TUBERCULOSE door Dr. Uydebrouck (VRGT)
|
|
- Nathan de Valk
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 TUBERCULOSE door Dr. Uydebrouck (VRGT) DEFINITIES - DETERMINANTEN DEFINITIES Actieve tuberculose omvat alle pulmonale en extra-pulmonale tuberculosevormen bevestigd door een bacteriologisch, radiologisch of anatomopathologisch onderzoek of door een associatie van deze. Haar aangifte aan de Gezondheidsinspectie is verplicht. Het register is gebaseerd op de aangiften aan de provinciale gezondheidsinspectie. De betrouwbaarheid van de gegevens wordt gecontroleerd door navraag te doen bij de behandelende arts. In het Vlaams Gewest gebeurt de analyse van de gegevens door de Gezondheidsinspectie, in het Waals Gewest door de FARES en in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest door VRGT en FARES samen. Tuberculose-incidentie In het Belgisch register worden alle gevallen van actieve tuberculose opgenomen inclusief recidieven waarvan de diagnose in het betreffende jaar werd gesteld. Multiresistente tuberculose wordt volgens de WGO gedefinieerd als een tuberculose veroorzaakt door een kiem resistent tegen minstens Isoniazide en Rifampicine, de twee meest efficiënte tuberculostatica (1-4). DETERMINANTEN Tuberculose is een besmettelijke ziekte die veroorzaakt wordt door Mycobacterium tuberculosis complex (M. hominis, M. bovis, M. africanum). Bij de factoren die de overdracht beïnvloeden kunnen vernoemd worden: de besmettelijkheid (open longletsel en afwezigheid van behandeling), de frequentie van blootstelling aan besmettingsbron, de woonomstandigheid (groot aantal mensen in kleine weinig verluchte plaatsen met weinig zonlicht). Vandaar dat risicogroepen werden omschreven m.n. gedetineerden, asielzoekers, illegalen, kansarmen, contactpersonen. Daarnaast lopen sommige personen een verhoogd risico de ziekte te ontwikkelen, meestal door verminderde immunitaire weerstand (HIV-seropositiviteit, hoogbejaarden). Ook minder gezonde voeding, het overmatig gebruik van alcohol of drugs, een concomitterende ziekte (anthraco-silicose bij voormalige mijnwerkers, diabetes, kanker) zijn risicofactoren (5). vroeger behandelde tuberculose minimum 1 jaar genezen verklaard
2 EPIDEMIOLOGISCHE GEGEVENS EPIDEMIOLOGIE De hiernavolgende gegevens zijn alle afkomstig uit de rapporten van de VRGT (Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding) en de FARES (Fondation contre les Affections Respiratoires et pour l'education à la Santé (6-9), organisaties verantwoordelijk voor de tuberculosebestrijding in België. I. TUBERCULOSE-INCIDENTIEREGISTER 1. Evolutie van de incidentie in België en per gewest Tussen 1980 en 1989 is de tuberculose-incidentie in België, zoals in de meeste Westerse landen, exponentieel gedaald met ongeveer 5% per jaar (tabel 1). Indien deze trend zich had blijven voortzetten, zou de incidentie in 2000 gedaald zijn tot minder dan 8 per terwijl ze 12,8 per bedraagt. De breuk die vanaf het jaar 1993 in de trend is opgetreden, is hoofdzakelijk te wijten aan het toenemend aantal tuberculosegevallen in het allochtoon gedeelte van de bevolking dat uit landen met hoge tuberculoseprevalentie komt. De hoogste cijfers blijven die van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de laagste die van het Vlaams Gewest. In 2000 ligt de incidentie in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest viermaal hoger dan in het Vlaams Gewest en ruim driemaal hoger dan in het Waals Gewest terwijl dit in 1980 slechts respectievelijk iets meer en iets minder dan 2 bedroeg. Vlaams Gewest Waals Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest 40 / jaar Figuur 1. Evolutie van de tuberculose-incidentie in de drie Belgische gewesten ( ) 2
3 Jaar Tabel 1. Evolutie van de tuberculose-incidentie in de drie Belgische gewesten ( ) Vlaams Gewest Waals Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest N Incidentie N Incidentie N Incidentie / / / ,3 21,9 20,1 17,5 16,9 15,7 16,4 14,7 13,3 13,1 13,2 11,3 10,6 12,4 11,6 10,7 10,4 9,4 9,2 9,2 9, ,4 32,1 31,1 23,7 22,4 20,6 19,6 17,9 14,9 16,3 15,5 14,6 13,1 13,2 14,6 12,6 11,6 11,7 10,5 12,6 11, ,1 56,8 52,3 44,6 48,3 41,1 34,5 37,1 36,3 38,0 33,0 34,8 30,5 36,4 38,0 34,9 37,4 36,5 32,5 32,0 38,2 N België Incidentie / ,1 28,8 26,9 22,2 21,8 19,8 19,2 18,0 16,1 16,6 15,8 14,6 13,3 14,9 15,1 13,6 13,3 12,7 11,8 12,4 12,8 2. Verdeling van de incidentie naar nationaliteit Tabel 2 geeft de tbc-incidentie per in België per Gewest en naar nationaliteit. De niet-belgen hebben steeds een hogere incidentie dan de Belgen. Tabel 2: Actieve tuberculose in België naar nationaliteit (2000). Incidentie (/ inwoners) en aantal nieuwe gevallen (tussen haakjes). Vlaams Gewest Waals Gewest Brussels België Hoofdstedelijk Gewest Belgen 6,8 (385) 8,4 (252) 17,6 (120) 8,1 (757) niet-belgen 62,7 (184) 38,2 (126) 89,5 (246) 62,0 (556) Totaal 9,6 (569) 11,3 (378) 38,2 (366) 12,8 (1.313) 3
4 De allochtonen (ongeveer 9,5% van de bevolking in België) zijn qua herkomst zeer verscheiden. Bij de ongeveer twee derden die uit Westerse landen komen, treffen we een tuberculose-incidentie aan van dezelfde grootteorde als bij de autochtonen in België. Ongeveer één derde (38%) van de allochtonen is afkomstig uit niet-westerse landen [Centraal- en Oost-Europa (inclusief Turkije), Azië (exclusief Japan), Afrika, Midden- en Zuid- Amerika], die te kampen hebben met een hoge tot zeer hoge tuberculoseprevalentie. Er is dan ook een duidelijk verschil tussen de tuberculose-incidentie van de Westerse en nietwesterse allochtonen en dat verschil is sinds 1993 nog toegenomen (tabel 3). In 1993 werd bij de allochtonen uit landen met een hoge tuberculoseprevalentie (LHP) die 3,4 % vertegenwoordigden van de populatie in België een tuberculose-incidentie gevonden van 119,6 per , terwijl bij Belgen en allochtonen uit landen met een lage tuberculoseprevalentie (LLP) de tuberculose-incidentie 11,1 per bedroeg (11 maal minder). In 2000 was het aandeel in de bevolking van de allochtonen uit LHP iets gedaald (3%), terwijl de tuberculose-incidentie bij hen gestegen was tot 162,2 per vs een incidentie van 8,1 per bij Belgen en allochtonen uit LLP (20 maal minder). LHP-allochtonen, die in 2000 dus nauwelijks 3% van de bevolking uitmaakten, stonden in voor 38 procent van de nieuwe tuberculosegevallen. Tabel 3. Evolutie van de tuberculose-incidentie naar nationaliteit (België ) Aantal allochtonen uit LHP* % van populatie Aantal tbcgevallen bij allochtonen uit LHP % van totaal aantal tbcgevallen tbc-incidentie (per ) allochtonen uit LHP Belgen en allochtonen uit LLP** , ,8 119,6 11, , ,7 119,2 11, , ,9 110,3 10, , ,1 113,9 9, , ,0 105,3 9, , ,4 111,1 8, , ,9 135,1 8, , ,4 162,2 8,1 * LHP: landen met hoge tuberculoseprevalentie ** LLP: landen met lage tuberculoseprevalentie 3. Verdeling naar leeftijd en geslacht Terwijl tuberculose bij de Belgen in het Vlaams en het Waals Gewest vooral aangetroffen wordt bij bejaarden, wordt tuberculose in het Brussels hoofdstedelijk Gewest reeds aangetroffen op jongere leeftijd (25-34 jaar), zelfs meer dan bij de ouderen, vooral bij de niet- Belgen. Bij niet-belgen ligt de tuberculose-incidentie in iedere leeftijdsklasse duidelijk hoger dan bij Belgen. Opvallend hierbij is de hoge incidentie in de jongste leeftijdsklassen nl. 34,5/ bij kinderen < 15 jaar (incidentie van 34,5/ bij de niet-belgen tegen 1,6/ bij de Belgen). 4
5 Mannen, van welke nationaliteit ook, worden ongeveer tweemaal frequenter door tuberculose aangetast dan vrouwen. Zo bedroeg in 2000 de incidentie op landelijk niveau 17,5/ bij mannen en 8,4/ bij vrouwen Belgen niet-belgen leeftijd vrouwen mannen incidentie / Figuur 2. Tuberculose-incidentie naar geslacht, leeftijd en nationaliteit (België 2000) 4. Verdeling naar risico Tuberculose is in de Westerse landen hoofdzakelijk een aandoening van personen die in een omgeving vertoeven waar ze een verhoogd risico lopen met tuberculose besmet te worden, allochtonen uit landen met hoge prevalentie, sociaal marginalen, gedetineerden, personeel uit de gezondheidssector, contactpersonen van een besmettelijke tuberculosepatiënt. Daarnaast zijn er personen die een risicofactor vertonen: patiënten met een concomitant gezondheidsprobleem (HIV positief, alcoholisme, IV-druggebruik, immunosuppressieve ziekte of behandeling, diabetes, ). In 2000 vertoonde 51% van het totaal aantal tuberculosepatiënten minstens 1 risicofactor zoals zojuist gedefinieerd. 5. Verdeling naar lokalisatie en bacteriologisch resultaat 73% (964) van het totaal aantal tuberculosegevallen (1.313) waren pulmonale vormen; 48% ervan waren positief op microscopisch onderzoek en dus zeer besmettelijk, 79% waren positief op cultuur. 5
6 II. REGISTER MULTIRESISTENTE TUBERCULOSE Naast het incidentieregister wordt sinds 1992 door VRGT/FARES met de medewerking van de laboratoria die gevoeligheidstests verrichten een register bijgehouden van de MR TBC. Gemiddeld worden er per jaar in de laboratoria 10 nieuwe gevallen van MR tuberculose vastgesteld (tabel 4). Opvallend is ook hier het aandeel van de allochtonen uit LHP (64%). Tabel 4. Multiresistente tuberculose in België ( ) Aantal patiënten MR (oud en nieuw) nieuwe MR Incidentie / met positieve cultuur N % inw * 15 1,2 10 0, * 17 1,3 10 0, * 11 0,9 6 0, (763) 9 1,1 (1,2) 4 0, (750) 13 1,6 (1,7) 8 0, (791) 16 1,9 (2) 11 0, (834) 14 1,6 (1,7) 6 0, (894) 20 2,2 (2,2) 18 0, (963) 17 1,7 (1,8) 14 0,4 * dubbel geregistreerde gevallen niet geëlimineerd ( ) bij wie gevoeligheidstests verricht werden 6
7 INTERNATIONALE VERGELIJKINGEN Tabel 5 geeft een overzicht van het aantal geregistreerde gevallen van tuberculose in verschillende landen van West-Europa (10), in de meeste van die landen is er trendwijziging tussen 1995 en Tabel 5. Tuberculose-incidentie per in 1998 trend t.o.v en % allochtonen in het tuberculoseregister. Land Incidentie 1998 Trend t.o.v Aantal allochtonen in het tuberculoseregister 1998 Denemarken % Frankrijk 11-24% Duitsland 12,7-32% Nederland 8,6-60% Portugal 53,3 -? Verenigd Koninkrijk 10,5 = 48% België 11,9-35% Alle landen opgenomen in de tabel hebben een incidentie lager dan 20/ , behalve Portugal. In Denemarken, Nederland en het Verenigd Koninkrijk is het aantal van de allochtonen in het tuberculoseregister gelijk of groter dan de helft van het totaal aantal tuberculosegevallen. In de meeste landen is er terug een daling van het totaal aantal gevallen vastgesteld. Opvallend is echter de toename van het aantal allochtonen in het tuberculoseregister. De bijdrage van een HIV-infectie lijkt in de meeste West-Europese landen, met uitzondering van Spanje, eerder marginaal. In België was in % (52 patiënten) van het totaal tuberculosepatiënten ook HIV seropositief. Het betrof vooral Afrikanen (77%). 7
8 PREVENTIE (11-12) De belangrijkste pijlers van een efficiënte tuberculosebestrijding zijn: 1. - een tijdige onderkenning van tuberculosepatiënten vooral deze met een besmettelijke vorm van tuberculose; - een adequate isolatie van (potentieel) besmettelijke patiënten; - een adequate behandeling met controle op therapietrouw zonodig door Directly Observed Therapy (DOT) = toediening van medicatie onder rechtstreekse supervisie (doorslikken onder toezicht) 2. systematische opsporing van tuberculosebesmetting en -behandeling bij contactpersonen van een besmettelijke tuberculosepatiënt 3. systematische screening van risicogroepen 4. epidemiologische surveillance: - bijhouden van een nationaal register om risicogroepen te omschrijven (surveillance) - van de resistentie aan antituberculeuze geneesmiddelen (teneinde de therapeutische schema s aan te passen) Opmerking: BCG vaccinatie is slechts in enkele zeldzame gevallen aangewezen m.n.: - allochtone kinderen < 5 jaar die teruggaan naar een land met hoge tuberculoseprevalentie (LHP) - gezondheidswerkers die in een LHP tussen de bevolking gaan werken voor meerdere maanden 8
9 SAMENVATTING Incidentie (per inwoners) in België 12,4 12,8 Vlaams Gewest 9,2 9,6 Brussels Hoofdstedelijk Gewest 32,0 38,2 Waals Gewest 12,6 11,3-20 x hoger bij allochtonen uit LHP dan bij Belgen en allochtonen uit LLP. - in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 3 tot 4 x hoger dan respectievelijk in het Waals en Vlaams Gewest. - toename met de leeftijd bij Belgen alle leeftijden (ook kinderen) bij allochtonen uit LHP - tweemaal meer bij mannen dan bij vrouwen - frequenter bij risicogroepen en bij personen met onderliggende aandoeningen Determinanten - besmettelijkheid van de patiënt - frequentie van blootstelling contact met besmettingsbron afkomstig uit land met hoge tuberculoseprevalentie - omgevingsfactoren; zonlicht, verluchting. - risicofactoren (concomitterende ziekten: diabetes, silicose, kanker) of immuundepressie (HIV-infectie, hogere leeftijd, IV-druggebruiker) - risicogroepen: gedetineerden, asielzoekers, illegalen, daklozen - therapietrouw 9
10 BESLUIT Na een regelmatige daling in de jaren 80 is er in een piek vastgesteld in de tuberculose-incidentie. Sindsdien wordt er weer een lichte daling vastgesteld doch het aantal jaarlijkse gevallen ligt nog steeds hoger dan verwacht, had de trend van de jaren tachtig zich verder gezet. De belangrijkste verklarende factor is de toename van het aantal allochtonen uit landen met hoge prevalentie die tuberculose ontwikkelen, evenals een verslechtering van het socio-economisch klimaat in bepaalde delen van de bevolking. Daarom is waakzaamheid geboden: een systematische opsporing van tuberculose in risicogroepen en een strikte opvolging van de behandeling blijft noodzakelijk. Lokale medewerkers van VRGT en FARES hebben daarin een belangrijke rol te vervullen in nauwe samenwerking met de behandelende arts en lokale preventieve of welzijnsdiensten. 10
11 LITERATUUR 1. Schwoebel V, Lambregts-van Weezenbeek C, Moro M.L, Drobniewski F, Hoffner S, Raviglione M, Rieder H. Standardization of antituberculosis drug resistance surveillance in Europe. Eur Respir J 2000; 16: Loddenkemper R. The need for antituberculosis drug resistance surveillance in Europe. Eur Respir J 2000, 16: Bastian I, Colebunders R. Treatment and prevention of MR TBC. Drugs 1999; 58 (4): Schluger NW. Diagnosis and treatment of drug resistent TB. Up to date Vol 8, n Migliori GB, Raviglione C, Schaberg T et al. TB management in Europe. Task Force of ERS, WHO and Europe Region of IUATLD. Eur Respir J 1999;14: VRGT Tuberculoseregister België FARES Registre de la Tuberculose Belgique Wanlin M, Uydebrouck M, Vermeire P, Bartsch P, Schandeyvl W, Dierckx P. Recent trends in tuberculosis incidence in Belgium. Arch Public Health 2000, 58, Fortuin M, Uydebrouck M, Wanlin M, Vermeire P, Schandevyl W, Gyselen A. Tuberculosis incidence and surveillance in Belgium. Arch Public Health 1998,56: Surveillance of TB in Europe EuroTb (InVS/KNCV) and national coordinators in Europe Region. Report on tuberculosis cases notified in 1998, Febr Targeted tuberculin testing and treatment of latent tuberculosis infection. Am J Respir Crit Care Med 2000; Rieder H. How to combat TB in the year 2000 Respiration, Karger:1998; 65:
Tuberculose in Vlaanderen 2002
Tuberculose in Vlaanderen 2002 Inleiding Tuberculose is nog steeds een van de belangrijkste en meest frequent voorkomende geregistreerde infectieziektes. Exacte cijfers zijn pas te verkrijgen na grondige
Nadere informatieFR 7,2 / Tuberculose kan eender wie treffen maar komt vaker voor bij mensen uit landen met een hoge incidentie. Incidentie /100.
TUBERCULOSE in België Dankzij de verplichte melding van alle gevallen van actieve tuberculose kunnen de VRGT (Vlaamse Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding) en de FARES
Nadere informatieFiguren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2011 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35
Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 2011 surveillance rapport Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20-35 december 2012 Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland
Nadere informatieTUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2017
/ TB register VL TUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2017 Analyse van de in 2017 gemelde tuberculosepatiënten Tuberculose in Vlaanderen in 2017 1/17 Inhoudstafel 1 Inleiding 3 2 Methodologie 3 3 Incidentie, aantal
Nadere informatieTUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2015
/ rapport TUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2015 Analyse van de in 2015 gemelde gevallen 24.01.2017 Tuberculose in Vlaanderen in 2015 1/16 Inhoudstafel 1 Inleiding 3 2 Methodologie 3 3 Incidentie, aantal en
Nadere informatieTUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2016
/ TB register VL eren TUBERCULOSE IN VLAANDEREN IN 2016 Analyse van de in 2016 gemelde gevallen Tuberculose in Vlaanderen in 2016 1/18 Inhoudstafel 1 Inleiding 3 2 Methodologie 3 3 Incidentie, aantal en
Nadere informatieHet gevaar van tuberculose
Het gevaar van tuberculose Tbc. s Werelds dodelijkste infectieziekte. Een ziekte die voornamelijk de longen aantast en jaarlijks meer dan 10 miljoen slachtoffers maakt. Waarvan 1,7 miljoen dodelijke. Tbc
Nadere informatieTUBERCULOSE IN VLAANDEREN. Analyse van de in 2013 gemelde gevallen
TUBERCULOSE IN VLAANDEREN Analyse van de in 2013 gemelde gevallen Kristien Janssens Dr. Wouter Arrazola de Oñate Dr. Annemie Forier 1 Methodologie In het Vlaams Gewest moet elk geval van tuberculose wettelijk
Nadere informatie2 0 0 2 / 0 2. D ossiers va n het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van B russel-h oofdstad. Tu b e rc u l o s e
2 0 0 2 / 0 2 D ossiers va n het Observatorium voor Gezondheid en Welzijn van B russel-h oofdstad Tu b e rc u l o s e in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest s ituatie 2000 Gemeensch ap pelijke G emeensch
Nadere informatieFiguren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2010 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie 0-2 >2-4 >4-6 >6-10 >10-20 >20
Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 21 surveillance rapport Incidentie - 2 >2-4 >4-6 >6-1 >1-2 >2 december 211 Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 21 Hoofdstuk
Nadere informatieTuberculose Kerncijfers 2016
Tuberculose Kerncijfers 216 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 216 werden 889 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (861 in 215). Dit is een toename van 3% ten opzichte van 215. De incidentie
Nadere informatieTUBERCULOSEREGISTER BELGIË 2017
TUBERCULOSEREGISTER BELGIË 2017 1 Tuberculoseregister België 2017 2 Tuberculoseregister België 2017 INHOUDSTAFEL Inhoudstafel... 3 Inleiding... 4 Methodologie... 5 Samenvatting... 6 Karakteristieken...
Nadere informatieTuberculose Kernpunten 2015 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb
Tuberculose Kernpunten 2015 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 2015 werden 867 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (814 in 2014). De incidentie in 2015 was 5,1 per 100.000 inwoners. Van de
Nadere informatieWaarom tijdig en correct melden zo belangrijk is. in 2009 Evolutie van de incidentie. Een probleem van de grote steden
Het Tuberculose Register België Waarom tijdig en correct melden zo belangrijk is Arrazola de Oñate W, Schol S samenvatting Jaarlijks wordt een epidemiologisch rapport opgemaakt dat alle geregistreerde
Nadere informatieTBC Algemene toelichting
TBC Algemene toelichting Dr. Wouter Arrazola de Oñate Medisch Directeur VRGT Vl. Vereniging voor Respiratoire Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding De geschiedenis van de VRGT "Indien het belang van
Nadere informatieTUBERCULOSEREGISTER BELGIË 2016
TUBERCULOSEREGISTER BELGIË 2016 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Vlaams Gewest Brussels Gewest Waals Gewest België 1 Tuberculoseregister
Nadere informatieTUBERCULOSE IN NOORDWEST NEDERLAND. GGD Amsterdam
TUBERCULOSE IN NOORDWEST NEDERLAND GGD Amsterdam EPIDEMIOLOGISCH OVERZICHT 2015 Epidemiologisch overzicht 2015 Regio Noordwest Nederland Uitgave Gezamenlijke GGD en in Noord-Holland, Flevoland en Utrecht,
Nadere informatieOpvolgen van tuberculinehuidtest: een behandeling voor latente tuberculose-infectie instellen of niet?
Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid Koning Albert II-laan 35 bus 33, 1030 Brussel tel. 02 553 35 00 fax 02 553 35 84 zorg-en-gezondheid@vlaanderen.be www.zorg-en-gezondheid.be Vlaamse Vereniging voor Respiratoire
Nadere informatieFiguren en Tabellen. Tuberculose in Nederland 2008 surveillance rapport. behorend bij. Incidentie <
Figuren en Tabellen behorend bij Tuberculose in Nederland 2008 surveillance rapport Incidentie
Nadere informatieTuberculose Kernpunten 2014 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 2014 werden 823 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (in ).
Tuberculose Kernpunten 2014 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb In 2014 werden 823 tbc-patiënten gemeld aan het NTR (in 2013 844). De incidentie in 2014 was 4,9 per 100.000 inwoners. Van de
Nadere informatieResistente Tuberculose
pagina 1/5 Wetenschappelijke Feiten Bron: WGO (2008) over Resistente Tuberculose Samenvatting en details: GreenFacts Context - Tuberculose (TB) is een besmettelijke ziekte die wereldwijd alsmaar meer mensen
Nadere informatieTuberculoseregister België 2013
3 8,8 8, 6,9 5, 1,8 19,8 19, 18, 16,1 16,6 15,8 /1 15 1 14,6 14,9 15,1 13,3 13,6 13,3 1,7 11,8 1,4 1,8 1,9 1,7 11,8 1,9 11, 1,7 9,7 9,4 9,5 1,3 9,5 8,9 8,8 5 198 1985 199 1995 5 1 projectie reele waarden
Nadere informatieEen tuberculinehuidtest opvolgen: een behandeling voor een latente tuberculose-infectie instellen? Agentschap Zorg & Gezondheid
Een tuberculinehuidtest opvolgen: een behandeling voor een latente tuberculose-infectie instellen? Agentschap Zorg & Gezondheid CAVE Deze brochure bevat een samenvatting van de bestaande richtlijnen. De
Nadere informatieTuberculose & risicogroepen
Tuberculosebestrijding Tuberculose & risicogroepen Themadag De Tweede MIJL Maria Knapen Sociaal verpleegkundige tuberculosebestrijding 11 oktober 2014 Programma Introductie Ziektebeeld tuberculose Bron
Nadere informatieAdvies ad-hoc commissie CPT ten aanzien van de binnenkomstscreening asielzoekers
Advies ad-hoc commissie CPT ten aanzien van de binnenkomstscreening asielzoekers D A T U M 19 september 2015 U W R E F. O N Z E R E F. 21.201/CoE/u.15.0050 O N D E R W E R P Aanleiding Sinds enige weken
Nadere informatieTUBERCULOSE IN NOORDWEST NEDERLAND. GGD Amsterdam
TUBERCULOSE IN NOORDWEST NEDERLAND GGD Amsterdam EPIDEMIOLOGISCH OVERZICHT Epidemiologisch overzicht Regio Noordwest Nederland Uitgave Gezamenlijke GGD en in Noord-Holland, Flevoland en Utrecht, september
Nadere informatieCOLLEGE VAN AIDS-REFERENTIELABORATORIA. HIV/AIDS IN BELGIE Toestand op 31 december 2008
Ministère de la Santé de la Communauté française WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT VOLKSGEZONDHEID AFDELING EPIDEMIOLOGIE COLLEGE VAN AIDS-REFERENTIELABORATORIA HIV/AIDS IN BELGIE Toestand op 31 december 2008
Nadere informatieGezondheid Statushouders
Gezondheid Statushouders Tuberculose (TBC) en het belang van integrale tbc-zorg Annet Reusken, KNCV Tuberculosefonds Laura Rust, GGD GHOR Nederland Inleiding Introductie: Laura Rust (GGD GHOR Nederland)
Nadere informatieTuberculoseregister België 2012
Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid 3 8,8 8, 6,9 5,,8 9,8 9, 8, / 5 6, 6,6 5,8 4,6 3,3 4,9 5, 3,6 3,3,7,8,4,8,9,7,8,9,,7,3 9,7 9,4 9,5 9,5 8,9 5 98 985 99 995 5 projectie reele waarden Tuberculoseregister
Nadere informatieVoorwoord. Mocht U suggesties hebben met betrekking tot de inhoud of de vorm van dit rapport, aarzel dan niet ons dit te laten weten!
Tuberculoseregister België 2001 Voorwoord Het tuberculoseregister van België 2001 bevat twee soorten gegevens: het aantal in 2001 opgespoorde patiënten en de behandelingsresultaten van de patiëntencohort
Nadere informatieResultaten voor Brussels Gewest Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,
Nadere informatieResultaten voor Vlaamse Gemeenschap Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,
Nadere informatieTuberculose Kernpunten 2013, update juli 2014 Figuur 1:
Tuberculose Kernpunten 2013, update juli 2014 Bron: Nederlands Tuberculose Register, RIVM-CIb Zie voor meer uitleg over de gebruikte begrippen en afkortingen het document Definities en afkortingen tbcrapportages.
Nadere informatieTuberculose. Ziektebeeld. Incubatieperiode
DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB TUBERCULOSE 219 Tuberculose Ziektebeeld Tuberculose is een ernstige bacteriële infectieziekte. Meestal verloopt de infectie zonder symptomen en gaat deze over in een latente
Nadere informatieCOLLEGE VAN AIDS-REFERENTIELABORATORIA HIV/AIDS IN BELGIE
Avec le soutien de la Communauté française WETENSCHAPPELIJK INSTITUUT VOLKSGEZONDHEID Operationele Directie Volksgezondheid & Surveillance COLLEGE VAN AIDS-REFERENTIELABORATORIA HIV/AIDS IN BELGIE Toestand
Nadere informatieGa verder naar de volgende vraag
Aanvullende vragenlijst bij risico-inventarisatie op tuberculose en latente tuberculose-infectie (LTBI) voorafgaande aan (of bij) gebruik van immuunsuppressieve medicatie - volwassenen Deze vragenlijst
Nadere informatieTuberculose in Nederland 2014. Surveillance rapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Tuberculose in Nederland 2014 Surveillance rapport inclusief rapportage monitoring van interventies Tuberculose in Nederland 2014 Surveillance rapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Nadere informatieVlaams Agentschap Zorg & Gezondheid
Vlaams Agentschap Zorg & Gezondheid Tuberculoseregister België 1 - Voorwoord......... Het tuberculoseregister België beschrijft de gemelde gevallen van tuberculose in één jaar in ons land, de evolutie
Nadere informatieBrusselse bevolking per nationaliteitsgroep - alle leeftijden (2014)
Dat onze samenleving steeds diverser wordt is een open deur intrappen. Opeenvolgende migratiestromen brachten mensen uit alle hoeken van de wereld naar Brussel: werknemers uit Italië, Spanje, Marokko,
Nadere informatieJaarverslag 2012 Tuberculosebestrijding
Jaarverslag 2012 Tuberculosebestrijding Jaarverslag 2012 Tuberculosebestrijding Uitgave GGD Amsterdam, oktober 2013 Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer Statistische bewerking P. Kouw Inhoud 1) Inleiding
Nadere informatieTBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND & DIENST GEZONDHEID EN JEUGD ZUID-HOLLAND ZUID
2014 TBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND & DIENST GEZONDHEID EN JEUGD ZUID-HOLLAND ZUID Samenstelling: Dr. N.A.H. van Hest, tuberculose-arts/epidemioloog Team Tuberculosebestrijding GGD Rotterdam-Rijnmond
Nadere informatieTuberculose in Nederland 2010. Surveillancerapport
Tuberculose in Nederland 2010 Surveillancerapport Den Haag, december 2011 Auteurs E. Slump C.G.M. Erkens J.F. van Rest H.J. Schimmel M.M.G.G. Šebek D. van Soolingen Referenties Tuberculose in Nederland
Nadere informatieLEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE):
Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MONITORING SCREENING RISICOGROEPEN (MSR) (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Dr. S.
Nadere informatieArbeidsmarkt allochtonen
Streekpact 2013-2018 Cijferanalyse Publicatiedatum: 30 september 2013 Contactpersoon: Kim Nevelsteen Arbeidsmarkt allochtonen Samenvatting 1.176 werkzoekende allochtone Kempenaren (2012) vaak man meestal
Nadere informatieOnderstaande gegevens zijn afkomstig van het referentielaboratorium van het Pasteur Instituut in Brussel, Dienst Tuberculose en Mycobacteriën.
Referentielaboratorium Brussel Onderstaande gegevens zijn afkomstig van het referentielaboratorium van het Pasteur Instituut in Brussel, Dienst Tuberculose en. Inleiding De volgende analyses werden uitgevoerd
Nadere informatieCollectieve toeristische logiesverstrekkende bedrijven BELGIË 2011 Kerncijfers
BELGIË 211 Kerncijfers 211 Hotel van de 211 Aankomsten - + Aandeel in de () BELGIË 1. 13 618 136 31 379 844 1 81 818 3.6 2.3 57.3 53.3 25.2 17 965 749 16 723 867 7 892 47 1. Toeristische gebieden Kuststreek.16
Nadere informatieSamenvatting. Adviesvraag
Samenvatting Hoewel tuberculose op wereldschaal veel voorkomt, is de ziekte in Nederland geen groot probleem. Vooral migranten uit landen waar wel veel tuberculose is, vormen een risicogroep. Omdat kinderen
Nadere informatieEpidemiologische surveillance van Lyme borreliose Borrelia burgdorferi s.l
Epidemiologische surveillance van Lyme borreliose Borrelia burgdorferi s.l. - 217 Auteurs: T. Lernout, M. Depypere, S. Patteet, K. Lagrou, D. Van Cauteren, B. Kabamba- Mukadi Hoofdpunten - In 217 werden
Nadere informatieKlinisch redeneren. Tuberculose. Yolanda Vis 17 december 2015
Klinisch redeneren Tuberculose Yolanda Vis 17 december 2015 Leerdoelen Je kan Uitleggen wat voor ziekte tuberculose is (pathogenese) De epidemiologie, incidentie/prevalentie in Nederland en de risicogroepen
Nadere informatieVoorwoord. Het rapport is ook beschikbaar op
Tuberculoseregister België 2003 Voorwoord Dit rapport over het tuberculoseregister van België bevat de beschrijving van de in 2003 opgespoorde tuberculosepatiënten en de behandelingsresultaten van de patiëntencohort
Nadere informatieCollectieve toeristische logiesverstrekkende bedrijven BELGIË 2012 Kerncijfers
BELGIË 212 Kerncijfers 212 Hotel - + van de 212 Aankomsten % Aandeel in de (%) BELGIË 1, 13.857.262 31.423.463 43.619,1% 2,27 56,8% 53,% 26,7% 17.838.4 16.644.416 8.376.6 1. Toeristische gebieden Kuststreek,15
Nadere informatieTuberculose in Nederland -Onderweg naar eliminatie? -Ontwikkelingen in 2013
Tuberculose in Nederland -Onderweg naar eliminatie? -Ontwikkelingen in 2013 Dr. Gerard de Vries Hoofd Regiokantoor Nederland/Europa KNCV Coördinator Tuberculosebestrijding RIVM-CIb V&VN Bij- en Nascholing,
Nadere informatieEPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV- INFECTIE IN VLAANDEREN Toestand op 31 december 2009
EMBARGO TOT 23 NOVEMBER EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV- INFECTIE IN VLAANDEREN Toestand op 31 december 2009 Volksgezondheid & Surveillance Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel België www.wiv-isp.be Volksgezondheid
Nadere informatieResultaten voor België Cardiovasculaire preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,
Nadere informatieTHEMA IV.1. Tuberculose
THEMA IV.1. Tuberculose Specifieke selectiecriteria Voor deze selectie van tuberculose-verblijven worden alle ziekenhuisverblijven weerhouden die beantwoorden aan de algemene selectiecriteria (cfr. Inleiding
Nadere informatieRapportering voor het jaar 2011 Referentiecentrum voor Salmonella en Shigella. Instelling: WIV-ISP Straat: Wytsmanstraat 14 Stad: 1050 Brussels
Rapportering voor het jaar 2011 Referentiecentrum voor en Shigella Coördinator referentiecentrum Namen: Dr. Bertrand Sophie en Dr. Mattheus Wesley Tel: 02/642 50 82 of 02/642 50 89 Instelling: WIV-ISP
Nadere informatieEPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV-INFECTIE IN BELGIË PATIËNTEN IN MEDISCHE OPVOLGING
DIENST EPIDEMIOLOGIE VAN INFECTIEZIEKTEN EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV-INFECTIE IN BELGIË PATIËNTEN IN MEDISCHE OPVOLGING TOESTAND OP 31 DECEMBER 2016 EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV- INFECTIE IN BELGIË
Nadere informatieHotels en gelijkgestelde inrichtingen
Hotels en gelijkgestelde inrichtingen Hotels en gelijkgestelde inrichtingen HET AANBOD IN 2006 Aantal inrichtingen Gemiddelde grootte Dagcapaciteit Bezettingsgraden 2006 1.900 64 121.662 34,8% Januari
Nadere informatieEPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV- INFECTIE IN BELGIE. Toestand op 31 december 2009
EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV- INFECTIE IN BELGIE Toestand op 31 december 2009 Volksgezondheid & Surveillance november 2010 Brussel, België Intern referentienummer: 2010/68 SASSE A. VERBRUGGE R. BUZIARSIST
Nadere informatieJaarverslag 2013 Tuberculosebestrijding
Jaarverslag 2013 Tuberculosebestrijding Jaarverslag 2013 Tuberculosebestrijding Uitgave GGD Amsterdam, juli 2014 Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer Statistische bewerking P. Kouw Inhoud 1) Inleiding
Nadere informatieUrban TB Control in Nederland
Urban TB Control in Nederland Gerard de Vries, MD, PhD Hoofd regiokantoor Nederland & Europa, KNCV Tuberculosefonds RIVM/Centrum Infectieziektebestrijding 23-03-2012 Presentatie > 100 jaar historie tbc-bestrijding
Nadere informatieGezondheidsenquête door middel van Interview België 2001
Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 1 Introductie IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be
Nadere informatieJaarverslag afdeling Tuberculosebestrijding. Uitgave GGD Amsterdam, mei Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer
Meijer Jaarverslag 2014 afdeling Tuberculosebestrijding Uitgave GGD Amsterdam, mei 2015 Tekst P. Kouw, A. Reusken, W. Meijer Statistische bewerking P. Kouw Inhoud 1 Inleiding 3 2 Gegevens betreffende het
Nadere informatieSpotlight. Een onderwerp telkens beknopt uitgelicht. 1 Inleiding. 3 Resultaten. 3.1 Gewest en jaar. 2 Methodologie
Lange duur werkfractie / werkfractie Werkfractie Spotlight Een onderwerp telkens beknopt uitgelicht Deze keer: De evoluties van de overgangen naar werk van de werklozen volgens hun profiel. 1 Inleiding
Nadere informatieFiguur 1: aantal nieuwe gevallen (incidentie) van influenza in functie van de leeftijd.
Figuur 1: aantal nieuwe gevallen (incidentie) van influenza in functie van de leeftijd. Figuur 2: conceptueel kader voor globalisatie en volksgezondheid. Stilleestekst deel 2 Pagina 1 van 9 Figuur 3A:
Nadere informatieRAC scholingsmiddag. Diagnostiek in de tuberculosebestrijding. Margreet Kamphorst-Roemer RTC. RAC scholingsmiddag 29 september 2014
RAC scholingsmiddag Diagnostiek in de tuberculosebestrijding Margreet Kamphorst-Roemer RTC RAC scholingsmiddag 29 september 2014 Inhoud 1. Inleiding 2. Diagnostiek in de tuberculosebestrijding 3. Financiering
Nadere informatieDIENST EPIDEMIOLOGIE VAN INFECTIEZIEKTEN. EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV INFECTIE IN BELGIË
DIENST EPIDEMIOLOGIE VAN INFECTIEZIEKTEN EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV INFECTIE IN BELGIË Toestand op 31 december EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS en HIV INFECTIE IN BELGIË Dit project werd gefinancierd door: In
Nadere informatieTB zonder positieve kweek: hoe hard is de diagnose? Cecile Magis-Escurra, longarts Consulent klinische tuberulose KNCV/NVALT NTDD 20 juni 2013
TB zonder positieve kweek: hoe hard is de diagnose? Cecile Magis-Escurra, longarts Consulent klinische tuberulose KNCV/NVALT NTDD 20 juni 2013 Gouden standaard TB diagnose: positieve kweek Mycobacterium
Nadere informatie8. Werken en werkloos zijn
8. Werken en werkloos zijn In 22 is de arbeidsdeelname van allochtonen niet meer verder gestegen. Onder autochtonen is het aantal personen met werk nog wel licht toegenomen. De arbeidsdeelname onder Surinamers,
Nadere informatieTBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND
2013 TBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND - Medewerkers sectie tuberculosebestrijding per 1 januari 2013 Teammanager: Veerle Wieërs Officemanager/Functioneel Applicatiebeheerder Monica Straal Tuberculoseartsen:
Nadere informatieTBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND
2014 TBC-JAARCIJFERS GGD ROTTERDAM-RIJNMOND - Medewerkers team tuberculosebestrijding per 1 januari 2014 Teammanager: Veerle Wieërs Senior managementassistente: Monica Straal Tuberculose-artsen: Janine
Nadere informatieFORUM Factsheet Jeugdwerkloosheid,
FORUM Factsheet Jeugdwerkloosheid, @ FORUM, Instituut voor Multiculturele Ontwikkeling, september 29 Samenvatting De werkloosheid onder de 1 tot 2 jarige Nederlanders is in het 2 e kwartaal van 29 met
Nadere informatieGezondheidsenquête door middel van Interview België 2001
Gezondheidsenquête door middel van Interview België 2001 Deel 1 Methoden IPH/EPI REPORTS nr 2002-22 Afdeling Epidemiologie Juliette Wytsmanstraat 14 1050 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be
Nadere informatie12. Vaak een uitkering
12. Vaak een uitkering Eind 2001 hadden niet-westerse allochtonen naar verhouding 2,5 maal zo vaak een uitkering als autochtonen. De toename van de WW-uitkeringen in 2002 was bij niet-westerse allochtonen
Nadere informatie6.1.1. De gezondheidstoestand
6.1. Kernboodschap 6.1.1. De gezondheidstoestand Er is een verschuiving in het morbiditeitsprofiel in vergelijking met de gegevens over overlijden. In vergelijking met de voornaamste oorzaken van overlijden
Nadere informatieTUBERCULOSEOPSPORING EN PREVENTIE IN HET WERKMILIEU
TUBERCULOSEOPSPORING EN PREVENTIE IN HET WERKMILIEU Eendrachtstraat 56; 1050 Brussel tel. 02/510 60 90 fax 02/511 46 14 e-mail: info@vrgt.be Deze aanbevelingen werden opgesteld door het Wetenschappelijk
Nadere informatienr. 811 van TOM VAN GRIEKEN datum: 10 augustus 2015 aan JO VANDEURZEN Kinderbijslag - Kinderen die worden opgevoed in het buitenland
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 811 van TOM VAN GRIEKEN datum: 10 augustus 2015 aan JO VANDEURZEN VLAAMS MINISTER VAN WELZIJN, VOLKSGEZONDHEID EN GEZIN Kinderbijslag - Kinderen die worden opgevoed in het buitenland
Nadere informatieNeimed Krimpbericht. Veel Westerse en weinig niet-westerse allochtonen in Limburg SEPTEMBER 2015
SEPTEMBER 2015 Neimed Krimpbericht Veel Westerse en weinig niet-westerse allochtonen in Limburg In Limburg wonen relatief veel Westerse allochtonen en weinig niet-westerse allochtonen. Evenals landelijk
Nadere informatieStreptococcus pneumoniae
Het surveillanceprogramma werd tot en met mei 1993 door twee referentielaboratoria waargenomen. Sinds januari 1994 is alleen nog het Universitair Ziekenhuis van de K.U. Leuven nationaal referentielaboratorium
Nadere informatieWereldwijd overzicht ebolavirusinfecties
Wereldwijd overzicht ebolavirusinfecties Epidemiologisch weekoverzicht ebola per 19oktober 2014 Inleiding Dit document bevat een wereldwijd overzicht van de epidemiologische situatie van ebolavirusinfecties
Nadere informatieTuberculose in Nederland Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies
Tuberculose in Nederland 2015 Surveillancerapport inclusief rapportage monitoring van interventies Tuberculose in Nederland 2015 1 Tuberculose in Nederland 2015 Surveillancerapport inclusief rapportage
Nadere informatieHepatitis C in penitentiaire inrichtingen Een onderzoek naar prevalentie
Hepatitis C in penitentiaire inrichtingen Een onderzoek naar prevalentie C.J. Leemrijse M.Bongers M. Nielen W. Devillé ISBN 978-90-6905-995-2 http://www.nivel.nl nivel@nivel.nl Telefoon 030 2 729 700 Fax
Nadere informatieDiversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit
Diversiteit en Gezondheid: Geslacht, SES, Etniciteit Prof. Dr. Walter Devillé Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg UvA Vluchtelingen en Gezondheid OMGEVING POPULATIE KENMERKEN GEZONDHEIDS-
Nadere informatieTbc-bestrijding regio Utrecht
jaarverslag 2011 Tbc-bestrijding regio Utrecht Juni 2012 GGD Midden-Nederland GG&GD Utrecht inhoudsopgave 1wet publieke gezondheid 1. wet publieke gezondheid 3 Tuberculosebestrijding als gemeentelijke
Nadere informatieKlassiek wordt de mate van cariës voorgesteld door een cariës-index (DMFT-index = gemiddeld aantal gecarieerde, afwezige of gevulde tanden).
5.6.1. Inleiding Tandcariës is een ziekte waarbij de gemineraliseerde tandweefsels vernietigd worden als gevolg van zuurvorming die ontstaat bij de fermentatie van koolhydraten door bacteriën in de mond.
Nadere informatieSolidariteit: een zinkend schip? Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de gezondheidszorg
Solidariteit: een zinkend schip? Toegankelijkheid en betaalbaarheid van de gezondheidszorg Prof. dr. Sara Willems Vakgroep Huisartsgeneeskunde en Eerstelijnsgezondheidszorg Sara.Willems@ugent.be Incidentie
Nadere informatieTuberculose als beroepsziekte: criteria m.b.t. diagnose en blootstelling aan het beroepsrisico
Tuberculose als beroepsziekte: criteria m.b.t. diagnose en blootstelling aan het beroepsrisico Criteria goedgekeurd door de Wetenschappelijke Raad van het Fonds voor beroepsziekten op 31 mei 2011 1 Omschrijving
Nadere informatieLEDEN VAN DE WERKGROEP MSR (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag
Colofon LEDEN VAN DE WERKGROEP MSR (IN ALFABETISCHE VOLGORDE): Drs. C.G.M. (Connie) Erkens, arts maatschappij en gezondheid, KNCV Tuberculosefonds, Den Haag Dr. S. (Susan) van den Hof, epidemioloog, KNCV
Nadere informatieGEZONDHEIDSENQUETE 2013
GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 5: PREVENTIE Stefaan Demarest, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat
Nadere informatieG E M E E N T E L I J K E F I C H E S M I N D E R H E D E N editie 2009
Gemeente Voeren Welkom op de startpagina van de lijke fiches minderheden! De lijke fiches minderheden bevatten een basisdatafiche, een fiche, enkele detailfiches en een fiche met demografische gegevens
Nadere informatieSteeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs
Steeds meer niet-westerse allochtonen in het voltijd hoger onderwijs Esther van Kralingen Tussen studiejaar 1995/ 96 en 21/ 2 is het aandeel van de niet-westerse allochtonen dat in het hoger onderwijs
Nadere informatieMonitoringrapport 2012
Monitoringrapport 2012 Humaan 12 immuundeficiëntievirus 217 (HIV) infectie in 6Nederland Nederlandse samenvatting Monitoring van HIV in Nederland Elk jaar rond 1 december, Wereld AIDS dag, publiceert de
Nadere informatieCultuur-sensitieve aspecten in de zorg
Cultuur-sensitieve aspecten in de zorg Toegespitst op kankerzorg dr. Mohamed Boulaksil Cardioloog i.o. Pharos Utrecht, 18 juni 2013 Indeling Definitie van begrippen Epidemiologische verschillen migrant
Nadere informatieFeiten en cijfers. Beroerte. Aantal nieuwe patiënten met een beroerte. Definitie. Uitgave van de Nederlandse Hartstichting.
Feiten en cijfers Uitgave van de Nederlandse Hartstichting November 211 Beroerte Definitie Beroerte (in het Engels Stroke ), ook wel aangeduid met cerebrovasculaire aandoeningen/accidenten/ziekte (CVA),
Nadere informatieWij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid
Wij ondersteunen, stimuleren en begeleiden het Vlaamse integratie- en inburgeringsbeleid INBURGERINGSPROGRAMMA Trajectbegeleider: TB Nederlands als Tweede Taal: NT2 Maatschappelijke Oriëntatie: MO Toekomstplannen
Nadere informatieOnderzoeksteam : (in alfabetische volgorde)
Afdeling Epidemiologie FOD Economie - Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie Juliette Wystmansstraat 14 Leuvenseweg 40 1050 Brussel 1000 Brussel Tel : 02/642.57.94 e-mail : his@iph.fgov.be
Nadere informatieLeefstijl en preventie
Leefstijl en preventie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 59 Bestudeerde indicatoren... 61 1. Voedingsgewoonten.... 61 3. Gebruik
Nadere informatieFORMAT REGIONALE RAPPORTAGES TBC-BESTRIJDING (CPT agendapunt 6b)
FORMAT REGIONALE RAPPORTAGES TBC-BESTRIJDING (CPT 12-02-2010 agendapunt 6b) Doel format regionale rapportages Het doel van dit format voor regionale rapportages is de definitie van eenzelfde wijze verzamelde,
Nadere informatieDienst Infectieziekten in de Algemene populatie EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV-INFECTIE IN BELGIE
Dienst Infectieziekten in de Algemene populatie EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV-INFECTIE IN BELGIE Toestand op 31 december 2011 EPIDEMIOLOGIE VAN AIDS EN HIV-INFECTIE IN BELGIE Dit project werd gefinancierd
Nadere informatieTuberculose in Nederland 2007
Tuberculose in Nederland 27 Su r veillan cerapport Den Haag, januari 29 Tuberculose in Nederland 27 Surveillancerapport Den Haag, januari 29 Auteurs C.G.M. Erkens N.A. Kalisvaart E. Slump M. Šebek D. van
Nadere informatie