- U zou geslaagd zijn als u voor het oefenexamen totaal 66 punten of meer behaalt (dus u moet minimaal 33 vragen juist beantwoorden).

Transcriptie

1 Technische Universiteit Delft Faculteit Technische Natuur Wetenschappen Reactor Instituut Delft Nationaal Centrum voor Stralingsveiligheid Afdeling Opleidingen Delft Oefenexamen 1, Stralingshygiëne deskundigheidsniveau 5A Meerkeuze vragen oefenexamen Beschikbare tijd: 100 minuten Instructies - Omcirkel de letter bij het antwoord dat naar uw mening goed / het meest juist is. - Slechts één antwoord per vraag is goed / het meest juist. - Waar niets vermeld over de bron, beschouw deze dan als een puntbron. - Het gebruik van een rekenmachine en eventueel een woordenboek is bij dit oefenexamen toegestaan. - Per goed beantwoorde vraag zou u 2 punten verdienen. - In totaal zou u 100 punten kunnen behalen met het goed beantwoorden van deze meerkeuzevragen. - U zou geslaagd zijn als u voor het oefenexamen totaal 66 punten of meer behaalt (dus u moet minimaal 33 vragen juist beantwoorden). - Op het laatste blad (12) staan de antwoorden van de meerkeuzevragen. Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

2 1. Bij welk van onderstaande vervalprocessen neemt de kernlading (Z) van het betreffende atoom toe? a) α-verval. b) β - -verval. c) elektronenvangst (electron capture). d) β + -verval Na vervalt met een halveringstijd van 15 uur. Hoe lang moet u bij benadering wachten voordat de activiteit tot 0,2% (1/500 ste ) van de beginactiviteit is gedaald? a) 30 dagen. b) 16 dagen. c) 6 dagen. d) 3 dagen. 3. Bij β - -verval is het totaal aantal kerndeeltjes in de dochterkern: a) groter dan in de moederkern. b) kleiner dan in de moederkern. c) even groot als in de moederkern. d) onafhankelijk van de moederkern. 4. Op het etiket van een ingekapselde bron staat: 60 Co, A = 333 GBq, datum: De halveringstijd van 60 Co is 5,3 jaar. Wat is de activiteit van de bron op ? a) 0 Bq. b) 42 MBq. c) 333 MBq. d) 10 GBq Een nuclide wordt gekarakteriseerd door het symbool 79 Au. Het aantal neutronen in de atoomkern bedraagt dan: a) 98. b) 119. c) 198. d) 277. Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

3 6. De massa van een atoom wordt vooral bepaald door het: a) atoomnummer. b) aantal elektronen. c) aantal neutronen. d) aantal kerndeeltjes. 7. Bij welk van de onderstaande vervalwijzen ontstaat geen ander element? a) β - -verval b) β + -verval. c) γ-verval. d) Alle bovenstaande. 8. Tussen het massagetal A, het atoomnummer Z en het aantal neutronen bestaat het volgende verband: a) A + Z = N. b) A = Z N. c) A Z = N. d) A + N = Z. 9. Een radioactieve bron heeft een activiteit van 44,410 9 Bq. De halveringstijd bedraagt 10 weken. De activiteit zal 44,410 6 Bq zijn na ongeveer: a) 100 weken. b) weken. c) 1 week. d) 400 weken. 10. α-deeltjes zijn opgebouwd uit: a) neutronen en elektronen. b) protonen en elektronen c) protonen, neutronen en elektronen. d) protonen en neutronen. 11. Een voorbeeld van deeltjesstraling is: a) remstraling. b) β + -straling. c) γ-straling. d) röntgenstraling. Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

4 12. De grootte van de gloeistroom in een röntgenbuis: a) is bepalend voor de grootte van de buisstroom, en daarmee voor de maximumenergie van de uittredende bundel. b) is bepalend voor de grootte van de buisstroom, en daarmee voor de intensiteit van de uittredende bundel. c) staat los van de dosis die de uittredende bundel een bestraalde patiënt oplevert. d) staat los van de grootte van de buisstroom. 13. De energie van de karakteristieke röntgenstraling in een röntgenbuisspectrum a) is direct gerelateerd aan het materiaal van de gebruikte anode b) is direct gerelateerd aan het materiaal van de gebruikte kathode c) is in te stellen door de buisspanning te veranderen d) wordt doorgaans weggefilterd, zonder de rest van het energiespectrum al te zeer te beïnvloeden. 14. Een 11 C-bron (β + -emitter, maximale energie 1 MeV) wordt in een perspex houder met een wanddikte van 5 mm op enige afstand boven een NaI-kristal geplaatst. De detector is aangesloten op een γ-spectrometer. Tijdens de meting wordt vooral: a) Cerenkov-straling gemeten. b) annihilatie-straling gemeten. c) remstraling gemeten. d) röntgenstraling gemeten. 15. De dracht van β - -deeltjes, afkomstig van een β - -bron, is zodanig dat deze volledig worden geabsorbeerd door 12 mm perspex. De halveringstijd van de bron is 120 dagen. Na 360 dagen kan, teneinde hetzelfde resultaat te krijgen, deze afscherming: a) worden gereduceerd tot ¾ mm. b) worden gereduceerd tot 15 mm. c) worden gereduceerd tot 4 mm. d) niet worden gereduceerd. 16. In het foton-energie gebied tussen 1,1 MeV en 1,5 MeV: a) wordt er een maximum aan remstraling door de fotonen geproduceerd. b) levert het paarvormingsproces de belangrijkste bijdrage tot de verzwakking van de straling. c) levert het Comptoneffect de belangrijkste bijdrage tot de verzwakking van de straling. d) levert het foto-effect de belangrijkste bijdrage tot de verzwakking van de straling. Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

5 17. De kans op het paarvormingsproces: a) neemt in het energiegebied van 2 tot 10 MeV toe met toenemende kernlading. b) neemt in het energiegebied van 2 tot 10 MeV af met toenemende kernlading. c) is in het energiegebied van 2 tot 10 MeV vrijwel onafhankelijk van de kernlading. d) hangt in het energiegebied van 2 tot 10 MeV niet van de kernlading af maar enkel van de energie van de straling. 18. In welk van de volgende materialen is bij volledige afremming van β - -straling van 1,7 MeV in het materiaal de productie van remstraling het geringst? a) wolfraam (Z = 74). b) lood (Z = 82). c) perspex (Z = 6). d) aluminium (Z = 13). 19. De transmissie (doorgelaten fractie) van een smalle bundel fotonenstraling door een afscherming wordt bepaald door: a) de activiteit van de bron. b) de build-up factor. c) de fotonenergie. d) de afstand van de afscherming tot de bron. 20. De dracht in lucht (ρ = 1,310-3 g/cm 3 ) van β - -deeltjes, uitgezonden door 2 MBq van het nuclide 32 P (E β, max = 1,7 MeV) bedraagt ongeveer: a) 0,85 meter. b) 1 meter. c) 6,5 meter. d) 7,7 meter. 21. Hoeveel procent van een smalle bundel gammastraling wordt geabsorbeerd in een afscherming van 3 halveringsdiktes dik aluminium? a) 12,5 % b) 33,3 % c) 75,0 % d) 87,5 %. Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

6 22. Met scintillatiedetectoren wordt ioniserende straling gemeten door: a) de straling in een fotoversterkerbuis te absorberen. b) de ionisatiestroom in een kristal te versterken. c) de warmteontwikkeling in lithiumfluoride in een elektrische stroom om te zetten. d) de lichtopbrengst in een kristal in een elektrische stroom om te zetten. 23. Een detector wordt gekalibreerd met een 36 Cl ijkbron van 37 kbq. Het teltempo van de meting bedraagt 5, cps. Een achtergrondmeting geeft 23 cps. Wat is het telrendement? a) 0,2%. b) 1,4%. c) 15%. d) 67%. 24. Het grootste meetrendement voor γ-straling heeft een: a) GM-buis. b) ionisatiekamer. c) NaI-scintillatiedetector. d) proportionele telbuis. 25. Meting van een monster levert een netto teltempo van 415 cpm op. Het telrendement van deze meting is 0,3 cpm/dpm. Wat is de activiteit van het monster in becquerel? a) 2,1 Bq. b) 23 Bq. c) 1,4 kbq. d) 83 kbq. 26. Bij het opsporen van een zoekgeraakt 60 Co bronnetje met een activiteit van 37 kbq (E β - = 0,3 MeV, E γ = 1,2 MeV) kan men het beste gebruik maken van een monitor: a) met een plastic-scintillator. b) met een GM buis. c) met een ionisatiekamer. d) met een NaI-scintillator. Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

7 27. Om de nauwkeurigheid van een activiteitsmeting van een bron met lange halveringstijd te vergroten kunnen we het beste: a) een detector met een hogere dode tijd kiezen. b) een detector met een lager telrendement kiezen. c) korter meten. d) langer meten. 28. De gray (Gy) is: a) een eenheid die uitsluitend bestemd is als maat voor de geabsorbeerde energie per kilogram in menselijk weefsel. b) een eenheid die uitsluitend bestemd is voor gebruik in de radiobiologie. c) de eenheid voor de geabsorbeerde stralingsenergie per kilogram. d) de eenheid voor het dosisequivalent in het internationale eenhedenstelsel, bestemd voor praktische stralingshygiëne ,1 Sv α-straling wordt vergeleken met 0,1 Sv β - -straling. Het risico veroorzaakt door de α- straling is: a) groter dan dat veroorzaakt door de β - -straling. b) minder groot dan dat veroorzaakt door de β - -straling. c) even groot als dat veroorzaakt door de β - -straling. d) niet te vergelijken met dat veroorzaakt door de β - -straling. 30. De stralingsweegfactor voor α-straling is: a) 1. b) 5. c) 10. d) De vroege of directe effecten, die optreden als gevolg van ioniserende straling, treden pas op bij een geabsorbeerde dosis groter dan: a) 1 mgy in een korte tijd. b) 20 mgy in een korte tijd. c) 250 mgy in een korte tijd. d) 5 Gy in een korte tijd. Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

8 32. Voorbeelden van kansgebonden effecten van straling zijn: a) kanker, leukemie en erfelijke afwijkingen. b) kanker, staar en erytheem. c) kanker, staar en erfelijke afwijkingen. d) kanker, erfelijke afwijkingen en een verzwakt immuunsysteem 33. Hieronder staan 4 biologische effecten van stralingsblootstelling genoemd. Het enige gevolg op lange termijn is: a) diarree. b) haaruitval. c) misselijkheid. d) tumorvorming. 34. Bij welke stralingsdosis zal ongeveer de helft van de mensen overlijden als gevolg van vroege effecten: a) 5 Gy bij bestraling van het gehele lichaam. b) een effectieve dosis van 50 msv bij bestraling van een willekeurig orgaan. c) 100 Gy bij bestraling van het gehele lichaam. d) een orgaan-dosis van 5 Gy bij bestraling van een willekeurig orgaan. 35. De wet schrijft bij werken met radioactiviteit onder andere limitering, optimalisering (= ALARA) en rechtvaardiging voor. Welk van de volgende maatregelen is een goed voorbeeld van het toepassen van het ALARA-principe? a) Een bronnetje van 500 kbq 60 Co (E γ = 1,3 MeV) in een loodpot bewaren. b) Een voorraad van 1 GBq 3 H (E β-,max = 0,018 MeV) achter een loodmuur te plaatsen. c) Een proef met een bron van 10 GBq 60 Co (4 msv/h op 30 cm) gedurende 2 uur in plaats van 1 uur. d) Besluiten om een proef niet met activiteit uit te voeren maar met een niet-radioactieve onderzoeksmethode wanneer dit even goed mogelijk is. 36. Bij een vergunningsaanvraag is de jaarlimiet voor de effectieve dosis van blootgestelde werknemers: a) 10 msv. b) 20 msv. c) 50 msv. d) 100 msv. Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

9 37. Wanneer een blootgestelde werknemer een effectieve jaardosis van 15 msv ontvangt, dan is dit toegestaan, mits: a) er voldaan is aan het rechtvaardigingsprincipe. b) er voldaan is aan het rechtvaardigingsprincipe èn het ALARA-principe. c) hij een klasse A blootgestelde werknemer is. d) in de vijf volgende jaren de jaardosis lager is dan 5 msv. 38. De wettelijke opleidingseisen voor mensen die beroepsmatig aan straling blootgesteld kunnen worden, staan vermeld in: a) de Kernenergiewet. b) de richtlijnen van de ICRP. c) het Besluit stralingsbescherming. d) het Besluit kerninstallaties, splijtstoffen en ertsen. 39. Voor het bewaren en stoot- en breukvast vervoeren van een hoge activiteit van een zuivere β- bron (maximale energie 1 MeV) heeft men de keuze uit verschillende mogelijkheden. Welke voldoet het beste? a) Een loden container ter dikte van de dracht met een stalen buitenwand. b) Een ijzeren container ter dikte van de dracht. c) Een aluminium container ter dikte van de dracht. d) Een perspex container ter dikte van de dracht met stalen buitenwand. 40. Aan het transport van radioactieve stoffen met activiteiten boven de vrijstellingsgrens is/zijn de volgende eis(en) gesteld: a) De auto moet voorzien zijn van waarschuwingsborden en twee brandblussers aan boord hebben. b) De chauffeur moet een vakbekwaamheidscertificaat voor het vervoeren van gevaarlijke stoffen met aantekening voor radioactieve stoffen hebben en daarnaast voldoende voorlichting en instructie over stralingsbescherming hebben gehad. c) De radioactieve stof moet zich in een deugdelijke, goedgekeurde en duidelijk bestickerde verpakking bevinden die aan de buitenzijde niet radioactief besmet is. d) Alle bovenstaande eisen worden gesteld. Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

10 41. Bij het werken met een γ-bron vergeet een blootgestelde werknemer de bron in een loodomhulling te plaatsen. De bron is een γ-straler met een energie van 0,6 MeV en een activiteit van 5 MBq. Gedurende 1 uur is hij blootgesteld op een afstand van 60 cm van de bron. Als gevolg hiervan ontvangt hij bij benadering een equivalente dosis van: a) 0,25 µsv. b) 2,5 µsv. c) 40 µsv. d) 125 µsv. 42. Bij halveren van de afstand en tegelijkertijd plaatsen van 1 halveringsdikte afschermingsmateriaal tussen de detector en de γ-bron wordt de gemeten stralingsintensiteit: a) 2 maal zo groot. b) 2 maal zo klein. c) 4 maal zo groot. d) niet anders. 43. De geabsorbeerde dosis, veroorzaakt door een γ-bron van 20 GBq, opgeborgen in een loodpot (d 1/2 = 2 cm) van 4 cm dik, op 70 cm afstand van de bron, gedurende 20 minuten werk, is a) 0,6 mgy b) 1,4 mgy c) 3,3 mgy d) 30 mgy 44. Hoe hoog is het dosistempo op 4,5 meter afstand van een γ-stralende 2,0 GBq 85 Kr bron? (Γ = 7, Gym 2 Bq -1 h -1, E γ = 0,514 MeV, ρ lucht = 1,310-3 g/cm 2 ). a) 0 µgy/h. b) 3,7 µgy/h. c) 7,1 µgy/h. d) 32 µgy/h. 45. Een puntvormige bron van 1 MBq zowel γ-straling (E = 1 MeV) als β -straling (E β,max = 2 MeV). Elke desintegratie worden beide stralingssoorten uitgezonden. Wat is bij benadering de verhouding van de dosistempi als gevolg van de γ- en β-straling op 10 meter afstand van deze bron? De dichtheid van lucht is 1,310-3 g/cm 3. a) 5:1 b) 1:50 c) 1:0 d) 1:100 Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

11 46. Een vrij stralende γ-bron geeft op 1 meter afstand van deze bron een geabsorbeerd dosistempo van 280 µgy/h. Een dosistempo van 0,7 µgy/h komt voor op een afstand van: a) 20 meter b) 40 meter c) 200 meter d) 400 meter 47. Welke van onderstaande formules is NIET van toepassing op γ-bronnen? a) 1 A( t ) = A(0) 2 t T 1 / 2 b) D [ µ Gy/h] = 2 A [MBq] op 30 cm afstand. Γ A c) D =. 2 r d) R [cm] 0, 5 E [MeV] max =. 3. ρ [g/cm ] 48. De ordegrootte van de gemiddelde effectieve jaardosis (bovenop de normale achtergrond) van de blootgestelde werknemers in Nederland is: a) enkele nsv. b) enkele tientallen tot honderden µsv. c) circa 2,5 msv. d) tussen 5 en 15 msv. 49. Op een afstand van 2 meter van een 32 P bron (E β,max = 1,7 MeV) met een activiteit van 10 MBq is het equivalente dosistempo: a) 0 µgy/h. b) 0,45 µsv/h. c) 1 mgy/h. d) 22,5 µsv/h. 50. Een röntgentoestel zonder filter is ingesteld op een buisspanning van 100 kv en een buisstroom van 4 ma. Het dosistempo in de bundel bedraagt 80 mgy min 1 op 1 meter afstand. In welke van onderstaande situaties is het dosistempo in de bundel (bij benadering) 20 mgy min 1? a) Bij verlaging van de buisspanning naar 50 kv. b) Bij verlaging van de buisstroom naar 1 ma. c) Bij vergroten van de afstand naar 2 meter. d) Bij alledrie de bovenstaande situaties. Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A

12 Antwoorden oefenexamen 1 (voor niveau 5A): 1. b 26. d 2. c 27. d 3. c 28. c 4. d 29. c 5. b 30. d 6. d 31. c 7. c 32. a 8. c 33. d 9. a 34. a 10. d 35. a 11. b 36. b 12. b 37. b 13. a 38. c 14. b 39. d 15. d 40. d 16. c 41. b 17. a 42. a 18. c 43. a 19. c 44. c 20. c 45. c 21. d 46. a 22. d 47. d 23. c 48. b 24. c 49. d 25. b 50. d Oefenexamen 1, Cursus Stralingshygiëne Niveau 5A