Neutronenstraling. Hans Beijers KVI-CART. Januari 19, KVI-CART, Universiteit van Groningen
|
|
- Godelieve Thys
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Neutronenstraling Hans Beijers KVI-CART KVI-CART, Universiteit van Groningen Januari 19, 2016
2 Inhoud Neutronen Productie Wisselwerking Dosimetrie Afscherming Detectie H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 2/25
3 Neutronen Neutron ontdekt in 1932 door J. Chadwick. De kernkracht tussen nucleonen heeft een korte dracht van enkele fm (10 15 m). m n = MeV/c 2 (m p = MeV/c 2 ) q n = 0 ; r n = 0.8 fm Neutronen wisselwerken met kernen, niet met elektronen Vrije neutron is instabiel (T 1/2 = min) en vervalt via zwakke wisselwerking: n p + e + ν e H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 3/25
4 Productie van neutronen Kernsplijting: geïnduceerd: n U, 239 Pu X + Y + νn spontaan: 252 Cf X + Y + νn Kernfusie: d + t 4 He 2+ (3.5 MeV) + n(14.1 MeV) Kernreacties: T(α,n), T(p,n), T(d,n), T(γ,n), T(X,n) De drempel-energie is 8 MeV, maar bij lichte kernen zoals Li en Be veel lager. De (α/γ,n) reacties worden gebruikt in radioactieve neutronenbronnen, bijv. 241 Am- 9 Be bronnen. Van belang zijn de neutronenopbrengst (s 1 ), de hoekverdeling van de geëmitteerde neutronen en het neutronenspectrum: Φ(r, E, Ω, t) vn(r, E, Ω, t) (cm 2 MeV 1 sterad 1 s 1 ) H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 4/25
5 Neutronen yields 1 Ci Am-Be bron: 1 [Ci] [n/(sci)] = [n/s] 15 MeV radiotherapie linac: [n/gy] 0.07 [Gy/s] = [n/s] 190 MeV p cyclotron, 50 na: [C/s] [C/p] 0.3 [n/p] = [n/s] ESS, 2.5 GeV p linac, 2 ma: [C/s] [C/p] 30 [n/p] = [n/s] 1 GWe kernreactor: [J/s] [J/fis] 2.5 [n/fis] 0.04 = [n/s] 1 GWe fusiereactor: [J/s] [J/fus] 1 [n/fus] 0.04 = [n/s] H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 5/25
6 Voorbeelden van neutronenspectra H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 6/25
7 Wisselwerking van neutronen Verschillende reactie mechanismen: direct, pre-equilibrium, compound nucleus Q-waarde: Q = [m a + m b (m c + m d )] c 2 Werkzame doorsnede σ varieert van mb tot Mb: 1 barn = cm 2 σ (cm 2 ) = P Φ = Σ J P J Φ = σ s + σ a = = σ n,n + σ n,n + σ n,γ + σ n,α + σ n,p + σ n,f +... Macroscopische werkzame doorsnede: Σ = µ (cm 1 ) Σ σ n t = σρn A A 1 λ mfp Reactietempo: R = Φ Σ (s 1 cm 3 ) H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 7/25
8 Wisselwerking van neutronen Classificatie van neutronen m.b.t. interacties: Thermische neutronen: E n < 0.5 ev neutronvangst A(n, γ), elastische botsingen A(n, n), splijting, roostereffecten Epithermische neutronen: 0.5 ev < E n < 200 kev elastische botsingen A(n, n), resonanties A(n, n ) Snelle neutronen: 200 kev < E n < 20 MeV (in)elastische botsingen, resonanties, splijting Relativistische neutronen: E n > 20 MeV inelastische botsingen, spallatie H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 8/25
9 Wisselwerking van neutronen H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 9/25
10 Wisselwerking van neutronen H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 10/25
11 Wisselwerking van neutronen: Activering Neutroneninteracties resulteren vaak in radioactieve productkernen, bijv. splijtingsproducten 90 Sr, 137 Cs, 14 N(n,p) 14 C, 40 Ar(n,γ) 41 Ar,... Geïnduceerde activiteit per volume-eenheid: dn dt = ΦΣ λn n(t) = ΦΣ λ (1 e λt ), dus a(t) = λn(t) = ΦΣ(1 e λt ) 0 < t < t i a(t c ) = ΦΣ(1 e λt i ) e λtc t c = t t i > 0 H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 11/25
12 Dosimetrie van neutronen Neutronen zijn indirect ioniserend: A(n,n ), A(n,p), A(n,d), A(n,α),.. Energie-overdrachtscoëfficiënt: µ tr = 1 E ɛ ij σ ij n i (cm 1 ) i,j n i = aantal atomen van type i per volume-eenheid, j = reactietype, E = neutronenergie, ɛ ij = energie van secundair geladen deeltje Kerma: K = Φ(E) E µtr ρ de = D Bepaald door: 14 N(n,p) 14 C bij lage energieën 1 H(n,n ) 1 H bij hogere energieën H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 12/25
13 Dosimetrie van neutronen Equivalente orgaandosis: H T = R w R D T,R H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 13/25
14 Dosimetrie van neutronen Effectieve dosis: E = T w T H T = T,R w T w R D T,R Omgevingsdosisequivalent: H (10) = E hφ (E)Φ(E) de H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 14/25
15 Afscherming van neutronen Transmissiefactor: Tr(d) = H shield H unshield Neutronentransport in afscherming Φ(r, E) Probleem: E th (mev) < E < E 0 (MeV) Neutronenafscherming gebaseerd op afremmen (modereren) van snelle neutronen d.m.v. elastische botsingen in H-houdende materialen. Modereren van snelle en relativistische neutronen via inelastische botsingen in een materiaal met een (middel)hoge-z gevolgd door materiaal dat veel waterstof bevat. Daarna absorptie v.d. gethermaliseerde neutronen via vangstreacties, bijv. 1 H(n,γ), 6 Li(n,α), 10 B(n,α), 113 Cd(n,γ),... Beschouw ook afscherming van secundaire fotonen, stroming door kanalen en labyrinten en skyshine. H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 15/25
16 Afscherming: neutronen Neutron moderatie via elastische verstrooiing aan kernen: ( ) 2 E = E 0 E = 1 2 (1 α)e A 1 0, met α = A+1 en E0 10 MeV, dus E /E 0 = C (ln E) = ln E0 E ξ = 1 + α 1 α ln α 2 A+ 2 3 ξ = gemiddeld logaritmisch decrement; u = ln E0 E neutron lethargie Gemiddeld # botsingen voor afremmen: n = 1 E0 ξ ln E Materiaal A α ξ n(2 MeV 25 mev) H H 2 O C Fe H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 16/25
17 Afscherming: neutronen Afremmen van neutronen in water: H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 17/25
18 Afscherming van neutronen H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 18/25
19 Afscherming van neutronen Berekenen van neutronentransport in afscherming: deterministische transport vgl. en/of stochastische Monte Carlo simulatie. Bereken Φ(r, E) in afscherming: transmissie vooral bepaald door Φ snel, secundaire fotonenproductie door Φ th. Voldoend dikke afscherming: Ḣ(r, θ) = Ḣ0(Ep,θ)I r 2 e d(θ)/λ(ep,θ) Ḣ 0 (E p, θ) en λ(e p, θ) voor protonbundel gestopt in ijzeren bundelstop omgeven door betonnen afscherming: H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 19/25
20 Afscherming van neutronen Afscherming van fotonen en neutronen in beton geproduceerd door 60 MeV electronen op metalen target: H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 20/25
21 Afscherming van neutronen: Skyshine Te weinig afscherming v.h. dak geeft skyshine. Is vaak dominante bijdrage aan dosis op grote afstand faciliteit. Φ(r) = aq 4πr 2 ( 1 e r/µ ) e r/λ a = 2.8, µ = 56 m Afschatting skyshine-dosis: H sky = r 2 (m) e r/λ Sv/neutron H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 21/25
22 Afscherming van neutronen: Skyshine Aantal geëmitteerde neutronen: Q = Effectieve skyshine-absorptielengte λ: dak D da P H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 22/25
23 Detectie van neutronen Thermische neutronen: reactie Detector Q (MeV) σ (b) 10 B+n 7 Li+ 4 He prop. teller 2.31, Li+n 3 H+ 4 He scintillator He+n 3 H+ 1 H prop. teller U+n X+Y+νn ionisatie kamer Activatiefolies: Bijv. Mn, Co, Cu, Ag, In, Dy, Au Snelle neutronen: Afremmen + thermische-neutrondetector Elastische verstrooiing Activatiefolies Dosimetrie: Rem-counter, track-detector, TLD, bubble-detector H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 23/25
24 Detectie van neutronen Respons NRG persoons-neutronendosimeter: H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 24/25
25 H. Beijers, Nivo 3 cursus, RUG, Neutronenstraling 25/25
Neutronenstraling. Hans Beijers KVI-CART. February 6, KVI-CART, Universiteit van Groningen
Neutronenstraling Hans Beijers (beijers@kvi.nl), KVI-CART KVI-CART, Universiteit van Groningen February 6, 2018 Inhoud Neutronen Productie Wisselwerking Dosimetrie Afscherming Detectie H. Beijers, Nivo
Nadere informatiewisselwerking ioniserende straling met materie
wisselwerking ioniserende straling met materie Sytze Brandenburg sb/radsaf4_mz2006/1 wat is ioniserende straling wat zijn de bronnen van ioniserende straling hoe verloopt de wisselwerking tussen ioniserende
Nadere informatiewisselwerking ioniserende straling met materie
wisselwerking ioniserende straling met materie Sytze Brandenburg sb/radsaf2005/1 ioniserende straling geladen deeltjes electronen, positronen... α-deeltjes (kern van 4 He-atoom) atoomkernen/ionen van alle
Nadere informatiesamenvatting interactie ioniserende straling materie
samenvatting interactie ioniserende straling materie Sytze Brandenburg sb/radsaf2005/1 ioniserende straling geladen deeltjes α-deeltjes electronen en positronen electromagnetische straling Röntgenstaling
Nadere informatieHerkansing tentamen: Kernenergie voor natuurkundigen
Herkansing tentamen: Kernenergie voor natuurkundigen Docenten: J. F. J. van den Brand en R. Aaij Telefoon: 0620 539 484 Datum: 8 juli 2013 Zaal: WN-KC137 Tijd: 12:00-14:45 uur Maak elke opgave op een apart
Nadere informatieWisselwerking. van ioniserende straling met materie
Wisselwerking van ioniserende straling met materie Wisselwerkingsprocessen Energie afgifte en structuurverandering in ontvangende materie Aard van wisselwerking bepaalt het juiste afschermingsmateriaal
Nadere informatieStraling. Onderdeel van het college Kernenergie
Straling Onderdeel van het college Kernenergie Tjeerd Ketel, 4 mei 2010 In 1946 ontworpen door Cyrill Orly van Berkeley (Radiation Lab) Nevelkamer met radioactiviteit, in dit geval geladen deeltjes vanuit
Nadere informatiewisselwerking ioniserende straling met materie
ioniserende straling wisselwerking ioniserende straling met materie Sytze Brandenburg geladen deeltjes electronen, positronen... α-deeltjes (kern van 4 He-atoom) atoomkernen/ionen van alle elementen electro-magnetische
Nadere informatie1 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj Mieke Blaauw
1 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj 2018 2 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen,
Nadere informatieGamma en neutron afscherming. Jan Leen Kloosterman Interfacultair Reactor Instituut Technische Universiteit Delft
Gamma en neutron afscherming Jan Leen Kloosterman Interfacultair Reactor Instituut Technische Universiteit Delft Verschillen gamma s-neutronen Gamma s hebben interactie met atoomschil Foto-elektrisch effect
Nadere informatieGamma en Neutron afscherming
Gamma en Neutron afscherming Jan Leen Kloosterman Technische Universteit Delft Jan Leen Kloosterman 1 Verschillen gamma-neutronen Gamma s hebben interactie met atoomschil Foto-elektrisch effect Compton
Nadere informatieHoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 5 Straling Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 5.1 Straling en bronnen Eigenschappen van straling RA α γ β 1) Beweegt langs rechte lijnen vanuit een bron. ) Zwakker als ze verder
Nadere informatie(a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met elkaar gemeen hebben.
Uitwerkingen HiSPARC Elementaire deeltjes C.G.N. van Veen 1 Hadronen Opdracht 1: Elementaire deeltjes worden onderverdeeld in quarks en leptonen. (a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 27 november 2003 van 09:00 12:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D1) d.d. 7 november 3 van 9: 1: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook
Nadere informatie1 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj Mieke Blaauw
1 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj 2018 Mieke Blaauw 2 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen,
Nadere informatieHoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 5 Straling Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 5.1 Straling en bronnen Eigenschappen van straling RA α γ β 1) Beweegt langs rechte lijnen vanuit een bron. 2) Zwakker als ze verder
Nadere informatieOplossing oefeningen. Deel 1: Elektriciteit
Oplossing oefeningen Afhankelijk van je oplossingsmethode en het al dan niet afronden van tussenresultaten, kun je een lichtjes verschillende uitkomst verkrijgen. Deel 1: Elektriciteit Hoofdstuk 1: Elektrische
Nadere informatieHoofdstuk 9: Radioactiviteit
Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige
Nadere informatieTentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie
Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie Docenten: J. F. J. van den Brand en J. de Vries Telefoon: 0620 539 484 Datum: 27 mei 2014 Zaal: WN-M143 Tijd: 08:45-11.30 uur Maak elke opgave
Nadere informatie(a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met elkaar gemeen hebben.
Werkbladen HiSPARC Elementaire deeltjes C.G.N. van Veen 1 Hadronen Opdracht 1: Elementaire deeltjes worden onderverdeeld in quarks en leptonen. (a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met elkaar
Nadere informatieTales of the unexpected 14
Tales of the unexpected 14 C als fotonenbron (examen 15 mei 2017) Frits Pleiter Rijksuniversiteit Groningen / GARP Waar gaat het over? Een "lecture bottle" gevuld met kooldioxide dat gelabeld is met het
Nadere informatieTentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie
Tentamen: Energie, duurzaamheid en de rol van kernenergie Docenten: J. F. J. van den Brand en R. Aaij Telefoon: 0620 539 484 Datum: 28 mei 2013 Zaal: WN-M143 Tijd: 08:45-11.30 uur Maak elke opgave op een
Nadere informatieSamenvatting H5 straling Natuurkunde
Samenvatting H5 straling Natuurkunde Deze samenvatting bevat: Een begrippenlijst van dikgedrukte woorden uit de tekst Belangrijke getallen en/of eenheden (Alle) Formules van het hoofdstuk (Handige) tabellen
Nadere informatiegelijk aan het aantal protonen in de kern. hebben allemaal hetzelfde aantal protonen in de kern.
1 Atoombouw 1.1 Atoomnummer en massagetal Er bestaan vele miljoenen verschillende stoffen, die allemaal zijn opgebouwd uit ongeveer 100 verschillende atomen. Deze atomen zijn zelf ook weer opgebouwd uit
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 21 januari 2005 van 14:00 17:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D) d.d. januari 5 van 4: 7: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is niet
Nadere informatie(Permitiviteit van vacuüm)
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D) d.d. maart 9 van 4: 7: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is niet
Nadere informatieInleiding stralingsfysica
Inleiding stralingsfysica Historie 1896: Henri Becquerel ontdekt het verschijnsel radioactiviteit 1895: Wilhelm Conrad Röntgen ontdekt Röntgenstraling RadioNucliden: Inleiding Stralingsfysica 1 Wat maakt
Nadere informatiea Schrijf de eerste vier stappen op. b Waarom kunnen de β s die 234 Pa uitstoot, beter door een laagje plastic dringen dan de β s van
Toets v-08 Radioactiviteit 1 / 5 1 Protactinium 238 U vervalt in veel stappen tot 206 Pb. a Schrijf de eerste vier stappen op. b Waarom kunnen de β s die 234 Pa uitstoot, beter door een laagje plastic
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 9 januari 2008 van 9:00 12:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D d.d. 9 januari 8 van 9: : uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is niet
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 16 november 2004 van 14:00 17:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D) d.d. 6 november 4 van 4: 7: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is
Nadere informatie(Permitiviteit van vacuüm)
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D1) d.d. 5 juni 1 van 9: 1: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is niet
Nadere informatieOpleiding Stralingsdeskundigheid niveau 3 / 4B. Dosimetrie, deel 1. introductie dosisbegrip. W.P. Moerman
Opleiding Stralingsdeskundigheid niveau 3 / 4B Dosimetrie, deel 1 introductie dosisbegrip W.P. Moerman Dosis Meestal: hoeveelheid werkzame stof Inhoud dag 1 dosis kerma exposie dag 2 equivalente dosis
Nadere informatieFysische grondslagen radioprotectie deel 2. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 2 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie H1: INLEIDING H2: STRALING - RADIOACTIVITEIT
Nadere informatiesamenvatting interactie ioniserende straling materie ioniserende straling geladen deeltjes electromagnetische straling
ioniserende sraling samenvaing ineracie ioniserende sraling maerie geladen deeljes α-deeljes elecronen en posironen elecromagneische sraling Röngensaling (afkomsig ui aoom; E < 100 kev) γ-sraling (afkomsig
Nadere informatieSamenvattingen Stralingshygiëne niveau 3 cursus Bas Gobets 2008
Samenvattingen Stralingshygiëne niveau 3 cursus Bas Gobets 2008 1 Inhoud Inhoud... 3 Ten geleide... 9 Hoofdstuk 1 : Radioactiviteit en straling... 11 Ioniserende straling... 11 Activiteit... 11 Vervalwet...
Nadere informatieDe energievallei van de nucliden als nieuw didactisch concept
De energievallei van de nucliden als nieuw didactisch concept - Kernfysica: van beschrijven naar begrijpen Rita Van Peteghem Coördinator Wetenschappen-Wisk. CNO (Centrum Nascholing Onderwijs) Universiteit
Nadere informatieElementaire Deeltjesfysica
Elementaire Deeltjesfysica FEW Cursus Jo van den Brand 24 November, 2008 Structuur der Materie Inhoud Inleiding Deeltjes Interacties Relativistische kinematica Lorentz transformaties Viervectoren Energie
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 16 januari 2006 van 14:00 17:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D d.d. 6 januari 6 van 4: 7: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is
Nadere informatieHoeveel straling krijg ik eigenlijk? Prof. dr. ir. Wim Deferme
Hoeveel straling krijg ik eigenlijk? Prof. dr. ir. Wim Deferme 2 Geschiedenis -500 vcr.: ατοµοσ ( atomos ) bij de Grieken (Democritos) 1803: verhandeling van Dalton over atomen 1869: voorstelling van 92
Nadere informatieUitwerking Opgave Zonnestelsel 2005/2006: 1. 1 Het Zonnestelsel en de Zon. 1.1 Het Barycentrum van het Zonnestelsel
Uitwerking Opgave Zonnestelsel 2005/2006: 1 1 Het Zonnestelsel en de Zon 1.1 Het Barycentrum van het Zonnestelsel Door haar grote massa domineert de Zon het Zonnestelsel. Echter, de planeten hebben een
Nadere informatieBegripsvragen: Radioactiviteit
Handboek natuurkundedidactiek Hoofdstuk 4: Leerstofdomeinen 4.2 Domeinspecifieke leerstofopbouw 4.2.6 Radioactiviteit Begripsvragen: Radioactiviteit 1 Meerkeuzevragen Ioniserende straling 1 [H/V] Op welke
Nadere informatieUitwerkingen opgaven hoofdstuk 5
Uitwerkingen opgaven hodstuk 5 5.1 Kernreacties Opgave 1 a Zie BINAS tabel 40A. Krypton heeft symbool Kr en atoomnummer 36 krypton 81 = 81 36 Kr 81 0 81 De vergelijking voor de K-vangst is: 36Kr 1e 35X
Nadere informatiePositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica
PositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica Wat zie je? PositronEmissieTomografie (PET) Nucleaire geneeskunde: basisprincipe Toepassing van nucleaire geneeskunde Vakgebieden
Nadere informatieintroductie fysische achtergronden ioniserende straling Sytze Brandenburg sb/radsaf2003/1
introductie fysische achtergronden ioniserende straling Sytze Brandenburg sb/radsaf2003/1 ioniserende straling wat is het atoomfysica elementaire deeltjes fysica waar komt het vandaan atoomfysica kernfysica
Nadere informatieRadioactiviteit en Kernfysica. Inhoud:
Radioactiviteit en Kernfysica Inhoud:. Atoommodel Rutherford Bohr. Bouw van atoomkernen A. Samenstelling B. Standaardmodel C. LHC D. Isotopen E. Binding F. Energieniveaus 3. Energie en massa A. Bindingsenergie
Nadere informatie( ) Opgave 27.1 a. b. Na drie keer bètaverval verandert. Na drie keer bètaverval verandert
Opgave 7. 5 40 94 9U+ 0n 55Cs+ 7Rb + 0n 40 40 Na drie keer bètaverval verandert 55 Cs in 58 Ce. 94 94 Na drie keer bètaverval verandert 7 Rb in 40 Zr. Bij elke kernsplijting komt energie vrij. Bij elke
Nadere informatieToegepaste Quantumchemie NWI-MOL106 Prof. G. C. Groenenboom en Prof. F. M. Bickelhaupt, HG00.068/HG00.310, 8:30-11:30/12:30, 28 okt 2015
NWI-MOL106 Prof. G. C. Groenenboom en Prof. F. M. Bickelhaupt, HG00.068/HG00.310, 8:30-11:30/12:30, 28 okt 2015 Vraag 1: Lewis zuren en basen en HSAB theorie Volgens de HSAB theorie zijn kleine atomen
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 21 november 2005 van 14:00 17:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Straingsfysica (3D) d.d. november 5 van 4: 7: uur Vu de presentiekaart in boketters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is niet
Nadere informatienatuurlijke radioactiviteit Sytze Brandenburg sb/radsaf2003_2/1
natuurlijke radioactiviteit Sytze Brandenburg sb/radsaf2003_2/1 primordiale radionucliden nucliden gevormd in sterren voor ontstaan zonnestelsel leeftijd heelal 15 x 10 9 jaar leeftijd zonnestelsel 4.5
Nadere informatieOpgave 4 Het atoomnummer is het aantal protonen in de kern. Het massagetal is het aantal protonen plus het aantal neutronen in de kern.
Uitwerkingen 1 protonen en neutronen Opgave negatief positief neutraal positief neutraal Een atoom bevat twee soorten geladen deeltjes namelijk protonen en elektronen. Elk elektron is evenveel negatief
Nadere informatie1 Een lichtbron zendt licht uit met een golflengte van 589 nm in vacuüm.
Domein F: Moderne fysica Subdomein: Atoomfysica 1 Een lichtbron zendt licht uit met een golflengte van 589 nm in vacuüm. Bereken de energie van het foton in ev. E = h c/λ (1) E = (6,63 10-34 3 10 8 )/(589
Nadere informatiep na = p n,na + p p,na p n,na = m n v 3
Kernreactoren Opgave: Moderatorkeuze in een kernsplijtingscentrale a) Er is geen relevante externe resulterende kracht. Dat betekent dat er geen relevante stoot wordt uitgeoefend en de impuls van het systeem
Nadere informatieStabiliteit van atoomkernen
Stabiliteit van atoomkernen Wanneer is een atoomkern stabiel? Wat is een radioactieve stof? Wat doet een radioactieve stof? 1 Soorten ioniserende straling Alfa-straling of α-straling Bèta-straling of β-straling
Nadere informatieStudy of proton-proton bremsstrahlung towards the elastic limit Mahjour-Shafiei, Masoud
Study of proton-proton bremsstrahlung towards the elastic limit Mahjour-Shafiei, Masoud IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it.
Nadere informatieBestaand (les)materiaal. Loran de Vries
Bestaand (les)materiaal Loran de Vries Database www.adrive.com Email: ldevries@amsterdams.com ww: Natuurkunde4life NiNa lesmateriaal Leerlingenboekje in Word Docentenhandleiding Antwoorden op de opgaven
Nadere informatienatuurkunde havo 2017-I
Molybdeen-99 In Petten staat een kerncentrale waar isotopen voor medische toepassingen worden geproduceerd. Eén van de belangrijkste producten is molybdeen-99 (Mo-99). Mo-99 wordt geproduceerd door een
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20680 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Astraatmadja, Tri Laksmana Title: Starlight beneath the waves : in search of TeV
Nadere informatiePraktische stralingsbescherming
Praktische stralingsbescherming VRS-D/MR nj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen, ingekapselde bronnen 10 Grootheden en eenheden
Nadere informatieUITWERKINGEN. Examen Stralingsbeschermingsdeskundige op het niveau van coördinerend deskundige
UITWERKINGEN Examen Stralingsbeschermingsdeskundige op het niveau van coördinerend deskundige Nuclear Research and consultancy Group Technische Universiteit Delft Boerhaave Nascholing/LUMC Rijksuniversiteit
Nadere informatieFysische grondslagen radioprotectie deel 1. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 1 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie H1: INLEIDING H2: STRALING - RADIOACTIVITEIT
Nadere informatieDe zoektocht naar het Higgs boson. Ivo van Vulpen
De zoektocht naar het Higgs boson Ivo van Vulpen Als de Higgs ontdekt wordt gaat het de geschiedenisboeken in Als de Higgs niet ontdekt wordt gaat het ook de geschiedenisboeken in Real Madrid - Barcelona
Nadere informatieOpgave 4 Het atoomnummer is het aantal protonen in de kern. Het massagetal is het aantal protonen plus het aantal neutronen in de kern.
Uitwerkingen 1 Opgave 1 protonen en neutronen Opgave negatief positief neutraal positief neutraal Opgave 3 Een atoom bevat twee soorten geladen deeltjes namelijk protonen en elektronen. Elk elektron is
Nadere informatieEen deels bestaande PowerPointpresentatie voor de cursus in de aandacht gebracht cq bewerkt door:
Sporen van deeltjes Een deels bestaande PowerPointpresentatie voor de cursus in de aandacht gebracht cq bewerkt door: E.J. Klesser, K. Akrikez, F. de Wit, F. Bergisch, J. v. Reisen Het onderzoek naar elementaire
Nadere informatieDetectie TMS MR & VRS-d Stijn Laarakkers
Detectie TMS MR & VRS-d 2018 Stijn Laarakkers Overzicht Detectie van ioniserende straling Soorten detectoren: Ionisatiedetectoren Scintillatiedetectoren Rendement/efficiency Telfout en meetgevoeligheid
Nadere informatieAlgemene en Technische Scheikunde
Algemene en Technische Scheikunde Naam en voornaam: Examennummer: Reeks: Theorie: Oefeningen: Totaal: 1A 2A 3B 4B 5B 6B 7B 8B 1B 2B 3A 4A 5A 6A 7A 8A 1 1 H 1.008 2 He 4.003 2 3 Li 6.941 4 Be 9.012 5 B
Nadere informatieOpgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II
Opgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II In de reactor binnen in het reactorgebouw van een kerncentrale komt warmte vrij door kernsplijtingen. Die warmte wordt afgevoerd door het water in het primaire
Nadere informatieNaam: Klas: Repetitie Radioactiviteit VWO (versie A)
Naam: Klas: Repetitie Radioactiviteit VWO (versie A) Aan het einde van de repetitie vind je de lijst met elementen en twee tabellen met weegfactoren voor het berekenen van de equivalente en effectieve
Nadere informatieVoor kleine correcties (in goede benadering) geldt:
Antwoorden tentamen stralingsfysica 3D100 d.d. 25 juni 2010 (Antwoorden onder voorbehoud van typefouten) a) In de opstelling van Franck en Hertz worden elektronen versneld. Als de energie van een elektron
Nadere informatieQuantum Mechanica. Peter van der Straten Universiteit Utrecht. Peter van der Straten (Atom Optics) Quantum Mechanica November 20, / 14
Quantum Mechanica Peter van der Straten Universiteit Utrecht Peter van der Straten (Atom Optics) Quantum Mechanica November 20, 2012 1 / 14 Spectroscopie van waterstof Tabel van overgangen in waterstof
Nadere informatieVraag Antwoord Scores
Eindexamen vwo natuurkunde pilot 03-II Beoordelingsmodel Opgave Splijtstof in een kerncentrale maximumscore 3 35 7 87 U + n Ba + Kr + n of 9 0 56 36 0 35 7 87 U + n Ba + Kr + n één neutron links van de
Nadere informatieLarge Hadron Collider. Uitwerkingen. HiSPARC. 1 Inleiding. 2 Voorkennis. 3 Opgaven atoombouw. C.G.N. van Veen
Uitwerkingen HiSPARC Large Hadron Collider C.G.N. van Veen 1 Inleiding In het voorjaar van 2015 start de LHC onieuw o. Ditmaal met een hogere energie dan ooit tevoren. Protonen met een energie van 7,0
Nadere informatie1 Welk van onderstaande schakelingen is geschikt om de remspanning te meten?
Domein F: Moderne Fysica Subdomein: Atoomfysica 1 Welk van onderstaande schakelingen is geschikt om de remspanning te meten? 2 Bekijk de volgende beweringen. 1 In een fotocel worden elektronen geëmitteerd
Nadere informatieEindexamen natuurkunde havo II
Eindexamen natuurkunde havo 999 - II Opgave Fietser Elementen van een berekening: Er geldt F w = F rol + F lucht. Uit de grafiek lees je af dat F rol = 4,0 N en dat F(5) = 8,0 N. Dus F w (5) = 8,0 N =
Nadere informatieKernenergie. FEW cursus: Uitdagingen. Jo van den Brand 6 december 2010
Kernenergie FEW cursus: Uitdagingen Jo van den Brand 6 december 2010 Inhoud Jo van den Brand jo@nikhef.nl www.nikhef.nl/~jo Boek Giancoli Physics for Scientists and Engineers Week 1 Week 2 Werkcollege
Nadere informatieHet mysterie van massa massa, ruimte en tijd
Het mysterie van massa massa, ruimte en tijd http://www.nat.vu.nl/~mulders P.J. Mulders home Massa: zwaartekracht zware massa Mm G 2 R zwaartekracht = trage massa 2 v = m R versnelling a c bij cirkelbeweging
Nadere informatieEnergieopwekking door kernsplijting in een kernreactor. Kerncentrale van Tihange(bij Hoei)
Energieopwekking door kernsplijting in een kernreactor Kerncentrale van Tihange(bij Hoei) 1 Benodigdheden Chemisch element: Uranium Uranium kent verschillende isotopen Definitie isotoop? 2 Benodigdheden
Nadere informatieAstrofysica. Ontstaan En Levensloop Van Sterren
Astrofysica Ontstaan En Levensloop Van Sterren 1 Astrofysica 9 avonden Deeltjestheorie als rode draad Energie van sterren Helderheden Straling en spectrografie HR diagram Diameters en massa 2 Astrofysica
Nadere informatieToegepaste Quantumchemie NWI-MOL106 Prof. G. C. Groenenboom en Prof. F. M. Bickelhaupt, HG00.068/HG00.310, 8:30-11:30/12:30, 28 okt 2015
NWI-MOL106 Prof. G. C. Groenenboom en Prof. F. M. Bickelhaupt, HG00.068/HG00.310, 8:30-11:30/12:30, 28 okt 2015 Vraag 1: Lewis zuren en basen en HSAB theorie Volgens de HSAB theorie zijn kleine atomen
Nadere informatieCompton-effect. Peter van Zwol Sietze van Buuren Assistent: Heinrich Wörtche 16 oktober Samenvatting
Compton-effect Peter van Zwol Sietze van Buuren Assistent: Heinrich Wörtche 6 oktober 23 Samenvatting Onder verschillende hoeken zijn energiespectra van fotonen, die door een vrij elektron zijn verstrooid,
Nadere informatieL i mb u r g s e L a n d m a r k s
L i mb u r g s e L a n d m a r k s P r o g r a m m a I n v e s t e r e n i n S t ed e n e n D o r p e n, l i j n 2 ; D e L i m b u r g s e I d e n t i t e i t v e r s i e 1. 0 D o c u m e n t h i s t o
Nadere informatieEindexamen natuurkunde pilot vwo I
Beoordelingsmodel Aan het juiste antwoord op een meerkeuzevraag worden twee punten toegekend. Opgave Een temperatuursensor maken maximumscore 5 Usensor (V) 4 A C 3 B 0 0 t ( C) inzicht dat de ijkgrafiek
Nadere informatieThree-nucleon force effects in proton-deuteron break-up studied with BINA at 135 MeV Eslami-Kalantari, Mohammad
University of Groningen Three-nucleon force effects in proton-deuteron break-up studied with BINA at 135 MeV Eslami-Kalantari, Mohammad IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version
Nadere informatieAlgemeen. Cosmic air showers J.M.C. Montanus. HiSPARC. 1 Kosmische deeltjes. 2 De energie van een deeltje
Algemeen HiSPARC Cosmic air showers J.M.C. Montanus 1 Kosmische deeltjes De aarde wordt continu gebombardeerd door deeltjes vanuit de ruimte. Als zo n deeltje de dampkring binnendringt zal het op een gegeven
Nadere informatieCursus Stralingsveiligheid Niveau M.A. Hofstee
Cursus Stralingsveiligheid Niveau 3 2015-2016 M.A. Hofstee N 2 (0) = A 2 (0)/λ 2 = 24*2250/0.0115 = 4680k 100000 10000 1000 100 Decays in 1 hour fit one fit two total 0 50 100 150 200 days A(t) = λn(0)exp(-λt)
Nadere informatieUitwerkingen Gecoördineerd examen stralingsbescherming Deskundigheidsniveau 3 13 december 2010
Embargo 3 december 00 Uitwerkingen Gecoördineerd examen stralingsbescherming Deskundigheidsniveau 3 3 december 00 - - Embargo 3 december 00 Vraagstuk 37 Cs in wilde zwijnen Vraag 750 Bq na 5 dagen Volgens
Nadere informatieGrootheden en eenheden TMS MR & VRS-d Stijn Laarakkers
Grootheden en eenheden TMS MR & VRS-d 2018 activiteit dosis Stijn Laarakkers Overzicht Wat is dosimetrie Indirect/direct ioniserend Exposie Geabsorbeerde dosis Equivalente dosis Effectieve dosis Inwendige
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 vwo 2008-I
Eindexamen natuurkunde - vwo 008-I Beoordelingsmodel Opgave Kerncentrale maximumscore In een reactor met een constant vermogen wordt elke splijting gevolgd door één nieuwe splijting (zodat de vermenigvuldigingsfactor
Nadere informatieBIJLAGE bij Examen Coördinerend Deskundige Stralingsbescherming
BIJLAGE bij Examen Coördinerend Deskundige Stralingsbescherming Nuclear Research and consultancy Group Technische Universiteit Delft Boerhaave Nascholing/LUMC Rijksuniversiteit Groningen Radboudumc TU
Nadere informatieDosisbegrippen stralingsbescherming. /stralingsbeschermingsdienst SBD-TU/e
13 Dosisbegrippen stralingsbescherming 1 13 Ioniserende straling ontvanger stralingsbron stralingsbundel zendt straling uit absorptie van energie dosis mogelijke biologische effecten 2 13 Ioniserende straling
Nadere informatieAandachtspunten voor het eindexamen natuurkunde vwo
Aandachtspunten voor het eindexamen natuurkunde vwo Algemeen Thuis: Oefen thuis met Binas. Geef belangrijke tabellen aan met (blanco) post-its. Neem thuis Binas nog eens door om te kijken waar wat staat.
Nadere informatieUitwerkingen natuurkunde VWO-1999-I S))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))))Q
Uitwerkingen natuurkunde VWO-1999-I Opgave 1 Kilowattuurmeter 3p 1. Uit P = V eff I eff volgt: I eff = 2,7 A 10 3 /225 = 12 A. Dan is I max = o2 A I eff = o2 A 12 = 17 A. 3p 2. Het vermogen is 2,7 kw,
Nadere informatieBasisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media
Hoofdstuk 2 Atoombouw bladzijde 1 Opgave 1 Hoeveel protonen, neutronen en elektronen hebben de volgende atomen? 7 3Li 11 5B 16 8O 36 17Cl 27 13Al In het symbool A ZX geldt: n p e 7 3Li 4 3 3 A geeft het
Nadere informatieHoe staat het met Fusie?
Hoe staat het met Fusie? Enkele aspecten in minder dan een uur! Nico van der Kleij Waarom Fusie? Wereld energieverbruik over 20 jr 45% meer Wereld voor 80% afh. van fossiel Duurzaam kan het gat niet opvullen
Nadere informatieDeeltjes en velden donderdag 3 oktober 2013 OPGAVEN WEEK 2
Deeltjes en velden donderdag 3 oktober 203 OPGAVEN WEEK 2 Opgave : Causaliteit In het jaar 300 wordt door de Aardse Federatie een ruimteschip naar een Aardse observatiepost op de planeet P47 gestuurd.
Nadere informatie5S Simula)e spel Werkplekorganisa)e. Het 5S getallen spel
5S Simula)e spel Werkplekorganisa)e Het 5S getallen spel Je huidige werkplek Het werkblad op de volgende pagina vertegenwoordigt jouw huidige werkplek [niet spieken!!!!] Het is jouw taak om met pen de
Nadere informatieHOVO Het quantum universum donderdag 19 februari 2009 OPGAVEN WEEK 3 - Oplossingen
HOVO Het quantum universum donderdag 9 februari 009 OPGAVEN WEEK 3 - Oplossingen Naam: Opgave : Ga uit van vergelijking 53) op bladzijde 34. Maak gebruik van een grove benadering waarbij we de afgeleide
Nadere informatieNuclear energy FEW course
Nuclear energy FEW course Jo van den Brand www.nikhef.nl/~jo/ne March 28, 2011 Week 1, jo@nikhef.nl Inhoud Jo van den Brand Email: jo@nikhef.nl URL: www.nikhef.nl/~jo 0620 539 484 / 020 598 7900, Kamer
Nadere informatieEindexamen natuurkunde 1-2 vwo I
Eindexamen natuurkunde - vwo 009 - I Beoordelingsmodel Opgave Mondharmonica maximumscore 3 In figuur 3 zijn minder trillingen te zien dan in figuur De frequentie in figuur 3 is dus lager Het lipje bij
Nadere informatieTechnische Universiteit Eindhoven Tentamen Thermische Fysica II 3NB65. 6 juli 2012, uur
Technische Universiteit Eindhoven Tentamen Thermische Fysica II 3NB65 6 juli 2012, 14.00-17.00 uur Het tentamen bestaat uit drie, de hele stof omvattende opgaven, onderverdeeld in 15 deelopgaven die bij
Nadere informatie