Archeo(rapport!306!!! Het! archeologisch! vooronderzoek! aan! de! Populierenlaan! te! Sint(Pieters(Leeuw

Transcriptie

1 Archeo(rapport306 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint(Pieters(Leeuw MarjolijnvanderWaa,VanessaVanderGinstenMaartenSmeets Kessel(Lo,2015 StudiebureauArcheologiebvba

2

3 Archeo(rapport306 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint(Pieters(Leeuw MarjoleinvanderWaa,VanessaVanderGinst&MaartenSmeets Kessel(Lo,2015 StudiebureauArcheologiebvba

4

5 Colofon Archeo(rapport306 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSint(Pieters(Leeuw Opdrachtgever: ArthusNV Projectleiding: MaartenSmeets Leidinggevendarcheoloog: VanessaVanderGinst Auteurs: MarjolijnvanderWaa VanessaVanderGinst MaartenSmeets Foto sentekeningen: StudiebureauArcheologiebvba(tenzijandersvermeld) Opalleteksten,foto sentekeningengeldteenauteursrecht.zondervoorafgaandelijkeschriftelijke toestemming van Studiebureau Archeologie bvba mag niets uit deze uitgave worden vermenigvuldigd, bewerkt en/of openbaar gemaakt, hetzij door middel van webpublicatie, druk, fotokopie,microfilmofopwelkeanderewijzeook. D/2015/12.825/49 StudiebureauArcheologiebvba JozefWautersstraat6 3010KesselULo tel:0474/ fax:016/ ,StudiebureauArcheologiebvba

6

7 Administratievefiche Site SintUPietersULeeuw/Populierenlaan Locatie Provincie: VlaamsUBrabant, Gemeente: SintU PietersULeeuw,Deelgemeente:Ruisbroek, Straat:Populierenlaan Lambert72Ucoördinaten 9010:X:144402,15Y:164587, :X:144467,26Y:164554, :X:144467,73Y:164481, :X:144350,85Y:164480,19 Oppervlakteprojectgebied 1,8ha Kadastergegevens Afdeling: 2, Sectie: E, percelen: 642c, 643 en 646m,samenmetAfdeling7,SectieA,percelen: 36z2,36d3,38t5,38r5. Opdrachtgever Arthus NV, Antoon Catriestraat 8a, 9031 Drongen Vergunningsnummer 2015/352 Vergunningshouder VanessaVanderGinst Bijzonderevoorwaarden Zie bijzondere voorwaarden bij de vergunning vooreenarcheologischeprospectiemetingreep indebodem:sintupietersuleeuw,populierenlaan Termijnveldwerk 24U08U2015t.e.m.26U08U2015 Aardvandebedreiging Verkavelingvan1,8ha. Archeologischeverwachting Ophistorischekaartenisteziendathetgebied grotendeels ongerept bleef van intensieve bebouwing of landbouw, waardoor eventuele sporen in de grond een goede bewaringskans hebben.

8

9 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Inhoudstafel Inhoudstafel p.1 Hoofdstuk1 Inleiding p.3 1.1Algemeen p.3 1.2Beschrijvingvanhetonderzoeksgebied p.3 1.3Archeologischeenhistorischevoorkennis p.5 1.4Onderzoeksopdrachtenvraagstellingen p.8 Hoofdstuk2 Werkmethode p.9 Hoofdstuk3 Analyse p Lithostratigrafischeenbodemkundigeopbouw p HetsporenUenvondstenbestand p.14 Hoofdstuk4 Synthese p Interpretatieendatering p Beantwoordingonderzoeksvragen p.17 Hoofdstuk5 Besluit p.19 Bijlagen(CDUrom) Bijlage1:Sporeninventaris Bijlage2:Fotoinventaris Bijlage3:Profielinventaris Bijlage4:Bodemkundigeaspecten Bijlage5:Opgravingsplan 1

10 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw 2

11 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Hoofdstuk1 Inleiding 1.1Algemeen Wegens de plannen voor een verkaveling en ontwikkeling van het plangebied heeft Onroerend Erfgoed een archeologische prospectie met ingreep in de bodem opgelegd (vergunningsnummer 2015/352). Het terrein heeft een oppervlakte van 1,8 ha en is gelegen aan de Populierenlaan te Ruisbroek(SintUPietersULeeuw).Hetonderzochteterreinmaaktdeeluitvaneengrotereverkaveling waarvandeoverigepercelen niet werden meegenomen in dit onderzoek, maar in een latere fase alsnogonderzochtmoetenwordenconformhetadviesvanonroerenderfgoed.hetveldwerkwerd uitgevoerddoorstudiebureauarcheologiebvbaop24en25augustus Beschrijvingvanhetonderzoeksgebied Hetterreinisgelegenineenstedelijkecontext,inhetgehuchtZuun.Ditdorpligtopongeveer2km ten noordoosten van het dorpscentrum van SintUPietersULeeuw en is een deel van de Brusselse agglomeratie (fig. 1.1). Het onderzoeksgebied is 1,8 ha groot en wordt begrensd door de Populierenlaan in het westen en de Edward de Baerdenmaekerstraat in het oosten. De zuidelijke grenswordtgevormddooreenbegraafplaats.derivierdezennelooptopca.500mtenoostenvan hetonderzoeksgebiedenpercelena38t5ena38r5vanhetteonderzoekengebiedgrenzenaanhet KanaalBrusselUCharleroi. Fig.1.1:Uittrekselvandetopografischekaartmetsitueringvanhetprojectgebied 1. 1 Onderliggendekaartlaag: DOVVlaanderen;GDIMercatorNet. 2 Onderliggendekaartlaag: Geopunt(AGIV). 3

12 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Kadastraal is het gebied bekend als SintUPietersULeeuw afdeling 2, sectie E, percelen 642c, 643 en 646menafdeling7,sectieA,percelen36z2,36d3,38t5en38r5(fig.1.2).GeoUarcheologischsitueert hetprojectgebiedzichindearcheoregiovande(zand)leemstreek(fig.1.3). Fig.1.2:Uittrekselvanhetkadasterplanmeteensitueringvanhetprojectgebied 2. Fig.1.3:SitueringvanhetprojectgebiedbinnendeverschillendeVlaamsearcheoregio s 3. 2 Onderliggendekaartlaag: Geopunt(AGIV)

13 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw 1.3Archeologischeenhistorischevoorkennis In de databank van de Centrale Archeologische Inventaris (CAI) (fig. 1.4) zijn voor wat betreft de directeomgevingvanhetonderzoeksgebiedgeenvondstlocatiesbekend.binneneenstraalvan1km bevindenzichechterverscheidenevondstlocaties.cai6123encai6124liggentennoordwestenvan hetonderzoeksterreinenverwijzennaardehuidigeruïnevanhetkasteelvanwilder(cai6124)en devoormaligepriorijvankleinbijgaarden(cai6123).inhetnoordoostenvanhetonderzoeksterrein is een site uit de middenuromeinse tijd geïdentificeerd (CAI 3078), door le# Cercle# d'histoire# d'archéologie#et#de#folklore#d'uccle#et#environs#opgegravenin1968. Ten zuidoosten van het onderzoeksterrein, ingeklemd tussen het Kanaal BrusselUCharleroi en de rivier de Zenne, liggen verscheidene middeleeuwse vondstlocaties in de stedelijke context van Ruisbroek. De OnzeULieveUVrouwekerk (CAI 3278) dateert uit de late middeleeuwen en Kasteel de Helle (CAI 3276) uit de volle middeleeuwen. Ook uit de late middeleeuwen stamt een opperu en neerhofstructuur met toponiem Klein Kasteel (CAI 3279). Aan de huidige Fabrieksstraat ligt een (inmiddels verdwenen) site met walgracht, vermoedelijk eveneens te dateren in de late middeleeuwen(cai6320). Opzo n1kmtenoostenvanhetonderzoeksterreinsitueertzicheenvondstlocatievaneenromeinse tegula(cai3281). Fig.1.4:UittrekseluitdeCAImetsitueringvanhetprojectgebied 4. 4 Onderliggendekaartlaag: Geopunt(AGIV)&Onroerenderfgoed. 5

14 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Op de Ferrariskaart (1771U1778) (fig. 1.5), de Atlas der Buurtwegen (1841), de kaart van Vandermaelen (1846U1854) en de PoppUkaart (1842U1879) (fig. 1.6) is te zien dat het onderzoeksgebied aan het einde van de 18 de en gedurende de 19 de eeuw was ingenomen door landbouwgronden.debodemvanhetterreinbestaatuitvruchtbareleemopeenkleineverhogingin het landschap tussen enkele waterlopen. Deze omgeving moet aantrekkelijk zijn geweest voor menselijke bewoning, deels door het water in de buurt en de geschikte bodemgesteldheid voor landbouwdoeleinden. In het zuiden grenst het onderzoeksgebied aan een begraafplaats. Deze begraafplaats staat niet aangegeven op de historische kaarten, wat doet vermoeden dat het hier om een recente begraafplaats gaat. Wel is op de Ferrariskaart ter hoogte van de kruising van de BaerdemaekersstraatendeGrootUBijgaardenstraatUeenkleinekapeltezien. Fig.1.5:UittrekseluitdeFerrariskaartmetsitueringvanhetprojectgebied 5. 5 Onderliggendekaartlaag: Geopunt(AGIV). 6

15 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Fig.1.6:Uittrekseluitdeverschillendehistorischekaartenmetsitueringvanhetprojectgebied 6.Van bovennaaronder:deatlasderbuurtwegen(1841),kaartvanvandermaelen(1846u1854)ende PoppUkaart(1842U1879). 6 Onderliggendekaartlaag: Geopunt(AGIV). 7

16 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw 1.4Onderzoeksopdrachtenvraagstellingen Het doel van deze prospectie met ingreep in de bodem is een archeologische evaluatie van het terrein.hierbijmoetenminimaalvolgendeonderzoeksvragenbeantwoordworden: - Watisdebodemkundigeopbouwvanhetterrein:Welkezijndewaargenomenhorizonten? - Waardoorkanhetontbrekenvaneenhorizontverklaardworden? - Zijnertekenenvanerosie? - Inhoeverreisdebodemopbouwintact? - Isersprakevaneenofmeerderebegravenbodems? - Zijnersporenaanwezig? - Zijndesporennatuurlijkofantropogeen? - Hoeisdebewaringstoestandvandesporen? - Makendesporendeeluitvanéénofmeerderestructuren? - Behorendesporentotéénofmeerdereperiodes? - Kanopbasisvanhetsporenbestandindeproefsleuveneenuitspraakwordengedaanover deaardenomvangvanoccupatie? - Zijn er indicaties (greppels, grachten, lineaire paalzettingen,...) die kunnen wijzen op een inrichtingvaneenerf/nederzetting? - Zijnerindicatiesvoordeaanwezigheidvanfunerairecontexten?Zoja; 1. Hoeveelniveau szijnerteonderscheiden? 2. Watisdeomvang? 3. Komeneroversnijdingenvoor? 4. Watishet(geschatte)aantalindividuen? - Wat is de relatie tussen de bodem en landschappelijke context (landschap algemeen, geomorfologie,...)? - Kunnenarcheologischevindplaatsenintijd,ruimteenfunctieafgebakendworden? - Watisdevastgesteldeenverwachtebewaringstoestandvanelkearcheologischevindplaats? - Watisdewaardevanelkearcheologischevindplaats? - Wat is de potentiële impact van de geplande ruimtelijke ontwikkeling op waardevolle archeologischevindplaatsen? - Voor waardevolle archeologische vindplaatsen die bedreigd worden door de geplande ruimtelijkeontwikkelingendienietinsitubewaardkunnenblijven: 1. Wat is de ruimtelijke afbakening (in drie dimensies) van de zones voor vervolgonderzoek? 2. Welke aspecten verdienen bijzondere aandacht, zowel vanuit methodologie als aanpakvoorhetvervolgonderzoek? - Welkeaspectenverdienenbijzondereaandacht,zowelvanuitmethodologiealsaanpakvoor hetvervolgonderzoek? - Welkevraagstellingenzijnvoorvervolgonderzoekvanbelang? - Zijn er voor de beantwoording van deze vraagstellingen natuurwetenschappelijke onderzoeken nodig? Zo ja, welke type staalnames zijn hiervoor noodzakelijk en in welke hoeveelheid? 8

17 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Hoofdstuk2 Werkmethode Het terrein van 1,8 ha moest onderzocht te worden met sleuven van vier meter breed in een geschranktpatroon.eendeelvanhetterreindiendeechternietonderzochttewordenwaardoorde effectiefonderzochteoppervlakteslechtsca.1,4habedroeg.hetbetrefteenbestaandparkjemet haag en een talud. Aangezien een deel van het terrein reeds verstoord was en er geen sporen aangetroffenwerden,werddewerkmethodeinoverlegmetdeheerbrionvanonroerenderfgoed aangepast. Er werd van vier meter brede sleuven overgegaan tot de aanleg van parallelle proefsleuven van 2 m breed. Sleuven 13 en 14 werden telkens uitgebreid met een kijkvenster in noordelijkerichting(fig.2.1).intotaalwerdeenoppervlaktevan1650m 2 onderzocht(fig.2.2).dit komtovereenmet12,03%vandetotalebeschikbareoppervlakte(1,3874ha)vanhetprojectgebied. Devereistedekkingsgraadvan12,5%werdnietgehaald,maardatkanwordenverantwoorddoorde afwezigheidvanarcheologischrelevantesporen. Fig.2.1:Hetsleuvenplan. Aanhetbeginvanelkesleufwerdeenprofielputgemaaktenbeschrevendooreenarcheoloog.Twee bodemprofielen(profielen11en12)werdendoordebodemkundigebeschreven(bijlage4).detwee aangetroffen bodemsporen werden opgeschaafd, gefotografeerd en beschreven. Spoor 2 werd gecoupeerdomdediepte,aardenbewaringstoestandteachterhalen.desporenwerdenbijkomend 9

18 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw met een metaaldetector onderzocht. De contouren van de proefsleuven, de locatie van de profielputten,desporenendemaaiveldhoogteswerdeningemetenmetbehulpvaneengpsutoestel. 10

19 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Hoofdstuk3 Analyse 3.1Lithostratigrafischeenbodemkundigeopbouw Hetonderzoeksgebiedsitueertzichopeenhoogtevanongeveer32mTAW.(fig.3.1).Topografisch gezien is het onderzoeksterrein gelegen op een lichte verhoging in het landschap, met de lager gelegen valleien van de Zuunbeek in het westen en die van de Zenne in het oosten. Het kanaal BrusselUCharleroiloopttussendezetweewaterlopenenligtopeenafstandvanca.100mtenoosten vanhetonderzoeksgebied. Fig.3.1:UittrekselvanhetDigitaalHoogtemodel(DHM)metwaterlopenensitueringvanhet projectgebied 7. BinnendegrenzenvanhetprojectgebiedkomenvolgensdebodemkaartAbpUgrondenvoor(fig.3.2). DeserieAbpbetreftgrondenopleemenomvatgoedgedraineerdegrondenoplemig,colluviaalof alluviaalmateriaal 8.ColluviaalmateriaalbinnendeAbpUseriebevatkleine,blekeoflichtgrijzevlekken vanlichtofzandigleem.doorgaansheefthetlemigmateriaalvanalluvialeoorsprongonderandere eenhogerkleigehaltedanhetlemigcolluviaalmateriaal,maarinsmallebeekvalleienzoalsdievande Zuunbeekishetonderscheidtussenlemigalluviumofcolluviumzeermoeilijktemaken.Dezezijn 7 Onderliggendekaartlaag: Geopunt(AGIV). 8 Louis, A Bodemkaart# van# België.# Verklarende# tekst# bij# het# kaartblad# Halle# 101E. Centrum voor Bodemkartering

20 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw dan ook niet van elkaar gescheiden op de bodemkaart 9. AbpUgronden worden beschouwd als een goedelandbouwgrondennemeninhetgolvendoudakkerlandtenwestenvandezennebetrekkelijk groteoppervlaktenin 10. Fig.3.2:Bodemkaartmetaanduidingvanhetprojectgebied 11. Opbasisvanderesultatenvandeterreinwaarnemingenkanhetprojectgebiedwordenopgedeeldin tweezones(fig.3.7):eenverstoordezoneopakkerlandeneenbeterbewaardezoneopbraakliggend grasland. In wat volgt worden twee profielen één uit elke zone ter illustratie summier beschreven. Profiel11uitsleuf12(fig.3.3)ligtindebeterbewaardezone(fig.2.1)enisuitgebreidbeschrevenen geïnterpreteerd door bodemkundige Ludo Fockedey 12. Binnen dit profiel is een vrij dik colluviaal pakket (80 cm) te zien, met daaronder de horizonten zoals ze werden gevormd in hun oorspronkelijkeafzetting 13.InditprofielisdeEhorizontmogelijknogvooreendeelbewaard,met daaronderkalkrijkeloess. Profiel 1 uit sleuf 1 (fig. 3.4) wordt hier beschreven en afgebeeld ter illustratie van de meer verstoordeakkerbouwzone.indebovenstelaagcolluviumzijnhiertotopeendieptevan80cmgrote 9 Louis, A Bodemkaart# van# België.# Verklarende# tekst# bij# het# kaartblad# Halle# 101E. Centrum voor Bodemkartering Ibidem. 11 Onderliggendekaartlaag: Geopunt(AGIV). 12 Inbijlage4Bodemkundige#aspecten#van#het#proefsleuvenonderzoek. 13 Zievooreengedetailleerdebeschrijvingvandelagenbijlage3. 12

21 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw zwarte strookvormige verkleuringen te zien. Waarschijnlijk zijn deze voren het gevolg van landbouwactiviteiten,diehieropeenintensereschaalplaatsvondendanindegraslandzone. Fig.3.3:Bodemprofiel11indezonevan braakliggendgrasland. Fig.3.4:Bodemprofiel1indezonevanhet akkerland. 13

22 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw 3.2Hetsporen(envondstenbestand Er werden in totaal twee sporen geregistreerd (fig. 3.5). Spoor 1 wordt op basis van de scherpe aflijningbeschouwdalseenrecentepaalkuil(fig.3.6).spoor2bleeknacoupeeennatuurlijkspoorte zijn(fig.3.7).hethuidigoppervlakvanhetonderzoeksterreinbestonddeelsuitakkerlandendeels uitgrasland.indesleuvenophetakkerlandgedeeltewarenbeduidendmeer recente verstoringen aanwezig,waarschijnlijkalsgevolgvaneenhogereploegintensiteit. Erwerdengeenarcheologischevondstenaangetroffen. Fig.3.5:Hetsporenplan. 14

23 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Fig.3.6:Spoor1insleuf4. Fig.3.7:Spoor2insleuf10. 15

24 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw 16

25 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Hoofdstuk4 Synthese 4.1Interpretatieendatering Binnen de contouren van het projectgebied werden geen relevante archeologische resten aangetroffen.omdieredenwordteenvervolgonderzoeknietnodiggeacht. 4.2Beantwoordingonderzoeksvragen Het doel van deze prospectie met ingreep in de bodem is een archeologische evaluatie van het terrein.hierbijmoetenminimaalvolgendeonderzoeksvragenbeantwoordworden: Wat# is# de# bodemkundige# opbouw# van# het# terrein:# welke# zijn# de# waargenomen# horizonten?# # In# hoeverre#is#de#bodemopbouw#intact?# Vooreengedetailleerdebeschrijvingvandebodemopbouw,ziebijlage4.Debeideprofielenworden gekarakteriseerddoordeaanwezigheidvaneenrelatiefrecentcolluviaalpakketvanzo n80cmdik, mogelijk van historische oorsprong. Dit pakket rust op een (begraven) Bt horizont. In profiel 2 is mogelijknogeendeelvandeehorizontaanwezig.ditkomtneeropdevolgendesequentie:ap(ci( (E)(Bt(BC(CII. Waardoor#kan#het#ontbreken#van#een#horizont#verklaard#worden?# Zijn#er#tekenen#van#erosie?# DeoorspronkelijkeAenEhorizontenzijnweggeërodeerd.Datistewijtenaanlandbouwactiviteiten (ploegen) die mogelijk in de historische periode plaatsvonden. Het proces is tweeledig. De grond wordtweggespoeld(neerslag)enverplaatstnaareenlagergelegengebied.vanhethogergelegen gebiedwordtdanweercolluviumafgezet,watdanweeraanleidinggeefttotdeafdekkingvande oorspronkelijkehorizonten. Is#er#sprake#van#een#of#meerdere#begraven#bodems?## Erzijngeenbegravenbodems.Weliserinprofiel2eendeelvandeEhorizonttezien.Ondanksde gedeeltelijkeaanwezigheidgeefthetaandatmogelijkesporentochgoedkunnenbewaardzijn. Zijn#er#sporen#aanwezig?# Zijn#de#sporen#natuurlijk#of#antropogeen?# Hoe#is#de#bewaringstoestand#van#de#sporen?# Erwerdéénantropogeenspooraangetroffen,vermoedelijkeenpaalkuilvanrecentedatum. Wat#is#de#relatie#tussen#de#bodem#en#landschappelijke#context#(landschap#algemeen,#geomorfologie,#...)?# Kunnen#archeologische#vindplaatsen#in#tijd,#ruimte#en#functie#afgebakend#worden?## Wat#is#de#vastgestelde#en#verwachte#bewaringstoestand#van#elke#archeologische#vindplaats?# Wat#is#de#waarde#van#elke#archeologische#vindplaats?## Wat#is#de#potentiële#impact#van#de#geplande#ruimtelijke#ontwikkeling#op#waardevolle#archeologische# vindplaatsen?# Voor# waardevolle# archeologische# vindplaatsen# die# bedreigd# worden# door# de# geplande# ruimtelijke# ontwikkeling#en#die#niet#in#situ#bewaard#kunnen#blijven:# 17

26 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Wat#is#de#ruimtelijke#afbakening#(in#drie#dimensies)#van#de#zones#voor#vervolgonderzoek?# Welke# aspecten# verdienen# bijzondere# aandacht,# zowel# vanuit# methodologie# als# aanpak# voor# het# vervolgonderzoek?# Welke# aspecten# verdienen# bijzondere# aandacht,# zowel# vanuit# methodologie# als# aanpak# voor# het# vervolgonderzoek?# Welke#vraagstellingen#zijn#voor#vervolgonderzoek#van#belang?# Zijn# er# voor# de# beantwoording# van# deze# vraagstellingen# natuurwetenschappelijke# onderzoeken# nodig?#zo#ja,#welke#type#staalnames#zijn#hiervoor#noodzakelijk#en#in#welke#hoeveelheid?## Nietvantoepassing. 18

27 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw Hoofdstuk5 Besluit Conformart.4 2vanhetDecreethoudendeBeschermingvanhetArcheologischPatrimoniumvan 30juni1993(B.S ),gewijzigdbijdecreetvan18mei1999(B.S ),28februari 2003 (B.S ), 10 maart 2006 (B.S ), 27 maart 2009 (B.S ) en 18 november2011(b.s )zijndeeigenaarendegebruikerertoegehoudendearcheologische monumenten die zich op hun gronden bevinden te bewaren en te beschermen en ze voor beschadigingenvernielingtebehoeden. Wegens een verkaveling en ontwikkeling van het terrein in de toekomst, worden eventuele archeologischewaardenindeondergrondbedreigd.daaromwerdeenarcheologischeevaluatievan het terrein uitgevoerd door middel van een proefsleuvenonderzoek. Uit de resultaten van het veldwerk bleek dat er geen archeologische resten in het onderzochte gebied aanwezig waren. Er werdendanookgeenaanbevelingengeformuleerdvooreenverderarcheologischonderzoek. Bijeventuelevrijgavehetterreinblijvendealgemenebepalingendievoorzienzijnin: het decreet van 30 juni 1993 houdende bescherming van het archeologisch patrimonium, gewijzigdbijdedecretenvan18mei1999,28februari2003,10maart2006,27maart2009 en18november2011(bs , , , en ) enhetbesluitvandevlaamseregeringvan20april1994totuitvoeringvanhetdecreetvan 30 juni 1993 houdende de bescherming van het archeologisch patrimonium, gewijzigd bij besluiten van de Vlaamse Regering van 12 december 2003, 23 juni 2006, 9 mei 2008, 4 december2009,1april2011en10juni2011 van toepassing, meer bepaald voor de bepalingen over de meldingsplicht van eventuele toevalsvondstentijdenshetverdereverloopvandewerken. 19

28 HetarcheologischvooronderzoekaandePopulierenlaanteSintUPietersULeeuw 20

29 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Bijlage 1 Sporeninventaris Afkortingen: Kleur: Kleur: Textuur: Bijmenging: Vondsten: Aflijning: Re Redelijk Ze Zeer S Scherp D Diffuus Sl Slecht Go Goed Var Variabel Nat Niet af te lijnen L- Licht D- Donker Br Gl Go Gr Or Rd Wt Zw Bl Pr Rz Bruin Geel Groen Grijs Oranje Rood Wit Zwart Blauw Purper Roze gevl. gelg. gebr. hom. het. m. met k. kern r. rand vl. sp. lg. lgs. br. fi. to. wi. le. gevlekt gelaagd gebrokkeld homogeen hetrogeen vlekken spikkels lagen laagjes brokken fibers tongen wiggen lenzen Re Ze Za Ha Va Lo Z L K V Redelijk Zeer Zacht Hard Vast Los Zand Leem Klei Veen Bio Bioturbatie Hu Humus Glau Glauconiet BC Bouwceramiek KM Kalkmortel CM Cementmortel ZM Zandmortel HK Houtskool Fe IJzerconcreties Fe-slak IJzerslak FeZS IJzerzandsteen Mg Mangaan ZS Zandsteen KZS Kalkzandsteen KS Kalksteen LS Leisteen NS Natuursteen KW Kwarts SK Steenkool VL Verbrande leem An Bo Ce Fa Fl Gl Ku Le Li Me Mu Na Pi St Andere Bouwceramiek Ceramiek Faunaresten Floraresten Glas Kunststof Leder Litisch materiaal Metaal Munt Natuursteen Pijpaarde Staalname Spoor Proefsleuf Vlak Aard Vorm / Verband Aflijning / Bewaring Kleur Textuur / Materiaal Bijmenging Vondsten Afmetingen LxBxH (cm.) Datering Opmerkingen Recente paalkuil Cirkel ReS DGr-Br ZeHaVa L>Z 24xx Recent Natuurlijk Ovaal ReD LGr-Br ZeHaVa L>Z HK, HK 24xx Natuurlijk 1

30 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw 1 Spoor Proefsleuf Vlak Aard Vorm / Verband Aflijning / Bewaring Kleur Textuur / Materiaal Bijmenging Vondsten Afmetingen LxBxH (cm.) Datering Opmerkingen 2

31 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Bijlage 2 Fotoinventaris Vergunningsnummer (F)oto, (O)verzicht, (PR)ofiel, (V)lak, (C)oupe, (D)etail, (W)erkfoto, (V)ondst, OVERZICHT-FO Volgnummer (S)poor, (PR)profiel, (SL)euf, (W)erk(P)ut, (L)osse(V)ondst, (P)aleo(B)oring, (M)etaal(D)etectie, OVERZICHT-FO PR12-FPR PR4-FPR SL1-FO OVERZICHT-FO PR12-FPR PR4-FPR SL1-FO OVERZICHT-FO PR12-FPR PR4-FPR SL2-FO OVERZICHT-FO PR12-FPR PR5-FPR SL2-FO OVERZICHT-FO PR12-FPR PR5-FPR SL3-FO OVERZICHT-FO PR12-FPR PR5-FPR SL3-FO OVERZICHT-FO PR12-FPR PR5-FPR SL4-FO PR1-FPR PR12-FPR PR6-FPR SL4-FO PR1-FPR PR12-FPR PR6-FPR SL4-FO PR1-FPR PR12-FPR PR6-FPR SL4-FO PR1-FPR PR12-FPR PR7-FPR SL5-FO PR10-FPR PR12-FPR PR7-FPR SL5-FO PR10-FPR PR12-FPR PR7-FPR SL6-FO PR10-FPR PR12-FPR PR7-FPR SL6-FO PR10-FPR PR12-FPR PR8-FPR SL7-FO PR10-FPR PR12-FPR PR8-FPR SL7-FO PR10-FPR PR12-FPR PR8-FPR SL7-FO PR10-FPR PR12-FPR PR9-FPR SL8-FO PR11-FPR PR12-FPR PR9-FPR SL8-FO PR11-FPR PR13-FPR PR9-FPR SL8-FO PR11-FPR PR13-FPR PR9-FPR SL8-FO PR11-FPR PR13-FPR PR9-FPR SL8-FO PR11-FPR PR13-FPR S1-FV SL8-FO PR11-FPR PR13-FPR S2-FV SL8-FO PR11-FPR PR13-FPR S2-FV SL8-FO PR11-FPR PR14-FPR S2-FV SL9-FO PR11-FPR PR14-FPR S2-FV SL9-FO PR11-FPR PR14-FPR SL1-FO SL10-FO PR11-FPR PR2-FPR SL1-FO SL10-FO PR11-FPR PR2-FPR SL1-FO SL10-FO PR11-FPR PR2-FPR SL1-FO SL10-FO PR11-FPR PR2-FPR SL1-FO SL11-FO PR11-FPR PR3-FPR SL1-FO SL11-FO PR11-FPR PR3-FPR SL1-FO SL11-FO PR11-FPR PR3-FPR SL1-FO SL11-FO PR12-FPR PR3-FPR SL1-FO SL12-FO-1 3

32 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw SL12-FO SL12-FO SL12-FO SL12-FO SL12-FO SL12-FO SL12-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL13-FO SL14-FO SL14-FO SL14-FO SL14-FO SL14-FO SL14-FO-6 4

33 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Bijlage 3 Profielinventaris Profiel PR1 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 30,19 m TAW. 5. Coördinaten: ,87 N; ,72 O. (lamb 72) 6. Datum: dinsdag, 25/08/ Tijdsstip: 15:44 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: N. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap1) 0-45 cm: ZeZaLo L>Z; LGr ; Br: NS, ; ReS rechte ondergrens. H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa L>Z; DGr ; ReS golvende ondergrens. H3 (Horizont 3) cm: ZeHaVa L>Z; LBr ; ReD golvende ondergrens. H4 (Horizont 4) 85- cm: ZeHaVa L>Z; DGl m. LGr-Gl ; Bereikte diepte: -130 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 5

34 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR2 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 30,15 m TAW. 5. Coördinaten: ,21 N; ,48 O. (lamb 72) 6. Datum: maandag, 24/08/ Tijdsstip: 09:56:19 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-58 cm: ZaLo Z>L; gevl. LGr-Br ; Veel bio, Fe-vl; Sp: HK; ReS rechte ondergrens. H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa L>Z; hom. LGr ; Veel bio, Fevl; St: HK, ; ZeS rechte ondergrens. H3 (Horizont 3) cm: ZeHaVa L>Z; LBr-Gl ; ReD golvende ondergrens. H4 (Horizont 4) 114- cm: ZeHaVa L>Z; LBr m. LGr-Wt vl. ; Fe-vl; Bereikte diepte: -130 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 6

35 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR3 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 30,23 m TAW. 5. Coördinaten: ,57 N; ,29 O. (lamb 72) 6. Datum: maandag, 24/08/ Tijdsstip: 10:55:24 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-63 cm: ReHaLo Z>L; gevl. LBr-Gr m. LGr ; Veel bio; St: HK, ; ReD onregelmatige ondergrens. H2 (Horizont 2) cm: ; (DBr); H3 (Horizont 3) cm: ; (Br); H4 (Horizont 4) 120- cm: ; (LBr); Bereikte diepte: -130 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 7

36 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR4 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 30,37 m TAW. 5. Coördinaten: ,01 N; ,35 O. (lamb 72) 6. Datum: maandag, 24/08/ Tijdsstip: 12:47:17 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-48 cm: ZeHaVa Z>L; gevl. LBr-Gr ; Veel bio; Sp: HK; H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa L>Z; DBr ; H4 (Horizont 3) cm: ZeHaVa ; Br ; H5 (Horizont 4) 110- cm: ZeHaVa L>Z; gevl. LBr m. LWt-Gr vl. ; Bereikte diepte: -130 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 8

37 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR5 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 30,19 m TAW. 5. Coördinaten: ,59 N; ,96 O. (lamb 72) 6. Datum: maandag, 24/08/ Tijdsstip: 13:48:13 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-38 cm: ReHaVa L>Z; gevl. LBr-Gr ; Veel bio, Grind; H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa L>Z; gevl. LBr-Gr m. LBr vl. ; Veel bio, Grind, Fe-vl; Sp: HK; ReS rechte ondergrens. H3 (Horizont 3) 68- cm: ZeHaVa L>Z; gevl. LBr m. LGr-Wt vl. ; Veel bio; Bereikte diepte: -130 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 9

38 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR6 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 30,43 m TAW. 5. Coördinaten: ,47 N; ,53 O. (lamb 72) 6. Datum: maandag, 24/08/ Tijdsstip: 14:24:46 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-41 cm: ReHaLo L>Z; gevl. LGr-Br m. LBr-Gr ; Veel bio, Grind; Sp: HK; H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa ; (DBr); H3 (Horizont 3) 55- cm: ZeHaVa ; (Br); Bereikte diepte: -90 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 10

39 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR7 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 30,88 m TAW. 5. Coördinaten: ,62 N; ,38 O. (lamb 72) 6. Datum: maandag, 24/08/ Tijdsstip: 15:02:56 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-50 cm: ReHaLo L>Z; gevl. LBr-Gr ; Veel bio, Grind; St: BC, ; ZeS rechte ondergrens. H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa L>Z; gevl. LGr-Br m. LGr vl. ; Veel bio, Fe-vl; Sp: HK; ZeS rechte ondergrens. H3 (Horizont 3) 74- cm: ZeHaVa L>Z; gevl. LBr m. LGr-Wt vl. ; Fevl; ZeS rechte ondergrens. Bereikte diepte: -135 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 11

40 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR8 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 32,2 m TAW. 5. Coördinaten: ,05 N; ,09 O. (lamb 72) 6. Datum: maandag, 24/08/ Tijdsstip: 16:12:42 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: W. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-30 cm: ZeHaVa L>Z; LGr ; Veel bio, Hu; Sp: HK; ReS rechte ondergrens. H2 (Horizont 2) 30- cm: ZeHaVa L>Z; LBr m. DGl ; Bereikte diepte: -110 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 12

41 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR9 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 31,12 m TAW. 5. Coördinaten: ,83 N; ,36 O. (lamb 72) 6. Datum: dinsdag, 25/08/ Tijdsstip: 08:13:39 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-43 cm: ZeHaVa L>Z; LGr-Br ; Veel bio, Hu; Sp: HK; ReS golvende ondergrens. H2 (Horizont 2) 43- cm: ZeHaVa L>Z; LBr ; Bereikte diepte: -95 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 13

42 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR10 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 30,83 m TAW. 5. Coördinaten: ,96 N; ,89 O. (lamb 72) 6. Datum: dinsdag, 25/08/ Tijdsstip: 08:47:45 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-34 cm: ZeHaVa L>Z; LGr-Br ; Veel bio, Hu; Sp: HK; ReS golvende ondergrens. H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa L>Z; LBr ; ReD golvende ondergrens. H3 (Horizont 3) 64- cm: ZeHaVa L>Z; LBr-Gl ; Bereikte diepte: -105 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 14

43 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR11 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 30,65 m TAW. 5. Coördinaten: ,35 N; ,79 O. (lamb 72) 6. Datum: dinsdag, 25/08/ Tijdsstip: 09:54:15 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-22 cm: ZeZaLo L>Z; LGr-Br ; Veel bio, Hu; ReS rechte ondergrens. H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa L>Z; Gr-Br ; Sp: HK, BS; ReS golvende ondergrens. H3 (Horizont 3) cm: ZeHaVa L>Z; LBr ; H4 (Horizont 4) 130- cm: ZeHaVa L>Z; LBr m. LGl ; Bereikte diepte: -183 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 15

44 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR12 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 31,69 m TAW. 5. Coördinaten: ,73 N; ,61 O. (lamb 72) 6. Datum: dinsdag, 25/08/ Tijdsstip: 10:33:54 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: N. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-50 cm: ReZaLo L>Z; LGr-Br ; Veel bio, Hu; ReS golvende ondergrens. H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa L>Z; LBr ; ReD golvende ondergrens. H3 (Horizont 3) cm: ZeHaVa L>Z; LBr-Gl ; ReD golvende ondergrens. H4 (Horizont 4) 180- cm: ZeZaVa Z>L; LGl m. DGl ; Bereikte diepte: -210 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 16

45 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR13 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 30,68 m TAW. 5. Coördinaten: ,34 N; ,5 O. (lamb 72) 6. Datum: dinsdag, 25/08/ Tijdsstip: 11:33:34 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-30 cm: ReZaLo L>Z; LGr-Br ; Veel bio, Hu; H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa L>Z; DGr-Gl ; ReS golvende ondergrens. H3 (Horizont 3) cm: ZeHaVa L>Z; LBr-Gl ; ReD golvende ondergrens. H4 (Horizont 4) 95- cm: ZeHaVa L>Z; DGl m. LGl ; Bereikte diepte: -140 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 17

46 Het archeologisch vooronderzoek aan de Populierenlaan te Sint-Pieters-Leeuw Profiel PR14 1. Algemene gegevens 1. Beschrijver: Vanessa Vander Ginst, Studiebureau Archeologie. 2. Soort onderzoek: Archeologisch: Proefsleuven 3. Plaats: Sint-Pieters-Leeuw - Populierenlaan 4. Hoogteligging: 31,14 m TAW. 5. Coördinaten: ,17 N; ,86 O. (lamb 72) 6. Datum: dinsdag, 25/08/ Tijdsstip: 12:02:28 u. 8. Landgebruik: Akker 9. Weersomstandigheden:, 10. Oriëntatie: O. 11. Bodemeenheid: Abp (droge leembodem zonder profielontwikkeling) 2. Profielbeschrijving H1 (Ap) 0-33 cm: ReHaLo L>Z; gevl. LBr-Gr ; Veel bio, Grind; ReD onregelmatige ondergrens. H2 (Horizont 2) cm: ZeHaVa L>Z; gevl. LBr-Gr m. LGr-Br vl. ; Veel bio, Fe-vl, Grind; St: HK, ; H3 (Horizont 3) 72- cm: ZeHaVa L>Z; hom. LBr m. LGr-Wt vl. ; St: HK, ; Bereikte diepte: -95 cm. Grondwatertafel: Niet bereikt. Opmerkingen: 18

47 Bodemkundige+aspecten+van+het+proefsleuvenonderzoek+(Sint9Pieters9 Leeuw+ +Populierenlaan)+ 1.+Algemeen+ 1.1+Fysiografie Reliëf+en+hydrografie+ Hetonderzoeksgebiedligtopdeoostkantvaneenuitlopervaneengolvende,lemigerugopeenhoogte tussen26,87men32,77mtaw.degoedgedraineerdegrondenoplemigmateriaal(abp)domineren. Abpneemtinhetoudakkerlandgebied,tenwestenvandeZennebetrekkelijkgroteoppervlaktenin.Hij beslaatbrede,langestrokenindekernvandedroge,niettediepingesnedendepressiesinhetnoorden entussendewestrandvandezennevalleiendesteenwegbrusselgbergen.hijwordtookaangetroffen opdehellingenwaarhetcolluviumwerdweerhoudendooreenhindernis(haag,talud,oudeweg).abp opgebouwduitalluviaalleemvormteensmallestrooklangsdezenne 1.DeZennevalleiisgeassocieerd metdezelemigerug.degrondenbestaanhiervooraluitkleiige,alluvialeafzettingen.hierdomineren sterk gleyige gronden op kleiig materiaal met reduktiehorizont (Eep, Efp). Ze vormen de typische komgrondenvandezennevallei.omdatderivierzoweldichttegendeoostelijkealstegendewestelijke randvandevalleiloopt,liggendezegrondenaltijddichtbijdetegenovergesteldevalleirand,hetverst vandewaterloopaf.dezegrondenbeslaanookenkeleslechtontwaterde(afgesloten)kommetjesinde Zuunbeekvalleidiezichtenwestenvandelemigerugbevindt 2. 1 LouisA.,BodemkaartvanBelgië.VerklarendetekstbijhetkaartbladHalle101E,I.W.O.N.L.,1959,blz LouisA.,BodemkaartvanBelgië.VerklarendetekstbijhetkaartbladHalle101E,I.W.O.N.L.,1959,blzn.61G62.

48 1.1.2+Geologie+ Figuur+1:+Topografie,+hydrografie+en+bodems+rond+het+aangeduide+onderzoeksgebied Tertiair+ OnderhetprojectgebiedbevindenzichsedimentendiebehorentothetLid+van+Saint+Maur+(fig.3)dat onderdeelisvandeformatie+van+kortrijk,diedateertuithetvroegeoceen(fig.4). DeFormatie+van+Kortrijkkanonderverdeeldwordeninvierleden:hetLidvanAalbeke,vanMoen,van SaintGMaur en van MontGHéribu. Op vele plaatsen kan het onderscheid tussen de verschillende leden nietgemaaktworden.zozijnhetlidvansaintgmaurenmontghéribusystematischsamengenomen. HetLid+van+Saint9Maurbestaatvoornamelijkuitkleimetzeerfijnsilt,metenkeledunneintercalaties vangrofsiltigekleiofkleiige,zeerfijnsilt 3. 3 F.V.MatthijsGBuffelGeologicalServiceCompany,2009.ToelichtingenbijdeGeologischeKaartvanBelgiëGVlaamsGewest, Kaartblad31G39,BrusselGNijvel.BelgischeGeologischeDienstenVlaamseoverheid,afdelingLandenBodembescherming, Ondergrond,NatuurlijkeRijkdommen,blz.24.

49 Figuur+2:+Tertiair+geologische+kaart+met+aanduiding+van+het+projectgebied.+

50 Figuur+3:+Litho9+en+chronostratigrafie+van+het+Tertiair+in+Vlaanderen Quartair+ DeWeichseliaanniveoGeolischelemigeafzettingenomvattenalleloessafzettingengekarakteriseerddoor eenkorrelgroottevangemiddeld2μmtot+50μm.hetkleigehaltebedraagtongeveer10%,maarkandoor verwering oplopen tot 30%. De belangrijkste afzettingsvorm+ is eolische sedimentatie. De eolische sedimentenwordengeklasseerdalsdeformatie+van+gembloux.erwordendrieledenonderscheiden, namelijk het Lid van+ Hainaut, het Lid van Hesbaye en het Lid van Brabant. Omdat op het kaartblad BrusselGNivellesenkeldetweelaatsten+voorkomen,zullenalleendezebesprokenworden.+ Het eerste type niveogeolische afzetting dat waargenomen is en tot het midden Weichseliaan gestratifieerdleemkanwordengerekend,bestaatuiteenlichtbruintotgrijsleemdatdikwijlskalkrijkis. Het is een eolische loess dat door herwerking door smeltwater, afgezet werd in kleine depressies. Typisch aan deze afzettingen is het gelamineerde voorkomen. Vaak worden landmollusken waargenomen,vooralsuccineaoblonga. Eendeelvandeopbouwvandezeafzettingkandusgerelateerdwordenaanmassabewegingen.Doorde vochtigeomstandighedentijdenshetmiddenweichseliaanwasermeersmeltwatervoorhanden,zodat ermeestaloppervlakkigeafspoelingopeenbevrorenondergrondoptrad( sheetflow ).Hetgevolgis een gestratifieerde leem met dunne intercalaties van zand, klei of lemig zand. Mogelijk zijn er dunne laagjesofbrokjesherwerktorganischofvenigmateriaalaanwezig.geregeldisereenvermengingmet materiaal van het onderliggende substraat. Vaak worden in het leem grindhoudende elementen teruggevonden(voornamelijkgeroldeengebrokensilex).dezekunnenals restgrind gevormdzijndoor eolischewerkingenoppervlakkigeafspoeling,waarnadekeitjesnogeenlatereverplaatsingondergaan kunnenhebben.hetisevidentdatdezeafzettingenvoornamelijklangshellingeneninlokaledepressies

51 wordtwaargenomen.zeldenwordtzewaargenomennabijdetoppenvanheuvels.dediktevandeze sedimenten kan variëren van plaats tot plaats en reikt van 0m tot 15m. Deze strata behoren tot het BovenGPleistoceen,meerbepaaldwerdhetgrootstedeelvanhetsedimentafgezettijdenshetMidden Weichseliaan.DittypeleemwerddoorGullentopsenPaepeomschrevenalshetLidvan Hesbaye. EentweedetypeniveoGeolischeloessafzettingkanbeschrevenwordenalseengele,kalkrijkeloess.De loesswerdafgezetdoornoordoostelijkewinden.hetleemisindrogeomstandighedenvaakpoederigof bros.deafzettingenbestaanmeestaluitongelaagdofsomszwakgestratifieerdeleem.hetbetrefthier dusmeestaleenzuivereolischesequentie.sporadischkunnenenkeleslechtherkenbareintercalatiesvan oudere herwerkte sedimenten waargenomen worden. Het leem wordt tegenwoordig vooral waargenomenopplateausofquasivlakkedelen,waarerbijnageenhellingswerkingis. DekenmerkenwijzeneropdathethiergaatomleembehorendetothetLidvanBrabant.Dikwijlswordt debasisvanditpakketgekenmerktdooreentypischehorizont,namelijkdebodemvankesselt. De bovenste 2m à 3m is vaak ontkalkt en verweerd tot een alfisolgbodem. Deze bodem is kleirijk en wordt in boorbeschrijvingen vaak benoemd als terregàgbriques. Dit leem werd op vele plaatsen gebruiktvoordevervaardigingvanbakstenen. Dediktevanditpakketisergvariabel,enkandikwijlsde10moverschrijden. DeouderdomvanhetlidvanBrabantwordtgesteldopLaatWeichseliaan 4.+ Figuur+4:+Quartair+geologische+kaart+met+aanduiding+van+het+projectgebied.+ Legende SchroyenK.;o.l.v.BuffelP.enMatthijsJ.,2003.ToelichtingbijdeQuartairgeologischeKaartGkaartblad31G39,BrusselGNijvel. Vlaamseoverheid,dienstNatuurlijkeRijkdommen,blzn.19G20.

52 2.+Het+projectgebied+ 2.1+Het+reliëf++ Hetisoverduidelijkdathetreliëfzwakheltvanwestnaaroost.Erzijndriereliëfdelenwaartenemen. Hethoogstgelegendeel(rood)dattussen31men32,3mTAWligt.Eenmiddendeel(geel)dattussen 29,7men31mTAWligt.Tenslottehetlaagstedeel(blauw)dattussen28,2men29,7mTAWligt.Dit sluitookhetdichtstaanbijhetkanaalnaarcharleroi. 5 Bogemans Fr., Legende overzichtskaart Quartairgeologie Vlaanderen., 2005, Vlaamse Overheid, Departement Leefmilieu, Natuur en Energie, Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, Natuurlijke Rijkdommen, Brussel,aangepastin2008o.b.v.debestaandeprofieltypekaarten(1/50.000),blz.1.

53 Figuur+5:+Het+reliëf+op+de+site+met+de+referentieprofielen De+bodemtypes+

54 Figuur+6:+Overzicht+van+het+bodemlandschap+met+ligging+van+de+referentieprofielen.+ Hetprojectgebiedligtopleemgronden(A)endeelsineenbebouwdezonde(OB)(fig.6). Abp+omvatgoedgedraineerdegrondenoplemig,colluviaalofalluviaalmateriaalvanmeerdan80cm dikte.debovengrondismeestaldonkerbruin(10yr4/2g3).hieronderisdekleurgeelbruin(10yr5/4). Hetcolluviaalmateriaalbevatkleine,blekeoflichtgrijzevlekkenvanlichtofzandigleem.Roestvlekken komen soms voor wanneer zwaar leem wordt aangetroffen tussen 80 en 125 cm diepte (begraven textuurbhorizontvaneengrijsbruinepodzolachtigebodem),maarverdwijnenindeondergrond. Abp(c)zijngrondenopleemmeteenbegraventextuurBhorizontbeginnendtussen40en80cmdiepte. ZevormendeovergangtussenAba1enAbpenliggenmeestalaandeoorsprongvanwijdedepressiesof beslaataanderandenvandeplateaussmallestrokenlangsdeabpzones Bodemgenese+ Debodemsoprecentecolluvialegrondenomvatzowellichtealszwareengoedtotslechtgedraineerde gronden.hetzijn(relatief)jongebodemszonder/profielontwikkeling.deaphorizontrustdirectophetal dannietgleyig,weinigofniet verweerdmoedermateriaal(chorizont).hieronderkomtindeondiepe coluvialebodemsdikwijlseenb 2 thorizontvaneenbdeolvengrijsbruinepodzolachtigebodemeninde hydromorfealluvialebodemseenreductiehorizont(ghorizont)voor 7. 6 LouisA.,BodemkaartvanBelgië.VerklarendetekstbijhetkaartbladHalle101E,I.W.O.N.L.,1959,blzn.54G55. 7 LouisA.,BodemkaartvanBelgië.VerklarendetekstbijhetkaartbladHalle101E,I.W.O.N.L.,1959,blzn.26G27.

55 2.4+Terreinwaarnemingen+ Erwerdentweereferentieprofielenweerhoudenophetterrein(fig.6,profielen1(12)en2(11)).De nummeringtussenhaakjesstaatvoorhetprofielnummerinhetarcheologischverslag. Inprofiel1(12)isdeploeglaag(Aphorizont)zo n45cmdik(1).dezeheeftzichgevormdenmaaktdeel uitvaneencolluviaalpakketdatop80cmdieptestopt(2).daaronderbevindenzichdehorizontenzoals zewerdengevormdinhetdeoorspronkelijkeafzetting,metnamedebhorizont(3)enhetkalkrijkeloess (4) Figuur+7:+Referentieprofiel+1+met+colluviaal+pakket.+ Inprofiel2(11)vertoontdebovenstehorizonteenheterogeenkarakter(1).Dezeheeftzichgevormden maakt deel uit van een colluviaal pakket dat op 80 cm diepte stopt (2). Daaronder bevinden zich de horizontenzoalszewerdengevormdinhetdeoorspronkelijkeafzetting.deehorizontismogelijknog watbewaard(3)endaaronderbevindenzichdebhorizont(4)enhetkalkrijkeloess(5).hetvaltopdat erzichopbepaaldedieptesgelaagdheidzichtbaaris,dantocheerderopdeovergangvandebthorizont naardekalkrijkeloess.

56 Figuur+8:+Referentieprofiel+2+met+colluviaal+pakket.+ 3.+Antwoorden+op+de+onderzoeksvragen+ 3.1Welkezijndewaargenomenhorizonten,beschrijving+duiding? Vooreengedetailleerdbeschrijving,zieannex. De beide profielen worden gekarakteriseerd door de aanwezigheid van een relatief recent colluviaal pakket van zo n 80 cm dik, mogelijk van historische oorsprong. Dit pakket rust op de (begraven) Bt horizont.inprofiel2ismogelijknogeendeelvandeehorizontaanwezig.ditkomtneeropdevolgende sequentie:ap9ci9(e)9bt9bc9cii. 3.2Waardoorkanhetontbrekenvaneenhorizontverklaardworden? De oorspronkelijke A en E horizonten zijn weggeërodeerd. Dat is te wijten aan landbouwactiviteiten (ploegen)diemogelijkindehistorischeperiodeplaatsvonden.hetprocesistweeledig.degrondwordt weggespoeld(regen)enverplaatstnaareenlagergelegengebied.vanhethogergelegengebiedwordt dan weer colluvium afgezet, wat dan weer aanleiding geeft tot de afdekking van de oorspronkelijke horizonten. 3.3Zijnertekenenvanerosie?

57 Erzijninderdaadtekenenvanerosie.DeoorspronkelijkeAenEhorizontenzijnweggeërodeerd.Datiste wijten aan landbouwactiviteiten (ploegen) die mogelijk in de historische periode plaatsvonden. Het procesistweeledig.degrondwordtweggespoeld(regen)enverplaatstnaareenlagergelegengebied. Vanhethogergelegengebiedwordtdanweercolluviumafgezet,watdanweeraanleidinggeefttotde afdekkingvandeoorspronkelijkehorizonten. 3.4Inhoeverreisdebodemopbouwintact? De beide profielen worden gekarakteriseerd door de aanwezigheid van een relatief recent colluviaal pakket van zo n 80 cm dik, mogelijk van historische oorsprong. Dit pakket rust op de (begraven) Bt horizont.inprofiel2ismogelijknogeendeelvandeehorizontaanwezig.ditkomtneeropdevolgende sequentie:ap9ci9(e)9bt9bc9cii. 3.5Isersprakevanéénofmeerderebegravenbodems? Er zijn geen begraven bodems. Wel is er in profiel 2 een duidelijke bewaring van een deel van de E horizonttezien.ondanksdegedeeltelijkeaanwezigheidgeefthetaandatmogelijkesporentochgoed kunnenbewaardzijn. 4.+Bibliografie++ 1. Bogemans Fr., Legende overzichtskaart Quartairgeologie Vlaanderen., 2005, Vlaamse Overheid, Departement Leefmilieu, Natuur en Energie, Afdeling Land en Bodembescherming, Ondergrond, NatuurlijkeRijkdommen,Brussel,aangepastin2008o.b.v.debestaandeprofieltypekaarten(1/50.000),5 blzn. 2.F.V.MatthijsGBuffelGeologicalServiceCompany,2009.ToelichtingenbijdeGeologischeKaartvan België G Vlaams Gewest, Kaartblad 31G39, BrusselGNijvel. Belgische Geologische Dienst en Vlaamse overheid,afdelinglandenbodembescherming,ondergrond,natuurlijkerijkdommen,53p. 3.LouisA.,BodemkaartvanBelgië.VerklarendetekstbijhetkaartbladHalle101E,I.W.O.N.L.,1959,87 blzn. 4. Schroyen K.; o.l.v. Buffel P. en Matthijs J., Toelichting bij de Quartairgeologische Kaart G kaartblad31g39,brusselgnijvel.vlaamseoverheid,dienstnatuurlijkerijkdommen,61p. 5. Van Ranst E. en Sys C., Eenduidige legende voor de digitale bodemkaart van Vlaanderen (schaal 1:20.000),1april2000,361blzn.