IONISERENDE STRALING. Deeltjes-straling
|
|
- Camiel van de Velden
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 /stralingsbeschermingsdienst SBD 9673 Dictaat , niv. 5 A/B IONISERENDE STRALING Met de verzamelnaam straling bedoelen we vele verschillende verschijningsvormen van energie, die kunnen worden uitgezonden door een energiebron. De verdere bespreking van de verschillende stralingssoorten blijft beperkt tot die stralingssoorten welke in staat zijn ionisaties te veroorzaken bij wisselwerking met materie. Uit het oogpunt van stralingsbescherming gaat het in bijzonder om stralingssoorten die ionisatie kunnen veroorzaken in biologisch materiaal. De zogenaamde niet-ioniserende straling blijft hier buiten beschouwing. Het is in de klassieke natuurkunde gebruikelijk om een bepaald type straling voor te stellen als golfverschijnsel òf als deeltjesstraling. De straling die we in de stralingsfysica herkennen als een golfverschijnsel staat ook bekend als elektromagnetische straling. De deeltjesstraling waarover we in dit bestek praten bestaat uit subatomaire deeltjes die bij kernfysische en atoomfysische processen vrijkomen. Opgemerkt moet worden dat het gebruik van de term radioactieve straling niet alleen onjuist, maar ook verwarrend is. De term is onjuist omdat de straling niet radioactief is. Het woord radioactief betekent immers stralingsactief. Wel bestaan er radioactieve stoffen. Dit zijn stoffen met als eigenschap dat ze bepaalde soorten van ioniserende straling kunnen uitzenden. De term is verwarrend omdat er soorten van ioniserende straling zijn die helemaal niets te maken hebben met het verschijnsel radioactiviteit. De straling is dan het gevolg van fysische wisselwerking tussen elementaire deeltjes met materie. Voorbeelden van dergelijke stralingsbronnen zijn elektronenbuizen, röntgentoestellen en deeltjesversnellers. Deeltjes-straling De belangrijkste typen van deeltjesstraling zijn elektronenstraling, alfastraling, protonenstraling, bètastraling en neutronenstraling. Elektronenstraling (symbool: e) bestaat uit zeer snelle vrije elektronen. Meestal betreft het elektronen die onder invloed van elektrische spanning zijn versneld. De elektronen zijn dezelfde als die waarmee het verschijnsel van elektrische stroom wordt verklaard. Alleen wanneer we spreken van elektronenstraling bewegen de elektronen zich in de "vrije ruimte". Het bekendste voorbeeld vormen de kathodestralen die we o.a. in de beeldbuizen tegenkomen. In feite zijn dat elektronenbundels die van de negatieve elektrode (de kathode) door een vacuüm heen naar een positieve elektrode (anode) worden versneld. De bron van vrije elektronen is een verhitte kathode. Door verhitting worden de elektronen vrijgemaakt uit het kathodemateriaal en onder invloed van de elektrische hoogspanning worden ze in de richting van de positieve anode versneld. Dergelijke kathodestralen vormen de eerste stap in de opwekking van röntgenstraling in röntgenbuizen. Hoog-energetische elektronenbundels kunnen worden opgewekt in lineaire versnellers, zoals gebruikt in de radiotherapie en materiaalonderzoek. Ook kan versnelling gebeuren in min of meer cirkelvormige banen. We spreken dan van een bètatron. Wanneer de elektronen hun opgelegde hoge energie verliezen en uit het verband van de bundel worden verwijderd zijn ze feitelijk niet langer te onderscheiden van normale elektronen die zich vrij in materialen bewegen. Waar mogelijk zullen ze een plaats zoeken in het atomaire verband van aanwezige materialen. Alfastraling (symbool: ) bestaat uit combinaties van twee protonen en twee neutronen. Deze vier elementaire deeltjes zijn zo stevig aan elkaar gebonden dat het alfadeeltje zich gedraagt alsof het zelf een fundamenteel deeltje is. Een alfadeeltje heeft dus een massa van viermaal de atomaire massa-eenheid en de elektrische lading is tweewaardig positief. Qua samenstelling is een alfadeeltje volledig identiek met
2 SBD 9673 Ioniserende straling de kern van een helium-4 atoom. We spreken van alfadeeltjes en alfastraling wanneer het gaat om verhoudingsgewijs hoge energieën dus om deeltjes met hoge snelheid. Wanneer aan het eind van het bestaan alfadeeltjes hun kinetische energie nagenoeg hebben verloren zullen ze uit de aanwezige materie elk twee vrije elektronen aan zich verbinden. Het zijn dan complete helium-atomen geworden. Alfastraling kan worden uitgezonden bij radioactieve vervalprocessen maar kan ook kunstmatig worden opgewekt. Bèta-straling (symbool: ) bestaat uit zeer snelle elektronen of positronen die hun ontstaan vinden bij radioactieve vervalprocessen in atoomkernen. Zonder verdere toevoeging wordt met bèta-straling meestal de negatieve elektronenstraling of "bèta-min" straling (symbool: ) bedoeld. Het gaat hier om eenwaardig negatief geladen elektronen die fysisch gezien identiek zijn aan de elektronen die voorkomen in de schillenstructuur van atomen. Het verschil tussen -straling en kathodestralen zit niet in de aard van het elementaire deeltje; beide bestaan ze uit elektronen, zodat het gedrag van kathodestralen en -straling in hoge mate overeenstemt. Het verschil is gelegen in de oorsprong van de straling. Bèta-straling komt vrij uit atoom kernen bij radioactieve vervalprocessen. De elektronen in kathodestralen zijn daarentegen afkomstig uit de elektronenschillen. Het verschijnsel radioactiviteit speelt daarbij geen enkele rol. Wanneer ze dan ook hun aanvankelijk zeer hoge snelheden hebben verloren, leven ze voort als gewone vrije elektronen. Bèta-plus-straling is een bijzondere soort van bèta-straling, die bestaat uit de antideeltjes van de elektronen. Deze staan bekend als positronen. Het zijn deeltjes met dezelfde massa als elektronen echter met een eenwaardig positieve lading. Bèta-straling die bestaat uit positronen wordt aangeduid als "bèta-plus" straling (symbool: + ). Ook deze positronen vinden hun ontstaan in kernreacties in de atoomkern. Ze kunnen slechts zeer korte tijd zelfstandig bestaan. Binnen minder dan een microseconde verdwijnt het positron door samen te gaan met een elektron. Bij dit verdwijn- of annihilatieproces wordt de massa van de beide deeltjes omgezet in energie. Deze energie verschijnt meestal in de vorm van twee fotonen van elk 0,511 MeV per annihilatieproces. Neutronenstraling (symbool: n) bestaat uit neutronen die zijn vrijgemaakt bij kernsplijtingsreacties of bij kernreacties met de atoomkernen van lichte elementen. Dit vrijmaken van neutronen uit atoomkernen gebeurt overigens aanzienlijk minder gemakkelijk dan het vrijmaken van elektronen uit de schillenstructuur. Omdat neutronen niet elektrisch geladen zijn, kunnen ze niet met behulp van elektrische veldkrachten worden versneld of gestuurd. Anderzijds betekent het ook dat de snelheid en de richting van neutronen niet kan worden beïnvloed door elektrische aantrekkingskrachten of afstotingskrachten van atoomkernen. Verandering van de kinetische energie van neutronen gebeurt hoofdzakelijk door botsing met atoomkernen. In de regel zal de snelheid van de neutronen daardoor voortdurend afnemen. In het laatste stadium in een serie botsingsprocessen wordt het neutron meestal ingevangen door een atoomkern. Door deze neutronenvangst kan een kernreactie op gang worden gebracht. Ook wanneer het neutron niet zou worden ingevangen, is de levensduur beperkt. Neutronen vallen dan uiteen in een proton en een elektron. Energie van deeltjesstraling Wanneer in de stralingsfysica wordt gesproken over de energie van stralingsdeeltjes, dan wordt daarmee in eerste instantie de kinetische energie beoogd. Deze kinetische energie houdt direct verband met de snelheid waarmee het stralingsdeeltje zich voortbeweegt. Het verband tussen snelheid en energie wordt duidelijk wanneer men zich bijvoorbeeld voorstelt dat een bal (of een elektron) onder invloed van een daarop uitgeoefende kracht aan snelheid toeneemt. We zeggen dan dat de bewegingsenergie ofwel de kinetische energie is toegenomen. Evenzo gaat het afremmen van bewegende deeltjes gepaard met vermindering van de kinetische energie. In de klassieke natuurkunde geldt dat de kinetische energie van een bewegend object evenredig is met de massa m van het object en evenredig met het kwadraat van de snelheid. In formulevorm:
3 SBD 9673 Ioniserende straling Deze benadering geldt slechts dan wanneer de snelheid van de bewegende deeltjes aanzienlijk kleiner is dan de lichtsnelheid. In het internationale SI-eenhedensysteem geldt de joule [J] als eenheid van energie. Een energietoename van 1 joule correspondeert met een verrichte arbeid van 1 newton over een afstand van 1 meter. In de stralingsfysica echter wordt de energie van fotonen, elektronen en andere stralingsdeeltjes gewoonlijk uitgedrukt in de eenheid elektronvolt (afkorting: ev). 1 elektron-volt is de winst aan kinetische energie van een elektron dat in een potentiaalverschil van 1 volt is versneld. De elektronvolt is een kleine eenheid, zodat meervouden van duizend (kilo-elektronvolt, kev) en meervouden van miljoen (mega-elektronvolt, MeV) worden gebruikt. De omrekening tussen de verschillende energie-eenheden is als volgt: 1 ev = 10-3 kev = 10-6 MeV = 1.6 ) J = 0.38 ) cal 10 3 ev = 1 kev = 10-3 MeV = 1.6 ) J = 0.38 ) cal 10 6 ev = 10 3 kev = 1 MeV = 1.6 ) J = 0.38 ) cal ) ev = ) kev = ) MeV = 1 J = 0.24 cal Elektromagnetische straling Anders dan bij deeltjesstraling waarbij de bewegingssnelheid afhankelijk is van de massa en de energie, plant alle elektromagnetische straling zich met dezelfde snelheid voort. Deze snelheid staat bekend als de lichtsnelheid en is gelijk aan km/s ( m/s). De voortplantingssnelheid vermindert enigszins wanneer de elektromagnetische straling niet door vacuüm wordt gevoerd; maar het verschil tussen de snelheid in vacuüm en de snelheid in lucht is verwaarloosbaar klein. De verzameling van elektromagnetische golven omvat vele soorten, onder meer de radiogolven, radar, microgolven, zichtbaar en onzichtbaar licht en verder ook de röntgenstraling en gammastraling. Straling met een golfkarakter wordt gekarakteriseerd door de golflengte en de frequentie. De frequentie van een bepaald type elektromagnetische golf is omgekeerd evenredig met de golflengte. De evenredigheidsconstante is gelijk aan de lichtsnelheid, zodat geldt: Het uitzenden en ook het absorberen van elektromagnetische straling gebeurt steeds in afgepaste discrete energiehoeveelheden. De stralingsenergie wordt als het ware getransporteerd in de vorm van massaloze deeltjes. Dergelijke energiepakketjes noemen we fotonen of golfquanta. Wanneer de fotonenergie wordt uitgedrukt in de eenheid elektronvolt moet men rekening houden met de omrekenfactor van 0, elektronvolt per joule [ev/j]. Naarmate de straling een kortere golflengte heeft bevatten de fotonen meer energie. Langgolvige elektromagnetische straling bevat weinig energie per foton en wordt daarom ook wel zachte straling genoemd. Elektromagnetische straling kan dus behalve met de golflengte of met de golffrequentie ook worden gekarakteriseerd met de fotonenergie. In figuur 1 is een overzicht gegeven van de verschillende soorten elektromagnetische straling met een aanduiding van het golflengtegebied, de frequentie en de fotonenergie.
4 SBD 9673 Ioniserende straling Uitsluitend gammastraling en röntgenstraling en remstraling worden gerekend tot de ioniserende vormen van elektromagnetische straling. Uitsluitend van deze golfstraling is de corresponderende fotonenergie groter dan enkele tientallen elektronvolt, zodat de fotonen in staat zijn om in de materie en in bijzonder in biologisch materiaal op uitgebreide schaal ionisaties te veroorzaken. De andere genoemde vormen van elektromagnetische straling worden gerekend tot de niet-ioniserende straling. De golfstraling die we kennen als licht en in bijzonder ultraviolette straling blijken wel energie te kunnen overdragen aan elektronen in de schillenstructuur rond de atoomkernen. Hierdoor worden de elektronen wel in een hogere energietoestand gebracht, maar niet uit het atomaire verband verwijderd. Dit verschijnsel noemen we excitatie of aanslag. Het verschil tussen gammastraling, röntgenstraling en remstraling berust niet op onderling verschil in energie of golflengte, maar het onderscheid is terug te voeren op verschil in wijze van ontstaan. Gammastraling (symbool: ) ontstaat binnen de atoomkernen wanneer deze van aangeslagen energietoestand terugvallen naar lagere energietoestanden. Dergelijke aangeslagen atoomkernen kunnen ontstaan als gevolg van radioactieve vervalprocessen, als gevolg van kernsplijting, of ook als gevolg van al dan niet kunstmatig veroorzaakte kernreacties. Gammastraling is meestal een nevenverschijnsel bij de uitzending van andere soorten kernstraling, in bijzonder alfa- en bètastraling. Het verschil in de aangeslagen toestand en de eindtoestand van de kern wordt uitgezonden in de vorm van gammafotonen waarvan de energie nauwkeurig bepaald is omdat de energieniveaus in de atoomkern precies bepaald zijn. Deze zijn overigens per kernsoort onderling verschillend, zodat ook de uitgezonden gamma-energie verschilt. De energie van uitgezonden gammastraling is echter voor dezelfde kernsoort wel steeds dezelfde, zodat een radioactief nuclide kan worden herkend aan de energie van de uitgezonden gammastraling. Karakteristieke röntgenstraling wordt uitgezonden wanneer er elektronenovergangen plaatsvinden tussen verschillende energieniveaus (elektronenbanen) in de schillenstructuur buiten de kern van het atoom. Wanneer om welke reden dan ook een vacature is ontstaan in een elektronenbaan, wordt dit gat spontaan opgevuld door een elektron uit een verder afgelegen elektronenbaan. Het verschil in potentiële energie tussen de elektronenniveaus wordt uitgezonden in de vorm van een foton. Ook hier bezit het foton meer energie naarmate het begin- en het eindniveau verder van elkaar verwijderd zijn. De energieniveaus en hun onderlinge afstand zijn voor elke atoomsoort verschillend. Dit houdt in dat elk element zijn eigen karakteristieke spectrum van mogelijke fotonenenergieën kent. Vandaar ook de term 'karakteristiek'. Hierboven werd reeds een derde verschijningsvorm van ioniserende elektromagnetische straling genoemd, namelijk remstraling. Deze ontstaat wanneer extreem snelle geladen deeltjes, in bijzonder hoog-energetische elektronen abrupt een deel van hun kinetische energie verliezen onder invloed van de elektrostatische aantrekkingskracht van atoomkernen. Energieverlies betekent niet alleen vermindering van de snelheid maar ook en vooral verandering van de richting van de snelheid (afbuiging). Naarmate de energieverandering van de invallende elektronen groter is, zal ook de vrijkomende energie in de vorm van remstraling groter zijn. De energie-omzetting in remstraling hangt dus ook samen met de lading van de atoomkernen die de afremming veroorzaken. De energie van remstralingsfotonen kan elke waarde aannemen tussen de waarde nul en de maximale energie van het invallende elektron, afhankelijk van de mate van afremmen. Het remstralingsspectrum is dus een continu spectrum. Het overgrote deel van de elektromagnetische straling die wordt opgewekt door versnelde elektronen in een röntgenbuis bestaat dus feitelijk uit remstraling. Slechts een gering deel bestaat uit karakteristieke röntgenstraling. Om historische redenen wordt alle straling die opgewekt wordt door in een vacuümbuis een metaaltarget te bombarderen met kathodestralen, aangeduid met de naam van de ontdekker: röntgenstraling. Dr. Wilhelm Conrad Röntgen zelf noemde het verschijnsel X-rays, vooral in de Engelstalige literatuur komt men deze naamaanduiding tegen.
5 SBD 9673 Ioniserende straling Aangezien afremming in de natuurkunde niet alleen betrekking heeft op de vermindering van de absolute snelheid, maar ook betrekking heeft op verandering van de richting van de snelheid, wordt remstraling ook opgewekt wanneer hoog-energetische geladen deeltjes in een cirkelbaan op snelheid worden gehouden. Een dergelijk proces gebeurt in deeltjesversnellers zoals bètatrons en synchrotrons. In het spraakgebruik heeft deze vorm van remstraling de naam synchrotronstraling meegekregen. Figure 1 Het elektromagnetisch spectrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 1. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 1 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie H1: INLEIDING H2: STRALING - RADIOACTIVITEIT
Nadere informatie1 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj Mieke Blaauw
1 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj 2018 2 Wisselwerking en afscherming TS VRS-D/MR vj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen,
Nadere informatieFysische grondslagen radioprotectie deel 1. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 1 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie Wat is straling? Radioactiviteit?
Nadere informatieIoniserende straling - samenvatting
Ioniserende straling - samenvatting Maak eerst zélf een samenvatting van de theorie over ioniserende straling. Zorg dat je samenvatting de volgende elementen bevat: Over straling: o een definitie van het
Nadere informatieWisselwerking. van ioniserende straling met materie
Wisselwerking van ioniserende straling met materie Wisselwerkingsprocessen Energie afgifte en structuurverandering in ontvangende materie Aard van wisselwerking bepaalt het juiste afschermingsmateriaal
Nadere informatie5,5. Samenvatting door een scholier 1429 woorden 13 juli keer beoordeeld. Natuurkunde
Samenvatting door een scholier 1429 woorden 13 juli 2006 5,5 66 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Natuurkunde samenvatting hoofdstuk 3 ioniserende straling 3. 1 de bouw van de atoomkernen. * Atoom: - bestaat
Nadere informatie1 Een lichtbron zendt licht uit met een golflengte van 589 nm in vacuüm.
Domein F: Moderne fysica Subdomein: Atoomfysica 1 Een lichtbron zendt licht uit met een golflengte van 589 nm in vacuüm. Bereken de energie van het foton in ev. E = h c/λ (1) E = (6,63 10-34 3 10 8 )/(589
Nadere informatieInleiding stralingsfysica
Inleiding stralingsfysica Historie 1896: Henri Becquerel ontdekt het verschijnsel radioactiviteit 1895: Wilhelm Conrad Röntgen ontdekt Röntgenstraling RadioNucliden: Inleiding Stralingsfysica 1 Wat maakt
Nadere informatieAlfastraling bestaat uit positieve heliumkernen (2 protonen en 2 neutronen) met veel energie. Wordt gestopt door een blad papier.
Alfa -, bèta - en gammastraling Al in 1899 onderscheidde Ernest Rutherford bij de uraniumstraling "minstens twee" soorten: één die makkelijk wordt geabsorbeerd, voor het gemak de 'alfastraling' genoemd,
Nadere informatie1 Welk van onderstaande schakelingen is geschikt om de remspanning te meten?
Domein F: Moderne Fysica Subdomein: Atoomfysica 1 Welk van onderstaande schakelingen is geschikt om de remspanning te meten? 2 Bekijk de volgende beweringen. 1 In een fotocel worden elektronen geëmitteerd
Nadere informatieSamenvatting H5 straling Natuurkunde
Samenvatting H5 straling Natuurkunde Deze samenvatting bevat: Een begrippenlijst van dikgedrukte woorden uit de tekst Belangrijke getallen en/of eenheden (Alle) Formules van het hoofdstuk (Handige) tabellen
Nadere informatieAlgemeen. Cosmic air showers J.M.C. Montanus. HiSPARC. 1 Kosmische deeltjes. 2 De energie van een deeltje
Algemeen HiSPARC Cosmic air showers J.M.C. Montanus 1 Kosmische deeltjes De aarde wordt continu gebombardeerd door deeltjes vanuit de ruimte. Als zo n deeltje de dampkring binnendringt zal het op een gegeven
Nadere informatieRadioactiviteit werd ontdekt in 1898 door de Franse natuurkundige Henri Becquerel.
H7: Radioactiviteit Als een bepaalde kern van een element te veel of te weinig neutronen heeft is het onstabiel. Daardoor gaan ze na een zekere tijd uit elkaar vallen, op die manier bereiken ze een stabiele
Nadere informatieHoofdstuk 9: Radioactiviteit
Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 9: Radioactiviteit Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige
Nadere informatie1 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj Mieke Blaauw
1 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj 2018 Mieke Blaauw 2 Atoom- en kernfysica TS VRS-D/MR vj 2018 1-3 Atoombouw en verval 4,5 Wisselwerking van straling met materie en afscherming 6-9 Röntgentoestellen,
Nadere informatieWetenschappelijke Begrippen
Wetenschappelijke Begrippen Isotoop Als twee soorten atoomkernen hetzelfde aantal protonen heeft (en dus van hetzelfde element zijn), maar een ander aantal neutronen (en dus een andere massa), dan noemen
Nadere informatieDe energievallei van de nucliden als nieuw didactisch concept
De energievallei van de nucliden als nieuw didactisch concept - Kernfysica: van beschrijven naar begrijpen Rita Van Peteghem Coördinator Wetenschappen-Wisk. CNO (Centrum Nascholing Onderwijs) Universiteit
Nadere informatieExact Periode 5. Dictaat Licht
Exact Periode 5 Dictaat Licht 1 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische
Nadere informatieTheory DutchBE (Belgium) De grote hadronen botsingsmachine (LHC) (10 punten)
Q3-1 De grote hadronen botsingsmachine (LHC) (10 punten) Lees eerst de algemene instructies in de aparte envelop alvorens te starten met deze vraag. In deze opdracht wordt de fysica van de deeltjesversneller
Nadere informatieSterrenkunde Ruimte en tijd (3)
Sterrenkunde Ruimte en tijd (3) Zoals we in het vorige artikel konden lezen, concludeerde Hubble in 1929 tot de theorie van het uitdijende heelal. Dit uitdijen geschiedt met een snelheid die evenredig
Nadere informatieUitwerkingen opgaven hoofdstuk 5
Uitwerkingen opgaven hodstuk 5 5.1 Kernreacties Opgave 1 a Zie BINAS tabel 40A. Krypton heeft symbool Kr en atoomnummer 36 krypton 81 = 81 36 Kr 81 0 81 De vergelijking voor de K-vangst is: 36Kr 1e 35X
Nadere informatieFysische grondslagen van radioprotectie
Fysische grondslagen van radioprotectie Voorwoord... 3 1. Inleiding... 4 2. Straling... 7 2.1. Bouw van de materie... 7 2.2. Straling... 8 2.2.1. Inleiding... 8 2.2.2. Elektromagnetische straling... 9
Nadere informatieExact Periode 5 Niveau 3. Dictaat Licht
Exact Periode 5 Niveau 3 Dictaat Licht 1 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is
Nadere informatieDe Broglie. N.G. Schultheiss
De Broglie N.G. Schultheiss Inleiding Deze module volgt op de module Detecteren en gaat vooraf aan de module Fluorescentie. In deze module wordt de kleur van het geabsorbeerd of geëmitteerd licht gekoppeld
Nadere informatieRADIOACTIEF VERVAL. Vervalsnelheid
/stralingsbeschermingsdienst 8385-I dictaat september 2000 RADIOACTIEF VERVAL Voor een beperkt aantal van nature voorkomende kernsoorten en voor de meeste kunstmatig gevormde nucliden wijkt de neutron/proton
Nadere informatieDosisbegrippen stralingsbescherming. /stralingsbeschermingsdienst SBD-TU/e
13 Dosisbegrippen stralingsbescherming 1 13 Ioniserende straling ontvanger stralingsbron stralingsbundel zendt straling uit absorptie van energie dosis mogelijke biologische effecten 2 13 Ioniserende straling
Nadere informatieDe Zon. N.G. Schultheiss
1 De Zon N.G. Schultheiss 1 Inleiding Deze module is direct vanaf de derde of vierde klas te volgen en wordt vervolgd met de module De Broglie of de module Zonnewind. Figuur 1.1: Een schema voor kernfusie
Nadere informatieBiologische effecten van ioniserende en niet-ioniserende straling
Inhoudsopgave 01 Ioniserende straling 1 011 Ioniserende elektromagnetische straling 2 012 Straling van radioactieve Deeltjes 3 013 Tijdsconstante en halveringstijd 7 02 Absorptie 9 021 De absorptiewet
Nadere informatie1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002
1 Leerlingproject: Kosmische straling 28 februari 2002 1 Kosmische straling Onder kosmische straling verstaan we geladen deeltjes die vanuit de ruimte op de aarde terecht komen. Kosmische straling is onder
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 7 + zonnestelsel en heelal
Samenvatting Natuurkunde Hoofdstuk 7 + zonnestelsel en heelal Samenvatting door C. 1741 woorden 24 juni 2016 1,4 1 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Nu voor straks Natuurkunde H7 + Zonnestelsel en
Nadere informatie2.1 Wat is licht? 2.2 Fotonen
2.1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische golf. Andere voorbeelden
Nadere informatieRadioactiviteit enkele begrippen
044 1 Radioactiviteit enkele begrippen Na het ongeval in de kerncentrale in Tsjernobyl (USSR) op 26 april 1986 is gebleken dat er behoefte bestaat de kennis omtrent radioactiviteit voor een breder publiek
Nadere informatieZonnestraling. Samenvatting. Elektromagnetisme
Zonnestraling Samenvatting De Zon zendt elektromagnetische straling uit. Hierbij verplaatst energie zich via elektromagnetische golven. De golflengte van de straling hangt samen met de energie-inhoud.
Nadere informatieEXAMEN HOGER ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWIJS IN 1975
2 H-11 EXAMEN HOGER ALGEMEEN VOORTGEZET ONDERWJS N 1975 Woensdag 27 augustus, 14.00-17.00 uur NATUURKUNDE Zie ommezijde Deze opgaven zijn vastgesteld door de commissie bedoeld in artikel 24 van het Besluit
Nadere informatieExact Periode 7 Radioactiviteit Druk
Exact Periode 7 Radioactiviteit Druk Exact periode 7 Radioactiviteit Druk Exact Periode 7 2 Natuurlijke radioactiviteit Met natuurlijke radioactiviteit wordt bedoeld: radioactiviteit die niet kunstmatig
Nadere informatieIn de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur).
2.1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een Elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische golf. Andere voorbeelden
Nadere informatieH7+8 kort les.notebook June 05, 2018
H78 kort les.notebook June 05, 2018 Hoofdstuk 7 en Materie We gaan eens goed naar die stoffen kijken. We gaan steeds een niveau dieper. Stoffen bijv. limonade (mengsel) Hoofdstuk 8 Straling Moleculen water
Nadere informatieOpgave 4 Het atoomnummer is het aantal protonen in de kern. Het massagetal is het aantal protonen plus het aantal neutronen in de kern.
Uitwerkingen 1 protonen en neutronen Opgave negatief positief neutraal positief neutraal Een atoom bevat twee soorten geladen deeltjes namelijk protonen en elektronen. Elk elektron is evenveel negatief
Nadere informatienieuw deeltje deeltje 1 deeltje 2 deeltje 2 tijd
Samenvatting Inleiding De kern Een atoom bestaat uit een kern en aan de kern gebonden elektronen, die om de kern cirkelen. Dat de elektronen aan de kern gebonden zijn, komt doordat er een kracht werkt
Nadere informatie- KLAS 5. c) Bereken de snelheid waarmee een elektron vrijkomt als het groene licht op de Rbkathode
NATUURKUNDE - KLAS 5 PROEFWERK H7 --- 26/11/10 Het proefwerk bestaat uit 3 opgaven; totaal 32 punten. Opgave 1: gasontladingsbuis (4 p) In een gasontladingsbuis (zoals een TL-buis) zijn het gassen die
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Ioniserende straling
Samenvatting Natuurkunde Ioniserende straling Samenvatting door een scholier 1947 woorden 26 augustus 2006 6,5 102 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Natuurkunde overal Samenvatting Natuurkunde VWO
Nadere informatieHoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 5 Straling Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 5.1 Straling en bronnen Eigenschappen van straling RA α γ β 1) Beweegt langs rechte lijnen vanuit een bron. ) Zwakker als ze verder
Nadere informatieSamenvatting Natuurkunde Domein B2
Samenvatting Natuurkunde Domein B2 Samenvatting door R. 1964 woorden 2 mei 2017 7,1 4 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Domein B. Beeld- en geluidstechniek Subdomein B2. Medische beeldvorming 1. Uitzending,
Nadere informatie. Elektronen en elektromagnetische energie Ron / PA2ION
Elektronen en elektromagnetische energie Ron / PA2ION Samenvatting Doel is te komen tot een verzameling van kennisfeiten, meetgegevens en opvattingen die van nut en verklarend zijn bij praktische vraagstukken
Nadere informatieHoofdstuk 5 Straling. Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal
Hoofdstuk 5 Straling Gemaakt als toevoeging op methode Natuurkunde Overal 5.1 Straling en bronnen Eigenschappen van straling RA α γ β 1) Beweegt langs rechte lijnen vanuit een bron. 2) Zwakker als ze verder
Nadere informatieOpgave 4 Het atoomnummer is het aantal protonen in de kern. Het massagetal is het aantal protonen plus het aantal neutronen in de kern.
Uitwerkingen 1 Opgave 1 protonen en neutronen Opgave negatief positief neutraal positief neutraal Opgave 3 Een atoom bevat twee soorten geladen deeltjes namelijk protonen en elektronen. Elk elektron is
Nadere informatieH3: Deeltjesversneller: LHC in CERN
H3: Deeltjesversneller: LHC in CERN CERN = Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire = Europese organisatie voor nucleair onderzoek CERN ligt op de grens tussen Frankrijk en Zwitserland, dicht bij Genève.
Nadere informatieNatuurkunde Hoofdstuk 12 & 13 VWO 5 / SE IV
Natuurkunde Hoofdstuk 12 & 13 VWO 5 / SE IV 12.1 Een deel van het elektromagnetische spectrum is infrarood, dit zit naast het zichtbare licht en wordt vaak warmtestraling genoemd. Alle voorwerpen zenden
Nadere informatie1 Uit welke deeltjes is de kern van een atoom opgebouwd? Protonen en neutronen.
SO Straling 1 Uit welke deeltjes is de kern van een atoom opgebouwd? Protonen en neutronen. 2 Waaruit bestaat de elektronenwolk van een atoom? Negatief geladen deeltjes, elektronen. 3 Wat bevindt zich
Nadere informatieVoor kleine correcties (in goede benadering) geldt:
Antwoorden tentamen stralingsfysica 3D100 d.d. 25 juni 2010 (Antwoorden onder voorbehoud van typefouten) a) In de opstelling van Franck en Hertz worden elektronen versneld. Als de energie van een elektron
Nadere informatiesamenvatting interactie ioniserende straling materie
samenvatting interactie ioniserende straling materie Sytze Brandenburg sb/radsaf2005/1 ioniserende straling geladen deeltjes α-deeltjes electronen en positronen electromagnetische straling Röntgenstaling
Nadere informatieAandachtspunten voor het eindexamen natuurkunde vwo
Aandachtspunten voor het eindexamen natuurkunde vwo Algemeen Thuis: Oefen thuis met Binas. Geef belangrijke tabellen aan met (blanco) post-its. Neem thuis Binas nog eens door om te kijken waar wat staat.
Nadere informatie3 Het Foto Elektrisch Effect. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/51931
Auteur Its Academy Laatst gewijzigd Licentie Webadres 08 May 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/51931 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.
Nadere informatieFysische grondslagen radioprotectie deel 2. dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum
Fysische grondslagen radioprotectie deel 2 dhr. Rik Leyssen Fysicus Radiotherapie Limburgs Oncologisch Centrum rik.leyssen@jessazh.be Fysische grondslagen radioprotectie H1: INLEIDING H2: STRALING - RADIOACTIVITEIT
Nadere informatieTENTAMEN NATUURKUNDE
CENTRALE COMMISSIE VOORTENTAMEN NATUURKUNDE TENTAMEN NATUURKUNDE datum : vrijdag 28 april 2017 tijd : 13.30 tot 16.30 uur aantal opgaven : 5 aantal antwoordbladen : 1 (bij opgave 1) Iedere opgave dient
Nadere informatieLater heeft men ook nog een ongeladen deeltje met praktisch dezelfde massa als een proton ontdekt (1932). Dit deeltje heeft de naam neutron gekregen.
Atoombouw 1.1 onderwerpen: Elektrische structuur van de materie Atoommodel van Rutherford Elementaire deeltjes Massagetal en atoomnummer Ionen Lading Twee (met een metalen laagje bedekte) balletjes,, die
Nadere informatieOpleiding Stralingsdeskundigheid niveau 3 / 4B. Dosimetrie, deel 1. introductie dosisbegrip. W.P. Moerman
Opleiding Stralingsdeskundigheid niveau 3 / 4B Dosimetrie, deel 1 introductie dosisbegrip W.P. Moerman Dosis Meestal: hoeveelheid werkzame stof Inhoud dag 1 dosis kerma exposie dag 2 equivalente dosis
Nadere informatieSchoolexamen Moderne Natuurkunde
Schoolexamen Moderne Natuurkunde Natuurkunde 1,2 VWO 6 24 maart 2003 Tijdsduur: 90 minuten Deze toets bestaat uit 3 opgaven met 16 vragen. Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel punten met een goed
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Kernfysica. 25 juli 2015. dr. Brenda Casteleyn
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Kernfysica 25 juli 2015 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Atheneum van Veurne (http://www.natuurdigitaal.be/geneeskunde/fysica/wiskunde/wiskunde.htm),
Nadere informatieKERNEN & DEELTJES VWO
KERNEN & DEELTJES VWO Foton is een opgavenverzameling voor het nieuwe eindexamenprogramma natuurkunde. Foton is gratis te downloaden via natuurkundeuitgelegd.nl/foton Uitwerkingen van alle opgaven staan
Nadere informatiewisselwerking ioniserende straling met materie
wisselwerking ioniserende straling met materie Sytze Brandenburg sb/radsaf2005/1 ioniserende straling geladen deeltjes electronen, positronen... α-deeltjes (kern van 4 He-atoom) atoomkernen/ionen van alle
Nadere informatieNationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen. informatiefiche RADIOACTIVITEIT, EEN INLEIDING
Nationale instelling voor radioactief afval en verrijkte splijtstoffen informatiefiche RADIOACTIVITEIT, EEN INLEIDING NIRAS Brussel, 01-01-2001 1. Radioactiviteit en ioniserende straling Alles rondom ons
Nadere informatieHoofdstuk 1: Radioactiviteit
Hoofdstuk 1: Radioactiviteit Inleiding Het is belangrijk iets te weten over wat we in de natuurkunde radioactiviteit noemen. Ongetwijfeld heb je, zonder er direct mee in aanraking te zijn geweest, er ergens
Nadere informatieBiofysische Scheikunde: NMR-Spectroscopie
Inleiding & Kernmagnetisme Vrije Universiteit Brussel 19 maart 2012 Outline 1 Overzicht en Context 2 3 Outline 1 Overzicht en Context 2 3 Doelstelling Eiwitten (en andere biologische macromoleculen) Functionele
Nadere informatie6 Het atoommodel van Bohr. banner. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/51935
banner Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Its Academy 08 mei 2015 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/51935 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van
Nadere informatieStabiliteit van atoomkernen
Stabiliteit van atoomkernen Wanneer is een atoomkern stabiel? Wat is een radioactieve stof? Wat doet een radioactieve stof? 1 Soorten ioniserende straling Alfa-straling of α-straling Bèta-straling of β-straling
Nadere informatieHiggs-deeltje. Peter Renaud Heideheeren. Inhoud
Higgs-deeltje Peter Renaud Heideheeren Inhoud 1. Onze fysische werkelijkheid 2. Newton Einstein - Bohr 3. Kwantumveldentheorie 4. Higgs-deeltjes en Higgs-veld 3 oktober 2012 Heideheeren 2 1 Plato De dingen
Nadere informatieH2: Het standaardmodel
H2: Het standaardmodel 2.1 12 Fundamentele materiedeeltjes De elementaire deeltjes worden in 2 groepen opgedeeld volgens spin (aantal keer dat een deeltje rond zijn eigen as draait), de fermionen zijn
Nadere informatieQUARK_5-Thema-01-elektrische kracht Blz. 1
QUARK_5-Thema-01-elektrische kracht Blz. 1 THEMA 1: elektrische kracht Elektriciteit Elektrische lading Lading van een voorwerp Fenomeen: Sommige voorwerpen krijgen een lading door wrijving. Je kan aan
Nadere informatieExact Periode 5.2. Licht
Exact Periode 5.2 Licht 1 1 Wat is licht? In de figuur hieronder zie je een elektromagnetische golf: een golf die bestaat uit elektrische en magnetische trillingen.(zie figuur). Licht is een elektromagnetische
Nadere informatieImpuls, energie en massa
Impuls, energie en massa 1 Botsingen van voorwerpen Botsingen van (sub)atomaire deeltjes 3 Massadefect bij kernreacties 4 Bindingsenergie van atoomkernen 1 Botsingen van voorwerpen Inleiding In deze paragraaf
Nadere informatieRadioactiviteit en Kernfysica. Inhoud:
Radioactiviteit en Kernfysica Inhoud:. Atoommodel Rutherford Bohr. Bouw van atoomkernen A. Samenstelling B. Standaardmodel C. LHC D. Isotopen E. Binding F. Energieniveaus 3. Energie en massa A. Bindingsenergie
Nadere informatieTECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN. Tentamen Stralingsfysica (3D100) d.d. 16 november 2004 van 14:00 17:00 uur
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D) d.d. 6 november 4 van 4: 7: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is
Nadere informatieGroep 1 + 2 (klas 5), deel 1 Vraag 1 Vraag 2 Vraag 3 Vraag 4 Vraag 5
Groep 1 + 2 (klas 5), deel 1 Meerkeuzevragen + bijbehorende antwoorden aansluitend op hoofdstuk 2 paragraaf 1 t/m 3, Kromlijnige bewegingen (Systematische Natuurkunde) Vraag 1 Bij een horizontale worp
Nadere informatieSpeciale relativiteitstheorie
versie 13 februari 013 Speciale relativiteitstheorie J.W. van Holten NIKHEF Amsterdam en LION Universiteit Leiden c 1 Lorentztransformaties In een inertiaalstelsel bewegen alle vrije deeltjes met een
Nadere informatieOpgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II
Opgave 3 N-16 in een kerncentrale 2014 II In de reactor binnen in het reactorgebouw van een kerncentrale komt warmte vrij door kernsplijtingen. Die warmte wordt afgevoerd door het water in het primaire
Nadere informatiemethode 2: Voor de vervangingsweerstand van de twee parallel geschakelde lampen geldt:
Uitwerkingen natuurkunde Havo 1999-I Opgave 1 Accu 3p 1. Het vermogen van de lampen wordt gegeven door P = VI. Dus de accu moet een stroom leveren van I = P/V = 100/12 = 8,33 A. De "capaciteit" wordt berekend
Nadere informatiePositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica
PositronEmissieTomografie (PET) Een medische toepassing van deeltjesfysica Wat zie je? PositronEmissieTomografie (PET) Nucleaire geneeskunde: basisprincipe Toepassing van nucleaire geneeskunde Vakgebieden
Nadere informatiepag 1 / 13 SBD 03-10009-8&9a DOSISBEGRIPPEN VOOR STRALINGSBESCHERMING Chris J. Huyskens
12 /stralingsbeschermingsdienst pag 1 / 13 SBD 03-10009-8&9a DOSISBEGRIPPEN VOOR STRALINGSBESCHERMING Chris J. Huyskens Als het menselijke lichaam aan ioniserende straling wordt blootgesteld, wordt de
Nadere informatieBegripsvragen: Elektrisch veld
Handboek natuurkundedidactiek Hoofdstuk 4: Leerstofdomeinen 4.2 Domeinspecifieke leerstofopbouw 4.2.4 Elektriciteit en magnetisme Begripsvragen: Elektrisch veld 1 Meerkeuzevragen Elektrisch veld 1 [V]
Nadere informatieKernenergie. FEW cursus: Uitdagingen. Jo van den Brand 6 december 2010
Kernenergie FEW cursus: Uitdagingen Jo van den Brand 6 december 2010 Inhoud Jo van den Brand jo@nikhef.nl www.nikhef.nl/~jo Boek Giancoli Physics for Scientists and Engineers Week 1 Week 2 Werkcollege
Nadere informatie21/05/2014. 3. Natuurlijke en kunstmatige radioactiviteit 3.1 3.1. 3.1 Soorten radioactieve straling en transmutatieregels. (blijft onveranderd)
3. Natuurlijke en kunstmatige radioactiviteit 3.1 Soorten radioactieve straling en transmutatieregels 3.2 Halveringstijd Detectiemethoden voor radioactieve straling 3.4 Oefeningen 3.1 Soorten radioactieve
Nadere informatieHOOFDSTUK 1: Fysische grondslagen van de elektrotechniek
HOOFDSTUK 1: Fysische grondslagen van de elektrotechniek 1. Elektrostatica ladingen, velden en krachten lading fundamentele eigenschap van materie geheel veelvoud van elementaire lading = lading proton/elektron
Nadere informatie1. Weten wat potentiaal en potentiaalverschil is 2. Weten wat capaciteit en condensator is 3. Kunnen berekenen van een vervangingscapaciteit
Hoofdstuk 2 Elektrostatica Doelstellingen 1. Weten wat potentiaal en potentiaalverschil is 2. Weten wat capaciteit en condensator is 3. Kunnen berekenen van een vervangingscapaciteit 2.1 Het elektrisch
Nadere informatie(Permitiviteit van vacuüm)
TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN Tentamen Stralingsfysica (3D1) d.d. 5 juni 1 van 9: 1: uur Vul de presentiekaart in blokletters in en onderteken deze. Gebruik van boek, aantekeningen of notebook is niet
Nadere informatieAntwoorden over de technische probleem bij aardwarmte installatie Koekoekspolder
Antwoorden over de technische probleem bij aardwarmte installatie Koekoekspolder Wat is het technische probleem? Er is een verstopping in de injectieput ontstaan, hierdoor kunnen er alleen nog maar kleine
Nadere informatieSchoolexamen Moderne Natuurkunde
Schoolexamen Moderne Natuurkunde Natuurkunde 1,2 VWO 6 31 maart 2008 Tijdsduur: 90 minuten Deze toets bestaat uit twee delen (I en II). Deel I bestaat uit meerkeuzevragen, deel II uit open vragen. De meerkeuzevragen
Nadere informatieEindexamen natuurkunde havo I
Opgave 1 Accu In een auto wordt bij de elektriciteitsvoorziening een accu gebruikt. Op zo n accu staan gegevens vermeld. Zie figuur 1. figuur 1 Behalve de spanning van 12 V vermeldt men ook de zogenaamde
Nadere informatieKosmische straling: airshowers. J.W. van Holten NIKHEF, Amsterdam
Kosmische straling: airshowers J.W. van Holten NIKHEF, Amsterdam 1. Kosmische straling. Kosmische straling wordt veroorzaakt door zeer energetische deeltjes die vanuit de ruimte de aardatmosfeer binnendringen
Nadere informatieH8 straling les.notebook. June 11, 2014. Straling? Straling: Wordt doorgelaten of wordt geabsorbeerd. Stralingsbron en straling
Stralingsbron en straling Straling? Bron Soorten straling: Licht Zichtbaarlicht (Kleuren violet tot rood) Infrarood (warmte straling) Ultraviolet (maakt je bruin/rood) Elektromagnetische straling Magnetron
Nadere informatieFysica 2 Practicum. Er bestaan drie types van spectra voor lichtbronnen: lijnen-, banden- en continue spectra.
Fysica 2 Practicum Atoomspectroscopie 1. Theoretische uiteenzetting Wat hebben vuurwerk, lasers en neonverlichting gemeen? Ze zenden licht uit met mooie heldere kleuren. Dat doen ze doordat elektronen
Nadere informatieHoofdstuk 3: Licht. Natuurkunde VWO 2011/2012. www.lyceo.nl
Hoofdstuk 3: Licht Natuurkunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Licht Natuurkunde 1. Mechanica 2. Golven en straling 3. Elektriciteit en magnetisme 4. Warmteleer Rechtlijnige beweging Trilling en
Nadere informatieBegripsvragen: Elektromagnetische straling
Handboek natuurkundedidactiek Hoofdstuk 4: Leerstofdomeinen 4.2 Domeinspecifieke leerstofopbouw 4.2.8 Astrofysica Begripsvragen: Elektromagnetische straling 1 Meerkeuzevragen Stralingskromme 1 [H/V] Het
Nadere informatieVoorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Fysica: Kernfysica. 4 november Brenda Casteleyn, PhD
Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Fysica: Kernfysica 4 november 2017 Brenda Casteleyn, PhD Met dank aan: Atheneum van Veurne, Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) 1. Inleiding Dit
Nadere informatiewisselwerking ioniserende straling met materie
wisselwerking ioniserende straling met materie Sytze Brandenburg sb/radsaf4_mz2006/1 wat is ioniserende straling wat zijn de bronnen van ioniserende straling hoe verloopt de wisselwerking tussen ioniserende
Nadere informatieELEKTROMAGNETISCHE STRALING
ELEKTRODYNAMICA 1. INLEIDING... 3 2. SPANNING... 5 3. DE STROOMSTERKTE... 6 4. DE WEERSTAND... 7 5. STROOMSCHEMA'S... 8 6. WEERSTANDEN SCHAKELEN...11 7. ENERGIE EN VERMOGEN... 13 7.1. ENERGIE EN JOULE-EFFECT...13
Nadere informatieBezoek aan CERN met Vendelinus februari Vendelinus 10/03/18
Bezoek aan CERN met Vendelinus 19 22 februari 2018 Maandag 19 februari. Genk - Annemasse (Fr.) Hotel Campanile Annemasse Dinsdag 20 februari.voormiddag Genève KATHEDRAAL SAINT PIERRE Le Jet D eau Rhône
Nadere informatie1 Bouw van atomen. Theorie Radioactiviteit, Bouw van atomen, www.roelhendriks.eu
Radioactiviteit 1 Bouw van atomen 2 Chemische reacties en kernreacties 3 Alfa-, bèta- en gammaverval 4 Halveringstijd van radioactieve stoffen 5 Activiteit van een radioactieve bron 6 Kernstraling: doordringend
Nadere informatieHfdst 1' Massa en rustenergie (Toevoeging hiervan nodig om begeleid zelfstandig opzoekwerk i.v.m. het Standaardmodel mogelijk te maken.
I. ELEKTRODYNAMICA Hfdst. 1 Lading en inwendige bouw van atomen 1 Elektronentheorie 1) Proefjes 2) Elektriciteit is zeer nauw verbonden met de inwendige bouw van atomen 2 Dieper en dieper in het atoom
Nadere informatie(a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met elkaar gemeen hebben.
Uitwerkingen HiSPARC Elementaire deeltjes C.G.N. van Veen 1 Hadronen Opdracht 1: Elementaire deeltjes worden onderverdeeld in quarks en leptonen. (a) Noem twee eigenschappen die quarks en leptonen met
Nadere informatie