Archeo(rapport!312!!! De! archeologische! opgraving! aan! de! Rechtestraat! 7! te! Dilsen(Stokkem!

Transcriptie

1 Archeo(rapport312 De archeologische opgraving aan de Rechtestraat 7 te Dilsen(Stokkem VanessaVanderGinst&MaartenSmeets Kessel(Lo,2015 StudiebureauArcheologiebvba

2

3 Archeo(rapport312 De archeologische opgraving aan de Rechtestraat 7 te Dilsen(Stokkem VanessaVanderGinst&MaartenSmeets Kessel(Lo,2015 StudiebureauArcheologiebvba

4

5 Colofon Archeo(rapport312 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen(Stokkem Opdrachtgever: Vandekerkhofnv Projectleiding: MaartenSmeets Leidinggevendarcheoloog: VanessaVanderGinst Auteurs: VanessaVanderGinst MaartenSmeets Foto sentekeningen: StudiebureauArcheologiebvba(tenzijandersvermeld) Opalleteksten,foto sentekeningengeldteenauteursrecht.zondervoorafgaandelijkeschriftelijke toestemming van Studiebureau Archeologie bvba mag niets uit deze uitgave worden vermenigvuldigd, bewerkt en/of openbaar gemaakt, hetzij door middel van webpublicatie, druk, fotokopie,microfilmofopwelkeanderewijzeook. D/2015/12.825/55 StudiebureauArcheologiebvba JozefWautersstraat6 3010KesselQLo tel:0474/ fax:016/ ,StudiebureauArcheologiebvba

6

7 Administratievefiche Site Stokkem Rechtestraat7 Locatie ProvincieLimburg,GemeenteDilsenQStokkem Lambert72Qcoördinaten Hoekpunt1:X246597,41,Y19029,10 Hoekpunt2:X246626,33,Y19023,03 Hoekpunt3:X246596,22,Y19021,74 Hoekpunt4:X246614,62,Y19031,10 Oppervlakteprojectgebied 114,15m² Kadastergegevens Afdeling4:SectieB:perceelsnummer:149a Opdrachtgever Vandekerkhofnv Goolderheideweg253950Bocholt Vergunningsnummer 2015/206 Vergunningshouder VanessaVanderGinst Bijzonderevoorwaarden Bijzonderevoorwaardenvoorhetuitvoerenvan een archeologische opgraving in de gemeente DilsenQStokkemmetadresRechtestraat7 Termijnveldwerk 8t.e.m.15juni2015 Aardvandebedreiging DebestaandevloerenwordenuitgebrokentotQ 30cm(114,15m²). Archeologischeverwachting Hethuidigestadhuisdateertvan1840maar kendeverschillendevoorgangersdiedoor brandenvernieldwerden(in1605,1792en 1839).Bouwhistorischonderzoekweesuitdat hetgebouwmogelijkeenouderekernheeft Wetenschappelijkebegeleiding Geen

8

9 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Inhoudstafel Inhoudstafel p.1 Hoofdstuk1 Inleiding p.3 1.1Algemeen p.3 1.2Beschrijvingvanhetonderzoeksgebied p.3 1.3Archeologischeenhistorischevoorkennis p.4 1.4Onderzoeksopdrachtenvraagstellingen p.8 Hoofdstuk2 Werkmethode p.9 Hoofdstuk3 Analyse p.11 Hoofdstuk4 Synthese p Interpretatieendatering p Beantwoordingonderzoeksvragen p.18 Hoofdstuk5 Besluit p.19 Bijlagen p.21 Bijlage1:Sporeninventaris p.23 Bijlage2:Vondsteninventaris p.25 Bijlage3:FotoQinventaris Bijlage4:Opgravingsplan(opCDQrom) 1

10 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem 2

11 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Hoofdstuk1 Inleiding 1.1Algemeen In het kader van restauratiewerken met vernieuwing van de vloer in het Oud Stadhuis in de Rechtestraat7teStokkem(DilsenQStokkem)legdeOnroerendErfgoedeenarcheologischeopgraving op(vergunningsnummer2015/206).hetterreinwerkwerduitgevoerdvan8t.e.m.15juni Beschrijvingvanhetonderzoeksgebied HetterreinisgelegeninhetcentrumvanStokkemopca.50mtenoostenvandekerk(fig.1.1)enis kadastraalgekendalsdilsenqstokkemafdeling4,sectieb,perceel149a(fig.1.2).geoqarcheologisch gezienishetprojectgebiedgesitueerdindemaaskant(fig.1.3). Fig.1.1:Uittrekselvandetopografischekaartmetsitueringvanhetprojectgebied( Databank OndergrondVlaanderen). 3

12 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Fig.1.2:Uittrekselvanhetkadasterplanmetsitueringvanhetprojectgebied( CADGIS). Fig.1.3:SitueringvanhetprojectgebiedbinnendeverschillendeVlaamsearcheoregio s Archeologischeenhistorischevoorkennis Het voormalige stadhuis aan de Rechtestraat 7 is beschermd als monument bij besluit van de VlaamseRegeringop30april Thansvervulthetgebouweenanderefunctie. Heteerstestadhuisopdezeplaatsbranddeaf in Pasin1659werdhetheropgebouwd.Dit tweedestadhuis,eenvierkantgebouw,werdeveneensdooreenbrandverwoestin1792.ookhet derdegebouwgingindevlammenopin1839.bijdezelaatstebrandwerdeveneenseengrootdeel vanderechtestraatverwoest

13 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Het huidige stadhuis dateert van Enkele aanpassingen werden doorgevoerd na WO II. Het huidigegebouwiseenneoclassicistischdubbelhuisvanvijftraveeënentweebouwlagenondereen schilddakineengecementeerdebaksteenbouwmetschijnvoegen. Fig.1.4:UittrekseluitdeCAImetsitueringvanhetprojectgebied 5. HetvoormaligestadhuisbevindtzichvrijcentraalbinnenhetomwaldestadscentrumvanStokkem. DeRechtestraatvormdeéénvandedriegroteassenvandeoudebinnenstad 6. Opdecentralearcheologischeinventaris(CAI) 7 isdezelaatmiddeleeuwseomwallinggeregistreerdals CAI Eendeelvandezemuurwerdopgegravenengeregistreerdnaeenvondstmeldingbij graafwerken (CAI ). De stadspoorten van deze omwalling zijn apart weergegeven, namelijk CAI207881,CAI207879(deDilserpoort)enCAI207880(deMaaspoort). NettenwestenvanhetprojectgebiedligtdeSt.QElizabethparochiekerk(CAI50696).HethuidigeneoQ classicistischekerkgebouw(1846q1848)staatopdeplaatsvaneen17 de Qeeuwsekerk 8.Opdezelfde plaatszouin1605eennogouderekerkverwoestzijn. Ten noordoosten van het projectgebied en binnen de omwalde zone bevindt zich kasteel Karolinaberg(CAI50722).Hethuidigekasteelzouopdeplaatsstaanvaneengebouwuit1036. Netbuitenhetomwaldestadscentrumstaathet17 de QeeuwsePenitentenklooster(CAI50723). Ten noordoosten van het omwalde stadscentrum, in de groeve Salex (CAI 50586), werd een toevalsvondstgedaan,mogelijkhetmetalengereedschapvaneenvroegmiddeleeuwsetimmerman. OpdeFerrariskaart(1771Q1778)lijktopdeplaatsvanhethuidigegebouweenwegtelopen(fig.1.5). OpdeAtlasderBuurtwegen(1841)heefthetgebouwreedszijnhuidigevorm:eenrechthoekmet een aanbouw in het noordwesten (fig. 1.6). Ten oosten van deze aanbouw is een steegje weergegeven.tenoostenvanhetgebouwzijnenkelegebouwenweergegeven

14 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Opdemutatieschetsenvan1890isteziendathetsteegjeachterhetstadhuisgeïncorporeerdwordt indepandenmetperceelsnummers141a,142aen145a(fig.1.7enfig.1.8) 9.Alleaanpalendeerven werden daarbij uitgebreid. De gebouwen op de koer ten oosten van het stadhuis zijn gedeeltelijk verdwenen. Fig.1.5:UitsnedeuitdeFerrariskaartmetaanduidingvanhetprojectgebied 10. Fig.1.6:UitsnedeuitdeAtlasderbuurtwegenmetaanduidingvanhetprojectgebied. 9 Vandegehuchte C. 2009: Bouwhistorisch en materiaaltechnisch onderzoek van het oud stadhuis in DilsenQ Stokkem,StudiebureauMonumentenzorg,

15 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Fig.1.7:Mutatieschets1,1890:oudesituatie 11. Fig.1.8:Mutatieschets1,1890:nieuwesituatie KAH,Mutatieschetsen,DilsemQStokkem,Afdeling4,SectieB,1890,149a.uit:Vandegehuchte2009:4. 12 KAH,Mutatieschetsen,DilsemQStokkem,Afdeling4,SectieB,1890,149a.Uit:Vandegehuchte2009:4. 7

16 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem 1.4Onderzoeksopdrachtenvraagstellingen Devraagstellingvanhetonderzoekisgerichtopdebouwgeschiedenisvanhetstadhuis,eventuele brandlagen en mogelijk oudere bewoningssporen. Hierbij moeten minimaal volgende onderzoeksvragenbeantwoordworden: Q Watisdeaard,deverspreidingendedateringvandesporen? Q Q Q Q Opwelkedieptebevindenderestenzich? Zijn er resten van oudere bouwfases aangetroffen? Uit welke periode dateren deze en kunnen ze gelinkt worden aan een oudere fase van het stadhuis? Bevestigen zij wat wij kennenuitdehistorischeeniconografischebronnen?zoneen,inelkematewijkenzijervan af?zoja,zijnerelementenaanwezigdieeenaanvullingkunnenzijnopwatwekennen? Zijnerarcheologischesporenaangetroffenouderdanhetstadhuis?Watishundateringen interpretatie?isereenrelatiemetdelatereadministratievesite? Zijn er brandlagen aangetroffen? Wat is hun datering? Kunnen ze gelinkt worden aan historische(literaire,archivalische, )bronnen? 8

17 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Hoofdstuk2 Werkmethode Inalleruimtesvanhetgebouw(roodkaderopfig.2.1)diendemanueelverdiepttewordentotopca. 30 cm onder het niveau van de deurdorpel (37,46 m TAW). Behalve in de noordoostelijke ruimte werdoveraléénvlakaangelegd. In de noordoostelijke ruimte (groen kader op fig. 2.1) werd op ca. 10 cm onder het huidige vloerniveaueenouderevloer(s22)aangetroffen.erwerdbijgevolgeeneerstevlakaangelegdom deze te registreren. Nadien werd de vloer verwijderd om de beoogde diepte te bereiken. Op het tweede aangelegde vlak werden enkele stratigrafisch oudere muurresten aangetroffen (S 15 en S 18).Tegendezemuurrestenwerdendriekleinesonderingsputjesgegravenomeenmogelijkbewaard vloerniveautezoeken.indezeputjeswerdinderdaadtelkenseenbijhorendevloeraangetroffen.na registratiewerdendezeputjesweerdichtgedaan. Ookindegangenindezuidelijkeruimteonderdebakstenenvloer(S10)werdeensonderingsputje gegraven.hierwerdengeenouderevloerenaangetroffen. Fig.2.1:Planmetdeopgegravenzones(rood),deruimtewaarin2vlakkenaangelegdwerden(groen) endelocatievandesonderingen(geel). 9

18 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem AlleaangetroffenmuurQenvloerrestenwerdenopgeschoond,gefotografeerd,beschrevenendigitaal ingemeten. Indeverschillenderuimteswerdonderdeca.10tot15cmdikkezavellaagvandehuidigevloeren telkenseenpuinlaagaangetroffen,zondersporen.devondstenindezepuinlagenwerdenperruimte ingezameld. Er werd een staal genomen vanalleaangetroffen vloeren. De mortel van de stratigrafisch oudere muurqenvloerrestenbevattegeendateerbaarmateriaal. Na de uitgraving tot op 30 cm in alle ruimtes bevond enkel de fragmentarisch aangetroffen bakstenenvloer(s10)indezuidelijkeruimtezichnogdeelsinsitu.erwordteenfolieingeotextiel overgelegdomcontactmetdeverderewerkentevermijden. 10

19 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Hoofdstuk3 Analyse InfunctievandehernieuwingvandevloerwerdinalleruimtesvanhetoudstadhuisteStokkemca. 30cmonderdedeurdorpel(37,46mTAW)afgegraven.Opbasisvandeinformatieuitdezebeperkte opgravinglijkenerzichvijfbouwfases/aanpassingenteonderscheiden(fig.3.1). De stratigrafisch oudste muren lijken de noordelijke (S 16), oostelijke (S 1) en zuidelijke (S 2) buitenmuur van het huidige gebouw te zijn (rood op fig. 3.1). Deze muren staan met elkaar in verbandenvormeneenrechthoekvan13bij8,5m.zezijnopgetrokkenuitbakstenen(22,5x5,5cm) gelegdineenhardegrijzekalkmortelenzijnbepleisterdaandebinnenzijde.dehuidigeachterdeuris eenlateraangebrachtedeuropeninginmuurs1. In de zuidelijke ruimte en tegen de zuidelijke buitenmuur aan gewerkt werden resten van een bijhorende, fragmentarisch bewaarde bakstenen vloer (37,10 m TAW) (S 10) en haard (S 8/ S 9) aangetroffen (fig. 3.2). De bakstenen (25 x 11 x 5,5 cm) vloer lag in halfsteens verband, was gefundeerdinkalkzandmortelenwastegendehaardmuuraangebouwd.erbleefenkeleendeelvan dehaardmuur(s8)bewaardmeteenbijhorendverbrandvloerniveau(s9)uitbaksteenbrokken.de haardlijktdoorbrokentezijndooreenrecenteringemetseldeschouw(s7)(fig.3.3). Indenoordoostelijkeruimtevanhetgebouwengedeeltelijkonderdehuidigenoordmuur(S12)van de gang werden een muurfragment en een hoek van twee in verband staande muurfragmenten aangetroffenmetbijhorendevloerniveaus.beidevloerniveauswerdenenkelineenkleinesondering aangetroffen(fig.3.4enfig.2.1). HetmeestwestelijkeOQWQgeoriënteerdemuurfragment(S15)bevindtzichstratigrafischonderde huidige noordmuur van de gang (S 12) en is aangebouwd tegen de hoek van de twee meest oostelijkemuurfragmenten(s18)(respectievelijkmagentaenrozeopfig.3.1). Hetwestelijkemuurfragment(S15)isgebouwdmetbaksteenbrokkengelegdineenhardelichtgrijze kalkmortel. De noordzijde van de muur is bepleisterd. Het bijhorende vloerniveau (36,85 m TAW) bestaatuitmaaskeien(s19). Dehoek vandetweemeestoostelijkemuren(s 18) bevindt zich net ten noorden vandehuidige noordmuur(s12)vandegang.denqzqgeoriënteerdemuuris37cmbreedenbleefovereenlengte van 1,32 m bewaard. De 24 cm brede OQWQgeoriënteerde muur is tegen de huidige oostelijke buitenmuur (S 1) van het oud stadhuis aangebouwd en is bijgevolg stratigrafisch (iets) recenter. Beidemuren(S18)zijnbepleisterd.Hetbijhorendevloerniveaubestonduiteenmortelbed(36,97m TAW)(S20)waarin,afgaandopdeindrukkenindemortel,vermoedelijkbakstenengelegdwaren. HetmortelbediszoweltegenmuurS18alstegenmuurS1aangesmeerd. Beide muurfragmenten (S 15 en S 18) worden zoals vermeld overbouwd door de huidige binnenmuren(s12ens14)(groenopfig.3.1)vanhetgebouwdieeveneenstegendeoostelijkeen denoordelijkebuitenmuurvanhetgebouwzijnaangebouwd.denqzqgeoriënteerdebinnenmuur(s 14)hadeenlaterdichtgemaakte,ca.1,80mbrededeuropening.Denoordelijkebuitenmuur(S16)in denoordoostelijkekamervertoonteenca.1,5mbredebouwnaadovervrijweldevolledigehoogte vandekamer.debouwnaadbevindtzichstratigrafischbovendehuidigevloer.wellichtbetrefthet eenlateraangebrachteschouwopening. Dehuidigedeuropeningenindenoordmuurvandegang(S12)lijkenrecenttezijnaangebracht(of verbreed).ookdedeuropeningindezuidmuur(s3)vertoonteenverbouwing(s4). IndenoordoostelijkeruimteentegendeNQZQgeoriënteerdebinnenmuur(S14)aangelegd,bevond zichvoornamelijkindenoordoosthoekvanderuimte,eenfragmentairbewaardvloerniveau(37,35 11

20 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem mtaw)uitceramiektegels(17x17cmen22,5x22,5cm)(s22)(fig.3.5)gelegdinkalkzandmortel. Indezevloeringewerktbevondenzichtweerechthoekigesokkeltjes,mogelijkfunderingen. Ookindeaanpalendegangwerdeenbijhorendvloerniveau(37.35mTAW)gevonden.Hetbetreft tweetegelsinnatuursteen(17x17cm)(s21). Ineenlaatstebouwfasewerddevoorgevelvanhetstadhuisvolledigherbouwdenwerdhetgebouw naar het noorden toe uitgebreid. Het westelijk deel van de noordelijke buitenmuur (S 16) werd gesloopttotnetonderhethuidigevloerniveau(37,39mtaw)enerwerdietsmeernaarhetzuiden eensmalleremuur(s13)opgetrokken(blauwopfig.3.1)(fig.3.6).tegendegeslooptenoordmuur aanwerdeenrechthoekigeruimte(2,7x4,4m)bijgebouwd. DefunderingvandehuidigevoorgevelvanhetstadhuisistegendebinnenmuurS12aangebouwd enbevindtzichophetbakstenenvloerniveau(s10)indezuidelijkeruimte(fig.3.7). Eveneensbovenhetniveauvandezebakstenenvloeruitstekendenstratigrafischrecenterdande zuidelijke buitenmuur S 2, werden het bakstenen gewelf (S 5) van de aanwezige kelder en twee bijhorendemuurtjes(s6)uitgrofgekaptemergelblokkenaangesneden. Het aangetroffen vondstmateriaal komt telkens uit de puinlagen onder de ca. 10 tot 15 cm dikke zavellaagvan de huidigevloer. Het betreftvrijweluitsluitendschervenvankommenenbordenin oxiderendgebakkenengeglazuurdaardewerkenenkelescherveninsteengoed(onderandereeen bodemfragmentvaneenkanuitwesterwaldaardewerk)(fig.3.8).tevenswerdentweefragmenten vankleipijpengevonden(fig.3.9).hetlijkttegaanomtweeonversierdeovoïdekoppenvantype3, metrespectievelijkeenhielmerk46gekroonden96gekroond.debloeitijdvanhetovoïdetypeloopt van1740tot Hetvondstmateriaalheefteendateringindepostmiddeleeuwseperiodetotnieuwetijd(17 de Q19 de eeuw). 13 DucoD.H.1987:DeNederlandsekleipijp.Handboekvoordaterenendetermineren,Leiden,27. 12

21 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Fig.3.1:Allesporenplanmetweergavevandevijfaangetroffenbouwfases/aanpassingen.In chronologischopklimmendevolgorde:roodqrozeqmagentaqgroenenblauw. 13

22 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Fig.3.2:Dehaard(S9)enhetbakstenenvloerniveau(S10)indezuidelijkeruimte. Fig.3.3:Derecenteringemetseldeschouwindezuidelijkeruimte. 14

23 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Fig.3.4:VloerS20enS19indesonderingen. Fig.3.5:Devloer(S22)inceramiektegelsindenoordoostelijkeruimte. 15

24 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Fig.3.6:Dedeelsgeslooptenoordelijkebuitenmuur(S16). Fig.3.7:DefunderingvandevoorgevelstaatopdebakstenenvloerS10. 16

25 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Fig.3.8:DeschervenuitlaagS24. Fig.3.9:DekleipijpenuitlaagS24. 17

26 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem 18

27 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Hoofdstuk4 Synthese 4.1Interpretatieendatering InalleruimtesvanhetoudstadhuisteStokkemwerd30cmonderdedeurdorpel(37,46mTAW) afgegraveninfunctievandevloervernieuwing.opbasisvandeaangetroffenvloerqenmuurrestenin de weliswaar beperkte uitgraving in combinatie met het opgaand muurwerk lijken er zich 5 bouwfases/aanpassingenteonderscheiden. Aanvankelijk lijkt het gebouw één grote (13 x 8,5 m) rechthoekige ruimte geweest te zijn: de stratigrafischoudstemurenlijkendehuidigeinverbandstaandenoordelijke,oostelijkeenzuidelijke buitenmuurtezijn(roodopfig.3.1).hetisnietduidelijkofhetgebouweffectiefééngroteruimte wasofdatermogelijkverdwenenbinnenmurengestaanhebben. Indegrotezuidelijkeruimteentegendezuidelijkebuitenmuuraangewerktwerdenrestenvaneen bijhorende, fragmentarisch bewaarde bakstenen vloer (S 10) en een haard aangetroffen. In een sonderingvanca.40cmonderdezevloerwerdgeenouderevloeraangetroffen. In de noordoostelijke ruimte en gedeeltelijk onder de huidige noordmuur van de gang lijkt een restantvaneenouderebinnenmuur(s18)tezijnaangetroffen.hetbetrefttweemuren(s18)die eenhoekvormenenwaarvandeoqwqgeoriënteerdemuurtegendehuidigeoostelijkebuitenmuur(s 1)aangebouwdiseneenmeerwestelijkgelegenOQWQgeoriënteerdmuurfragment(S15)dattegen dezehoekaangebouwdis(rozeenmagentaopfig.3.1).insonderingsputjeswerdeenrespectievelijk bijhorend vloerniveau aangetroffen, bestaande uit een mortelbed (S 20) waarin vermoedelijk bakstenengelegdwarenenerzijdsenééninmaaskeienanderzijds(s19). Deze binnenindeling werd vervangen door de huidige. Beide muurresten (S 15 en S 18) worden namelijkoverbouwddoordehuidigebinnenmuren(s12ens14)dieeveneenstegendeoostelijkeen de noordelijke buitenmuur van het gebouw zijn aangebouwd (groen op fig. 3.1). De NQZQ georiënteerdebinnenmuur(s14)hadeenlaterdichtgemaakte,ca.1,80mbrededeuropening.tegen dezebinnenmuuraanbevondzichindenoordoostelijkeruimteeenvloerniveauuitceramiektegels(s 22).Ookindegangwerdeenbijhorendenatuurstenentegelvloergevonden(S21). Ineenlaatstebouwfasewerddevoorgevelvanhetstadhuisherbouwdenwerdhetgebouwnaarhet noordentoeuitgebreid(blauwopfig.3.1).defunderingvandehuidigevoorgevelvanhetstadhuisis stratigrafischrecenterdandehuidigebinnenmurenvandegangenhetbakstenenvloerniveau(s10) indezuidelijkeruimte. Het westelijk deel van de noordelijke buitenmuur (S 16) werd gedeeltelijk gesloopt. Tegen deze geslooptenoordmuuraanwerdeenrechthoekigeruimte(2,7x4,4m)bijgebouwd. Hetgewelfvandeaanwezigekelderdatnetonderdehuidigevloeraangetroffenwerd,dateertallicht ookuitdezebouwfase. Aangeziendevloeruitceramiektegels(S22)enkelindenoordoosthoekbewaardbleef,kanworden afgeleid dat wellicht ook in deze fase de deuropening in muur S 14 dichtgemaakt werd en de deuropeningen in de noordmuur van de gang (S 12) aangebracht of verbreed werden. Ook de deuropeningnaardezuidelijkeruimtetoewerdaangepast. De beperkte afgraving en het feit dat de meeste muren bepleisterd zijn, bemoeilijkt zowel de interpretatie als de datering van de aangetroffen resten. De recentste archeologisch vastgestelde 19

28 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem bouwfase(blauwopfig.3.1)iswellichttesituerenin1840,volgensdeliteratuurdebouwdatumvan hethuidigestadhuis.detoestandmetdeuitspronginhetnoordenisreedszichtbaaropdeatlasder Buurtwegen(1841). In1840lijktmenduseenbestaandgebouw(roodopfig.3.1)aangepastenvergroottehebben.Het ismoeilijkomteachterhalenofenzoja,metwelkvandedriehistorischgekendeouderegebouwen ditovereenstemt. Er werden namelijk geen brandlagen aangetroffen in de afgegraven 30 cm en het aangetroffen vondstmateriaal,meteendateringindeperiode17 de Q19 de eeuw,komtuitdepuinlagennetonder het zavelbed van de huidige vloer. Onder de verwijderde vloer S 22 werd geen vondstmateriaal aangetroffen. 4.2Beantwoordingonderzoeksvragen Wat$is$de$aard,$de$verspreiding$en$de$datering$van$de$sporen?$ Indeafgegraven30cmwerdeninalleruimtesvanhetgebouwvloerQenmuurrestenaangetroffen diestratigrafischouderzijndanhethuidigegebouw.erwerdenwellichtvijfbouwfases/aanpassingen gevonden.derecentstebouwfasekomtallichtovereenmethetgebouwdatin1840opgetrokken werdendateenaanpassingenvergrotinglijkttezijnvaneenbestaandgebouw(roodopfig.3.1).dit gebouw was mogelijk aanvankelijk één ruimte, met een achteraf opgetrokken binnenindeling, die lateropnieuwvervangenwerd. Op$welke$diepte$bevinden$de$resten$zich?$ De resten bevinden zich in de verdiepte 30 cm onder de deurdorpel (37,46 m TAW). Er werden tevens twee vloeren (36,85 m TAW en 36,97 m TAW) aangetroffen in de sondering in de noordoostelijkeruimte. Zijn$ er$ archeologische$ sporen$ aangetroffen$ ouder$ dan$ het$ stadhuis?$ Wat$ is$ hun$ datering$ en$ interpretatie?$is$er$een$relatie$met$de$latere$administratieve$site?$ ErwerdeninalleruimtesvanhetgebouwstratigrafischouderevloerQenmuurrestenaangetroffen.In 1840,deoprichtingsdatumvanhethuidigestadhuis,lijktmeneenbestaandgebouwaangepasten vergroot te hebben. Er werden resten aangetroffen van de voormalige binnenindeling van dit bestaandgebouwenvanouderevloeren. Zijn$ er$ brandlagen$ aangetroffen?$ Wat$ is$ hun$ datering?$ Kunnen$ ze$ gelinkt$ worden$ aan$ historische$ (literaire,$archivalische, )$bronnen?$$ Erwerdengeenbrandlagenaangetroffen. 20

29 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Hoofdstuk5 Besluit Conformart.4 2vanhetDecreethoudendeBeschermingvanhetArcheologischPatrimoniumvan 30juni1993(B.S ),gewijzigdbijdecreetvan18mei1999(B.S ),28februari 2003 (B.S ), 10 maart 2006 (B.S ), 27 maart 2009 (B.S ) en 18 november2011(b.s )zijndeeigenaarendegebruikerertoegehoudendearcheologische monumenten die zich op hun gronden bevinden te bewaren en te beschermen en ze voor beschadigingenvernielingtebehoeden. In het kader van restauratiewerken met vernieuwing van de vloer in het Oud Stadhuis in de Rechtestraat 7 te DilsenQStokkem legde Onroerend Erfgoed een archeologische opgraving op (vergunningsnummer2015/206).hetterreinwerkwerduitgevoerdvan8t.e.m.15juni2015. InalleruimtesvanhetoudstadhuisteStokkemdiende30cmonderdedeurdorpel(37,46mTAW) afgegraventeworden.opbasisvandeaangetroffenvloerqenmuurrestenindeweliswaarbeperkte uitgraving in combinatie met het opgaand muurwerk lijken er zich 5 bouwfases/aanpassingen te onderscheiden. Derecentstebouwfasekomtallichtovereenmethetgebouwdatin1840opgetrokkenwerdendat een aanpassing en vergroting lijkt te zijn van een bestaand gebouw. Dit gebouw was mogelijk aanvankelijkéénruimte,meteenachterafopgetrokkenbinnenindeling,dielateropnieuwvervangen werd. Bijeventuelevrijgavehetterreinblijvendealgemenebepalingendievoorzienzijnin: C$ het$decreet$van$30$juni$1993$houdende$bescherming$van$het$archeologisch$patrimonium,$ gewijzigd$bij$de$decreten$van$18$mei$1999,$28$februari$2003,$10$maart$2006,$27$maart$2009$ en$18$november$2011(bs$ ,$ ,$ ,$ $en$ )$ C$en$het$besluit$van$de$Vlaamse$regering$van$20$april$1994$tot$uitvoering$van$het$decreet$van$ 30$ juni$ 1993$ houdende$ de$ bescherming$ van$ het$ archeologisch$ patrimonium,$ gewijzigd$ bij$ besluiten$ van$ de$ Vlaamse$ Regering$ van$ 12$ december$ 2003,$ 23$ juni$ 2006,$ 9$ mei$ 2008,$ 4$ december$2009,$1$april$2011$en$10$juni$2011 van toepassing, meer bepaald voor de bepalingen over de meldingsplicht van eventuele toevalsvondstentijdenshetverdereverloopvandewerken. 21

30 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem 22

31 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem Bijlagen 23

32 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsenQStokkem 24

33 25 Bijlage(1( Sporeninventaris( Spoor( Vlak( Aard( Vorm( Kleur( 1 1 Muur BK met Ha 22,5x5,5 GrKM 2 1 Muur BK met Ha 22,5x5,5 GrKM 3 1 Muur BK met LGr KM 4 1 Muur BK met Ha LGrKZM 5 1 Dakgewelf BK 6 1 Muur Mergel, Gr KM 7 1 Structuur 8 1 Muur 9 1 Vloer 10 1 Vloer BK 25x11x5, Muur BK 12 1 Muur BK met Ha 25x5;21,5x5 LGrKM 13 1 Muur 23breed 14 1 Muur 15 2 Muur BK met Ha LGrKM 16 1 Muur 62breed 17 1 Muur 18 2 Muur 37 en 24 Textuur( Bijmenging( Vondsten( Afmetingen( LxBxD((cm)( DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen6Stokkem 25

34 26 breed 19 2 Vloer Natuursteen 20 2 Vloer 21 1 Vloer 22 1 Vloer 23 1 Laag LBr ReZaZ BC, KM, HK, NS 24 1 Laag LBr ReZaZ BC, KM, HK, Ce,Pi NS 25 1 Laag LBr ReZaZ BC, KM, HK, Ce NS 26 1 Laag LBr ReZaZ BC, KM, HK, Ce NS 27 1 Laag LBr ReZaZ BC, KM, HK, Ce NS Kleur: Textuur: Bijmenging: L6 Licht Re Redelij NS Natuursteen KM Kalkmortel Br Bruin Za Zacht BC Bouwceramiek HK Houtskool Z Zand Afkortingen: Vondsten Ce Ceramiek Pi Pijpaarde DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen6Stokkem 26

35 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem Bijlage(2( Vondsteninventaris( Inventarisnummer( Spoo r( Vlak( Aard( Rand( Bode m( Wan d( Oo r( Aanta l( Daterin g( Ceramiek de 4 18 de eeuw Pijpaarde 2 17 de 4 18 de eeuw Ceramiek de 4 18 de eeuw Ceramiek de 4 18 de eeuw Ceramiek de 4 18 de eeuw Bouwceramiek Staalname:steen Staalname:baksteenfragm ent Staalname:tegel Staalname:baksteen Staalname:tegel 27

36 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem 28

37 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem Bijlage(3( Fotoinventaris( Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( Overzicht Detail Opstand Opstand Opstand Opstand Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Overzicht Buitenaanzicht gebouw Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak 29

38 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en Vlak Vlak en Vlak en Vlak Vlak Vlak an Vlak en Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand en Vlak Opstand Opstand Opstand Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en Opstand en Opstand Opstand 30

39 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en Vlak en Vlak en Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en Opstand en Opstand 3

40 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( en Opstand en Opstand en Opstand Opstand en Opstand en Opstand Opstand Buitenaanzicht gebouw en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en Opstand Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en en en en en Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand 32

41 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand en en en en en en en en en en en en en en en en en en en en en Vlak Vlak Vlak Vlak Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand 33

42 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand Opstand Opstand Opstand en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand en Opstand Opstand Opstand Vlak Vlak Vlak Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak 3

43 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak Vlak Vlak Vlak en en en en en en Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak en en en en en en en en en en en en en en en en en en en en en Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak Vlak 35

44 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( Fotonummer( Spoor( Vlak( Aard( en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak en Vlak Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Opstand Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw Buitenaanzicht gebouw 36

45 DearcheologischeopgravingaandeRechtestraat7teDilsen4Stokkem 37

46