek Materiaal Vorm Datering Opmerkingen Rand Wand Bodem Additieven Arch. vol S3-Ce52 Wielgedraaid (P)ME reducerend gebakken S3-Ce53 Wielgedraaid Steengoed 4

43 Het archeologisch vooronderzoek aan de Brusselsesteenweg te Tervuren Bijlage 3 Fotoinventaris Vergunningsnummer (F)oto, (O)verzicht, (PR)ofiel, (V)lak, (C)oupe, (D)etail, (W)erkfoto, (V)ondst, OVERZICHT-FO Volgnummer (S)poor, (PR)profiel, (SL)euf, (W)erk(P)ut, (L)osse(V)ondst, (P)aleo(B)oring, (M)etaal(D)etectie, OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FC S6_S7-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FC S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S8-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S8-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S8-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S-FV S8_S9_S0-FV OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S-FV SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S-FV SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S-FV SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FV SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FV SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FV SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FV SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FV SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S2-FV SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S3-FC SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S3-FC SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S3-FC SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S3-FC SL-FO OVERZICHT-FO OVERZICHT-FO S3-FC SL-FO OVERZICHT-FO PR-FPR S3-FV SL-FO OVERZICHT-FO PR-FPR S3-FV SL-FO OVERZICHT-FO PR-FPR S3-FV SL-FO OVERZICHT-FO PR-FPR S3_S4_S5-FV SL-FO OVERZICHT-FO PR-FPR S3_S4_S5-FV SL-FO OVERZICHT-FO PR-FPR S3_S4_S5-FV SL-FO OVERZICHT-FO S2-FC S6_S7-FO SL-FO OVERZICHT-FO S2-FC S6_S7-FO SL-FO OVERZICHT-FO S2-FC S6_S7-FV SL-FO-23 5

44 Het archeologisch vooronderzoek aan de Brusselsesteenweg te Tervuren SL-FO WP2-FO WP2-FO WP2-FO-3 6

45 Het archeologisch vooronderzoek aan de Brusselsesteenweg te Tervuren Bijlage 4 Coupetekeninginventaris cm cm N S3 ZW S3 O Z S2 NW S2 O 7

46 Het archeologisch vooronderzoek aan de Brusselsesteenweg te Tervuren 8

47