EXPERTISECENTRUM CULTUURONDERWIJS. Ada Nieuwendijk RAPPORTAGE CULTUUREDUCATIE AMSTERDAM ZUIDOOST

Transcriptie

1 Ada Nieuwendijk RAPPORTAGE CULTUUREDUCATIE AMSTERDAM ZUIDOOST November 2016

2 Inleiding Stadsdeel Zuidoost is uniek. Het hoort bij Amsterdam, maar het is ook een stad apart, waar de inwoners zich zeer betrokken bij voelen. Het heeft een geheel eigen creatieve energie en dynamiek en er is veel draagvlak voor kunst- en cultuureducatie. De organisaties werken er goed samen in een groot lokaal netwerk. Het aanbod groeit, er is aandacht voor talentontwikkeling en er is ruimte voor nieuwe initiatieven, die aansluiten bij de diversiteit van de bewoners. In broedplaatsen zoals Heesterveld en Wijk 7 komen kunstenaars met nieuwe crossmediale initiatieven. De broedplaatsen trekken jongeren aan, die daar ondersteuning krijgen van kundige tussenpersonen die een sleutelrol vervullen in het waarborgen van de kwaliteit van het werk van de jongeren. Het Leerorkest heeft een aanjagende functie en een sterke aanwezigheid in het primair onderwijs met een uitbreiding naar voortgezet onderwijs. Scholen werken in clusters en ook de clusters werken onderling samen. Een docent heeft in Zuidoost een uitdagende functie. De leerlingen vragen om veel aandacht en zorg en dat brengt verloop onder het personeel met zich mee. Cultuurpartners willen graag input van scholen om hun aanbod af te kunnen stemmen op elke school. Zij vragen om informatie over leerlijnen op scholen en hoe scholen die leerlijnen willen invullen. Als scholen en cultuuraanbieders hun overleg intensiveren kunnen zij de cultuureducatieve programma s samen ontwikkelen. Een aantal partijen mist een (online) magazine dat rijkdom, kwaliteit en diversiteit van het cultuureducatief aanbod in Zuidoost onder de aandacht brengt. Ook willen deze partijen dat de succesvolle projecten in het stadsdeel als good practices worden gedeeld. Niet alle disciplines zijn even goed vertegenwoordigd in dit stadsdeel. Zo is er meer aandacht voor podiumkunsten en minder aandacht voor visuele kunsten. Visuele kunsten zijn er minder geïnstitutionaliseerd. Broedplaatsen verdienen daarom extra aandacht. Zij sluiten namelijk aan bij de belevingswereld van jongeren, die er kunnen experimenteren met het bijeenbrengen van verschillende disciplines en domeinen. Door scholen en broedplaatsen bijeen te brengen, kan ook op scholen worden geëxperimenteerd. Broedplaatsen bieden interessante (fysieke) mogelijkheden en expertise voor het onderwijs, en voor kinderen en de gezinnen waaruit zij komen. Zo biedt cultureel woon-werkcollectief Wijk 7, dat pal naast een basisschool ligt, de kunstdisciplines beeldend, muziek en drama aan, maar in Wijk 7 zijn ook werkruimtes met muziekinstrumenten. Dit past goed bij de brede talentontwikkeling, het model waarmee ook het Projectenbureau Primair Onderwijs Zuidoost werkt. Deze broedplaatsen zijn niet alleen interessant voor scholen in Zuidoost maar ook voor scholen uit andere stadsdelen, en kunnen eraan bijdragen dat Zuidoost en de rest van de stad elkaar wederzijds beïnvloeden. In Zuidoost wordt veel tijd besteed aan sport. Een kind dat drie keer per week gaat voetballen heeft nog maar weinig tijd voor andere dingen. Het is daarom belangrijk niet alleen docenten, maar ook ouders te informeren over het belang van kunst en cultuur, zowel binnen- als buitenschools. Tot slot kunnen binnen- en buitenschoolse educatie beter met elkaar worden verbonden. Als de verschillende partijen hun binnen- en buitenschoolse cultuureducatieve activiteiten op elkaar afstemmen, dragen zij bij aan het verankeren van cultuuronderwijs en aan een vervolg van leerlijnen van buiten naar binnen. Een nieuw aan te stellen cultuurregisseur of cultuurcoördinator die op de hoogte is van het binnen- en buitenschoolse aanbod, kan partijen samenbrengen voor overleg, kennisuitwisseling en samenwerking. Ada Nieuwendijk 2

3 Het Basispakket Kunst- en Cultuureducatie en Cultuureducatie met Kwaliteit In 2012 sloot de gemeente Amsterdam het Convenant Basispakket Kunst- en Cultuureducatie met een groot aantal stedelijke partijen. Door dat convenant kunnen scholen sinds 2013 gebruikmaken van een stimulerend pakket aan faciliteiten van de gemeente. In dit pakket zijn gratis muzieklessen, Vouchergeld, Cultuurbus-ritten en inhoudelijke ondersteuning door het expertisecentrum voor cultuuronderwijs Mocca opgenomen. Scholen kunnen deze en andere faciliteiten inzetten en er minimaal twee cultuureducatieve leerlijnen mee ontwikkelen. Voor extra financiën kunnen scholen bovendien een beroep doen op de regeling Cultuur educatie met Kwaliteit van het Fonds Cultuurparticipatie. Met dit extra geld kunnen de Amsterdamse scholen voor primair onderwijs, in samenwerking met culturele instellingen en kunstenaars, leerlijnen opzetten en deze verbinden met andere domeinen. Ook kunnen ze deze subsidie inzetten voor deskundigheidsbevordering van schoolteams. Inmiddels heeft ruim 75 procent van de scholen de doelen uit het convenant behaald. In 2018 zal de gemeente het convenant en de faciliteiten evalueren. Professionaliseringsgregeling De Professionaliseringsregeling is een landelijke subsidieregeling van het Fonds voor Cultuurparticipatie voor cultuureducatie voor primair onderwijs en gekoppeld aan de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit. Een schoolbestuur kan projectsubsidie aanvragen voor professionaliseringstrajecten als het bestuur aan het project deelneemt met ten minste vijf scholen of als het een samenwerkingsverband heeft met ten minste vijf deelnemende scholen. Stadsbreed hebben de volgende schoolbesturen, onder begeleiding van Mocca, een aanvraag voorbereid: Viertaal, Sirius, Orion, Amos en Stichting Openbaar Onderwijs Westelijke Tuinsteden. De aanvraag van Stichting Sirius is een van de gehonoreerde aanvragen. Sirius wil met zes scholen de doorgaande leerlijn beeldend verankeren in het onderwijs door het invoeren van een digitaal portfolio. Sirius wil daarvoor het digitaal leerling-ontwikkelsysteem Robinson gebruiken. Cultuurmij Oost heeft dit systeem ontwikkeld voor de groepen 5 tot en met 8. De volgende scholen vallen onder Stichting Sirius: BS de Brink, Holendrechtschool, OBS Bijlmerdrie, OBS De Rozemarn, OBS De Schakel, OBS Wereldwijs. Gratis muziekles Per school biedt het Basispakket Kunst- en Cultuureducatie tien uur coaching aan groepsleerkrachten en dertien uur muziekles door een MOSA-instelling voor alle groepen in de school vanaf groep 3. MOSA-instellingen zijn Het Concertgebouw, Muziekschool Amsterdam, Muziekschool Amsterdam Noord, het Leerorkest, Aslan Muziekcentrum en Muziekcentrum Zuidoost. Mocca Mocca vult het Basispakket Kunst- en Cultuureducatie en de landelijke subsidie Cultuureducatie met Kwaliteit nader in. Zij doet dit door scholen en het culturele veld inhoudelijk en praktisch te adviseren. De MoccaAcademie biedt deskundigheidsbevordering door het geven van scholing en het houden van netwerkbijeenkomsten. Tijdens de Maand van de Cultuureducatie brengt Mocca het belang van cultuur in het onderwijsprogramma onder de aandacht van een breed publiek. De Cultuurbus en de Cultuurboot, een project van Mocca, vervoerden in de eerste helft van 2016 ruim Amsterdamse kinderen naar 58 culturele instellingen. Het initiatief Met Mocca naar Cultuur bracht de afgelopen maanden meer dan 400 groepsdocenten naar musea en naar muziek-, ballet- en theatervoorstellingen. Met de KinderCultuurMonitor vraagt Mocca kinderen naar hun cultuurbeleving in de school en daarbuiten. 3

4 Cultuurbus Amsterdam Sinds november 2011 biedt het Amsterdamse gemeentebestuur alle Amsterdamse basisscholen, via Mocca, besloten vervoer aan met de Cultuurbus en de Cultuurboot naar een groot aantal Amsterdamse culturele instellingen. In Zuidoost zijn er van de 358 beschikbaar gestelde ritten in totaal 243 ritten gebruikt, 68 van het totaal aantal beschikbaar gestelde ritten. De volgende grafiek geeft per school in Zuidoost het aantal ritten weer, afgezet tegen het aantal gemaakte ritten. 4

5 Gekozen Kunstdisciplines Alle 33 scholen in stadsdeel Zuidoost hebben een eerste leerlijn en 27 scholen ook een tweede leerlijn. In totaal kozen 29 scholen muziek als discipline voor de eerste leerlijn, twee kozen voor beeldend onderwijs en één school koos voor dans. De meeste scholen met een tweede leerlijn kozen voor beeldend onderwijs als tweede leerlijn. Kunstdisciplines 1e leerlijn De Cultuurboot Ada Nieuwendijk Beeldend Dans Muziek Kunstdisciplineverdeling alle leerlijnen 5

6 LeerlijnenLabs In een LeerlijnenLab ontwikkelen scholen en culturele instellingen of kunstenaars samen doorgaande leerlijnen. De LeerlijnenLabs worden gefinancierd vanuit de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) van het Fonds voor Cultuurparticipatie (FCP). Mocca is penvoerder voor de gemeente Amsterdam voor het FCP. Alle basisscholen kunnen deelnemen aan LeerlijnenLabs, en sinds het voorjaar van 2016 ook vmbo 1 en 2. De volgende grafiek geeft het aantal leerlijnen per school in stadsdeel Zuidoost weer. 6

7 LeerlijnenLabs De volgende grafiek geeft het aantal leerlijnen per school in stadsdeel Zuidoost weer en hoeveel van deze scholen zijn gesubsidieerd vanuit LeerlijnenLabs. Heeft u vragen naar aanleiding van deze rapportage, neem dan contact op met Richard Smolenaers via rsmolenaers@mocca-amsterdam.nl of

8 EXPERTISECENTRUM CULTUURONDERWIJS Baarsjesweg AA Amsterdam T info@mocca-amsterdam.nl 8