Figuren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2011 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35

Transcriptie

1 Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 2011 surveillance rapport Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35 december 2012

2 Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 2011 Hoofdstuk 1 Incidentie van tuberculose in Nederland Hoofdstuk 2 Diagnostische gegevens van tuberculose in Nederland Hoofdstuk 3 Behandeling van tuberculose Hoofdstuk 4 Case finding Hoofdstuk 5 Latente tbc-infectie (LTBI) Ondanks zorgvuldige bewerking van de gegevens is het mogelijk dat er fouten voorkomen in de weergegeven figuren en tabellen. Mocht u vragen of opmerkingen hebben over de vermelde gegevens, dan kunt u contact opnemen met Erika Slump (erika.slump@rivm.nl). Klik hier voor het inzien van de PDF van het Surveillancerapport 2011

3 Hoofdstuk 1 Incidentie van tuberculose in Nederland Inhoud 1.1 Trend van de incidentie van tuberculose samenvatting tuberculosesurveillance data Nederland 2010 en 2011 versus Europese Unie en West Europa aantal tbc-patiënten, tbc-incidentie per , aantal sputumpositieve PTB tbc-patiënten en incidentie per inwoners, mogelijke risicofactoren voor ZN positieve longtuberculose, aantal tbc-patiënten naar nationaliteit/ geboorteland, incidentie naar soort tuberculose, Herkomst van tbc-patiënten herkomst van tbc-patiënten naar geboorteland of etniciteit, 2010 en a etniciteit van tbc-patiënten absolute aantallen, b percentage tbc-patiënten naar etniciteit, a incidentie van tuberculose naar etniciteit, b % daling incidentie bij 1e generatie allochtonen na correctie voor patiënten < 3mnd in Nederland, a 1ste generatie allochtonen naar continent op basis van geboorteland, b 1ste generatie allochtonen naar WHO regio op basis van geboorteland, incidentie naar geboorteland, top 13 in 2010 en 2011, Nederland 1.2.6a tuberculose naar geboorteland van 1ste generatie allochtonen, top 13, b aantal, percentage en incidentie Somalische tbc-patiënten in Nederland, a incidentie onder 2e generatie allochtonen naar land van herkomst, top 10 in 2010 en 2011, Nederland 1.2.7b aantal 2e generatie allochtonen met tuberculose in Nederland naar land van herkomst ouders, aantal 1ste generatie allochtonen met tuberculose naar verblijfsduur in Nederland in 2010 en 2011 en % van totaal aantal patiënten 1.3 Leeftijd van tbc-patiënten 1.3.1a % tbc-patiënten per leeftijdscategorie, b leeftijdsverdeling tbc-patiënten naar etniciteit, leeftijdspecifieke tbc-incidentie naar etnische groep in incidentie naar leeftijdsgroep , autochtone bevolking incidentie naar leeftijdsgroep , 1e generatie allochtone bevolking incidentie naar leeftijdsgroep , 2e generatie allochtone bevolking 1.4 Regionale verspreiding van tuberculose in Nederland verdeling aantal patiënten naar 4 grote steden en rest Nederland, ncidentie van tuberculose naar grote stad en platteland, aantal tbc-patiënten en incidentie naar tbc-regio, 2010 en a absolute aantal tbc patiënten en incidentie tuberculose per inwoners naar provincie en 4 grote steden, 2010 en b absolute aantal tbc patiënten en incidentie tuberculose per inwoners naar postcodegebied, 2010 en Sterfte aan tuberculose sterfte aan tuberculose volgens doodsoorzakenstatistiek CBS, absolute aantallen sterfte aan tuberculose per volgens CBS, incidentie sterfte aan tuberculose op basis van NTR en CBS, percentage sterfte naar leeftijdsgroep volgens NTR, sterfte bij verminderde weerstand bij tbc-patiënten,

4 1.1.1 samenvatting tuberculosesurveillance data Nederland 2010 en 2011 versus Europese Unie en West Europa 2010 Tabel 1 in Tuberculose in Nederland 2011 surveillancerapport samenvatting tuberculosesurveillance data Nederland 2010 en en 2011 versus Europese Unie en en West Europa Tabel 11 in in Tuberculose in in Nederland 2011 surveillancerapport Tabel samenvatting tuberculosesurveillance data Nederland 2010 en en 2011 versus Europese Unie en en West Europa 2010* Nederland Europese Unie en en West Europa N N ## Totale populatie volgens CBS (x (x )/absoluut 16,62 16,69 506, Totaal aantal patiënten Incidentie per per ,4 6,4 6,0 6,0 14, Gemiddelde jaarlijkse verandering in in incidentie ( / ) -1,0% -0,6% -4,4% Mediane leeftijdscategorie (jaren) Leeftijd < < jaar jaar 3,2% 5,6% 4,1% Leeftijd > > jaar jaar 15,3% 13,7% Geslacht ratio (man t.o.v. vrouw) 1,3 1,3 1,3 1,3 1,8 1, In In buitenland geboren 74% 71% 25% % woonplaats 4 4 grote steden 30% 33% Eerdere episode van van tuberculose(behandeling) 5,5% 4,7% 12% Pulmonale gevallen (PTB& & EPTB) 56% 57% 78% Sputumpositieve longtuberculose per per ,2 1,2 1,1 1,1 4,1 4,1 ^^ % Kweekpositief 66% 72% 61% hiv hiv co-infectie 4,5% 3,1% 1,4% Overige verminderde weerstand (zonder hiv) hiv) 12% 15% Actieve opsporing 16% 16% Sterfte aan aan tbc tbc per per ,38 0,32 1,1 1, Resistentie tegen tbc-medicatie Isoniazide resistentie, % nieuwe gevallen 5,3% 4,7% 7,8%^^ Multiresistentie, % nieuwe gevallen 1,0% 1,3% 2,4% Isoniazide resistentie, % eerder behandelde gevallen 8,5% 4,3% 26,6%^^ Multiresistentie, % eerder behandelde gevallen 1,7% 6,4% 17,6% Behandelresultaat, nieuwe longtuberculose patiënten (kweekbevestig Succesvol (genezen/voltooide behandeling) 83% 82% 79% Overleden (zowel aan aan tbc tbc als als aan aan andere oorzaken) 9% 9% 7% 7% 7% 7% Overig (nog onder behandeling, afgebroken, behandeling elders voortgezet, onbekend) 8% 8% 11% 15% % DOTS 37% 36% ## Aantal landen met met beschikbare data en en opgenomen in in de de statistieken Landen die die de de pulmonale classificatie gebruiken ^ ^ Voor de de EU EU weergave betreft dit dit de de incidentie van van sputum positieve longtuberculose van van nieuwe patiënten ^^ ^^ Voor de de EU EU weergave betreft dit dit de de resistentie onder nieuwe, pulmonale patiënten ^^^ Voor de de EU EU weergave betreft dit dit de de resistentie onder eerder behandelde pulmonale patiënten * * Bron: ECDC 'Tuberculosis surveillance and and monitoring in in Europe 2012' European Centre for for Disease Prevention and and Control/WHO Regional Office for for Europe, Stockholm, 2012 BRON: NTR/ECDC/CBS november 2012 BRON: NTR/ECDC/CBS december 2012

5 aantal aantal tbc-patiënten, tbc-patiënten, Figuur Figuur 1 in Tuberculose 1 in Tuberculose in Nederland in Nederland 2011 surveillancerapport 2011 surveillancerapport Tabel aantal tbc-patiënten, eerder jaar nieuw totaal tuberculose aantal tbc-patiënten, Figuur 1 in Tuberculose in Nederland 2011 surveillancerapport Figuur aantal tbc-patiënten, Tabel aantal tbc-patiënten, eerder jaar nieuw totaal tuberculose Figuur aantal tbc-patiënten, nieuw eerder tuberculose totaal nieuw eerder tuberculose totaal BRON: NTR november aantal patiënten aantal patiënten BRON: NTR november 2012

6 tbc-incidentie per per , Figuur 2 in in Tuberculose in in Nederland surveillancerapport eerder jaar nieuw totaal tuberculose tbc-incidentie per , ,6 3,9 18,4 Figuur 2 in Tuberculose in Nederland 2011 surveillancerapport ,2 13,0 3,3 2,7 17,5 15,6 Figuur Tabel ,8 tbc-incidentie 2,6 per , 16, tbc-incidentie per , ,6 2,5 15, ,3 2,0 eerder 14,2 jaar nieuw ,8 2,0 tuberculose 13,7 totaal ,0 14,61,7 3,912,6 18, ,1 14,21,7 3,311,8 17,5 16, ,5 13,01,5 2,712,0 15,6 Figuur ,0 13,81,3 2,610,4 16,3 tbc-incidentie per , ,5 12,61,3 2,59,7 15, ,1 12,31,3 2,09,5 14, ,1 11,81,1 2,09,2 13, ,3 11,01,0 1,78,3 12,6 11, ,3 10,10,9 1,78,2 11,8 16, ,9 10,51,1 1,59,0 12, ,0 9,00,9 1,38,9 10, ,3 8,50,9 1,39,2 10 9, ,0 8,10,9 1,39,0 9, ,8 8,10,9 1,19,7 9,2 11,7 6, ,7 7,30,7 1,010,3 8, ,0 7,30,7 0,911,7 8, ,0 7,90,4 1,110,4 9, ,0 0,9 8, ,1 0,5 10, ,3 0,9 9, ,1 0,4 9, ,3 8,00,4 0,98,7 9, ,5 8,80,4 0,99,8 9, ,6 9,70,5 0,79,1 10,3 6, ,0 11,00,3 0,79,3 11, ,3 10,00,4 0,48,8 10, ,1 0,5 10, ,9 0,4 8, ,1 0,4 9, ,7 0,3 8, ,3 0,4 8, ,6 0,3 6, ,5 0,4 9,8 nieuw eerder tuberculose totaal ,0 0,3 6, ,6 0,5 9, ,8 0,3 6, ,0 0,3 9, ,9 0,3 6, ,6 8,3 0,4 0,4 7,0 8, ,1 7,90,4 0,46,4 8, ,8 7,70,3 0,36,0 8, ,6 0,3 6,9 nieuw eerder tuberculose totaal ,0 0,3 6, ,8 0,3 6, ,9 0,3 6, ,6 0,4 7,0 BRON: NTR 2010 november 6, ,4 6, ,8 0,3 6,0 tbc-incidentie per tbc-incidentie per Tabel tbc-incidentie per , BRON: NTR november 2012

7 1.1.4 aantal sputumpositieve PTB tbc-patiënten en incidentie per inwoners, aantal sputumpositieve PTB tbc-patiënten en incidentie per inwoners, Tabel aantal sputumpositieve PTB tbc-patiënten en incidentie per inwoners, absolute aantallen incidentie per inwoners man/vrouw ratio alle tbc-patiënten sputumpositieve sputumpositieve sputumpositieve alle tbc-patiënten alle tbc-patiënten longtuberculose longtuberculose longtuberculose ,6 3,3 1,5 1, ,5 2,8 1,5 2, ,7 2,5 1,4 2, ,8 2,8 1,4 2, ,1 2,7 1,4 1, ,3 2,5 1,5 1, ,8 2,7 1,3 1, ,3 2,5 1,4 1, ,0 2,3 1,4 2, ,9 1,5 1,4 2, ,3 1,4 1,3 2, ,1 1,3 1,3 1, ,2 1,3 1,3 1, ,0 1,4 1,4 1, ,4 1,2 1,3 2, ,0 1,1 1,3 2,7 De besmettelijkheid van een patient wordt ingeschat op basis van de aanwezigheid van zuurvaste staven, typisch voor de Mycobacterium tuberculosis, in het directe microscopische preparaat van het sputum met een Ziehl-Neelsen kleuring (ZN) of auraminekleuring. Deze vorm van tuberculose wordt sputumpositieve of ZN-positieve longtuberculose ofwel 'open tuberculose' genoemd. Sputumpositieve longtuberculose wordt algemeen beschouwd als de besmettelijke vorm van tuberculose. BRON: NTR november 2012 De besmettelijkheid van een patient wordt ingeschat op basis van de aanwezigheid van zuurvaste staven, typisch voor de Mycobacterium tuberculosis, in het directe microscopische preparaat van het sputum met een Ziehl-Neelsen kleuring (ZN) of auraminekleuring. Deze vorm van tuberculose wordt sputumpositieve of ZN-positieve longtuberculose ofwel open tuberculose genoemd. Sputumpositieve longtuberculose wordt algemeen beschouwd als de besmettelijke vorm van tuberculose.

8 1.1.5 mogelijke risicofactoren voor ZN positieve longtuberculose, Tabel 2 in Tuberculose in Nederland 2011 surveillancerapport mogelijke risicofactoren voor ZN positieve longtuberculose, Tabel 2 in Tuberculose in Nederland 2011 surveillancerapport Tabel mogelijke risicofactoren voor ZN positieve longtuberculose, sputumpositieve tuberculose alle patiënten geregistreerde tbc-patiënten totaal aantal patiënten incidentie per van de risicogroep 1,2 1,1 6,0 sterfte aan tbc (aantal) eerdere episode van tuberculose(behandeling) % kweekpositief 96% 95% 72% % mannen 67% 73% 57% % 1e generatie allochtonen 73% 68% 70% % woonplaats 4 grote steden 36% 43% 33% % hiv co-infectie 7,0% 6,3% 3,1% % overige verminderde weerstand (zonder hiv) 14% 15% 15% % actieve opsporing 12% 12% 16% % MDR 2,0% 3,1% 1,5% % randgroep 9% 8% 1,6% De besmettelijkheid van een patient wordt ingeschat op basis van de aanwezigheid van zuurvaste staven, typisch voor de Mycobacterium tuberculosis, in het directe microscopische preparaat van het sputum met een Ziehl-Neelsen kleuring (ZN auraminekleuring. Deze vorm van tuberculose wordt sputumpositieve of ZN-positieve longtuberculose ofwel 'open tuberc genoemd. Sputumpositieve longtuberculose wordt algemeen beschouwd als de besmettelijke vorm van tuberculose. BRON: NTR november 2 De besmettelijkheid van een patient wordt ingeschat op basis van de aanwezigheid van zuurvaste staven, typisch voor de Mycobacterium tuberculosis, in het directe microscopische preparaat van het sputum met een Ziehl-Neelsen kleuring (ZN) of auraminekleuring. Deze vorm van tuberculose wordt sputumpositieve of ZN-positieve longtuberculose ofwel open tuberculose genoemd. Sputumpositieve longtuberculose wordt algemeen beschouwd als de besmettelijke vorm van tuberculose.

9 1.1.6 aantal tbc-patiënten naar nationaliteit/ geboorteland, Figuur 4 in Tuberculose in Nederland 2011 surveillancerapport aantal tbc-patiënten aantal naar tbc-patiënten nationaliteit/ naar geboorteland, nationaliteit/ geboorteland, Figuur 4 in Tuberculose Figuur in 4 in Nederland Tuberculose 2011 in surveillancerapport Nederland 2011 surveillancerapport Figuur Figuur Tabel Tabel aantal tbc-patiënten aantal naar tbc-patiënten naar aantal tbc-patiënten aantal naar tbc-patiënten nationaliteit/ naar geboorteland*, nationaliteit/ geboorteland*, nationaliteit/ geboorteland*, nationaliteit/ geboorteland*, jaar Nederlands jaar niet- Nederlands niet- totaal Nederlands totaal * op basis * van nationaliteit op basis van nationaliteit op basis van geboorteland op basis van geboorteland Nederlands Nederlands niet- Nederlands niet- Nederlands totaal totaal * op basis * van nationaliteit op basis van nationaliteit op basis van geboorteland op basis van geboorteland incidentie per incidentie per BRON: NTR BRON: NTR november 2012 novembe

10 1.1.7 incidentie ZN-positieve longtuberculose, incidentie naar incidentie soort incidentie naar soort tuberculose, naar tuberculose, soort tuberculose, Figuur Figuur Figuur incidentie per ,6 10, incidentie per incidentie per ,7 6,7 3,9 3, ,6 6,7 3,9 incidentie naar incidentie soort naar tuberculose, soort tuberculose, Tabel Tabel incidentie naar incidentie soort naar tuberculose, soort tuberculose, incidentie naar soort tuberculose, Tabel incidentie naar soort tuberculose, jaar jaar PTB PTB ETB ETB alle tbc jaar PTB ETB alle tbc alle tbc ,7 6,7 3,9 3,9 10, ,7 3,9 10,6 10, ,8 5,8 3,7 3,7 9, ,8 3,7 9,5 9, ,2 5,2 3,5 3,5 8, ,2 3,5 8,7 8, ,9 5,9 4,0 4,0 9, ,9 4,0 9,8 9, ,7 5,7 3,4 3,4 9, ,7 3,4 9,1 9, , ,8 5,8 3,5 3,5 3,5 9,3 9,3 9, ,4 5,4 5,4 3,3 3,3 3,3 8,8 8,8 8, ,1 5,1 5,1 3,1 3,1 3,1 8,3 8,3 8, ,8 4,8 4,8 3,2 3,2 3,2 7,9 7,9 7, ,1 4,1 4,1 2,8 2,8 2,8 6,9 6,9 6, ,9 3,9 3,9 2,4 2,4 2,4 6,3 6,3 6,3 6, , , ,7 3,7 3,7 2,4 2,4 2,4 6,1 6,1 6, ,6 3,6 3,6 2,5 2,5 2,5 6,2 6,2 6, ,9 3,9 3,9 3,1 3,1 3,1 7,0 7,0 7, ,6 3,6 3,6 2,8 2,8 2,8 6,4 6,4 6, ,4 3,4 3,4 2,6 2,6 2,6 6,0 6,0 6,0 3,4 3,4 3, ,6 2,6 2, PTB ETB PTB alle PTB ETB alle ETB tbc tbc alle tbc PTB = pulmonale PTB = pulmonale tuberculose PTB = pulmonale tuberculose tuberculose ETB = extrapulmonale ETB = extrapulmonale ETB = extrapulmonale tuberculose tuberculose tuberculose BRON: NTR BRON: NTR BRON: NTR november 2012 november 2012november 2012 PTB = pulmonale tuberculose ETB = extrapulmonale tuberculose

11 1.2.1 herkomst van tbc-patiënten naar geboorteland of etniciteit, 2010 en 2011 Tabel herkomst van tbc-patiënten naar geboorteland of etniciteit, 2010 en aantal % incidentie per inwoners aantal % incidentie per inwoners geboorteland Nederland % 1, % 2,0 niet-nederland % 45, % 40,5 onbekend 0 0% 5 0% etniciteit Nederlands (autochtoon) % 1, % 1,5 niet-nederlands (allochtoon) 1e generatie % 45, % 40,3 niet-nederlands (allochtoon) 2e generatie 60 6% 3,6 79 8% 4,6 onbekend 16 2% 25 2% totaal % 6, % 6,0 Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. BRON: NTR november 2012 Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

12 1.2.2a etniciteit van tbc-patiënten absolute aantallen, a 1.2.2a etniciteit etniciteit van tbc-patiënten van tbc-patiënten absolute absolute aantallen, aantallen, a etniciteit van tbc-patiënten absolute aantallen, Figuur Figuur 1.2.2a 1.2.2a Figuur 1.2.2a aantal aantal tbc-patiënten aantal tbc-patiënten etniciteit etniciteit van tbc-patiënten van tbc-patiënten absolute etniciteit absolute aantallen, van aantallen, tbc-patiënten absolute aantallen, Tabel 1.2.2a Tabel 1.2.2a etniciteit etniciteit van tbc-patiënten van tbc-patiënten Tabel 1.2.2a absolute etniciteit absolute aantallen, van aantallen, tbc-patiënten e generatie absolute aantallen, e generatie 2e generatie jaar jaar autochtoon 2e generatie autochtoon onbekend onbekend totaal 1e allochtoon generatie allochtoon 2e allochtoon totaal generatie allochtoon jaar autochtoon onbekend totaal 1993 allochtoon allochtoon autochtoon autochtoon1e generatie 1e generatie allochtoon allochtoon2e generatie 2e generatie allochtoon allochtoononbekend onbekend autochtoon 1e generatie allochtoon 2e generatie allochtoon onbekend Autochtoon Autochtoon = Persoon = Persoon van wie van beide wie beide ouders ouders in Nederland in Nederland zijn geboren, zijn geboren, ongeacht ongeacht het land het waar land de waar persoon de persoon zelf geboren zelf geboren is. is. Eerste Autochtoon Eerste generatie = generatie Persoon allochtoon allochtoon van wie = Persoon beide = Persoon ouders is zelf is in zelf Nederland het in buitenland het buitenland zijn geboren, geboren; geboren; ongeacht ten minste ten het minste één land ouder één waar ouder is in het persoon is in buitenland het zelf buitenland geboren geboren. geboren. is. BRON: BRON: NTR NTR Tweede Eerste Tweede generatie generatie allochtoon allochtoon = Persoon = Persoon is geboren zelf in geboren het in Nederland, buitenland in Nederland, van geboren; wie van ten ten wie minste ten minste één één ouder één ouder in is het in in het buitenland het buitenland is geboren. is geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. november november BRON: NTR november 2012 Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

13 1.2.2b percentage tbc-patiënten naar etniciteit, Figuur 5 in Tuberculose in Nederland 2011 surveillancerapport 1.2.2b 1.2.2b percentage percentage tbc-patiënten tbc-patiënten naar naar etniciteit, etniciteit, Figuur Figuur 5 5 in in Tuberculose Tuberculose in in Nederland Nederland surveillancerapport surveillancerapport Figuur Figuur 1.2.2b 1.2.2b percentage van alle patiënten percentage van alle patiënten 80% 80% 60% 60% 40% 40% 20% 20% 59% 59% 37% 37% 4% 4% percentage percentage tbc-patiënten tbc-patiënten naar naar etniciteit, etniciteit, % 70% 70% 70% 24% 24% 19% 19% 8% 8% 5% 5% Tabel Tabel 1.2.2b 1.2.2b percentage percentage tbc-patiënten tbc-patiënten naar naar etniciteit, etniciteit, e 1e generatie generatie 2e 2e generatie generatie jaar jaar autochtoon autochtoon onbekend onbekend allochtoon allochtoon allochtoon allochtoon % 37% 57% 57% 2% 2% 4% 4% % 41% 55% 55% 3% 3% 1% 1% % 37% 59% 59% 4% 4% 0% 0% % 40% 54% 54% 4% 4% 2% 2% % 33% 61% 61% 5% 5% 1% 1% % 32% 62% 62% 5% 5% 2% 2% % 28% 64% 64% 5% 5% 3% 3% % 25% 69% 69% 5% 5% 1% 1% % 26% 69% 69% 5% 5% 1% 1% % 24% 70% 70% 5% 5% 0% 0% % 26% 68% 68% 5% 5% 0% 0% % 27% 64% 64% 7% 7% 2% 2% % 23% 67% 67% 5% 5% 5% 5% % 24% 64% 64% 7% 7% 4% 4% % 27% 63% 63% 7% 7% 4% 4% % 22% 69% 69% 6% 6% 3% 3% % 19% 72% 72% 7% 7% 2% 2% % 20% 73% 73% 6% 6% 2% 2% % 19% 70% 70% 8% 8% 2% 2% 0% 0% autochtoon autochtoon 2e 2e generatie generatie allochtoon allochtoon 1e 1e generatie generatie allochtoon allochtoon onbekend onbekend Autochtoon Autochtoon = = Persoon Persoon van van wie wie beide beide ouders ouders in in Nederland Nederland zijn zijn geboren, geboren, ongeacht ongeacht het het land land waar waar de de persoon persoon zelf zelf geboren geboren is. is. Eerste Eerste generatie generatie allochtoon allochtoon = = Persoon Persoon is is zelf zelf in in het het buitenland buitenland geboren; geboren; ten ten minste minste één één ouder ouder is is in in het het buitenland buitenland geboren. geboren. Tweede Tweede generatie generatie allochtoon allochtoon = = Persoon Persoon geboren geboren in in Nederland, Nederland, van van wie wie ten ten minste minste één één ouder ouder in in het het buitenland buitenland is is geboren. geboren. BRON: BRON: NTR NTR november november Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

14 1.2.3a incidentie van tuberculose naar etniciteit, a 1.2.3a incidentie incidentie van van tuberculose tuberculose naar naar etniciteit, etniciteit, Figuur Figuur 1.2.3a 1.2.3a incidentie van tuberculose naar etniciteit, ,5 68,5 71,0 71,0 51,4 51,4 40,3 40,3 incidentie per incidentie per ,9 6,3 6,1 5,9 6,3 6,1 4,6 5,0 4,6 5,0 Tabel Tabel 1.2.3a 1.2.3a incidentie incidentie van tuberculose van tuberculose naar etniciteit, naar etniciteit, e generatie 1e generatie 2e generatie jaar 2e generatie jaar autochtoon autochtoon onbekend allochtoon onbekend allochtoon allochtoon allochtoon ,0 5,0 68,5 68,5 5,9 5,9 1,2 1, ,8 3,8 68,3 68,3 5,8 1,5 5,8 1, ,3 61,3 4,9 1, ,3 61,3 4,9 1, ,3 71,0 6,3 1, ,3 71,0 6,3 1, ,8 67,7 5,0 1, ,8 67,7 5,0 1, ,9 67,5 5,1 1, ,9 67,5 5,1 1, ,6 63,3 5,1 1, ,6 63,3 5,1 1,9 2,7 57,3 4,6 1, ,7 2,7 51,4 57,3 6,1 4,6 2,3 1, ,9 2,7 47, 51,4 4,1 6,1 2,1 2, ,9 1,9 40,9 47, 4,9 4,1 2,6 2, ,0 1,9 38,8 40,9 4,5 4,9 2,2 2, ,7 2,0 42,9 38,8 3,7 4,5 2,1 2, ,6 1,7 49,8 42,9 4,7 3,7 2,9 2, ,6 1,6 45,4 49,8 3,6 4,7 2,3 2, ,5 1,6 40,3 45,4 4,6 3,6 3,1 2, ,5 40,3 4,6 3,1 3,3 3,3 2,7 2,7 1,5 1, autochtoon 1e generatie allochtoon 2e generatie allochtoon autochtoon 1e generatie allochtoon 2e generatie allochtoon Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Autochtoon Tweede generatie = Persoon allochtoon van wie = Persoon beide ouders geboren in Nederland in Nederland, zijn van geboren, wie ten ongeacht minste één het ouder land in waar het buitenland de persoon is zelf geboren. geboren is. BRON: NTR november 2012 Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. BRON: NTR november 2012 Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

15 1.2.3b % daling incidentie bij 1e generatie allochtonen na correctie voor patiënten < 3mnd in Nederland, b 1.2.3b % daling daling incidentie incidentie bij 1e bij generatie 1e generatie allochtonen allochtonen na correctie na correctie voor voor patiënten patiënten < 3mnd < 3mnd in Nederland, in Nederland, b % daling incidentie bij 1e generatie allochtonen na correctie voor patiënten < 3mnd in Nederland, Figuur % daling incidentie bij 1e bij generatie 1e allochtonen na correctie Figuur 1.2.3b 1.2.3b % daling incidentie bij 1e generatie allochtonen na correctie na correctie voor voor patiënten patiënten < < 3mnd 3mnd < 3mnd in in Nederland, Nederland, in % 18% 16% 16% 14% 14% 14% 12% 12% 12% percentage percentage 10% 10% 10% 8% 8% 8% 6% 6% 6% 4% 4% 4% 2% 2% 2% 0% 0% 0% % 1e generatie allochtonen <3 mnd in NL % 1e % generatie 1e generatie allochtonen allochtonen <3 mnd <3 mnd in NLin NL Tabel Tabel 1.2.3b Tabel 1.2.3b 1.2.3b % % daling daling % incidentie daling incidentie incidentie bij 1e bij generatie 1e bij generatie 1e generatie allochtonen allochtonen allochtonen na correctie na correctie na correctie voor voor patiënten voor patiënten patiënten < 3mnd < 3mnd in < Nederland, 3mnd in Nederland, in Nederland, e generatie 1e generatie 1e generatie 1e generatie 1e generatie 1e generatie 1e generatie % 1e generatie % 1e % generatie 1e generatie 1e generatie 1e generatie allochtoon allochtoon allochtoon allochtoon allochtonen allochtonen allochtonen <3 allochtonen <3 <3 allochtonen allochtonen <3 mnd <3 mnd allochtoon <3 mnd allochtoon gecorrigeerd gecorrigeerd gecorrigeerd mnd in mnd NLmnd in NLin NL in NL in NLin NL ,5 68,5 68,5 61,4 61,4 61,4 7,1 7,1 7,1 10% 10% 10% ,3 68,3 68,3 61,5 61,5 61,5 6,8 6,8 6,8 10% 10% 10% ,3 61,3 61,3 53,2 53,2 53,2 8,0 8,0 8,0 13% 13% 13% , ,0 61,6 71,0 61,6 9,4 61,6 9,4 13% 9,4 13% 13% , ,7 58,0 67,7 58,0 9,7 58,0 9,7 14% 9,7 14% 14% , ,5 57,6 67,5 57,6 9,9 57,6 9,9 15% 9,9 15% 15% , ,3 56,7 63,3 56,7 6,6 56,7 6,6 10% 6,6 10% % , ,3 53,1 57,3 53,1 4,3 53,1 4,3 7% 4,3 7% ,4 47,0 4,4 8% 7% ,4 51,4 47,0 47,0 4,4 4,4 8% ,0 43,2 3,7 8% 8% ,0 47,0 43,2 43,2 3,7 3,7 8% ,9 36,6 4,2 10% 8% ,9 40,9 36,6 36,6 4,2 4,2 10% ,8 33,8 5,0 13% 10% ,8 38,8 33,8 33,8 5,0 5,0 13% ,9 35,8 7,0 16% 13% ,8 42,9 42,9 42,4 35,8 35,8 7,4 7,0 7,0 15% 16% 16% ,4 49,8 49,8 41,342,4 42,4 4,1 7,4 7,4 9% 15% 15% ,3 45,4 45,4 36,741,3 41,3 3,6 4,1 4,1 9% 9% 9% ,3 40,3 36,7 36,7 3,6 3,6 9% 9% Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. In de gecorrigeerde cijfers zijn de 1e generatie allochtonen die korter dan 3 maanden in Nederland verblijven niet meegenomen Eerste Eerste generatie generatie allochtoon allochtoon = Persoon = Persoon is zelf is zelf in het in buitenland het buitenland geboren; geboren; ten minste ten minste één één ouder ouder is in is het in buitenland het buitenland geboren. geboren. BRON: NTR In de In gecorrigeerde gecorrigeerde cijfers cijfers zijn zijn de 1e de generatie 1e generatie allochtonen allochtonen die korter die korter dan dan 3 maanden 3 maanden in Nederland in Nederland verblijven november 2012 verblijven niet niet meegenomen meegenomen BRON: BRON: NTR NTR november november Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren.in de gecorrigeerde cijfers zijn de 1e generatie allochtonen die korter dan 3 maanden in Nederland verblijven niet meegenomen

16 1.2.4a 1ste generatie allochtonen naar continent op basis van geboorteland, Figuur 7 in Tuberculose in Nederland 2011 surveillancerapport Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

17 1.2.4b 1ste generatie allochtonen naar WHO regio op basis van geboorteland, b 1.2.4b 1ste 1ste generatie generatie allochtonen allochtonen naar naar WHO WHO regio regio op basis op basis van van geboorteland, b 1ste generatie allochtonen naar WHO regio op basis van geboorteland, Figuur Figuur 1.2.4b 1.2.4b Figuur 1.2.4b 1ste 1ste generatie allochtonen naar naar WHO WHO regio regio Tabel Tabel 1.2.4b 1.2.4b 1ste 1ste generatie generatie allochtonen allochtonen naar naar WHO WHO regio regio op basis op basis van van geboorteland, op 1ste basis op generatie basis van van allochtonen geboorteland, naar WHO regio Tabel 1.2.4b 1ste generatie allochtonen naar WHO regio op basis van geboorteland, WHO Eastern WHO South- WHO WHO Eastern WHO WHO Southop basis van geboorteland, WHO WHO African African WHO WHO European European WHO Region og jaar WHO Eastern WHO Region og East Asia WHO South- Western WHO jaar totaal Region* WHO African Region** WHO European Mediterranean Western the Americas WHO Region og East Asia Region* Region Pacific 500 jaar Mediterranean East Asia Western totaal Region* Region** the Americas Region* Region** Region* Pacific 500 the Americas Region totaal Region* Region Region Pacific 500 Region Region * Somalië * Somalië is ingedeeld is ingedeeld bij de bij WHO de Eastern WHO Eastern Mediterranean Mediterranean Region Region * Somalië is ingedeeld bij de WHO Eastern Mediterranean Region ** exclusief ** exclusief Nederland Nederland ** exclusief Nederland WHO WHO African Region* WHO European WHO African African Region* Region** Region* WHO WHO Eastern WHO European European Region** Mediterranean Region** Region* WHO WHO Region WHO Eastern Eastern Mediterranean og the Americas Mediterranean Region* Region* WHO WHO South-East WHO Region Region og Asia og the Region the Americas Americas WHO WHO Western WHO South-East South-East Asia Pacific Region Asia Region Region WHO WHO Western Western Pacific Pacific Region Region * Somalië is ingedeeld bij de WHO Eastern Mediterranean Region * Somalië ** exclusief * Somalië is ingedeeld Nederland is ingedeeld bij de bij WHO de WHO Eastern Eastern Mediterranean Mediterranean Region Region ** exclusief ** exclusief Nederland Nederland aantal tbc-patiënten aantal tbc-patiënten aantal tbc-patiënten Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Autochtoon Eerste = Persoon generatie allochtoon = Persoon van = van wie Persoon wie beide beide ouders is zelf ouders in in het in Nederland buitenland zijn geboren; zijn geboren, ongeacht ten minste het één het land ouder land waar is waar de in het de persoon buitenland zelf zelf geboren geboren. is. is. Eerste Tweede Eerste generatie generatie allochtoon allochtoon = Persoon = Persoon = Persoon is geboren is zelf zelf in in in het Nederland, het buitenland geboren; van wie ten ten minste ten minste één één ouder één ouder in is het buitenland is in in het het buitenland geboren. is geboren. Tweede BRON: NTR Tweede generatie allochtoon = Persoon = geboren in in Nederland, van van wie wie ten ten minste één één ouder in in het het buitenland is is geboren. november 2012 BRON: BRON: NTR NTR november 2012 Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren.

18 1.2.5 incidentie naar geboorteland, top 13 in 2010 en 2011, Nederland incidentie naar geboorteland, top 13 in 2010 en 2011, Nederland Tabel incidentie naar geboorteland, top 13 in 2010 en 2011, Nederland land absoluut % 2011 per gemiddelde populatie 1e generatie in NL* absoluut % per gemiddelde populatie 1e generatie in NL* geschat geregistreerd Somalië % % Marokko % % Suriname 48 5% % onbekend Indonesië 34 3% % Turkije 28 3% % India 20 2% % Afganistan 19 2% % Roemenië 17 2% % Pakistan 16 2% % Fillipijnen 15 1% % China 14 1% % Eritrea 14 1% % Polen 14 1% % * Bron: CBS Statline ** Bron: Global Tuberculosis Control 2011, cijfers volgens WHO website 2010 incidentie land van herkomst, WHO 2010** Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. BRON: NTR/ CBS/ WHO november 2012 Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. BRON: NTR/CBS/WHO december 2012

19 1.2.6a tuberculose naar geboorteland van 1ste generatie allochtonen, top 13, 2011 Figuur 6 in Tuberculose in Nederland 2011 surveillancerapport 1.2.6a tuberculose tuberculose naar geboorteland naar geboorteland van 1ste generatie van 1ste allochtonen, generatie allochtonen, top 13, 2011 top 13, a Figuur 1.2.6a 6 tuberculose in Figuur Tuberculose 6 in naar tuberculose Tuberculose in geboorteland Nederland naar in 2011 Nederland geboorteland van 1ste surveillancerapport generatie 2011 van surveillancerapport 1ste allochtonen, generatie allochtonen, top 13, 2011top 13, a Figuur tuberculose 6 in Tuberculose Figuur naar 6 in geboorteland Tuberculose in Nederland van in 2011 Nederland 1ste surveillancerapport generatie 2011 allochtonen, surveillancerapport top 13, 2011 Figuur 6 in Tuberculose in Nederland 2011 surveillancerapport.2.6afiguur 1.2.6a Figuur 1.2.6a Figuur 1.2.6a tuberculose tuberculose naar geboorteland naar geboorteland van van Tabel 1.2.6a tuberculose naar geboorteland van Tabel 1.2.6a tuberculose tuberculose naar geboorteland, naar geboorteland, top 13, Nederland, top 13, Nederland, Figuur 1.2.6a 1e generatie 1e allochtonen, generatie allochtonen, tuberculose top 13, 2011 naar top 13, geboorteland 2011 van Tabel 1.2.6a Tabel 1.2.6a tuberculose naar tuberculose geboorteland, naar geboorteland, top 13, Nederland, top 13, 2011 Nede 1e generatie tuberculose 1e allochtonen, generatie naar geboorteland allochtonen, top 13, 2011top van 13, 2011 Tabel 1.2.6a tuberculose incidentie naar per incidentie geboorteland, gemiddelde per populatie gemiddelde top 13, Nederland, 1e land land aantal patiënten populatie 21 aantal patiënten 1e generatie allochtonen, top 13, 2011 incidentie per gemiddelde populatie 1e land land aantal patiënten aantal patiënten generatie incidentie Nederland generatie per in * gemiddelde Nederland incidentie per generatie gemiddelde in Nederland generatie populatie * in Somalië Somalië land 155 aantal 155 patiënten generatie in Nederlan Somalië Somalië Marokko Marokko SurinameMarokko Somalië Suriname Marokko Suriname Marokko Suriname Indonesië Indonesië Indonesië Suriname Turkije Turkije Indonesië India Turkije IndonesiëTurkije India Afganistan IndiaTurkije India Afganistan Afganistan India Afganistan Roemenië Roemenië Pakistan 800 Roemenië Afganistan Roemenië Pakistan Pakistan Roemenië Pakistan Fillipijnen Fillipijnen Fillipijnen Pakistan China China Fillipijnen China Fillipijnen China Eritrea Eritrea Eritrea China Polen Eritrea Polen PolenEritrea Polen Polen * CBS statline * CBS statline * CBS statline * CBS statline * CBS statline aantal tbc-patiënten aantal tbc-patiënten aantal tbc-patiënten aantal tbc-patiënten incidentie per incidentie per incidentie per incidentie per incidentie per aantal patiënten aantal patiënten incidentie per incidentie per aantal patiënten aantal patiënten incidentie per incidentie per aantal patiënten incidentie per ting: Autochtoon Autochtoon = Persoon van = Persoon wie beide van ouders wie beide in Nederland ouders in zijn Nederland geboren, zijn ongeacht geboren, het ongeacht land waar het de land persoon waar de zelf persoon geboren zelf is. geboren is. Eerste generatie Autochtoon Eerste allochtoon generatie = Autochtoon Persoon = allochtoon Persoon van = Persoon wie is beide = zelf Persoon van ouders in wie het is buitenland beide zelf in Nederland in ouders het buitenland geboren; in zijn Nederland geboren, ten geboren; minste zijn ongeacht geboren, ten één minste ouder het ongeacht land is één in waar het ouder het buitenland de is persoon in het waar buitenland geboren. zelf de persoon geboren zelf is. geboren is. Autochtoon Eerste Autochtoon = Persoon generatie Eerste van = allochtoon Persoon wie generatie beide van = ouders allochtoon Persoon wie in beide Nederland is = zelf ouders Persoon in het zijn in is buitenland Nederland geboren, zelf in het ongeacht zijn geboren; buitenland geboren, het land geboren; ongeacht minste waar één de ten het persoon ouder minste land is waar zelf één in het geboren ouder buitenland persoon is is. geboren. Tweede generatie in het zelf geboren. buitenland is. Tweede allochtoon generatie = allochtoon Persoon geboren = Persoon in geboren Nederland, in Nederland, van wie ten van minste wie ten één minste ouder in één het ouder buitenland in het buitenland is geboren. is geboren. geboren. NTR Tweede Eerste generatie Tweede generatie allochtoon = allochtoon Persoon Persoon geboren = is Persoon zelf in in Nederland, het buitenland in van Nederland, wie geboren; ten minste van ten wie minste één ten ouder minste één ouder één het is ouder buitenland in het in buitenland het is buitenland geboren. geboren. BRON: /CBS Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; minste één ouder is het buitenland geboren. NTR /CBS november 2012 november 2012 is geboren. BRON: NTR /CBS BRON: NTR /CBS Tweede generatie Tweede allochtoon generatie = Persoon allochtoon geboren = Persoon in Nederland, geboren van in Nederland, wie ten minste van één wie ouder ten minste het één buitenland ouder in is het geboren. buitenland november 2012 is geboren. november 2012 BRON: NTR /CBS november 2012 BRON: NTR/CBS december 2012

20 1.2.6b aantal, percentage aantal, percentage en incidentie incidentie Somalische Somalische tbc-patiënten tbc-patiënten in Nederland, in Nederland, Tabel 1.2.6b aantal, percentage en incidentie Somalische tbc-patiënten in Nederland, aantal Somalische % bacteriologisch % van totaal incidentie per ZN+ % ZN+ % PTB jaar patiënten bevestigd % % 41% 82% % % 37% 87% % % 42% 84% % % 39% 82% % % 44% 84% % % 48% 76% % % 40% 75% % % 38% 80% % % 43% 73% % % 31% 80% % % 48% 83% % % 54% 60% % % 41% 72% % % 46% 68% % % 40% 76% % % 30% 78% Autochtoon = Persoon van wie beide ouders in Nederland zijn geboren, ongeacht het land waar de persoon zelf geboren is. Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland geboren. Autochtoon = Persoon van wie Tweede beide ouders generatie in Nederland allochtoon zijn = Persoon geboren, geboren ongeacht in het Nederland, land waar van de persoon wie ten zelf minste geboren één ouder is. in het buitenland is geboren. BRON: NTR Eerste generatie allochtoon = Persoon is zelf in het buitenland geboren; ten minste één ouder is in het buitenland november geboren Tweede generatie allochtoon = Persoon geboren in Nederland, van wie ten minste één ouder in het buitenland is geboren. BRON: NTR december 2012