Wisselwerking. van ioniserende straling met materie
|
|
- Laura Hendrickx
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Wisselwerking van ioniserende straling met materie
2 Wisselwerkingsprocessen Energie afgifte en structuurverandering in ontvangende materie Aard van wisselwerking bepaalt het juiste afschermingsmateriaal Energieafgifte doort ionisaties en excitaties
3 Ioniserende straling Direct ioniserende straling (geladen deeltjes) α straling elektronen en positronen, bv. via β straling protonen Indirect ioniserende straling fotonen (gamma, röntgen) neutronen
4 Wisselwerking van alfa straling Overdracht van energie aan elektronen via Coulomb wisselwerking: ionisaties (ca. 30 ev per ionisatie) Groot ioniserend vermogen Rechtlijnige baan Zeer korte dracht (enkele centimeters in lucht, factor 1000 kleiner in weefsel / water)
5 Dracht van alfa deeltjes 4 MeV α-deeltjes in lucht 4 MeV α-deeltjes in weefsel 0 40 mm 0 40 µm
6 Dracht van alfa-deeltjes voor verschillende energieën Dracht E[MeV] lucht [cm] weefsel [mm] Afscherming: éénvoudig met velletje papier
7 Wisselwerking van β deeltjes Overdracht van energie aan elektronen Baan van deeltje niet rechtlijnig (grillig ionisatiespoor, animatie) dichtheid absorberend materiaal energie van bèta deeltje Vuistregel voor de dracht R: R[cm] ρ[g/cm3] = 0.5 E [MeV] Energie overdracht door remstraling Meer remstraling in materialen met hoge Z-waarde Bij β + straling: annihilatie van positronen met elektronen in materiaal Er ontstaan fotonen van MeV
8 Dracht van elektronen - remstraling 1 MeV elektronen in weefsel 1 MeV elektronen in lood cm mm
9 Dracht van β-deeltjes in verschillende materialen [cm] Energie[MeV] aluminium perspex lucht Afscherming: Lichte materialen met lage Z Enkele cm perspex of aluminium is meestal voldoende (AVI van G VT) Vuistregel: ρ x R = 0,5 x E
10 Vuistregel dracht beta deeltjes ρ x R = 0,5 x E R: dracht van beta deeltje in [cm] ρ: dichtheid van het materiaal in [g/cm 3 ] E: maximale energie van de uitgezonden beta deeltjes in [MeV]
11 Ionisatiespoor van geladen deeltjes α dracht: klein β dracht: groot materiaaldikte
12 Wisselwerking van fotonenstraling met materie Foto-elektrisch effect Compton effect Paarvorming
13 Foto-elektrisch effect
14 Foto-elektrisch effect Foton wordt volledig geabsorbeerd door baanelektron Foton draagt energie over aan vrijgemaakt elektron (minus E b )
15 Compton effect
16 Compton effect Energieoverdracht aan vrij of zwak gebonden elektron Bij interactie ontstaat nieuw foton met lagere energie
17 Paarvorming
18 Paarvorming foton º elektron (-) en positron (+) minimale energie foton MeV treedt op onder invloed van sterk elektrisch veld
19 Dominantie van fotoninteraktie-processen 100 atoomnummer Z foto-elektrisch effect compton-effect paarvorming fotonenergie (MeV)
20 Fotonenstraling Fotonenstraling is indirect ioniserende straling Energie wordt overgedragen aan elektronen die op hun beurt in staat zijn om ionisaties te veroozaken (energieafgifte) Weinig wisselwerkingen per foton Grote energieoverdracht per interactie
21 Afscherming van fotonenstraling Wisselwerkingsproces van fotonen met materie is een kansproces Absorptie van fotonen straling laat zich wiskundig op dezelfde manier beschrijven als radioactief verval Waarbij: I : intensitiet met afscherming I 0 : intensiteit zonder afscherming D: halveringsdikte van het afschermingsmateriaal d: dikte afschermingsmateriaal I I 0 = ( 1 ) 2 d D
22 Verzwakking van een mono-energetische bundel intensiteit 8 1 e HVD 2 e HVD 3 e HVD mono-energetische straling
23 Verzwakking van fotonenbundel intensiteit dikte afscherming Vuistregel: na 10 halveringsdikten: intensiteit (stralingssterkte) 1000 keer zo laag
24 Halveringsdikte 1 1 1/2 1/4 Resterende fractie /8 1/16 1/32 1/64 1/128 1/256 1/ Aantal halveringsdikten
25 Halveringsdikte en verzwakkingscoëfficiënt De halveringsdikte D hangt af van: Afschermingsmateriaal Fotonenergie: D neemt toe met E foton De intensiteit na afscherming kan ook worden geschreven als: I µ d I 0 = met µ de zogenaamde lineïeke verzwakkingscoëfficiënt µ = e ln 2 D
26 Halveringsdikte van fotonenstraling in verschillende materialen Energie lucht water beton aluminium ijzer lood [MeV] [m] [cm] [cm] [cm] [mm] [mm]
27 Massieke verzwakkingscoëfficiënt * In de meeste tabellenboeken zullen D of µ niet getabeleerd staan maar de massieke verzwakkingscoëfficiënt µ /ρ met éénheid [cm 2 /g] Uit µ /ρ zijn éénvoudig µ en D te berekenen Voorbeeld: een fotonenbundel van 0.5 MeV wordt afgeschermd met een stuk lood; µ /ρ (uit tabel) = cm 2 /g Bereken de halveringsdikte van lood voor deze fotonenergie. Antwoord: µ µ = ( ) ρ = = 1.83cm ρ ln D = = = 0. 38cm µ
28 Verzwakking van een poly-energetische bundel Voorbeeld: bundel uit röntgentoestel, hoogspanning 100 kv 40keV 47keV 52keV 55keV 57keV - 35% - 27% - 23% - 21% 1 ste HVD < 2 e HVD < 3 e HVD < ETC Oorzaak? Opharding: effectieve energie van de bundel neemt toe
29 Wisselwerking van fotonenstraling (samenvatting) Kleine kans op interactie: klein ioniserend vermogen Groot doordringend vermogen, sterk afhanklijk van stralingsenergie en afschermingsmateriaal Halveringsdikte neemt toe met de stralingsenergie Er is geen sprake van een dracht, intensiteit neemt exponentieel af met de dikte van de afscherming en neemt af met de afstand: intensiteit dikte afscherming
30 Verzwakking van een smalle bundel fotonen lekstraling bron Collimator Afscherming I d D = I 1 0 ( 2) = I0 e µ d
31 Afscherming van een brede bundel fotonen Behalve absorptie van fotonen vindt er in het afschermingsmateriaal ook verstrooing plaats afscherming bron detector De detector ziet naast de verzwakte directe bundel ook verstrooide fotonen: verdisconteren in opbouwfactor B d ( 1 D µd I = BI0 2) = BI0e ( B > 1)
32 Afscherming van een fotonenbron in de praktijk terugverstrooiing skyshine-effect verstrooiing lekstraling bron verstrooiing detector foto-elektrisch effect verzwakking
33 lood aluminium perspex papier Afscherming (overzicht)
34 Wisselwerking van neutronen met materie Energieoverdracht vindt plaats door: elastische botsingen tussen neutron en atoomkern inelastische botsingen waarbij atoomkern in hogere energietoestand achterblijft: geeft gammastraling vangst van langzaam neutron door atoomkern activering: dit kan leiden tot de vorming van radioactieve atoomkernen Wisselwerking hangt af van neutron energie snelle neutronen: E > 100 kev intermediaire neutronen: 100 ev < E < 100 kev langzame of thermische neutronen ev
35 Afscherming van neutronen Afscherming vindt plaats met behulp van lichte materialen (waarin veel waterstofkernen) zoals: water polyethyleen beton Energieoverdracht is immers maximaal wanneer de botsende deeltjes van gelijke massa zijn (AVI van G VT)
1 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj Mieke Blaauw
1 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj 2018 2 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen,
Nadere informatiesamenvatting interactie ioniserende straling materie
samenvatting interactie ioniserende straling materie Sytze Brandenburg sb/radsaf2005/1 ioniserende straling geladen deeltjes α-deeltjes electronen en positronen electromagnetische straling Röntgenstaling
Nadere informatiewisselwerking ioniserende straling met materie
wisselwerking ioniserende straling met materie Sytze Brandenburg sb/radsaf4_mz2006/1 wat is ioniserende straling wat zijn de bronnen van ioniserende straling hoe verloopt de wisselwerking tussen ioniserende
Nadere informatiewisselwerking ioniserende straling met materie
wisselwerking ioniserende straling met materie Sytze Brandenburg sb/radsaf2005/1 ioniserende straling geladen deeltjes electronen, positronen... α-deeltjes (kern van 4 He-atoom) atoomkernen/ionen van alle
Nadere informatiewisselwerking ioniserende straling met materie
ioniserende straling wisselwerking ioniserende straling met materie Sytze Brandenburg geladen deeltjes electronen, positronen... α-deeltjes (kern van 4 He-atoom) atoomkernen/ionen van alle elementen electro-magnetische
Nadere informatieOpleiding Stralingsdeskundigheid niveau 3 / 4B. Dosimetrie, deel 1. introductie dosisbegrip. W.P. Moerman
Opleiding Stralingsdeskundigheid niveau 3 / 4B Dosimetrie, deel 1 introductie dosisbegrip W.P. Moerman Dosis Meestal: hoeveelheid werkzame stof Inhoud dag 1 dosis kerma exposie dag 2 equivalente dosis
Nadere informatieSamenvatting H5 straling Natuurkunde
Samenvatting H5 straling Natuurkunde Deze samenvatting bevat: Een begrippenlijst van dikgedrukte woorden uit de tekst Belangrijke getallen en/of eenheden (Alle) Formules van het hoofdstuk (Handige) tabellen
Nadere informatieStraling. Onderdeel van het college Kernenergie
Straling Onderdeel van het college Kernenergie Tjeerd Ketel, 4 mei 2010 In 1946 ontworpen door Cyrill Orly van Berkeley (Radiation Lab) Nevelkamer met radioactiviteit, in dit geval geladen deeltjes vanuit
Nadere informatieHoofdstuk 9: Radioactiviteit
Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige
Nadere informatieFysische grondslagen radioprotectie deel 2. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 2 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie H1: INLEIDING H2: STRALING - RADIOACTIVITEIT
Nadere informatieHoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 5 Straling Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 5.1 Straling en bronnen Eigenschappen van straling RA α γ β 1) Beweegt langs rechte lijnen vanuit een bron. ) Zwakker als ze verder
Nadere informatie5,5. Samenvatting door een scholier 1429 woorden 13 juli keer beoordeeld. Natuurkunde
Samenvatting door een scholier 1429 woorden 13 juli 2006 5,5 66 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Natuurkunde samenvatting hoofdstuk 3 ioniserende straling 3. 1 de bouw van de atoomkernen. * Atoom: - bestaat
Nadere informatieHoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 5 Straling Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 5.1 Straling en bronnen Eigenschappen van straling RA α γ β 1) Beweegt langs rechte lijnen vanuit een bron. 2) Zwakker als ze verder
Nadere informatie1 Welk van onderstaande schakelingen is geschikt om de remspanning te meten?
Domein F: Moderne Fysica Subdomein: Atoomfysica 1 Welk van onderstaande schakelingen is geschikt om de remspanning te meten? 2 Bekijk de volgende beweringen. 1 In een fotocel worden elektronen geëmitteerd
Nadere informatieRadioactiviteit werd ontdekt in 1898 door de Franse natuurkundige Henri Becquerel.
H7: Radioactiviteit Als een bepaalde kern van een element te veel of te weinig neutronen heeft is het onstabiel. Daardoor gaan ze na een zekere tijd uit elkaar vallen, op die manier bereiken ze een stabiele
Nadere informatieDosisbegrippen stralingsbescherming. /stralingsbeschermingsdienst SBD-TU/e
13 Dosisbegrippen stralingsbescherming 1 13 Ioniserende straling ontvanger stralingsbron stralingsbundel zendt straling uit absorptie van energie dosis mogelijke biologische effecten 2 13 Ioniserende straling
Nadere informatie- U zou geslaagd zijn als u voor het oefenexamen totaal 66 punten of meer behaalt (dus u moet minimaal 33 vragen juist beantwoorden).
Technische Universiteit Delft Faculteit Technische Natuur Wetenschappen Reactor Instituut Delft Nationaal Centrum voor Stralingsveiligheid Afdeling Opleidingen Delft Oefenexamen 1, Stralingshygiëne deskundigheidsniveau
Nadere informatieVraagstuk 1: Lektest van een 106 Ru/ 106 Rhbron
Examen stralingsbescherming deskundigheidsniveau 4A/4B p. 1 Vraagstuk 1: Lektest van een 106 Ru/ 106 Rhbron De activiteit van een 106 Ru/ 106 Rh bron is opgedampt op een zeer dun folie. Bij de jaar lijkse
Nadere informatieVraagstuk: Afscherming versnellerruimte
Vraagstuk: Afscherming versnellerruimte Een onderzoeksinstituut beschikt over een 6 MV versneller. Hiermee worden elektronen versneld die vervolgens op een trefplaat remstralingsfotonen produceren. Met
Nadere informatieGamma en neutron afscherming. Jan Leen Kloosterman Interfacultair Reactor Instituut Technische Universiteit Delft
Gamma en neutron afscherming Jan Leen Kloosterman Interfacultair Reactor Instituut Technische Universiteit Delft Verschillen gamma s-neutronen Gamma s hebben interactie met atoomschil Foto-elektrisch effect
Nadere informatieOpgave 4 Het atoomnummer is het aantal protonen in de kern. Het massagetal is het aantal protonen plus het aantal neutronen in de kern.
Uitwerkingen 1 protonen en neutronen Opgave negatief positief neutraal positief neutraal Een atoom bevat twee soorten geladen deeltjes namelijk protonen en elektronen. Elk elektron is evenveel negatief
Nadere informatieFysische grondslagen radioprotectie deel 1. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 1 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie H1: INLEIDING H2: STRALING - RADIOACTIVITEIT
Nadere informatieNaam: Klas: Repetitie Radioactiviteit VWO (versie A)
Naam: Klas: Repetitie Radioactiviteit VWO (versie A) Aan het einde van de repetitie vind je de lijst met elementen en twee tabellen met weegfactoren voor het berekenen van de equivalente en effectieve
Nadere informatieIONISERENDE STRALING. Deeltjes-straling
/stralingsbeschermingsdienst SBD 9673 Dictaat 98-10-26, niv. 5 A/B IONISERENDE STRALING Met de verzamelnaam straling bedoelen we vele verschillende verschijningsvormen van energie, die kunnen worden uitgezonden
Nadere informatieToezichthouder Stralingsbescherming. Oefenvragen
Toezichthouder Stralingsbescherming tandartsen en orthodontisten basis Oefenvragen 21 oktober 2018 rijksuniversiteit groningen arbo- en milieudienst garp Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
Nadere informatieRisico s en maatregelen bij stralingsongevallen
Risico s en maatregelen bij stralingsongevallen CBRN symposium 24 januari 2013 Dr. ir. C.H.L. (Chris) Peters Klinisch fysicus Coördinerend stralingsdeskundige JBZ Ioniserende straling Straling die in staat
Nadere informatieIoniserende straling - samenvatting
Ioniserende straling - samenvatting Maak eerst zélf een samenvatting van de theorie over ioniserende straling. Zorg dat je samenvatting de volgende elementen bevat: Over straling: o een definitie van het
Nadere informatieOpgave 4 Het atoomnummer is het aantal protonen in de kern. Het massagetal is het aantal protonen plus het aantal neutronen in de kern.
Uitwerkingen 1 Opgave 1 protonen en neutronen Opgave negatief positief neutraal positief neutraal Opgave 3 Een atoom bevat twee soorten geladen deeltjes namelijk protonen en elektronen. Elk elektron is
Nadere informatieBiologische effecten van ioniserende en niet-ioniserende straling
Inhoudsopgave 01 Ioniserende straling 1 011 Ioniserende elektromagnetische straling 2 012 Straling van radioactieve Deeltjes 3 013 Tijdsconstante en halveringstijd 7 02 Absorptie 9 021 De absorptiewet
Nadere informatieOpgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II
Opgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II In de reactor binnen in het reactorgebouw van een kerncentrale komt warmte vrij door kernsplijtingen. Die warmte wordt afgevoerd door het water in het primaire
Nadere informatieStabiliteit van atoomkernen
Stabiliteit van atoomkernen Wanneer is een atoomkern stabiel? Wat is een radioactieve stof? Wat doet een radioactieve stof? 1 Soorten ioniserende straling Alfa-straling of α-straling Bèta-straling of β-straling
Nadere informatieAlfastraling bestaat uit positieve heliumkernen (2 protonen en 2 neutronen) met veel energie. Wordt gestopt door een blad papier.
Alfa -, bèta - en gammastraling Al in 1899 onderscheidde Ernest Rutherford bij de uraniumstraling "minstens twee" soorten: één die makkelijk wordt geabsorbeerd, voor het gemak de 'alfastraling' genoemd,
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Ioniserende straling
Samenvatting Natuurkunde Ioniserende straling Samenvatting door een scholier 1947 woorden 26 augustus 2006 6,5 102 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Natuurkunde overal Samenvatting Natuurkunde VWO
Nadere informatieTales of the unexpected 14
Tales of the unexpected 14 C als fotonenbron (examen 15 mei 2017) Frits Pleiter Rijksuniversiteit Groningen / GARP Waar gaat het over? Een "lecture bottle" gevuld met kooldioxide dat gelabeld is met het
Nadere informatieAansluiting van fotonen- en elektronenbundels in de radiotherapie
Aansluiting van fotonen- en elektronenbundels in de radiotherapie Jacqueline den Hartogh, 5743141 26 januari 2011 AMC, Radiotherapie, subgroep Klinische Fysica Beoordelaars: Niek van Wieringen, Karel van
Nadere informatieStralingsincidenten veiligheidsregio s. Achtergrondinformatie
Stralingsincidenten veiligheidsregio s Achtergrondinformatie Stralingsincidenten veiligheidsregio's Achtergrondinformatie Instituut Fysieke Veiligheid Expertisecentrum Postbus 7010 6801 HA Arnhem Kemperbergerweg
Nadere informatieToezichthouder Stralingsbescherming. Oefenvragen
Toezichthouder Stralingsbescherming meet- en regeltechniek Oefenvragen 21 oktober 2018 rijksuniversiteit groningen arbo- en milieudienst garp Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen
Nadere informatieFysische grondslagen radioprotectie deel 1. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 1 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie Wat is straling? Radioactiviteit?
Nadere informatiePositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica
PositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica Wat zie je? PositronEmissieTomografie (PET) Nucleaire geneeskunde: basisprincipe Toepassing van nucleaire geneeskunde Vakgebieden
Nadere informatie1 Uit welke deeltjes is de kern van een atoom opgebouwd? Protonen en neutronen.
SO Straling 1 Uit welke deeltjes is de kern van een atoom opgebouwd? Protonen en neutronen. 2 Waaruit bestaat de elektronenwolk van een atoom? Negatief geladen deeltjes, elektronen. 3 Wat bevindt zich
Nadere informatie1 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj Mieke Blaauw
1 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj 2018 Mieke Blaauw 2 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen,
Nadere informatieInleiding stralingsfysica
Inleiding stralingsfysica Historie 1896: Henri Becquerel ontdekt het verschijnsel radioactiviteit 1895: Wilhelm Conrad Röntgen ontdekt Röntgenstraling RadioNucliden: Inleiding Stralingsfysica 1 Wat maakt
Nadere informatieKosmische straling: airshowers. J.W. van Holten NIKHEF, Amsterdam
Kosmische straling: airshowers J.W. van Holten NIKHEF, Amsterdam 1. Kosmische straling. Kosmische straling wordt veroorzaakt door zeer energetische deeltjes die vanuit de ruimte de aardatmosfeer binnendringen
Nadere informatiePraktische stralingsbescherming
Praktische stralingsbescherming VRS-D/MR nj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen, ingekapselde bronnen 10 Grootheden en eenheden
Nadere informatie1 Een lichtbron zendt licht uit met een golflengte van 589 nm in vacuüm.
Domein F: Moderne fysica Subdomein: Atoomfysica 1 Een lichtbron zendt licht uit met een golflengte van 589 nm in vacuüm. Bereken de energie van het foton in ev. E = h c/λ (1) E = (6,63 10-34 3 10 8 )/(589
Nadere informatieRadioactiviteit enkele begrippen
044 1 Radioactiviteit enkele begrippen Na het ongeval in de kerncentrale in Tsjernobyl (USSR) op 26 april 1986 is gebleken dat er behoefte bestaat de kennis omtrent radioactiviteit voor een breder publiek
Nadere informatieUitwerkingen opgaven hoofdstuk 5
Uitwerkingen opgaven hodstuk 5 5.1 Kernreacties Opgave 1 a Zie BINAS tabel 40A. Krypton heeft symbool Kr en atoomnummer 36 krypton 81 = 81 36 Kr 81 0 81 De vergelijking voor de K-vangst is: 36Kr 1e 35X
Nadere informatie- KLAS 5. c) Bereken de snelheid waarmee een elektron vrijkomt als het groene licht op de Rbkathode
NATUURKUNDE - KLAS 5 PROEFWERK H7 --- 26/11/10 Het proefwerk bestaat uit 3 opgaven; totaal 32 punten. Opgave 1: gasontladingsbuis (4 p) In een gasontladingsbuis (zoals een TL-buis) zijn het gassen die
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Domein B2
Samenvatting Natuurkunde Domein B2 Samenvatting door R. 1964 woorden 2 mei 2017 7,1 4 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Domein B. Beeld- en geluidstechniek Subdomein B2. Medische beeldvorming 1. Uitzending,
Nadere informatieUITWERKINGEN. Examen Stralingsbeschermingsdeskundige op het niveau van coördinerend deskundige
UITWERKINGEN Examen Stralingsbeschermingsdeskundige op het niveau van coördinerend deskundige Nuclear Research and consultancy Group Technische Universiteit Delft Boerhaave Nascholing/LUMC Rijksuniversiteit
Nadere informatieExamen VWO. natuurkunde (pilot) tijdvak 1 maandag 21 mei 13.30-16.30 uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het tabellenboekje.
Examen VWO 01 tijdvak 1 maandag 1 mei 13.30-16.30 uur natuurkunde (pilot) Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het tabellenboekje. Dit examen bestaat uit 7 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatieGecoördineerd examen stralingsbescherming Deskundigheidsniveau 3
Gecoördineerd examen stralingsbescherming Deskundigheidsniveau 3 Nuclear Research and Consultancy Group Technische Universiteit Delft Boerhaave/IRS-stralingsbeschermingscursussen Rijksuniversiteit Groningen
Nadere informatieGrootheden en eenheden TMS MR & VRS-d Stijn Laarakkers
Grootheden en eenheden TMS MR & VRS-d 2018 activiteit dosis Stijn Laarakkers Overzicht Wat is dosimetrie Indirect/direct ioniserend Exposie Geabsorbeerde dosis Equivalente dosis Effectieve dosis Inwendige
Nadere informatieRADIOLOGISCH HANDBOEK HULPVERLENINGSDIENSTEN
CONCEPT, 16 september 2011 RADIOLOGISCH HANDBOEK HULPVERLENINGSDIENSTEN DEEL III Versie 2, 2011 ACHTERGRONDINFORMATIE VOOR SPECIALISTEN VAN BRANDWEER EN GHOR dr R.C.G.M. Smetsers dr P.C. Görts Laboratorium
Nadere informatieEindexamen vwo natuurkunde I
Opgave 1 Lichtpracticum Bij een practicum op school moeten Amy en Rianne de volgende onderzoeksvraag beantwoorden: Wat is bij een brandend fietslampje het verband tussen de verlichtingssterkte en de afstand
Nadere informatieNationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen. informatiefiche RADIOACTIVITEIT, EEN INLEIDING
Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen informatiefiche RADIOACTIVITEIT, EEN INLEIDING NIRAS Brussel, 01-01-2001 1. Radioactiviteit en ioniserende straling Alles rondom ons
Nadere informatieAlgemeen. Cosmic air showers J.M.C. Montanus. HiSPARC. 1 Kosmische deeltjes. 2 De energie van een deeltje
Algemeen HiSPARC Cosmic air showers J.M.C. Montanus 1 Kosmische deeltjes De aarde wordt continu gebombardeerd door deeltjes vanuit de ruimte. Als zo n deeltje de dampkring binnendringt zal het op een gegeven
Nadere informatieToezichthouder Stralingsbescherming. Oefenvragen
Toezichthouder Stralingsbescherming verspreidbare radioactieve stoffen niveau D Oefenvragen 21 oktober 2018 rijksuniversiteit groningen arbo- en milieudienst garp Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,
Nadere informatieTechnische Universiteit
SBD 9756a 98-0-28, niv 5 A/B REKENTECHNIEKEN Technische Universiteit Eindhoven Centrum Stralingsbescherming en Dosimetrie Stralingsbeschermingsdienst Inleiding Voor het uitvoeren van berekeningen in het
Nadere informatieDetectie TMS MR & VRS-d Stijn Laarakkers
Detectie TMS MR & VRS-d 2018 Stijn Laarakkers Overzicht Detectie van ioniserende straling Soorten detectoren: Ionisatiedetectoren Scintillatiedetectoren Rendement/efficiency Telfout en meetgevoeligheid
Nadere informatieFysische grondslagen van radioprotectie
Fysische grondslagen van radioprotectie Voorwoord... 3 1. Inleiding... 4 2. Straling... 7 2.1. Bouw van de materie... 7 2.2. Straling... 8 2.2.1. Inleiding... 8 2.2.2. Elektromagnetische straling... 9
Nadere informatieVoor kleine correcties (in goede benadering) geldt:
Antwoorden tentamen stralingsfysica 3D100 d.d. 25 juni 2010 (Antwoorden onder voorbehoud van typefouten) a) In de opstelling van Franck en Hertz worden elektronen versneld. Als de energie van een elektron
Nadere informatieTE BEHANDELEN ONDERWERPEN BIJ OPLEIDINGEN STRALINGSHYGIËNE
TE BEHANDELEN ONDERWERPEN BIJ OPLEIDINGEN STRALINGSHYGIËNE Verklaring van de notatie in de laatste 6 kolommen: cijfer behandelingswijze doelstelling niet nodig globaal, kwalitatief bekendheid met begrip
Nadere informatieHoofdstuk 1: Radioactiviteit
Hoofdstuk 1: Radioactiviteit Inleiding Het is belangrijk iets te weten over wat we in de natuurkunde radioactiviteit noemen. Ongetwijfeld heb je, zonder er direct mee in aanraking te zijn geweest, er ergens
Nadere informatieEindexamen vwo natuurkunde pilot I
Eindexamen vwo natuurkunde pilot 01 - I Formuleblad Formules die bij het pilot-programma horen en die niet in Binas staan. C Beweging en wisselwerking F w,l 1 c Av w E chem rv v E chem m r m p p voor na
Nadere informatieDosisberekening voor de Omgeving bij Vergunningverlening Ioniserende Straling - DOVIS Deel B: Externe Straling
Dosisberekening voor de Omgeving bij Vergunningverlening Ioniserende Straling - DOVIS Deel B: Externe Straling J.F.A. van Hienen E.I.M. Meijne N.B. Verhoef Petten, 11 december 2002 20733/02.45655/C In
Nadere informatieFysische grondslagen radioprotectie deel 2. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 2 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie H1: INLEIDING H2: STRALING - RADIOACTIVITEIT
Nadere informatieHiSPARC High-School Project on Astrophysics Research with Cosmics. Interactie van kosmische straling en aardatmosfeer
HiSPARC High-School Project on Astrophysics Research with Cosmics Interactie van kosmische straling en aardatmosfeer 2.3 Airshowers In ons Melkwegstelsel is sprake van een voortdurende stroom van hoogenergetische
Nadere informatieGamma en Neutron afscherming
Gamma en Neutron afscherming Jan Leen Kloosterman Technische Universteit Delft Jan Leen Kloosterman 1 Verschillen gamma-neutronen Gamma s hebben interactie met atoomschil Foto-elektrisch effect Compton
Nadere informatieMeesterklas Deeltjesfysica. Universiteit Antwerpen
Meesterklas Deeltjesfysica Universiteit Antwerpen Programma 9u45 10u00 11u00 11u15 11u45 12u00 13u00 15u00 15u30 17u00 Verwelkoming Deeltjesfysica Prof. Nick van Remortel Pauze Versnellers en Detectoren
Nadere informatiesamenvatting interactie ioniserende straling materie ioniserende straling geladen deeltjes electromagnetische straling
ioniserende sraling samenvaing ineracie ioniserende sraling maerie geladen deeljes α-deeljes elecronen en posironen elecromagneische sraling Röngensaling (afkomsig ui aoom; E < 100 kev) γ-sraling (afkomsig
Nadere informatieKernenergie. FEW cursus: Uitdagingen. Jo van den Brand 6 december 2010
Kernenergie FEW cursus: Uitdagingen Jo van den Brand 6 december 2010 Inhoud Jo van den Brand jo@nikhef.nl www.nikhef.nl/~jo Boek Giancoli Physics for Scientists and Engineers Week 1 Week 2 Werkcollege
Nadere informatieHoeveel straling krijg ik eigenlijk? Prof. dr. ir. Wim Deferme
Hoeveel straling krijg ik eigenlijk? Prof. dr. ir. Wim Deferme 2 Geschiedenis -500 vcr.: ατοµοσ ( atomos ) bij de Grieken (Democritos) 1803: verhandeling van Dalton over atomen 1869: voorstelling van 92
Nadere informatie(a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met elkaar gemeen hebben.
Uitwerkingen HiSPARC Elementaire deeltjes C.G.N. van Veen 1 Hadronen Opdracht 1: Elementaire deeltjes worden onderverdeeld in quarks en leptonen. (a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met
Nadere informatieIONISERENDE STRALING HAVO
IONISERENDE STRALING HAVO Foton is een opgavenverzameling voor het nieuwe eindexamenprogramma natuurkunde. Foton is gratis te downloaden via natuurkundeuitgelegd.nl/foton Uitwerkingen van alle opgaven
Nadere informatieH8 straling les.notebook. June 11, 2014. Straling? Straling: Wordt doorgelaten of wordt geabsorbeerd. Stralingsbron en straling
Stralingsbron en straling Straling? Bron Soorten straling: Licht Zichtbaarlicht (Kleuren violet tot rood) Infrarood (warmte straling) Ultraviolet (maakt je bruin/rood) Elektromagnetische straling Magnetron
Nadere informatieGroep 1 + 2 (klas 5), deel 1 Vraag 1 Vraag 2 Vraag 3 Vraag 4 Vraag 5
Groep 1 + 2 (klas 5), deel 1 Meerkeuzevragen + bijbehorende antwoorden aansluitend op hoofdstuk 2 paragraaf 1 t/m 3, Kromlijnige bewegingen (Systematische Natuurkunde) Vraag 1 Bij een horizontale worp
Nadere informatieDit examen bestaat uit vier opgaven Bijlage: 1 antwoordpapier
HAVO 11 EXAMEN HOGER ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1983 Vrijdag 17 juni, 9.00-12.00 uur NATUURKUNDE Dit examen bestaat uit vier opgaven Bijlage: 1 antwoordpapier 2 " Benodigde gegevens kunnen worden
Nadere informatieDeze methoden worden vaak naar elkaar toegepast. Extraheren -> Filtreren -> Indampen.
Samenvatting door Lotte 2524 woorden 19 juni 2015 7,4 82 keer beoordeeld Vak NaSk 1 1 Stoffen gebruik je bij alles wat je doet. Veel van deze stoffen komen uit de natuur, deze zijn vaak niet zuiver maar
Nadere informatieExamen VWO. natuurkunde. tijdvak 1 maandag 21 mei uur. Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het tabellenboekje.
Examen VWO 2012 tijdvak 1 maandag 21 mei 13.30-16.30 uur natuurkunde Bij dit examen hoort een uitwerkbijlage. Gebruik het tabellenboekje. Dit examen bestaat uit 26 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatieToezichthouder Stralingsbescherming. Oefenvragen
Toezichthouder Stralingsbescherming meet- en regeltechniek & verspreidbare radioactieve stoffen niveau D Oefenvragen 21 oktober 2018 rijksuniversiteit groningen arbo- en milieudienst garp Niets uit deze
Nadere informatie1 Bouw van atomen. Theorie Radioactiviteit, Bouw van atomen, www.roelhendriks.eu
Radioactiviteit 1 Bouw van atomen 2 Chemische reacties en kernreacties 3 Alfa-, bèta- en gammaverval 4 Halveringstijd van radioactieve stoffen 5 Activiteit van een radioactieve bron 6 Kernstraling: doordringend
Nadere informatieDe Zon. N.G. Schultheiss
1 De Zon N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module is direct vanaf de derde of vierde klas te volgen en wordt vervolgd met de module De Broglie of de module Zonnewind. Figuur 1.1: Een schema voor kernfusie
Nadere informatieFysica. Atoombouw, straling en wiskunde H book claims widespread radiation testing during cold war/
Fysica Atoombouw, straling en wiskunde H1 3 https://nypost.com/2017/10/02/new book claims widespread radiation testing during cold war/ Hendrik Erenstein Fysica Stralingsbescherming Radiologie OG-Tutor
Nadere informatienatuurkunde havo 2017-I
Molybdeen-99 In Petten staat een kerncentrale waar isotopen voor medische toepassingen worden geproduceerd. Eén van de belangrijkste producten is molybdeen-99 (Mo-99). Mo-99 wordt geproduceerd door een
Nadere informatieBegripsvragen: Radioactiviteit
Handboek natuurkundedidactiek Hoofdstuk 4: Leerstofdomeinen 4.2 Domeinspecifieke leerstofopbouw 4.2.6 Radioactiviteit Begripsvragen: Radioactiviteit 1 Meerkeuzevragen Ioniserende straling 1 [H/V] Op welke
Nadere informatieElementaire Deeltjesfysica
Elementaire Deeltjesfysica FEW Cursus Jo van den Brand 24 November, 2008 Structuur der Materie Inhoud Inleiding Deeltjes Interacties Relativistische kinematica Lorentz transformaties Viervectoren Energie
Nadere informatiePracticum Stralingsbescherming op deskundigheidsniveau 5A
Practicum Stralingsbescherming op deskundigheidsniveau 5A December 2012 Inhoudsopgave Inleiding en verantwoording... 3 Programma... 4 Bedieningshandleiding... 5 Verstrooiing van röntgenstraling... 6 Doelen...
Nadere informatiecursus Stralingsdeskundige niveau 5B Frits de Mul Klinische Fysica
cursus Stralingsdeskundige niveau 5B Frits de Mul Klinische Fysica 11 5B-cursus : Ioniserende Straling Inhoud 1. Atoombouw en verval: protonen, neutronen, electronen, positronen;,, en Rö-straling 2. Radioactieve
Nadere informatieBestaand (les)materiaal. Loran de Vries
Bestaand (les)materiaal Loran de Vries Database www.adrive.com Email: ldevries@amsterdams.com ww: Natuurkunde4life NiNa lesmateriaal Leerlingenboekje in Word Docentenhandleiding Antwoorden op de opgaven
Nadere informatieRendement: percentage energie die daadwerkelijk voor de functie van het apparaat gebruikt wordt (licht bij een lamp).
Samenvatting door M. 2578 woorden 1 december 2015 6 11 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Hoofdstuk 1: elektriciteit 4vwo 2. Elektrisch vermogen: wat een apparaat per seconde (J/s of W) omzet. Rendement:
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 16 januari 2006 van 14:00 17:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D d.d. 6 januari 6 van 4: 7: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is
Nadere informatieExperimenten met radioactieve bronnen en röntgenstraling
Faculteit Bètawetenschappen Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen Experimenten met radioactieve bronnen en röntgenstraling Ioniserende Stralen Practicum ISP 2014 Ioniserende
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 16 november 2004 van 14:00 17:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D) d.d. 6 november 4 van 4: 7: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Kernfysica. 25 juli 2015. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Kernfysica 25 juli 2015 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Atheneum van Veurne (http://www.natuurdigitaal.be/geneeskunde/fysica/wiskunde/wiskunde.htm),
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 21 januari 2005 van 14:00 17:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D) d.d. januari 5 van 4: 7: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is niet
Nadere informatie. Elektronen en elektromagnetische energie Ron / PA2ION
Elektronen en elektromagnetische energie Ron / PA2ION Samenvatting Doel is te komen tot een verzameling van kennisfeiten, meetgegevens en opvattingen die van nut en verklarend zijn bij praktische vraagstukken
Nadere informatieH7+8 kort les.notebook June 05, 2018
H78 kort les.notebook June 05, 2018 Hoofdstuk 7 en Materie We gaan eens goed naar die stoffen kijken. We gaan steeds een niveau dieper. Stoffen bijv. limonade (mengsel) Hoofdstuk 8 Straling Moleculen water
Nadere informatieQuantummechanica en Relativiteitsleer bij kosmische straling
Quantummechanica en sleer bij kosmische straling Niek Schultheiss 1/19 Krachten en krachtdragers Op kerndeeltjes werkt de zwaartekracht. Op kerndeeltjes werkt de elektromagnetische kracht. Kernen kunnen
Nadere informatieMajorana Neutrino s en Donkere Materie
? = Majorana Neutrino s en Donkere Materie Patrick Decowski decowski@nikhef.nl Majorana mini-symposium bij de KNAW op 31 mei 2012 Elementaire Deeltjes Elementaire deeltjes en geen quasi-deeltjes! ;-) Waarom
Nadere informatie