Fieke van der Lecq Cordares-leerstoel Pensioenmarkten. Pensioenforum 2011 Rotterdam, 28 september 2011

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Fieke van der Lecq Cordares-leerstoel Pensioenmarkten. Pensioenforum 2011 Rotterdam, 28 september 2011"

Transcriptie

1 Verplichtstelling van pensioenen Fieke van der Lecq Cordares-leerstoel Pensioenmarkten Pensioenforum 2011 Rotterdam, 28 september 2011 Verplichtstelling: wat / welke? Spraakverwarring Verplichte deelname: van individu aan de regeling Verplichtstelling: van groep werkenden in een bedrijfstak aan bedrijfstakfonds Hierna: Verplichte deelname Verplichtstelling Varianten op verplichtstelling Medicijnen en kwalen Verder over nadenken 2 1

2 Verplichte deelname Paternalistisch motief Werknemers sparen te weinig Werknemers beleggen verkeerd Ervaringen: VS, Zweden, etc. Risicoreductie door pooling Actualiteit: laat mij het zelf maar doen Gedwongen winkelnering teleurstelling / wantrouwen PF-en weten beter, maar dialoog is lastig Richting geven aan tijdgeest Zelf doen toestaan boven bepaald inkomen? Basispensioen? Waarom dan nog verplichtstelling 3 Verplichtstelling Niet concurreren op arbeidsvoorwaarde pensioen Uitzondering kartelverbod (art. 16 Mw): hierover mogen werkgevers / beroepsgenoten afstemmen 3 arresten Europese Hof van Justitie 1999: bijzondere taak van algemeen belang verplichtstelling nodig om risicoselectie te voorkomen derhalve mag pensioenfonds verplicht gesteld worden Bevoegdheden fonds bij geen premie, wel recht. Logischerwijs is dan slechts eenzelfde regeling nodig. Verplichtstelling betreft echter deelname in fonds, niet aan regeling. Hierna verder over BPF-en. 4 2

3 Varianten op verplichtstelling 1. afschaffen: elke werkgever eigen regeling concurrentie op arbeidsvoorwaarde pensioen: in belang van werknemer? Politiek vraagstuk. moet regeling worden aangeboden? Mogelijk doorwerking naar afschaffing verplichte deelname in dat geval: pensioenplicht invoeren? 2. ontkoppelen: verplichtgestelde regeling wordt op bedrijfsniveau uitgevoerd (vgl. zuivelindustrie) solidariteitskring wordt substantieel kleiner leeftijdsverschillen personeelsbestanden schaaleffecten leiden tot pooling uitvoering 5 Varianten op verplichtstelling - vervolg 3. ontkoppelen: verplichtgestelde regeling wordt op bedrijfstakniveau uitgevoerd aanbestedingsmarkt tussen soc. partners en fondsen / verzekeraars drijvende krachten in deze nieuwe markt: schaaleffecten, transactiekosten, monitoring, etc. kosten-baten-afweging hangt mede af van huidige taakverdeling tussen fondsen en soc. partners 6 3

4 Implicatie voor rol verzekeraars Recapitulatie: 1. afschaffen verplichtstelling 2. ontkoppelen + uitvoering op bedrijfsniveau 3. ontkoppelen + uitvoering op bedrijfstakniveau Marktkansen nemen toe bij 1. en 2. Ad 2: kunnen/mogen verzekeraars zich dan als pensioenfonds gaan gedragen? ingewikkeld: toezichtkader, governance, etc. Marktkansen nemen toe bij 3, indien regeling niet voor ongeorganiseerde werkgevers verplicht gesteld wordt. 7 Medicijnen/kwalen, kinderen/badwater Scherp houden pensioenfondsen Gedwongen winkelnering: niet stemmen met euro monitoring door insiders Kunnen sociale partners een minder presterend fonds voldoende bijsturen? Zien ze het? Snijden in eigen vlees? Of moet DNB dit (blijven) doen? Uittredingsdrempels werkgevers uit BPF-en? 8 4

5 Medicijnen/kwalen, kinderen/badwater - vervolg Pensioencontracten Verplichtstelling = fonds + regeling Fondsen: pensioencontracten zijn geen verzekeringen (incompleet: de knoppen ) uitvoering in overleg met / door de contractpartijen (sociale partners) Voor aanbesteding is verdere completering contracten nodig vgl. verzekerde regeling Gelijker speelveld fondsen-verzekeraars Minder discretionaire ruimte pensioenfondsbestuur Hoe groot moeten de regelingen zijn/blijven? Minimaal efficiënte schaal Solidariteitskringen 9 Verder over nadenken Omvang solidariteitskringen Vergroting fondsen: consolidatie (evt. met ringfencing) Vereenvoudiging contracten Heldere communicatie Lagere uitvoeringskosten Betere vergelijking prestaties fondsen mogelijk Maatwerk binnen vereenvoudigde regeling AAP + pensioenmenu (Nijman & Oerlemans, 2008) Dank voor uw aandacht!

ESB-congres 2007 Duurzame marktwerking in de pensioensector

ESB-congres 2007 Duurzame marktwerking in de pensioensector ESB-congres 2007 Duurzame marktwerking in de pensioensector Fieke van der Lecq EUR & NMa* * Disclaimer / persoonlijke titel etc. De pensioensector als markt Pensioenproductie: verschillende schakels in

Nadere informatie

Collectieve Pensioenen: Aan de grenzen van Solidariteit? drs. Frank Cordewener AAG en dr. Siert Vos Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013

Collectieve Pensioenen: Aan de grenzen van Solidariteit? drs. Frank Cordewener AAG en dr. Siert Vos Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 Collectieve Pensioenen: Aan de grenzen van Solidariteit? drs. Frank Cordewener AAG en dr. Siert Vos Actuariaatcongres VSAE 27 februari 2013 Collec@eve Pensioenen: Aan de grenzen van Solidariteit? 2 Agenda

Nadere informatie

Pensioen Pro - 19 november Verplichte bedrijfstakpensioenregelingen: krachtenbundeling

Pensioen Pro - 19 november Verplichte bedrijfstakpensioenregelingen: krachtenbundeling Verplichte bedrijfstakpensioenregelingen: ontkoppeling en krachtenbundeling Prof. Dr. Fieke van der Lecq VU SBE Het Zijlstra Center & Ecovisie # Het begint met een idee Pensioen Pro - 19 november 2015

Nadere informatie

Netspar 14 nov 2014 - Jan Tamerus 1

Netspar 14 nov 2014 - Jan Tamerus 1 Netspar 14 nov 2014 - Jan Tamerus 1 Brug mogelijk tussen twee werelden? Collectieve risicodeling, je moet het niet willen! Bijna geen meerwaarde meer Complex Niet te waarderen Je doet aan herverdeling

Nadere informatie

5 plussen van collectief pensioen

5 plussen van collectief pensioen 5 plussen van collectief pensioen Inhoudsopgave Waarom is uw pensioenregeling verplicht? 4 Invloed op uw pensioen 4 5 plussen van collectief pensioen 4 +1: Een goed pensioen voor ál uw werknemers 5 +2:

Nadere informatie

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken?

Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? Mag ik dan nooit meer stoppen met werken? 67 vragen over aow-vragen en uw pensioen (Uit AD van 1-11-2016) De AOW-leeftijd gaat in 2022 met drie maanden omhoog voor iedereen die na 1954 geboren is. Reden

Nadere informatie

Zelfstandigen zonder pensioen(fonds)

Zelfstandigen zonder pensioen(fonds) Zelfstandigen zonder pensioen(fonds) Fieke van der Lecq, APG-leerstoel, EUR/ESE Alwin Oerlemans, APG PensioenNetwerkGroep Amsterdam, 16 september 2014 PROGRAMMA Terugblik op dit (politieke) dossier Wat

Nadere informatie

Maak op tijd kennis met SPF!

Maak op tijd kennis met SPF! Maak op tijd kennis met SPF! INFORMATIE OVER HET PENSIOENFONDS VOOR FYSIOTHERAPEUTEN Wanneer u aan het werk gaat als fysiotherapeut is het voor u van belang dat u zich tijdig bij de Stichting Pensioenfonds

Nadere informatie

Bedrijfstakpensioenfondsen: wat doen ze, en wat niet? www.vb.nl

Bedrijfstakpensioenfondsen: wat doen ze, en wat niet? www.vb.nl Bedrijfstakpensioenfondsen: wat doen ze, en wat niet? www.vb.nl inhoud 01 De voor- en nadelen van bedrijfstakpensioenfondsen op een rij 02 Wat zijn de voordelen? 05 Wat zijn de nadelen? 07 Aanvullende

Nadere informatie

VERPLICHTSTELLING: REGELING - EN OOK UITVOERDER?

VERPLICHTSTELLING: REGELING - EN OOK UITVOERDER? VERPLICHTSTELLING: REGELING - EN OOK UITVOERDER? PROF. ERIK LUTJENS HOOGLERAAR PENSIOENRECHT VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM-EXPERTISECENTRUM PENSIOENRECHT ADVOCAAT DLA PIPER HET VERTREKPUNT - 68 Jaar Solidariteit

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de Nederlandse pensioensector

Ontwikkelingen in de Nederlandse pensioensector Ontwikkelingen in de Nederlandse pensioensector Fieke van der Lecq Olaf Sleijpen VVD Partijcommissie Werk & Inkomen Den Haag, 23 juni 2008 Agenda Overzicht Nederlandse pensioenstelsel Nederland vergrijst

Nadere informatie

Datum 16 november 2015 Betreft Kabinetsreactie onderzoek verplichtgestelde bedrijfstakpensioenregelingen en het algemeen pensioenfonds

Datum 16 november 2015 Betreft Kabinetsreactie onderzoek verplichtgestelde bedrijfstakpensioenregelingen en het algemeen pensioenfonds > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

De toekomst van ons pensioen

De toekomst van ons pensioen De toekomst van ons pensioen Verdieping inbreng in De Nationale Pensioendialoog Peter Borgdorff PFZW 18 maart 2015 L e a d e r s h i p E n t r e p r e n e u r s h i p Ste wa r d s h i p info@nyenrode.nl

Nadere informatie

6/22/2015. Definitie bedrijfstakpensioenfonds (art. 1 PW): een pensioenfonds ten behoeve van een of meer bedrijfstakken of delen van een bedrijfstak

6/22/2015. Definitie bedrijfstakpensioenfonds (art. 1 PW): een pensioenfonds ten behoeve van een of meer bedrijfstakken of delen van een bedrijfstak Memorie van Toelichting Wet Bpf 2000: Geen witte en grijze vlekken meer Dedrjjfstakbrede solidariteit wordt bevorderd (solidariteit vooral door doorsneepremie) Kabinetsnota Flexibilisedng en Ve,plichtstelling:

Nadere informatie

Oudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam

Oudedagsvoorziening nu en straks. Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam Oudedagsvoorziening nu en straks Casper van Ewijk Netspar & Universiteit van Amsterdam SER, 24 juni 2014 Agenda Internationaal perspectief Probleemanalyse Houdbaarheid Maatschappelijke trends Keuzes voor

Nadere informatie

1. Uitwerking wetgeving voor de afschaffing van de doorsneesystematiek

1. Uitwerking wetgeving voor de afschaffing van de doorsneesystematiek Kabinetsbrief vernieuwing pensioenstelsel: gevolgen voor werkgevers en ondernemingsraden? Op 1 februari jl. presenteerde Minister Koolmees een Kabinetsbrief over de vernieuwing van het pensioenstelsel.

Nadere informatie

Publieke presentatie onderzoeksresultaten Expertisecentrum Pensioenrecht VU d.d. 17 mei 2013:

Publieke presentatie onderzoeksresultaten Expertisecentrum Pensioenrecht VU d.d. 17 mei 2013: Publieke presentatie onderzoeksresultaten Expertisecentrum Pensioenrecht VU d.d. 17 mei 2013: De houdbaarheid van verplicht gestelde bedrijfstakpensioenfondsen en beroepspensioenregelingen Getoetst aan

Nadere informatie

verplichte aansluiting bij bpf Hibin

verplichte aansluiting bij bpf Hibin verplichte aansluiting bij bpf Hibin bpfhibin.nl stichting bedrijfstakpensioenfonds voor de handel in bouwmaterialen Bpf HiBiN verzorgt de pensioenen voor werknemers van groothandels in bouwmaterialen

Nadere informatie

Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana

Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana Stichting Weet Wat Je Besteedt (WWJB) Extra uitleg en Q&A Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana Wat is pensioen? Tekst uit het filmpje Wist je dat je nu waarschijnlijk al pensioen opbouwt? Een klein

Nadere informatie

Algemeen pensioenfonds in vogelvlucht

Algemeen pensioenfonds in vogelvlucht Algemeen pensioenfonds in vogelvlucht Vlak voor het kerst heeft staatssecretaris Klijnsma het Wetsvoorstel algemeen pensioenfonds naar de Tweede Kamer gestuurd. Onderstaande analyse van AZL biedt u een

Nadere informatie

HOUDBAARHEID PENSIOEN

HOUDBAARHEID PENSIOEN Actuaris dag 2013 HOUDBAARHEID PENSIOEN Prof. Dr. Erik Lutjens HOUDBAARHEID VERPLICHTSTELLING Onderzoek Expertisecentrum Pensioenrecht Vrije Universiteit Amsterdam - www.rechten.vu.nl/ expertisecentrumpensioenrecht

Nadere informatie

UITLEG PRINCIPEAKKOORD PENSIOEN

UITLEG PRINCIPEAKKOORD PENSIOEN UITLEG PRINCIPEAKKOORD PENSIOEN PROGRAMMA Sprekers voorstellen Inhoudelijke uitleg Boodschap van Han Eerste vragen Pauze Vragen vervolg 2 ONDERWERPEN 1. Vertraging stijging AOW leeftijd 2. Nieuwe mogelijkheden

Nadere informatie

Visie 2020 Onze belofte aan de deelnemers. Samen bouwen aan goed pensioen

Visie 2020 Onze belofte aan de deelnemers. Samen bouwen aan goed pensioen Visie 2020 Onze belofte aan de deelnemers Samen bouwen aan goed pensioen Inleiding ABP heeft een visie ontwikkeld voor de middellange termijn, de ABP-visie op 2020. Met deze visie willen wij richting geven

Nadere informatie

Uitgelicht: consolidatie in pensioenland

Uitgelicht: consolidatie in pensioenland Uitgelicht: consolidatie in pensioenland Edward Snieder 21 november 2017 Copyright 2011 Sprenkels & Verschuren. Geen enkele reproductie van het document of een deel van het document mag worden gekopieerd,

Nadere informatie

De Rol van de Ondernemingsraad bij Pensioen. 1. Wettelijke bevoegdheid

De Rol van de Ondernemingsraad bij Pensioen. 1. Wettelijke bevoegdheid De Rol van de Ondernemingsraad bij Pensioen Wat zijn de rechten ( en plichten?) van de Ondernemingsraad als het om het pensioendossier gaat? Zodra het gaat om de collectieve pensioenregeling dan heeft

Nadere informatie

APF toekomstbestendige oplossing voor pensioenfondsen 13:30 14:45

APF toekomstbestendige oplossing voor pensioenfondsen 13:30 14:45 APF toekomstbestendige oplossing voor pensioenfondsen 13:30 14:45 1 Agenda Introductie APF Wat is een Algemeen Pensioenfonds? Het nut van een APF Wat zijn de belangrijkste bouwstenen van De Nationale APF?

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

De overstap naar een nieuw pensioencontract Een juridisch forse uitdaging?

De overstap naar een nieuw pensioencontract Een juridisch forse uitdaging? De overstap naar een nieuw pensioencontract Een juridisch forse uitdaging? Vereniging van Pensioenrecht - 7 September 2016 Emile Soetendal 2 Perspectiefnota De Perspectiefnota focust op 2 interessante

Nadere informatie

Wetsvoorstel Algemeen Pensioenfonds

Wetsvoorstel Algemeen Pensioenfonds pggm.nl Wetsvoorstel Algemeen Pensioenfonds PGGM Bestuurlijke Advisering 9 januari 2015 Met minder regels, meer bereiken Quick Scan Voor u ligt onze Quick Scan van het wetsvoorstel algemeen pensioenfonds,

Nadere informatie

OR en PENSIOEN. Edwin Schop 16 november 2016, Vereniging voor Pensioenrecht

OR en PENSIOEN. Edwin Schop 16 november 2016, Vereniging voor Pensioenrecht OR en PENSIOEN Edwin Schop 16 november 2016, Vereniging voor Pensioenrecht Wij hebben instemmingsrecht over de uitvoeringsovereenkomst Denk het niet. Ondernemer OR Wij hebben adviesrecht over de uitvoeringsovereenkomst

Nadere informatie

Pensioenbericht 9 oktober 2015

Pensioenbericht 9 oktober 2015 Pensioenbericht 9 oktober 2015 Algemeen Pensioenfonds (APF) Dit pensioenbericht is een update van het gelijknamige pensioenbericht van 19 maart 2015. Inleiding Het APF creëert een extra keuzemogelijkheid

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Betreft Kamervragen van het lid Krol Hierbij zend ik u de

Nadere informatie

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli De weg naar het nieuwe pensioencontract Stichting Pensioenfonds OWASE 18 juli 2013 1/10/2014 Inhoud Samenvatting Conclusies Aanbevelingen Resultaten - per vraag

Nadere informatie

De beschikbare premieregeling: de feiten op een rij

De beschikbare premieregeling: de feiten op een rij De beschikbare premieregeling: de feiten op een rij 3 De beschikbare premieregeling In Nederland bestaan grofweg twee categorieën pensioenregelingen: beschikbare premieregelingen enerzijds en middelloon-

Nadere informatie

Zelfstandigen Zonder Pensioen

Zelfstandigen Zonder Pensioen Zelfstandigen Zonder Pensioen Netspar Anniversay Meeting 25 maart 2009 Fieke van der Lecq, Erasmus School of Economics Alwin Oerlemans, Cordares De uitdaging Probleem Zzp-ers hebben veelal geen pensioen!

Nadere informatie

Deutsche Bank Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland

Deutsche Bank Nederland Stichting Pensioenfonds Deutsche Bank Nederland In deze nieuwsbrief Voorwoord Wat betekenen de nieuwe pensioenmaatregelen voor u? De informatie in dit document is eigendom van en mag noch in haar geheel noch gedeeltelijk van. Page 2 of 5 Voorwoord In

Nadere informatie

Concept Toekomstvisie Pensioenfederatie op het pensioenstelsel Maart 2015. Management samenvatting

Concept Toekomstvisie Pensioenfederatie op het pensioenstelsel Maart 2015. Management samenvatting Concept Toekomstvisie Pensioenfederatie op het pensioenstelsel Maart 2015 Management samenvatting Uitgangspunten a. We hebben in Nederland een goed pensioenstelsel. Een van de sterke punten van de oudedagsvoorziening

Nadere informatie

RISICOBEREIDHEIDSONDERZOEK

RISICOBEREIDHEIDSONDERZOEK RISICOBEREIDHEIDSONDERZOEK PPF APG Pieter Kasse / Manja Rietjens 15/16/17 januari 2014 RISICOBEREIDHEIDSONDERZOEK ONDER DEELNEMERS AANLEIDING ONDERZOEK Inzicht in (risico)voorkeuren van deelnemers en gepensioneerden

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 34 117 Wijziging van de Pensioenwet en enige andere wetten in verband met de invoering van een algemeen pensioenfonds (Wet algemeen pensioenfonds)

Nadere informatie

KIEZEN VOOR DE PENSIOENREGELING VAN BPL PENSIOEN. In deze brochure. Onze pensioenregeling 2. Pensioen voor uw werknemers 4

KIEZEN VOOR DE PENSIOENREGELING VAN BPL PENSIOEN. In deze brochure. Onze pensioenregeling 2. Pensioen voor uw werknemers 4 KIEZEN VOOR DE PENSIOENREGELING VAN BPL PENSIOEN In deze brochure Onze pensioenregeling 2 Pensioen voor uw werknemers 4 Wij zorgen ook voor partner en kinderen 6 Zo makkelijk mogelijk 7 Aansluiten bij

Nadere informatie

KIEZEN VOOR DE PENSIOENREGELING VAN BPL PENSIOEN. In deze brochure. Onze pensioenregeling 2. Pensioen voor uw werknemers 4

KIEZEN VOOR DE PENSIOENREGELING VAN BPL PENSIOEN. In deze brochure. Onze pensioenregeling 2. Pensioen voor uw werknemers 4 KIEZEN VOOR DE PENSIOENREGELING VAN BPL PENSIOEN In deze brochure Onze pensioenregeling 2 Pensioen voor uw werknemers 4 Wij zorgen ook voor partner en kinderen 6 Zo makkelijk mogelijk 7 Aansluiten bij

Nadere informatie

Verandering maakt sterker

Verandering maakt sterker Den Haag, 17 april 2015 Een verbouwing zonder de fundering aan te tasten Verandering maakt sterker Samenvatting Nederland heeft een van de beste pensioenstelsels in de wereld. Daarover zijn binnen- en

Nadere informatie

Beleid bij collectieve waardeoverdracht

Beleid bij collectieve waardeoverdracht Beleid bij collectieve waardeoverdracht Voor een collectieve waardeoverdracht zijn geen wettelijke of gemeenschappelijke rekenregels, daarom stelt FNV Bondgenoten haar eigen uitgangspunten vast. FNV Bondgenoten

Nadere informatie

KIEZEN VOOR DE PENSIOENREGELING VAN BPL PENSIOEN. In deze brochure. Onze pensioenregeling 2. Pensioen voor uw werknemers 4

KIEZEN VOOR DE PENSIOENREGELING VAN BPL PENSIOEN. In deze brochure. Onze pensioenregeling 2. Pensioen voor uw werknemers 4 KIEZEN VOOR DE PENSIOENREGELING VAN BPL PENSIOEN In deze brochure Onze pensioenregeling 2 Pensioen voor uw werknemers 4 Wij zorgen ook voor partner en kinderen 6 Zo makkelijk mogelijk 7 Aansluiten bij

Nadere informatie

TOETSINGCRITERIA PENSIOENSTELSEL GEZAMENLIJKE OUDERENORGANISATIES

TOETSINGCRITERIA PENSIOENSTELSEL GEZAMENLIJKE OUDERENORGANISATIES TOETSINGCRITERIA PENSIOENSTELSEL GEZAMENLIJKE OUDERENORGANISATIES Doel: Het doel van deze notitie is het formuleren van criteria, waarmee voorstellen op pensioengebied kunnen worden beoordeeld. Strategie:

Nadere informatie

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen?

1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? 1. Waarom moet het pensioenfonds ANWB extra maatregelen nemen? Het pensioenfonds staat er financieel niet goed voor. De twee belangrijkste oorzaken: 1. Nederlanders worden steeds ouder. Met name de laatste

Nadere informatie

Verlenging van uw pensioencontract: wat verandert er voor u en voor uw werknemers?

Verlenging van uw pensioencontract: wat verandert er voor u en voor uw werknemers? Verlenging van uw pensioencontract: wat verandert er voor u en voor uw werknemers? De verlenging van uw contract U ontvangt voor de verlenging van de pensioenregeling voor uw werknemers een voorstel voor

Nadere informatie

6.1 De AOW. Een alleenstaande krijgt 70% van het minimumloon. Gehuwden of samenwonenden krijgen 100% van het minimumloon.

6.1 De AOW. Een alleenstaande krijgt 70% van het minimumloon. Gehuwden of samenwonenden krijgen 100% van het minimumloon. 6.1 De AOW In 1957 is in Nederland de AOW ingevoerd door premiers Willem Drees (PVDA). Iedereen die 65 jaar of ouder is, krijgt een uitkering van de staat. Deze uitkering hangt af van het aantal jaren

Nadere informatie

Consolidatie. samen aan de slag. Verder gaan. COMPETENCE CENTER CONSOLIDATIE (CCC) & TEAM BELEIDSONTWIKKELING

Consolidatie. samen aan de slag. Verder gaan. COMPETENCE CENTER CONSOLIDATIE (CCC) & TEAM BELEIDSONTWIKKELING Consolidatie samen aan de slag COMPETENCE CENTER CONSOLIDATIE (CCC) & TEAM BELEIDSONTWIKKELING Verder gaan. Consolidatie betekent het samenvoegen van nauw verwante delen Voorwoord De agenda s in de pensioensector

Nadere informatie

Vrijwillige aansluiting bij verplichtgestelde bedrijfstakpensioenfondsen

Vrijwillige aansluiting bij verplichtgestelde bedrijfstakpensioenfondsen Vrijwillige aansluiting bij verplichtgestelde bedrijfstakpensioenfondsen Juridische mogelijkheden binnen het mededingingsrecht voor vrijwillige aansluitingen Vrijwillige aansluiting bij verplichtgestelde

Nadere informatie

Regeerakkoord en nieuw pensioencontract. Theo Langejan 15 november 2017

Regeerakkoord en nieuw pensioencontract. Theo Langejan 15 november 2017 Regeerakkoord en nieuw pensioencontract Theo Langejan 15 november 2017 2 Verwachtingen worden onvoldoende waargemaakt Er zijn spanningen tussen generaties Stelstel sluit niet meer aan op de veranderende

Nadere informatie

De toekomst van ons pensioen de visie van FNV KIEM en NVJ

De toekomst van ons pensioen de visie van FNV KIEM en NVJ De toekomst van ons pensioen de visie van FNV KIEM en NVJ De pensioencommissie van FNV KIEM en de NVJ heeft besloten een beknopte visie te formuleren over de toekomst van ons pensioenstelsel. Deze is bedoeld

Nadere informatie

Bpf Koopvaardij. Presentatie werkgevers 18 en 19 december 2014 Haren en Rotterdam

Bpf Koopvaardij. Presentatie werkgevers 18 en 19 december 2014 Haren en Rotterdam Bpf Koopvaardij Presentatie werkgevers 18 en 19 december 2014 Haren en Rotterdam 2 Agenda: -Ontwikkelingen in pensioenland -Ontwikkelingen Bpf Koopvaardij -Pensioenakkoord sociale partners -Pensioengrondslag

Nadere informatie

PMT transparant in kosten pensioen

PMT transparant in kosten pensioen PMT transparant in kosten pensioen PMT is het pensioenfonds van de sector Metaal en Techniek. De werkgevers en werknemers in de bedrijfstak besturen het fonds. Als bedrijfstakpensioenfonds is PMT not-for-profit,

Nadere informatie

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli

Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli Resultaten Pensioenforum 26 juni en 3 juli De weg naar het nieuwe pensioencontract Stichting Pensioenfonds OWASE Martijn Leppink Versie 2. 10 september 2013 Inhoud Samenvatting Conclusies Aanbevelingen

Nadere informatie

VRAGENLIJST KLANTPROFIEL

VRAGENLIJST KLANTPROFIEL VRAGENLIJST KLANTPROFIEL 1 Algemeen Volledige bedrijfsnaam Bezoekadres Postcode & plaats Postadres Postcode & plaats Telefoonnummer algemeen Faxnummer algemeen Website 2 contactpersonen Naam contactpersoon

Nadere informatie

12 VRAGEN over pensioen

12 VRAGEN over pensioen 12 VRAGEN over pensioen Q&A s voor dieren artsassistenten 12 vragen Inhoudsopgave 01 Waarom bouw ik bij Pensioenfonds Zorg en Welzijn pensioen op? 3 02 Kan ik ervoor kiezen om geen pensioen op te bouwen?

Nadere informatie

Uw pensioen in onzekere tijden

Uw pensioen in onzekere tijden Uw pensioen in onzekere tijden Stichting Pensioenfonds 1 Inleiding Dekkingsgraad per 31 december 2011 is 83,7%. Het pensioenfonds loopt (ver) achter op herstelplan. Voorlopig kortingsbesluit is noodzakelijk.

Nadere informatie

Het einde van het pensioen voor de RvB Rondetafelbijeenkomst. Amstelveen, 22 maart 2012

Het einde van het pensioen voor de RvB Rondetafelbijeenkomst. Amstelveen, 22 maart 2012 Het einde van het pensioen voor de RvB Rondetafelbijeenkomst Amstelveen, 22 maart 2012 Het einde van het pensioen voor de RvB As we know it? Amstelveen, 22 maart 2012 Het speelveld Bestuur en Toezicht

Nadere informatie

Veel kritische vragen voor aanbieders Algemeen Pensioenfonds

Veel kritische vragen voor aanbieders Algemeen Pensioenfonds Veel kritische vragen voor aanbieders Algemeen Pensioenfonds Maarten van Wijk 31 maart 2016 Het apf klinkt interessant, maar pensioenfondsen hebben op dit moment nog veel aarzelingen. Het ontbrekende track

Nadere informatie

Let op! In dit document beschrijven we wat we normaal gesproken doen en wat de gemiddelde prijs is van deze diensten. Deze informatie is dus niet

Let op! In dit document beschrijven we wat we normaal gesproken doen en wat de gemiddelde prijs is van deze diensten. Deze informatie is dus niet Dienstverleningsdocument Pensioenvraag Werkgever In dit document staat wat wij voor u kunnen doen. En hoeveel dat kost. Andere financiële dienstverleners hebben ook zo n document. Zo kunt u ons vergelijken

Nadere informatie

Voorbereiding transitie pensioencontract

Voorbereiding transitie pensioencontract Voorbereiding transitie pensioencontract IIR Seminar Nieuw pensioencontract 18 september 2013 Annelies Verhoeven (AFM) Peter Hoopman () Agenda Introductie kernproblematiek Keuzes en misvattingen Transitieproces

Nadere informatie

In gesprek over ons pensioen. 25 juni 2014. RGF Twente en IJsselzoom. Agenda. Doreth van den Heuvel Mary Hofmans. Pensioen in Nederland

In gesprek over ons pensioen. 25 juni 2014. RGF Twente en IJsselzoom. Agenda. Doreth van den Heuvel Mary Hofmans. Pensioen in Nederland In gesprek over ons pensioen Doreth van den Heuvel Mary Hofmans 25 juni 2014 RGF Twente en IJsselzoom Agenda Pensioen in Nederland Over het pensioenfonds Wat biedt SPF? Pensioenpremie Actuele ontwikkelingen

Nadere informatie

RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1

RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL. Vraag 1 RESULTATEN ENQUÊTE CONSULTATIE NIEUW FTK ACTUARIEEL Vraag 1 Onder het huidige FTK krijgen pensioenfondsen te maken met de zogenaamde beleggings -spagaat: aan de ene kant kan er weinig risico worden genomen

Nadere informatie

Aan de leden werkzaam bij Maersk Line. Geachte leden werkzaam bij Maersk Line,

Aan de leden werkzaam bij Maersk Line. Geachte leden werkzaam bij Maersk Line, Postadres Postbus 8696, 3009 AR Rotterdam Aan de leden werkzaam bij Maersk Line Vervoer / Havens Bezoekadres Pegasusweg 200 3067 KX Rotterdam T 010 23 35 000 F 010 23 35 216 www.fnvbondgenoten.nl Datum

Nadere informatie

PensioenLab. Team Keuzevrijheid

PensioenLab. Team Keuzevrijheid PensioenLab Team Keuzevrijheid Het vraagstuk Wat vinden jullie ervan om meer keuzevrijheid voor deelnemers mogelijk te maken? 2 Het proces 3 Het begrip Keuzevrijheid: de mogelijkheid voor deelnemers om

Nadere informatie

Vragen en antwoorden pensioenakkoord

Vragen en antwoorden pensioenakkoord Vragen en antwoorden pensioenakkoord 1. Waarover gaat dit pensioenakkoord? Het pensioenakkoord gaat over drie onderwerpen: de AOW, de aanvullende pensioenen, en de kansen van ouderen op de arbeidsmarkt.

Nadere informatie

PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het...

PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het... PENSIOEN Gemakkelijker kunnen we het... Venlo, 29 februari 2012 Pensioen diverse actualiteiten 1. Wat houdt pensioenakkoord voor AOW in 2. Gevolgen voor pensioen 3. Hoe werkt uitstellen pensioendatum 4.

Nadere informatie

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen 15 december 2015 GEWIJZI Vooraf 08 Herziening IORP-richtlijn G 01 Toekomst pensioenstelsel 09 Payroll - motie Hamer G 02 03 04 05 Algemeen pensioenfonds

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2000 2001 26 537 Taakafbakening tussen pensioenfondsen en verzekeraars Nr. 4 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID Aan de Voorzitter

Nadere informatie

Het webinar Pensioen 2.0 begint om 20.03

Het webinar Pensioen 2.0 begint om 20.03 Nog even geduld Het webinar Pensioen 2.0 begint om 20.03 Twitter? @BrightPensioen #NLPensioenbewust Pensioen 2.0 Twitter? @BrightPensioen #NLPensioenbewust Enkele onderwerpen Hoe werkt pensioen in Nederland?

Nadere informatie

Toekomst van de Sociale Zekerheid

Toekomst van de Sociale Zekerheid Prof. dr. Nicolette van Gestel Tilburg University, TIAS School for Business & Society Toekomst van de Sociale Zekerheid HAN Nijmegen, 2017 Symposium vooraf aan de Intreerede van Dr. Shirley Oomens Individuele

Nadere informatie

Toekomst pensioenstelsel Dialoog over trends en prioriteiten. David van As directeur bestuursbureau bpfbouw 24 juni 2014

Toekomst pensioenstelsel Dialoog over trends en prioriteiten. David van As directeur bestuursbureau bpfbouw 24 juni 2014 Toekomst pensioenstelsel Dialoog over trends en prioriteiten David van As directeur bestuursbureau bpfbouw 24 juni 2014 Kerngegevens bpfbouw eind 2013 806.000 (ex)werknemers 11.600 werkgevers 39 miljard

Nadere informatie

VEP Workshop Pensioenen 10 november 2015. Wie, wat en hoe en waar gaan we dan naartoe

VEP Workshop Pensioenen 10 november 2015. Wie, wat en hoe en waar gaan we dan naartoe VEP Workshop Pensioenen 10 november 2015 Wie, wat en hoe en waar gaan we dan naartoe Piet Hein Oyens Diverse management functies bij O&vE, Van Lanschot, EuroCard/MasterCard, Interpay en Equens (1-1- 1990

Nadere informatie

Bijlage A Enquête solidariteit in de pensioenen... 2. Bijlage B Multivariate regressieanalyses... 13

Bijlage A Enquête solidariteit in de pensioenen... 2. Bijlage B Multivariate regressieanalyses... 13 Bijlagen Pensioenen: solidariteit en keuzevrijheid Stella Hoff Inhoud Bijlage A Enquête solidariteit in de pensioenen... 2 Bijlage B Multivariate regressieanalyses... 13 Bijlagen SCP-publicatie Pensioenen:

Nadere informatie

De doorsneepremie ZO DENKEN WIJ ER OVER. De doorsneepremie. De doorsneepremie

De doorsneepremie ZO DENKEN WIJ ER OVER. De doorsneepremie. De doorsneepremie Zo denken wij er over is een uitgave van ABP Corporate Communicatie. Voor meer informatie verwijzen wij u naar www.abp.nl. september 2007 ZO DENKEN WIJ ER OVER Collectief versus individueel Juridische

Nadere informatie

Apf en van ASR en NN IP/AZL geven inzicht in opzet

Apf en van ASR en NN IP/AZL geven inzicht in opzet Apf en van ASR en NN IP/AZL geven inzicht in opzet Beleggingen van apf en zijn nog niet definitief en de kosten onduidelijk. Het belanghebbendenorgaan heeft wel belangrijke vetorechten, maar mogelijk heeft

Nadere informatie

Solidair of solitair?

Solidair of solitair? Solidair of solitair? Resultaten van enquête onder werkenden 7 november 2013 Lucy Kok Hoofd Zorg en Sociale Zekerheid www.seo.nl - secretariaat@seo.nl - +31 20 525 1630 Inhoud presentatie 1. Doel van het

Nadere informatie

Roel Fonville Drachten, 28 maart

Roel Fonville Drachten, 28 maart Roel Fonville Drachten, 28 maart 2019 18-3-2019 1 Hoe gaat het met uw pensioen? Een nieuw pensioenstelsel? Wat doet de Federatie? Verkiezingen Verantwoordingsorgaan! 18-3-2019 2 Bron: DNB Positie Philips

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 33 182 Wijziging van de Pensioenwet en enige andere wetten in verband met versterking van het bestuur bij pensioenfondsen en enige andere wijzigingen

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016

Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Verslag bijeenkomst SVG 9 maart 2016 Op woensdagmiddag 9 maart, aansluitend aan de jaarbijeenkomst van de Vereniging Gepensioneerden Getronics (VGG), organiseerde Stichting Voorzieningsfonds Getronics

Nadere informatie

Wist je dat je nu waarschijnlijk al pensioen opbouwt? Een klein beetje, maar het is pensioen.

Wist je dat je nu waarschijnlijk al pensioen opbouwt? Een klein beetje, maar het is pensioen. en Q&A Bijlage bij lesbrief Pensioenworkshop Mañana Wat is pensioen? Tekst uit het filmpje Wist je dat je nu waarschijnlijk al pensioen opbouwt? Een klein beetje, maar het is pensioen. En wist je dat pensioen

Nadere informatie

Meer zelf doen voor een goed pensioen? Maarssen, 28 september 2012 Paul Schnabel Sociaal en Cultureel Planbureau Universiteit Utrecht Een goed idee? Ik ga sparen. Je moet zelf voor je pensioen zorgen Sywert

Nadere informatie

Het 'ABP-pensioen' is een van de belangrijkste

Het 'ABP-pensioen' is een van de belangrijkste MR. P.F.DOORNIK Overheidsdienaren naar de tucht van de pensioenmarkt? 46 Het 'ABP-pensioen' is een van de belangrijkste pijlers waarop het arbeidsvoorwaardenpakket van ambtenaren en arbeidscontractanten

Nadere informatie

PRISMA PENSIOEN Zo duidelijk kan de toekomst zijn

PRISMA PENSIOEN Zo duidelijk kan de toekomst zijn PRISMA PENSIOEN Zo duidelijk kan de toekomst zijn INHOUD Algemene kenmerken Tarieven Beleggingsaanbod Portaal Contact WAAROM COLLECTIEF PENSIOEN VAN LEGAL & GENERAL? Prisma Pensioen Combinatie van het

Nadere informatie

COLLECTIEVE PENSIOENREGELING

COLLECTIEVE PENSIOENREGELING COLLECTIEVE PENSIOENREGELING VOOR HET KARTONNAGE- EN FLEXIBELE VERPAKKINGENBEDRIJF INTRODUCTIE VOOR WERKGEVERS 1 COLLECTIEVE PENSIOENREGELING VOOR HET KARTONNAGE- EN FLEXIBELE VERPAKKINGENBEDRIJF 20075w14

Nadere informatie

Algemene ledenvergadering BPOA. 26 maart 2015

Algemene ledenvergadering BPOA. 26 maart 2015 Algemene ledenvergadering BPOA 26 maart 2015 Agenda 1. Opening 2. Mededelingen 3. Benoeming bestuursleden SPOA 4. Statutenwijziging 5. Pensioenregeling openbare apothekers 2015 6. Blik op de toekomst 7.

Nadere informatie

Pensioenmonitor 2013. GfK, september 2013

Pensioenmonitor 2013. GfK, september 2013 Pensioenmonitor 2013 GfK, september 2013 Inhoudsopgave Het voorstel op één pagina Achtergrond Beschrijving modules Toegevoegde waarde Planning Investering Bijlagen 2 Het voorstel op één pagina Pensioenmonitor

Nadere informatie

Input KPS-werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen

Input KPS-werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen Input KPS-werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen 16 maart 2012 Input KPS Werkgroep PFG op wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen Pagina 1 Inhoud Inleiding... 3 Verantwoording

Nadere informatie

Bpf Betonproductenindustrie

Bpf Betonproductenindustrie Bpf Betonproductenindustrie De uittredingsregelingen in de betonproductenindustrie (29 en 31 oktober 2013) Programma - Pensioen & politiek - Beton in het kort - Flex-mogelijkheden - Pensioen & politiek

Nadere informatie

Dienstverleningsdocument Pensioenvraag werkgever

Dienstverleningsdocument Pensioenvraag werkgever Pensioendesk De Baronie Ons kantoor is gespecialiseerd in financiële diensten. Graag willen wij u laten zien wat onze werkwijze is. In onze werkwijze staat u als klant centraal. Uw persoonlijke situatie

Nadere informatie

PENSIOEN IN BEWEGING. Jan Nijssen 4 maart 2015

PENSIOEN IN BEWEGING. Jan Nijssen 4 maart 2015 PENSIOEN IN BEWEGING Jan Nijssen 4 maart 2015 Het eerste staatspensioen Eerste staatspensioen gestart door graaf Otto von Bismarck in Duitsland in 1889 Verplichte deelname aan sociale verzekering Bijdragen

Nadere informatie

VERANTWOORDINGORGAAN

VERANTWOORDINGORGAAN VERANTWOORDINGORGAAN INHOUD Het verantwoordingsorgaan Governance Hoe past het verantwoordingsorgaan daarin? Besturen van pensioenfondsen en FNV Hoe past een verantwoordingsorgaan daarin? Relatie FNV en

Nadere informatie

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE

2513AA22XA. De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE > Retouradres Postbus 90801 2509 LV Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 1 A 2513 AA S GRAVENHAGE 2513AA22XA Postbus 90801 2509 LV Den Haag Parnassusplein 5 T 070 333

Nadere informatie

Naar een nieuw pensioencontract

Naar een nieuw pensioencontract Naar een nieuw pensioencontract Kees Goudswaard Montae Pensioenbijeenkomst werkgevers, Utrecht, 31 mei 2018 Bij ons leer je de wereld kennen Overzicht Sterke en zwakke punten van het huidige stelsel SER

Nadere informatie

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen

Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen Overzicht Beleid & Wet- en regelgeving pensioenen 19 februari 2016 NIEUW VERNIEUWD ONGEWIJZIGD Vooraf VERNIEUWD 08 Payroll motie Hamer ONGEWIJZIGD 01 02 03 04 05 Toekomst pensioenstelsel Verbetering beschikbare

Nadere informatie

Solidariteit tussen generaties of generatiegevecht pensioen?

Solidariteit tussen generaties of generatiegevecht pensioen? Faculteit der Rechtsgeleerdheid Solidariteit tussen generaties of generatiegevecht pensioen? Stichting Instituut GAK 12 december 2016 Prof. mr. drs. Mark Heemskerk, Hoogleraar pensioenrecht Radboud Universiteit

Nadere informatie

Bijzondere Deelnemersvergadering 24 april 2014

Bijzondere Deelnemersvergadering 24 april 2014 Bijzondere Deelnemersvergadering 24 april 2014 2 1. Opening, mededelingen en ingekomen stukken 2. Achtergrond Wet versterking bestuur pensioenfondsen 3. Wet versterking bestuur pensioenfondsen 4. Wijzigingen

Nadere informatie

eca Manifest FNV Hor 2015

eca Manifest FNV Hor 2015 Manifest FNV Horeca 2015 Inleiding De arbeidsvoorwaarden in de horeca staan al tijden onder flinke druk. De verhoudingen tussen cao-partijen zijn verhard en verslechterd. Onderhandelingen lopen al jaren

Nadere informatie

1. Algemeen CONCEPT. Memorie van Toelichting

1. Algemeen CONCEPT. Memorie van Toelichting CONCEPT Memorie van Toelichting 1. Algemeen 1.1. Doelstelling voorontwerp van wet De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft, mede namens de minister van Financiën, op 4 november 2013

Nadere informatie