Pathologie Martini Ziekenhuis Groningen. Jaarverslag 2013

Transcriptie

1 Pathologie Martini Ziekenhuis Groningen Jaarverslag 2013 Jaarverslag 2012

2 Inhoud 1 Voorwoord Afdeling Pathologie Personeel Organogram Pathologie Personeelsmutaties Jubilea Overlegstructuren Veiligheid, Milieu en Arbeidsomstandigheden Ziekteverzuim Arbo en Milieu Automatisering- en informatiesystemen Investeringen Bouwkundige voorzieningen Materiële investeringen Apparatuur Boeken Tijdschriften ICT Patiëntenzorg Ontwikkeling productie Verrichtingen histologie Verrichtingen histologie voor het Martini Ziekenhuis Verrichtingen histologie voor het Wilhelmina Ziekenhuis Histologische verrichtingen voor de eerstelijn Relatie tussen histologische verrichtingen en werkbelasting: cassettes Relatie tussen histologische verrichtingen en werkbelasting: microscopische preparaten Histochemische bepalingen Immunohistochemie Moleculaire diagnostiek Vriescoupediagnostiek Verrichtingen cytologie Verrichtingen algemene cytologie voor het Martini Ziekenhuis Verrichtingen algemene cytologie voor het Wilhelmina Ziekenhuis Cytochemische kleuringen Gynaecologische cytologie Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker Indicatie cervixcytologie Hoog risico Humaan Papilloma Virus-bepaling (Hr-HPV) Obducties (post mortaal onderzoek) Kwaliteitsindicatoren Verwerkingstermijnen Histologie Martini Ziekenhuis Histologie Wilhelmina Ziekenhuis Assen Histologie eerstelijn Cytologie Martini Ziekenhuis Cytologie Wilhelmina Ziekenhuis Assen Cervixcytologie 2013 (Indicatie en Bevolkingsonderzoek (BVO) Obducties Intercollegiale toetsing Multidisciplinaire patiëntbesprekingen Externe revisies Consulten Panels Kwaliteitsindicatoren Oncologie Jaarverslag

3 5.3.1 Mamma carcinoom Colon en rectum resecties wegens maligniteit Histologische en cytologische follow-up Kwaliteit vriescoupediagnostiek Follow-up mamma punctie cytologie Follow-up cervix cytologie Externe kwaliteitstoetsing Besprekingen in het kader van kwaliteit Kwaliteitsprojecten en visitatie Besprekingen Pathologie Klachten/foutenregistratie Externe signaleringen Melding Incidenten Patiëntenzorg (MIP) en externe klachten Niet patiëntgerelateerde meldingen Arbo-meldingen Opleidingen B-opleiding Pathologie Opleiding arts-assistenten andere disciplines Stagiaires histologie/cytologie Coassistenten Pathologie Lidmaatschappen / commissies / bestuurswerkzaamheden / Publicaties Jaarverslag

4 1 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2013 van de afdeling Pathologie van het Martini Ziekenhuis, hierin kunt u overzichtelijk alle activiteiten met betrekking tot onze dienstverlening voor het Martini Ziekenhuis (MZH), het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA) en een groot aantal huisartspraktijken in de provincies Groningen en Drenthe terugvinden. In 2013 zijn er grote inspanningen geleverd ten behoeve van het verder implementeren van het kwaliteitssysteem. In maart heeft de externe audit van de CCKL plaatsgevonden. Na het afronden van het verbeterplan heeft dit in maart 2014 geresulteerd in het behalen van de CCKL-accreditatie. In 2012 werd een start gemaakt met het onderzoeken van een mogelijke verregaande samenwerking met de klinische pathologie van de Stichting Samenwerking Ziekenhuizen Oost Groningen (SSZOG), die de pathologie diagnostiek verzorgt voor de Ommelander Ziekenhuis Groep (Delfzijl en Winschoten) en het Refaja Ziekenhuis Stadskanaal. In december 2013 hebben de Raden van Bestuur een definitief akkoord gegeven. In 2013 zijn onze gezamenlijke activiteiten geïntensiveerd met o.a. gezamenlijke refereeravonden van de staf pathologen en worden labprocessen al op elkaar afgestemd. Medio 2015 wordt verwacht een nieuw pathologie laboratorium, gehuisvest binnen het Martini Ziekenhuis, in gebruik te nemen. In 2013 is een start gemaakt met een regionaal platform waarin de pathologie afdelingen uit de regio Groningen, Drenthe en Friesland zijn vertegenwoordigd teneinde de continuïteit en kwaliteit te waarborgen in de toekomst door optimale samenwerking; Pathologie Netwerk Noord Nederland (PNNL). De staf pathologie is actief betrokken binnen de organisatie van het Martini Ziekenhuis; zo vervult dr. A.Tiebosch de functie voorzitter Medische Staf en zijn diverse stafleden actief in diverse commissies. In 2013 heeft de eerste AIOS Pathologie een deel van haar opleiding in het kader van de B-opleiding met succes in ons laboratorium afgerond. In 2013 zijn in dienst getreden: mw. M. Guikema, histologisch analist en mw. J.H. Kroeze, medisch secretaresse. Tot de staf pathologen zijn toegetreden mw. B. van Bemmel, patholoog en dr. S.H. de Haas, patholoog. Aanvankelijk zijn beiden gedetacheerd bij de SSZOG Klinische Pathologie in Winschoten, vanaf 1 oktober is mw. Van Bemmel binnen de Pathologie in het MZH werkzaam. Op 31 december 2013 nam A.D. Groote, patholoog, afscheid in verband met de pensioen gerechtigde leeftijd. In dit kader werd er een speciale Noordelijk Pathologen Meeting georganiseerd. Dankzij de inzet van alle medewerkers van de afdeling is het laboratorium volop in beweging en op de toekomst voorbereid. Groningen, Mw. dr. Hannie Sietsma, patholoog Hoofd Pathologie Jaarverslag

5 2 Afdeling Pathologie 2.1 Personeel Op de afdeling Pathologie werkten eind medewerkers (exclusief staf pathologen, exclusief detachering), samen 25,6 fte. De afdeling kenmerkt zich al een aantal jaren door een relatief hoge leeftijd (in 2013 gemiddelde van 45 jaar) en door medewerkers met een relatief lang dienstverband bij het MZH (in 2013 gemiddeld 18 jaar). Geslacht Aantal % Man 9 28,1% Vrouw 23 71,9% Totaal ,0% Dienstjaren Aantal % ,9% ,4% ,4% ,4% ,3% ,0% 30> 6 18,8% Totaal ,0% Leeftijdscategorie Aantal % ,4% ,8% ,6% ,0% ,5% ,8% Totaal ,0% Tabel 2. 1 Jaarverslag

6 2.1.1 Organogram Pathologie Medisch en Organisatorisch Manager Pathologie mw. dr.h. Sietsma Pathologen 5,8 Fte (excl. dr. S.de Haas) mw. B. van Bemmel mw. dr. N. de Boer A. Groote mw. I. Kruithof mw. M. van Oven mw. dr. H. Sietsma dr. A. Tiebosch mw. dr. J. van der Wal ICT-er 0,2 Fte A. Mensen KF / man. ass. 1,0 Fte mw. B. Vierdag mw. S. de Groot Unithoofd 0,8 Fte Histologie-analisten 13,6 Fte mw. J. Bisperink mw. B. Geelo A. Goelamhaider, coördinator Mw. M. Guikema A. van Hattem mw. L. Jansen mw. A. Kok G. Latuheru R. Liem E. Mensinga B. Rosing mw. I. Suk mw. A. Thijs B. Vaatstra mw. T. Viëtor Cytologie analisten 5,1 Fte W. Bleeker mw. N. Broekmans mw. M. Fransens mw. P. Hollanders mw. E. Noord, coördinator mw. M. Pasman A. Wiersma Cytotechniek / Ontvangst 2,2 Fte mw. M. Hogen Esch mw. M. Pot mw. S. Voogd Secretariaat 3,1 Fte mw. C. Bosman mw. H. Brontsema (ook ontvangst) Mw. J. Kroeze (ook ontvangst) mw. S. van der Veen (ook ontvangst) mw. S. Woldenga (ook ontvangst) Jaarverslag

7 2.1.2 Personeelsmutaties In dienst Mw. M.M. Guikema, histologisch analist, in dienst per 1 juli 2013 Mw. J.H. Kroeze-Wubs, medisch secretaresse, bij de afdeling pathologie in dienst per 16 september 2013, bij het MZH in dienst per Dr. S.H. de Haas, patholoog, in dienst per 1 april 2013 en gedetacheerd bij het SSZOG Pathologie Winschoten. Mw. B. Bemmel, patholoog, in dienst per 1 juni 2013 en tot 1 oktober 2013 gedetacheerd bij SZOG Pathologie Winschoten Uit dienst Mw. M. de Busschere, histologisch analist, uit dienst per 1 april 2013 A.D. Groote, patholoog, uit dienst per Jubilea Mw. M. Fransens-Feiken vierde in 2013 haar 12,5 jarig jubileum en mw. A.H Thijs-Ipema vierde haar 25 jarig jubileum. 2.2 Overlegstructuren Pathologie Frequentie Deelnemers Pathologenoverleg maandelijks Pathologen Coördinatorenoverleg maandelijks afdelingshoofd, unithoofd, unitcoördinatoren, kwaliteitsfunctionaris Werkoverleg Cytologie maandelijks unithoofd, unit coördinator, cytologisch analisten, onderzoekslaboranten Werkoverleg Histologie/Immunologie maandelijks unithoofd, unit coördinator, histologisch en immunologisch analisten Werkoverleg Secretariaat maandelijks unithoofd, secretaresses en onderzoekslaboranten Afstemmingsoverleg 2-wekelijks afdelingshoofd en unithoofd Afstemmingsoverleg 2-wekelijks afdelingshoofd en kwaliteitsfunctionaris Afstemmingsoverleg 2-wekelijks unithoofd en kwaliteitsfunctionaris Arbo-commissie Pathologie 2-maandelijks cytologisch en histologisch analist, unithoofd, kwaliteitsfunctionaris, Tabel 2. 2 Jaarverslag

8 Kwaliteitszorg Frequentie Deelnemers Ochtendrapport dagelijks pathologen Protocol- / kwaliteitbespreking pathologen maandelijks pathologen Coupe- / themabespreking 2x in 2013 cytologie / pathologen Ziekenhuisbreed frequentie wie Ziekenhuisberaad maandelijks mw. dr. H. Sietsma Kernstafvergadering maandelijks dr. A. Tiebosch (voorzitter Med. Staf) mw. dr. H. Sietsma (vertegenwoordiger Pathologie) Bedrijfs Economisch Advies maandelijks mw. dr. H. Sietsma/ mw. S. de Groot Inkoop maandelijks mw. S. de Groot P&O maandelijks mw. S. de Groot RvB kwartaal mw. dr. H. Sietsma ICT jaarlijks mw. dr. H. Sietsma Tabel Veiligheid, Milieu en Arbeidsomstandigheden Ziekteverzuim Het ziekteverzuim is op een afdeling met een relatief kleine formatie sterk fluctuerend en een beperkte maat voor de arbeidskwaliteit binnen de afdeling Pathologie (1 e ziektejaar excl. zwangerschapsverlof). Het terugdringen van het kortdurend frequent ziekteverzuim blijft een belangrijk aandachtspunt. Ziekteverzuim Verzuimpercentage. Pathologie 2,17 3,17 2,93 Verzuimpercentage. Ziekenhuis 3,93 4,26 4,83 Meldingsfrequentie Pathologie 1,58 1,49 2,15 Tabel Arbo en Milieu Op de afdeling zijn twee medewerkers die de cursus bedrijfshulpverlening hebben gevolgd en de kennis hiervan bijhouden. Elk jaar moeten alle medewerkers de digitale cursus Kleine blusmiddelen volgen. De samenstelling van de Arbo en Milieu commissie is gewijzigd, het unithoofd, de kwaliteitsfunctionaris en een analist van histologie en cytologie nemen deel aan het overleg. Er wordt twee maandelijks vergaderd. De punten vanuit de Arbo en Milieu commissie worden besproken in de diverse werkoverleggen en het coördinatorenoverleg. Jaarverslag

9 2.4 Automatisering- en informatiesystemen De afdeling Pathologie maakt gebruik van het uniforme decentrale Palga-systeem (U-DPS) als voornaamste informatiesysteem. U-DPS is het leidende systeem en vormt de basis van de informatisering- en automatiseringsprocessen van de afdeling. Het U-DPS is via een VPN-verbinding verbonden met de landelijke Palga databanken. Het U-DPS is gekoppeld met het ziekenhuisinformatiesysteem ChipSoft via HL-7 koppelingen voor het ophalen van de NAW-gegevens van patiënten, het versturen van geautoriseerde pathologie-uitslagen en een koppeling met het facturatie- en registratiesysteem. Via een VPN-verbinding is het U-DPS verbonden met het ziekenhuisinformatiesysteem van het Wilhelmina Ziekenhuis te Assen (ChipSoft) met identieke koppelingen voor NAW-gegevens, uitslagen, facturatie en registratie. Uitslagen voor huisartsen worden als een EDIFACT-bericht elektronisch verzonden van U-DPS via het Martini Ziekenhuis naar Stichting GERRIT. Deze distribueert de gegevens via o.a. Zorgmail naar een individuele huisarts of huisartsenpraktijk. Ten behoeve van de processen in het laboratorium is het U-DPS verbonden met het Laboratorium Managementinformatie Systeem (LMS) van de firma Finalist. In het LMS worden de inzendingen geregistreerd en geïdentificeerd door middel van barcodering. Hierdoor is het diagnostische materiaal tijdens de verschillende processen in het laboratorium te volgen en altijd traceerbaar. Het LMS is ook gekoppeld met de automatische immunostainer (Dakolink) en specialstainer (Artisan). De pathologen en analisten maken voor de verslaglegging gebruik van digitale spraakherkenningsoftware van G2speech B.V. (Medispeech). Ook deze spraakherkenningsoftware is gekoppeld aan het U- DPS. Macroscopische en microscopische beelden, gescande aanvraagformulieren en uitslagen van revisies, consulten en extern uitbesteed onderzoek, worden opgeslagen in het beeldarchief via RVC. Jaarverslag

10 3. Investeringen 3.1 Bouwkundige voorzieningen De RVE Pathologie is gevestigd op de vijfde verdieping van het Martini Ziekenhuis. In 2013 zijn geen grote bouwkundige aanpassingen gedaan behoudens de toegang tot het laboratorium afgesloten en deze geregeld middels kaartleessysteem en bel. 3.2 Materiële investeringen In 2013 is de keuze gemaakt om over te stappen van het zelf samenstellen van de fixatievloeistof Davidson naar een Ready To Use variant. Deze keuze is om arbotechnische redenen gemaakt Apparatuur In 2013 is aangeschaft: Voor de obductieruimte: een weegschaal Voor de uitsnijkamer: een camera Boeken In 2013 zijn via het persoonsgebonden budget van de pathologen meerdere boeken aangeschaft Tijdschriften Via het webportaal van de Leerhuis bibliotheek van het Martini Ziekenhuis is de catalogus te doorzoeken. Er zijn meer dan 1200 toegangsmogelijkheden tot websites van organisaties, databanken, e-books, e- journals en andere elektronische bronnen. De bibliotheek heeft o.a. een elektronisch abonnement op enkele specifieke pathologietijdschriften waaronder: American Journal of Surgical Pathology Histopathology Journal of Clinical Pathology The Journal of Pathology Virchows Archiv Per 2012 is geheel overgegaan op digitale tijdschriften die voor alle medewerkers toegankelijk zijn via het webportaal van het ziekenhuis ICT In 2013 heeft er een update plaatsgevonden in het LMS (laboratorium management systeem). Daarnaast is het software pakket uitgebreid met LMS report en Magna View waarin de laboratoriumprocessen en de PALGA gegevens beter en overzichtelijker worden weergegeven.. In 2013 werd de proefopstelling Collibio Hamamatsu, waarin digitale beelden en verslaglegging van histologische onderzoeken kunnen worden verstuurd naar en van het UMCG ter beoordeling revisies, verder doorontwikkeld, In dit traject ondervonden beide laboratoria diverse ICT-technische problemen die voor ernstige vertraging zorgden. Jaarverslag

11 4. Patiëntenzorg De pathologen oefenen het specialisme in principe in zijn volle omvang uit, echter het vakgebied is opgesplitst in aandachtsgebieden waarin de diagnostiek mbt de aandachtsgebieden (o.a. grote oncologische resectiepreparaten) en de daarmee samenhangende klinische besprekingen worden geconcentreerd bij een aantal pathologen. Deze pathologen zijn verantwoordelijk voor het maken en onderhouden van protocollen en het bijhouden van de professionele ontwikkelingen binnen het deelgebied, en dienen als contactpersonen voor de kliniek. Dit versterkt de intercollegiale professionaliteit, vergroot de herkenbaarheid van de pathologie voor de aanvragende specialismen en leidt tot verhoging van de efficiëntie in het diagnostische proces. Aandachtsgebied Dermatologie Endocrinologie Maag-Darm-Leverziekten Gynaecologie Hematologie Hoofd/hals Lever Longen Mamma Neuro Nier incl. IF Obductie foetus/neonaten Obductie volwassenen Urologie Weke delen Tabel 4. 1 Pathologen mw I. Kruithof / A.D. Groote mw. dr. J.E. van der Wal / A.D. Groote dr. A.T.M.G. Tiebosch / mw. dr. H. Sietsma mw. M.W. van Oven / mw. dr. N.K. de Boer mw. dr. N.K. de Boer / mw. dr. H. Sietsma mw. dr. J.E. van der Wal / mw I. Kruithof dr. A.T.M.G. Tiebosch / mw. dr. H. Sietsma mw. dr. H. Sietsma / mw. dr. J.E. van der Wal A.D. Groote / mw I. Kruithof / mw. M.W. van Oven / mw. B. van Bemmel (vanaf ) A.D. Groote / mw. dr. J.E. van der Wal / mw. B. van Bemmel (vanaf ) dr. A.T.M.G. Tiebosch / UMCG bij afwezigheid en spoed uitbesteed onderzoek aan UMCG dr. A.T.M.G. Tiebosch / A.D. Groote / mw. I. Kruithof / mw. B. van Bemmel (vanaf ) mw. dr. J.E. van der Wal / mw. dr. N.K. de Boer / mw. B. van Bemmel (vanaf ) mw. dr. N.K. de Boer, mw. M.W. van Oven 4.1 Ontwikkeling productie Het aantal verrichtingen is in 2013 ten opzichte van 2012 met 3,4% toegenomen. Opvallend is de stijging van immunologie verrichtingen, 13%. Jaarverslag

12 Onderstaande tabel geeft de productie van de afgelopen drie jaar weer. Verrichtingen Histologie MZH WZA Eerstelijn / instellingen Totaal Immunologie MZH WZA Eerstelijn / instellingen Totaal Niet gynaecologische cytologie MZH WZA Eerstelijn / instellingen Totaal Cervixcytologie medische indicatie MZH WZA Eerstelijn / instellingen Totaal Bevolkingsonderzoek cervix Totaal Jaarverslag

13 Moleculaire technieken eenvoudig MZH WZA Eerstelijn / instellingen Totaal Moleculaire technieken complex MZH WZA Eerstelijn 1 4 Totaal Obductie Volwassenen MZH WZA Eerstelijn Subtotaal Obductie Perinataal / Vroeg foetaal MZH WZA Subtotaal Totaal Tabel 4. 2 De ontwikkeling van de productie kan het best gerelateerd worden aan NZA-eenheden. Hierdoor kan, op basis van het standaard NZA-tarief en de relatieve weging van de diverse onderzoeken, zowel voor de kosten als voor de inzet van pathologen, een goed inzicht verkregen worden in de productie van de RVE Pathologie CTG-eenheden obv honorariumtarief CTG-eenheden obv kostentarief Tabel 4. 3 Jaarverslag

14 4.2 Verrichtingen histologie Verrichtingen histologie voor het Martini Ziekenhuis Het totale aantal verrichtingen voor het Martini Ziekenhuis is over het algemeen stabiel ten opzichte van Opvallend hierin is een relatieve stijging van het aantal verrichtingen voor de dermatologie (5,8%) en de MDL-ziekten (18,7%). Aanvragend specialisme Martini Ziekenhuis Cardiologie Chirurgie Dermatologie Maag-, Darm-, Leverziekten Gynaecologie Intensive Care Interne Geneeskunde Keel-, Neus-, Oorheelkunde Kindergeneeskunde Longgeneeskunde Mond-, Kaak-, Aangezichtschirurgie Neurochirurgie Neurologie Oogheelkunde Orthopedie Patholoog 12 Plastische Chirurgie Radiotherapie Revalidatiearts Reumatologie Urologie Radiologie 5 Totaal Tabel 4. 4 Jaarverslag

15 4.2.2 Verrichtingen histologie voor het Wilhelmina Ziekenhuis Onderstaande tabel toont de verrichtingen voor de diverse inzendende specialismen van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Ten opzichte van 2012 is er in 2013 een stijging van het aantal verrichtingen van 4,4%, met name is er een stijging van het aantal verrichtingen voor de dermatologie met 7%, voor de interne geneeskunde van 7% en voor de longgeneeskunde van 25%. Aanvragend specialisme Wilhelmina Ziekenhuis Assen Cardiologie 1-1 Chirurgie Dermatologie Gastro-enterologie Gynaecologie Interne Geneeskunde Kaakchirurgie Keel-Neus-Oorheelkunde Kindergeneeskunde 3-5 Longgeneeskunde Neurologie Oogheelkunde Orthopedie Radiologie 2-1 Reumatologie 1 1 Revalidatie 2 1 Urologie Totaal Tabel Histologische verrichtingen voor de eerstelijn De RVE Pathologie heeft een uitgebreid programma, gericht op het faciliteren, optimaal organiseren en veilig transporteren van patiëntmateriaal voor de eerstelijndiagnostiek. In totaal participeren in huisartsen/instellingen in de provincies Groningen en Drenthe in het huisartsenprogramma. In 2013 is het aantal verrichtingen voor huisartsen toegenomen met 705 (9,5%). Huisartsen Histologische verrichtingen Totaal aantal histologische verrichtingen Aandeel huisartsendiagnostiek 24% 22% 23% Tabel 4. 6 Jaarverslag

16 4.2.4 Relatie tussen histologische verrichtingen en werkbelasting: cassettes De werkbelasting die samenhangt met de histologische verrichtingen wordt slechts deels bepaald door de eerder genoemde inzendingen. Een inzending is gedefinieerd als een inzending van één patiënt in verband met één ziekte op één bepaalde dag. Deze kan dus sterk variëren van een klein biopt tot bijvoorbeeld een totale maagresectie met lymfeklieren. Ook in de gewogen CTG verrichtingen wordt hierin overigens geen onderscheid gemaakt. Al deze verschillende inzendingen worden in het laboratorium histologisch bewerkt. In het kader van deze bewerking wordt weefsel ingebed in paraffine (cassettes). Het aantal bewerkte cassettes is dus een andere maat voor de werkbelasting. De afgelopen jaren is er sprake van een stijging van het aantal cassettes, en geringe stijging van aantal cassettes per inzending Aantal histologische onderzoeken Aantal cassettes Aantal cassettes per onderzoek Tabel ,8 2,8 2,6 In 2013 worden bij een beperkt deel (in ,2%) van het aantal inzendingen, vrijwel uitsluitend grote chirurgische resectiepreparaten, meer dan 5 weefselcassettes gemaakt. Deze 11,2% van de inzendingen leidt tot 45,1% van het totale aantal te bewerken cassettes op het laboratorium voor histologie Relatie tussen histologische verrichtingen en werkbelasting: microscopische preparaten Van de weefselcassettes worden op het laboratorium voor histologie microscopische coupes gesneden. Het aantal coupes is slechts gedeeltelijk afhankelijk van het aantal cassettes. Bij een ingewikkeldere vraagstelling kan de patholoog niet volstaan met één microscopische coupe per cassette. Onderzoek op meer niveaus, extra kleuringen - zowel histochemisch als immunohistochemisch - kunnen noodzakelijk zijn om tot een weefseldiagnose te komen Aantal histologische onderzoeken Aantal histologie coupes Aantal coupes per onderzoek Tabel ,1 4 3,7 In 2013 worden bij een beperkt deel van het aantal inzendingen (in ,3 %, in ,8%) meer dan 7 coupes gemaakt. Deze 14,3 % van de inzendingen leidt tot 51,7% (in %) van het totale aantal gemaakte en te beoordelen microscopische preparaten op het histologisch laboratorium. Het betreft hier in het bijzonder kleine diagnostische biopten, verrichtingen in het kader van hematopathologie en speciële chirurgische resectiepreparaten. Jaarverslag

17 4.2.6 Histochemische bepalingen De standaard histochemische kleuring op microscopische preparaten van paraffine coupes is de Haematoxyline-Eosine kleuring (H&E). Deze kleuring wordt zowel protocollair verricht als ook op navraag, naar aanleiding van het initiële onderzoek door de beoordelende patholoog. In 2013 is het aantal HE-kleuringen toegenomen met 1,7%. Haematoxyline-Eosine kleuring He He ontvet 1-45 He ontkalken Vriescoupe HE Vries HE Stoof HE He dieper Niveaus dieper Grof op Serie Totaal Tabel 4. 9 Ook kunnen gespecialiseerde histochemische kleuringen worden verricht. Een beperkt aantal van deze kleuringen wordt protocollair verricht, op basis van de aard van het weefsel of de vraagstelling. Met behulp van deze technieken worden diverse bestanddelen van weefsels en/of cellen specifiek aangekleurd. Andere, meer gespecialiseerde, kleuringen worden echter pas op indicatie verricht naar aanleiding van een navraag van de beoordelende patholoog. De histochemische kleuringen zijn, met uitzondering van de Acetylcholinesterase, Giemsa en Leder kleuring, verricht met behulp van een automatische kleurmachine (DAKO Artisan ). Het totaal aantal histochemische kleuringen is in ,5% t.o.v gestegen. De stijgingen worden met name gezien in de specifieke kleuringen m.b.t. de hematopathologie (Gomori (30%), ijzer (22%) en Leder (25%), die uitgebreid is door het overnemen van de hematodiagnostiek PA SSZOG binnen het lab. PA MZH. Daarnaast is er een stijging in alcian blue (17%) mede verklaard door het uitvoeren van deze kleuring in het kader van richtlijn NSCLC (niet kleincellig longcarcinoom). Jaarverslag

18 Histochemische kleuringen Acetyl Cholinesterase Alcian Blue met Hyaluronidase Alcian Blue Congo-rood EvG-Verhoeff Giemsa Gomori Grocott IJzer Perls Leder Masson Trichroom Methenamine zilver (Jones) Muci Karmijn Pas Pas Diastase Ziehl Nielsen Totaal Tabel Immunohistochemie Immunohistochemisch onderzoek wordt vooral gebruikt in de diagnostiek van oncologische processen. Het wordt gebruikt voor het vaststellen van de aard van de tumor, de subtypering op basis van differentiatie markers en de prognostisch en/of therapeutisch relevante expressiepatronen van eiwitten. Door ontwikkelingen in inzichten, de beschikbaarheid van antilichamen en steeds specifiekere vraagstellingen op kleine hoeveelheden materiaal, is er de afgelopen jaren een constante toename van het aantal immunohistochemische verrichtingen zichtbaar. In 2013 werden in totaal verschillende immunohistochemische kleuringen verricht. Dit is een gemiddelde van ruim 4 kleuringen per verrichting waarop immunohistochemisch onderzoek werd aangevraagd. Dit aantal immunohistochemische kleuringen per inzending is al jaren vrij stabiel. Wel is er sprake van een geleidelijke toename van het aantal onderzoeken waarop immunohistochemisch onderzoek wordt verricht, ten opzichte van 2012 is er een stijging van 12 %, hetgeen leidt tot een percentage van 10,6% op het totaal aantal histologie onderzoeken. Stijgingen zijn voornamelijk te zien in de immunohistochemische kleuringen die specifiek worden ingezet in de hematodiagnostiek en longpathologie. Eerstgenoemde stijging kan goed verklaard worden door het overnemen van de hematodiagnostiek van het lab. SSZOG (Winschoten/Delfzijl en Stadskanaal) per september De stijging van immunohistochemische bepalingen ten behoeve van longpathologie kan verklaard worden door meer inzendingen en specifiekere vraagstellingen waarin immunohistochemie volgens landelijke richtlijnen dient te worden uitgevoerd (zie 4.2.1) Het immunohistochemisch onderzoek is verricht met behulp van een automatische immunostainer (DAKO Autolink ), waarbij gebruik wordt gemaakt van ready-to-use primaire antilichamen. Immunohistochemie Aantal histologie onderzoeken met immunohistochemisch onderzoek immunohistochemie / totaal aantal histologie onderzoeken 10,6% 9,80% 9,20% Tabel Jaarverslag

19 Immunohistochemische kleuringen AE 1/AE Chromogranine AFP 7 9 CK Caldesmon 23 CK Actine SM 115 CK 5/ Alk-FISH 30 CK ALK/ROS translocatie 2 Cycline D Alk Desmine Amyloid AA 0 4 E-cadherine Bcl EMA Bcl GFAP Ber EP Her2neu Beta HCG 0 HMB Beta-catenine 5 HM-CK C1q FITC IgA pl 5 3 C3 FITC IgA-FITC Calcitonine 2 6 IgG pl 5 3 Caldesmon 15 IgG-FITC Calretinine IgM pl 5 4 Cam IgM-FITC CD Kappa pl CD Kappa FITC CD Ki 67 (K.3) CD 15 (LEU) Lambda pl CD 20 (L26) Lambda FITC CD MPO 5 7 CD Melan A CD Myo D1 1 3 CD NF 5 2 CD Oestrogeen receptor CD Pax-5 10 P CD P CD P OC P CD 45 (LCA) PLAP CD Progesteronreceptor PSA CD S CD 57 2 Synapto CD Thyreoglob 9 16 CD TTF CD 79A TdT 12 4 CD Vimentine CEA-mono WT CEA-poly Totaal Tabel Jaarverslag

20 4.2.8 Moleculaire diagnostiek In 2013 zijn op indicatie complexe en eenvoudige moleculaire bepalingen uitgevoerd. De complexe moleculaire bepalingen betroffen K-Ras, EGFR en BRAF mutatie analyses, verricht in het CCKL/ISO gecertificeerde laboratorium voor Moleculaire Pathologie van het UMCG). Type bepaling K-Ras mutatie bij coloncarcinoom waarvan wild type waarvan gemuteerd waarvan onvoldoende materiaal NRAS mutatie bij coloncarcinoom waarvan mutaties waarvan wildtype BRAF mutatie bij coloncarcinoom waarvan mutaties waarvan wildtype EGFR-mutatie bij longcarcinoom waarvan activerende mutaties waarvan gelijktijdige K-Ras mutaties waarvan wild type waarvan onvoldoende materiaal K-Ras-mutatie bij longcarcinoom waarvan K-Ras mutaties waarvan wild type BRAF mutatie bij longcarcinoom waarvan mutaties waarvan wild type Alk breuk bij longcarcinoom waarvan alk breuk aanwezig waarvan alk breuk niet aanwezig Clonaliteitsbepalingen lymfoom Overige 5 1 Tabel Jaarverslag

21 In 2013 zijn op indicatie in situ hybridisatie op de aanwezigheid van Her2neu gen amplificaties met behulp van CISH uitgevoerd op de afdeling Pathologie Martini Ziekenhuis. Type bepaling Her2neu CISH bepalingen waarvan geamplificeerd waarvan niet-geamplificeerd Maligne lymfoom (EBER) Overig Totaal Tabel De moleculaire bepaling van het hr-hpv (vallend onder eenvoudige moleculaire diagnostiek) wordt beschreven in hoofdstuk Vriescoupediagnostiek In het kader van de spoeddiagnostiek tijdens operaties worden vriescoupes vervaardigd. De vriescoupes m.b.t. gynaecologie zijn haast geheel vervallen i.v.m. het concentreren van de ovarium oncologie van de regio in het UMCG. Aanvragend specialisme Martini Ziekenhuis Chirurgie Dermatoloog 2 - Gynaecologie Internist - - Keel-neus-oorheelkunde Neurochirurgie Orthopedie - 1 Plastische Chirurgie Urologie Aanvragend specialisme Wilhelmina Ziekenhuis Chirurgie Gynaecologie Urologie Totaal Tabel Jaarverslag

22 4.3 Verrichtingen cytologie Verrichtingen algemene cytologie voor het Martini Ziekenhuis Het aantal niet-gynaecologische cytologische verrichtingen toonde in 2013 ten opzichte van 2012 een stijging van 7,6%. Aanvragend specialisme Martini Ziekenhuis Cardiologie Chirurgie Dermatologie Geriatrie Gynaecologie Intensive Care Interne Geneeskunde Kaakchirurgie Keel-,Neus-,Oorheelkunde Kindergeneeskunde Longgeneeskunde Maag-,Darm-,Leverartsen Neurochirurgie Neurologie Oogheelkunde - 1 Orthopedie Overigen - - Plastische Chirurgie Radiologie Reumatologie Revalidatie - - Urologie Eerstelijn Totaal Tabel Jaarverslag

23 4.3.1 Verrichtingen algemene cytologie voor het Wilhelmina Ziekenhuis Het aantal niet-gynaecologische cytologische verrichtingen toonde in 2013 ten opzichte van 2012 een daling van 11%; minder verrichtingen m.b.t. chirurgie (12,7%), interne geneeskunde (11,4%) en urologie (28,6%). De longartsen stuurden echter 14% meer aanvragen voor onderzoek in. Aanvragend specialisme Wilhelmina Ziekenhuis Cardiologie Chirurgie Dermatologie Gynaecologie Interne Geneeskunde Kaakchirurgie Keel-,Neus-,Oorheelkunde Kindergeneeskunde Longgeneeskunde Maag-,Darm-,Leverartsen Neurologie Neurochirurgie Oogheelkunde Orthopedie Radiologie Reumatologie Revalidatie Urologie Totaal Tabel Cytochemische kleuringen De standaard kleuring op microscopische preparaten van cytologische preparaten is de PAP of Giemsa kleuring. Ook kunnen gespecialiseerde histochemische kleuringen worden verricht. Een beperkt aantal van deze kleuringen wordt protocollair verricht, op basis van de aard van het weefsel of de vraagstelling. Met behulp van deze technieken worden diverse bestanddelen van weefsels en/of cellen specifiek aangekleurd. Andere, meer gespecialiseerde, kleuringen worden echter pas op indicatie verricht naar aanleiding van een navraag van de beoordelende patholoog. Jaarverslag

24 De histochemische kleuringen werden, met uitzondering van de Giemsa-kleuring, verricht met behulp van een automatische kleurmachine. Cytochemische kleuringen Speciële cytologie Giemsa Giemsa spoed Grocott PAP Pas Ziehl Nielsen Cytochemische kleuringen Cervixcytologie Pap Totaal Tabel Jaarverslag

25 4.4 Gynaecologische cytologie In 2013 is gynaecologisch cervixcytologisch onderzoek verricht in het kader van het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker en op indicatie (vervolgonderzoek na afwijkingen aangetroffen in het bevolkingsonderzoek en/of gynaecologische klachten of symptomen). De cervixcytologie onderzoeken worden bewerkt met behulp van dunne laag cytologie. Het aantal cervixcytologie onderzoeken is ten opzichte van 2012 gestegen met 2,5% Het aantal onbeoordeelbare uitstrijken bedraagt 364 (1.7%). Onderstaande tabel geeft verdeeld over BVO en indicatie cytologie de verschillende Pap-classificaties weer over Pap classificatie Kopac Omschrijving BVO % Indicatie PAP 0 Onvoldoende kwaliteit 265 1,65 99 PAP 1 PAP 2 PAP 3a PAP 3b PAP 4 PAP 5 Geen afwijking P1A1A2C , Enkele atypische cellen P2/3C , Geringe/matige dysplasie A3 0 0,00 0 P4 93 0, C4 1 0,01 4 P5 52 0,32 58 C5 2 0,01 2 A4/5 0 0,00 1 Ernstige dysplasie P6 45 0,28 44 A6 0 0,00 4 C6 7 0,04 4 Carcinoma in situ P7 0 0,00 0 C7 0 0,00 0 Invasief carcinoom P8/9 0 0,00 0 A7 0 0,00 0 A8/A9 0 0,00 2 C9 0 0,00 0 Totalen Tabel Jaarverslag

26 4.4.1 Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker 2013 Voor een uitvoerige analyse van de gynaecologische cytologie, verricht in het kader van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker, wordt verwezen naar de jaarlijkse regionale rapportage opgesteld door de Regionaal Coördinerend Patholoog; mr. dr. J.E. Boers, patholoog Isala Klinieken Zwolle. Van de in totaal onderzochte uitstrijkpreparaten in 2013 zijn er 265 (1.6%) afgekeurd op grond van onvoldoende beoordeelbaarheid. In (20.2%) van de onderzochte uitstrijkpreparaten zijn geen endocervicale cellen aangetroffen Indicatie cervixcytologie 2013 Van de in totaal onderzochte uitstrijkpreparaten in 2013 zijn 99 (1,9%) afgekeurd op grond van onvoldoende beoordeelbaarheid. In 800 (15,5%) van de onderzochte uitstrijkpreparaten zijn geen endocervicale cellen aangetroffen Hoog risico Humaan Papilloma Virus-bepaling (Hr-HPV) In 2013 zijn 600 HrHPV-bepalingen verricht bij indicatie cervixcytologie. Het humane papilloma virus (HPV) is verantwoordelijk voor het ontstaan van baarmoederhalskanker. Vooral een aantal subtypen van dit virus, de zogenaamde Hoog risico (High risk) subtypen, zijn geassocieerd met de ontwikkeling van kanker. Het risico neemt vooral toe als het virus langdurig aanwezig is en niet door het immuunsysteem van vrouwen wordt geneutraliseerd. Door in het uitstrijkmateriaal de aanwezigheid van het HrHPV vast te stellen, kan in combinatie met aanwezige celafwijkingen (Pap 2 en Pap 3a gering) een beter advies worden gegeven m.b.t. een vervolgtraject. In de follow-up uitstrijk wordt, naast de cytologische beoordeling, geadviseerd de HrHPV-status te bepalen. Op geleide van een negatieve HrHPV-status kunnen vrouwen dan vroegtijdig terugverwezen worden naar het BVO (Pap 1) of een herhaaladvies krijgen in plaats van een te vroege verwijzing naar de gynaecoloog. Deze indicatiestelling is landelijk vastgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Pathologie (NVVP), in nauw overleg met het Nederlands Huisartsengenootschap. Het moleculair onderzoek op de aanwezigheid van HrHPV wordt verricht in het CCKL/ISO gecertificeerde laboratorium voor Moleculaire pathologie van het UMCG.. Er wordt gebruikgemaakt van de Hybrid Capture-HPV DNA-test. Dit is een kwantitatieve test op de aanwezigheid van het HrHPV DNA. Deze test is niet gebaseerd op PCR technologie en wordt dus uitgevoerd zonder voorafgaande vermeerdering van het DNA van het HPV. Per 1 augustus 2013 wordt het moleculair onderzoek op aanwezigheid van hrhpv verricht door het CCKL gecertificeerde laboratorium voor moleculaire diagnostiek van het Laboratorium voor Infectieziekten (LVI/Certe). Er wordt gebruik gemaakt van de Hybrid Capture 2 HPV DNA test van Qiagen HrHPV verrichtingen 2013 Voor de eerstelijn zijn in HrHPV-bepalingen verricht. Hiervan waren 240 HrHPV positief en 310 HrHPV negatief. Voor de gynaecologen zijn in HrHPV-bepalingen verricht. Hiervan waren 24 HrHPV positief en 26 HrHPV negatief. Van de in totaal 264 positieve HrHPV-bepalingen in 2013 was bij 139 (52,7%) sprake van een Pap1 cervixcytologie. Van de 334 negatieve HrHPV-bepalingen in 2013 was bij 40 (11,8%) sprake van een Pap2 (n=30) en 294 van een Pap3a (n=10) Jaarverslag

27 4.5 Obducties (post mortaal onderzoek) Het aantal obducties in zowel het Martini Ziekenhuis als het Wilhelmina Ziekenhuis is beperkt. Obductie blijft een belangrijk instrument in het kader van de kwaliteitsborging van de specialistische en algemene medische zorg, in het bijzonder in een groot opleidingsziekenhuis. Het aantal obducties blijft in het Martini Ziekenhuis achter bij dat van andere grote opleidingsziekenhuizen. In het kader van het huisartsenprogramma wordt aan de deelnemende huisartsen ook dienstverlening op het gebied van obducties aangeboden. De kosten, inclusief de kosten voor het vervoer naar het mortuarium van het Martini Ziekenhuis, zijn voor rekening van de RVE Pathologie. Obducties op intra-uterien en perinataal overleden neonaten vinden in het UMCG plaats. Aanvragend specialisme Martini Ziekenhuis Cardiologie Chirurgie Gynaecologie/Verloskunde Intensive Care Interne Geneeskunde Kindergeneeskunde - - Longziekten Maag-,Darm-, Lever 1 - Neurochirurgie - - Neurologie 1 1 Orthopedie 1 - Overige specialismen - 1 Urologie Totaal Tabel Aanvragend specialisme Wilhelmina Ziekenhuis Cardiologie Chirurgie Gynaecologie/Verloskunde* Interne Geneeskunde Longziekten - 1 Neurologie Urologie - 1 Totaal Tabel Aanvragend specialisme eerstelijn / instellingen Totaal Tabel Jaarverslag

28 5 Kwaliteitsindicatoren De RVE Pathologie kent kwantitatieve en kwalitatieve kwaliteitsindicatoren. De voornaamste kwantitatieve parameter is de verwerkingstermijn; de tijd tussen het tijdstip van in bewerking nemen van het materiaal en de tijd waarop een geautoriseerde uitslag beschikbaar is. De kwalitatieve kwaliteitsindicatoren, in het bijzonder de kwaliteit van diagnoses, kan op diverse wijzen worden weergegeven. Onderstaande paragrafen representeren een aantal verschillende vormen van intercollegiale toetsing, de histologische follow-up van vriescoupe diagnostiek, en de cytologie-histologie correlatie. Als laatste worden de overige inspanningen op het gebied van kwaliteit weergegeven. 5.1 Verwerkingstermijnen 2013 kenmerkt zich door een stabiele doorloopsnelheid op een hoog niveau. Dit geldt voor de verwerkingstermijn van alle verrichtingen. Er zijn geen verschillen waarneembaar voor diagnostiek voor het Wilhelmina Ziekenhuis en het Martini Ziekenhuis. De snellere doorlooptijd van de histologische onderzoeken voor de eerstelijn weerspiegelt de relatieve eenvoud van het ingezonden materiaal. De doelstelling 90% verslagen en geautoriseerd binnen vijf werkdagen na ontvangst is gehaald. De doorloopsnelheid van obducties verdient blijvende aandacht. De doelstelling 95% van de obductieverslagen te autoriseren binnen dertig werkdagen na ontvangst wordt niet gehaald. Deels is dit te verklaren door het uitbesteden van perinatale obducties naar elders, hetgeen een negatief effect heeft op de doorlooptijd. Hoewel het een gering aantal betreft, is er aandacht nodig voor het aantal histologie nummers dat na één, respectievelijk twee werkweken nog niet is afgewerkt Histologie Martini Ziekenhuis Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde uitslagen histologie in dagen na ontvangst (dag 0). Dag absoluut cum absoluut cum absoluut cum % 27 1% 23 1% % % % % % % % % % % % % % % % % % % % 72 99% % % % % % % % % % % > % % % Totaal Tabel 5. 1 Jaarverslag

29 5.1.2 Histologie Wilhelmina Ziekenhuis Assen Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde uitslagen histologie in dagen na ontvangst (dag 0). Dag absoluut cum. absoluut cum. absoluut cum % 9 1% 8 1% % % % % % % % % % % % % % % % % 78 99% 40 99% % % % % 5 100% % % % 6 100% % 3 100% 5 100% > % 5 100% % Totaal Tabel Histologie eerstelijn Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde histologie-uitslagen in dagen na ontvangst (dag 0). Dag absoluut cum. absoluut cum. absoluut cum % 6 0% 6 0% % % % % % % % % % % % % % 89 99% 84 99% % 27 99% 32 99% % % % % 5 100% % % 4 100% 8 100% % 3 100% > % 7 100% 6 100% Totaal Tabel 5. 3 Jaarverslag

30 5.1.4 Cytologie Martini Ziekenhuis Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde cytologie-uitslagen in dagen na ontvangst (dag 0). Dag absoluut cum absoluut cum absoluut cum % % 383 9% % % % % % % % % % % 55 99% 48 99% % % % % % 6 100% % 3 100% 1 100% % 100% 100% % 100% 100% % 100% 100% > % 2 100% 100% Totaal Tabel Cytologie Wilhelmina Ziekenhuis Assen Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde cytologie-uitslagen in dagen na ontvangst (dag 0). Dag absoluut cum absoluut cum absoluut cum % 8 0% 13 1% % % % % % % % 53 94% 41 97% % 22 96% 20 99% % 5 100% 6 100% % 3 100% 0 100% % 1 100% 0 100% % 1 100% 0 100% % 1 100% 0 100% % 0 100% 0 100% > % 0 100% 0 100% Totaal Tabel 5. 5 Jaarverslag

31 5.1.6 Cervixcytologie 2013 (Indicatie en Bevolkingsonderzoek (BVO) Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde cervixcytologie-uitslagen in dagen na ontvangst (dag 0). dagen BVO Indicatie huisarts indicatie gyn totaal absoluut cum absoluut cum absoluut cum absoluut cum % 157 5% 37 2% 312 1% % % % % % % % % % % % % % % 66 98% % % 54 98% 18 99% % % 44 99% % % % % 1 100% % % 8 100% 1 100% % % 5 100% 1 100% % % 1 100% 1 100% % > % 1 100% 0 100% % totaal Tabel 5. 6 Jaarverslag

32 5.1.7 Obducties Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde obductie-uitslagen in dagen. N.B. in 2013 is een uitgebreidere analyse in de doorlooptijd verricht dan in 2012/ absoluut cum absoluut cum absoluut cum 1 1 2% 10 15% 13 19% 2 2% 14 37% 16 43% 3 2% 7 48% 6 51% 4 1 3% 3 52% 9 65% 5 3 9% 7 63% 8 76% % 13 83% 7 87% 7 16% 4 89% 3 91% % 4 95% 3 96% % 2 98% 1 97% % 1 100% 1 99% % 100% 99% % 100% 99% % 100% 99% 14 52% 100% 99% 15 52% 100% 99% 16 52% 100% 99% 17 52% 100% 99% % 100% 99% 19 53% 100% 99% % 100% 99% 21 57% 100% 99% 22 57% 100% 99% % 100% 99% % 100% 99% % 100% 99% 26 64% 100% 99% 27 64% 100% 99% % 100% 99% % 100% 99% 30 71% 100% 99% > % 100% 99% Totaal Tabel 5. 7 Jaarverslag

33 5.2 Intercollegiale toetsing Multidisciplinaire patiëntbesprekingen De RVE Pathologie participeert in veel multidisciplinaire patiëntenzorg-, opleidings-, en onderwijsbesprekingen in het Martini Ziekenhuis en het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen. Deze multidisciplinaire besprekingen zijn belangrijke momenten voor intercollegiale toetsing en contacten tussen aanvragende specialismen en pathologen. In 2013 zijn tijdens deze besprekingen onderzoeken van patiënten besproken, waarvan sommigen meerdere malen. Dit is een stijging van 13,4% t.o.v. van Externe revisies Externe revisies zijn revisies op initiatief van derden. Via andere laboratoria voor pathologie worden cytologische of histologische preparaten opgevraagd van patiënten die inmiddels in het andere ziekenhuis worden behandeld. Ook vinden revisies plaats in het kader van klinisch genetisch onderzoek en in het kader van patiëntendeelname in klinisch (oncologisch) onderzoek. De meeste revisies zijn verricht door pathologen werkzaam in de Afdeling Pathologie van het UMCG. Externe revisies histologie en cytologie aantal concordante externe revisies aantal discordante externe revisies Totaal aantal revisies Tabel 5. 8 Jaarverslag

34 In 2013 was in 2,5 % van de externe revisies sprake van een discordante uitslag. Het betreft de volgende casuïstiek. Aard materiaal Uitslag Revisie uitslag Appendix Slijm Focaal mucineus adenocarcinoom Cervix Weinig gedifferentieerd plaveiselcelcarcinoom Weinig gedifferentieerd adenocarcinoom Crista beenmerg reactief Focaal amyloïd afzetting Hersenen Anaplastisch astrocytoom Glioblastoma multiforme Huid Meltump Samengestelde naevus met spitzoïde kenmerken Lymfklier reactief Focaal veldje passend bij metastase seminoom Nier Papillair niercelcarcinoom pt3n1mx Papillair niercelcarcinoom pt4n1mx Retroperitoneum Inflammatoire myofibroblastaire tumor Inflammatoir liposarcoom Testis Seminoom pt2 Seminoom pt1 Vulva Weinig gedifferentieerd Weinig gedifferentieerd plaveiselcelcarcinoom adenocarcinoom Tabel Consulten Consulten worden aangevraagd op initiatief van de beoordelende patholoog. De reden kan twijfel zijn over de diagnose of - in het bijzonder bij zeldzame(re) diagnose - behoefte aan een expertdiagnose ter ondersteuning van de eigen diagnose. In 2013 is van 43 patiënten materiaal aangeboden aan genoemde collegae, vanwege hun bijzondere expertise. Consulent Aandachtsgebied 2013 Prof. Dr. P.M. Kluin, Drs. S. Rosati, Dr. A. Diepstra UMC Groningen Hematopathologie 8 Dr. W. den Dunnen, UMC Groningen Neuropathologie 10 Prof. Dr. W.J. Mooij, VUMC Amsterdam Melanocytaire afwijkingen 7 Prof. Dr. H. Hollema, UMC Groningen Gynaecopathologie 8 Prof. Dr. A.S.H Gouw, UMC Groningen Lever 1 Dr. J. Wesseling, NKI Amsterdam Mammapathologie 1 Prof. Dr. W. Timens, UMC Groningen Longpathologie 2 Prof Rosai, Milaan Schildklier 1 Prof. Dr. A. Suurmeijer UMCG sarcomen 5 Tabel Jaarverslag

35 5.2.4 Panels De RVE Pathologie heeft in 2013 patiëntmateriaal ingestuurd naar landelijke panles waaronder het landelijke Mesotheliomen Panel (Nederlands Kanker Instituut; Prof. Dr. M.J. van de Vijver) en de landelijke beentumoren commissie. Patiëntmateriaal m.b.t. hematopathologie (o.a. met de diagnose maligne lymfoom of leukemie) wordt, als er sprake is van een bijzondere casus, ingebracht in het Lymfomen Panel Noord Nederland. Weke delen tumoren (maligne en bijzondere vormen van goedaardige tumoren) worden, als er sprake is van een bijzondere casus, besproken in de werkgroep Weke Delen Tumoren Noord Nederland. Bijzondere of moeilijk beoordeelbare melanocytaire laesies worden besproken in het regionale Melanomenpanel. In 2013 zijn 4 casus voorgelegd aan de landelijke Beentumoren commissie. In 2013 zijn 8 casus voorgelegd aan de landelijke Mesotheliomen werkgroep. In 2013 zijn 27 casus besproken in de regionale werkgroep Weke Delen pathologie. In 2013 zijn 24 casus besproken in het regionale Lymfomenpanel. In 2013 zijn 47 casussen besproken in het regionale Melanomenpanel. 5.3 Kwaliteitsindicatoren Oncologie Ook in 2013 is gebruikgemaakt van gestructureerde protocollaire verslaglegging via de Palga Protocol Module (PPM). Het betreft landelijk vastgestelde protocollen volgens de CBO/IKNL-richtlijnen. Naast eenduidige, gestructureerde verslaglegging is het mogelijk de vastgelegde gegevens te extraheren voor nadere analyse. Gestructureerde verslaglegging vindt o.a. plaats voor de volgende resectiepreparaten: mammaresecties wegens maligniteit schildwachtklierprocedure bij mammacarcinoom okselklierdissectie bij mammacarcinoom colon- en rectumresecties wegens maligniteit Hierna worden de resultaten weergegeven, zoals ze geëxtraheerd zijn uit de protocollaire invoer, voor het mamma-, colon- en rectumcarcinoom Mamma carcinoom In 2013 zijn 487 resecties in verband met een mammacarcinoom onderzocht. Bij 403 patiënten was er sprake van een invasief carcinoom, bij 84 patiënten van een in situ carcinoom. Bij 381 patiënten is een lymfklier onderzocht vanwege een schildwachtklierprocedure. In verband met een lymfklier metastase in de oksel, zijn 92 okselklierdissecties onderzocht Primaire resecties en radicaliteit bij invasief en in situ mammacarcinoom Type resectie bij invasief carcinoom Lumpectomie: 119 (30%) 122 (32%) 105 (28%) Draadgeleide lumpectomie: 129 (32%) 99 (26%) 121 (32%) Mamma Ablatio: 113 (28%) 122 (32%) 119 (31%) Mamma Amputatie: 42 (10%) 39 (10%) 34 (9%) Waarvan re-excisies 10 nb nb Totaal aantal resecties: Jaarverslag