JAARVERSLAG 2010 AFDELING PATHOLOGIE ELKERLIEK ZIEKENHUIS HELMOND

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2010 AFDELING PATHOLOGIE ELKERLIEK ZIEKENHUIS HELMOND Dhr. M.A.A.M. van Dijk, patholoog en afdelingshoofd Mw. F.J.J.M. van Merriënboer, patholoog Mw. M.C.B.J.E. Tutein Nolthenius-Puylaert, patholoog Mw. C.M. Ferrier, patholoog Dhr. T.L. Boerman, patholoog Mw. Y.C.M. de Kort, coördinerend analist Mw. P.H.M. Bennenbroek-Matheij, secretaresse en intern auditor. Elkerliek Ziekenhuis Wesselmanlaan 25, 5707 HA Helmond Postbus 98, 5700 AB Helmond Tel.: (secretariaat) Fax.:

2 INHOUDSOPGAVE: 1. VOORWOORD PROFIEL VAN HET LABORATORIUM HET ORGANOGRAM ALGEMEEN OVERZICHT HISTOLOGISCH ONDERZOEK KWALITEITSINDICATOREN HISTOLOGIE VRIESCOUPE ONDERZOEK IMMUNOLOGISCH EN MOLECULAIR ONDERZOEK KWALITEITSINDICATOREN IMMUNOLOGISCH EN MOLECULAIR ONDERZOEK CYTOLOGISCH ONDERZOEK KWALITEITSINDICATOREN CYTOLOGIE CERVIXCYTOLOGISCH ONDERZOEK KWALITEITSINDICATOREN CERVIXCYTOLOGIE OBDUCTIE KWALITEITSINDICATOREN OBDUCTIE KWALITEITSBEWAKING INTERNE REVISIE INTERNE CONSULTEN EXTERNE REVISIE KWALITEITSAUDITS REGIONAAL PATHOLOGEN PANEL VISITATIE MELDINGEN EN KLACHTENMANAGEMENT INVESTERINGEN PATHOLOGEN LIDMAATSCHAP, PUBLICATIE EN NASCHOLING ANALISTEN EN SECRETARESSES NASCHOLING EN LIDMAATSCHAP KLINISCHE BESPREKINGEN

3 1. Voorwoord Na een volledige verbouwing van het laboratorium konden wij in januari eindelijk terugkeren op de oude plek. Helaas vertrok er in 2010 een ervaren analist op de histologie. Drie zwangerschapsverloven op de histologie zorgde voor verdere krapte op deze afdeling. Het implementeren van een nieuw laboratorium-management systeem zorgde voor een grote uitdaging. Om alles beter te laten verlopen bleek er in eerste instantie meer tijd nodig te zijn om alles goed te implementeren. Gedurende het jaar werden ook de landelijke PALGA-protocollen ten behoeve van de colon- en mammadiagnostiek ingevoerd. Op het einde van het jaar is besloten om ook het data-management syteem MagnaView via de Stichting Palga, te gaan gebruiken in Het laboratorium is volop in beweging en maakt nu een versnelde ontwikkeling door op het automatiseringsgebied. Door meer gebruik te maken van soft- en hardware mogelijkheden wordt het laboratorium efficiënter en veiliger. 3

4 2. Profiel van het laboratorium Het jaarverslag 2010 van het Pathologisch Laboratorium Elkerliekziekenhuis te Helmond geeft een overzicht van de kerngegevens over personeel, productie en kwaliteitsborging. De medewerkers van het Laboratorium verzorgen een snelle en hoogwaardige dienstverlening ten behoeve van patiënten in Helmond en omgeving. De dienstverlening betreft het stellen van een diagnose aan de hand van onderzoek van cellen en weefsel. Het gaat hierbij om morfologische macroscopische- en microscopische beoordelingen en in toenemende mate aanvullende onderzoekstechnieken zoals immunohistochemie en moleculaire biologie. De verwerking van het materiaal en de verslaglegging vereist een grote mate van zorgvuldigheid, efficiency en inzet van alle medewerkers. Er wordt hierbij gewerkt binnen een systeem van kwaliteits- en veiligheidseisen. Het pathologisch laboratorium is regionaal werkzaam voor het Elkerliekziekenhuis te Helmond en de huisartsen. Wij participeren in de bevolkingsonderzoeken voor baarmoederhalskanker en borstkanker. Er zijn vijf pathologen werkzaam in loondienst georganiseerd in een vakgroep. Organisatorisch maakt het laboratorium deel uit van het cluster Dienst laboratoria-apotheek (DLA) en valt rechtstreeks onder de verantwoordelijkheid van de directie van het Elkerliek ziekenhuis. Er zijn 26 personeelsleden werkzaam op 19,7 fte (resp. 3,7 klinisch patholoog, 1 coördinerend analist, 6,77 histologisch analist, 4,08 cytologisch analist en 3, 50 secretaresse). Bij verslaglegging worden de CBO protocollen gevolgd. Deze zijn vervaardigd teneinde bij bepaalde diagnoses complete informatie te verstrekken met betrekking tot tumorparameters. In het loop van het jaar is hiervoor het PALGA-protocol in gebruik genomen met de mogelijkheid om de diverse parameters te analyseren m.b.v. het database programma MagnaView. De pathologen participeerden in diverse nascholingscursussen en congressen conform de eisen van de beroepsvereniging (NVvP-GAIA). Zij participeerden tevens in het melanomenpanel, werkgroep haematopathologie (beenmerg) en de landelijke visitatie commissie. Zij waren betrokken bij 1 publicatie in een wetenschappelijk tijdschrift. De pathologen geven regelmatig rondleidingen en ondersteunen de arts-assistenten van diverse maatschappen in hun opleiding. Er is een actief beleid om medewerkers te stimuleren in na- en bijscholing. De analisten participeren in een werkgroep. In dit jaarverslag worden een aantal kwaliteitsindicatoren gegeven, die rechtstreeks verband houden met de efficiency, kwaliteit en terugkoppeling van incidenten en fouten. Tevens wordt er een overzicht gegeven van nascholingsactiviteiten van medewerkers en staf. 4

5 3. Het organogram 5

6 4. Algemeen overzicht Aantal onderzoeken Soort onderzoek Histologie Immunohistochemie Morfometrie Algemene cytologie Cervix cytologie (Indic.) Cervix cytologie (BVO) Obductie CTG-punten Soort onderzoek CTG-factor Histologie Immunohistochemie Morfometrie Algemene cytologie Cervix cytologie (Indic.) Cervix cytologie (BVO) Obductie Totaal Fte pathologen: 3,5 3,3 2,7 2,7 2,6 Aantal eenheden per fte patholoog: CTG: College Tarieven Gezondheidszorg. CTG punt: één pathologische verrichting. 6

7 5. Histologisch onderzoek Aantal aanvragen histologisch onderzoek specialist/ huisarts Specialisme, huisarts 2010 toe-/afname Interne geneeskunde MDL-arts Cardiologie Longziekten Neurologie / Psychiatrie Kindergeneeskunde Dermatologie Chirurgie Orthopedie Gynaecologie/obstetrie Urologie KNO-heelkunde Oogheelkunde Huisarts Radiologie Kaakchirurgie Plastische chirurgie Overig Totaal Kwaliteitsindicatoren histologie Doorlooptijd histologisch onderzoek dagen % Cum % % Cum % % Cum % % Cum % 1 72,90 72,90 76,13 76,13 75,63 75,63 53,57 53, ,46 87,35 13,88 90,02 13,03 88,66 30,87 84,44 3 4,56 91,92 5,06 95,08 6,04 94,70 7,75 92,19 4 2,22 94,13 1,83 96,91 2,20 96,91 3,98 96,17 5 1,34 95,47 1,26 98,17 1,48 98,39 1,84 98, ,71 97,19 1,70 99,87 1,51 99,90 1,71 99,72 >10 2,81 100,00 0,13 100,00 0,10 100,00 0,28 100,00 Totaal 100,00 100,00 100,00 100,00 Bij een deel van de histologische onderzoeken is de datum waarop het weefsel in bewerking genomen wordt een dag later, dan de dag waarop het ontvangen is. Enerzijds gebeurt dit om organisatorische redenen, anderzijds wegens onvoldoende fixatie; met name bij de grotere excisies. PS. Doorlooptijd is de tijd tussen datum ontvangst en datum autorisatie. Het aantal onderzoeken met een doorlooptijd >10 dagen is niet betrouwbaar; dit betreft vaak consulten en revisies. 7

8 7. Vriescoupe onderzoek Aantal en evaluatie vriescoupe diagnostiek totaal Aantal vriescoupes Aantal diagnosen conform % 46 87% 40 91% 60 95% 47 96% 48 98% Aantal diagnosen niet conform 17 7% 7 13% 4 9% 3 5% 2 4% 1 2% Vriescoupes Het gemiddelde percentage conforme diagnosen over de afgelopen 5 jaar bedraagt 93 %. Dit is in overeenstemming met de literatuurgegevens waarin een accuratesse van 86 tot 97% vermeld wordt. Het percentage niet conforme de diagnose is 7%. De in de literatuur vermelde percentages liggen tussen de 1 en 9%. Het percentage discrepante diagnosen is bij ons dus relatief aan de hoge kant. Hierbij moet wel vermeld worden dat in geen van deze gevallen op de vriescoupe ten onrechte de diagnose maligniteit werd afgegeven. Niet conforme diagnosen vriescoupes onderverdeeld naar oorzaak Diagnosen niet conform Sampling error; niet aanwezig in vriescoupe Wel aanwezig maar niet gezien Aanwezig, gezien maar anders geïnterpreteerd Van de niet conforme uitslagen werden ook de coupes gereviseerd om de oorzaak van de discrepantie te achterhalen. Hieruit blijkt dat in een deel van deze casussen de later gediagnosticeerde afwijking in de vriescoupe niet aanwezig was en dat de vriescoupe dus niet representatief was. In geen van de casus werd een afwijking over het hoofd gezien. 8

9 8. Immunologisch en moleculair onderzoek Aantal aanvragen immunohistochemisch onderzoek Het aantal aanvragen voor Oestrogeen, progesteron en Her2Neu in 2010 betrof 120. EBER kleuring m.b.v. CISH techniek Aantal aanvragen * Er is in oktober 2008 is gestart met EBER-CISH kleuring. Uitbesteed onderzoek 2010 % Immunohistochemisch 20 0,14% Erfelijkheidsonderzoek 12 0,08% Extra kleuring 3 0,02% 4 4 Flow cytometrie 12 0,08% 8 7 HPV-bepaling K-RAS mutatie 34 0,24% 23 1 MIPA-bepaling 10 0,07% 11 8 Nierbiopt 16 0,11% Overig 13 0,09% PCR 0 0% 1 1 * het percentage ten opzichte van het totale aantal onderzoeken. 9

10 9. Kwaliteitsindicatoren immunologisch en moleculair onderzoek Resultaten immunohistochemie: Oestrogeen / progesteron / Her2neu Progesteron pos Progesteron neg Totaal Her2Neu Oestrogeen pos % pos 17 Oestrogeen neg % neg 103 Totaal totaal 120 Resultatenaanvragen Her2Neu Her2Neu status Methode van bepaling (aantallen en resultaat) IMMUNO CISH FISH positief Negatief Positief 11 Negatief 18 Twijfelachtig 7 Positief 0 0 Negatief 6 Twijfelachtig Totaal (14%) 103 (86%) *CISH (amplificatie Her2Neu-gen): alleen op immunoscore 2+(twijfelachtig). ** FISH (amplificatie Her2Neu-gen): alleen op CISH twijfelachtig. P.S. de CISH bepaling werd ook een aantal keer meegenomen bij een 3+ (11x, alle positief) en een enkele keer bij een 1+ (2x, beide negatief) 10

11 10. Cytologisch onderzoek Aantal aanvragen algemeen cytologisch onderzoek Specialisme, huisarts 2010 toe-/afname Interne geneeskunde MDL-arts Cardiologie Longziekten Neurologie / Psychiatrie Kindergeneeskunde Dermatologie Chirurgie Orthopedie Gynaecologie/obstetrie Urologie KNO-heelkunde Oogheelkunde Huisarts Radiologie Kaakchirurgie Plastische Chirurgie Overig Totaal Ondersteuning punctiecytologie Bij cytologische puncties in de kliniek wordt door cytologisch analisten van de afdeling pathologie assistentie verleend. Hierbij gaat het om het direct uitstrijken van het celmateriaal en de beoordeling of het al dan niet voldoende zal zijn. Alhoewel dit relatief veel tijd kost ( 20 minuten per verrichting) zijn de pathologen van mening dat hierdoor een goede kwaliteit van de uitstrijkjes gehandhaafd blijft. Daarnaast vind er een actieve controle plaats van het aantal afgekeurde puncties op basis van de uitslag. Het aantal onderzoeken algemene cytologie is ten opzichte van 2009 gestegen ( 113; 6,3%). 11

12 11. Kwaliteitsindicatoren cytologie Doorlooptijd algemeen cytologisch onderzoek dagen % Cum % % Cum % % Cum % % Cum % 1 75,34 75,34 76,83 76,83 79,25 79,25 53,09 53, ,30 90,64 14,13 90,95 11,59 90,84 35,91 89,00 3 3,31 93,95 6,20 97,15 6,25 97,09 7,13 96,14 4 1,58 95,53 1,62 98,77 1,54 98,62 2,08 98,22 5 0,79 96,32 0,89 99,66 1,11 99,74 0,77 98, ,21 97,53 0,28 99,94 0,26 100,00 0,95 99,94 >10 2,47 100,00 0,06 100,00 0,00 100,00 0,06 100,00 Totaal 100,00 100,00 100,00 100,00 Vrijwel alle onderzoeken met een doorlooptijd van 3 dagen of meer betreffen onderzoeken met een Agarblokje en/of vervolgbericht. Hierbij is de eerste autorisatiedatum overschreven wat resulteert in een te lange doorlooptijd. Zie ook de opmerking onder de doorlooptijden histologie hierboven. Verdeling punctiecytologie Aard materiaal 2010 toe-/afname Mamma Speekselklier Schildklier Lever Lymfklier Overig Totaal

13 12. Cervixcytologisch onderzoek Aantallen cervixcytologische onderzoeken Aanvrager / Indicatie 2010 toe-/afname Gynaecologie (indicatie) Huisartsen (indicatie) Bevolkingsonderzoek* Totaal Zie voor verdere uitgebreide verslaglegging cervixcytologisch onderzoek: 1) cytologie jaarverslag 2010 afdeling pathologie, Elkerliekziekenhuis Helmond. 2) Rapportage Regionaal Coördinerend patholoog Stichting Bevolkingsonderzoek Zuid Bevolkingsonderzoek Zuid Laboratoriumgegevens Kwaliteitsindicatoren Cervixcytologie Doorlooptijd cervixcytologisch onderzoek dagen % Cum % % Cum % % Cum % % Cum % 1 32,48 32,48 14,99 14,99 18,12 18,12 18,49 18, ,51 59,99 6,82 21,81 11,57 29,68 9,12 27, ,41 74,40 4,14 25,95 14,66 44,34 5,94 33,55 4 8,02 82,42 7,39 33,33 16,67 61,01 9,75 43,30 5 5,65 88,07 10,27 43,60 15,94 76,95 7,12 50, ,85 98,91 27,18 70,79 20,36 97,31 21,16 71,59 >10 1,09 100,00 29,21 100,00 2,69 100,00 28,41 100,00 Totaal 100,00 100,00 100,00 100,00 Streefdoel doorlooptijd cervix cytologie: 10 dagen: 90% (dit is de norm van de NVVP) HPV-Triage Totaal aantal BVO uitstrijkjes 7334 Totaal aantal Pap 2/3a1 * BVO 193 2,6% verhouding Pap 2 Pap 3a1 7,4 FU teruggekomen zónder hrhpv test (va 3 mnd) 14 8% waarvan Pap ,6% teruggekomen vanaf 3 mnd mét hrhpv test ** % waarvan Pap hrhpv positief *** 32 29,4% hrhpv negatief *** 77 70,6% norm: >70% Gebruikte HPV test: HC2 De test is uitbesteed aan PAL Bergen op Zoom Tabel. Overzicht van het percentage hrhpv positieve vrouwen en hrhpv negatieve uitstrijkjes bij herhaalde uitstrijkjes ná Pap 2/3a1 en Pap 1 uitslag (bij de eerste herhaling). Leeftijden: jaar. 13

14 14. Obductie Aantal obducties per aanvrager Specialisme, huisarts 2010 toe-/afname Interne geneeskunde Cardiologie Longziekten Neurologie/Psychiatrie Kindergeneeskunde Chirurgie Orthopedie Gynaecologie/obstetrie Urologie Huisarts Geriatrie Overig Totaal Totaal ziekenhuis Obductiepercentage 5,8 8,0 8,7 7,3 13,4 15. Kwaliteitsindicatoren obductie Doorlooptijd obducties definitief verslag % Cum % % Cum % % Cum % % Cum % 2 wkn 25,00 25,00 37,84 37,84 36,36 36,36 22,50 22,50 1 mnd 18,75 43,75 10,81 48,65 22,73 59,09 27,50 50,00 2 mnd 34,38 78,13 18,92 67,57 25,00 84,09 22,50 72,50 3 mnd 9,38 87,50 13,51 81,08 6,82 90,91 12,50 85,00 >3 mnd 12,50 100,00 18,92 100,00 9,09 100,00 15,00 100,00 Totaal 100,00 100,00 100,00 100,00 Doorlooptijd is datum aanvraag tot datum autorisatie. 14

15 16. Kwaliteitsbewaking Interne revisies Histologie Ontsteking/benigne Dysplasie/verdacht maligne Maligne Totaal Diagnose conform 18 74% 21 75% 13 77% 17 52% Gewijzigd; klinisch niet relevant Gewijzigd; klinisch wel relevant Interne revisie hierbij beoordeeld de patholoog nogmaals de zelfde casus. Meestal gebeurt dit naar aanleiding van bevindingen in later ingestuurd materiaal. Soms zijn nieuwe klinische gegevens of een andere vraagstelling de reden. In vergelijking met de revisies extern is het percentage met overeenkomstige diagnosen duidelijk lager en het percentage gewijzigde diagnosen hoger. Meestal vinden deze interne herbeoordelingen op korte termijn plaats en is er nog geen therapie ingesteld, zodat de meeste wijzigingen slechts theoretisch therapieconsequenties gehad zouden hebben. Voorts moet opgemerkt worden dat de eerste diagnose meestal gesteld is op kleine biopten, waarbij naar aanleiding van later onderzoek of aanvullende klinische gegevens de diagnose gewijzigd wordt. Interne consulten Aantal Kwaliteitsborging Aantal Revisie / consult panel / werkgroep Haematopathologie werkgroep Melanomen panel Interne consulten Dit zijn de casus waarbij een collega de casus mede beoordeeld heeft; dit doen we standaard bij de Gleason-gradering op prostaatbiopten en bij de dysplasiegradering op oesofagusbiopten. Externe revisies Histologie Ontsteking/benigne Dysplasie/verdacht maligne Maligne Totaal Diagnose conform % ,5 % ,5 % ,5 % ,5 % Gewijzigd; klinisch niet relevant Gewijzigd; klinisch wel relevant

16 Externe revisie dit gebeurt meestal omdat de patiënt voor behandeling of second opinion wordt doorgestuurd. Jaarlijks betreft het circa 1 % van de onderzoeken. Ongeveer 40-50% van deze revisies betreft een maligniteit. Omdat herbeoordelingen tot ver in de opvolgende jaren verricht worden tonen deze tabellen 2008 als laatste jaar. In 92 (95%) van deze revisies blijkt er overeenstemming te zijn van de diagnose. In ongeveer 2 tot 4% is er sprake van gevolgen voor de therapiekeuze. (literatuur 88-98% overeenstemming, 2-10% onbelangrijke wijzigingen en 1-6% belangrijke wijzigingen) Externe revisie In 2010 werden meerdere preparaten door collega pathologen elders herbeoordeeld. Bij 168 (95,5%) van deze herbeoordelingen bleek bij evaluatie met een interval van 1 jaar sprake van een bevestiging van de diagnose; bij 5 was er een nuance verschil zonder gevolgen voor de behandeling van de patiënt. Bij 3 was er sprake van een verschil dat consequenties had voor de behandeling van de patiënt (Literatuur 88-89% overeenstemming, 2-10% onbelangrijk en 1-6% belangrijke wijziging). Externe consulten Histologie Totaal 111 0,77 % 75 0,53 % 81 0,59 % 93 0,77 % 74 0,67 % Interne en externe consulten procedure Het betreft vaak een ongewone of zeldzame casus met soms verstrekkende gevolgen. Indien wij geen zekere diagnose kunnen stellen of indien een correcte diagnose zo belangrijk is, dat we de mening van een expert wenselijk vinden, sturen wij een casus op ter consultatie. De consulten worden na terugkeer ter lering onder alle pathologen gecirculeerd. Jaarlijks betreft het ongeveer 0,5 tot 0,8% van de histologische onderzoeken. Over de laatste jaren is er een geringe daling, waarschijnlijk omdat een deel van de moeilijke afwijkingen in de werkgroep haematopathologie en het melanoompanel besproken wordt. Kwaliteitsaudits De afdeling participeert in twee externe kwaliteitsaudits ter beoordeling van de kwaliteit van de preparaten die op het laboratorium worden vervaardigd. Het betreft de rondzendingen van NordiQC (internationaal) en die van het SKKP (landelijk). In 2010 waren er 10 rondzendingen van het SKML met 17 kleuringen waarvan 2 onvoldoende gescoord werd. Een kleuring is verbeterde en de tweede betrof een ongeschikte controle coupe waardoor de verminderde aankleuring van het antilichaam te laat werd opgemerkt. In de twee rondzendingen van NordiQC kwamen de scoringen overeen. Regionaal pathologen panel Haematopathologie/lymfomenpanel aantal besproken aantal concordant aantal discordant % concordant 100% 92% 99% 98% 95% De Haematopathologie Werkgroep komt circa 10x per jaar bijeen. 16

17 Melanomenpanel aantal besproken aantal concordant aantal discordant % concordant 95% 93% 89% 97% Het melanomenpanel komt circa 8x per jaar bijeen. Panel/werkgroep: in deze tabel zijn de aantallen weergegeven van de casus die besproken zijn in de regionale werkgroep haematologie en in het landelijke melanoompanel. Vrijwel alle hematologische en lymfoide maligniteiten/dysplasien/pre-maligniteiten worden besproken. Een groot deel van de maligne melanomen en vreemde/dysplastische melanocytaire laesies worden besproken in het landelijke melanoompanel. Visitatie Afdeling cytologie gevisiteerd door de Regionaal Coördinerend Patholoog In 2010 is de afdeling cytologie gevisiteerd door de Regionaal Coördinerend Patholoog met betrekking tot de cervix cytologie. De onderstaande bevindingen hebben betrekking op jaar De bezetting van het cytologisch laboratorium is met veel ervaren medewerkers voldoende. Tevens zijn alle analisten allround en dus breed inzetbaar. -In het BVO wordt 10 % van de uitstrijkjes dubbel gekeken, bij de medische indicatie bedraagt dit 50%. Dit is beide binnen de norm. -De verhouding BVO/Medische indicatie van 3,5/1 is tevens binnen de norm. -Het percentage Pap 0 (onbeoordeelbare uitstrijkjes) bedraagt 1 % en is hiermee binnen de gestelde norm. -Bij de doorlooptijden wordt, met 35 % van de uitstrijken die niet binnen 10 dagen zijn afgewerkt, de norm fors overschreden. Dit is te verklaren door een langdurig zieke medewerker (1 fte). -De afgegeven herhaaladviezen laten een normale verdeling zien. 17

18 17. Meldingen en klachtenmanagement De afdeling pathologie kent 3 vormen van interne meldingen. Het gaat hierbij om: 1) fouten bij ingezonden materiaal. De inzendfouten worden via een directe melding bij de uitslag teruggekoppeld naar de inzender. 2)VIM melding (Melding Incidenten Patiëntenzorg) Er werden 8 VIM meldingen geregistreerd. 3) Er zijn 119 klachten en afwijkingen geregistreerd. In 108 gevallen betrof het intern meldingen en in 11 gevallen melding door een externen. Het betrof voornamelijk registratie fouten die vertraging gaven in de uitslag of problemen met de nummering van het materiaal. 18. Investeringen Laboratorium Management Systeem Boeken en lopende tijdschriftabonnementen Boeken aangeschaft in 2010 Histologic preparations ; common problems and their solutions (CAP Publications 123); Brown Bone Marrow Pathology; Bain/Clark/Wilkins Non-neoplastic disorders of the bone marrow (AFIP Atlas of nontumor pathology); Foucar Scheuer's liver biopsy interpretation; Lefkowitch TNM Classification of Malignant Tumours; Lefkowitch Robbins and Cotran pathologic basis of disease, expert consult online and print professional edition; Kumar Lopende abonnementen op tijdschriften en handboeken Acta Cytologica Advances in anatomic pathology AFIP atlas of tumor pathology AIMM : Applied immunohistochemistry & Molecular Morphology American Journal of Surgical Pathology Histopathology Cancer cytopathology Databank STATdxPathIQ (voorheen Immunoquery) 18

19 19. Pathologen lidmaatschap, publicatie en nascholing Lidmaatschap en publicatie pathologen M.A.A.M. van Dijk lid Nederlandse Vereniging Voor Pathologen (NVVP) lid European Society of Pathology (ESP) lid Orde Medisch Specialisten en LAD T.L. Boerman lid NVVP Lid LAD C.M. Ferrier lid NVVP lid LAD F.J.J.M. van Merrienboer lid NVVP lid LAD lid Vereniging Analisten Pathologie M.C.B.J.E. Tutein Nolthenius-Puylaert lid NVVP lid LAD lid Vereniging Analisten Pathologie Publicatie pathologen Are breast conservation and mastectomy equally effective in the treatment of young women with early breast cancer? Long-term results of a population-based cohort of 1,451 patients aged </=40 years. van der Sangen MJ, van de Wiel FM, Poortmans PM, Tjan-Heijnen VC, Nieuwenhuijzen GA, Roumen RM, Ernst MF, Tutein Nolthenius-Puylaert MC, Voogd AC. Breast Cancer Res Treat Aug 12. [Epub ahead of print] PMID: [PubMed - as supplied by publisher] Nascholing pathologen M.A.A.M. van Dijk Cursus Mammapathologie Graz 29 sept - 1 okt 2010 Pathologendagen NVVP Zeist 7-8 april 2010 T.L. Boerman Curriculum aantredende specialisten Elkerliek Ziekenhuis (CASE), Elkerliek ziekenhuis, 15 jan, 8 febr, 19 maart, 20 april, 19 mei en 24 juni 2010 Samenspel in de oncologische zorg, Quartz/ Elkerliek ziekenhuis, 21 januari 2010 Regionale coupe avond, Tilburg, 2 maart 2010 Klinisch pathologische conferentie, Elkerliek ziekenhuis, 2 maart Probleemgebieden in de diagnostische histopathologie, Erasmus UMC, 16 t/m 18 februari 2010, Rotterdam Wetenschappelijke bijeenkomst voor huisartsen en medisch specialisten. Elkerliek ziekenhuis, Grande Conférence 2010, Elkerliek ziekenhuis, 22 t/m 26 september 2010, Napels Italië 19

20 C.M. Ferrier 8e Bossche Mammacongres juni 2010 F.J.J.M. van Merrienboer Intercongress Meeting of the European Society of Pathologie, Thema-avond longtumoren, XXXI Symposium The International Society of Dermatopathology, Barcelona, Lokale en regionale perinatale audit, Najaarscongres WIHC thema: kwaliteit M.C.B.J.E. Tutein Nolthenius-Puylaert Coupe avond regio Midden Brabant2, , , th annual meeting USCAP, Nederlandse Pathologendagen 2010, 7 en 8 april 2010 Vergadering werkgroep mammacarcinoom, Wetenschappelijke bijeenkomst, e Lagerhuisdebat Pathologie, Workshop "Her2 bepaling bij maagcarcinoom", Scholingscursus VIII Mammacarcinoom, Online nascholing Moleculaire Longoncologie,

21 20. Analisten en secretaresses nascholing en lidmaatschap Nascholing analisten en secretaresses P. Bennenbroek-Matheij Training Magnaview/Pathos, Y.C.M. de Kort Moleculair congres WMDP, 29 januari 2010 Voorjaarscongres VAP Hoger Management in de Gezondheidzorg Training Magnaview/Pathos, J.M.A. Koolen-Verbakel Moleculair congres WMDP, 29 januari 2010 WIHC voorjaarscongres, Jubileum 25 jaar WIHC, 19 en 20 mei 2010 Regionaal WIHC overleg, 5x 2010 SKML deelnemersbijeenkomst Immunohistochemie, Kwaliteit en specificiteit HS Leiden, 21 en 28 september en 5 en 12 oktober 2010 WIHC najaarscongres Kwaliteit, 9 november 2010 C.M.E. Metsaars Regionaal WIHC overleg M. van Rijt - Koolen Voorjaarscongres VAP HKM workshop Elkerliek P. Tonen Effectieve gespreksvaardigheden, Elkerliek VAP themadag, pathologist s assistent SKML deelnemersbijeenkomst Feedback geven en ontvangen, Elkerliek, 3 en 24 juni 2010 Jaargesprek en loopbaanbegeleiding, Elkerliek, 12 oktober, 26 november en 3 december 2010 Competentiegericht vragen stellen, Elkerliek, K. Verweij Voorjaarcongres VAP Landelijke WHT vergadering M. Vorstenbosch v d Ploeg Voorjaarscongres VAP Histologie cursus Hogeschool Leiden M. de By Regiodag te s Hertogenbosch, Surepath Morfologie Training Rondzending 6 Thema Gyn en Non Gyn, L.M.A.F. v Gorp Regiodag te s Hertogenbosch, VAP-dag te Ermelo, PCP-dag te Utrecht, en Surepath Morfologie Training Pitfalls, Cytologie aan zee te Castricum, Surepath Morfologie Training Rondzending 6 Thema Gyn en Non Gyn, e Symposium Stichting Baarmoederhalskankerpreventie Oost te Papendal, N. Holzkens Lierop - E.T.M. Maas Regiodag te s Hertogenbosch, Surepath Morfologie Training Pitfalls, Veldhuizencursus Noordwijkerhout, Punctiecytologie van mamma, abdomen en weke delen, 18/

22 C.H.M. Marijnissen-v Gils Regiodag te s Hertogenbosch, Surepath Morfologie Training Pitfalls, Urine Protocollen, Veldhuizencursus Noordwijkerhout, Punctiecytologie van mamma, abdomen en weke delen, 18/ Surepath Morfologie Training Rondzending 6 Thema Gyn en Non Gyn, W.J.H.M. Martens-Liefrink Regiodag te s Hertogenbosch, Surepath Morfologie Training Pitfalls, Surepath Morfologie Training Rondzending 6 Thema Gyn en Non Gyn, Lidmaatschap analisten en secretaresses -15 analisten zijn lid van Vereniging Analisten Pathologie. -J.M.A. Koolen-Verbakel is lid van de Werkgroep IHC regio Midden-Zuid 21. Klinische besprekingen Frequentie Klinisch pathologische besprekingen Per jaar Beenmergbespreking 52 Dermatologie 26 Gynaecologie 8x Interne (1x per maand necrologie interne) 52 KNO 3 Oncologie 52 Triple overleg (chirurg, radioloog, patholoog); m.b.t. mammacarcinomen 52 Oncologiebespreking Aantal patiënten Ondersteuning patiëntenbespreking Het secretariaat van de pathologie beheert de agenda van de oncologiebesprekingen, bereidt de besprekingen voor, verzorgt de verslaglegging na de bespreking en coördineert de afspraken met de radiotherapie. Ook de hematologie bespreking wordt door het secretariaat ondersteund. Hierbij werden 88 patiënten besproken (22x met de consulent in Maastricht). 22