Landelijke Traumaregistratie

Transcriptie

1 TRAUMAZORG IN BEELD Landelijke Traumaregistratie Acute Zorg Netwerk Noord Nederland

2

3 Voorwoord Voorwoord Traumazorg Nederland in beeld Ongevalpatiënten binnen de juiste tijd, op de juiste plaats de juiste zorg bieden is van levensbelang. Verschillende ketenpartners zijn betrokken bij de acute opvang en behandeling van ongevalpatiënten. Zij hebben een gemeenschappelijk doel: snelle en deskundige behandeling om levens te behouden en restinvaliditeit te beperken. Het is dan ook van vitaal belang dat de traumazorgketen optimaal functioneert. De traumazorg is al zo georganiseerd dat ernstig gewonde patiënten direct in een traumacentrum met alle deskundigheid en faciliteiten kunnen worden behandeld. Binnen de 11 traumaregio s zijn hierover afspraken gemaakt. Deze traumaregio s tezamen vormen een landelijk dekkend traumazorgnetwerk. Traumaregistratie voor kwaliteit van zorg Het verbeteren van de kwaliteit van zorg is mogelijk wanneer inzicht bestaat in het aantal acute ziekenhuisopnames, de patiëntenstroom, de kenmerken van deze patiënten en de uitkomsten van de verleende zorg. Voor traumacentra was dit een belangrijke reden om systematisch data van ongevalpatiënten in hun regio te gaan vastleggen. Om ook op landelijk niveau inzicht te krijgen en om regio s met elkaar te kunnen vergelijken is besloten de landelijke traumaregistratie op te zetten. De invoering van de landelijke traumaregistratie was een intensief proces maar door de inzet van vele betrokkenen is het landelijke traumaregistratiesysteem inmiddels een feit. Met trots presenteren we deze eerste rapportage met de kerncijfers uit de landelijke traumaregistratie over de jaren Deze rapportage met regionale en landelijke gegevens biedt goede aanknopingspunten voor analyses, reflectie en om van elkaar te leren. Eerste landelijke rapportage: traumazorg op de kaart Dit rapport toont dat 89% van de afdelingen spoedeisende hulp (SEH) in 211 gegevens over ongevalpatiënten in het landelijke traumaregistratiesysteem hebben geregistreerd. In totaal gaat het in 211 om ruim 7. ongevalpatiënten. Meer dan 4. patiënten waren ernstig gewond (multi-traumapatiënten). Het gaat dus over een aanzienlijk aantal patiënten binnen de acute zorg waarmee de traumazorg op de kaart wordt gezet. Ambities Deze landelijke rapportage verschijnt vanaf nu jaarlijks. En onze ambities gaan verder. Voor een zo betrouwbaar mogelijk beeld is het van belang dat de registratie echt compleet wordt. Het LNAZ vindt het belangrijk dat alle ziekenhuizen deelnemen aan de LTR. Daarnaast is aandacht nodig voor het verder verbeteren van de kwaliteit en volledigheid van de geregistreerde gegevens. Voor een betere en completere internationale vergelijking wordt bovendien de dataset verder uitgebreid. Deze eerste landelijke rapportage is mede tot stand gekomen door de zorgvuldige registratie van de elf acute zorgnetwerken en de intensieve samenwerking tussen traumacentra en ziekenhuizen. Die eerste mijlpaal hebben we gezamenlijk bereikt. Een belangrijke uitdaging voor de toekomst is om daadwerkelijk met de data aan de slag te gaan. Dat begint met een zorgvuldige analyse van de gegevens om van daaruit de kwaliteit en de inrichting van de traumazorg verder te optimaliseren. Prof dr. H.J.J.M. Berden, voorzitter dagelijks bestuur LNAZ Prof. dr. L.P.H. Leenen, voorzitter wetenschappelijke adviesraad LTR LNAZ

4

5 Inhoud 1. Inleiding Achtergrond LTR Inclusiecriteria en dataset Landelijke Traumaregistratie Leeswijzer Deelname LTR Registratiegraad Basis kenmerken ongevalpatiënten Aantal geregistreerde ongevalpatiënten Leeftijd ongevalpatiënten Geslacht ongevalpatiënten Opvang en behandeling ongevalpatiënten Vervoer naar ziekenhuis Maand aankomst SEH Tijdstip aankomst SEH Verblijfsduur SEH Bestemming na SEH Ziekenhuisopname IC opname Opgenomen ongevalpatiënten: ontslagbestemming ander ziekenhuis Letsels ongevalpatiënten Letselaard Letsels naar lichaamsregio Verdeling letsels naar lichaamsregio s Verdeling ernstige letsels naar lichaamsregio s Letselernst ongevalpatiënten Fysiologische letselernst: Revised Trauma Score (RTS) RTS Prehospitaal RTS bij aankomst op de SEH Anatomische letselernst: Injury Severity Score (ISS) Aantal multi traumapatiënten (ISS>15) Uitkomst traumazorg Overlijden Uitkomst evaluatie... 4 Bijlage 1: LTR MTOS+ dataset... 43

6

7 Inleiding 1. Inleiding 1.1 Achtergrond LTR In 1998 zijn in Nederland tien traumacentra opgericht op basis van artikel 8 van de Wet bijzondere medische verrichtingen (Wbmv). In 28 is het AMC als elfde traumacentrum aangewezen 1. Het beleid rond deze behandel- en kenniscentra is neergelegd in de beleidsvisie Traumazorg 2. Deze beleidsvisie beoogde de totstandkoming van een geïntegreerd landelijk systeem van traumazorg. Daarvoor is een aantal specifieke taken voor de traumacentra omschreven. Eén van de taken is het realiseren van een regionale traumaregistratie resulterend in een landelijke traumaregistratie (LTR). De 11 ziekenhuizen met aanwijzing als traumacentrum De Nederlandse traumacentra hebben zich verenigd in het Landelijke Netwerk Acute Zorg (LNAZ), voorheen de Landelijke Vereniging voor Traumacentra (LvTC). Het LNAZ heeft de landelijke traumaregistratie ontwikkeld. Deze is gebaseerd op een vastgestelde basisset van gegevens (zie paragraaf 1.2). De landelijke registratie wordt gevuld met de data uit de 11 regionale traumaregistraties. De regionale traumaregistraties worden gevuld door de ziekenhuizen en het traumacentrum in de betreffende regio. De coördinatie en verantwoordelijkheid van de regionale traumaregistraties ligt bij de 11 traumacentra. Doelstelling Landelijke Traumaregistratie Het LNAZ heeft met haar leden de volgende doelstelling geformuleerd voor de landelijke traumaregistratie: Het verzamelen en vastleggen van gegevens op landelijk niveau ten behoeve van de beleidsvorming, kwaliteitsbewaking en bevordering van de traumazorg en onder voorwaarden het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek. 1 In de 11 traumaregio s is één ziekenhuis met een aanwijzing als traumacentrum. Uitzondering hierop is het Traumacentrum West. Dit betreft een samenwerkingsverband tussen drie ziekenhuizen (het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), het Medisch Centrum Haaglanden (MCH) en het HagaZiekenhuis (HAGA)). Daarnaast hebben de volgende 1 ziekenhuizen een aanwijzing als traumacentrum: Erasmus MC, Isala Klinieken, UMC Utrecht, AMC, VUmc, St Elisabeth Ziekenhuis, MUMC, UMC St Radboud, UMCG, Medisch Spectrum Twente. 2 Spoedeisende medische hulpverlening bij ongevallen en rampen. Beleidsvisie traumazorg ex artikel 8 Wet op bijzonder medische verrichtingen. Tweede Kamer, vergaderjaar nr. 4. Den Haag: Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport; jaar Landelijke Traumaregistratie 5

8 Inleiding 1.2 Inclusiecriteria en dataset Landelijke Traumaregistratie Patiëntenpopulatie Voor de LTR worden inclusiecriteria gehanteerd gericht op het verzamelen van gegevens over acute klinische opnamen ten gevolge van letsel (verwondingen). Hiervoor worden in de LTR de gegevens vastgelegd van patiënten die binnen 48 uur na een ongeval voor hun letsel zijn behandeld op een afdeling spoedeisende hulp (SEH) én naar aanleiding daarvan direct zijn opgenomen voor behandeling van dit letsel, zijn overgeplaatst naar een ander ziekenhuis (met de intentie om opgenomen te worden) of zijn overleden op de SEH. Anders dan in veel andere letseldatabases (bv. Engeland 3 ) worden ook patiënten met een enkelvoudig letsel (heupfractuur, enkelfractuur etc.) met eventueel een korte opnameduur geregistreerd in de LTR. Patiënten die zijn overleden voor aankomst op de SEH, de zogenaamde dead on arrival (doa), worden niet geregistreerd in de LTR. Dataset Van bovengenoemde patiënten wordt een minimale dataset vastgelegd. Op advies van de Nederlandse Vereniging voor Traumachirurgie (NVT) werd bij de inrichting van de LTR besloten de MTOS dataset 4 te registreren, aangevuld met prehospitale gegevens. Dit leidde tot de MTOS+ gegevensset. De dataset bestaat daarmee uit kenmerken van de patiënten, gegevens over de toestand van de patiënt (prehospitaal en op de SEH), doorstroomtijden, de opgelopen letsels, opnamegegevens en uitkomst van zorg in termen van al dan niet overlijden. Bijlage 1 bevat alle items van de gegevensset. 1.3 Leeswijzer Dit rapport toont een overzicht van de gegevens van uw regio zoals verzameld in de database van de landelijke traumaregistratie op 3 april 213 voor de jaren Hierbij zijn de bovengenoemde LTR inclusiecriteria toegepast. Indien de tijdsduur tussen het ongeval en het SEH bezoek onbekend is dan zijn deze patiënten toch in de overzichten meegenomen. Hiertoe is besloten omdat het ongevaltijdstip relatief vaak onbekend is. Items niet opgenomen in dit rapport In dit rapport worden niet getoond: de ambulance doorstroomtijden, de locatie van het ongeval, de datum en tijdstip van het ongeval en of obductie heeft plaatsgevonden in geval van overlijden van de patiënt. Hiertoe is besloten gezien het grote aantal ontbrekende gegevens voor deze items. Hierbij wordt opgemerkt dat vooral het ontbreken van de prehospitale doorstroomtijden als een tekortkoming wordt gezien, omdat de prehospitale fase een uiterst belangrijk onderdeel is van de zorg die wordt geleverd aan ongevalpatiënten. Tijdigheid van zorg in deze fase is een belangrijke factor voor de uiteindelijke uitkomst van het gehele hulpverleningsproces. Ook worden in dit rapport geen gegevens gepresenteerd over de verwijzer naar de SEH, de herkomst van de patiënt voorafgaand aan het SEH bezoek en de bestemming na ontslag uit het ziekenhuis. Reden hiervoor is dat tot 212 landelijk geen uniforme definitie voor deze variabelen is gehanteerd 6. Bovengenoemde items, die nu niet getoond worden, blijven wel onderdeel van de te registreren set en worden in de komende jaren wel getoond. 3 Traumaregistratie Engeland: The trauma audit and research network (TARN) ( 4 MTOS staat voor de Major Trauma Outcome Study De MTOS Study betrof een van de eerste grootschalige onderzoeken naar de kenmerken van ongevalpatiënten en kwaliteit van de traumazorg in de Verenigde Staten. (Champion HR et al. The Major Trauma Outcome Study: establishing national norms for trauma care. J Trauma. 199; 3: ). 5 Het registratiejaar wordt bepaald op basis van de aankomstdatum SEH. 6 Vanaf 212 zijn registratierichtlijnen opgesteld door het gebruikersplatform van de LTR in samenspraak met de wetenschappelijke adviesraad van de LTR. Doelstelling van deze richtlijnen is het bevorderen van uniformiteit en daarmee de kwaliteit van de registratie. 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 6

9 Inleiding Toelichting en interpretatie van de gegevens Voor de interpretatie van de gegevens zijn de volgende zaken van belang: - Veel overzichten tonen het aantal ongevalpatiënten. Indien een patiënt meerdere ongevallen heeft gehad waarvoor hij is opgenomen dan wordt de patiënt meerdere keren meegenomen in de tellingen. - De percentages in de tabellen zijn berekend op basis van de totalen aangegeven onderaan de tabellen. Deze percentages worden afgerond weergegeven. Hierdoor kan het voorkomen dat de individuele percentages niet altijd tot 1% optellen. - In de overzichten (met uitzondering van de grafieken voor de Revised Trauma Score) worden percentages getoond inclusief het percentage waarvan op dit item gegevens ontbreken (percentage onbekend). Het weergeven van het percentage onbekende waarden leidt hopelijk tot een stimulans om de volledigheid van de registratie te verbeteren. Het is belangrijk dat men zich bij de beoordeling van de percentages realiseert dat relatief veel onbekende waarden leiden tot een vertekening en onderschatting van de percentages in de overige categorieën. - Bij de interpretatie van de gegevens is het belangrijk om mee te nemen dat deelname aan de LTR de afgelopen jaren is toegenomen. Er kan dan ook niet gesproken worden van landelijke trends als er stijgende of dalende aantallen zichtbaar zijn. Toename van de deelname aan de LTR heeft zowel effect op de absolute aantallen alsook op de case-mix van patiënten. Het is aan de regio s zelf om, als zij een stabiele participatiegraad over de jaren heen hebben, te beoordelen of er sprake is van trends. Veel van de overzichten in dit rapport spreken voor zich. Enkele landelijke (in de tabellen weergeven met LTR) getallen worden toegelicht. Regionale getallen worden niet nader toegelicht. De interpretatie hiervan is aan de traumacentra en hun regionale ketenpartners zelf. 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 7

10 Inleiding 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 8

11 Deelname LTR 2. Deelname LTR Alle SEH afdelingen in Nederland waar ongevalpatiënten worden opgevangen en voor behandeling kunnen worden opgenomen zijn verzocht deel te nemen aan de LTR. 2.1 Registratiegraad Tabel 1 geeft voor uw regio en landelijk weer hoeveel SEH afdelingen per jaar mee hadden kunnen doen aan de traumaregistratie en het aantal SEH afdelingen dat daadwerkelijk data heeft aangeleverd. Ook wordt aangegeven in hoeverre de ziekenhuizen met aanwijzing als traumacentrum gegevens hebben aangeleverd. Deze informatie is van belang omdat de meest ernstige ongevalpatiënten veelal in de traumacentra ziekenhuizen worden behandeld. Tabel 1 toont een toename van deelname aan de LTR door de SEH afdelingen van 64% in 27 naar 89% in 211. Daarnaast laat de tabel zien dat vanaf 28 alle ziekenhuizen met een traumacentrum functie participeren in de LTR. Het al dan niet deelnemen aan de LTR geeft nog geen inzicht of alle ongevalpatiënten die in aanmerking komen voor de LTR (inclusiecriteria LTR) daadwerkelijk zijn geregistreerd. Dit hangt af van de nauwkeurigheid waarmee de patiënten worden geselecteerd uit de ziekenhuisinformatiesystemen. Tabel 1: deelname aan de LTR Acute Zorg Netwerk Noord Nederland Acute Zorg Netwerk Noord Nederland Aantal potentieel deelnemende SEH's Daadwerkelijk deelnemende SEH's % LTR Aantal potentieel deelnemende SEH's (landelijk) LTR Daadwerkelijk deelnemende SEH's (landelijk) % LTR LTR Aantal potentieel deelnemende TC's Daadwerkelijk deelnemende TC's % jaar Landelijke Traumaregistratie 9

12 Deelname LTR 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 1

13 aantal percentage aantal percentage Basis kenmerken ongevalpatiënten 3. Basis kenmerken ongevalpatiënten 3.1 Aantal geregistreerde ongevalpatiënten Figuur 1 toont het totaal aantal geregistreerde ongevalpatiënten in uw regio per jaar en in figuur 2 is het landelijk aantal te zien. Daarbij staat op de rechter y-as het percentage SEH afdelingen dat per jaar gegevens in uw regio en landelijk heeft aangeleverd. Het feit dat het aantal geregistreerde ongevalpatiënten per jaar stijgt wordt (mede) veroorzaakt door een toename in het aantal deelnemende SEH afdelingen aan de traumaregistratie. Figuur 1: : aantal geregistreerde ongevalpatiënten in de regio en percentage deelname aan de LTR in de regio aantal geregistreerde ongevalpatiënten % SEHs deelname aan de LTR in de regio Figuur 2: : aantal geregistreerde ongevalpatiënten in de LTR en percentage deelname aan de LTR aantal geregistreerde ongevalpatiënten % SEHs deelname aan de LTR 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 11

14 aantal Basis kenmerken ongevalpatiënten Figuur 3 toont voor 211 het aantal ongevalpatiënten geregistreerd per SEH afdeling. De deelnemende SEH afdelingen uit uw regio zijn in het rood weergegeven. Figuur 3: 211: aantal geregistreerde ongevalpatiënten per SEH in de LTR aantal ongevalpatiënten aantal ongevalpatiënten per deelnemende SEH in de regio 3.2 Leeftijd ongevalpatiënten De leeftijd van de patiënten wordt in de LTR berekend op basis van de aankomstdatum SEH. Voor bijna alle patiënten is de leeftijd bekend (tabel 2) 8. De ouderen (8 plussers) vormen met 25% in 211 een relatief grote groep binnen de LTR. In figuur 5 is deze groep ouderen nader belicht. Tabel 2: leeftijd regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR Totaal ongevalpatiënten Leeftijd bekend Percentage leeftijd bekend 1% 98% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% 1% Gem ± SD leeftijd 54 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 29 Mediaan leeftijd Range (min-max) leeftijd Voor de LTR geldt dat de ongevalpatiënten van vier SEH locaties in 211 geregistreerd zijn onder een andere SEH locatie van dezelfde ziekenhuisorganisatie. Er wordt naar gestreefd om in de toekomst de ongevalpatiënten per SEH locatie (in plaats van eventueel per ziekenhuisorganisatie) te registreren. 8 Indien de berekende leeftijd >115 jaar is dan wordt dit gezien als invoerfout en wordt deze waarde op onbekend gezet. 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 12

15 percentage percentage Basis kenmerken ongevalpatiënten Figuur 4: : leeftijd: regio vs LTR Leeftijd (jaren) regio LTR Figuur 5: : ouderen (8+): regio vs LTR regio LTR 3.3 Geslacht ongevalpatiënten Tabel 3 toont de verdeling mannen en vrouwen. Landelijk is deze verdeling gelijk. Dit heeft te maken met het brede inclusiecriterium van de LTR van alle acuut opgenomen ongevalpatiënten. In veel internationale studies worden vooral ernstig gewonde patiënten geregistreerd (exclusief bijvoorbeeld ouderen met een heupfractuur). In deze studies is het percentage man doorgaans hoger dan het percentage vrouw. Tabel 3: geslacht regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Man Vrouw Onbekend 1 Totaal (n) jaar Landelijke Traumaregistratie 13

16 percentage percentage Basis kenmerken ongevalpatiënten Figuur 6: : geslacht: regio man vrouw onbekend Figuur 7: 211: geslacht: regio vs LTR man vrouw onbekend regio LTR 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 14

17 percentage Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4. Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.1 Vervoer naar ziekenhuis De meerderheid van de patiënten in de LTR zijn per ambulance (of helikopter 9 ) naar een SEH vervoerd. Dit hangt vooral samen met de letselernst van acuut klinische opnames die vastgelegd wordt in de LTR. Het zijn relatief ernstige ongevalslachtoffers. Toch komt ook nog een deel van de geregistreerde patiënten met eigen vervoer. Dit zijn zelfverwijzers of patiënten die zijn doorgestuurd door de huisarts. Tabel 4: vervoer naar ziekenhuis regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Ambulance/helikopter Eigen vervoer Anders Onbekend Totaal (n) Figuur 8: : vervoer naar ziekenhuis: regio Ambulance/helikopter Eigen vervoer Anders Onbekend 9 Slechts een heel klein aandeel ongevalpatiënten wordt vervoerd per helikopter. 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 15

18 percentage Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 9: 211: vervoer naar ziekenhuis: regio vs LTR Ambulance/helikopter Eigen vervoer Anders Onbekend Regio LTR 4.2 Maand aankomst SEH Tabel 5 toont het aantal patiënten dat per maand wordt behandeld. In de LTR is dit aantal relatief stabiel over het jaar heen. Tabel 5: Maand aankomst SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal (n) jaar Landelijke Traumaregistratie 16

19 percentage percentage Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 1: 211: maand aankomst SEH: regio vs LTR regio LTR 4.3 Tijdstip aankomst SEH Tabel 6 toont dat meer dan 6% van de ongevalpatiënten geregistreerd in de LTR in de middag en avond zijn binnengekomen op de SEH. Tabel 6: Tijdstip aankomst SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Ochtend (8: - 12:) Middag (12: - 17:) Avond (17: - :) Nacht (: - 8:) Onbekend Totaal (n) Figuur 11: : tijdstip aankomst SEH: regio Ochtend (8: - 12:) Middag (12: - 17:) Avond (17: - :) Nacht (: - 8:) Onbekend 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 17

20 percentage Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 12: 211: tijdstip aankomst SEH: regio vs LTR Ochtend (8: - 12:) Middag (12: - 17:) Avond (17: - :) Nacht (: - 8:) Onbekend Regio LTR 4.4 Verblijfsduur SEH Tabel 7 geeft zicht op de totale verblijfsduur van de patiënt op de SEH. De meerderheid van de patiënten in de LTR is binnen vier uur vanaf de SEH overgebracht naar de OK, IC, verpleegafdeling, is overgeplaatst naar een ander ziekenhuis of is overleden op de SEH. Deze laatste groep betreft slechts een heel klein aandeel van de patiënten (zie tabel 8). Tabel 7: Verblijfsduur SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % -3 min min uur uur uur t/m 24 uur Onbekend Totaal (n) jaar Landelijke Traumaregistratie 18

21 percentage percentage Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 13: : verblijfsduur SEH: regio min 31-6 min 1-2 uur 2-3 uur 3-4 uur 4 t/m 24 uur Onbekend Figuur 14: 211: verblijfsduur SEH: regio vs LTR min 31-6 min 1-2 uur 2-3 uur 3-4 uur 4 t/m 24 uur onbekend regio LTR 4.5 Bestemming na SEH Het aantal patiënten geregistreerd in de LTR dat is overleden op de SEH is zeer laag (tabel 8). De grote meerderheid van de patiënten gaat vanaf de SEH naar een verpleegafdeling. Tabel 8: Bestemming na SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Verpleegafdeling IC/MC OK Ander ziekenhuis Overleden op SEH Onbekend Totaal (n) jaar Landelijke Traumaregistratie 19

22 percentage percentage Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 15: : bestemming na SEH: regio Verpleegafdeling IC/MC OK Ander ziekenhuis Overleden op SEH Onbekend Figuur 16: 211: bestemming na SEH: regio vs LTR Verpleegafdeling IC/MC OK Ander ziekenhuis Overleden op SEH Onbekend regio LTR 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 2

23 Opvang en behandeling ongevalpatiënten 4.6 Ziekenhuisopname Tabel 9 toont de beschrijvende statistiek van de opnameduur in het ziekenhuis voor de patiënten die na verblijf op de SEH direct zijn opgenomen. Dit betreft patiënten die na de SEH naar de OK, IC of verpleegafdeling zijn gebracht. Het percentage opnames in tabel 9 is geen 1% omdat er ook (kleine aantallen) patiënten vanaf de SEH zijn overgeplaatst naar een ander ziekenhuis, zijn overleden op de SEH of voor wie de bestemming na de SEH niet is geregistreerd (onbekend) (zie tabel 8 bestemming na SEH ). Tabel 9: Ziekenhuis opnameduur Regio LTR Regio LTR Regio LTR Regio LTR Regio LTR Totaal ongevalpatiënten Aantal opnames Percentage opnames Opnameduur bekend Percentage opnameduur bekend Gem ± SD opnameduur (dgn) 8 ± 1 8 ± 11 8 ± 8 8 ± 1 7 ± 8 7 ± 1 7 ± 8 7 ± 9 7 ± 9 7 ± 9 Mediaan opnameduur (dgn) Range (min-max) opnameduur (dgn) De meerderheid van de opgenomen ongevalpatiënten geregistreerd in de LTR is binnen een week ontslagen uit het ziekenhuis (tabel 1) 1. Dit is inclusief patiënten die zijn overleden tijdens de opname en patiënten die secundair zijn overgeplaatst naar een ander ziekenhuis. Tabel 1: Aantal dagen ziekenhuisopname regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % 1 dag dagen dagen dagen dagen > 21 dagen Onbekend Totaal (n) Eventuele negatieve opnameduur (wegens een invoerfout) en opnameduur met een lengte >365 dagen worden weergegeven in de categorie onbekend. Hierdoor, alsmede doordat soms de ontslagdatum uit het ziekenhuis ontbreekt, is niet van alle opgenomen patiënten de opnameduur bekend. 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 21

24 percentage percentage Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 17: : aantal dagen ziekenhuisopname: regio dag 2 dagen 3-7 dagen 8-14 dagen dagen > 21 dagen Onbekend Figuur 18: 211: aantal dagen ziekenhuisopname: regio vs LTR dag 2 dagen 3-7 dagen 8-14 dagen dagen > 21 dagen Onbekend regio LTR 4.7 IC opname In de LTR wordt vastgelegd hoeveel dagen de patiënt op de intensive care (IC) is opgenomen. Het gaat hierbij om het totaal aantal dagen dat een patiënt op de IC heeft gelegen. Verblijf op de medium care (MC) wordt ook tot IC verblijf gerekend. In tabel 11 wordt het aantal IC opnames getoond. Het aantal IC opnames wordt berekend op basis van het aantal patiënten waarbij de IC opnameduur is ingevuld en/of de patiënten waarbij is aangegeven dat de bestemming na de SEH direct de IC was. IC-opnameduur betreft de optelsom van alle dagen op de IC/MC ongeacht of het een aaneengesloten periode betreft. Het verblijf gedurende een bepaalde tijdsduur op een dag telt als 1 dag. Onbekende IC opnameduur geldt voor patiënten die direct vanaf de SEH naar de IC zijn verplaatst, maar bij wie het aantal IC dagen niet is ingevuld. 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 22

25 percentage Opvang en behandeling ongevalpatiënten Tabel 11: IC opnames Regio LTR Regio LTR Regio LTR Regio LTR Regio LTR Totaal opnames Aantal IC opnames Percentage IC opnames IC opnameduur bekend Percentage IC opnameduur bekend Gem ± SD IC dagen 16 ± 2 6 ± 9 4 ± 2 6 ± 9 5 ± 3 6 ± 12 5 ± 7 5 ± 9 8 ± 14 5 ± 9 Mediaan IC dagen Range (min-max) IC dagen Figuur 19: : IC opnames: regio vs LTR regio LTR Tabel 12: Aantal dagen IC opname regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % 1 dag dagen dagen dagen > 14 dagen Onbekend Totaal (n) jaar Landelijke Traumaregistratie 23

26 percentage percentage Opvang en behandeling ongevalpatiënten Figuur 2: : aantal dagen IC opname: regio dag 2 dagen 3-7 dagen 8-14 dagen 15+ dagen Onbekend Figuur 21: 211: aantal dagen IC opname: regio vs LTR dag 2 dagen 3-7 dagen 8-14 dagen 15+ dagen Onbekend Regio LTR 4.8 Opgenomen ongevalpatiënten: ontslagbestemming ander ziekenhuis In tabel 13 wordt van de groep opgenomen ongevalpatiënten het percentage secundaire overplaatsingen getoond. Dit betreft patiënten die na opname in het ziekenhuis naar een ander ziekenhuis zijn overgeplaatst. Dit percentage is laag in de LTR. In het verleden zijn verschillende definities gehanteerd voor het registreren van de andere categorieën van de ontslagbestemming (zoals naar huis, verpleeghuis en revalidatiecentrum). Hierdoor kunnen deze gegevens nog niet worden getoond. Tabel 13: Ontslagbestemming ander ziekenhuis: groep opgenomen ongevalpatiënten regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Ontslag ander ziekenhuis Ontslag onbekend Totaal (n) jaar Landelijke Traumaregistratie 24

27 percentage Letsels ongevalpatiënten 5. Letsels ongevalpatiënten 5.1 Letselaard Onder letselaard wordt het letselmechanisme in termen van stomp of scherp vastgelegd. Scherp letsel betreft penetrerend letsel. Hiertoe behoren bijvoorbeeld schotwonden, steekwonden en glasverwondingen. Stomp letsel is overig trauma inclusief brandwonden. Voor de registratie is afgesproken dat het letselmechanisme waardoor de patiënt de meest (ernstige) letsels heeft opgelopen wordt vastgelegd. Als een patiënt bijvoorbeeld tijdens een verkeersongeval naast hersenletsel ook glasverwondingen heeft opgelopen dan wordt voor deze patiënt stomp letsel geregistreerd. Tabel 14 toont dat bij de meerderheid van de ongevalpatiënten in de LTR sprake is van stomp letsel. Tabel 14: letselaard regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Stomp Scherp Onbekend Totaal (n) Figuur 22: : letselaard: regio Stomp Scherp Onbekend 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 25

28 percentage Letsels ongevalpatiënten Figuur 23: 211: letselaard: regio vs LTR Stomp Scherp Onbekend Regio LTR 5.2 Letsels naar lichaamsregio In de LTR wordt voor iedere patiënt zo gedetailleerd mogelijk alle letsels geregistreerd volgens de Abbreviated Injury Scale (AIS) (versie 199, update 1998) 11. De AIS is een door experts ontwikkelde anatomische letselschaal die de ernst van de individuele letsels aangeeft in een code die gebruikt kan worden voor de berekening van een totale letselscore per patiënt, de Injury Severity Score (ISS). Tabel 15 toont dat in de LTR van de meeste patiënten letselcoderingen volgens de AIS zijn ingevoerd. Tabel 15: Ongevalpatiënten met een letselcodering volgens de AIS regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % AIS letsels gecodeerd Geen AIS letsels gecodeerd Totaal (n) American Association for the Advancement of Automotive Medicine (1998) The abbreviated injury scale, 199 revision (update 1998). 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 26

29 percentage Letsels ongevalpatiënten Verdeling letsels naar lichaamsregio s In tabel 16 wordt het aantal geregistreerde AIS letselcodes naar AIS lichaamsregio s getoond. In de LTR zijn de meest voorkomende letsels verwondingen van de onderste extremiteiten, het hoofd en de bovenste extremiteiten. Tabel 16: Verdeling letsels naar AIS lichaamsregio s regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Hoofd Gezicht Nek Thorax Abdomen Wervelkolom Bovenste extremiteiten Onderste extremiteiten Huid en overig Totaal (n) Figuur 24: : verdeling letsels naar AIS lichaamsregio s: regio Hoofd Gezicht Nek Thorax Abdomen Wervelkolom Bov. extr. Ond. extr. Huid en overig 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 27

30 percentage Letsels ongevalpatiënten Figuur 25: 211: verdeling letsels naar AIS lichaamsregio s: regio vs LTR Regio LTR Verdeling ernstige letsels naar lichaamsregio s Elke AIS diagnosecode heeft een ernstscore. Deze varieert van 1 (zeer licht gewond) tot 6 ((zeker) dodelijk verwond). Letsels met een ernstscore van 3 of hoger worden als ernstige letsels gezien. In tabel 17 wordt het totaal aantal ernstige letsels weergegeven naar de AIS lichaamsregio s. Ook hierbij geldt dat in de LTR de meest ernstige letsels verwondingen van de onderste extremiteiten, de bovenste extremiteiten en het hoofd betreffen. Tabel 17: Verdeling ernstige letsels (AIS 3) naar AIS lichaamsregio s regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Hoofd Gezicht Nek Thorax Abdomen Wervelkolom Bovenste extremiteiten Onderste extremiteiten Huid en overig Totaal (n) jaar Landelijke Traumaregistratie 28

31 percentage percentage Letsels ongevalpatiënten Figuur 26: : verdeling ernstige letsels (AIS 3) naar AIS lichaamsregio s: regio Hoofd Gezicht Nek Thorax Abdomen Wervelkolom Bov. extr. Ond. extr. Huid en overig Figuur 27: 211: verdeling ernstige letsels (AIS 3) naar AIS lichaamsregio s: regio vs LTR Regio LTR 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 29

32 Letsels ongevalpatiënten 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 3

33 Letselernst ongevalpatiënten 6. Letselernst ongevalpatiënten In de LTR worden twee samengevatte scores berekend om de ernst van het ongevalletsel per patiënt weer te geven. Dit betreft een score voor de fysiologische toestand van de patiënt, de zogenaamde revised traumascore (RTS), en een score voor de totale anatomische letselernst, de injury severity score (ISS). 6.1 Fysiologische letselernst: Revised Trauma Score (RTS) De revised trauma score (RTS) 12 is een maat voor de fysiologische verstoring van de patiënt door het letsel. Deze score is gerelateerd aan de kans op overlijden van de patiënt. De RTS is gebaseerd op metingen van drie vitale parameters: de systolische bloeddruk (SBP), de ademfrequentie en het bewustzijn. Het bewustzijn wordt weergegeven door middel van de zogenaamde Glasgow Coma Scale, ofwel Eye, Motor, Verbal (EMV) score. Deze score evalueert de reactie van ogen, motoriek en spraak van de patiënt op bepaalde prikkels en kent een waarde van 3 tot 15. De EMV score kan beïnvloed worden door het medisch handelen (zoals medicatie ter verslapping of sedatie en/of een tube voor het ondersteunen van de ademhaling). Voor de LTR is afgesproken dat de vitale parameters in principe gemeten en geregistreerd worden voordat dergelijke interventies hebben plaatsgevonden. Voor het berekenen van de RTS worden de gemeten parameters SBP, de ademfrequentie en de EMV ingedeeld in categorieën volgens onderstaand schema: Gecodeerde waarde Systolische bloeddruk Ademfrequentie Bewustzijn (SBP) (EMV) 4 > > De categorieën krijgen een zogenaamde gecodeerde waarde tussen de -4. Deze gecodeerde waarden worden vervolgens opgeteld. De maximale RTS, oftewel een optimale fysiologische gezondheidstoestand, is 12 ( ). Nul is de minimumscore (geen SBP, geen ademfrequentie en geen bewustzijn). In de LTR worden de vitale parameters en de RTS zowel prehospitaal, bij aankomst van de ambulance bij de patiënt, als bij binnenkomst op de SEH afdeling vastgelegd. 12 Champion HR et al. A Revision of the Trauma Score. Journal of Trauma 1989;29: jaar Landelijke Traumaregistratie 31

34 Letselernst ongevalpatiënten RTS Prehospitaal Tabel 18 toont de prehospitale RTS scores berekend voor de patiënten die per ambulance of helikopter 13 zijn vervoerd. Bij relatief veel patiënten in de LTR ontbreekt de prehospitale RTS. Tabel 18: Revised Trauma Score (RTS) prehospitaal van de ongevalpatiënten vervoerd per ambulance of helikopter regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Onbekend Totaal (n) RTS bij aankomst op de SEH In tabel 19 wordt de RTS score bij aankomst op de SEH afdeling weergegeven. De RTS SEH score ontbreekt in de LTR bij een relatief grote groep patiënten. Uit de tabellen in de paragrafen blijkt dat vooral de EMV en ademhalingsfrequentie ontbreken voor de RTS SEH berekening. De waarden die zijn vastgelegd tonen een beeld van relatief veel stabiele patiënten met een goede RTS. Tabel 19: Revised Trauma Score (RTS) bij aankomst op de SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Onbekend Totaal (n) Slechts een heel klein aandeel ongevalpatiënten wordt vervoerd per helikopter 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 32

35 percentage percentage Letselernst ongevalpatiënten In figuur 28 en 29 wordt de verdeling getoond van de RTS score bij aankomst op de SEH afdeling. Dit is exclusief de relatief grote groep patiënten met onbekende RTS SEH score. In de figuren worden dus zogenaamde valide percentages getoond. Figuur 28: : RTS bij aankomst op de SEH: regio (exclusief onbekend) Figuur 29: 211: RTS bij aankomst op de SEH: regio vs LTR (exclusief onbekend) regio LTR 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 33

36 Letselernst ongevalpatiënten EMV bij aankomst op de SEH Tabel 2: EMV bij aankomst op de SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Onbekend Totaal (n) SBP bij aankomst op de SEH Tabel 21: SBP bij aankomst op de SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % > Onbekend Totaal (n) Ademfrequentie bij aankomst op de SEH Tabel 22: Ademfrequentie bij aankomst op de SEH regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % > Onbekend Totaal (n) jaar Landelijke Traumaregistratie 34

37 Letselernst ongevalpatiënten 6.2 Anatomische letselernst: Injury Severity Score (ISS) De Injury Severity Score (ISS) geeft de totale letselernst per patiënt weer 14. De ISS wordt berekend op basis van de AIS letseldiagnosecodes. In deze codes zit een ernstscore verwerkt (zie 5.2). Voor de berekening van de ISS worden de AIS letseldiagnosecodes in zes ISS lichaamsregio s verdeeld. Vervolgens worden de drie hoogste AIS ernstscores uit drie verschillende ISS lichaamsregio s gekwadrateerd en opgeteld. De ISS betreft een getal tussen 1 en 75. Hoe hoger de score hoe ernstiger de verwondingen. De ISS is gerelateerd aan het risico op overlijden. Een ISS score van 16 of meer wordt over het algemeen gezien als een ernstig letsel, boven de 25 als zeer ernstig en 75 als nauwelijks te overleven. De patiënten met een ISS>15 worden multitrauma patiënten genoemd. Tabel 23 toont de beschrijvende statistiek voor de ISS score. Voor bijna alle patiënten in de LTR kan de ISS score worden berekend. Tabel 23: Injury Severity Score (ISS) Regio LTR Regio LTR Regio LTR Regio LTR Regio LTR Totaal ongevalpatiënten ISS bekend Percentage ISS bekend Gem ± SD ISS 7 ± 5 7 ± 6 7 ± 5 7 ± 6 7 ± 5 7 ± 6 7 ± 5 7 ± 6 7 ± 6 7 ± 6 Mediaan ISS Range (min-max) ISS Tabel 24 toont dat de meerderheid van de patiënten in de LTR licht tot matig ernstig letsel hebben (ISS 1-15). Slechts 5-6% van de patiënten betreft multitrauma patiënten. Tabel 24: ISS in categorieën regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Onbekend Totaal (n) Baker et al. The injury severity score: a method for describing patients with multiple injuries and evaluating emergency care. J Trauma 1974; 14: jaar Landelijke Traumaregistratie 35

38 percentage percentage Letselernst ongevalpatiënten Figuur 3: : ISS categorieën: regio Figuur 31: 211: ISS categorieën: regio vs LTR Regio LTR 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 36

39 aantal percentage aantal percentage Letselernst ongevalpatiënten Aantal multi traumapatiënten (ISS>15) In de figuren 32 en 33 wordt het aantal geregistreerde multitrauma patiënten per jaar in uw regio en landelijk getoond. Daarbij wordt op de rechter y-as het percentage SEH afdelingen dat gegevens heeft aangeleverd weergegeven. Het feit dat het aantal geregistreerde multitrauma patiënten per jaar stijgt wordt (mede) veroorzaakt door een toename in het aantal deelnemende SEH afdelingen aan de traumaregistratie en eventueel een toename in de nauwkeurigheid van de registratie van de letsels. In hoeverre er sprake is van een daadwerkelijke toename van het aantal multitrauma patiënten over de afgelopen jaren moet met diepgaandere analyses nader uitgezocht worden. Wel tonen de LTR data dat in 211 meer dan 4. multitrauma patiënten geregistreerd zijn in Nederland door bijna 9% van de SEH afdelingen. Figuur 32: : aantal geregistreerde ongevalpatiënten met een ISS>15 in de regio en percentage deelname aan de LTR in de regio Aantal ISS>15 % SEHs deelname aan de LTR in de regio Figuur 33: : aantal geregistreerde ongevalpatiënten met een ISS>15 in de LTR en percentage deelname aan de LTR Aantal ISS>15 % SEHs deelname aan de LTR 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 37

40 Letselernst ongevalpatiënten 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 38

41 percentage Uitkomst traumazorg 7. Uitkomst traumazorg De primaire uitkomstmaat in de LTR is het al dan niet overlijden van de patiënt. Een evaluatie van de kwaliteit van de uitkomst van de traumazorg, in termen van overlijden, kan onder andere gemaakt worden door de daadwerkelijke overleving te vergelijken met het aantal verwachte overlevenden (zie 7.2). 7.1 Overlijden Tabel 25 toont het percentage patiënten dat is overleden op de SEH of tijdens de opname in het ziekenhuis. Het aantal patiënten in de LTR dat is overleden is klein. Hierbij moet de kanttekening worden gemaakt dat in de groep niet overleden ook de patiënten zitten die zijn overgeplaatst naar een ander ziekenhuis. Dit kan een onderschatting van het sterftecijfer veroorzaken al is het percentage overplaatsingen vanaf de SEH of secundair tijdens de ziekenhuisopname laag (tabel 8 en tabel 13) 15. Tabel 25: Overlijden regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR regio LTR n % % n % % n % % n % % n % % Overleden Niet overleden Onbekend Totaal (n) Figuur 34: : overlijden: regio Overleden Niet overleden Onbekend 15 Wanneer een patiënt wordt overgeplaatst naar een ander ziekenhuis dan wordt deze patiënt alleen dan weer vastgelegd in de LTR indien deze patiënt in het secundaire ziekenhuis via de SEH afdeling is binnengebracht. Door in de toekomst patiënten in de keten te vervolgen kan een nog nauwkeurigere weergave van overlijden worden gegeven. 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 39

42 percentage Uitkomst traumazorg Figuur 35: 211: overlijden: regio vs LTR Overleden Niet overleden Onbekend Regio LTR 7.2 Uitkomst evaluatie Door de overlevingskansen van de patiënten te berekenen en deze te vergelijken met de daadwerkelijke overleving kan een indicatie van de kwaliteit van zorg gegeven worden. Berekening overlevingskansen (Psurvival) Op basis van de RTS bij aankomst op de SEH, de letselernst (ISS), de leeftijd van de patiënt en de letselaard (stomp/scherp) wordt voor elke patiënt een overlevingskans (Psurvival) 16 berekend. Hierbij worden de volgende aannames gedaan: - als een RTS vitale parameter (SBP, ademfrequentie, EMV) onbekend is dan wordt deze op maximaal gezet voor de Psurvival berekening. Dit kan leiden tot een hogere Psurvival en lagere Ws (zie hieronder) dan daadwerkelijk het geval was (omdat de patiënt mogelijk fysiologisch instabiel was, maar aangenomen is dat de patiënt stabiel was). Het is dus van groot belang dat de vitale parameters nauwkeurig worden geregistreerd. - als de letselaard onbekend is dan wordt voor de Psurvival berekening aangenomen dat het stomp letsel betrof. Berekening en interpretatie Ws statistiek De uitkomst van de vergelijking van de overlevingskansen van de patiënten met de daadwerkelijke overleving wordt samengevat weergegeven in de Ws statistiek 17. Een negatieve Ws betekent dat er meer overleden patiënten zijn dan voorspeld op basis van de referentie populatie. Een positieve Ws betekent dat er minder overleden patiënten zijn dan in de referentiepopulatie. In dit rapport is als referentie-populatie de Amerikaanse National Trauma Data Bank gebruikt. Of de verschillen (weergegeven in de Ws score) statistisch significant zijn is afhankelijk van het betrouwbaarheidsinterval (95%CI) rondom de Ws. De lage waarde (95% CI Ws: laag) staat voor de onderste en de hoge waarde (95% CI Ws: hoog) voor de bovenste begrenzing van het betrouwbaarheidsinterval. Als tussen beide waarden zich de nul bevindt dan is er geen significant verschil met de Amerikaanse referentie populatie. Ligt het gehele interval boven nul dan is er een significant betere overleving dan voorspeld op basis van de referentie database. Ligt het betrouwbaarheidsinterval volledig onder de nul dan is er een significant slechtere overleving dan voorspeld op basis van de referentie database. 16 De Psurvival is berekend op basis van Boyd et al. (Boyd CR et al. Evaluating trauma care: the TRISS method. Journal of Trauma 1987; 4: ) met behulp van de coëfficiënten gepubliceerd door Champion et al (Champion HR et al. Injury Severity Scoring Again. Journal of Trauma 1995; 38: 94-95). 17 De Ws score is berekend conform de methode beschreven door Hollis et al. (Hollis S. et al. Standardized comparison of performance indicators in trauma: a new approach to case-mix variation. J Trauma 1995; 38: ). Hierbij is voor het berekenen van de adjusted difference vermenigvuldigd met de fracties uit de normpopulatie (zie Hollis et al. 1995). Hierbij zijn de fracties toegepast van de National Trauma Data Bank (NTDB Research Data Set. Admission Year 27. User Manual, December 28. p.21 ( 5 jaar Landelijke Traumaregistratie 4