Archeo(rapport!351! Het!archeologisch!vooronderzoek!aan!de!Mechelsesteenweg! te!heist(op(den(berg!

Transcriptie

1 Archeo(rapport351 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenweg teheist(op(den(berg MarjoleinvanderWaa&MaartenSmeets Kessel(Lo,2016 StudiebureauArcheologiebvba

2

3 Archeo(rapport351 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenweg teheist(op(den(berg MarjoleinvanderWaa&MaartenSmeets Kessel(Lo,2016 StudiebureauArcheologiebvba

4

5 Colofon Archeo(rapport351 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist(op(den(Berg Opdrachtgever: Maatschappijvoordehuisvesting,KantonHeist6op6den6Berg Projectleiding: MaartenSmeets Leidinggevendarcheoloog: MichielSteenhoudt Auteurs: MarjoleinvanderWaa MaartenSmeets Foto sentekeningen: StudiebureauArcheologiebvba(tenzijandersvermeld) Opalleteksten,foto sentekeningengeldteenauteursrecht.zondervoorafgaandelijkeschriftelijke toestemming van Studiebureau Archeologie bvba mag niets uit deze uitgave worden vermenigvuldigd, bewerkt en/of openbaar gemaakt, hetzij door middel van webpublicatie, druk, fotokopie,microfilmofopwelkeanderewijzeook. D/2016/12.825/9 StudiebureauArcheologiebvba JozefWautersstraat6 3010Kessel6Lo tel:0474/ fax:016/ ,StudiebureauArcheologiebvba

6

7 Administratievefiche Site Heist6op6den6Berg Mechelsesteenweg Locatie Provincie Antwerpen, Gemeente Heist6op6den6 Berg,Mechelsesteenweg Lambert726coördinaten Hoekpunt1:X ,Y Hoekpunt2:X ,Y Hoekpunt3:X ,Y Hoekpunt4:X ,Y Oppervlakteprojectgebied 1,069ha Kadastergegevens Afdeling 1: Sectie I: perceelsnummers: 375a, 375e Opdrachtgever Maatschappij voor de huisvestiging Kanton Heist6op6den6Berg Plantijnlaan2,2220Heist6op6den6Berg Vergunningsnummer 2015/536 Vergunningshouder MichielSteenhoudt Bijzonderevoorwaarden Bijzondere voorwaardenbijdevergunningvoor eenarcheologischeprospectiemetingreepinde bodem:heist6op6den6berg,mechelsesteenweg. Termijnveldwerk Termijnrapportage t.e.m Aardvandebedreiging Verkaveling Archeologischeverwachting Ten westen van het projectgebied bevindt zich een Romeinse vindplaats (bewoning) en ten noordwesten werden sporen uit de middeleeuwen en ijzertijd aangetroffen bij een proefsleuvenonderzoek. Wetenschappelijkebegeleiding Geen

8

9 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Inhoudstafel Inhoudstafel p.1 Hoofdstuk1 Inleiding p.3 1.1Algemeen p.3 1.2Beschrijvingvanhetonderzoeksgebied p.4 1.3Archeologischeenhistorischevoorkennis p.5 1.4Onderzoeksopdrachtenvraagstellingen p.8 Hoofdstuk2 Werkmethode p.11 Hoofdstuk3 Analyse p Lithostratigrafischeenbodemkundigeopbouw p Hetsporen6envondstenbestand p.20 Hoofdstuk4 Synthese p Interpretatieendatering p Beantwoordingonderzoeksvragen p.23 Hoofdstuk5 Besluit p.25 Bibliografie p.27 Bijlagen(CD6rom) Bijlage1:Sporeninventaris Bijlage2:Fotoinventaris Bijlage3:Sleuvenplanmethoogtes 1

10 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg 2

11 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Hoofdstuk1 Inleiding 1.1Algemeen Wegens de plannen voor een verkaveling (fig. 1.1) heeft Onroerend Erfgoed een archeologische prospectiemetingreepindebodemopgelegd(vergunningsnummer2015/536)opeenterreinmet eenoppervlaktevan1,069hagelegenaandemechelsesteenwegteheist6op6den6berg.hetveldwerk werduitgevoerddoorstudiebureauarcheologiebvbaop Fig.1.1:Debouwplannenmeteenprojectievanhetuitgevoerdeterreinwerk. 3

12 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg 1.2Beschrijvingvanhetonderzoeksgebied Hetterreinisgelegenineenstedelijkecontextopcirca1500mtenzuidwestenvanhetstadscentrum vanheist6op6den6berg(fig.1.2)eniskadastraalgekendalsafdeling1,sectiei,percelen375aen375e (fig.1.3).depercelenwarenophetmomentvanhetonderzoekdeelsonbebouwdenbraakliggend.. Inhetnoordwestelijkedeelvanhetplangebiedbevondenzichnogenkeleleegstaandegarageboxen. Geo6archeologischgezienishetprojectgebiedgesitueerdindeKempen(fig.1.4). Fig.1.2:Uittrekselvandetopografischekaartmetsitueringvanhetprojectgebied( Databank OndergrondVlaanderen). 4

13 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Fig.1.3:Uittrekselvanhetkadasterplanmetsitueringvanhetprojectgebied( CADGIS). Fig.1.4:SitueringvanhetprojectgebiedbinnendeverschillendeVlaamsearcheoregio s Archeologischeenhistorischevoorkennis IndedatabankvandeCentraleArcheologischeInventaris(CAI)zijndrievindplaatsenopgenomenin deomgevingvanhetprojectgebied(fig.1.5): 6 CAI101132:Lossevondstvaneenbladvormigepijlpuntinsilex(Michelsbergoflater)tijdens eenveldprospectiedoorp.vandenbroeck

14 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg 6 CAI162991:Vijfpaalsporenwerdengevondentijdenseenmechanischeprospectieo.l.v.All6 Archeo.Omwillevandebeperkteoppervlaktewashetnietmogelijkeenplattegrondhierin te herkennen. Fragmenten van Rijnlands rood beschilderd aardewerk en handgevormd aardewerk waren teruggevonden in de paalsporen waarbij een datering tussen de metaaltijdenenromeinseperiodeopbasisvanhethandgevormdaardewerkwerdgegeven. 3 6 CAI : Bij een proefsleuvenonderzoek door Fodio bvba in 2013 werden twee palenclustersonderscheiden;eennoordelijkeclustermeteenrijpaalsporen(constructieuit de metaaltijd of Romeinse periode(a.d.h.v. een fragment van gebronsd aardewerk) alsook tweelangwerpigekuilenmethandgevormdaardewerkmeteenbesmetenbuitenwand.de andere palencluster bestond uit een rij van drie paalsporen. Verder zijn er nog losse vondsten van Romeins aardewerk aangetroffen in de bovenste vulling van een 3 m diepe depressie. Fig.1.5:UittrekseluitdeCAImetsitueringvanhetprojectgebied 5. 2 Swiggers,W.1986:StudievanlithischeartefacteninwestelijkdeelvanZuiderkempenenhetMechelse,p.31. (lic.verhandelingkuleuven) 3 Derieuw M. e.a. 2012: Archeologisch vooronderzoek Heist6op6den6Berg 6 Werftsesteenweg, Rapporten All6 Archeo DeBeenhouwerJ.e.a.2014:ArcheologischeprospectiemetingreepindebodemteHeist6op6den6bergaande Werftsesteenweg,FodioRapport

15 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Naaraanleidingvanderesultatenuithetproefsleuvenonderzoekin2013(CAI208823),heeftFodio bvba later dat jaar een opgraving in dezelfde zone aan de Werftsesteenweg uitgevoerd 6. Bij de opgravingwerdenbewoningssporenuitdelateijzertijd(na250v.chr.),devroegeromeinsetijd(1 e eeuwn.chr.)endemidden6romeinsetijd(midden2 e eeuwn.chr.)aangetroffen.intotaalkonden vijfwoonstructurenvoormensenveewordengeïdentificeerd.tweestructurenbehoordentothet Alphen6Ekerenhuistype6metdiepepaalkuilenvoordragendestijlen endedrieanderewerdenin devroeg6romeinseperiodegeplaatstopbasisvanhuntypologieenenkeleaardewerkvondsten 7. DezonevanhethuidigeprojectgebiedisopAtlasderBuurtwegen(1841),Popp6kaart( ), kaartvanvandermaelen( )alsdeferraris6kaart( )(fig.1.6)weergegevenalseen onbebouwdterrein,bestaandeuitakkerland/bouwland.dewestelijkebegrenzingvanhetplangebied komt op de Ferrariskaart overeen met een haag. Een deel van de Mechelsesteenweg is niet weergegevenopdeferrariskaart,maarverschijntwelopdeatlasderbuurtwegen(1841).ditiseen indicatievooreendateringindenegentiendeeeuwvandeaanlegvanditstukvandesteenweg. 6 De Beenhouwer J. e.a. 2016: Nederzettingsporen uit de IJzertijd en Romeinse periode aan de WerftsesteenweginHeist6Op6Den6Berg,FodioRapport23. 7 Ibidem. 7

16 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Fig.1.6:Evolutievanhetlandgebruikterhoogtevanhetprojectgebiedopbasisvanhistorische kaarten(vanlinksboventotrechtsonder:ferrariskaart,atlasderbuurtwegenkaart,poppkaart, Vandermaelenkaart). 1.4Onderzoeksopdrachtenvraagstellingen Doelvandeprospectiemetingreepindebodemiseenarcheologischeevaluatievanhetterrein.Dit houdtindathetarcheologischerfgoedopgespoord,geregistreerd,gedetermineerdengewaardeerd wordt en dat de potentiële impact van de geplande werken op de archeologische resten wordt bepaald.onderdeelvandeevaluatieisdatermogelijkhedengezochtwordenominsitubehoudte bewerkstelligen en, indien dit niet kan, er aanbevelingen worden geformuleerd voor vervolgonderzoek (ruimtelijke afbakening, diepteligging, strategie, doorlooptijd, te voorziene natuurwetenschappelijkeonderzoekenenconservatietechnieken,voorstelonderzoeksvragen). Hierbijmoetenminimaaldevolgendeonderzoeksvragenbeantwoordworden: 6 Welkezijndewaargenomenhorizonten? 6 Waardoorkanhetontbrekenvaneenhorizontverklaardworden? 8

17 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg 6 Inhoeverreisdebodemopbouwintact? 6 Isersprakevaneenofmeerderebegravenbodem? 6 Zijnersporenaanwezig? 6 Zijndesporennatuurlijkofantropogeen? 6 Hoeisdebewaringstoestandvandesporen? 6 Makendesporendeeluitvanéénofmeerderestructuren? 6 Behorendesporentotéénofmeerdereperiodes? 6 Kanopbasisvanhetsporenbestandindeproefsleuveneenuitspraakwordengedaanover deaardendeomvangvanoccupatie, 6 Zijnerindicatiesdiekunnenwijzenopeeninrichtingvaneenerf/nederzetting? 6 Zijnerindicatiesvoordeaanwezigheidvanfunerairecontextenzoja; o Hoeveelniveauszijnerteonderscheiden? o Watisdeomvang? o Komeneroversnijdingenvoor? o Watishet,geschatte,aantalindividuen? 6 Kunnendesporengelinktwordenaannabijgelegenarcheologischevindplaatsen? 6 Watisderelatietussendebodemendearcheologischesporen? 6 Isereenbodemkundigeverklaringvoordepartiëleafwezigheidvanarcheologischesporen? Zoja,waarom?Zonee,waaromniet? 6 Kunnenarcheologischevindplaatsenintijd,ruimteenfunctieafgebakendworden(incl.de argumentatie)? 6 Watisdevastgesteldeenverachtebewaringstoestandvanelkearcheologischevindplaats? 6 Watisdeimpactvandegeplanderuimtelijkeontwikkelingopdewaardevollearcheologische vindplaatsen? 6 Voor archeologische vindplaatsen die bedreigd worden door de geplande ruimtelijke ontwikkeling: hoe kan deze bedreiging weggenomen of verminderd worden (maatregelen behoudin#situ)? 6 Voor archeologische vindplaatsen die bedreigd worden door de geplande ruimtelijke ontwikkelingendienietinsitubewaardkunnenblijven: 1. Wat is de ruimtelijke afbakening (in drie dimensies) van de zones voor vervolgonderzoek? 2. Welkeaspectenverdienenbijzondereaandacht,zwoelvanuitmethodologiealsaanpak voorhetvervolgonderzoek? 6 Welkevraagstellingenzijnvoorvervolgonderzoekrelevant? 6 Zijn er voor de beantwoording van deze vraagstellingen natuurwetenschappelijke onderzoeken nodig? Zo ja, welke type staalnames zijn hiervoor noodzakelijk en in welke hoeveelheid? 9

18 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg 10

19 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Hoofdstuk2 Werkmethode Tijdens het veldwerk werd de methode van continue proefsleuven gebruikt. Over de volledige oppervlakte van percelen 375a en 375e werden acht proefsleuven gegraven met een maximale tussenafstandvan15m(fig.2.1enbijlage3).intotaalwerdeenoppervlaktevan838m²onderzocht ineenrepresentatiefgrid.ditkomtovereenmet8%vandetotaleoppervlakte(1,069ha)vanhet projectgebied.devereistedekkingsgraadvan12,5% werdniet gehaald. Redenenhiervoorzijnhet voorkomenvaneenontoegankelijkezoneinhetcentraledeelvanhetterrein,waarzicheendichte begroeiingmetstruikgewasenbomenbevond.daarnaastwaseenstukvanhetnoordoostelijkedeel van het projectgebied (grenzend aan de Mechelsesteenweg) ontoegankelijk voor graafwerken, omdathierenkelegarageboxenstondenenereenbetonnenvloerlag(fig.2.2). 11

20 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Fig.2.1:Hetsleuvenplan. 12

21 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Fig.2.2:Deontoegankelijkezonesvanhetterrein. Twee bodemsporen werden opgeschaafd, gefotografeerd en beschreven 8. Het gebied was echter zeer nat, met een hoge grondwatertafel, waardoor het niet zinvol werd geacht om de sporen te couperen 9. Ter illustratie van de hoge grondwatertafel is op fig. 2.3 een foto van profiel 6 toegevoegd die korte tijd na het aanleggen van de profielput is genomen. Daarnaast is op een overzichtsfotovanwp2tezienhoeerplassenwaterontstondenophetarcheologischvlak,kortna hetaanleggenvandesleuf. Decontourenvandeproefsleuven,desporenendemaaiveldhoogteswerdeningemetenmetbehulp vaneengps6toestel. 8 Voordebeschrijvingvandeindividuelesporenwordtverwezennaardesporeninventaris(bijlage3). 9 Aandehandvaneenboringmeteenedelmanboorwerddestandvandegrondwatertafelbepaald. 13

22 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Fig.2.3:ProfielfotovanhetingekalfdePR6(boven)enoverzichtsfotovanWP2(onder)ter illustratievandezeernatteomstandighedentijdenshetveldwerk. 14

23 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Hoofdstuk3 Analyse 3.1Lithostratigrafischeenbodemkundigeopbouw Volgensdegegevensvandebodemkaartwordthetgrootstedeelvanhetprojectgebiedingenomen doormatigdrogelemigezandbodemsmetdikkeantropogenehumusahorizont,aldannietmetklei6 zand op een geringe diepte (bodemserie (w)scm). In het zuidelijke gedeelte van het onderzoeksgebied komt een vochtige lichte zandleem bodem met weinig duidelijke ijzer en/of humus B horizont met klei6zand op geringe diepte voor (bodemserie wpdf3). Het noordoostelijke deelvanhetprojectgebieddatgrenstaandemechelsesteenwegisgeclassificeerdalsob(bebouwde enverstoordegrond)(fig.3.1). Fig.3.1:Uitsnedevandebodemkaartmetaanduidingvanhetprojectgebied( Databank OndergrondVlaanderen). Opbasisvanderesultatenvandeterreinwaarnemingen(registratievan8bodemprofielen)blijktdat de gegevens van de bodemkaart vrij accuraat zijn. Het terrein kon worden opgedeeld in drie verschillendezones,nl.eensterkverstoordgebiedovereenkomstigmeteenobbodemclassificatie eneenantropogeenopgehoogdterrein,inovereenstemmingmeteenscmbodemtype.ineenderde zone is eveneens een Scm6bodemtype aanwezig, maar ontbreekt de ophoging. De bestudeerde bodemprofielen zijn verspreid aangelegd over de volledige oppervlakte van het terrein zodat een duidelijk beeld werd verkregen van de bodemkundige opbouw in beide zones (fig. 3.2). Bodemprofielen1,5en8wordeninditverslaggebruiktterillustratie(fig.3.3en3.4). 15

24 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Fig.3.2:Weergavevandepedogenetischezonesmetsitueringvandebodemprofielen. Bodemprofiel 1 (fig. 3.3) werd aangelegd in de sterk verstoorde zone en toont een antropogene bovengrond van circa 80 cm dik. Deze antropogene laag bestaat uit puin (L1), gevolgd door donkergrijs lemig zand vermengd met recente baksteen (L2). Daaronder bevindt zich een donkergrijzetotzwartelaaglemigzandvanongeveer20cm,eenap6horizont.l4isdemoederbodem 16

25 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg van grijsgroen vochtig kleizand en de grens tussen L3 en L4 vertoont sporen van bioturbatie. Dit profiel is sterk beïnvloed door (recente) menselijke activiteit, wat overeenkomt met de OB bodemclassificatie. Uit observatie te velde bleken alle sleuven in een snel tempo onder water te lopen,watduidtopeenvrijslechtedrainagevanhetgebied.daarnaastwerdopgemerktdatindeze sleufzicholievlekkenvormdenophetgrondwater,wateenindicatiekanzijnvoorvervuildegrond. Bodemprofiel5(fig.3.4)isaangelegdindeonverstoordezone,hoewelookinditdeelvanhetterrein sprakeisvaneensterkeantropogeneinvloed.l1bestaatuiteenzandigeophogingmeteenscherpe ondergrens vanca.60cmdik.l2enl3zijnvermoedelijkeentweedeligebruinetotlichtbruinea6 horizontvanzandleem,waarbijl3ietslichtervankleuris.degrenstussenl2enl3isvervaagd.l4is demoederbodem,bestaandeuitslechtgedraineerdglauconiethoudendkleizandvaneenbrokkelige textuur.hetprofielkomtdeelsovereenmeteenscmbodemtype,vaneenplaggenbodemmeteen dikke antropogene A6horizont. De oudere antropogene afzetting (L2 en L3) onder de recente ophoging is echter slechts 40 cm dik, wat niet volledig strookt met een m6bodemtype waarbij dergelijkelagenminimaal60cmdikzijn. Bodemprofiel8isgelokaliseerdinhetnoordoostelijkdeelvanhetterrein.Deprofielbeschrijvingvan PR8 is vergelijkbaar met de Scm bodem van PR5, alleen ontbreekt hier de recente ophoging als bovenstelaag. De eerste 50 cm van het profiel bestaat uit een Ap16 enap26horizont,gevormdin zandigeleemmeteenrespectievelijkedonkerbruineenlichtbruinekleur.tussende40en50cmzijn roestverschijnselengeobserveerd.hetsubstraatvanglauconiethoudend,groeningverkleurdkleizand bevindtzichopdegeringedieptevan60cmonderhetmaaiveld.ditprofielbevondzichinhetmeest nattegedeeltevanhetterrein,waarbijdewatertafelnaongeveer40cmbenedenhetmaaiveldal werdbereikt. 17

26 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg (0(30cm):puinlaag L1 L2 (30(85 cm): puinlaag, leemzand vermengd met recentebaksteen L3 (85(115cm):Ap, donkergrijs/zwartleemzand, verstoordeondergrens L4 (115(120cm):C(horizont, grijs kleizand Fig.3.3:Zichtopbodemprofiel1inWP1. 18

27 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg L1 (0(60cm):recenteophoging L2 (60(80cm):Ap1,donkerbruinleemzand L3 (80(95cm):Ap2,lichterbruinleemzand L4 (95(150cm):C(horizont,geelgroenkleizand Fig.3.4:Zichtopbodemprofiel5inWP5. 19

28 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg L1 0(40cm:Ap1,donkerbruinleemzand L2 40(60:Ap2,lichtbruinleemzand, roestverschijnselen L3 60(90cm:C(horizont,groenigkleizand(substraat) Fig.3.5:Zichtopbodemprofiel8inWP8. 3.2Hetsporen(envondstenbestand Ophetterreinwerdentweeantropogenesporenaangetroffenvanvermoedelijkrecentedatum.Er werdengeenarcheologischevondstengedaan.spoor1werdaangetroffeninwp1enbevondzichin een context van een sterk verstoorde en mogelijkookvervuilde bodem (fig. 3.5). Het betreft een spoorvanonregelmatigeomtrekvaneenzwartetotdonkergrijzekleurmeteenscherpetotmatig scherpeaflijning.mogelijkvormtditeenoverblijfselvaneenrecentekuil. HettweedespoorinWP4vertoondeeenscherpe,cirkelvormigeaflijninginhetgrondvlak(fig.3.6). Wegenshetontbrekenvananderesporenendateerbarevondsten,bestaatgeenduidelijkheidover dedateringofinterpretatievanditspoor.hoogstwaarschijnlijkbetreftheteenrecentepaalkuil. 20

29 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Fig.3.5:Spoor1inWP1. Fig.3.6:Spoor2inWP4. 21

30 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg 22

31 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Hoofdstuk4 Synthese 4.1Interpretatieendatering Binnendecontourenvanhetprojectgebiedwerdengeenarcheologischewaardenaangetroffen. 4.2Beantwoordingonderzoeksvragen Welke#zijn#de#waargenomen#horizonten?# De waargenomen horizonten zijn: Ap1 (donkerbruin leemzand), Ap2 (lichtbruin leemzand) en C (groengeelkleizand).inpr8zijndaarnaastroestverschijnselengeobserveerddieoptradenopzo n40 cmdiepte.hetheleterreinwasslechtgedraineerd. Waardoor#kan#het#ontbreken#van#een#horizont#verklaard#worden?# Opeenvolgendeerosiefaseninhetverledenzullenbodemvormingsprocessenhebbenbelemmerd. In#hoeverre#is#de#bodemopbouw#intact?# De bodem is niet volledig intact, aangezien er nergens een B6horizont te vinden was. Het noordwestelijke deel van het terrein (waar zich enkele recente garageboxen bevonden) was daarnaaststerkverstoordenmogelijkookvervuild.debodemvanheelhetonderzoeksgebiedheeft eensterkeantropogeneinvloedondergaan. Is#er#sprake#van#een#of#meerdere#begraven#bodem?# Inhetcentraledeelvanhetterreinbevindtzicheenrecentekunstmatigeophoging,waarondereen oudereap16horizontbedolvenligt. Zijn#er#sporen#aanwezig?## Erzijntweesporenaangetroffen.Spoor1betrefteenrecentekuilineensterkverstoordecontexten spoor2isvermoedelijkeenpaalkuilvanrecentedatum.erwerdengeenarcheologischevondsten gedaan. Zijn#de#sporen#natuurlijk#of#antropogeen?# Desporenzijnantropogeen. Hoe#is#de#bewaringstoestand#van#de#sporen?# Maken#de#sporen#deel#uit#van#één#of#meerdere#structuren?# Behoren#de#sporen#tot#één#of#meerdere#periodes?# Kan#op#basis#van#het#sporenbestand#in#de#proefsleuven#een#uitspraak#worden#gedaan#over#de#aard#en# de#omvang#van#occupatie,# Zijn#er#indicaties#die#kunnen#wijzen#op#een#inrichting#van#een#erf/nederzetting?# Zijn#er#indicaties#voor#de#aanwezigheid#van#funeraire#contexten#zo#ja;# o Hoeveel#niveaus#zijn#er#te#onderscheiden?# o Wat#is#de#omvang?# o Komen#er#oversnijdingen#voor?# o Wat#is#het,#geschatte,#aantal#individuen?# 23

32 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Kunnen#de#sporen#gelinkt#worden#aan#nabijgelegen#archeologische#vindplaatsen?# Nietvantoepassing. Wat#is#de#relatie#tussen#de#bodem#en#de#archeologische#sporen?# Overhetalgemeenkangesteldwordendathethiergaatomslechtgedraineerdegrondenopeen klei/zand substraat. Hierdoor kan grond6 en oppervlaktewater slecht worden afgevoerd, wat het gebiedinhetverledenmogelijkonaantrekkelijkheeftgemaaktvoorbewoning.opsommigeplaatsen bevond de moederbodem zich dichtbij het maaiveld (zie PR8), waardoor eventuele sporen gemakkelijkkunnenzijnweggeploegd. Is# er# een# bodemkundige# verklaring# voor# de# partiële# afwezigheid# van# archeologische# sporen?# Zo# ja,# waarom?#zo#nee,#waarom#niet?# Enerzijds is een deel van het terrein (noordoostelijk) van een recent verstoorde en vervuilde bodemtoestand,waardooreventuelesporenmogelijknietmeerbewaardzijngebleven.anderzijdsis het terrein slecht gedraineerd en was dit wellicht ook in het verleden. Dan zal het projectgebied onaantrekkelijkzijngeweestvoormenselijkebewoning. Kunnen# archeologische# vindplaatsen# in# tijd,# ruimte# en# functie# afgebakend# worden# (incl.# de# argumentatie)?# Wat#is#de#vastgestelde#en#verwachte#bewaringstoestand#van#elke#archeologische#vindplaats?# Nietvantoepassing. Wat# is# de# impact# van# de# geplande# ruimtelijke# ontwikkeling# op# de# waardevolle# archeologische# vindplaatsen?# Erwerdengeenwaardevollearcheologischevindplaatsenaangetroffen. Voor# archeologische# vindplaatsen# die# bedreigd# worden# door# de# geplande# ruimtelijke# ontwikkeling:# hoe#kan#deze#bedreiging#weggenomen#of#verminderd#worden#(maatregelen#behoud#in#situ)?# Voor#archeologische#vindplaatsen#die#bedreigd#worden#door#de#geplande#ruimtelijke#ontwikkeling#en# die#niet#in#situ#bewaard#kunnen#blijven:# Wat#is#de#ruimtelijke#afbakening#(in#drie#dimensies)#van#de#zones#voor#vervolgonderzoek?# Welke# aspecten# verdienen# bijzondere# aandacht,# zowel# vanuit# methodologie# als# aanpak# voor# het# vervolgonderzoek?# Welke#vraagstellingen#zijn#voor#vervolgonderzoek#relevant?# Nietvantoepassing. Zijn# er# voor# de# beantwoording# van# deze# vraagstellingen# natuurwetenschappelijke# onderzoeken# nodig?#zo#ja,#welke#type#staalnames#zijn#hiervoor#noodzakelijk#en#in#welke#hoeveelheid?# Er zijn geen natuurwetenschappelijke onderzoeken nodig voor het beantwoorden van deze vraagstellingen. 24

33 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Hoofdstuk5 Besluit Conformart.4 2vanhetDecreethoudendeBeschermingvanhetArcheologischPatrimoniumvan 30juni1993(B.S ),gewijzigdbijdecreetvan18mei1999(B.S ),28februari 2003 (B.S ), 10 maart 2006 (B.S ), 27 maart 2009 (B.S ) en 18 november2011(b.s )zijndeeigenaarendegebruikerertoegehoudendearcheologische monumenten die zich op hun gronden bevinden te bewaren en te beschermen en ze voor beschadigingenvernielingtebehoeden. Wegens de toekomstige verkavelingswerken worden eventuele archeologische waarden in de ondergrond bedreigd. Daarom werd een archeologische evaluatie van het terrein uitgevoerd door middelvaneenproefsleuvenonderzoek.uitderesultatenvanhetveldwerkbleekdaterzichgeen bedreigde archeologischewaardenbevinden binnen de grenzen van het projectgebied. Er werden danookgeenaanbevelingengeformuleerdvooreventueelverderarcheologischonderzoek. Bijeventuelevrijgavehetterreinblijvendealgemenebepalingendievoorzienzijnin: M# het#decreet#van#30#juni#1993#houdende#bescherming#van#het#archeologisch#patrimonium,# gewijzigd#bij#de#decreten#van#18#mei#1999,#28#februari#2003,#10#maart#2006,#27#maart#2009# en#18#november#2011(bs# ,# ,# ,# #en# )# M#en#het#besluit#van#de#Vlaamse#regering#van#20#april#1994#tot#uitvoering#van#het#decreet#van# 30# juni# 1993# houdende# de# bescherming# van# het# archeologisch# patrimonium,# gewijzigd# bij# besluiten# van# de# Vlaamse# Regering# van# 12# december# 2003,# 23# juni# 2006,# 9# mei# 2008,# 4# december#2009,#1#april#2011#en#10#juni#2011 van toepassing, meer bepaald voor de bepalingen over de meldingsplicht van eventuele toevalsvondstentijdenshetverdereverloopvandewerken. 25

34 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg 26

35 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg Bibliografie DEBEENHOUWER,J., E.A.2014:ArcheologischeprospectiemetingreepindebodemteHeist6op6den6 BergaandeWerftsesteenweg,Fodio#Rapport9. DEBEENHOUWERJ.,ARCKENSM.,DONDEYNES.ENBERVOETSG.2016:NederzettingsporenuitdeIJzertijden RomeinseperiodeaandeWerftsesteenweginHeist6Op6Den6Berg,Fodio#Rapport#23. DERIEUW, M. E.A. 2012: Archeologisch vooronderzoek Heist6op6den6Berg Werftsesteenweg, Rapporten#AllMArcheo117. SWIGGERS,W.1986:Studie#van#lithische#artefacten#in#westelijk#deel#van#Zuiderkempe#en#het#Mechelse, Licentiaatsverhandeling,Leuven. 27

36 HetarcheologischvooronderzoekaandeMechelsesteenwegteHeist6op6den6Berg 28

37 Het archeologisch vooronderzoek aan de Mechelsesteenweg te Heist-Op-Den-Berg Bijlage 1 Sporeninventaris Afkortingen: Kleur: Kleur: Textuur: Bijmenging: Vondsten: Aflijning: Re Redelijk Ze Zeer S Scherp D Diffuus Sl Slecht Go Goed Var Variabel Nat Niet af te lijnen L- Licht D- Donker Br Gl Go Gr Or Rd Wt Zw Bl Pr Rz Bruin Geel Groen Grijs Oranje Rood Wit Zwart Blauw Purper Roze gevl. gelg. gebr. hom. het. m. met k. kern r. rand vl. sp. lg. lgs. br. fi. to. wi. le. gevlekt gelaagd gebrokkeld homogeen hetrogeen vlekken spikkels lagen laagjes brokken fibers tongen wiggen lenzen Re Ze Za Ha Va Lo Z L K V Redelijk Zeer Zacht Hard Vast Los Zand Leem Klei Veen Bio Bioturbatie Hu Humus Glau Glauconiet BC Bouwceramiek KM Kalkmortel CM Cementmortel ZM Zandmortel HK Houtskool Fe IJzerconcreties Fe-slak IJzerslak FeZS IJzerzandsteen Mg Mangaan ZS Zandsteen KZS Kalkzandsteen KS Kalksteen LS Leisteen NS Natuursteen KW Kwarts SK Steenkool VL Verbrande leem An Bo Ce Fa Fl Gl Ku Le Li Me Mu Na Pi St Andere Bouwceramiek Ceramiek Faunaresten Floraresten Glas Kunststof Leder Litisch materiaal Metaal Munt Natuursteen Pijpaarde Staalname Spoor Proefsleuf Vlak Aard Vorm / Verband Aflijning / Bewaring Kleur Textuur / Materiaal Bijmenging Vondsten Afmetingen LxBxH (cm.) Datering Opmerkingen Kuil Ovaal Var hom. DZw-Gr Z>L 140x100x Onbepaald Cirkel ReS Onbepaald 1

38 Het archeologisch vooronderzoek aan de Mechelsesteenweg te Heist-Op-Den-Berg 1 Spoor Proefsleuf Vlak Aard Vorm / Verband Aflijning / Bewaring Kleur Textuur / Materiaal Bijmenging Vondsten Afmetingen LxBxH (cm.) Datering Opmerkingen 2

39 Het archeologisch vooronderzoek aan de Mechelsesteenweg te Heist-Op-Den-Berg Bijlage 2 Fotoinventaris Vergunningsnummer (F)oto, (O)verzicht, (PR)ofiel, (V)lak, (C)oupe, (D)etail, (W)erkfoto, (V)ondst, PR1-FPR-1 Volgnummer (S)poor, (PR)profiel, (SL)euf, (W)erk(P)ut, (L)osse(V)ondst, (P)aleo(B)oring, (M)etaal(D)etectie, PR1-FPR PR1-FPR PR1-FPR PR2-FPR PR2-FPR PR2-FPR PR2-FPR PR3-FPR PR3-FPR PR4-FPR PR4-FPR PR5-FPR PR5-FPR PR5-FPR PR6-FPR PR6-FPR PR7-FPR PR7-FPR PR7-FPR PR7-FPR PR7-FPR PR8-FPR SL2-FO SL2-FO SL2-FO SL2-FO SL2-FO SL2-FO SL2-FW SL3-FO SL3-FO SL3-FO SL3-FO SL3-FO SL3-FO SL4-FO SL4-FO SL4-FW SL5-FO SL5-FO SL6-FO SL6-FO SL8-FO SL8-FO PR8-FPR S1-FV S1-FV S2-FV S2-FV SL1-FO SL1-FO SL1-FO SL1-FO SL1-FO SL1-FO SL2-FO SL2-FO SL2-FO-3 3

40 Het archeologisch vooronderzoek aan de Mechelsesteenweg te Heist-Op-Den-Berg 4

41 Bijlage 3: Sleuvenplan met hoogtes. S1