Aan het werk Plan van aanpak Jeugdwerkloosheid 2009

Transcriptie

1 Aan het werk Plan van aanpak Jeugdwerkloosheid 2009 p l a n va n a a n p a k

2 Inhoudsopgave 1 Inleiding Aanleiding Plan van aanpak van de samenwerkende kenniscentra Kader De rol van de kenniscentra Stage- en leerbanenoffensief Werkwijze 7 3 Sectorale activiteiten Sectorale arrangementen Gecoördineerde werkgeversbenadering Werving en behoud stageplaatsen en leerbanen Leveren regionale arbeidsmarkt- en stage-informatie Actieve samenwerking met UWV WERKbedrijf en gemeenten Steunpunt leerbedrijven in regionale samenwerking 13 4 Gezamenlijke activiteiten Colo Barometer en regionale Barometers Regionaal bovensectoraal netwerk Meldpunt Stagetekorten Stagemarkt.nl Steunpuntfunctie bedrijfsleven in de regio Campagne werkgevers Samenwerking met UWV WERKbedrijf Samenwerking met de ROC s Dienstverlening 19 5 Prestaties Monitoring en verantwoording van collectieve prestaties Nulmeting Colo Barometer juni Bijlage 1: Begroting plan van aanpak Jeugdwerkloosheid 22 7 Bijlage 2: Regionale Arbeidsmarktcoördinatoren 23 2

3 1 Inleiding Foto: Hollandse Hoogte In tijden van laagconjunctuur is het extra belangrijk om ervoor te zorgen dat jongeren niet aan de kant komen te staan. Schoolverlaters moeten hun plek op de arbeidsmarkt nog zien te vinden en bevinden zich daarom in een kwetsbare positie. In tegenstelling tot werkende volwassenen missen zij vaak de zekerheid van een vaste baan en ervaring op de arbeidsmarkt. Staan jongeren te lang aan de kant, dan slinkt hun kans op een baan met de dag. Bovendien is niets demotiverender dan een arbeidsmarkt die schijnbaar niet op je zit te wachten. Het is ook in het belang van de werkgever om jongeren er bij te houden: veel sectoren zullen, zodra de economie weer aantrekt, de gevolgen van de vergrijzing voelen. Het is dus nodig om ook in deze tijd de instroom van gekwalificeerd personeel te garanderen, zodat er straks voldoende goede vakmensen zijn. De verwachting is dat vooral na de zomervakantie van 2009 de jeugdwerkloosheid sterk zal oplopen. Om een verloren generatie te voorkomen is het daarom nu zaak ervoor te zorgen dat er, tegen het economische tij in, voor de huidige generatie jongeren genoeg mogelijkheden blijven om zich te kwalificeren voor de arbeidsmarkt. Het kabinet presenteert in haar Actieplan Jeugdwerkloosheid een pakket aan maatregelen om ervoor te zorgen dat jongeren door de huidige crisis niet uit de boot vallen. In haar plannen doet zij een appél op diverse betrokken partijen om zich hier gezamenlijk voor in te zetten. Dit plan van aanpak schetst hoe de kenniscentra uitvoering geven aan het Actieplan Jeugdwerkloosheid. 1.1 Aanleiding Eind februari 2009 werd in de Colo Barometer gesignaleerd dat er in deze recessie een tekort van stageplaatsen en leerbanen zou ontstaan. Het is bijna onvermijdelijk dat door de economische crisis druk ontstaat op de beschikbaarheid van leerplaatsen voor het mbo bij erkende leerbedrijven. Krimpende werkgelegenheid betekende in het verleden immers automatisch krimpende beschikbaarheid van leerplaatsen. Leerlingen van hogere niveaus verdringen daarbij steeds meer leerlingen van niveau 1 of 2 van hun leerplaats. Dit raakt in het bijzonder de zorgleerlingen. Daarnaast neemt de stagebehoefte van het vmbo steeds meer toe: er treedt een verdringingseffect op. De kenniscentra hebben op basis van deze analyse in maart 2009 in samenspraak met stakeholders een stageen leerbanenoffensief ontwikkeld met twintig maatregelen om dit dreigende tekort het hoofd te bieden. Tegelijkertijd namen sociale partners hun verantwoordelijkheid. Op 25 maart 2009 sloot de Stichting van de Arbeid een nieuw sociaal akkoord. De sociale partners en het kabinet kwamen hier het volgende overeen: 3

4 Voorkomen van jeugdwerkloosheid zien de sociale partners als een belangrijke doelstelling voor de komende periode. Op de langere termijn is het cruciaal jongeren zoveel mogelijk bij de arbeidsmarkt te houden en een perspectief te bieden. Iedere schoolverlater die langer dan 3 maanden thuis zit dient daarom een stageplaats te krijgen aangeboden. Sociale partners in de sectoren maken daarbij zo mogelijk afspraken over een voortgezet dienstverband na afloop van de stage. In sommige sectoren lijkt de crisis te leiden tot vermindering van stageplaatsen doordat de leerwerkbedrijven in de problemen komen. Sociale partners zullen zich maximaal inspannen om te voorkomen dat leerlingen hun diploma niet kunnen halen omdat een stageplaats ontbreekt. Ter voorbereiding op een actieplan van het kabinet, organiseerden de ministeries van SZW, OCW, J&G en WWI expertmeetings met diverse partijen onder voorzitterschap van Hans de Boer. Op basis van deze meetings en aanvullend onderzoek is aan het Kabinet het advies Tegen de stroom in uitgebracht. Kern van het advies vormt het begeleiden van jongeren naar school, werk of een combinatie van beiden, onder andere door te komen tot een betere aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Hans de Boer adviseert het kabinet goed gebruik te maken van de positieve tegenstromen in de maatschappij, zoals de vele publieke en private partijen die zich, ieder afzonderlijk maar ook in goede samenwerking, inspannen. Parallel aan dit proces sloten Colo en UWV WERKbedrijf begin mei 2009 een convenant af. Eerste doelstelling van de samenwerking is een gezamenlijke aanpak van de snel stijgende jeugdwerkloosheid. UWV WERKbedrijf en Colo sluiten aan bij de actuele arbeidsmarktsituatie en het maatregelenpakket dat Nederland in de huidige arbeidsmarktsituatie moet helpen de crisis aan te pakken. De belangrijkste pijlers zijn de gezamenlijke presentatie van actuele cijfers over kansen op de arbeidsmarkt, voldoende stage- en leerplekken en gerichte voorlichting over alle beroepen. Samenwerking in de regio, zoals in de mobiliteitscentra, moet leiden tot meer passende scholing, een grotere deelname aan het arbeidsproces en een afname van de jeugdwerkloosheid. 1.2 Plan van aanpak van de samenwerkende kenniscentra 2009 De sectorale, landelijke en regionale infrastructuur van kenniscentra, gesteund door het Actieplan Jeugdwerkloosheid en de bijbehorende tijdelijke projectmiddelen, stelt de kenniscentra in staat om slagvaardig, daadkrachtig en effectief bij te dragen aan het realiseren van de ambities van het kabinet en sociale partners. De kenniscentra maken een vertaalslag van sectorale initiatieven van bedrijfstakken en landelijke instrumenten naar de regionale actieplannen. Ook zorgen zij voor actuele stage- en arbeidsmarktinformatie voor het gericht aanpakken van regionale knelpunten. Dat is hun meerwaarde in de regio. Vervolgens zorgen de opleidingsadviseurs van de kenniscentra vanuit hun opgebouwde relatienetwerk voor de gerichte één-op-één benadering van de individuele leerbedrijven. De werkgever beslist immers over het opnemen van stagiaires, leerlingwerknemers en werknemers. De opleidingsadviseur ondersteunt het bedrijf bij het inrichten van een kwalitatief goede leeromgeving, waarin zowel de leerling als het zittende personeel structureel leert. Het faciliteren van de leeromgeving, stimuleert werkgevers blijvend hun bedrijf open te stellen voor stagiaires en leerlingen. Colo en de kenniscentra beschouwen deze opbouw van de infrastructuur vanuit een meerjarig perspectief. Een basisinfrastructuur bouw je niet alleen om dit actieplan adequaat uit te voeren maar ook voor de toekomst. Mobiliteit op de arbeidsmarkt is immers een gegeven. Sociale partners en kabinet moeten daarop anticiperen, zowel bij dreigende werkloosheid als bij dreigende tekorten. In de nabije toekomst zal naar verwachting de vergrijzing optreden, waardoor de vraag naar nieuwe instroom sterk zal toenemen. Daarom moeten we verbindingen blijven leggen tussen sector, regio en individuele bedrijven. In juni 2009 presenteerde het kabinet vervolgens haar Actieplan Jeugdwerkloosheid, met een rol voor de kenniscentra die grotendeels overeenkomt met de ambities uit het stage- en leerbanenoffensief. 4

5 2 Kader Foto: Martin Hogeboom Colo en de kenniscentra maken in dit plan van aanpak concreet hoe zij hun schouders onder de aanpak van jeugdwerkloosheid zetten. De activiteiten vinden plaats op sectorniveau: ieder kenniscentrum neemt maatregelen die passen bij de kleur van en de omstandigheden in de sector. Daarnaast worden op gemeenschappelijk bovensectoraal niveau de krachten gebundeld voor een aantal gezamenlijke activiteiten. De rode draad die deze sectorale en gezamenlijke activiteiten verbindt is: de rol van de kenniscentra in het beroepsonderwijs en hun band met de brancheorganisaties de gemeenschappelijke ambities die in het kader van de huidige economische omstandigheden worden geschetst in het stage- en leerbanenoffensief Uit deze context vloeit een bepaalde werkwijze voort, die de kenniscentra voorstaan in de bestrijding van de jeugdwerkloosheid. Bovendien kan hieruit een ambitie worden geformuleerd, om ook na 2011 met partijen te blijven bouwen aan een goed werkende arbeidsmarkt. 2.1 De rol van de kenniscentra De rol die de kenniscentra vervullen bij het uitvoeren van het Actieplan Jeugdwerkloosheid vloeit voort uit de rol die hen door de overheid en de sociale partners is opgedragen. Die rol is gericht op de afstemming van het beroepsonderwijs op de kwalitatieve en kwantitatieve behoeften van het bedrijfsleven. De 17 kenniscentra zijn elk verbonden aan een bedrijfstak. Werkgevers- en werknemersorganisaties zetten de kenniscentra in voor het leveren van diensten rond kwalitatieve en kwantitatieve personeelsvoorziening. Voorbeelden van deze dienstverlening zijn de samenwerking met het beroepsonderwijs, bedrijfstakscholing, kwalificering en EVC. De kenniscentra zijn, zowel vanuit hun overheids- als vanuit hun bedrijfstakopdracht sterk gericht op een verantwoorde toestroom van jongeren naar de arbeidsmarkt. Door beroepenvoorlichting en - oriëntatie, door het bieden van nauwkeurige sectorale en regionale stageen arbeidsmarktinformatie en door het faciliteren van de match tussen jongeren en bedrijven, dragen zij bij aan een optimale afstemming van vraag en aanbod. Zij worden vanuit hun bedrijfstakken daarin gesteund met sectorafspraken en bedrijfstakregelingen die de aansluiting van vraag en aanbod moeten stimuleren. Kwalificatiestructuur Voor het deel van de arbeidsmarkt en het beroepsonderwijs waarop de kenniscentra hun dienstverlening vooral richten, de beroepen op de vier mbo niveau s, hebben de kenniscentra de kwalificatiestructuur voor het middelbaar beroepsonderwijs ingericht. Vanuit duizenden beroepsbeschrijvingen is een kwalificatiestructuur ontwikkeld 5

6 met bijna 700 diploma s waarvan de kwalificatie-eisen nauwkeurig zijn aangegeven. Deze zijn opgeslagen in een database die dient als basis voor het beroepsonderwijs en de examinering daarvan, als standaard voor EVC en EVP 1 en als instrument voor het organiseren van arbeidsmobiliteit. De data worden door de kenniscentra onderhouden en zijn opgeslagen in Kwalificatiesmbo.nl en in EVCstandaarden.nl. Leerbedrijven De leerbedrijven die partner zijn van het beroepsonderwijs voor het kwalificeren van jongeren worden door de kenniscentra geprofessionaliseerd, erkend en aan scholen en jongeren beschikbaar gesteld vanuit een gemeenschappelijke database. Op Stagemarkt.nl bieden ruim leerbedrijven rond de leerplaatsen aan. De kenniscentra faciliteren het leren op de werkplek. De praktijkopleider wordt ondersteund bij het opleiden van leerlingen door middel van advies en extra scholing. Dit houdt de kwaliteit van de bpv hoog, maar motiveert en stimuleert de werkgevers ook om blijvend bpv-plaatsen beschikbaar te stellen. Om de leerbedrijven te ondersteunen bij de invoering van het Competentiegericht Onderwijs, is in 2007 het programmamanagement Ondersteuning Leerbedrijven in opdracht van het Ministerie van OCW ingericht. In dit kader zijn ook afspraken vastgelegd om de samenwerking tussen leerling, onderwijsinstelling, leerbedrijf en kenniscentrum kwalitatief en organisatorisch te verbeteren. Het Ministerie van OCW, de MBO Raad, Colo, MKB-Nederland en VNO-NCW hebben hieromtrent in juni 2009 een aantal concrete afspraken vastgelegd in het bpv-protocol. Stage- en arbeidsmarktadvies Om de behoefte van het bedrijfsleven en de openbare diensten en de deelname aan het beroepsonderwijs op elkaar af te stemmen, stellen de kenniscentra voor elke kwalificatie die zij onderhouden regelmatig een arbeidsmarktadvies op. Deze adviezen worden gebundeld en beschikbaar gesteld op Kansopwerk.nl. Daarnaast volgen de kenniscentra voortdurend de beschikbaarheid van leerplaatsen en de benutting daarvan. Driemaandelijks doen de kenniscentra melding van de overschotten en tekorten in de Colo Barometer van de stage- en leerbanenmarkt. Op verzoek maken de kenniscentra ook Barometers op regionale schaal. 1 Het ervaringscertificaat (EVC) en het ervaringsprofiel (EVP) zijn instrumenten om informele kwalificaties zichtbaar te maken teneinde werkenden formeel te kwalificeren of werkzoekenden naar relevante vacatures te geleiden. Voor de inzet van beide instrumenten heeft de overheid middelen beschikbaar gezet. Zie: Bovensectoraal De kenniscentra werken in verenigingsverband bovensectoraal samen binnen de vereniging Colo. Van daaruit stemmen zij beleid af en werken zij landelijk en regionaal samen met partijen als de overheid, onderwijsinstellingen en UWV WERKbedrijf. In dit verband stemmen zij ook hun sectorale dienstverlening onderling af. Kenniscentra kunnen daardoor zowel op sectoraal als op arbeidsmarktniveau en zowel lokaal en (Eur)regionaal als nationaal opereren. 2.2 Stage- en leerbanenoffensief In het Sociaal Akkoord dat het kabinet op 25 maart 2009 heeft gesloten met de sociale partners is een aantal maatregelen opgenomen op het terrein van de bestrijding van jeugdwerkloosheid en het aanbieden van leerplaatsen. Om uitvoering te geven aan die afspraken wordt van de kenniscentra een grote inspanning gevraagd. Om de krachten te bundelen en recht te doen aan de verschillende omstandigheden in de branches is zowel samenwerking als maatwerk nodig. De samenwerkende kenniscentra hebben daarvoor het stage- en leerbanenoffensief gelanceerd. Met dit offensief willen de kenniscentra een bijdrage leveren aan de bestrijding van jeugdwerkloosheid. Er is sprake van extra investering langs de volgende vier hoofdlijnen: Verfijnde stage- en arbeidsmarktinformatie De kenniscentra kunnen vanuit hun arbeidsmarktonderzoek inzicht bieden in de stage- en leerbanenmarkt. Door het nauwgezet volgen van de ontwikkelingen per bedrijfstak, per beroepsgroep en eventueel op verzoek per regio, kunnen er gericht acties worden ondernomen om knelpunten op te lossen. Gecoördineerde werkgeversbenadering Bij het werven van stageplaatsen en leerbanen vissen verschillende partijen geregeld in dezelfde vijver, veelal ook nog in dezelfde periode. Dit brengt verdringingseffecten en verwarring bij de werkgever teweeg. De kenniscentra zorgen voor een goede onderlinge afstemming tussen vraag en aanbod in de sectoren en het beter benutten van de opnamemogelijkheden in het bedrijfsleven. In samenwerking met de betrokken partijen zetten zij hun infrastructuur van 900 opleidingsadviseurs in, zodat werkgevers op een efficiënte wijze worden bevraagd en niet worden overvraagd. Zo voorkomen zij dat het werven van een meester-gezelplek of vmbo-stageplaats ten koste gaat van de bbl- of bol-plek, of andersom. Bovendien is de opleidingsadviseur de persoon die tijdens een bezoek het werven van stageplaatsen kan combineren met het benutten van de sectorale mogelijkheden die de O&O-fondsen bieden. 6

7 Colo neemt bovendien het initiatief om met het ministerie van OCW, de VO Raad en de Stichting Platforms VMBO te overleggen over meer afstemming voor vmbostages. Behoud en werving stageplaatsen en leerbanen Kenniscentra doen een actief beroep op erkende leerbedrijven en potentiële leerbedrijven om mbo-leerlingen in dit economische tij een leerplek te bieden. Door actieve werving onder (leer)bedrijven blijven er voldoende stageplaatsen en leerbanen beschikbaar en wordt de toename van de vraag door voorziene groei van het aantal leerlingen opgevangen. Ook zetten zij zich extra in om het leren in bedrijven zo goed mogelijk te faciliteren. Zo blijven leerbedrijven en praktijkopleiders gemotiveerd en gaan er geen leerplaatsen verloren. Gezamenlijke infrastructuur Om de toegankelijkheid, diensverlening en effectiviteit te verbeteren, hebben de kenniscentra de afgelopen jaren aan een gezamenlijke bovensectorale infrastructuur gebouwd. Een infrastructuur die goed van pas komt nu problemen snel en efficiënt moeten worden aangepakt. Zo zorgen de kenniscentra voor een betere toegankelijkheid door het aanstellen van zes regionale arbeidsmarktcoördinatoren die het aanspreekpunt zijn voor de 17 kenniscentra in de regio. De stage- en leerbanensite Stagemarkt.nl biedt een compleet overzicht van alle erkende leerbedrijven in Nederland. Via deze website kan er gezocht worden naar alle beschikbare leerplaatsen in de regio. Dankzij de nieuwe functionaliteit met bedrijfsprofielen wordt er meer informatie over het leerbedrijf gegeven, zodat leerling en werkgever nog beter gematched worden. 2.3 Werkwijze Het plan van aanpak van de kenniscentra en Colo past in het grotere geheel van het Actieplan Jeugdwerkloosheid van het kabinet. De regie voor de uitvoering van dit plan ligt in de regio: bij de 30 convenantgemeenten. Om zo goed mogelijk in te spelen op de regionale situatie, stellen deze gemeenten samen met de relevante partijen in de regio een eigen plan van aanpak op. Vanuit het kader van het Stage- en Leerbanenoffensief kan een werkwijze worden geformuleerd die de kenniscentra voorstaan bij het aanpakken van de jeugdwerkloosheid in de regio. De dienstverlening van de kenniscentra kan in deze werkwijze worden ingepast. De kenniscentra adviseren de 30 gemeenten om hun werkwijze te baseren op de volgende componenten: 1. Breng de regionale situatie nauwkeurig in beeld Onderscheid de juiste doelgroepen, bepaal de knelpunten in de regio per doelgroep, per sector en per ROC. De kenniscentra beschikken veel gegevens over de aansluiting onderwijs- en arbeidsmarkt en de actuele stand op de stage- en leerbanenmarkt. Deze informatie draagt bij aan het in kaart brengen van de regionale situatie. Samen met de informatie van UWV WERKbedrijf, gemeenten, RPA en andere relevante partijen kan er een nauwkeurig beeld gemaakt worden van de problemen per doelgroep. 2. Breng de regionale partijen rond de tafel Breng de regionale partijen rond de tafel en maak een coalitie van probleemhoudende en probleemoplossende partijen. De kenniscentra kunnen op verzoek een contactpersoon per gemeente leveren die verbinding heeft met alle sectoren en hun kenniscentra. Die kan de juiste partijen uit de bedrijfstakken aan de coalitie verbinden. 3. Maak een plan van aanpak Bepaal de nood-zakelijke acties voor de doelgroepen. Maak gebruik van bestaande voorzieningen voor deze en andere doelgroepen. Maak gebruik van landelijke afspraken en brancheregelingen. En maak gebruik van succesvolle acties in andere regio s. De contactpersoon van de samenwerkende kenniscentra heeft zicht op brancheafspraken en -regelingen, landelijke sectorafspraken en good practises van andere branches en regio s. 4. Verzeker financiering Benut bestaande en reeds bekostigde voorzieningen; benut bekostiging vanuit O&O-fondsen en bestaande SZW en OCW regelingen (bijvoorbeeld rond EVC en VSV). De kenniscentra hebben zicht op subsidies, bedrijfstakregelingen en O&O-fondsen en weten hoe die kunnen worden aangesproken. 5. Betrek alle coalitiepartners bij de uitvoering van acties Voer regie over de acties maar concentreer ze niet in één hand. Gebruik de kracht en het netwerk van de coalitiepartners optimaal en verbind probleemhouders en probleemoplossers per doelgroep. 6. Monitor resultaten Verzeker de monitoring van resultaten vanuit de nulmeting in stap 1 door de coalitiepartners. Bepaal per doelgroep een monitorende partij. Grijp in bij achterblijvend resultaat. 7. Borg communicatie in alle richtingen Verzeker de verspreiding van informatie en resultaten naar alle netwerken van alle coalitiepartners. De kenniscentra stellen al hun netwerken open voor communicatie 7

8 van de regionale, sectorale en landelijke resultaten. De communicatie naar het bedrijfsleven is daarmee geborgd. De voorgestelde werkwijze met regionale arbeidsmarktanalyses, probleemdefinitie, coalitievorming en plannen van aanpak wordt door de kenniscentra niet beschouwd als een eenmalig proces. Het is de bedoeling om op de langere termijn een cyclus te vormen die met een verantwoorde regelmaat kan worden herhaald. Zowel de permanente afstemming regionale arbeidsmarkt - regionale economie - regionaal beroepsonderwijs als de actiegerichte aanpak van knelpunten vormt voor wat de kenniscentra betreft een duurzame infrastructuur van overheid, bedrijfsleven en scholenveld en een kans om de effectiviteit van hun dienstverlening te versterken. 8

9 3 Sectorale activiteiten Foto: Martin Hogeboom De basis voor een goede aanpak van de jeugdwerkloosheid ligt in het aansluiten bij de traditie van de sector, bij haar bedrijven en sectorale arrangementen en bij een uitvoering op regionaal niveau. Daarom begint dit hoofdstuk met een overzicht van de sectorale arrangementen. Vervolgens worden de sectorale initiatieven van de kenniscentra geschetst. Deze activiteiten, die de kenniscentra op individuele basis ontplooien, al dan niet met behulp van aanvullende middelen en instrumenten van de brancheorganisaties, richten zich op een aantal speerpunten: Gecoördineerde werkgeversbenadering; Werving en behoud stageplaatsen en leerbanen; Regionale arbeidsmarkt- en stage-informatie; Actieve samenwerking met UWV WERKbedrijf en gemeenten; Steunpuntfunctie bedrijfsleven in de regio. De sectorale plannen van aanpak zijn verzameld in een apart overzicht. Dit hoofdstuk geeft per speerpunt een samenvatting van de plannen van aanpak van de kenniscentra weer, met in de kaders per thema één of meer goede voorbeelden uit de sectoren. 3.1 Sectorale arrangementen Het kabinet neemt haar verantwoordelijkheid met het Actieplan Jeugdwerkloosheid en de in dit kader vrijgemaakte extra projectmiddelen. In het Sociaal Akkoord maken sociale partners verenigd in de Stichting van de Arbeid concrete afspraken om maatregelen te nemen. Ook op sectorniveau leveren brancheorganisaties een bijdrage aan het verminderen van de jeugdwerkloosheid. Veel sectoren stellen extra middelen beschikbaar om de acties van de kenniscentra te versterken en uit te breiden. Hieronder volgt een korte bloemlezing van de sectorale arrangementen die momenteel beschikbaar zijn: Zorg en Welzijn Sociale partners in de sector zorg hebben aangekondigd extra leerbanen (traineebanen) voor jeugdigen in de komende twee jaar te leveren in het kader van het Actieplan Jeugdwerkloosheid. Dit aanbod komt bovenop het succesvolle Stagefonds van het ministerie van VWS (vergroting van het aantal stageplaatsen en de kwaliteit hiervan bij de zorginstellingen) en is verbonden met het actieplan JobHop MBO. JobHop MBO is gericht op omscholing van anders gekwalificeerden naar de zorgen welzijnsector. Kenniscentrum Calibris is initiator van JobHop MBO en heeft bij alle initiatieven op onderdelen een coördinerende en uitvoerende rol. In de concrete uitvoering wordt nauw samengewerkt en afgestemd met het UWV WERKbedrijf, ROC s en het regionale bedrijfsleven. Bouw De bouw heeft het actieplan Anticyclisch opleiden gestart en gefinancierd uit het O&O-fonds met 64 miljoen euro. 9

10 Binnen deze regeling wordt zittend personeel geschoold en de daarmee vrijgemaakte ruimte benut voor leerplaatsen van jongeren. De regeling moet plaats bieden aan ouderen die geschoold worden en behouden plaatsen voor jongeren. Kenniscentrum Fundeon voert de regeling uit. Ook maakt de bouw een sectorafspraak met het ministerie van SZW in het kader van de uitvoering van het Actieplan Jeugdwerkloosheid (traineebanen). Over het aantal banen worden nog nadere afspraken gemaakt. Techniek Het samenwerkingsverband Techniek Talent.nu omvat de sectoren installatie- en elektrotechniek, metaalbewerking, carrosserie, motorvoertuigen, isolatietechniek, goud & zilver en metalektro. Doelstelling is om dit jaar net zoveel BBL leerlingen te plaatsen als in andere jaren. De uitvoering van alle afspraken voor het mbo wordt in handen gegeven van de O&O-fondsen en de kenniscentra Kenteq, Innovam en VOC. De aanpak is gericht op het behoud van leerbanen en stageplaatsen. Voor dit plan hebben de sectoren een financiering van 34 miljoen euro bijeen gebracht. De sociale partners maken aanvullend sectorafspraken met het ministerie van SZW. De extra financiering van de sociale partners en de scholingsfondsen is als volgt opgebouwd: Sociale Partners in Metaal & Techniek Grootmetaal Scholingsfonds A+O (metalektro) Scholingsfonds OOMT (motorvoertuigen- en tweewielerbranche) Scholingsfonds OOM (metaal) 16 mln 4 mln 6,5 mln 1,5 mln 6 mln Achter TechniekTalent zetten de sectoren hun eigen infrastructuur in. Een aantal initiatieven die in dit verband worden genomen zijn: Metalektro Stichting Arbeidsmarkt en Opleiding in de Metalektro stelt in dit kader een financiële vergoeding voor bedrijven die stage- en leerwerkbanen beschikbaar. maatregelen om behoud en werving van leerbanen te ondersteunen. De doelstelling is te komen tot 550 ingevulde leerbanen voor nieuwe instromers op 1 november, onder andere door een bijdrage in de loonverletkosten bij het volgen van praktijkscholing en door te komen tot een betere matching. Procesindustrie De sociale partners stellen 2,3 miljoen euro beschikbaar voor het versterken van de opleidingsinfrastructuur bij de leerbedrijven, het behoud van leerplaatsen en het organiseren van arbeidsmobiliteit. Kenniscentrum PMLF voert een belangrijk deel van de afspraken uit. Afbouw en Onderhoud De afbouw en onderhoudsbranche heeft uit haar O&Ofonds 6 miljoen beschikbaar gesteld voor het behoud van leerplaatsen en stimuleren van de instroom. Vooral het beëindigen van bestaande leerplaatsen moet daarmee worden voorkomen. De uitvoering gebeurt door kenniscentrum Savantis. Hout en Meubel De houtsector volgt de bouw in de formule anticyclisch opleiden en heeft een crisismeldpunt Hout ingericht bij SH&M, het kenniscentrum van de sector. De doelstelling is om het beoogde verlies van 20% van de leerplaatsen te voorkomen. Vier O&O-fondsen in de branche bekostigen een pakket aan crisismaatregelen. Het is voorlopig een open einde regeling. Grafische sector De grafische sector benut de extra inspanningen in het kader van het Actieplan Jeugdwerkloosheid om de instroom in de grafische opleidingen, hard nodig in verband met de hoge vervangingsvraag in de sector, te stimuleren. De sector biedt een vacaturesite (Vacaturekracht.nl) en een wervingssite voor jongeren (Thecrewislookingforyou.nl) en ondersteunt de werkgevers bij het bieden van leerplaatsen. Het A&O-fonds Grafimedia stelt in dit kader euro beschikbaar. De uitvoering gebeurt door kenniscentrum GOC. Mobiliteit De automobielbranche stelt in totaal 4,8 miljoen euro beschikbaar voor werving en behoud van BPV plaatsen in de actie Blijf Mobiel voor leerlingen. Het is een initiatief van het O&O-fonds (de Stichting OOMT) en de brancheorganisatie BOVAG. Kenniscentrum Innovam voert de regeling uit. Transport en Logistiek Het O&O-fonds voor de transport en logistiek beloont elke werkgever die een leerling aanneemt. De instroom moet op die manier op peil blijven en 400 bedreigde leerplaatsen moeten op die manier in 2009 behouden blijven. Kenniscentrum VTL voert de regeling uit. Er is voor deze maatregel 3 miljoen euro beschikbaar gesteld. Carrosserie De sectorale sociale partners voor de Carrosseriebranche hebben 1,35 miljoen euro vrijgemaakt voor projecten en Vliegwieleffect sectorale arrangementen Het kabinet investeert 23 miljoen in de activiteiten van de kenniscentra voor de bestrijding van jeugdwerkloosheid. 10

11 Uit het onderstaande overzicht blijkt dat sectoren daarnaast ruim het viervoudige van dit bedrag beschikbaar stellen om het Stage- en Leerbanenoffensief te ondersteunen en uit te breiden. De investeringen van sociale partners en O&O-fondsen in de tabel (stand van zaken per 1 augustus 2009) bedragen 109,9 miljoen euro. Hier zijn nog niet de initiatieven in de zorg en hout- en meubelbranche opgenomen. In verschillende bedrijfstakken zijn bovendien nog regelingen in studie of in voorbereiding. In alle gevallen zijn kenniscentra betrokken bij het opstellen van de maatregelen en beoogd uitvoerder van afspraken (agrarische sector, handel, horeca, dienstverlening). Sectoren Arrangementen in miljoenen Bouw Techniek Procesindustrie Grafimedia Afbouw en onderhoud Transport en Logitiek Zorg Hout en Meubel Totaal Stand van zaken sectorale arrangementen per 1 augustus ,0 mln 34,0 mln 2,3 mln 0,6 mln 6,0 mln 3,0 mln n.n.b. open einde 109,9 mln 3.2 Gecoördineerde werkgeversbenadering Volgens het onderzoek van Dijk12 naar ervaringen van leerbedrijven bij de beroepspraktijkvorming in het mbo (2009), werkt ruim 80% van de leerbedrijven samen met meer dan één onderwijsinstelling. 43% geeft aan zelfs met meer dan drie scholen samen te werken. In het kader van jeugdwerkloosheid, de afspraken rond de meestergezelplekken en de Wet Investeren in Jongeren worden deze leerbedrijven ook een steeds belangrijkere partij voor bijvoorbeeld UWV WERKbedrijf en gemeenten. Een bedrijf dat al structureel opleidt is immers de beste plaats om ook een uitgevallen jongere een leerwerkplek te bieden. 85% van deze bedrijven is echter een MKB-bedrijf. Dit betekent dat veel kleine ondernemers geconfronteerd dreigen te worden met bezoeken van meerdere organisaties. De kenniscentra zetten in samenwerking met partijen in de regio hun netwerk van opleidingsadviseurs in voor een gecoördineerde benadering van werkgevers. Deze benadering bestaat uit fysieke bezoeken of regionale meetings, ondersteund door mailings en telefonisch contact. De adviseur van het kenniscentrum is verantwoordelijk voor de werving van stageplaatsen en leerbanen en heeft kennis van zowel de regionale scholingsmogelijkheden als de sectorale scholingsmiddelen. Door de werving van verschillende soorten leerplaatsen te coördineren in de samenwerking wordt verdringing voorkomen en wordt de werkgever helderheid in de vraag geboden. Innovam: kenniscentrum van de Mobiliteitsbranche Er zijn leerbedrijven die structureel (ieder jaar) opleiden. Er zijn bedrijven die periodiek (eens in de 4 jaar) opleiden en er zijn bedrijven die incidenteel opleiden (minder dan eens in de 6 jaar). Bij de laatste twee wordt er in het algemeen pas opgeleid als er een personeelsbehoefte is. 75% van de leerbedrijven in de mobiliteitsbranche leidt structureel op. Deze bedrijven worden vaker bezocht door de opleidingsadviseur in het kader van kwaliteitsverbetering dan de incidenteel en periodiek opleidende bedrijven. In het kader van het Actieplan jeugdwerkloosheid moeten echter alle zeilen worden bijgezet om het huidige bestand aan leerbedrijven optimaal te benutten. Innovam benadert de niet actieve bedrijven, en de bedrijven in de periferie, door middel van een telefonische actie over de BPVontwikkelingen en, afhankelijk van het antwoord op de belangstellingsvraag, een bezoek te plannen met de Innovam adviseur. 3.3 Werving en behoud stageplaatsen en leerbanen De kenniscentra spannen zich in om bestaande stageplaatsen en leerbanen te behouden en om waar nodig nieuwe leerplekken te creëren en nieuwe leerbedrijven te werven. Voor de acties in het kader van de bestrijding van de jeugdwerkloosheid is het zinvol twee verschillende doelgroepen te onderscheiden: jongeren in opleiding en jongeren op de arbeidsmarkt. De jongeren in opleiding worden geconfronteerd met een teruglopende beschikbaarheid van leerplaatsen, al verschilt de situatie per bedrijfstak en per regio. Niettemin voorzien de kenniscentra zonder extra inspanning voor het totaal een groeiend tekort. Doordat leerlingen gestimuleerd worden langer in opleiding te blijven wordt er een beroep gedaan op een groter aantal leerplaatsen dan normaal. Het is aan de kenniscentra om de terugloop te stuiten en de extra leerplaatsen beschikbaar te hebben. De kenniscentra pakken de knelpunten per bedrijfstak aan. De jongeren op de arbeidsmarkt die geen werk kunnen vinden melden zich bij het Werkplein van de gemeente en krijgt een meester-gezelplek of stageplaats (zoals bedoeld in het Sociaal Akkoord) aangeboden. Meerdere branches hebben de ambitie landelijke afspraken te maken over het beschikbaar stellen van dit soort stageplaatsen en daarbij landelijke quota aan te geven, waaronder de sectoren bouw, techniek, zorg en politie/veiligheid. Indien in hier sectoraal afspraken over zijn gemaakt, kunnen de kenniscentra de vacatures voor deze banen ophalen in de bedrijfstakken en bij gerichte vraag werven bij hun bedrijven in de regio. 11

12 De inspanningen van kenniscentra voor de plaatsing van zorgjongeren, bijvoorbeeld in het kader van de Stageboxregeling, voortijdig schoolverlaters, arbeidsgehandicapten en andere kwetsbare doelgroepen, gaan gedurende de periode van de werking van het actieplan jeugdwerkloosheid onverminderd door. Calibris: kenniscentrum voor de Gezondheidszorg, Welzijn en Sport Voor de zorg laten alle statistieken een toenemend tekort aan personeel zien in de komende jaren. Het is dus belangrijk om nieuwe, toekomstige medewerkers te werven. Tegelijkertijd moeten er ook genoeg mogelijkheden zijn om deze nieuwe medewerkers in de praktijk op te leiden. Calibris heeft in dit kader onder andere het programma JobHop MBO ontwikkeld. In het programma draait het ten eerste om het opsporen van gediplomeerde MBO-ers met (latente) interesse voor zorg en welzijn. De eerste intake vindt plaats door de docenten en decanen op de ROC s. Deze actie is voorbereid door het ministerie van OCW en MBO Raad. Aan de hand van deze intake worden potentiële deelnemers opgespoord en benaderd voor een vervolggesprek. Hierbij bestaat de mogelijkheid om zich in een carrouselachtig systeem zich te oriënteren op werken in zorg en welzijn. Dit leidt of tot een kandidaat voor een duaal traject in zorg en welzijn of een ander traject (terug naar het ROC of UWV WERKbedrijf). Om een forse stroom van duale trajecten in erkende leerbedrijven te kunnen draaien, is een wervingsactie binnen de sectoren zorg en welzijn noodzakelijk. De brancheorganisaties Actiz (5.000 extra plekken voor jeugdigen) en de VGN (750 extra plekken voor jeugdigen) hebben al aangegeven hier een actieve rol in te willen spelen. Actiz bereid een breed actieplan voor. Om de jongeren in het leerbedrijf te begeleiden zullen vanuit Calibris gedurende twee jaar JobHop MBO coaches (werken en leren begeleiders) worden ingezet. Vanuit het UWV wordt 80% van het loon van de kandidaten bekostigd in ieder geval in de eerste drie maanden. Daarna/tegelijk zullen andere subsidiebronnen worden aangeboord als de WVA. PMLF: kenniscentrum voor de Procestechniek, Milieutechniek, Laboratoriumtechniek en Fotonica Zowel de werktijden als de Arbo-wet vormen een knelpunt voor de inzet van jongeren tussen 16 en18 jaar in de procestechniek. In deze sector is het werken in ploegendiensten namelijk gebruikelijk. Daarnaast wordt er gewerkt met gevaarlijke stoffen, waardoor begeleiding extra belangrijk is. Human Capital Chemie onderzoekt momenteel de mogelijkheden van flexibilisering van werktijden en begeleiding. Zo wordt naar een oplossing gezocht om meer jongeren te kunnen opleiden in de sector op een manier die voor de leerbedrijven werkbaar is. Fundeon: kenniscentrum voor de Bouw en Infra De bouw wordt zwaar getroffen door de huidige economische crisis. De bedrijfstak heeft ervoor gekozen om, tegen het economische tij in, anticyclisch te gaan opleiden. Door het creëren van ruimte voor scholing voor zittend personeel wordt er ruimte gecreëerd voor de instroom van jongeren. De bedrijfstak investeert 64 miljoen in het plan. De werkgever die gebruik wil maken van deze mogelijkheid wordt geacht om voor de duur van de scholing van de werknemer een jongere in opleiding te nemen. De regeling biedt de mogelijkheid het aantal leerbedrijven te vergroten, omdat ook niet erkende bedrijven mogen deelnemen onder voorwaarde dat ze een erkend leerbedrijf worden. Daarmee wordt extra opleidingscapaciteit gerealiseerd, wordt de kwaliteit van de arbeid in de bedrijfstak verbeterd doordat zittend personeel aanvullend wordt geschoold, krijgen de deelnemers die kiezen voor een opleiding in de bouw de garantie op een opleiding, werk en inkomen en heeft de bedrijfstak op het moment dat de markt aantrekt de beschikking over een goed opgeleid potentieel aan arbeidskrachten. 3.4 Leveren regionale arbeidsmarkt- en stage-informatie De kenniscentra zetten hun onderzoek naar de stage- en leerbanenmarkt en de arbeidsmarkt voort en verdiepen deze waar nodig en mogelijk. Zij maken extra capaciteit vrij om sectoraal informatie aan te leveren. Deze informatie leidt onder andere tot de (extra fijnmazige) Colo Barometers (zie hoofdstuk 4). De effecten van de crisis worden in steeds meer branches duidelijk. Er zijn echter sectoren waar nog steeds voldoende vraag naar nieuw personeel is. De kenniscentra in deze sectoren zetten zich in om de instroom van jongeren in deze kansrijke beroepen te bevorderen. SVGB: kenniscentrum voor Uniek Vakmanschap De vraag naar producten binnen de creatief-technische branches is groot en maakt dat deze sector als groeimarkt moet worden aangemerkt. Er zijn volop mogelijkheden voor de beroepsbeoefenaren die veelal als zelfstandig ondernemer (ZZP-er) opereren. Door de relatieve onbekendheid van deze beroepen binnen deze sectoren is het in de loop van de jaren zeer moeilijk gebleken om aan de vraag naar personeel te voldoen. De instroom in de opleidingen staat onder druk onder het afnemende aanbod van deelnemers. Vertrekkend vanuit een andere arbeidsmarktsituatie dan de meeste sectoren, heeft de SVGB in samenwerking met haar branches een aantal projecten opgezet die moeten leiden tot meer instroom, zoals de Dutch Health Tec Academy en Creatief Vakman. De SVGB zal, gericht zowel op grote bedrijven als ook op individuele branches, steeds meer coördinerend gaan optreden m.b.t. activiteiten gericht op de instroom van personeel. Met grote bedrijven vinden besprekingen plaats om hun opleidingsbehoefte goed in kaart te brengen en samen met het onderwijs passende oplossingen te creëren. Met branches wordt bekeken hoe activiteiten gericht op instroom professioneler kunnen worden opgezet zodat de effectiviteit toeneemt. 12

13 ECABO: kenniscentrum voor de Economisch-Administratieve, ICT- en Veiligheidsberoepen De arbeidsmarktperspectieven binnen het domein van ECABO laten een diffuus beeld zien, zowel sectoraal als regionaal. Er zijn bedrijven waar een tijdelijk overschot aan arbeidskrachten dreigt, maar waar op termijn een tekort aan arbeidskrachten ontstaat vanwege de voortschrijdende vergrijzing. Er zijn bedrijven waar administratiefondersteunende functies verdwijnen en er zijn bedrijven die reeds te kampen hebben met een tekort aan arbeidskrachten. Het diffuse beeld onderschrijft het belang van degelijk sectoraal en regionaal arbeidsmarktonderzoek om tot zinvolle, gerichte acties te kunnen komen. Naast de bijdrage aan de Colo Barometers onderzoekt ECABO periodiek de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, mede op basis van enquêtes onder leerbedrijven, uit te splitsen naar regio, sector, niveau en kwalificatie. De uitkomsten worden verspreid onder onderwijsinstellingen, brancheorganisaties, samenwerkingsverbanden en andere relevante partijen. Er worden ook periodiek zogenaamde confrontatietabellen opgesteld, waarin benodigde, beschikbare en benutte leerplaatsen tegen elkaar worden afgezet, uit te splitsen naar regio, sector, niveau en kwalificatie. 3.5 Actieve samenwerking met UWV WERKbedrijf en gemeenten Het kabinet legt in haar Actieplan Jeugdwerkloosheid het voortouw in de regio. Voor de uitvoering van de concrete maatregelen die worden geformuleerd, is nauwe samenwerking vereist. Partijen moeten elkaar goed weten te vinden om samen concreet en efficiënt uitvoering te geven aan de convenanten en plannen van aanpak van de regio. De kenniscentra gaan actief de samenwerking aan met gemeenten, UWV WERKbedrijf, onderwijsinstellingen en andere partijen bij het oplossen van vraagstukken rond jeugdwerkloosheid, hetzij op individuele basis, hetzij via de bovensectorale regionale coördinatoren. Zij geven op basis van de regionale analyse van de arbeidsmarkt daar waar relevant ondersteuning. GOC: kenniscentrum voor de Grafimediabranche De grafimediabranche heeft de beschikking over een Servicepunt Grafimedia waarin UWV WERKbedrijf en GOC intensief samenwerken. Het brancheloket is er voor grafici die (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt zijn en stimuleert en ondersteunt hen om weer actief te worden op de arbeidsmarkt. Grafici in de WAO/WIA worden schriftelijk, telefonisch en per benaderd en ieder half jaar ontvangen zij het blad Opkleur. Sinds eind 2008 is de dienstverlening van het Servicepunt Grafimedia uitgebreid met grafici die als gevolg van reorganisatie of faillissement werkloos zijn geworden en op basis hiervan in aanmerking komen voor een aanvulling op de WW-uitkering vanuit het ASFgarantiefonds. Het Servicepunt Grafimedia benadert deze grafici voor directe bemiddeling en/of re-integratie middels een Individuele Re-integratie Opdracht (IRO) bekostigd door het UWV WERKbedrijf. Deze kosten worden betaald door sociale partners. KCH: kenniscentrum voor de Handel In samenwerking met UWV/Mobiliteitscentra, gemeenten en/of provincies enerzijds en winkeliersverenigingen, ondernemersverenigingen, MKB-steunpunten, werkgevers anderzijds zet Kenniscentrum Handel lokale en regionale projecten op die gericht zijn op verkrijgen, behoud en afronding van de bpv door jongeren. Daarbij wordt gebruikt gemaakt van de aanpak Samen Doen. De inzet van intensieve begeleiding van de jongere en coaching van de praktijkopleider is kenmerkend voor deze aanpak. De individuele aanpak, goede transfer tussen theorie en praktijk, intensieve begeleiding door begeleiders die de taal van het bedrijf en de jongere spreken, vormen de succesfactoren. 3.6 Steunpunt leerbedrijven in regionale samenwerking Binnen de reguliere taak in het beroepsonderwijs kennen alle kenniscentra een regionale structuur waarbinnen sectoraal overleg wordt gevoerd in engere zin met de ROC s en de bedrijven en in ruimere zin met de partijen die betrokken zijn bij het sectorale beroepsonderwijs in die regio. Het macrodoelmatigheidsadvies vraagt om de regionale afstemming van vraag- en aanbod aan nieuwe instroom en leerplaatsen, en ook aan langere termijn sturing op het onderwijsaanbod in de regio. De kenniscentra onderkennen dat het juist nu extra belangrijk is om bedrijven op regionaal niveau te ondersteunen en in regionale overleggen hun belang te behartigen. De kenniscentra zetten zich extra in om het steunpunt voor het bedrijfsleven in de regio te versterken. Kenteq: kenniscentrum voor Technisch Vakmanschap Kenteq wil de bijdrage aan bestaande regionale samenwerkingsverbanden opvoeren. Kenteq voert periodiek overleg met onderwijsinstellingen in de regio en brengt daarbij de volgende agendapunten ter sprake: de gewijzigde perspectieven op de arbeidsmarkt; de implicaties hiervan voor het aanbod van opleidingen, de instroom van leerlingen en de positionering van beroepspraktijkvorming binnen de aangeboden opleidingen; het vaststellen van gezamenlijke acties om verschillen tussen benodigde en beschikbare stageplaatsen en leerbanen weg te werken; de uiteindelijke resultaten van de uitgezette acties. Kenteq stimuleert en ondersteunt regionale initiatieven waarin onderwijsinstellingen met leerbedrijven in gesprek gaan over de organisatie en de vormgeving van beroepspraktijkvorming. Doel is optimaal gebruik te maken van de opleidingsmogelijkheden die het regionale bedrijfsleven te bieden heeft. Verder maakt Kenteq management en decanen van onderwijsinstellingen attent op de noodzaak van voorlichting voor jongeren over sectoren/beroepen en kansen op stage/werk. Waar nodig zorgt Kenteq voor expliciete inbreng van het regionale bedrijfsleven door inzet van producten en diensten als Impresariaat (V)MBO, Kom in het Leerbedrijf en VMBO Carrousel. 13

14 4 Gezamenlijke activiteiten Foto: Martin Hogeboom Naast de sectorale arrangementen bundelen de kenniscentra op een aantal terreinen de krachten. Zoals al in hoofdstuk 2 vermeld, is het de bedoeling om vooral te (blijven) bouwen aan een duurzame infrastructuur waarmee in samenwerking met de partijen in de regio arbeidsmarktproblematiek goed kan worden aangepakt. Gezamenlijk ontwikkelen de kenniscentra daarom een aantal instrumenten en activiteiten, die bruikbaar zijn bij het bestrijden en voorkomen van jeugdwerkloosheid: De Colo Barometer. De stage- en leerbanenmarkt en de arbeidsmarkt worden inzichtelijk gemaakt, desgevraagd op regionaal niveau; De regionale arbeidsmarktcoördinatoren: 6 contactpersonen om op regionaal niveau toegankelijk te zijn en de samenwerking met partijen te vergemakkelijken; 30 contactpersonen voor de convenantgemeenten om de dienstverlening naar de 30 convenantgemeenten snel en efficiënt vorm te geven; Meldpunt Stagetekorten. Mocht er acuut sprake zijn van een tekort aan bpv-plaatsen in een sector of regio, dan kan dit snel en makkelijk worden gemeld via een centraal telefoonnummer; Stagemarkt.nl: de website met alle stages en leerbanen in het mbo. Jongeren kunnen gericht zoeken naar een leerplaats die aansluit bij hun voorkeur en leerbehoeften; Steunpuntfunctie bedrijfsleven in de regio. Gezamenlijk wordt de regionale steunpuntfunctie voor bedrijven op regionaal niveau versterkt; Campagne werkgevers. Op nationaal en bovensectoraal niveau start een gerichte communicatiecampagne naar werkgevers om leerplaatsen beschikbaar te stellen. 4.1 Colo Barometer en regionale Barometers De beschikbaarheid van actuele informatie over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en inzicht in de markt voor stageplaatsen en leerbanen zijn kritische succesfactoren bij de bestrijding van jeugdwerkloosheid. Het vormt de basis voor gerichte benadering van werkgevers. Bovendien biedt het sturing voor regionale samenwerkingsverbanden en is het van belang voor een reële voorlichting van jongeren over sectoren/ beroepen en kans op stage/ werk. Vier keer per jaar brengt Colo de partijen in het veld van arbeidsmarkt en beroeponderwijs op de hoogte van de actuele stand van zaken op de stageplaatsen- en leerbanenmarkt. 14

15 Verfijnde stage- en arbeidsmarktinformatie Door de sectorale informatie over de stage- en leerbanenmarkt te verfijnen naar het niveau van beroepen en opleidingen en door weergave van de informatie op regionaal niveau wordt sneller duidelijk waar de tekorten en overschotten zitten. Door de beschikbaarheid van de betreffende gegevens krijgen vmbo-ers, mbo-ers en werkloze jongeren zicht op de kansrijke sectoren en beroepen. Beleidsmakers kunnen op basis van de gegevens acties ondernemen om de in kaart gebrachte knelpunten op te lossen of een alternatief aan te bieden. De verfijnde informatie over beschikbaarheid van stageplaatsen wordt op opleidingsniveau vertaald in de websites Kansopstage.n. en Kansopwerk.nl. Via deze websites kunnen mbo- en vmbo-instellingen, de vestigingen van het UWV WERKbedrijf, de gemeenten en de intermediairs op het terrein van school- en beroepskeuze de beschikbaarheid van stage- en arbeidsplaatsen op regioniveau waarnemen voor elke afzonderlijke opleiding. De beschikbaarheid van deze gegevens wordt bekend gemaakt bij de stagecoördinatoren in mbo- en vmboscholen, bij decanen en bij alle vestigingen van het UWV WERKbedrijf. Regionale Barometers op verzoek van de convenantregio s De dertig convenantregio s in het kader van de bestrijding van jeugdwerkloosheid zijn afhankelijk van actuele en regiospecifieke informatie over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en inzicht in de markt voor stageplaatsen en leerbanen. Deze informatie is noodzakelijk om sturing te kunnen geven aan de regionale initiatieven. Op verzoek van de dertig convenantregio s kunnen de gezamenlijke kenniscentra in samenwerking met UWV WERKbedrijf regionale Barometers ontwikkelen. De regionale Barometers geven informatie over de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt en inzicht in de markt voor stageplaatsen en leerbanen in de desbetreffende regio s. Colo werkt daarbij samen met het CBS, het ROA en het CFI voor het in beeld brengen van de regionale situatie van de verschillende doelgroepen die in het actieplan zijn genoemd. Door de demografische gegevens en de jongeren in opleiding per beroepsgroep af te zetten tegen de regionale arbeidsmarktbehoefte zijn zowel acute als middellange termijn knelpunten zichtbaar te maken, zodat de juiste richting kan worden gegeven aan het plan van aanpak. Het regionale arbeidsmarktonderzoek brengt in beeld welke sectoren dominante spelers zijn op de regionale arbeidsmarkt, hoe het is gesteld met hun personeelsbehoefte, wat er op de scholen in opleiding is en wat het bestand is aan werkzoekenden. Ook brengen het tekorten en overschotten op de regionale leerplaatsenmarkt in beeld. De kenniscentra bekostigen 50% van dit arbeidsmarktonderzoek uit eigen middelen. 4.2 Regionaal bovensectoraal netwerk Om beter toegankelijk te zijn voor lokale en regionale partijen en in samenwerking met hen arbeidsmarktvraagstukken effectiever aan te pakken, hebben de kenniscentra zes regionale arbeidsmarktcoördinatoren aangesteld. De dienstverlening van de kenniscentra aan de 30 convenantgemeenten wordt via de zes arbeidsmarktcoördinatoren georganiseerd. De regionale arbeidsmarktcoördinatoren ondersteunen de gemeenten bij het maken van de regionale plannen van aanpak. Zij kunnen de gemeenten ondersteunen bij het regionaal arbeidsmarktonderzoek en de coalitievorming met de relevante branches voor het uitvoeren van acties. Om de convenantgemeenten snel en goed van dienst te kunnen zijn, kunnen de kenniscentra hiernaast per convenantsgemeente op verzoek één contactpersoon beschikbaar stellen. Via deze contactpersonen kan het volledige netwerk van adviseurs met kennis van de regionale arbeidsmarkt, de scholingsmarkt, de vacatures in de eigen sector en de sectorale CAO-afspraken en stimuleringsmaatregelen snel en volledig beschikbaar worden gesteld. Dit netwerk krijgt vanuit de vereniging Colo ondersteuning in de afstemming naar het landelijke niveau, in de voorziening van arbeidsmarktgegevens en in de inzet van de arbeidsmarktinstrumenten. 4.3 Meldpunt Stagetekorten Ondanks zorgvuldig beleid om de stage- en leerbanenmarkt op regionaal niveau te monitoren en de inspanningen om leerbedrijven te behouden en te werven, kan er plotseling een knelpunt in de vraag naar en het aanbod aan leerplaatsen ontstaan. Zodra blijkt dat groepen leerlingen in een bepaalde sector en regio geen leerplaats meer kunnen vinden, dient er adequaat actie te worden ondernomen. De kenniscentra lossen de knelpunten op de stage- en leerbanenmarkt op sectoraal en regionaal niveau op. Om alle partijen de kans te geven snel de aandacht te vestigen op een acuut dreigend tekort, richten de kenniscentra in het najaar van 2009 een centraal Meldpunt Stagetekorten in. (Dreigende) tekorten kunnen via een centraal telefoonnummer of de website worden gemeld. De website Stagemarkt.nl zal ook naar het meldpunt verwijzen. Na melding kunnen de betrokken kenniscentra gericht actie ondernemen om het knelpunt op te lossen. 15