Pathologie Martini Ziekenhuis Groningen. Jaarverslag 2014

Transcriptie

1 Pathologie Martini Ziekenhuis Groningen Jaarverslag 2014 Jaarverslag 2012

2 Inhoud 1 Voorwoord Afdeling Pathologie Personeel Organogram Pathologie Personeelsmutaties Jubilea Overlegstructuren Veiligheid, Milieu en Arbeidsomstandigheden Ziekteverzuim Arbo en Milieu Automatisering- en informatiesystemen Bouwkundige voorzieningen Investeringen Apparatuur Boeken / tijdschriften / Leerhuis bibliotheek Patiëntenzorg Ontwikkeling productie Verrichtingen histologie Verrichtingen histologie voor het Martini Ziekenhuis Verrichtingen histologie voor het Wilhelmina Ziekenhuis Histologische verrichtingen voor de eerstelijn Relatie tussen histologische verrichtingen en werkbelasting: microscopische preparaten Histochemische bepalingen Immunohistochemie Vriescoupediagnostiek Verrichtingen cytologie Verrichtingen algemene cytologie voor het Martini Ziekenhuis en eerstelijn Verrichtingen algemene cytologie voor het Wilhelmina Ziekenhuis Cytochemische kleuringen Gynaecologische cytologie Hoofdstuk 5 Kwaliteitsindicatoren Verwerkingstermijnen Histologie Martini Ziekenhuis Histologie Wilhelmina Ziekenhuis Assen Histologie eerstelijn Cytologie Martini Ziekenhuis Cytologie Wilhelmina Ziekenhuis Assen Cervixcytologie 2014 (Indicatie en Bevolkingsonderzoek (BVO) Obducties Intercollegiale toetsing Multidisciplinaire patiëntbesprekingen Externe revisies Panels Kwaliteitsindicatoren Oncologie Mammacarcinoom Colon en rectum resecties wegens maligniteit Histologische en cytologische follow-up Kwaliteit vriescoupediagnostiek Follow-up mamma punctie cytologie Follow-up cervix cytologie Externe kwaliteitstoetsing Besprekingen in het kader van kwaliteit Kwaliteitsprojecten en visitatie Klachten/foutenregistratie Signaleringen vanuit UDPS Melding Incidenten Patiëntenzorg (MIP) en externe klachten Niet patiëntgerelateerde meldingen Arbo-meldingen Jaarverslag

3 6 Opleidingen B-opleiding Pathologie Opleiding arts-assistenten andere disciplines Stagiaires histologie/cytologie Nascholing/ lidmaatschappen / commissies / bestuurswerkzaamheden pathologen Publicaties Jaarverslag

4 1 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag 2014 van de afdeling Pathologie van het Martini Ziekenhuis, hierin kunt u overzichtelijk alle activiteiten met betrekking tot onze dienstverlening voor het Martini Ziekenhuis (MZH), het Wilhelmina Ziekenhuis Assen (WZA) en een groot aantal huisartspraktijken in de provincies Groningen en Drenthe terugvinden. Het jaarverslag verschijnt later dan gebruikelijk; bij het schrijven van dit voorwoord, alweer eind 2015, is het laboratorium pathologie net verhuisd naar de nieuwe locatie in het renovatiedeel van het MZH waarin ook het pathologie laboratorium SSZOG Winschoten nu is ingehuisd en is de samenvoeging van onze beide laboratoria (zowel qua diagnostiek productie als ook medewerkers) realiteit geworden. Er is een nieuw, modern, ruim opgezet laboratorium in gebruik genomen waarin een groot deel van de pathologie diagnostiek van de noordoostelijke regio wordt verricht o.a. voor het MZH, het WZA, het OZG en het Refaja (Treant groep) en talrijke huisartsen in de regio. Terug naar In maart 2014 is de CCKL accreditatie behaald. Ons laboratorium heeft een goed lopend kwaliteitssysteem met daarin een goed geborgde PDCA cyclus (plan-do-check-act cyclus). Zoals al hierboven genoemd, is er hard gewerkt aan de uitvoering van de verregaande samenwerking tussen het pathologie laboratorium MZH en SSZOG Winschoten. In november 2014 werd door de Nederlandse Zorg Autoriteit hiervoor goedkeuring verleend. Achter de schermen werd reeds gewerkt aan het inrichten van de uitvoeringsorganisatie. De reeds ingezette bredere samenwerking in de regio met andere pathologie laboratoria (Pathologie Netwerk Noord Nederland (PNNL) is geïntensiveerd en heeft geleid tot een breed gedragen intentieverklaring tot samenwerking waarin zowel de staven pathologen als ook de betreffende Raad van Besturen zijn vertegenwoordigd om de doelstelling overal in de regio de continuering van kwalitatief hoogwaardige pathologie diagnostiek te waarborgen. De staf pathologen is ook in 2014 actief betrokken binnen de organisatie van het Martini Ziekenhuis in bijvoorbeeld de functie van voorzitter Medische Staf (dr. A. Tiebosch) en als actieve commissieleden (dr. N. de Boer in de commissie Kwaliteit en Veiligheid, dr. J. van der Wal in de Medische Ethische Commissie en drs. B. van Bemmel in het coassistenten onderwijs). Alle medewerkers hebben ondanks de extra werkzaamheden met betrekking tot de samenvoeging met volle inzet doorgewerkt om alle diagnostiek te verwerken. De ingezette concentratie maakt het mogelijk om beter in te kunnen spelen op de eisen die aan pathologie laboratoria worden gesteld zoals subspecialisatie van de staf pathologen en het implementeren van nieuwe technieken/ werkwijzen zoals onder andere digitale pathologie.. Groningen, Mw. dr. Hannie Sietsma, patholoog Organisatorisch en medisch manager Pathologie Jaarverslag

5 2 Afdeling Pathologie 2.1 Personeel Op de afdeling Pathologie werkten eind medewerkers (exclusief staf pathologen, exclusief detachering), samen 25,6 fte Geslacht aantal % Man 9 28% Vrouw 23 72% Totaal Dienstjaren Aantal % ,8% ,6% ,4% ,4% ,3% ,9% 30> 6 18,8% ,0% 2014 Leeftijdscategorie Aantal % ,3% ,1% ,6% ,9% ,3% ,9% Tabel ,0% Jaarverslag

6 2.1.1 Organogram Pathologie 2014 Jaarverslag

7 2.1.2 Personeelsmutaties In dienst Mw. M.H. Imbos, histologie analist, in dienst per 1 juni 2014 Uit dienst Mw. A. Bisperink, immunologie analist, uit dienst per 1 februari 2014 ivm pensionering Jubilea Mw. E. Noord vierde in 2014 haar 25-jarig jubileum. 2.2 Overlegstructuren Pathologie Frequentie Deelnemers Pathologenoverleg maandelijks pathologen Coördinatorenoverleg maandelijks afdelingshoofd, unithoofd, unitcoördinatoren, kwaliteitsfunctionaris Kwaliteitscommissie 3-maandelijks patholoog met aandachtsgebied Kwaliteit, kwaliteitsfunctionaris, unithoofd, vertegenwoordigers labunits Arbo-commissie Pathologie Verbeterbord bespreking Immunologie overleg Werkoverleg Cytologie 2-maandelijks wekelijks maandelijks maandelijks cytologisch en histologisch analist, unithoofd, kwaliteitsfunctionaris unithoofd, unit coördinator histologie analisten immunologie analisten, pathologen met aandachtsgebied immunologie unithoofd, unit coördinator, cytologie analisten, onderzoekslaboranten Werkoverleg Histologie maandelijks unithoofd, unit coördinator, histologie analisten Werkoverleg Secretariaat maandelijks unithoofd, secretaresses en onderzoekslaboranten Afstemmingsoverleg 2-wekelijks afdelingshoofd en unithoofd Afstemmingsoverleg Ad hoc overleg afdelingshoofd en kwaliteitsfunctionaris Afstemmingsoverleg Ad hoc overleg unithoofd en kwaliteitsfunctionaris Tabel 2. 2 Jaarverslag

8 Kwaliteitszorg Frequentie Deelnemers Ochtendrapport dagelijks pathologen Pathologenoverleg maandelijks pathologen Coupe- / themabespreking 6x in 2014 cytologie analisten / aandachtspatholoog cytologie Ziekenhuisbreed frequentie wie Ziekenhuisberaad maandelijks mw. dr. H. Sietsma Kernstafvergadering maandelijks dr. A. Tiebosch (voorzitter Med. Staf) mw. dr. H. Sietsma (vertegenwoordiger Pathologie) Bedrijfs Economisch Advies maandelijks mw. dr. H. Sietsma/ mw. S. de Groot Inkoop maandelijks mw. S. de Groot P&O maandelijks mw. S. de Groot RvB kwartaal mw. dr. H. Sietsma ICT halfjaarlijks mw. dr. H. Sietsma Tabel Veiligheid, Milieu en Arbeidsomstandigheden Ziekteverzuim Het verzuimpercentage pathologie is gestegen ten opzichte van Dit heeft te maken met een aantal situaties van langdurig verzuim. De meldingsfrequentie is licht gedaald, dit positieve effect heeft ondermeer te maken met de aandacht voor ziekteverzuim op de afdeling. Ziekteverzuim Verzuimpercentage. Pathologie 3,01 2,17 3,17 Verzuimpercentage. Ziekenhuis 3,66 3,93 4,26 Meldingsfrequentie Pathologie 1,45 1,58 1,49 Tabel Arbo en Milieu Op de afdeling zijn twee BHV-ers, die het jaarlijkse certificaat bijhouden en behalen. Alle medewerkers volgen digitaal de cursus Brand wat nu?. De Arbo en Milieu commissie vergadert eens in de zes weken. Deelnemers zijn het unithoofd, de kwaliteitsfunctionaris, een histologie analist en een cytologie analist. Indien nodig worden experts toegevoegd aan de commissie. De punten vanuit de Arbo en Milieu commissie worden besproken in de diverse werkoverleggen en het coördinatorenoverleg. Jaarverslag

9 2.4 Automatisering- en informatiesystemen De afdeling Pathologie maakt gebruik van het uniforme decentrale Palga-systeem (U-DPS) als voornaamste informatiesysteem. U-DPS is het leidende systeem en vormt de basis van de informatisering- en automatiseringsprocessen van de afdeling. Het U-DPS is via een VPN-verbinding verbonden met de landelijke Palga databanken. Het U-DPS is gekoppeld met het ziekenhuisinformatiesysteem ChipSoft via HL-7 koppelingen voor het ophalen van de NAW-gegevens van patiënten, het versturen van geautoriseerde pathologie-uitslagen en een koppeling met het facturatie- en registratiesysteem. Tevens verloopt een deel van de pathologie aanvragen in het MZH via een digitale ordermanagementsysteem o.a. voor inzendingen vanaf het endoscopiecentrum. Via een VPN-verbinding is het U-DPS verbonden met het ziekenhuisinformatiesysteem van het Wilhelmina Ziekenhuis te Assen (ChipSoft) met identieke koppelingen voor NAW-gegevens, uitslagen, facturatie en registratie. Verder worden de pathologie uitslagen als een EDIFACT-bericht elektronisch verzonden van U-DPS via het Martini Ziekenhuis naar Stichting GERRIT. Deze distribueert de gegevens via o.a. Zorgmail naar een individuele huisarts of huisartsenpraktijk, en naar (overkoepelende) gezondheidscentrum Asielzoekers in Wageningen en van daaruit doorgestuurd naar de betreffende centra waar de mensen verblijven, en naar de (overkoepelende) Keijzer Kliniek in Den Haag, waar de uitslagen in een elektronisch patiëntendossier worden opgenomen waarop de werkzame medisch specialisten kunnen inloggen, vanuit de locatie Assen. Ten behoeve van de processen in het laboratorium is het U-DPS verbonden met het Laboratorium Managementinformatie Systeem (LMS) van de firma Finalist. In het LMS worden de inzendingen geregistreerd en geïdentificeerd door middel van barcodering. Hierdoor is het diagnostische materiaal tijdens de verschillende processen in het laboratorium te volgen en altijd traceerbaar. Het LMS is ook gekoppeld met de automatische immunostainer (Dakolink) en specialstainer (Artisan). De pathologen en analisten maken voor de verslaglegging gebruik van digitale spraakherkenningsoftware van G2speech B.V. (Medispeech). Ook deze spraakherkenningsoftware is gekoppeld aan het U- DPS. Macroscopische en microscopische beelden, gescande aanvraagformulieren en uitslagen van revisies, consulten en extern uitbesteed onderzoek, worden opgeslagen in het beeldarchief via RVC. Sinds oktober 2014 wordt opslag van digitale bestanden, gescande documenten en digitale foto's in LMS geregistreerd. Jaarverslag

10 3. Investeringen 3.1 Bouwkundige voorzieningen De RVE Pathologie is gevestigd op de vijfde verdieping van het Martini Ziekenhuis, 5C. In 2014 zijn geen bouwkundige aanpassingen gedaan. Er is wel een start gemaakt met de bouw van het nieuwe laboratorium voor de samenvoeging met het pathologie laboratorium SSZOG Winschoten, dat gerealiseerd wordt op de 4 e verdieping van het renovatiedeel MZH. 3.2 Investeringen Apparatuur PT Link vervangen bij immunologie Extra pc geplaatst bij de glasprinters op het histologie laboratorium Etikettenprinters op secretariaat geplaatst Barcodescanners secretariaat, ontvangst en cytotechniek vervangen Dubbele monitoren geplaatst in uitsnijkamer Nieuw kantoor ingericht voor extra patholoog Twee printers vervangen In 2014 zijn geen grote investeringen gedaan in apparatuur. De uitgestelde investeringen hangen samen met de aankomende samenvoeging tussen de laboratoria van MZH en SSZOG Boeken / tijdschriften / Leerhuis bibliotheek In 2014 zijn via het persoonsgebonden budget van de pathologen meerdere boeken aangeschaft. Via het webportaal van de Leerhuis bibliotheek van het Martini Ziekenhuis is de catalogus te doorzoeken. Er zijn meer dan 1200 toegangsmogelijkheden tot websites van organisaties, databanken, e-books, e- journals en andere elektronische bronnen. Jaarverslag

11 4. Patiëntenzorg De pathologen oefenen het specialisme in principe in zijn volle omvang uit, echter het vakgebied is opgesplitst in aandachtsgebieden waarin de diagnostiek mbt de aandachtsgebieden (o.a. grote oncologische resectiepreparaten) en de daarmee samenhangende klinische besprekingen worden geconcentreerd bij een aantal pathologen. Deze pathologen zijn verantwoordelijk voor het maken en onderhouden van protocollen en het bijhouden van de professionele ontwikkelingen binnen het deelgebied, en dienen als contactpersonen voor de kliniek. Dit versterkt de intercollegiale professionaliteit, vergroot de herkenbaarheid van de pathologie voor de aanvragende specialismen en leidt tot verhoging van de efficiëntie in het diagnostische proces. Aandachtsgebied Dermatologie Endocrinologie GE Gynaeco Hemato Hoofd/hals Lever Longen Mamma Neuro Nier incl. IF Obductie foetus/neonaten Obductie volwassenen Urologie Weke delen Pathologen mw I. Kruithof / dr. A.T.M.G. Tiebosch mw. dr. J.E. van der Wal / mw. I. Kruithof dr. A.T.M.G. Tiebosch / mw. dr. H. Sietsma mw. M.W. van Oven / mw. dr. N.K. de Boer mw. dr. N.K. de Boer / mw. dr. H. Sietsma mw. dr. J.E. van der Wal / mw I. Kruithof dr. A.T.M.G. Tiebosch mw. dr. J. Sietsma / mw. dr. J.E. van der Wal mw I. Kruithof / mw. M.W. van Oven / mw. B. van Bemmel mw. B. van Bemmel dr. A.T.M.G. Tiebosch / mw B. van Bemmel/ UMCG bij afwezigheid en spoed uitbesteed onderzoek aan UMCG dr. A.T.M.G. Tiebosch / mw. I. Kruithof / mw. B. van Bemmel mw. dr. J.E. van der Wal / mw. B. van Bemmel mw. dr. N.K. de Boer, mw. M.W. van Oven 4.1 Ontwikkeling productie Het totaal aantal verrichtingen is in 2014 stabiel ten opzichte van Uitgesplitst zijn ten opzichte van 2013 de histologie onderzoeken gestegen met 3,1%, de cytologie onderzoeken gedaald met 9,3%, de cervixcytologie gedaald met 3,6% en de obducties met 22,4%. Er wordt echter een stijging van de immunologische onderzoeken gezien van 10,9% en een stijging van de moleculaire onderzoeken van 12,4%. De stijging van de immunologische kleuringen worden voor de helft verklaard door het specifiek overnemen van de hematopathologie diagnostiek uit PA SSZOG Winschoten, die in het MZH door 2 aandachtspathologen hematopathologie wordt uitgevoerd. Jaarverslag

12 Onderstaande tabel geeft de productie van de afgelopen drie jaar weer. Verrichtingen Histologie MZH WZA SSZOG Pathologie Winschoten 252 Eerstelijn / instellingen Totaal Immunologie MZH WZA SSZOG Pathologie Winschoten 219 Eerstelijn / instellingen Totaal Niet gynaecologische cytologie MZH WZA SSZOG Pathologie Winschoten - Eerstelijn / instellingen Totaal Cervixcytologie medische indicatie MZH WZA SSZOG Pathologie Winschoten - Eerstelijn / instellingen derden Totaal Bevolkingsonderzoek cervix Totaal Jaarverslag

13 Moleculaire technieken eenvoudig MZH WZA SSZOG Pathologie Winschoten 6 Eerstelijn / instellingen Totaal Moleculaire technieken complex MZH WZA SSZOG Pathologie Winschoten - Eerstelijn Totaal Obductie Volwassenen MZH WZA SSZOG Pathologie Winschoten - Eerstelijn Subtotaal Obductie Perinataal / Vroeg foetaal MZH WZA SSZOG Pathologie Winschoten - Eerstelijn Subtotaal Totaal Tabel 4.1 De ontwikkeling van de productie kan het best gerelateerd worden aan NZA-eenheden. Hierdoor kan, op basis van het standaard NZA-tarief en de relatieve weging van de diverse onderzoeken, zowel voor de kosten als voor de inzet van pathologen, een goed inzicht verkregen worden in de productie van de RVE Pathologie. Aantal verrichtingen op basis van de NZAeenheden NZA-eenheden gerelateerd aan honorariumtarief: NZA-eenheden gerelateerd aan kostentarief: Tabel 4. 1 Jaarverslag

14 4.2 Verrichtingen histologie Verrichtingen histologie voor het Martini Ziekenhuis Het totale aantal verrichtingen voor het Martini Ziekenhuis toont een kleine stijging van 2,4% ten opzichte van Opvallend hierin is een relatieve extra stijging van het aantal verrichtingen voor de Dermatologie (9,3 %) en voor de Maag-Darm-Leverziekten (9,9%). Aanvragend specialisme Martini Ziekenhuis Cardiologie Chirurgie Dermatologie Gynaecologie Intensive Care Interne Geneeskunde Keel-, Neus-, Oorheelkunde Kindergeneeskunde Longgeneeskunde Maag-, Darm-, Leverziekten Mond-, Kaak-, Aangezichtschir Neurochirurgie Neurologie Oogheelkunde Orthopedie Plastische Chirurgie Radiotherapie 0 8 Revalidatiearts 2 1 Reumatologie Urologie Radiologie* Totaal Tabel 4. 2 Jaarverslag

15 4.2.2 Verrichtingen histologie voor het Wilhelmina Ziekenhuis Onderstaande tabel toont de verrichtingen voor de diverse inzendende specialismen van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Ten opzichte van 2013 is er een stijging van het aantal verrichtingen van 7,6%. Met name is er een stijging van het aantal verrichtingen voor de Dermatologie (25,8%), de Maag-Darm-Leverziekten (35,9%) en Urologie (16,9%). Aanvragend specialisme Wilhelmina Ziekenhuis Assen Cardiologie Chirurgie Dermatologie Gynaecologie Interne Geneeskunde Keel-Neus-Oorheelkunde Kindergeneeskunde Longgeneeskunde Maag-darm-leverziekten Mond-kaak-aangezichtchirurgie Neurologie Oogheelkunde Orthopedie Plastische chirurgie 4 Radiologie 2 - Reumatologie 1 Revalidatie 2 Urologie Totaal Tabel Histologische verrichtingen voor de eerstelijn De Pathologie verricht diagnostiek voor ruim 600 huisartsen in de regio, voor wat betreft histologie onderzoeken gaat het om huidexcisies. De aanvraagformulieren voor pathologie onderzoeken zijn voorzien van naam van de aanvrager met de Martini Ziekenhuiscode die nodig is voor het elektronisch versturen van de uitslag en de factuur van de verrichting. Daarnaast faciliteert de Pathologie de aanvragers in artikelen, benodigd bij de kleine chirurgische verrichtingen en verzendmateriaal.. In 2014 is het aantal verrichtingen voor huisartsen afgenomen met 2,9%. Huisartsen Histologische verrichtingen Totaal aantal histologische verrichtingen Aandeel huisartsendiagnostiek 23% 24% 22% Jaarverslag

16 Tabel Relatie tussen histologische verrichtingen en werkbelasting: cassettes De werkbelasting die samenhangt met de histologische verrichtingen wordt slechts deels bepaald door de eerder genoemde inzendingen. Een inzending is gedefinieerd als een inzending van één patiënt in verband met één ziekte op één bepaalde dag. Deze kan dus sterk variëren van een klein biopt tot bijvoorbeeld een totale maagresectie met lymfeklieren. In de gewogen CTG verrichtingen wordt hierin overigens geen onderscheid gemaakt. Al deze verschillende inzendingen worden in het laboratorium histologisch bewerkt. In het kader van deze bewerking wordt weefsel ingebed in paraffine (cassettes). Het aantal bewerkte cassettes is dus een andere maat voor de werkbelasting. In 2014 is het aantal histologische onderzoeken gestegen met 794 (2,4%), het aantal cassettes is door veranderingen in het protocollair bewerken van de inzendingen gestegen met 7403 (8%) Aantal histologische onderzoeken Aantal cassettes Aantal cassettes per onderzoek Tabel ,9 2,8 2, Relatie tussen histologische verrichtingen en werkbelasting: microscopische preparaten Van de weefselcassettes worden op het laboratorium voor histologie microscopische coupes gesneden. Het aantal coupes is slechts gedeeltelijk afhankelijk van het aantal cassettes. Bij een ingewikkeldere vraagstelling kan de patholoog niet volstaan met één microscopische coupe per cassette. Onderzoek op meer niveaus, extra kleuringen - zowel histochemisch als immunohistochemisch - kunnen noodzakelijk zijn om tot een weefseldiagnose te komen Aantal histologische onderzoeken Aantal histologie coupes Aantal coupes per onderzoek 5,2 5,1 4 Tabel 4. 6 Jaarverslag

17 4.2.6 Histochemische bepalingen De standaard histochemische kleuring op microscopische preparaten van paraffine coupes is de Haematoxyline-Eosine kleuring (H&E). Deze kleuring wordt zowel protocollair verricht als ook op navraag, naar aanleiding van het initiële onderzoek door de beoordelende patholoog. In 2014 is het aantal HE-kleuringen toegenomen met 8,1%. Haematoxyline-Eosine kleuring He He depigmentatie 1 He dieper He ontvet He ontkalken Vriescoupe HE Vries HE Stoof HE Niveaus dieper Grof op Serie Totaal Tabel 4. 7 Ook kunnen gespecialiseerde histochemische kleuringen worden verricht. Een beperkt aantal van deze kleuringen wordt protocollair verricht, op basis van de aard van het weefsel of de vraagstelling. Met behulp van deze technieken worden diverse bestanddelen van weefsels en/of cellen specifiek aangekleurd. Andere, meer gespecialiseerde, kleuringen worden echter pas op indicatie verricht naar aanleiding van een navraag van de beoordelende patholoog. De stijging in de stoof HE s kan goed verklaard worden door het protocollair aanvragen van een stoof HE in de hematopathologie, deze is nl. uitgebreid door uitbestede hematodiagnostiek vanuit SSZOG aan het MZH. De stijgingen in de grof op doorsneden en niveaus dieper zijn mogelijk het gevolg van het vaker voorkomen van een initiële oncologische vraagstelling in combinatie met het niet diep genoeg aansnijden in eerste instantie. Jaarverslag

18 Histochemische kleuringen Acetyl Cholinesterase Alcian Blue Congo-rood EvG-Verhoeff Giemsa Gomori Grocott IJzer Perls Leder Masson Trichroom Methenamine Zilver (Jones) Muci Karmijn Pas Pas Diastase Ziehl Nielsen Totaal Tabel 4. 8 Jaarverslag

19 4.2.7 Immunohistochemie Immunohistochemisch onderzoek wordt vooral gebruikt in de diagnostiek van oncologische processen. Het wordt gebruikt voor het vaststellen van de aard van de tumor, de subtypering op basis van differentiatie markers en de prognostisch en/of therapeutisch relevante expressiepatronen van eiwitten. Door ontwikkelingen in inzichten, de beschikbaarheid van antilichamen en steeds specifiekere vraagstellingen op kleine hoeveelheden materiaal, is er de afgelopen jaren een constante toename van het aantal immunohistochemische verrichtingen zichtbaar. In 2014 werden in totaal verschillende immunohistochemische kleuringen verricht. Er is sprake van een geleidelijke toename van het aantal onderzoeken waarop immunohistochemisch onderzoek wordt verricht, ten opzichte van 2013 is er een stijging van 4%. Het percentage immunohistochemie uitgezet op het totaal aantal histologieonderzoeken is 10,8 % t.o.v. 17% landelijk. Het immunohistochemisch onderzoek is verricht met behulp van een automatische immunostainer (DAKO Autolink ), waarbij merendeels gebruik wordt gemaakt van ready-to-use primaire antilichamen. Immunohistochemie Aantal histologie onderzoeken met immunohistochemisch onderzoek immunohistochemie / totaal aantal histologie onderzoeken Tabel ,8% 10,6% 9,80% Jaarverslag

20 Immunohistochemische kleuringen Immunohistochemische kleuringen AE 1/AE CK AFP CK 5/ Actine HHF - CK Actine SM Cycline D Alk-FISH - 30 Desmine ALK/ROS translocatie - 2 E-cadherine Alk EMA Amyloid AA GFAP Bcl Her2neu Bcl HMB Ber EP HM-CK Beta HCG 7 0 IgA pl Beta-catenine 9 5 IgA-FITC C1q FITC IgG pl C3 FITC IgG-FITC Calcitonine IgM pl Caldesmon IgM-FITC Calretinine Kappa 6 Cam Kappa pl CD Kappa FITC CD Ki 67 (K.3) CD 117 crist 93 Lambda 5 CD Lambda pl CD 15 (LEU) Lambda FITC CD 20 (L26) Melan A CD Melan A AEC 179 CD MPO CD Myo D1-1 3 CD NF CD OC CD Oestrogeen receptor CD Pax CD P CD 45 (LCA) P CD P CD P57 7 CD 57-2 P CD PLAP CD Progesteronreceptor CD 7 - PSA CD 79A S CD Synapto CEA-mono Thyreoglob CEA-poly TTF Chromogranine TdT CK Vimentine Jaarverslag

21 WT Tabel 4.11 Totaal Moleculaire diagnostiek In 2013 zijn op indicatie complexe en eenvoudige moleculaire bepalingen uitgevoerd. De complexe moleculaire bepalingen betroffen mutatie analyses, amplificaties, translokaties, chromosomale breukanalyses en clonaliteitsanalyses; deze worden verricht in het CCKL/ISO gecertificeerde laboratorium voor Moleculaire Pathologie van het UMCG. COMPLEXE MOLECUL.DIAGNOSTIEK-BEP.OP GEISOL.DNA-RNA-EIWIT 10 SEQUENCE BASE MUTATION ANALYSIS - K-RAS 36 SEQUENCE BASE MUTATION ANALYSIS - BRAF 5 SEQUENCE BASE MUTATION ANALYSIS - K-RAS - EGFR 84 EENV.MOL.DIAG-BEP.OP COUPES MET WFS-CELLEN ANDERS DAN HPV 12 EML4-ALK FUSIEGEN MBV FISH-CISH 46 In situ hybridisatie Her2Neu (en EBER) worden uitgevoerd op de afdeling Pathologie MZH. Type bepaling Her2neu CISH/FISH bepalingen waarvan geamplificeerd waarvan niet-geamplificeerd Tabel 4.12 De moleculaire bepaling van het hr-hpv (vallend onder eenvoudige moleculaire diagnostiek) wordt beschreven in hoofdstuk Vriescoupediagnostiek In het kader van de spoeddiagnostiek tijdens operaties worden vriescoupes verricht. In het WZA worden geen vriescoupe onderzoeken meer gedaan. Het aantal vriescoupes voor de chirurgie is in 2014 t.o.v. het voorgaande jaar gedaald met 37%. Aanvragend specialisme Martini Ziekenhuis Chirurgie Dermatoloog 2 Gynaecologie Internist - Jaarverslag

22 Keel-neus-oorheelkunde 5 8 Neurochirurgie Orthopedie - Plastische Chirurgie Urologie Tabel Verrichtingen cytologie Verrichtingen algemene cytologie voor het Martini Ziekenhuis en eerstelijn Het aantal niet-gynaecologische cytologische verrichtingen toonde in 2014 ten opzichte van 2013 een daling van 13,7%. Aanvragend specialisme Martini Ziekenhuis Cardiologie Chirurgie Dermatologie Geriatrie Gynaecologie Intensive Care Interne Geneeskunde Keel-,Neus-,Oorheelkunde Kindergeneeskunde 3 3 Longgeneeskunde Maag-,Darm-,Leverartsen Mond-Kaak-Aangezichtchirurgie Neurochirurgie Neurologie Oogheelkunde - Orthopedie Overigen - Plastische Chirurgie Radiologie 2 4 Reumatologie Revalidatie - Urologie Eerstelijn Totaal Tabel Verrichtingen algemene cytologie voor het Wilhelmina Ziekenhuis Het aantal niet-gynaecologische cytologische verrichtingen toonde in 2014 ten opzichte van 2013 een stijging van 14,9%. Hierin zijn opvallende schommelingen waargenomen: een stijging met betrekking tot de Interne Geneeskunde van 35,9%, een halvering m.b.t. KNO-heelkunde en een stijging van de urologie van 63,1%. Jaarverslag

23 Aanvragend specialisme Wilhelmina Ziekenhuis Cardiologie Chirurgie Dermatologie Gynaecologie Interne Geneeskunde Keel-,Neus-,Oorheelkunde Kindergeneeskunde 0 - Longgeneeskunde Maag-darm-lever-artsen Mond-kaak-aangezichtchirurgie Neurologie Neurochirurgie 0 - Oogheelkunde 0 - Orthopedie Radiologie 2 17 Reumatologie 0 1 Revalidatie 0 - Urologie Totaal Tabel Cytochemische kleuringen De standaard kleuring op microscopische preparaten van cytologische preparaten is de PAP of Giemsa kleuring. Ook kunnen gespecialiseerde histochemische kleuringen worden verricht. Een beperkt aantal van deze kleuringen wordt protocollair verricht, op basis van de aard van het weefsel of de vraagstelling. Met behulp van deze technieken worden diverse bestanddelen van weefsels en/of cellen specifiek aangekleurd. Andere, meer gespecialiseerde, kleuringen worden echter pas op indicatie verricht naar aanleiding van een navraag van de beoordelende patholoog. Jaarverslag

24 Cytochemische kleuringen Speciële cytologie Giemsa Giemsa spoed Grocott PAP Pas Ziehl Nielsen Cytochemische kleuringen Cervixcytologie Pap Totaal Tabel Gynaecologische cytologie In 2014 is gynaecologisch cervixcytologisch onderzoek verricht in het kader van het Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker en op indicatie (vervolgonderzoek na afwijkingen aangetroffen in het bevolkingsonderzoek en/of gynaecologische klachten of symptomen). De cervixcytologie onderzoeken worden bewerkt met behulp van dunne laag cytologie. Het aantal cervixcytologie onderzoeken is ten opzichte van 2013 gedaald met 3.7% Het aantal onbeoordeelbare uitstrijken bedraagt 274 (1.3%). N.B. in dit overzicht zijn de cervixcytologie onderzoeken t.b.v. research instellingen achterwege gelaten. Onderstaande tabel geeft verdeeld over BVO en indicatie cytologie de verschillende Pap-classificaties weer over Pap classificatie Kopac Omschrijving BVO % Indicatie % Jaarverslag

25 PAP 0 Onvoldoende kwaliteit 202 1, ,44 PAP 1 P1A1A2C1 Geen afwijking , ,55 PAP 2 P2/3C3 Enkele atypische cellen 229 1, ,08 PAP 3a Geringe/matige dysplasie 116 0, ,18 A3 atypische reparatie 0 0,00 0 0,00 P4 geringe dysplasie 64 0, ,57 plaveiselepitheel C4 geringe atypie endocervix 4 0,03 4 0,08 P5 matige dysplasie plaveiselepitheel 0, , ,49 C5 matige atypie 5 0,03 0 0,00 endocervix A4/5 afwijkend endomtrium 0 0,00 6 0,12 PAP 3b Ernstige dysplasie 36 0, ,72 P6 ernstige dysplasie plaveiselepitheel 34 0, ,52 A6 C6 ernstige atypie endometrium ernstige atypie endocervix 0 0, ,20 5 0,03 2 0,04 PAP 4 Carcinoma in situ 1 0,01 0 0,00 P7 carcinoma in situ 0 0,00 0 0,00 plaveiselepitheel C7 adenocarcinoma in situ 1 0,01 0 0,00 PAP 5 Invasief carcinoom 0 0,00 1 0,02 P8/9 plaveiselcelcarcinoom 0 0,00 0 0,00 A7 adenocarcinoom endometrium 0,00 0,00 A8/A9 metastase 0 0,00 1 0,02 C9 adenocarcinoom 0 0,00 0 0,00 endocervix Totalen Tabel Jaarverslag

26 4.4.1 Bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker 2014 Voor een uitvoerige analyse van de gynaecologische cytologie, verricht in het kader van het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker, wordt verwezen naar de jaarlijkse regionale rapportage opgesteld door de Regionaal Coördinerend Patholoog; mr. dr. J.E. Boers, patholoog Isala Klinieken Zwolle. Van de in totaal onderzochte uitstrijkpreparaten in 2014 zijn er 202 (1.3%) afgekeurd op grond van onvoldoende beoordeelbaarheid. In 2998 (19.5%) van de onderzochte uitstrijkpreparaten zijn geen endocervicale cellen aangetroffen Indicatie cervixcytologie 2014 Van de in totaal onderzochte uitstrijkpreparaten in 2014 zijn 72 (1,4%) afgekeurd op grond van onvoldoende beoordeelbaarheid. In 779 (15,6%) van de 4983 onderzochte uitstrijkpreparaten zijn geen endocervicale cellen aangetroffen Hoog risico Humaan Papilloma Virus-bepaling (Hr-HPV) In 2014 zijn 568 HrHPV-bepalingen verricht bij indicatie cervixcytologie. Het humane papilloma virus (HPV) is verantwoordelijk voor het ontstaan van baarmoederhalskanker. Vooral een aantal subtypen van dit virus, de zogenaamde Hoog risico (High risk) subtypen, zijn geassocieerd met de ontwikkeling van kanker. Het risico neemt vooral toe als het virus langdurig aanwezig is en niet door het immuunsysteem van vrouwen wordt geneutraliseerd. Door in het uitstrijkmateriaal de aanwezigheid van het HrHPV vast te stellen, kan in combinatie met aanwezige celafwijkingen (Pap 2 en Pap 3a gering) een beter advies worden gegeven m.b.t. een vervolgtraject. In de follow-up uitstrijk wordt, naast de cytologische beoordeling, geadviseerd de HrHPV-status te bepalen. Op geleide van een negatieve HrHPV-status kunnen vrouwen dan vroegtijdig terugverwezen worden naar het BVO (Pap 1) of een herhaaladvies krijgen in plaats van een te vroege verwijzing naar de gynaecoloog. Deze indicatiestelling is landelijk vastgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Pathologie (NVVP), in nauw overleg met het Nederlands Huisartsengenootschap. Het moleculair onderzoek op de aanwezigheid van HrHPV wordt verricht door het CCKL gecertificeerde laboratorium voor moleculaire diagnostiek van het Laboratorium voor Infectieziekten (LVI/Certe). Er wordt gebruikgemaakt van de Hybrid Capture-HPV DNA-test van Qiagen. Dit is een kwantitatieve test op de aanwezigheid van het HrHPV DNA. Deze test is niet gebaseerd op PCR technologie en wordt dus uitgevoerd zonder voorafgaande vermeerdering van het DNA van het HPV HrHPV verrichtingen 2014 Voor de eerstelijn zijn in HrHPV-bepalingen verricht. Hiervan waren 249 HrHPV positief en 284 HrHPV negatief. Voor de gynaecologen zijn in HrHPV-bepalingen verricht. Hiervan waren 15 HrHPV positief en 19 HrHPV negatief. Van de in totaal 264 positieve HrHPV-bepalingen in 2014 was bij 142 (53.8%) sprake van een Pap1 cervixcytologie. Van de 303 negatieve HrHPV-bepalingen in 2014 was bij 30 (9.9%) sprake van een Pap2 (n=26) en van een Pap3a (n=4) Jaarverslag

27 4.5 Obducties (postmortaal onderzoek) Obductie blijft een belangrijk instrument in het kader van de kwaliteitsborging van de specialistische en algemene medische zorg, in het bijzonder in een groot opleidingsziekenhuis. Echter het aantal obducties in zowel het Martini Ziekenhuis als het Wilhelmina Ziekenhuis is beperkt. In het kader van het huisartsenprogramma wordt aan de deelnemende huisartsen ook dienstverlening op het gebied van obducties aangeboden. De kosten, inclusief de kosten voor het vervoer naar het mortuarium van het Martini Ziekenhuis en het Wilhelmina Ziekenhuis Assen voor rekening van de afdeling Pathologie. Obducties op intra-uterien en perinataal overleden neonaten vinden in het UMCG plaats. Aanvragend specialisme Martini Ziekenhuis Cardiologie Chirurgie Gynaecologie/Verloskunde Intensive Care Interne Geneeskunde Kindergeneeskunde - Longziekten 1 3 Maag-,Darm-, Lever 1 Neurochirurgie - Neurologie 1 1 Orthopedie 1 1 Overige specialismen - Urologie 1 - Totaal Tabel Aanvragend specialisme Wilhelmina Ziekenhuis Cardiologie Chirurgie Gynaecologie/Verloskunde Interne Geneeskunde Longziekten - Neurologie Urologie - Totaal Tabel Aanvragend specialisme eerstelijn / instellingen Totaal Tabel Jaarverslag

28 Hoofdstuk 5 Kwaliteitsindicatoren De RVE Pathologie kent kwantitatieve en kwalitatieve kwaliteitsindicatoren. De voornaamste kwantitatieve parameter is de verwerkingstermijn; de tijd tussen het tijdstip van in bewerking nemen van het materiaal en de tijd waarop een geautoriseerde uitslag beschikbaar is. De kwalitatieve kwaliteitsindicatoren, in het bijzonder de kwaliteit van diagnoses, kan op diverse wijzen worden weergegeven. Onderstaande paragrafen representeren een aantal verschillende vormen van intercollegiale toetsing, de histologische follow-up van vriescoupe diagnostiek, en de cytologie-histologie correlatie. Als laatste worden de overige inspanningen op het gebied van kwaliteit weergegeven. 5.1 Verwerkingstermijnen 2014 kenmerkt zich door een stabiele doorloopsnelheid op een hoog niveau. Dit geldt voor de verwerkingstermijn van alle verrichtingen. Er zijn geen verschillen waarneembaar voor diagnostiek voor het Wilhelmina Ziekenhuis en het Martini Ziekenhuis. De snellere doorlooptijd van de histologische onderzoeken voor de eerstelijn weerspiegelt de relatieve eenvoud van het ingezonden materiaal. De doelstelling 90% verslagen en geautoriseerd binnen vijf werkdagen na ontvangst is gehaald. De doorloopsnelheid van obducties verdient blijvende aandacht. De doelstelling 95% van de obductieverslagen te autoriseren binnen dertig werkdagen na ontvangst wordt niet gehaald. Deels is dit te verklaren door het uitbesteden van perinatale obducties naar elders, hetgeen een negatief effect heeft op de doorlooptijd. Hoewel het een gering aantal betreft, is er aandacht nodig voor het aantal histologie nummers dat na één, respectievelijk twee werkweken nog niet is afgewerkt Histologie Martini Ziekenhuis Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde uitslagen histologie in dagen na ontvangst (dag 0). Dag absoluut cumulatief absoluut cumulatief absoluut cumulatief % 18 1% 27 1% % % % % % % % % % % % % % % % % % % % 95 99% 72 99% % % % % % % % % % > % % % Totaal Tabel 5. 1 Jaarverslag

29 5.1.2 Histologie Wilhelmina Ziekenhuis Assen Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde uitslagen histologie in dagen na ontvangst (dag 0). Dag absoluut cumulatief absoluut cumulatief absoluut cumulatief 0 4 1% 5 1% 9 1% % % % % % % % % % % % % % % % % 78 99% 78 99% % 31 99% % % % 5 100% % % % % 9 100% 3 100% > % 6 100% 5 100% Totaal Tabel Histologie eerstelijn Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde histologie-uitslagen in dagen na ontvangst (dag 0). Dag absoluut cumulatief absoluut cumulatief absoluut cumulatief 0 8 1% 10 1% 6 0% % % % % % % % % % % % % % % 89 99% % 95 99% 27 99% % 63 99% % % % 5 100% % % 4 100% % 8 100% 3 100% > % 7 100% 7 100% Totaal Tabel 5. 3 Jaarverslag

30 5.1.4 Cytologie Martini Ziekenhuis Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde cytologie-uitslagen in dagen na ontvangst (dag 0). Dag absoluut cumulatief absoluut cumulatief absoluut cumulatief % % % % % % % % % % % % % 76 99% 55 99% % % % % 4 100% % % 1 100% 3 100% % 1 100% 100% % 1 100% 100% % 0 100% 100% > % 0 100% 2 100% Totaal Tabel Cytologie Wilhelmina Ziekenhuis Assen Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde cytologie-uitslagen in dagen na ontvangst (dag 0). Dag absoluut cumulatief absoluut cumulatief absoluut cumulatief 0 2 0% 10 1% 8 0% % % % % % % % 66 95% 53 94% % 28 98% 22 96% % % 5 100% % 3 100% 3 100% % 0 100% 1 100% % 0 100% 1 100% % 0 100% 1 100% % 0 100% > % 0 100% Totaal Tabel 5. 5 Jaarverslag

31 5.1.6 Cervixcytologie 2014 (Indicatie en Bevolkingsonderzoek (BVO) Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde cervixcytologie-uitslagen in dagen na ontvangst (dag 0). dagen BVO Indicatie huisarts indicatie gyn totaal absoluut cumulatief absoluut cumulatief absoluut cumulatief absoluut cumulatief % 19 1% 20 1% 89 0% % % % % % % % % % % % % % % 82 99% % % 73 97% % % % 43 99% 3 100% % % 17 99% 3 100% % % % 1 100% % % 5 100% 1 100% % % 0 100% nvt nvt % > % 5 100% nvt nvt 8!00% totaal Tabel 5. 6 Jaarverslag

32 5.1.7 Obducties Het aantal (cumulatief %) geautoriseerde obductie-uitslagen in dagen. N.B. in 2014 en 2013 is een uitgebreidere analyse in de doorlooptijd verricht dan in dagen absoluut cum absoluut cum absoluut cum 0 4 9% % 1 2% 10 15% % 2% 14 37% % 2% 7 48% % 1 3% 3 52% % 3 9% 7 63% % 4 16% 13 83% % 16% 4 89% % 3 21% 4 95% % 4 28% 2 98% % 3 33% 1 100% % 4 40% 100% % 4 47% 100% % 3 52% 100% % 52% 100% % 52% 100% % 52% 100% % 52% 100% % 1 53% 100% % 53% 100% % 2 57% 100% % 57% 100% % 57% 100% % 2 60% 100% % 1 62% 100% % 1 64% 100% % 64% 100% % 64% 100% % 1 66% 100% % 3 71% 100% % 71% 100% > % % 100% Totaal Tabel 5.7 Jaarverslag

33 5.2 Intercollegiale toetsing Multidisciplinaire patiëntbesprekingen De afdeling Pathologie participeert in veel multidisciplinaire patiëntenzorg-, opleiding-, en onderwijsbesprekingen in het Martini Ziekenhuis en het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen. Deze multidisciplinaire besprekingen (bijna 600 op jaarbasis) zijn belangrijke momenten voor intercollegiale toetsing en contacten tussen aanvragende specialismen en pathologen. In principe participeert de aandachtspatholoog in de MDO s, bij afwezigheid vervangt een andere (aandachts)patholoog. Naast deze besprekingen hebben de pathologen dagelijks een ochtendrapport. Obducties worden in het algemeen ad hoc teruggekoppeld in de diverse maatschapoverleggen. In 2014 zijn tijdens deze besprekingen patiënten besproken, waarvan sommigen een of meerdere keren en/of met een of meerdere pathologie onderzoeken. Dit is een stijging van 7,7% t.o.v. van Externe revisies Externe revisies zijn revisies op initiatief van derden. Via andere laboratoria voor pathologie worden cytologische of histologische preparaten opgevraagd van patiënten die inmiddels in het andere ziekenhuis worden behandeld. Ook vinden revisies plaats in het kader van klinisch genetisch onderzoek en in het kader van patiëntendeelname in klinisch (oncologisch) onderzoek. De meeste revisies zijn verricht door pathologen werkzaam in de Afdeling Pathologie van het UMCG. Externe revisies histologie en cytologie aantal concordante externe revisies aantal discordante externe revisies Totaal aantal revisies Tabel 5. 7 In 2014 was in 2,5% van de externe revisies sprake van een discordante uitslag. Het betreft o.a. de volgende casuïstiek. Aard materiaal Uitslag Revisie uitslag Speekselklier Geen zekere diagnose Kenmerken van een adenocarcinoom Schildklier Hyperplastische nodus (Bethesda II) Bethesda III Schildklier Folliculaire lesie (Bethesda III) Onvoldoende kwaliteit (Bethesda I) Schildklier Folliculaire lesie (Bethesda III) Verdenking papillair schildkliercarcinoom (Bethesda V) Lymfklier Morbus Hodgkin, klassiek type Maligne lymfoom, grootcellig anaplastisch Lymfklier Laaggradig maligne B-cellymfoom Folliculaire dendritische cellen sarcoom (mede gezien aanvullend biopt UMCG) Stemband Ten minste ernstige dysplasie Mycose en zeer uitgesproken epitheelatypie Schildklier Micro-invasief folliculair carcinoom, pt2 Papillair schildklier carcinoom Jaarverslag

34 Lymfklier Folliculair lymfoom Beeld passend bij transformatie naar diffuus grootcellig B-cellymfoom Tabel Consulten Consulten worden aangevraagd op initiatief van de beoordelende patholoog. De reden kan twijfel zijn over de diagnose of - in het bijzonder bij zeldzame(re) diagnose - behoefte aan een expertdiagnose ter ondersteuning van de eigen diagnose. Aandachtsgebied consulent 2014 Dermato - melanocytair 14 Dermato - niet melanocytair 5 Endocrien 2 Gynaecopathologie 7 Hematopathologie 14 Longpathologie 6 Mammapathologie 3 Neuropathologie 9 Weke delen 3 Tabel 5. 9 Jaarverslag

35 5.2.4 Panels Een casus kan ter consult worden voorgelegd aan een landelijk panel, daarnaast bestaat er de mogelijkheid een casus te presenteren omdat het gaat om een zeldzame of complexe diagnose, of mbt het verkrijgen van een financiele vergoeding door de patiënt i.v.m. de gestelde diagnose. De afdeling Pathologie heeft in 2014 patiëntmateriaal ingestuurd naar landelijke panels waaronder het landelijke Mesotheliomen Panel. Patiëntmateriaal m.b.t. hematopathologie (o.a. met de diagnose maligne lymfoom of leukemie) wordt, als er sprake is van een bijzondere casus, ingebracht in het Lymfomen Panel Noord Nederland. Weke delen tumoren (maligne en bijzondere vormen van goedaardige tumoren) worden, als er sprake is van een bijzondere casus, besproken in de werkgroep Weke Delen Tumoren Noord Nederland. Bijzondere of moeilijk beoordeelbare melanocytaire laesies worden besproken in het regionale Melanomenpanel. Van de landelijke Beentumoren commissie is in 2014 geen gebruik gemaakt.. Panel / commissie Beentumoren commissie Mesotheliomen werkgroep Werkgroep Weke Delen pathologie Melanomen panel Lymfomen panel Tabel Wetenschappelijk onderzoek en trials In 2014 heeft de Pathologie geparticipeerd in onderstaande 26 wetenschappelijke onderzoeken/trials door het patiëntmateriaal (geanonimiseerd) beschikbaar te stellen. Pouch neoplasie bij IBD; UMC St. Radboud, Nijmegen, LZV960 Effectiviteit van radiotherapie bij cutane plaveiselcelcarcinomen in Hoofd-Halsgebied; UMCG IBD en niercelcarcinoom; UMC St. Radboud, Nijmegen LZV860 Erfelijke maagkanker; UMC St. Radboud, Nijmegen HOVON 105 PCNSL/ALLG NHL 24; Erasmus MC, Rotterdam HOVON 105 PCNSL/ALLG NHL 24; VUMC, Amsterdam Hovon 84 Rituximab in combinatie met 2-wekelijks CHOP-chemotherapie. CAIRO-3 studie; UMC Utrecht DCIS studie; Antonie van Leeuwenhoek, Amsterdam LZV 990 Hemato research; UMCG Groningen Incidentie GIST; LUMC, Leiden LZV 1038 Promotie-onderzoek naar ovariummetastasen LUMC, Leiden LZV Neuro-endocriene Tumoren UMCG, Groningen Pathogenese MALT lymfomen bij het syndroom van Sjögren; UMCG, Groningen Angio-immunoblastair T-cellymfoom; VUMC / NKI, Amsterdam LZV1055 TRACT-studie; UMCG, Groningen Eiwitexpressie van RANK/RANKL in reuscellaesies van het maxillofaciale en appediculaire-axiale skelet; AMC, Amsterdam EORTC studie 26053/22054, fase III studie: CATNON-studie gelijktijdige en adjuvante temozolomide chemotherapie in anaplastische gliomen zonder 1p/19q verlies; UMCG, Groningen Columbus studie; UMCG, Groningen MSLT II; IKNL /UMCG, Groningen NELSON studie; Erasmus MC, Rotterdam Rainbow TMA; Maastricht University Medical Centre, Maastricht Netherlands Breast Cancer Project; NKI / AvL, Amsterdam LZV970 Neo-adjuvante chemotherapie bij chemoradiatie bij slokdarmcarcinoom; UMCG, Groningen Young boost-studie Radiation dose intensity study in breast cancer in young women; NKI/AvL, Amsterdam Jaarverslag

36 Luna studie; UMCG, Groningen 5.3 Kwaliteitsindicatoren Oncologie Ook in 2014 is gebruikgemaakt van gestructureerde protocollaire verslaglegging via de Palga Protocol Module (PPM). Het betreft landelijk vastgestelde protocollen volgens de CBO/IKNL-richtlijnen. Naast eenduidige, gestructureerde verslaglegging is het mogelijk de vastgelegde gegevens te extraheren voor nadere analyse. Gestructureerde verslaglegging vindt plaats voor de volgende resectiepreparaten: Blaas-Urethercarcinoom Cervixcarcinoom Colonbiopt-TEM ColonRectumcarcinoom Endometriumcarcinoom Longcarcinoom Maag-Oesofaguscarcinoom MammacarcinoomTotaal Melanoom Nier-Pyelum-Uretercarcinoom Ovariumcarcinoom Placenta Plaveiselcelcarcinoom van de Huid Prostaatcarcinoom Testiscarcinoom UrineLandelijk Mammacarcinoom In 2014 zijn 463 resecties in verband met een mammacarcinoom onderzocht. Bij 257 patiënten was er sprake van een invasief carcinoom, waarbij in 236 gevallen de resectie radicaal was (92%) voor de invasieve tumor, en in 158 gevallen (74%) was er radicaliteit voor ook aanwezige in situ component. Bij 206 patiënten was er sprake van een resectie ivm in situ carcinoom, waarbij in 192 gevallen er spraken was van een radicale resectie (93%) Karakteristieken invasief carcinoom Type tumor (WHO) Infiltrerend ductaal carcinoom: 183 (71%) 318 (81%) 322 (83%) Infiltrerend lobulair carcinoom: 40 (16%) 62 (16%) 44 (11%) Tubulair carcinoom: (1%) Mucineus carcinoom 11 (4%) 8 (2%) 9 (2%) Overige 23 (9%) 12 (3%) 11 (3%) Gradering invasief carcinoom Bloom Richardson Graad 1 48 (20%) 58 (15%) 63 (17%) Bloom Richardson Graad (60%) 259 (66%) 193 (53%) Bloom Richardson Graad 3 47 (20%) 76 (19%) 108 (30%) Totaal Tabel Jaarverslag