veranderen Pijn: alleen medicijnen? 2 pijnsystemen Pijn???? Plaats. B nnenste:. Emotie. Cognitie. PÜngeheug n

Transcriptie

1 veranderen Pijn: alleen medicijnen? Dan is lijden een last. ldrytu ffid Frrrw _!!!E.c! 0& PaulSmlt, HospicÈarts De Spreng 2 pijnsystemen o Buitenste: o,,4u,'. Plaats. B nnenste:. Emotie. Cognitie. PÜngeheug n Pijn????. vraag er naar Pünanamnese VAS(schaall-10) o Observeer. PACSLAC.D. Tijdens de zorg. Brj activiteiten. "Als ze maar geen pijn hoeft te lijden" o "Tegenwoordig hoeft toch niemand meer pijn te lijden?" 1

2 Dame Cicely Saunders!. Lichamelijke pijn: ziekte o Totale Pijn: o Emotionele pijn: gevoelens van afhankelijkheid, eenzaamheid, angst. o Sociale pijn: angst en zorgen overgezinsleden, geld, huishouden etc. o Spirituele pijn: vedangen naar geborgenheid en zngevrng Pijnmodel van Loeser Lichamel jke bepêrking Autonomie/zorg Communicâtiê Medische zlekte, behandelins Soc ale aspecten Psych sche persoonlükhe d depressie Spirituele aspecten Spir tuele aspecten L efde lnt miteit Autonomie/Zoí Eruar ngen n Het verleden Communicatie Woedê Commun catie 2

3 Lichamel jke beperk ng Psychische persoonli.ikheid, depress e Sociale aspecten Spir tuele aspecten Autonomie/Zorg Lichamelûke beperking Psychische persoonl jkheid, depressie Sociale aspecten Spirituele aspecten Autonom e/zorg lnt miteit Eruaringen het verleden Communicat e Woede Eryaringen het verleden Woede Medische Z ekte, Med sche Ziekte, Hr Albers. Necrose linker voet waarvoor gedotterd. Zeer ernst g hartfalen. Operatie zeer riskant en n et gewenst. Palliat ef beleid afgesproken Hr. Albers. Wat geeft h j zelf aan:. PÜn voet;. Kloppend, drukkend. Straalt uit naar het onderbeen: "electr citeitsdraad", schietend, brandend. Zorgen over"de dag des oordeels" o Levendigedromen Hr Albers o Watgeven anderen aan;. Naasten: vragen om sedatie. Zorg:. voortdurend klagen over pijn o Onhebbelijk. Wilerg snel zijn ZN medicat e. Alleen op zijn kamer. Wachtend op de dood Hr Albers o Waar heeft meneer het meeste last van? PIJN!! 3

4 De pijn o Pijn linkervoet. Kloppend, drukkend. Straaltuit naarhetonderbeen:schietend, brandend. Wordt erger door:. Vooral 's nachts en als h j alleen is Lichamelijk wel bevinden. Lichamelüke cond t e. Zeerernstighartfalen. Bedlegerig. Beleid tot nu toe:. Med catie Psychosociaa I wel bevi nden Woonomstandigheden: verpleeghuis o Vindt dat hij te lang moet wachten.. Steun: onbekend e lnvloed van het probleem. Groot; is eronhebbelijk van, klaagt bü de dokter Psychosociaa I wel bevi nden. Stemming: onhebbelijk als hij alleen is. ig.. Dw ngende persoonlijkheid, voortdurend controle willen hebben o Cognitie: goed. Andere invloeden o Diverse familieleden verloren door darmkanker. o Zoon net " vrij" van kanker verklaard Spiritueel wel bevinden. Erg gelovig: iedere dag naar de kerk Erge zorgen over "de dag des oordeels" o Gesprekken met geestelijk verzorger Lichamel jke beperking Psychische persoonlükhe d, depressie Sociale aspecten Spir tuele aspecten Autonom e/zorg Intimiteit Eruar ngen het verleden Commun câtie Woede Medische Ziekle, 4

5 Samenvattend o Pijn linker voet, uitstralend naar het onderbeen, als gevolg van necrose. o GemengdeweefseFen zenuwpijn o Wordt erger beleefd als hij alleen is o Bang, dwingende persoonlijkheid o Erg gelovig; zorgen over "dag des oordeels" o Darmkanker in de familie. Wat wil je bereiken:. Pünbestrijding: VAS <? o Eegeleiding angsugeloof. Met wie ga je overleggen:. Arts. Activiteitenbegele ding. Collega's o Geestelijk vezorger Overleg. Wat wil je vragen:. Medicatie. Afteiding. Begeleiding Overleg Soorten pijn o Weefselprjn = nociceptieve pijn. Door weefselbeschadiging o Dof, borend, krampend, drukkend. o Soms scherp stekend of kloppend. o Vaak op één plaats. Soorten pijn o Zenuwpijn = neuropathische p jn. Doorzenuwbeschadiging. Brandend, schietend, stekend o Plaats afhankelíjk van de beschadigde zenuw o Vaak ook gevoelsstoorn ssen. Verminderd gevoel. ïntelingen. Versterkte pijnsensatie. Pijnlijke huid bij aanraking Pijn: kan het beter? o Onvoldoende signaleren van pijn o Onvoldoende behandelen van pijn 5

6 Problemen in de behandeling van pijn o Pijn is een subjectieve ervar ng o M svattingen over pijn en pijnbestrijding o Slechte communicatie tussen patienten, vezorgenden/verplegenden en artsen Pijn Hoeveel pijn hebben ouderen?. Die zich kunnen uiten. Die zich niet kunnen uiten o Onvoldoende pijnbestr jding Uitkomst:. 6 op de 10 bewoners in verpleeg- en verzorgingshuizen hebben pijn o Hiervan heeft meer dan de helft geen pijnbestrùding! o 3-4 op de 10 bewoners kunnen de pijn niet zelf aangeven! Weefselpijn. Warmte: vooral bij oppervfakkige pijn. o Pittenzak/'kruik", hotpack, paraffìneplakken o lnfrarood. Warme douche, Wa m aankleden. Pas op: gestoorde temperatuurszin. Niet b j: acute ontstekingen, ledemaat met lymfoedeem, bestralingsgebied, op of bü fentanylpleisters o Massage Weefselpijn Weefselpijn, medicatie o Orale of transdermale toediening heeft de voorkeur o Ontspanningsoefeningen. Ademhalingsoefeningen (fysiotherapeut). Fysieke activ teit (ñ/siotherapeut). Cognitieve activiteit (psycholoog). Recreatieve act viteit (AB-er). Afleiding o Preventief! o Liefst vaste toedien ngstuden o Liefst geen combinatiepreparaten o

7 Weefselpijn, medicatie o Pijnstillingsladder volgens de WHO. Stap 1: paracetamol, NSAID. Stap 2: '1 + ruak opiaat (codeine, tramadol). Stap 3: 1 + sterk opiaat fentanyl etc ) o Stap 2 wordt vaak overgeslagen Weefselpijn, med icatie. Paracetamol 4 dd mg. o NSAID's: diclofenac, ibuprofen etc. Kunnen goed gecombineerd met opiaten. l\rlaagproblemen: bescherming. Verminderde stolling. Nierfunctiestoomissen, vochtvasthouden, oedeem. Luchtwegvemauwing Weefselpijn, medicatie o Opioiden. Snelwerkend:. morfìne drank (Oramorph), zetpillen, s c, i v. Oxycodon (Oxynorm) caps of drank. Fentanylampullen or, s c, v, "lolly" (Actiq), neusspray Weefsel pijn, medicatie. opioiden Langwerkend:. Morfine slow release (MS Contin). Oxycodon slow release (Oxycontin). Fentanyl pleister (Duroges c). Buprenorf ne (Transtec, Butrans) l ( Morfine o Er is geen maximale dosering Morfine test e Ademdepressie (uiterst zelden) o Obstipatie o M sselijkheid en braken o Sufheid. Droge mond, urineretentie, jeuk o Delier 7

8 Morfine: misverstanden o Gewenning: "steeds meer nodig". Verslaving. Lichamelüke afhankelijkheid. "Als ie moline krijgt ga je dood" Zenuwpijn. Warmte/koude methode. TENS (elektrotherapie). Medicinale crème (capsaicine) Zenuwpijn; medicatie o Tramadol (Tramal) o Amitryptiline (Tryptizol). Carbamazepine (Tegretol) o Gabapentine, pregabalin (Neuront n, Lyr ca) o Methadon, esketamine, clonidine: voorde expert "Als zij maar geen pijn hoeft te lijden". Zoveel meerdan "au". Sterven in waardigheid Heengaan in vrede Tegenwoordig hoeft iemand toch geen pijn meer te lijden? o Tegen pijn in de ziel helpt geen morfine o Maar aandacht en liefde misschien wel. En dat noemen we: palliatieve zorg I

9 ' V-tl,ìj( tl', '1rrir1 )ì./, rr)!ti[) r" \ t/r1.,ìril.r( ll lll. : ),rr 'il 'rir r l( t(ll ('rl.r'r 'll(tr )rr,r'ltll( ri('l,ll l 'rr, rl i r I V{\(ì, lr' )ll 'lrr 'lr'l.)llr lrrlrrl r ell.,(( rr'r l ll r, ;\(',(' rjr)/( (r ' rl\/ t' 1I il)r r\r) ì!: rrrr 'ilr llt r!lrtlllr,/!ll' ( l lc(l(,r lì('r il: li)vr il rl t,rl ltr I, rr,, IIj, I il,tit )(l r- I r\t 'r ' r lorrr - t itr r \r ll,tt ttr i t\1/i,' I llì(ìr lr"'rr l(l rr('1lr I