JAARBEELD. TRAUMAZORG REGIO MIDDEN-NEDERLAND Overzicht uit de regionale traumaregistratie TRAUMAZORGNETWERK MIDDEN-NEDERLAND TRAUMAZORG 2014

Transcriptie

1 JAARBEELD TRAUMAZORGNETWERK MIDDEN-NEDERLAND TRAUMAZORG 214 TRAUMAZORG REGIO MIDDEN-NEDERLAND Overzicht uit de regionale traumaregistratie

2 JAARBEELD TRAUMAZORG 214 Voorwoord Traumazorg is ketenzorg en heeft het doel om slachtoffers van een ongeval zo snel mogelijk op de juiste plaats de juiste zorg te bieden. Sinds jaren worden data geregistreerd om de geleverde traumazorg te evalueren en te verbeteren. Dit leidt bijvoorbeeld tot afspraken over de locatie waar men patiënten met specifieke letsels opvangt en behandelt. Met behulp van de traumaregistratie worden de uitkomsten geëvalueerd. Een goed voorbeeld vormen twee indicaties waarvoor het vakgebied onder leiding van Zorginstituut Nederland indicatoren ontwikkelt: heupfracturen en multitrauma s. De behandeling van beide indicaties vraagt om specifieke infrastructuur, organisatie en ervaring. Op grond daarvan is afgesproken dat patiënten met een heupfractuur worden opgevangen in een algemeen ziekenhuis met een zorgpad heupfractuur en dat multitraumapatiënten in het traumacentrum terecht komen. Dit jaarverslag geeft een adequaat overzicht van de in 214 geleverde traumazorg in de regio Midden-Nederland. Naast gegevens van de patiënten komen ook de relaties tussen ongevalsmechanismen, letsels en de ernst van de verwondingen aan bod. Tevens worden er diverse zorglogistieke gegevens gepresenteerd. Na de presentatie van de traumazorg van het UMC Utrecht in het jaarverslag 213, is met de presentatie van de regionale zorg in dit jaarverslag 214 een volgende stap gezet. De statistieken spreken voor zich! Prof. dr. Loek Leenen, medisch manager Traumacentrum 1

3 JAARBEELD TRAUMAZORG 214 Inhoudsopgave Patiënt 8 Ongeval 9 Letsel 11 Opvang 14 Opname 19 Ontslag 21 Uitgelicht: geïsoleerd letsel 23 Onderzoek 3 2

4 Traumazorg Traumazorg is zorg aan mensen met letsel als gevolg van uitwendige factoren. Traumazorg is ketenzorg en vereist samenwerking en coördinatie. In Nederland is de trauma zorg regionaal georganiseerd. Er zijn elf regio s met ieder een trauma centrum. In de regio Midden-Nederland is dat het UMC Utrecht. Het traumacentrum heeft de regionale functie om de kwaliteit van de gehele traumazorgketen te borgen en waar mogelijk te verbeteren. Om deze functie goed uit te kunnen voeren is het Traumazorgnetwerk Midden-Nederland ingericht. Traumazorgnetwerk Midden-Nederland Het traumazorgnetwerk van de regio Midden-Nederland heeft drie beleidsterreinen: Traumazorg Acute zorg Crisisbeheersing en Opleiden, Trainen en Oefenen (OTO) Eén van de taken van het traumacentrum is het verzorgen van een regionale traumaregistratie. Het doel hiervan is om de traumazorg zichtbaar te maken, om de organisatie ervan te verbeteren. Het bureau van Traumazorgnetwerk Midden Nederland verzorgt deze registratie. 3

5 JAARBEELD TRAUMAZORG 214 Regio Midden-Nederland De regio Midden-Nederland bestaat uit vijf ziekenhuizen met in totaal zes SEH-afdelingen: TRAUMACENTRUM: UMC Utrecht // Utrecht ALGEMENE ZIEKENHUIZEN: St. Antonius Ziekenhuis // Nieuwegein en Utrecht Diakonessenhuis // Utrecht Meander Medisch Centrum // Amersfoort Zuwe Hofpoort Ziekenhuis // Woerden Traumaregistratie De traumaregistratie wordt uitgevoerd volgens de normen van de Landelijke Traumaregistratie (LTR). De gegevens van alle traumaregio s in Nederland worden jaarlijks opgenomen in de LTR. Voor de registratie wordt de MTOS+ dataset gehanteerd. Dit is een internationaal veel gebruikte traumadataset. Vanaf 214 is deze in Nederland uitgebreid met Utstein-items. 4

6 Selectiecriteria van patiënten voor traumaregistratie In de traumaregistratie worden patiënten opgenomen die: traumatisch opgelopen letsel hebben, EN binnen 48 uur na het oplopen van het letsel op de SEH komen, EN na opvang op de SEH worden opgenomen in het ziekenhuis, direct naar de OK gaan, voor opname worden overgeplaatst naar een ander ziekenhuis of op de SEH komen te overlijden. Patiënten die op de SEH opgevangen en behandeld worden voor letsel en direct daarna het ziekenhuis verlaten, worden niet opgenomen in de registratie. Inhoud verslag De data in dit verslag komen uit de regionale trauma registratie. Alle hierin opgenomen patiënten zijn gebaseerd op bovenstaande selectiecriteria. Het verslag gaat over het jaar 214 en de gezamenlijke regionale gegevens, tenzij anders vermeld. 5

7 Afkortingen en begrippen TC Traumacentrum ALG Algemene ziekenhuizen HAP Huisartsenpost SEH Spoedeisende Hulp OK Operatiekamer IC Intensive Care MC Medium Care M Man V Vrouw AIS Abbreviated Injury Scale (letselernst) Ernstig letsel Letsel met AIS-score 3 ISS Injury Severity Score Ernstig gewonde Patiënt met een ISS van 16 of hoger (ISS 16) GOS Glasgow Outcome Scale 6

8 PATIËNT // ONGEVAL // LETSEL 7

9 Patiënt AANTAL PATIËNTEN Alle traumapatiënten Ernstig gewonden ALLE TRAUMAPATIËNTEN ERNSTIG GEWONDEN UMC Utrecht St. Antonius Ziekenhuis Meander Medisch Centrum Diakonessenhuis Zuwe Hofpoort Ziekenhuis % van alle traumapatiënten was ernstig gewond (ISS 16) GESLACHT REGIO 214 ALGEMENE ZIEKENHUIZEN TRAUMACENTRUM % 55% 63% 37% LEEFTIJD TRAUMAPATIËNTEN TOTAAL TRAUMAPATIËNTEN TC/ALG M/V ALGEMENE ZIEKENHUIZEN TC ALG 9 Ò M V t

10 Ongeval SOORT ONGEVAL ALLE PATIËNTEN ERNSTIG GEWONDEN PER SOORT ONGEVAL HET PERCENTAGE ERNSTIG GEWONDEN 67% 6% 2% 22% 3% verkeer bedrijf privé sport anders/onbekend 5% 3% 4% 43% Verkeer Bedrijf Privé Sport 19% 13% 8% 5% ONGEVALSMECHANISME De registratie van het ongevalsmechanisme wordt uitgevoerd aan de hand van de ICD-1-codering van de World Health Organisation. vallen verkeer 41% 59% 59% 41% M V M V ONGEVALSMECHANISME GEMIDDELDE ISS PER ONGEVALSMECHANISME vallen verkeer contact met voorwerpen contact mens/dier geweld verkeerde beweging brand/hete vloeistoffen vallen verkeer contact met voorwerpen contact mens/dier geweld verkeerde beweging brand/hete vloeistoffen 9

11 Ongeval (vervolg) VERKEERSONGEVALLEN UITGELICHT VERKEERSONGEVALLEN GEMIDDELDE ISS PER VERKEERSONGEVAL TC ALG voetganger fietser motor/scooter voertuig met drie wielen auto/busje zwaar voertuig voetganger fietser motor/scooter voertuig met drie wielen auto/busje zwaar voertuig VERKEERSONGEVALLEN PER MAAND januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december 1

12 Letsel AIS-CODERING In de traumaregistratie zijn de letsels die een patiënt heeft opgelopen omschreven. De diagnoses worden aan de hand van de Abbreviated Injury Scale (AIS) gedefinieerd. Een AIS-code geeft per letsel inzicht in de locatie, de aard en de ernst van het letsel. AIS-REGIO (LICHAAMSREGIO) Voor de locatie van het letsel zijn negen regio s vastgesteld: hoofd, aangezicht, hals/nek, thorax, abdomen, wervelkolom, bovenste extremiteiten, onderste extremiteiten en huid & overig. AIS-SCORE (LETSELERNST) De AIS-score geeft de ernst van het letsel aan in de betreffende lichaamsregio. De ernstscore varieert van het letsel van 1 tot 6. Een score van 1 is het minst ernstig, bijvoorbeeld een oppervlakkige verwonding. Er is sprake van ernstig letsel bij een score van 3 of meer (AIS-score 3). INJURY SEVERITY SCORE (ISS) Om patiënten met meerdere letsels een totale ernstscore te kunnen toekennen is de Injury Severity Score (ISS) ontwikkeld. De ISS ligt tussen 1 en 75 en houdt verband met de kans op overlijden als gevolg van het traumaletsel. ERNSTIG GEWONDE PATIËNT Bij ISS van 16 of hoger ( 16) is sprake van een ernstig gewonde patiënt. 11

13 Letsel (vervolg) Een patiënt kan meerdere letsels in één lichaamsregio hebben en in meerdere regio s letsel. Het onderstaande overzicht geeft het totaal aantal letsels van alle patiënten weer. OPGELOPEN LETSEL PER LICHAAMSREGIO GEKOPPELD AAN ERNST Lichaamsregio Aantal letsels Ernstig letsel (AIS 3) Percentage ernstig letsel hoofd % aangezicht % hals/nek % thorax % abdomen % wervelkolom % bovenste extremiteiten % onderste extremiteiten % huid en overig % LETSEL BIJ VALLEN EN VERKEER 61% van alle patiënten die betrokken waren bij een verkeersongeval was man. LETSEL DOOR VALLEN LETSEL DOOR VERKEERSONGEVAL 12 M V 3 M V hoofd aangezicht hals/nek thorax abdomen wervelkolom bovenste extremiteiten onderste extremiteiten huid en overig hoofd aangezicht hals/nek thorax abdomen wervelkolom bovenste extremiteiten onderste extremiteiten huid en overig 12 56% van alle patiënten met letsel als gevolg van een valpartij zijn vrouw.

14 OPVANG // OPNAME // ONTSLAG 13

15 Opvang HERKOMST NAAR ALGEMENE ZIEKENHUIZEN NAAR TRAUMACENTRUM onbekend anders HAP ziekenhuis eigen woonomgeving plaats ongeval 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % % 1% 2% 3% 4% 5% 6% 7% VERWIJZER NAAR ALGEMENE ZIEKENHUIZEN NAAR TRAUMACENTRUM 2% 1% 1% 1% 112 huisarts 45% eigen initiatief polikliniek ander ziekenhuis 41% overige instellingen % 9% 5% 11% 1% 74% VERVOER INZET TRAUMAHELIKOPTER VERVOER PER TYPE VERWIJZER 12 1% overig eigen vervoer ambulance % 6% % 2% % 112 huisarts eigen initiatief 14

16 VERVOER (VERVOLG) GEMIDDELDE ISS PER VERVOERSMIDDEL GEMIDDELDE ISS PER PLAATS VAN HERKOMST TC/ALG TC ALG TC ALG ambulance eigen vervoer anders onbekend plaats ongeval eigen woonomgeving HAP ziekenhuis onbekend overige instellingen GEMIDDELDE ISS PER VERWIJZER TC ALG huisarts eigen Initiatief polikliniek ander ZKH anders onbekend 15

17 Opvang (vervolg) AANKOMST SEH AANKOMSTTIJD uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur uur 15:-16. uur uur uur uur uur uur uur uur uur AANKOMSTDAG SEH PER DAG AANKOMSTDAG SEH PER MAAND maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december 16

18 EERSTE CT-SCAN Voor een optimale diagnostiek bij traumapatiënten is een CT-scan van belang om mogelijk ernstig letsel snel in beeld te brengen. TIJD TUSSEN BINNENKOMST SEH EN EERSTE CT-SCAN -1 uur 1-2 uur 2-3 uur 3-4 uur 4% 9% 26% 59% à 35% van de traumapatiënten die een CT-scan krijgen, worden binnen 3 minuten na binnenkomst op de SEH gescand. 4-5 uur 1% 5-6 uur 1% BESTEMMING NA SEH 3% 2% 4% 5% 86% afdeling IC OK MC overplaatsing 17

19 Opvang (vervolg) OVERPLAATSING 7 Brandwondencentra 16 Midden Nederland Algemene ziekenhuizen (ALG) 38 1 Traumacentrum (TC) Midden Nederland ALG (buiten regio) 4 TC (buiten regio) BRANDWONDENCENTRA Nederland heeft drie ziekenhuizen die gespecialiseerd zijn in de behandeling van brandwonden: het Maasstad Ziekenhuis (Rotterdam), het Martini Ziekenhuis (Groningen) en het Rode Kruis Ziekenhuis (Beverwijk). De gemiddelde ISS van patiënten die vanuit een ander ziekenhuis naar het traumacentrum werden overgeplaatst was 14. Vanuit het traumacentrum naar andere ziekenhuizen was dit 9. GEMIDDELDE ISS BIJ OVERPLAATSINGEN: IN 7 à Algemene ziekenhuizen à à Traumacentrum à 9 UIT 18

20 Opname OPNAMEDUUR GEMIDDELDE ISS EN OPNAMEDUUR TC ALG of meer of meer HOOGSTE NIVEAU VAN ZORG ALGEMENE ZIEKENHUIZEN TRAUMACENTRUM IC MC OK verpleegafdeling SEH 6% 5% 4% 3% 2% 1% % % 1% 2% 3% 4% 5% 6% 19

21 Opname (vervolg) OPNAME INTENSIVE CARE OPNAMEDUUR IC 15% van alle traumapatiënten hebben op de IC afdeling gelegen of meer 45% van de traumapatiënten met IC-opnames hadden letsel als gevolg van een verkeersongeval. Deze groep had een gemiddelde ISS van 22. GEMIDDELDE ISS EN OPNAMEDUUR TC ALG In de algemene ziekenhuizen werd 3% van de traumapatiënten opgenomen op de IC. De meeste van hen lagen er één dag of meer 2

22 Ontslag ONTSLAGBESTEMMING 1% 34% 5% 2% 49% eigen woonomgeving anders/onbekend instelling voor ouderenzorg//verpleeghuis revalidatiecentrum ander ziekenhuis GLASGOW OUTCOME SCALE (GOS) De GOS-score is een GOS ALLE TRAUMAPATIËNTEN GOS ERNSTIG GEWONDEN beoordeling van het herstel of de resttoestand (de mate 14% 6% van zelfstandigheid) van de patiënt bij ontslag. De score ligt tussen 1 en 5. 3% % 2% 52% GOS 1 GOS 2 GOS 3 GOS 4 12% 1% 14% 29% 1 goed herstel 2 lichte invaliditeit 3 ernstige invaliditeit 29% GOS 5 GOS onbekend 38% 4 vegetatieve toestand 5 overleden 21

23 Ontslag (vervolg) OVERLEDEN PATIËNTEN REGISTRATIE OVERLEDEN PATIËNTEN Wanneer een traumapatiënt in het ziekenhuis is overleden, staat dit in de registratie. De oorzaak van het overlijden kan wel of niet gerelateerd zijn aan het letsel. Dat wordt niet geregistreerd. 142 traumapatiënten zijn overleden in een ziekenhuis. Dat is 3% van alle traumapatiënten. 65 van deze patiënten waren ernstig gewond (ISS 16). LEEFTIJD VAN OVERLEDEN PATIËNTEN LICHAAMSREGIO WAARIN DE PATIËNTEN DIE ZIJN OVERLEDEN LETSEL HADDEN n= TC ALG 4 n= TC ALG hoofd hals/nek aangezicht thorax abdomen wervelkolom bovenste extremiteiten onderste extremiteiten huid en overig Bij traumapatiënten die zijn overleden in een ziekenhuis kwamen de meeste letsels voor in de onderste extremiteiten (26%), hoofd (23%) en thorax (13%). 22

24 UITGELICHT: GEÏSOLEERD LETSEL GEÏSOLEERD LETSEL Een patiënt kan in meerdere lichaamsregio s letsel hebben. Wanneer een patiënt enkel in één regio letsel heeft, is er sprake van geïsoleerd letsel. Letsels in de regio huid en overig worden hierbij niet meegerekend. Deze letsels zijn vaak kleine verwondingen of onderdeel van ernstig letsel. 23

25 Heupfracturen GEÏSOLEERDE HEUPFRACTUREN Onder geïsoleerde heupfracturen vallen fracturen van de femurkop, femurnek en intertrochantaire femurfracturen. 97% van alle patiënten met een geïsoleerde heupfractuur werd opgenomen in een algemeen ziekenhuis In de algemene ziekenhuizen had 25% van alle traumapatiënten een geïsoleerde heupfractuur. In het traumacentrum was dit bij minder dan 5% ALGEMENE ZIEKENHUIZEN TRAUMACENTRUM 31% 69% 43% 57% De voornaamste oorzaak van een heupfractuur was een val, en dan met name door struikelen, in de eigen woonomgeving. In het traumacentrum kwamen 35 patiënten met een geïsoleerde heupfractuur. Hiervan werden 19 patiënten direct overgeplaatst naar een algemeen ziekenhuis. De overige patiënten hadden specifieke redenen om in het traumacentrum te blijven. De verdeling van patiënten met een heupfractuur is het gevolg van regionale afspraken. Zie hierover het volgende artikel: Isolated hip fracture care in an inclusive trauma system: A trauma system wide evaluation. van Laarhoven JJ, et al. Injury

26 GEÏSOLEERDE HEUPFRACTUREN PER LEEFTIJDSCATEGORIE OPNAMEDUUR UITGELICHTE LEEFTIJDSCATEGORIEËN 1% 8% 6% 4% 2% langer dan % ONTSLAGBESTEMMING 8% 1% 11% 39% 41% eigen woonomgeving instelling voor ouderenzorg/verpleeghuis revalidatiecentrum anders ander ziekenhuis 25

27 Humerusfracturen 9% van de patiënten met een geïsoleerde humerusfractuur werd behandeld en opgenomen in een algemeen ziekenhuis. 35% betrof een kind van tussen de en 9 jaar oud. Hun letsel werd veelal veroorzaakt door vallen tijdens het sporten of vallen uit een speeltoestel. ALGEMENE ZIEKENHUIZEN TRAUMACENTRUM 15% van de patiënten waren ouderen van tussen de 8 en 89 jaar oud. 34% 66% 53% 47% 45% van alle patiënten met een humerusfractuur ging na ontslag naar een instelling voor ouderenzorg. De kinderen gingen naar de eigen woonomgeving. 26

28 GEÏSOLEERDE HUMERUSFRACTUREN PER LEEFTIJDSCATEGORIE OPNAMEDUUR UITGELICHTE LEEFTIJDSCATEGORIEËN 1% 8% 6% 4% 2% langer dan % ONTSLAGBESTEMMING Totaal Alleen volwassenen ( 2 jaar) 5% 4% 2% eigen woonomgeving 11% 7% 17% instelling voor ouderenzorg/verpleeghuis revalidatiecentrum ander ziekenhuis 14% 45% 72% anders 23% 27

29 Letsel centraal zenuwstelsel GEÏSOLEERD LETSEL CENTRAAL ZENUWSTELSEL Het centraal zenuwstelsel omvat de hersenen en het ruggenmerg. Licht schedelhersenletsel (LSH) is letsel met een ernstscore van 1, waarbij patiënten vaak ter observatie worden opgenomen. Om een beeld te kunnen geven van de meer ernstige letsels in het centraal zenuwstelsel, zijn LSH en de ernstigere letsels ook apart weer gegeven. 7% van alle patiënten met geïsoleerd LSH werd opgevangen in de algemene ziekenhuizen. ALGEMENE ZIEKENHUIZEN TRAUMACENTRUM 47% 53% 44% 56% GEÏSOLEERD LETSEL AAN CENTRAAL ZENUWSTELSEL PER LEEFTIJDSCATEGORIE

30 GEÏSOLEERD LETSEL AAN CENTRAAL ZENUWSTELSEL PER LEEFTIJDSCATEGORIE, ZONDER LSH OPNAMEDUUR UITGELICHTE LEEFTIJDSCATEGORIEËN ONTSLAGBESTEMMING 1% 8% 6% 4% 2% % langer dan % 4% 3% 6% eigen woonomgeving anders instelling voor ouderenzorg/ verpleeghuis revalidatiecentrum ander ziekenhuis 75% VERDELING TRAUMACENTRUM / ALGEMENE ZIEKENHUIZEN LETSEL/ERNSTIG LETSEL ERNSTIG LETSEL 6 4 alle letsels ernstige letsels 48% TC ALG 2 TC ALG 52% 29

31 Onderzoek Het grote scala aan geregistreerde variabelen in de traumaregistratie biedt veel mogelijkheden voor wetenschappelijk onderzoek. De traumaregistratie wordt dan ook veel geraadpleegd door onderzoekers. Dat leidt tot diverse publicaties in peer reviewed wetenschappelijke tijdschriften. In 214 werden onder andere de volgende artikelen gepubliceerd met gegevens uit de traumaregistratie Midden-Nederland: Accuracy of the field triage protocol in selecting severely injured patients after high energy trauma. van Laarhoven JJ, Lansink KW, van Heijl M, Lichtveld RA, Leenen LP. Injury. 214 May;45(5): doi: 1.116/j.injury Epub 214 Jan 8. Distribution and treatment of clavicular fractures in monotrauma and polytrauma patients. Ferree S, van Laarhoven JJ, Houwert RM, Hietbrink F, Verleisdonk EJ, Leenen LP. J Trauma Manag Outcomes. 214 Nov 27;8:17. doi: / ecollection

32 Colofon Traumazorg regio Midden-Nederland Jaarbeeld 214 Uitgave van Traumazorgnetwerk Midden-Nederland Samenstelling Stasja Aspers Daniëlle van Boxtel Nadia Roodenrijs Lukas van Spengler Opmaak Barbara Hagoort, Marketing & communicatie, UMC Utrecht Druk ZuidamUithof Drukkerijen 31

33 TRAUMAZORGNETWERK MIDDEN-NEDERLAND Postbus 855, G4.228, 358 GA Utrecht