Archeologienota:! Bouw! van! een! woonzorgcentrum! aan! het! Betsveld!te!Landen!!

Transcriptie

1 Archeologienota: Bouw van een woonzorgcentrum aan het BetsveldteLanden Kessel&Lo,2016 StudiebureauArcheologiebvba StephanieCousin NickVanLiefferinge

2 Archeologienota: Bouw van een woonzorgcentrum aan het BetsveldteLanden StephanieCousin NickVanLiefferinge Kessel&Lo,2016 StudiebureauArcheologiebvba

3 Colofon Archeologienota:BouwvaneenwoonzorgcentrumaanhetBetsveldinLanden Initiatiefnemer: S.H.C.S.NV Erkendarcheoloog: NickVanLiefferinge Auteurs: StephanieCousin NickVanLiefferinge Foto sentekeningen: StudiebureauArcheologiebvba(tenzijandersvermeld) Opalleteksten,foto sentekeningengeldteenauteursrecht.zondervoorafgaandelijkeschriftelijke toestemmingvanstudiebureauarcheologiebvbamagnietsuitdezeuitgaveworden vermenigvuldigd,bewerkten/ofopenbaargemaakt,hetzijdoormiddelvanwebpublicatie,druk, fotokopie,microfilmofopwelkeanderewijzeook. StudiebureauArcheologiebvba JozefWautersstraat6 3010Kessel&Lo tel:0474/ fax:016/ ,StudiebureauArcheologiebvba

4 Archeologienota:BouwvaneenwoonzorgcentrumaanhetBetsveldinLanden Inhoud 1.Resultatenbureauonderzoek 1.1Beschrijvendgedeelte 1.1.1Administratievegegevens 1.1.2Archeologischevoorkennis 1.1.3Onderzoeksopdrachtenvraagstellingen 1.1.4Werkwijzebureauonderzoek 1.2Assessmentrapport 1.2.1Landschappelijkeliggingvanhetprojectgebied 1.2.2Historischebeschrijvingvanhetprojectgebied 1.2.3Archeologischkadervanhetprojectgebied 1.2.4Archeologischeverwachtingvoorhetonderzoeksgebied 1.2.5Syntheseenbeantwoordingonderzoeksvragen 1.3Samenvattingbureauonderzoek 1.3.1Samenvattingvooreengespecialiseerdpubliek 1.3.2Samenvattingvooreenniet&gespecialiseerdpubliek 2.Programmavanmaatregelen 2.1Gemotiveerdadvies 2.2Programmavanmaatregelen 2.2.1Administratievegegevens 2.2.2Aanleidingvanhetvooronderzoek 2.2.3Resultatenbureauonderzoek 2.2.4Vraagstellingenonderzoeksdoelen 2.2.5Onderzoeksmethode 2.2.6Onderzoekstechnieken 2.2.7VoorzieneafwijkingentenaanzienvandeCodevanGoedePraktijk 2.2.8Timingveldwerk Bibliografie Bijlagen Bijlage1:Plannenlijst Bijlage2:Fotolijst 1

5 Archeologienota:BouwvaneenwoonzorgcentrumaanhetBetsveldinLanden 2.Programmavanmaatregelen 2.1Gemotiveerdadvies Opbasisvanhetuitgevoerdebureauonderzoek(projectcode2016J224)enopbasisvanderesultaten van eerder uitgevoerd archeologisch onderzoek (2016) blijkt verder geen archeologisch vooronderzoeknodig,omdatvoldoendeinformatieisgegenereerdomeengemotiveerdeuitspraak tedoenoverhetaldannietmoetennemenvanmaatregelen. 2.2Programmavanmaatregelen 2.2.1Administratievegegevens Projectcode 2016J224 Actoren Studiebureau Archeologie OE/ERK/Archeoloog/2015/00002(bedrijf) NickVanLiefferinge OE/ERK/Archeoloog/2016/00111(auteur) StephanieCousin (auteurendigitaliseerder) WouterYperman OE/ERK/Archeoloog/2015/00056 (digitaliseerderenauteur) Locatie Provincie Vlaams&Brabant Gemeente Landen Deelgemeente Landen Adres Vierprovinciënpleinzn,3400Landen Kadastralegegevens 1 ste afdeling,sectiea,deel1053y2,1053z2, 1053a3,1053g4,1053b3,1053c3,1053d3, 1053 e 3,1053f3,1053g3 BoundingBox Punt1 X201047,Y Punt2 X201125,Y Kadasterplan Fig

6 Archeologienota:BouwvaneenwoonzorgcentrumaanhetBetsveldinLanden Fig.2.1:Situeringvanhetprojectgebiedophetkadasterplan( CADGIS) Resultatenbureauonderzoek Geomorfologisch gezien bevindt het projectgebied zich in de Haspengouwse leemstreek die wordt gekenmerktdooreenopeenvolgingvanhooggelegenruggenenvlaktes,zachtehellingenentamelijk brededrogedepressiesenafvoergeulen.hetlandschapwordtbeïnvloeddoordevalleienvandezijp en de Molenbeek en de vallei van de Kleine Gete. Samen met de stadskern van Landen ligt het projectgebiedopeenhogergelegendeeldatafheltinderichtingvandenabijgelegendormaalbeek. Binnenhetprojectgebiediseenlichthellendreliëfwaartenemendatverlooptvan78mTAWinhet westen tot 83 m TAW in het oosten. Het projectgebied wordt ontwatert in de richting va de Dormaalbeektenwestenvanhetprojectgebied.Hydrografischgezienbehoorthetprojectgebiedtot hetbekkenvandedemerenhetstroomgebiedvandeschelde. Op basis van de beschikbare historische kaarten kan worden afgeleid dat het terrein binnen de contourenvanhetprojectgebiednooitstructureelbebouwdisgeweest. VolgensdebodemkaartbevindthetprojectgebiedzichineenzonemetAba1&gronden.Dezegronden wordengekenmerktdoordrogeleembodemsdiezichhebbengevormdindetopvanhetpleistocene loessdek.dezebodemvertoontonderdea&horizonteenmetkleiaangereiktetextuurb&horizont(bt& horizont). In zones met een lage erosiegevoeligheid is de kans groot dat er nog goed bewaarde bodems aanwezig zijn. Logischerwijs zullen in dat geval ook de eventueel hiermee geassocieerde archeologischeresten(artefactconcentratiesen/ofbodemsporen)goedbewaardzijngebleven. 29

7 Archeologienota:BouwvaneenwoonzorgcentrumaanhetBetsveldinLanden 2.2.3Vraagstellingenonderzoeksdoelen De doelstelling van deze archeologienota is bereikt als op de volgende onderzoeksvragen een gemotiveerdantwoordkanwordengeformuleerd: Opwelkedieptesbevindenzichrelevantearcheologischeniveaus? Zijnernogintactealdannietbegraven(paleo)bodemsaanwezig? Inhoeverreisdebodemopbouwzoalsweergegevenopdebodemkaartrecent 8 verstoord? Zijn er archeologische sporen en/of vondstconcentraties aanwezig binnen de grenzen van het projectgebiedenzoja,watisdepreciezeafbakeningervaninruimteentijd? Watisdeaardendedateringvandeaanwezigearcheologischesporen? Isverderarcheologischonderzoeknodig? 2.2.4Onderzoeksmethode Dekeuzevandemethodevoorverdervooronderzoekwordtgebaseerdopdevolgendeviercriteria: 1 ishetmogelijkdezemethodetoetepassenopditterrein(ookkosten&batenanalyse)? 2 ishetnuttigdezemethodetoetepassenopditterrein? 3 is het overdreven SCHADELIJK voor het bodemarchief om de methode toe te passen op het terrein? 4 ishetnoodzakelijkomdezemethodetoetepassenopditterrein(ookkosten&batenanalyse)? In eerste instantie wordt de opportuniteit van de diverse methoden voor vooronderzoek zonder ingreepindebodemafgewogen. Methode Opportuun Motivering Landschappelijk booronderzoek Landschappelijke profielputten Geofysisch onderzoek Nee Nee Nee Het is niet zinvol of nuttig om een verkenning van de lithostratigrafische opbouw van het terrein uit te voeren door middel van een landschappelijk booronderzoek. De resultaten van het onderzoek van 2006 door middel van pedologisch onderzoek in de sleuven en door middel van landschappelijke boringengevenhierovervoldoendeinformatie. Aangezien de bovengenoemde vraagstellingen in verband met deopbouwvandebodembeantwoordkunnenwordenaande hand van het archeologisch onderzoek in 2006 is het niet noodzakelijkomdezemethodetoetepassenopditterrein. Hetisnietnuttig om deze methode toe te passen. Geofysisch onderzoek is niet aangewezen omdat dit geen gegevens met betrekkingtotdechronologievandeeventueelgedetecteerde fenomenen kan opleveren. Deze methode is vooral nuttig op terreinen waar ondergrondse lineaire bodemsporen en (muurwerk)constructiesmethogegraadvanzekerheidworden verwachtopbasisvanhetbureauonderzoek,wathierniethet gevalis. Veldkartering Nee Hetisonmogelijkomdezeonderzoeksmethodetoetepassen, aangezienuitdebodembedekkingskaartendeluchtfoto sblijkt dathetterreinisbegroeid(geengeploegdakkerlandaanwezig). 8 HiermeewordtdeperiodenadeTweedeWereldoorlogbedoeld. 30

8 Archeologienota:BouwvaneenwoonzorgcentrumaanhetBetsveldinLanden Vervolgenswordtdeopportuniteitvandediversemethodenvoorvooronderzoekmetingreepinde bodemafgewogen. Methode Opportuun Motivering Verkennend archeologisch booronderzoek Waarderend archeologisch booronderzoek Proefputtenin functievan steentijd artefactensites Proefsleuven en/of proefputten Nee Nee Deze methoden zijn enkel noodzakelijk indien uit het landschappelijk booronderzoek blijkt dat er begraven (paleo)bodems aanwezig zouden zijn waardoor een hoge verwachting bestaat voor in situ bewaarde vuursteenvindplaatsen en artefactenconcentraties uit de prehistorische periode (steentijd en metaaltijden). Het archeologisch onderzoek van 2006 toonde aan dat er geen begraven (paleo)bodems aanwezig zijn binnen de grenzen van hetprojectgebied. Het is niet nodig deze methode toe te passen op het terrein omwille van eerder archeologisch onderzoek in 2006 met proefsleuvenenbrederewerkputten. Hetveldwerkliettoeinzichttekrijgenindedebodemopbouw en de bewaringstoestand van de aanwezige archeologische waarden. De onderzoeksdoelen zijn succesvol bereikt wanneer de vooropgestelde onderzoeksvragen zijn beantwoord: AOpwelkedieptesbevindenzichrelevantearcheologischeniveaus? HetproefsleuvenonderzoekteLandentoondeaandatdediepteliggingvantuffeaudeLincentinde ondergrondergbepalendisvoordeaanwezigheidvanarcheologischesporen.opdelagergelegen delen van het terrein bevindt deze tertiaire afzetting zich nabij de oppervlakte. De dikte van het afdekkendloesspakketiserminimaal,watwellichthetgevolgisvanerosie.ditverkleintdekansop goedbewaardearcheologischerestenen/ofsporen. Binnendegrenzenvanhetprojectgebiedwerdeenafvalkuiluitdevroegeijzertijdaangetroffenmet afmetingenvanca.1,4mbij1,0menditopeendieptevanca.60cmonderhetmaaiveld.dekuilwas 22cmdieponderhetaanlegvlakuitgegraven. AZijnernogintacteAaldannietbegravenA(paleo)bodemsaanwezig? Op basis van het bureauonderzoek en de prospectie met ingreep in de bodem in 2006 wordt geconcludeerd dat er geen begraven (paleo)bodems aanwezig zijn binnen de grenzen van het projectgebied. AInhoeverreisdebodemopbouwAzoalsweergegevenopdebodemkaartArecent 9 verstoord? Enkele archeologische sporen binnen het geprospecteerde en opgegraven areaal in 2006 werden geïnterpreteerd als recente fenomenen. Door een combinatie van natuurlijke erosieprocessen en agrarischeactiviteitenzijnvermoedelijkheelwatarcheologischesporenverdwenen. 9 HiermeewordtdeperiodenadeTweedeWereldoorlogbedoeld. 31

9 Archeologienota:BouwvaneenwoonzorgcentrumaanhetBetsveldinLanden A Zijn er archeologische sporen en/of vondstconcentraties aanwezig binnen de grenzen van het projectgebiedenzoja,watisdepreciezeafbakeningervaninruimteentijd?awatisdeaardende dateringvandeaanwezigearcheologischesporen? InhetnoordwestelijkkwadrantvanhetprojectgebiedwerdinsleufXIXeenarcheologischrelevant bodemspooraangetroffen.hetgingomeenafvalkuiluitdevroegeijzertijd(afmetingenca.1,4mbij 1,0 m bij 22 cm). Aangezien dit het enige spoor betrof, wordt een (zeer) lage sporendensiteit vooropgesteldvoorhetprojectgebied. AIsverderarcheologischonderzoeknodig? Neen. De prospectie en archeologische opgraving van het Betsveld in 2006 waarbinnen het projectgebied zich situeert beantwoord de hierboven geformuleerde onderzoeksvragen op voldoendewijze VoorzieneafwijkingentenaanzienvandeCodevanGoedePraktijk ErzijngeenafwijkingentenaanzienvandeCodevanGoedePraktijkvoorzien Timingveldwerk Erwordtgeenveldwerkgeadviseerd. 32