editie 10, november 2012 traumapost

Transcriptie

1 editie 10, november 2012 traumapost

2 ROAZ Agenda Multitrauma Bespreking Datum: 15 november 2012 Tijd: uur Locatie: G4-123, AMC Kennisplatform ROP-OTO Datum: 19 november 2012 Tijd: uur Locatie: G4-174, AMC Landelijke OTO bijeenkomst Datum: 20 november 2012 Tijd: uur Locatie: Meeting Plaza, Utrecht CS CBRN blijft prikkelen Datum: 29 november 2012 Tijd: uur Locatie: De Rijtuigenloods, Amersfoort Regionaal Trauma Overleg Datum: 6 december 2012 Tijd: uur Locatie: G4-235, AMC TraumaFysioNet casuïstiek bespreking Datum: 17 december 2012 Tijd: uur Locatie: G4-174, AMC Praktijktest Acuut Zorgportaal Donderdag 6 september was het dan zover: de start van de praktijktest van het Acuut Zorgportaal! De verschillende stops worden niet langer telefonisch doorgegeven maar in de nieuw ontwikkelde webapplicatie Acuut Zorgportaal gemeld. Hierin is in één oogopslag de daadwerkelijke beschikbaarheid in de regio te zien van de SEH, EHH/CCU, Shockroom/Traumakamer en CT-trombolyse in de verschillende ziekenhuizen. Zoals in de vorige TraumaPost te lezen AMC Projectgroep CBRN-OTO Datum: 23 november 2012 Tijd: uur Locatie: G4-174, AMC Regionaal Overleg Acute Zorg Datum: 1 februari 2013 Tijd: uur Locatie: Planetarium, Amsterdam Zuidoost was, is deze webapplicatie ontwikkeld naar aanleiding van de notitie rondom de SEH stops. Deze applicatie moet gezien worden als dé ondersteunende tool om uitvoering Amstelland ziekenhuis BovenIJ ziekenhuis Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Sint Lucas Andreas Ziekenhuis te geven aan het protocol rondom het Slotervaartziekenhuis melden van de diverse stops door de Waterlandziekenhuis Personele veranderingen in de regio Westfriesgasthuis Sinds 1 januari 2012 is J. (Jasper) Winkelhagen als derde traumachirurg werkzaam in het Westfriesgasthuis. Jasper volgde zijn opleiding in het AMC, die hij in 2009 heeft afgerond. Na de vervolgopleiding trauma-chirurgie in het Sint Antoniusziekenhuis Nieuwegein en het UMC Utrecht is hij nu dus weer terug in de regio van TraumaNet AMC. Trauma Unit AMC Sinds 1 augustus 2012 is T. (Tim) Schepers als traumachirurg werkzaam in de functie van fellow bij de Trauma Unit van het AMC. Tim heeft zijn opleiding als chirurg voltooid in de regio Rotterdam, waar hij ook zijn CHIVO-schap traumachirurgie heeft voltooid. Verder is hij gepromoveerd op de behandeling van hielbeen (calcaneus) breuken en is hij nog steeds wetenschappelijk actief, met name binnen de complexe voet- en enkelletsels. ziekenhuizen. Nu versie 1.0 van de applicatie is opgeleverd, is het belangrijk om de applicatie in de praktijk te testen bij de eindgebruikers, omdat zij er uiteindelijk daadwerkelijk mee moeten gaan werken. Betrokken partijen Besloten is om een praktijktest uit te voeren in het verzorgingsgebied van de Meldkamer Ambulance Amsterdam met deelname van uiteraard de meldkamer, en de volgende ziekenhuizen: VUmc Zaans Medisch Centrum Vanuit iedere betrokken partij is één contactpersoon aangewezen. Deze zijn tijdens een informatiebijeenkomst aan het begin van de zomer geïnformeerd over de werkwijze en de mogelijkheden van de applicatie. Vervolgens hebben zij dit binnen hun organisatie verder verspreid zodat op 6 september gestart kon worden met de praktijktest.

3 Traumazorg Er wordt nu alweer twee maanden met de applicatie gewerkt en de eerste stops zijn ingevoerd. Binnenkort worden tijdens een evaluatiebijeenkomst ervaringen gedeeld, de gebruiksvriendelijkheid van de applicatie geëvalueerd en het pad naar de toekomst besproken. Het uiteindelijke doel is dat er niet alleen in onze regio met deze applicatie gewerkt gaat worden, maar dat het wordt uitgerold in heel Nederland. Daardoor komt er niet alleen regionaal, maar vooral ook landelijk inzicht in de beschikbare capaciteit in de ziekenhuizen. Dit alles met maar één doel, namelijk ervoor zorgen dat een patiënt die acute zorg nodig heeft gedurende 7 x 24 uur zo snel mogelijk op de juiste plaats terecht komt, waar ook direct adequate hulp geboden kan worden. Traumaregistratie in een regionaal traumasysteem: inventarisatie van het proces Eind vorig jaar is gestart met een evaluatiestudie naar de volledigheid, betrouwbaarheid en consistentie van de traumaregistratie in de regio van TraumaNet AMC. Het hele proces van de traumaregistratie, vanaf binnenkomst van de patiënt tot ontslag of overlijden en vanaf de invoer van de gegevens tot aan het doorsturen naar de Landelijke Trauma Registratie, is in deze studie geëvalueerd. Nieuwe traumakamers St. Elisabeth Ziekenhuis Het St. Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg heeft, naar voorbeeld van het ontwerp van de traumakamers in het AMC, twee gloednieuwe traumakamers met een mobiele CT-scanner op de SEH in gebruik genomen. Ook bevatten ze een nieuwe, moderne bucky. Dat is een statief aan het plafond dat beweegt via een rail waarmee röntgenfoto s van de patiënt gemaakt kunnen worden. De traumachirurgen voeren nu alle onderzoeken en levensreddende handelingen in één ruimte uit. De nieuwe hightech traumakamers vormen het eerste compleet afgeronde onderdeel van de renovatie van de SEH van het St. Elisabeth Ziekenhuis. Ze bevinden zich op ongeveer dertig meter van de lift naar de operatiekamers. Door een modernere en uitgebreidere inrichting van de nieuwe traumakamers gaat de kwaliteit van Traumacentrum St. Elisabeth een behoorlijke stap vooruit. Geen onnodige luxe, want het ziekenhuis behandelde hier in 2011 ruim 1500 patiënten. De oude traumakamers waren sinds 2000 in gebruik. Eén daarvan dient vanaf nu als reanimatiekamer. Twee onderdelen De studie bestond uit twee onderdelen, namelijk een schriftelijke vragenlijst en een mondeling interview. De betrokkenen bij de traumaregistratie in ieder ziekenhuis werd, voorafgaand aan het interview, gevraagd om de vragenlijst in te vullen. In deze vragenlijst stonden de verschillende variabelen van de MTOS+ dataset vermeld en moest men aangegeven of deze gegevens daadwerkelijk werden geregistreerd, wie hiervoor verantwoordelijk was en of dit schriftelijk of digitaal gebeurde. Het tweede deel van de studie bestond uit een mondeling interview waarbij de betrokkenen werd gevraagd om verder in te gaan op het proces van de traumaregistratie. Resultaten De eerste resultaten zijn gepresenteerd tijdens het Regionaal Trauma Overleg van 27 september. Naar aanleiding van deze studie zijn er al een aantal verbeterslagen gemaakt, zoals het digitaliseren van de inclusie van traumapatiënten in het eigen Ziekenhuis Informatie Systeem. Door het hele proces binnen ieder ziekenhuis tegen het licht te houden, wordt duidelijk waar deze nog verder geoptimaliseerd kan worden. Op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan het artikel waarin deze evaluatiestudie wordt beschreven. Zodra dit klaar is, verschijnt dit uiteraard ook op onze website: publicaties. Wij danken iedereen voor de medewerking aan deze studie.

4 OTO OTO belangrijke rol in creëren bewustwording bij huisartsen Muriel Durocq, huisarts en lid van het stafbestuur van Zorggroep Almere, heeft zitting in het crisisteam van het Huisartsen Rampen Opvang Plan. Dit plan is door het team, waarin huisartsen en de GHOR vertegenwoordigd waren, onlangs geschreven en nu volgt het opleidings-, training- en oefen- (OTO) traject. Zorggroep Almere heeft al een aantal bijeenkomsten gehad, waaronder een simulatietraining; Deelnemers waren na de training bewust van de noodzaak van een protocol, aldus Muriel. Het voelde echt Acht huisartsen hadden zich op vrijwillige basis ingeschreven voor deze bijeenkomst. Het betrof hier een op papier omschreven flitsramp (een geheel onverwachte, ongewoon heftige ramp). Wat opviel was dat iedere deelnemer zich goed kon inleven in de geschetste situatie; een vrachtwagen handelingen die schadelijk kunnen zijn. Je hebt dan al het eerste tijdverlies te pakken omdat je informatie moet gaan verzamelen en je niet meteen weet wat daar de snelste manier voor is. Wat bleek: als de inhoud van de vrachtwagen in de lucht terecht zou komen, kon schade aan de slijmvliezen ontstaan, maar dat werd dus pas later duidelijk. Handelen vanuit automatisme OTO is mijns inziens noodzakelijk om sneller te kunnen reageren in een feitelijke situatie. Ik vind het vergelijkbaar met BHV. Dat is inmiddels al zo ingeburgerd in ieder bedrijf of organisatie dat vanuit een bepaald automatisme gehandeld wordt. Dat moeten we met rampenopvang uiteindelijk ook bereiken, maar zover is het nog niet, aldus Muriel. Rampenopvang bevindt zich in de fase van het creëren van bewustwording en het maken van protocollen. Ook is het niet overal even duidelijk wat de taak van de huisarts is bij rampenopvang. Naar de plaats van de ramp gaan of vanuit de eigen praktijk hulp verlenen? Huisartsen zijn niet opgeleid om als ambulancepersoneel te gaan werken en slachtoffers worden vanuit een rampgebied na een snelle triage juist overgedragen aan gezondheidscentra en huisartsenposten om het rampgebied overzichtelijk te houden. Onder alle omstandigheden ligt de primaire taak van de huisarts in de eigen praktijk. Voor Muriel Durocq is het geen vraag meer of OTO noodzakelijk is. Ik vind dat we de implementatie van het HaROP en het bijbehorend OTO-plan binnen Zorggroep Almere goed aanpakken. Je merkt dat huisartsen die een training gevolgd hebben, het belang zien en dat rampenopvang hoog op ieders prioriteitenlijst staat. Wat dat betreft doet zo n simulatietraining van een paar uur wonderen. was vlak bij ons gezondheidscentrum omgekieperd. Het voelde heel echt en de problemen die je tegenkwam werden direct zichtbaar. Slachtoffers kwamen binnen en moesten behandeld worden, terwijl we niets van het ongeval afwisten. Het eerste dat je dan moet doen is achterhalen wat er is gebeurd. Naar de plaats van het ongeluk gaan? De meldkamer bellen? Pas bij een volledig beeld van de situatie kun je overgaan tot behandeling, want mogelijk verricht je uit onwetendheid Het was leerzaam om te ervaren dat plannen en protocollen noodzakelijk zijn, zodat sneller de juiste zorg geleverd kan worden. Essentieel hierbij is inzicht in de informatiestroom en de coördinatie van de hulpvragen. Dat geldt overigens ook voor epidemieën, zoals het uitbreken van het vogelgriepvirus in 2003; wie communiceert wat naar wie en hoe kan het aantal hulpvragen zo georganiseerd worden dat hulpverleners ze ook daadwerkelijk kunnen beantwoorden. Kwaliteitssysteem bureau TraumaNet AMC Bureau TraumaNet AMC wil op alle aandachtsgebieden kwaliteit leveren en zich daarnaast continu blijven verbeteren en ontwikkelen. Met de verbreding van het takenpakket is ook de behoefte ontstaan om op een gestructureerde en overzichtelijke manier te werken. Daarom gaan wij een kwaliteitssysteem implementeren. Dit kwaliteitssysteem, waarin documenten, resultaten en afspraken worden vastgelegd, zorgt voor inzicht in de werk-zaamheden en maakt kennisdeling binnen de regio goed mogelijk. Het belangrijkste is echter dat een kwaliteitssysteem ervoor zorgt dat in de dagelijkse manier van werken een continue verbetercyclus wordt ingebouwd, volgens het Plan- Do-Check-Act -principe. Concreet betekent dit dat bureau TraumaNet AMC beschikt over een heldere strategie en dat alle daaraan gekoppelde werkprocessen, documenten en afspraken worden vastgelegd in een speciaal softwaresysteem, dat inzichtelijk maakt waar in de Plan-Do-Check-Act -cyclus deze zich bevinden. Momenteel wordt gewerkt aan de voorbereidingen. Wordt vervolgd!

5 Traumazorg Steekproef traumaregistratie: controle van kwaliteit en betrouwbaarheid van de data In toenemende mate wordt er binnen de gezondheidszorg gesproken over kwaliteitsindicatoren. Dit geldt niet alleen voor de (klinische) zorg, maar ook voor registraties, zoals die voor bepaalde vormen van kanker. Een goede kwaliteit van de geregistreerde data is van belang omdat we met behulp van de Traumaregistratie (TR) uitspraken doen over de (kwaliteit) van traumahulpverlening. Ook wordt de TR gebruikt voor onderzoeksdoeleinden, zowel door de Trauma Unit als door andere afdelingen. Andere onderzoeksactiviteiten die belangrijk zijn om te noemen zijn validatiestudies (bv van de Emergency Trauma Score (EMTRAS)) en de W-statistiek. De laatste is een statistische methode waarbij de voorspelde overleving van traumapatiënten in onze regio wordt vergeleken met de daadwerkelijke overleving waarbij wordt bekeken hoe het cijfer zich verhoudt t.o.v. de referentiestandaard. Voor al deze onderzoeken is het natuurlijk zeer belangrijk dat de data kloppen! Om een indruk te krijgen van de betrouwbaarheid van de geregistreerde data in de TR hebben wij, als eerste in Nederland, een steekproef genomen uit de registratie. Methode Wij hebben een aselecte steekproef zonder teruglegging uitgevoerd, wat wil zeggen dat alle patiënten even veel kans hadden om in de steekproef terecht te komen, maar er hoogstens één keer in konden komen. De steekproefgrootte is berekend met een steekproefmarge (oftewel betrouwbaarheid) van 5% en een studiepopulatie van 3184 patiënten (aantal patiënten dat in de tweede helft van 2011 geregistreerd is). In het trekken van de steekproef hebben wij rekening gehouden met het inclusieaantal van alle partnerziekenhuizen van TraumaNet AMC en ernst van het letsel, met specifieke aandacht voor de groep multitraumapatiënten. De in totaal 343 patiënten (berekende steekproefgrootte), zijn opnieuw gescoord door een andere traumachirurg of datamanager dan degene die de patiënt de eerste keer had gescoord. Er zijn verschillende parameters bekeken, waarvan Abbreviated Injury Scale (AIS) letselcodes, de Injury Severity Score (ISS) voor letselernst en mortaliteit de belangrijkste waren. De analyses hebben zich gericht op overeenkomst tussen scoring van de eerste en tweede datamanager of traumachirurg. Overeenkomst is uitgedrukt in een percentage, waarbij is gecorrigeerd voor de overeenkomst die op basis van toeval verwacht kan worden. Deze methode wordt (Cohen s) Kappa en Intraclass Correlatie Coëfficiënt genoemd. Voor meer informatie over de methode van analyse en de resultaten verwijs ik graag naar het achtergrondartikel op onze website: nl/onderzoek. Resultaten & Conclusie Concluderend was er bijna perfecte overeenkomst voor ISS (ICC=0,84; ruwe overeenkomst:63%) en mortaliteit (Cohen s Kappa =0,82; ruwe overeenkomst: 99%) in de gehele patiëntengroep. De overeenkomst voor het aantal afgegeven AIS codes was voldoende tot goed (ICC=0,70; ruwe overeenkomst:62%). Wanneer beide waarnemers 1 AIS code scoorden was er bijna perfecte overeenkomst voor de variabelen lichaamsregio (Cohen s Kappa=0,91; ruwe overeenkomst:96%), ernst van de AIS code (gewogen Kappa=0,88; ruwe overeenkomst:91%) en ISS (ICC=0,90; ruwe overeenkomst:92%). Wanneer beide waarnemers >1 AIS code scoorden is er ruimte voor verbetering voor het aantal AIS codes dat zij afgeven (ICC=0,56; ruwe overeenkomst:60%) en het aantal lichaamsregio s dat aangedaan is (Cohen s Kappa=0,52; ruwe overeenkomst:69%). Voor de uitkomstmaat ISS was de overeenkomst bijna perfect (ICC=0,86; ruwe overeenkomst:52%). TraumaNet AMC is het eerste traumacentrum in Nederland dat de resultaten van een dergelijke kwaliteitscheck op de geregistreerde data publiceert en de goede resultaten zijn geruststellend! Wij willen alle partnerziekenhuizen uit de regio danken: zonder hun samen- en medewerking hadden deze resultaten natuurlijk niet behaald kunnen worden! Vervolgonderzoek Vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op de stap die aan de registratie voorafgaat: de inclusie van patiënten. Er vinden al controles plaats of de geregistreerde patiënten thuishoren in de registratie, maar het zou ook interessant zijn om te inventariseren of alle patiënten die voldoen aan de inclusiecriteria ook daadwerkelijk geїncludeerd worden, met andere woorden: of wij geen patiënten missen. Vooralsnog is het goed om te weten dat de data in de traumaregistratie inhoudelijk goed op orde zijn.

6 ROAZ Herstelplan heupfractuur; een van de leukste projecten! Orthopedisch chirurg Rino Tettero hoorde dat elders transmurale zorg voor patiënten met een heupfractuur geregeld was en dat wilde hij ook voor het Westfriesgasthuis. Dit was eigenlijk het begin van het werk van de succesvolle projectgroep herstelplan heupfractuur ; een transmuraal initiatief waarbij ziekenhuis, verpleeghuizen, met elkaar samenwerken om de continuïteit van transmurale zorg bij patiënten met acute heupfracturen te garanderen. Als opvolger van Rino Tettero heeft Jeroen Steens ook zijn taak in de projectgroep overgenomen. Miriam Eliel, coördinator transmurale zorg West-Friesland, was de voorzitter. Beiden vertellen enthousiast over dit project dat uitsluitend voordelen opleverde. Alle neuzen dezelfde kant op Jeroen: Binnen ons ziekenhuis hebben we jaarlijks zo n 200 patiënten met een heupfractuur, voornamelijk ouderen van tachtig plus, die acute zorg nodig hebben. Als dat aantal meerdere jaren achter elkaar ongeveer hetzelfde is kun je van acute zorg, planbare zorg maken en dat is wat we gedaan hebben. Daarnaast, en dat maakt het bijzonder, hebben we het revalidatietraject voor patiënten die in het verpleeghuis moeten revalideren geïntegreerd in het zorgproces en daarmee hebben we planbare transmurale zorg voor patiënten met een heupfractuur gerealiseerd. Hiermee zijn we volgens mij nog uniek in Nederland. Dit is een van de leukste projecten die ik ooit gedaan heb; het raakt zoveel facetten van zorg en je moet samenwerken en afspraken maken met even zoveel verschillende disciplines. Kijk maar eens naar de samenstelling van onze projectgroep; een anesthesist, geriater, intensivist, specialisten ouderengeneeskunde, transferverpleegkundige, verpleegkundig specialist van het verpleeghuis, afdelingshoofd orthopedie en de manager verpleeghuizen. Het was een enorme uitdaging om ervoor te zorgen dat de neuzen van deze grote groep mensen, met ieder de eigen belangen, dezelfde kant op gingen staan. Miriam: Hoe we begonnen zijn? We hadden niet de intentie om het wiel opnieuw uit te vinden dus zochten we contact met het ziekenhuis die deze vorm van zorgverlening aan patiënten met een heupfractuur al gerealiseerd had, maar helaas... het had hen geld gekost om dit zorgpad te ontwikkelen en ze wilden hun kennis niet delen. We hadden dus geen informatie van elders. Op basis van literatuur, ons gezamenlijk verstand en onze ervaring heeft de projectgroep, onder de bezielende leiding toen nog van Rino Tettero, keihard gewerkt en in een recordtijd van driekwart jaar de protocollen gemaakt en het plan in elkaar gezet. We hebben het gehele proces beschreven van opname in het ziekenhuis tot ontslag uit het verpleeghuis en de terugkeer naar de definitieve verblijfplaats, inclusief de financiële afspraken die gemaakt moesten worden tussen het ziekenhuis en het verpleeghuis. De eerste stappen waren zo gezet, iedereen zag het belang ervan in, maar voordat de handtekeningen daadwerkelijk gezet waren ging er heel wat water door de zee We trokken de hele porseleinkast omver Jeroen: Wij vonden een paar dingen echt belangrijk; dat alle heupfracturen door de orthopedisch chirurgen behandeld worden, dat het revalidatieprogramma buiten het ziekenhuis, maar wel onder supervisie van orthopedisch chirurgie dichtbij het ziekenhuis uitgevoerd wordt en de meest efficiënte inzet van de beste behandeling en zorg voor de patiënt. We trokken echt de hele porseleinkast omver. Iedere verandering had tot gevolg dat iets anders ook veranderd moest worden. Binnen ons ziekenhuis hadden we wat betreft het eerste aspect al goede trauma afspraken gemaakt met de algemeen chirurgen; iedere patiënt met een heupfractuur wordt geopereerd door een orthopedisch chirurg. Het tweede aspect was wat lastiger te realiseren. In eerste instantie werden patiënten verdeeld over de verschillende verpleeghuislocaties die zorgorganisatie Omring heeft.

7 Het behandelplan valt onder de verantwoordelijkheid van de orthopedisch chirurg en de specialist ouderengeneeskunde. Vanwege de afstand is een wekelijks multidisciplinair overleg praktisch moeilijk in te vullen. Nader overleg en afstemming resulteerden in een reservering van acht plaatsen in het bij het Westfriesgasthuis gelegen verpleeghuis Lindendael. Iedere verandering had tot gevolg dat iets anders ook veranderd moest worden. Na evaluatie contact patiënt verpleegkundige geïntensiveerd Miriam: Dat was nog een lastige met het verpleeghuis. Daarvoor moesten we de hulp van hogerop inschakelen... De eerste anderhalf jaar is proefgedraaid waarna we zijn gaan evalueren en inzicht kregen in de beleving van de patiënten. We zijn gaan bellen met patiënten en hun directe familie en qua zorg waren ze erg tevreden, maar de communicatie met hen was onvoldoende. De snelle doorstroming van het ziekenhuis, via het verpleeghuis weer naar huis was bijna niet bij te benen voor deze patiëntengroep. Ook speelde het imago van een verpleeghuis mee. Ouderen denken vaak dat het verpleeghuis een eindstation is, terwijl in ons zorgpad het verpleeghuis een revalidatieplek is waar je maar vijf weken verblijft. Naar aanleiding van de evaluatie is het contact met de patiënt en de verpleegkundigen geïntensiveerd; dagelijks wordt aan de patiënt verteld wat het plan is voor de dag, voor de week, voor de revalidatieperiode. Een tweede evaluatie hebben we niet gedaan, maar we hebben de indruk dat het hele traject soepel verloopt; een geoliede machine. Ik zag laatst de directeur van het verpleeghuis en die stak een dikke vette duim op! Jeroen: De succesfactoren? Een onafhankelijke voorzitter die overstijgend kan denken en kennis heeft over transmurale zorg en een specialist die opstaat en blijft staan. In dit geval waren het Miriam en ik die binnen de projectgroep de kar trokken en daarbij moet je je realiseren dat dat tijd kost; niet alleen in de planvorming, maar zeker ook in de uitvoering. Verder denk ik dat je het gewoon moet doen, een lange adem moet hebben en de moed niet moet opgeven. Vanaf medio 2011 behoort het zorgpad heupfractuur tot de reguliere zorg en als je de cijfers ziet, word je echt happy. Dat hebben we toch maar mooi gerealiseerd met een groep van zo n 200 mensen. Het project hebben we afgesloten met een tapasavond, met alle andere betrokkenen van de verpleegafdelingen van het verpleeghuis en het ziekenhuis. Je zag op die avond dat mensen enthousiast zijn, omdat ze zien dat het beter gaat dan vroeger en dan is er veel mogelijk... zelfs op zaterdag is de fysiotherapie in het verpleeghuis aan het werk! Wij denken graag met u mee Miriam: Het klinkt misschien wat onbescheiden, maar het is een succesverhaal geworden. Het ziekenhuis dat samenwerkt met het verpleeghuis, de integratie van het transmurale traject in een zorgpad. Zo n grote groep die in de zorg samenwerkt leert van elkaar, krijgt inzicht in het werk van andere betrokken disciplines, je ziet dat je elkaar nodig hebt en de betrokkenheid bij de patiënt wordt groter. Vroeger was het wij van het ziekenhuis tegen zij van het verpleeghuis. Nu zijn we samen verantwoordelijk voor de patiënt en die heeft er alleen maar profijt van. We zouden het morgen weer doen, hè Jeroen? Vroeger was het wij van het ziekenhuis tegen zij van het verpleeghuis. Nu zijn we samen verantwoordelijk. Inmiddels is er, geïnitieerd vanuit TraumaNet AMC, een regionaal zorgpad heup ontwikkeld wat nu geïmplementeerd gaat worden. Als iemand die dit leest enthousiast wordt over onze aanpak, kan hij ons altijd bellen. Wij delen wel heel graag de kennis en onze ervaringen met anderen! Regionaal klinisch pad heupfracturen Op basis van de bestaande regionale protocollen, nationale en internationale bestpractices en literatuur is in de regio TraumaNet AMC een regionaal klinisch pad heupfracturen opgesteld. Doel van het klinisch pad heupfracturen TraumaNet AMC is standaardisatie van de behandeling door de aandachtspunten en aanvullende handelingen die essentieel zijn bij de behandeling van patiënten met een heupfractuur in kaart te brengen en benadrukken. Het protocol richt zich op de handelingen en aandachtspunten die essentieel zijn bij de behandeling van patiënten met een heupfractuur. Alle betrokken partijen hebben het klinisch pad geaccordeerd en zich daarmee aan de vastgestelde handelingen gecommitteerd, waardoor wordt geborgd dat patiënten die in de regio van TraumaNet AMC worden behandeld kwalitatief goede zorg ontvangen. Inmiddels wordt het klinisch pad bij de ziekenhuizen in de regio geïmplementeerd.

8 Traumazorg Samenwerking met TraumaNet AMC leidt in potentie tot betere eerste zorg voor oogletsel Oogchirurg Marco Mura is vanuit Italië via Engeland in Nederland, het AMC, terecht gekomen. Mijn opleiding heb ik in Italië en in Engeland gevolgd. Ik wist al vrij snel dat mijn toekomst niet in Italië zou liggen. Het aantal oogartsen daar is , gezien dit hoge aantal is het lastig daar een mooie carrière op te bouwen. Na mijn fellowship in Moorfields Eye Hospital in Londen ben ik naar het AMC gekomen voor een tweede fellowship, vitreoretinale chirurgie (gericht op de behandeling van netvliesaandoeningen). Hierna ben ik als vitreoretinaal staflid in het AMC werkzaam gebleven. Sinds 2006 ben ik werkzaam in het AMC, ben inmiddels getrouwd met een Nederlandse arts en heb een gezin. Echt geworteld in Nederland? Laat ik het zo zeggen, het mediterrane klimaat zal me altijd blijven trekken, dus je weet nooit waar wij nog eens terecht komen. protocolontwikkeling. Oorzaken van oogletsel zijn zeer divers; sport, vuurwerk, werkgerelateerd. De eerste stap is de registratie: over wat voor aantallen praten we en wat is de oorzaak van het letsel? In de regio Amsterdam zijn er jaarlijks ongeveer 120 patiënten die dermate ernstig oogletsel hebben opgelopen dat Er liggen vele onbenutte kansen op het gebied van registratie en protocolontwikkeling. beschermen met een oogkapje. Sommige oogartsen kunnen een geperforeerd oog peroperatief sluiten en verwijzen daarna Ik heb me gespecialiseerd in minimaal- werking met de industrie. Mijn ambitie ligt zij operatieve behandeling nodig hebben. voor de verdere chirurgische behandeling invasieve oogchirurgie; een specialisme op het vakinhoudelijke aspect en niet op Een goede registratie geeft aan wat er naar ons door. in ontwikkeling en sterk afhankelijk van het bestuurlijke vlak. leeft en hoe hoger de aantallen, hoe meer technologie, medische robotica en micro- aandacht voor het onderwerp en hoe Binnen onze regio zijn er negen vitreoretinale chirurgisch apparatuur die micrometers Binnen onze regio hebben we geconstateerd groter de noodzaak om op een gestructu- chirurgen. Voor het slachtoffer is het van (een duizendste deel van een millimeter) dat we meer bekendheid moeten geven reerde manier aan de gang te gaan. Naast groot belang dat hij bij één van deze negen kan waarnemen. Ontwikkelingen aan oogletsel als gevolg van een trauma. een goede registratie is het van belang dat terecht komt. Goede zorg voor een oog- binnen deze specialismen zijn direct Prof. dr. Goslings (Traumachirurg/Medisch betrokkenen weten wat ze moeten doen trauma kan voor een slachtoffer een enorm toepasbaar op mijn vakgebied en ik wil hoofd TraumaNet AMC) en ik hebben dat in geval van ernstig oogletsel. De eerste verschil maken. Te vaak wordt in geval van daar bovenop zitten. Ik ben wetenschap- samen opgepakt. Er liggen vele onbenutte hulp die gegeven moet worden is om geen een oogletsel besloten om een oog te pelijk bezig en heb een nauwe samen- kansen op het gebied van registratie en medicatie toe te dienen en het oog te verwijderen vanwege angst voor auto-

9 Oogletsel is niet levensbedreigend, maar voor een mens kan een behandeling waardoor het oog gered kan worden een wereld van verschil maken. hiermee weer gaan zien. Dit soort expertise is in het traumacentrum van het AMC aanwezig. Marco Mura ziet duidelijke voordelen in een verdergaande samenwerking met TraumaNet AMC, zoals het ontwikkelen van protocollen voor de primaire opvang van slachtoffers met oogletsel, het opzetten van een netwerk van Traumazorg Ontwikkelingen Landelijke Trauma Registratie immuun reactie van het andere oog. Dit terwijl enucleatie echt de allerlaatste behandeloptie moet zijn. Als een oog weggenomen is, is er niets meer aan te doen. Maar, is bijvoorbeeld bekeken of de oogzenuw nog in tact is? In dat geval kunnen bionische implantaten worden gebruikt. Door de signalen van een robotoog begrijpelijk te maken voor de hersenen kunnen mensen oogspecialisten in de regio en meer betrokkenheid en aandacht. Verder noemt hij het opzetten van een registratie die een beeld van de werkelijkheid geeft en misschien wel als belangrijkste, een doorverwijzing naar de juiste professional. Oogletsel is niet levensbedreigend, maar voor een mens kan een behandeling waardoor het oog gered kan worden een wereld van verschil maken. AMC doorstaat internationale toets patiëntveiligheid Het Academisch Medisch Centrum heeft als eerste ziekenhuis in Nederland een zeer zware internationale toets doorstaan op het gebied van zorgkwaliteit en patiëntveiligheid. Op meer dan 1200 verschillende aspecten is het AMC goed beoordeeld. Met het oog op deze toets heeft het AMC ruim twee jaar lang alle processen die met zorgkwaliteit en patiëntveiligheid te maken hebben, geïnventariseerd, onderzocht en waar nodig verbeterd. Het ging daarbij om uiteenlopende onderwerpen als medicatieveiligheid, correcte identificatie van patiënten en beperking van het risico op ziekenhuisinfecties. Ook allerlei logistieke en organisatorische processen werden onder de loep gehouden. In juni en oktober werden deze inspanning beoordeeld tijdens een zeven dagen durende inspectie door de Joint Commission International (JCI). Deze WHO-erkende organisatie heeft de meest toonaangevende zorginstellingen in de wereld getoetst. De JCI-standaarden richten zich vooral op zorgkwaliteit en patiëntveiligheid. (Berichtgeving: AMC) De afgelopen maanden is er een aantal ontwikkelingen geweest met betrekking tot de Landelijke Trauma Registratie. Om die reden is er deze keer geen rubriek Traumaregistratie: de stand van zaken waarin een bepaalde lichaamsregio wordt besproken, maar wordt een overzicht gegeven van deze ontwikkelingen. Nieuw datamanagement systeem landelijk projectleider, regionaal coördinatoren/datamanagers en ADM) gewerkt aan Na een uitgebreid selectietraject is uiteindelijk gekozen voor ProMISe, datamanagement systeem van het Advanced de gegevens in te voeren. Ook is gekeken de inrichting van de data-entry module om Data Management (ADM). ADM is een naar een aantal controlelijsten waarmee afdeling die verbonden is aan het Leids eenvoudig gekeken kan worden bij welke Universitair Medisch Centrum. Voor het patiënten bijvoorbeeld de ontslagbestemming ontbreekt terwijl er wel al een beheer van ProMISe werkt ADM samen met de stichting Informatie Voorziening ontslagdatum is geregistreerd. Dit alles met Zorg (IVZ) en ZorgTTP. IVZ zorgt voor de maar één doel: een volledige, consistente servicedesk waar gebruikers ondersteuning en betrouwbare database. kunnen krijgen. ZorgTTP is een vertrouwde derde partij (Trusted Third Party) die Extra variabelen verantwoordelijk is voor de encryptie en Binnen ProMISe is het mogelijk om extra decryptie van persoonsgegevens. variabelen aan de dataset toe te voegen. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden Werkgroepen aan een vrij tekstveld om de toedracht van Nadat gekozen is voor ProMISe is tijdens het ongeval te registreren. Dit levert aanvullende informatie op die bij rapportage diverse werkgroepen (bestaande uit de en

10 wetenschappelijk onderzoek van belang kan zijn. Tijdens het Regionaal Trauma Overleg van 6 december a.s. wordt met de verschillende betrokkenen nagedacht over welke variabelen wij binnen onze regio eventueel extra zouden willen registreren. Uitbreiding en update LTR dataset Vanaf de oprichting van de LTR is de minimale dataset die geregistreerd wordt niet aangepast. Dit betreft de zogenaamde MTOS+ dataset (zie kader). Deze dataset en de inclusiecriteria zijn bepalend voor de mogelijkheden van de LTR. Onlangs heeft de Wetenschappelijke Advies Raad (WAR) van de LTR de dataset tegen het licht gehouden. Uitbreiding LTR dataset naar Europees model Vanuit de WAR wordt geadviseerd om de huidige dataset van de LTR uit te breiden zodat aansluiting gevonden wordt bij een Europese dataset, de Utstein. Hierdoor zijn internationale vergelijkingen met ons omringende landen mogelijk en kunnen de uitkomsten van traumazorg in Europa met elkaar vergeleken worden. Met de huidige dataset (MTOS+) is dat op dit moment slechts beperkt mogelijk. Update letselcodeersysteem Voor aansluiting bij internationale ontwikkelingen, optimalisering van traumazorgevaluaties en het kunnen publiceren van resultaten is de WAR van mening dat overgegaan moet worden naar de meest recente versie van het AIS letselcodeer-systeem. De letsels van een patiënt worden in de LTR gecodeerd volgens de Abbreviated Injury Scale (AIS). De AIS is in 1971 door de Association for the Advancement of Automotive Medicine ontwikkeld om gestandaardiseerd letsels te kunnen weergeven. Aanvankelijk was het primaire doel het gestandaardiseerd weergeven van het type en de ernst van het letsel na een auto ongeval. Dit om de veiligheid van auto s te verbeteren. Inmiddels wordt de AIS wereldwijd toegepast voor onderzoek naar traumazorg. In de huidige LTR wordt de AIS98 gebruikt. In 2005 heeft een revisie van deze AIS plaatsgevonden: de AIS05. Hierbij zijn nieuwe codes toegevoegd, een aantal codes verwijderd en van bepaalde codes is de letselernst gewijzigd. Op basis van de eerste ervaringen met de AIS05 zijn in 2008 nog enkele updates doorgevoerd welke hebben geleid tot de meest recente AIS versie: de AIS08. De AIS08 bestaat uit ruim 2000 letselcodes. Gevolgen voor de regionale traumaregistratie De uitbreiding en update van de LTR dataset heeft uiteraard ook gevolgen voor de traumaregistratie in de ziekenhuizen die TraumaNet AMC vormen. Wat die gevolgen precies zijn en op welke termijn er wordt overgegaan op de nieuwe dataset, is op dit moment nog niet duidelijk. Wanneer dit wel duidelijk is, zal de regionaal coördinator contact opnemen met de betrokkenen bij de traumaregistratie in de ziekenhuizen. MTOS+ dataset Van alle patiënten in de traumaregistratie wordt de MTOS+ dataset (Major Trauma Outcome Study) vastgelegd. De + staat hierbij voor prehospitale gegevens, zoals de wijze van vervoer naar het ziekenhuis, en de MTOS voor de inhospitale gegevens, zoals de letsels die de patiënt als gevolg van het trauma heeft opgelopen, opnameduur, ontslagbestemming en mortaliteit. Kijk voor een volledig overzicht van de MTOS+ dataset op onze website: Symposium CBRN blijft prikkelen Houd het simpel en pragmatisch De opvang van patiënten die mogelijk besmet zijn bij chemische, biologische, radiologische en nucleaire incidenten (CBRNincidenten) gaat vaak gepaard met angsten, onduidelijkheden en onze-kerheden. Maar wat zijn nu daadwerkelijk uw risico s? Is uw organisatie goed voorbereid? Welke kennis, kunde en infrastructuur moet u hebben om besmette patiënten op te kunnen vangen? Gaat u behandelen of ontsmetten? Tegen welke ethische dilemma s loopt u aan? Om antwoord te geven op deze vragen organiseren Netwerk Acute Zorg Zwolle, Netwerk Acute Zorg regio VUmc, Acute Zorg Euregio en TraumaNet AMC voor alle hulpverleners binnen de acute zorgketen (zowel prehospitaal als hospitaal) dit symposium. Datum: Donderdag 29 november 2012 Tijd: uur Locatie: De Rijtuigenloods in Amersfoort Kosten: Geen (financiering vindt plaats vanuit het OTO-stimuleringsprogramma, dus deelname is gratis!) Accreditatie is aangevraagd bij V&V, GAIA en ABSG. Meer informatie? Kijk voor meer informatie en om u aan te melden op Via deze website houden wij u ook op de hoogte over het programma en de sprekers

11 OTO Fieke Oostvogel, stafadviseur ROAZ, verlaat TraumaNet AMC Bouwen aan iets nieuws past bij me Bureaus uit het noodhospitaal en stoelen van Ikea Maart 2008: Met zijn drietjes zijn we TraumaNet AMC begonnen; medisch hoofd Carel Goslings, toenmalig manager Fia Pontzen en ik. Fia en ik hadden onze werkplek op A3, totaal verloren op de bovenste verdieping van het poligebouw van het AMC tussen voornamelijk lege kamers. Tweedehands bureaus gingen we zelf halen in het noodhospitaal en de stoelen kwamen van Ikea. We waren letterlijk aan het opbouwen. Vanuit ons enthousiasme hebben we samen met alle partners invulling gegeven aan de taakstelling en de plannen voor een mooi gemeenschappelijk doel: het verbeteren van zorg voor traumapatiënten. Ik voelde me als een vis in het water: bouwen aan iets nieuws past bij me. Ook al waren we in Nederland niet de enige of de eerste, in deze regio moesten we het netwerk TraumaNet AMC nog gezamenlijk vormgeven. Met alle dynamiek en uitdaging die dat met zich mee brengt. Mooie resultaten Oktober 2012: TraumaNet AMC is inmiddels gegroeid van drie naar negen medewerkers, los van de datamanagers die de regio ingaan. Een enthousiaste, jonge club mensen die werken vanuit bezieling en die de patiënt centraal stellen. We zijn een professionele, volwassen organisatie en met onze partners werken we samen aan verbetering van de acute zorg in de regio. De partners in verschillende de schakels in de keten weten steeds beter de weg te vinden naar TraumaNet AMC en we hebben gezamenlijk mooie resultaten bereikt: het opzetten van de eerste themabijeenkomsten, de website, de enorme ontwikkeling die het Regionale Overleg Acute Zorg (ROAZ) doormaakt, de protocollen in de regio s die in samenspraak met alle betrokken partijen zijn ontwikkeld en die leiden tot betere afspraken... er is zoveel tot stand gekomen. Er zijn natuurlijk altijd nog slagen te maken; als netwerkorganisatie ben je nooit klaar en de ontwikkelingen in ons werkveld gaan snel. De afgelopen jaren bij TraumaNet AMC heb ik als zeer energiek en motiverend ervaren. Weg bij TraumaNet maar niet uit het AMC Ik ga als adviseur naar de staf van de raad van bestuur en ben onder andere betrokken bij de programmagroep die de alliantie tussen het AMC en de VUMC coördineert: een ontzettend boeiend en leerzaam traject. De uitdaging is om grote complexe vraagstukken zo overzichtelijk mogelijk te maken en vooral ook bruggen te slaan. Mensen hebben allemaal eigen ideeën en belangen, maar samen kan je vaak zo veel meer bereiken. Ik ga een mooie nieuwe uitdaging tegemoet, maar TraumaNet voelt toch als een kindje dat ik moet loslaten; ik praat nog steeds over we. Ik voel me bevoorrecht dat ik aan de groei van zo n mooie organisatie heb mee mogen werken. Kwaliteit is ons beleid: en daar wordt aan gewerkt! TraumaNet AMC heeft de ambitie om op het gebied van OTO een professionaliserings- en kwaliteitsslag te maken. Doen we de juiste OTO-activiteiten in de juiste volgorde en in afstemming met de juiste partners? TraumaNet AMC heeft een rol bij de ontwikkeling van onderstaande initiatieven om tot een professionelere en kwalitatief betere voorbereiding op rampen te komen in onze regio. Kwaliteitskader OTO TraumaNet AMC neemt samen met twee andere traumaregio s/netwerken acute zorg deel aan de landelijke Werkgroep Kwaliteit- en Effectmeting, waarin het Kwaliteitskader OTO, aantoonbaar beter voorbereid op rampen en crises is ontwikkeld. Het kwaliteitskader geeft door middel van normen het minimale niveau (ondergrens) weer, waaraan de zorgsector moet voldoen bij de voorbereiding op rampen en crises. Het is toepasbaar voor alle zorginstellingen. Het Kwaliteitskader OTO is opgesteld op basis van bestaande leidraden, rapporten en handreikingen die al in de zorgsector worden toegepast en effectief blijken. Aan het kwaliteitskader is een toetsingscomponent toegevoegd, zodat instellingen kunnen onderzoeken of daadwerkelijk aan de normen wordt voldaan. De toetsing kan een zorginstelling zelfstandig uitvoeren door middel van een zelfevaluatie checklist of er kan een intercollegiale toetsing plaatsvinden door een visitatie. Om te beoordelen of het Kwaliteitskader OTO aansluit op de praktijk en om te toetsen of de aangereikte instrumenten bruikbaar zijn, zijn er in drie traumaregio s proefvisitaties gehouden. In elke regio heeft er een visitatie bij een ziekenhuis en GGD-instelling plaatsgevonden. In onze regio heeft er deze plaatsgevonden bij het AMC en de GGD Flevoland. De uitkomsten en ervaringen van de proefvisitaties worden gebruikt om het Kwaliteitskader OTO en het visitatie-instrument verder te ontwikkelen en

12 te verbeteren. In november zal de landelijke de traumacentra. Onderwerp van gesprek Table top trainingen ZiROP De eerste tabletop trainingen zijn gehouden stuurgroep OTO het kwaliteitskader vast- was het onderzoeken op welke gebieden er TraumaNet AMC heeft een table top training bij het crisisbeleidsteam van het Waterland- stellen. Het streven is om voor het eind van meer en beter samengewerkt zou moeten ZiROP ontwikkeld voor de ziekenhuizen in ziekenhuis, de operationele teams van de 2012 een definitief kwaliteitskader te kunnen worden met elkaar en in welke vorm. de regio. Een table top is een training waarbij MC Groep en het crisisbeleidsteam van het presenteren, waarmee de zorginstellingen men (rond een vergadertafel) de procedures Flevoziekenhuis. In de volgende TraumaPost aan de slag kunnen. Het wederzijds informeren van elkaar over die beschreven staan in het rampenplan zal een verslag komen van het verloop en de landelijke ontwikkelingen vanuit de koepels doorloopt aan de hand van een hypothetisch ervaringen van de deelnemers bij de table Intensivering samenwerking en regionale projecten is een vast onderwerp rampscenario. top training in het Flevoziekenhuis. traumacentra en GHOR-bureaus van gesprek. Besloten is dat er een TraumaNet AMC heeft samen met de GHOR Amsterdam-Amstelland het initiatief genomen om tot een betere afstemming tussen de traumacentra en GHOR-bureau s te komen in onze regio. In de regio Noord-Holland en Flevoland zijn twee traumacentra actief. Aangezien een aantal GHOR-bureaus met beide traumacentra gezamenlijk beleidskader opgeschaalde zorg wordt ontwikkeld, waarin de bovenregionale onderwerpen waarop een intensievere samenwerking noodzakelijk is, worden opgenomen. Daarnaast wordt er een gezamenlijk meerjarenbeleidsplan OTO ontwikkeld door de beleidsmedewerkers OTO van de GHOR-bureaus en de De opzet van de table top training ZiROP is algemeen van aard, zodat de table top bij alle ziekenhuizen in de regio uitgevoerd kan worden. Indien wenselijk kan de algemene table top training meer toegespitst worden op de specifieke context van een organisatie. Het fictieve scenario waarop de table top training is gebaseerd, zal specifiek per Table top trainingen ZiROP Mocht je als ziekenhuis interesse hebben in een table top training voor sleutelfunctionarissen of een specifieke afdeling dan kun je contact opnemen met Mindy Stevenhaagen (m.stevenhaagen@amc.nl of ). te maken heeft en vanwege de directe stafadviseurs OTO van beide traumacentra. ziekenhuis worden ontwikkeld om de geografische ligging, is het wenselijk om herkenbaarheid en betrokkenheid van de deze samenwerking te intensiveren. deelnemers te vergroten. Tevens kan de Een goede samenwerking tussen de twee table top training aangepast worden traumacentra en zes GHOR-bureaus is aan een specifieke doelgroep. Voor de noodzakelijk voor het goed functioneren betreffende doelgroep worden de van de voorbereiding op rampen in onze procedures die voor hen belangrijk zijn regio. Dit heeft te maken met het gegeven tijdens een ramp-situatie meer uitgelicht. dat er overlap en raakvlakken bestaan in Het is belangrijk dat de ZiROP-coördinator de taken en verantwoordelijkheden van bij de table top training aanwezig is. De de traumacentra en GHOR en omdat een ZiROP-coördinator heeft immers kennis van ramp vaak niet regiogebonden is. Regionale alle procedures in het ZiROP en kan hier- samenwerking en het bundelen van krachten door bepaalde onderwerpen meer specifiek is daarom noodzakelijk. toelichten. Daarnaast is het voor de evaluatie en ontwikkelpunten die uit de table top naar Vanaf juli heeft er een drietal overleggen voren komen belangrijk dat de ZiROP- plaatsgevonden tussen de directeuren coördinator aanwezig is voor een goede GHOR, hoofden GHOR en de managers van opvolging en borging van deze punten.

13 Ambulance Amsterdam zorg met hoofd en hart Regionale Ambulancevoorziening Gooi en Vechtstreek Colofon: TraumaNet AMC is een regionaal samenwerkingsverband van betrokkenen bij de acute zorg. Het AMC is, als Level 1 traumacentrum, de coördinator van dit netwerk. Zie ook: Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van TraumaNet AMC.