editie 3, mei 2010 traumapost

Transcriptie

1 editie 3, mei 2010 traumapost

2 postkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkort Agenda Implementatie Expertiseprofielen op TraumaNetAMC.nl April/mei 2010 MMA overleg Datum: maandag 14 juni Tijd: uur Kennisplatform (Zi)ROP OTO Datum: maandag 21 juni Tijd: uur Regionaal Trauma Overleg Verschillende Datum: donderdag sprekers 24 juni belichten het thema. Mw.drs. Tijd: I. Buuron, coördinator uur Kinderen en Jeugd bij Consument en Veiligheid, zal een Symposium Fietshelmen voor kinderen inleiding Najaar 2010 geven over het voorkomen van fietsongevallen bij kinderen en het nut van een fietshelm. Prof.dr. J.C. Goslings, medisch hoofd TraumaNet AMC, vertelt MC Zuiderzee start Eerste Hart Hulp biomechanische aspecten van hoofd- en aangezichtsletsel. Mw.drs. N.J. Bakker, kinderrevalidatiearts bij Revalidatiecentrum De Trappenberg, houdt een lezing met als thema Meedoen na hersenletsel. Na de verschillende lezingen is er een paneldiscussie. Meer informatie over Sinds 1 maart heeft MC Zuiderzee locatie dit symposium Lelystad is terug een te Eerste vinden op Hart Hulp de website: (EHH). Deze afdeling is speciaal voor patiënten die zich bij (Accreditatie voor dit symposium wordt de Spoedeisende Hulp melden met aangevraagd.) klachten over pijn op de borst. over Op de erva-ringen EHH worden vanuit patiënten het traumacentrum behandeld en geobserveerd door cardiologen en gespe- met cialiseerde kinderen verpleegkundigen. die bij een fietsongeval Bij patiënten die met borstklachten naar de Spoedeisende Hulp van het ziekenhuis komen, wordt eerst een hartfilmpje gemaakt en bloedonder- betrokken waren. Symptomen en opvang zoek gedaan. Daarna wordt bepaald of de patiënt wordt opgenomen of verantwoord van weer patiëntjes naar huis met kan. een Patiënten hoofdtrauma kunnen met of zonder verwijzing terecht op de EHH van staan MC Zuiderzee, centraal in de die lezing op werkdagen van IC-hoofdverpleegkundige T. Tol en kinderarts D. open is van 8.30 uur tot en met uur. (Berichtgeving: MC Zuiderzee) K. Bosman, beiden werkzaam bij het Emma Kinderziekenhuis AMC. Prof.dr. J. Wismans van SAFETEQ gaat in op de Fietshelm kan veel leed voorkomen? Hoofdletsel ten gevolge van fietsongevallen bij kinderen en jongeren Per jaar worden kinderen en jongeren behandeld op een Spoedeisende Hulp afdeling na een fietsongeval, ongeveer hiervan worden opgenomen in een ziekenhuis en gemiddeld 31 kinderen overlijden. Veel van deze ongevallen leiden tot hoofdletsel. Dit kan variëren van een oppervlakkig letsel tot ernstig hersenletsel. Eén van de mogelijke preventieve maatregelen om hoofdletsel bij fietsers te voorkomen is de fietshelm. Het dragen van fietshelmen doet het risico op hoof- en (ernstig) hersenletsel sterk verminderen. Helmgebruik leidt tot een vermindering van het risico op hoofdletsel met 63% tot 88%. Maar veel kinderen (en ouders) vinden een fietshelm niet echt nodig. Een helm is stom, past niet, zit niet lekker of is te duur. Vanuit haar kenniscentrumfunctie organiseert TraumaNet AMC in het najaar een symposium over dit onderwerp. Centraal staan fietsongevallen bij kinderen en jongeren, hoofd- en hersenletsel als gevolg hiervan en behandeling en revalidatie. Ook wordt aandacht besteed aan het gebruik van fietshelmen als preventie. TraumaNet AMC werkt voor dit symposium onder andere samen met het Emma Kinderziekenhuis AMC, Revalidatiecentrum De Trappenberg en Consument en Veiligheid. Op onze website zal de datum van het symposium gecommuniceerd worden. Accreditatie wordt aangevraagd. symposium Fietshelmen voor kinderen najaar 2010 Bron: Consument en Veiligheid, oktober 2009: De fietshelm bij kinderen en jongeren: onderzoek naar de voor- en nadelen.

3 Voorbereiding op ramp steeds beter Anno 2010 zijn zorginstellingen een stuk beter voorbereid op de opvang van slachtoffers bij een ramp dan in 1992, het jaar van de Bijlmerramp. Dat zei Martin Smeekes, bestuurslid van GHOR Nederland, tijdens de werkconferentie OTO-matismen bij rampomstandigheden op 8 maart. Toch zijn er nog verbeteringen mogelijk. Nederland heeft de afgelopen twintig jaar de verbindingen eveneens een hardnekkig Sylvia Meulensteen, manager Academie met die van een aantal jaren geleden, aldus nodige ervaring opgedaan met rampen. Voor probleem vormen, hetgeen ook naar voren voor Crisisbeheersing van Nederlands Meulensteen. Als GHOR zitten we niet meer zorginstellingen hielden deze gebeurtenissen kwam in Apeldoorn. Tijdens een ramp raken Instituut Fysieke Veiligheid en directeur op de stoel van de zorgaanbieders, maar een aantal lessen in. Martin Smeekes ging ze mobiele netwerken binnen de kortste keren van de GHOR Academie, ging in haar kijken we naar wat we samen kunnen doen. langs aan de hand van een terugblik op een overbelast. Medische hulpverleners zouden lezing in op de rol die de GHOR heeft bij aantal rampen in de afgelopen twintig jaar. Hij de beschikking moeten hebben over een de voorbereiding van zorginstellingen Kees Jan Ponsen, traumachirurg in het begon met de Bijlmerramp in 1992, de eerste speciale schakeling in hun mobiele netwerk op een ramp. De GHOR Geneeskunde AMC en voorzitter van het Kennisplatform grote ramp sinds decennia. Belangrijkste les ten tijde van een ramp, vindt het GHOR- Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (Zi)ROP-OTO van TraumaNet AMC, was wel dat het noodzakelijk bleek om vlak bestuurslid. De politie heeft iets dergelijks gaat alleen over opgeschaalde zorg, ging tot slot van de bijeenkomst kort in na een ramp een gezondheidsonderzoek uit zodat zij als de lijnen overbezet zijn voorrang dus de hulpverlening bij een ramp, aldus op de stimuleringsgelden die door de te voeren en dat een aantal keren te herhalen. krijgt in de verbindingen. Meulensteen. En een ramp wordt door de rijksoverheid beschikbaar zijn gesteld voor Een jaar na de Bijlmerramp meldden zich GHOR gedefinieerd als een acute disbalans Opleiden, Trainen en Oefenen (OTO) van namelijk steeds meer slachtoffers en Concluderend stelt Smeekes dat er veel goed tussen zorgvraag en zorgaanbod. zorginstellingen betrokken bij de opvang hulpverleners met gezondheidsklachten. gaat: de gezondheidsonderzoeken en nazorg van slachtoffers bij rampen. Landelijk na een ramp staan op de rails, instellingen Samen goed voorbereid zijn is het gaat het om tien miljoen euro voor de elf Uit verschillende rampen bleek dat triage zijn steeds beter voorbereid en de opschaling doel waar de GHOR voor staat, zegt traumacentra. Het is van belang dat dit geld een terugkerend probleem is. De gewonden- loopt ook goed. Wat we zelf moeten doen, is Meulensteen. Het ziekenhuis maar gebruikt wordt, zegt Ponsen. Elders in deze registratiekaarten worden niet gebruikt, zegt toetsen of onze modellen wel passen op de ook elke andere zorginstantie is een TraumaPost staat meer informatie over de Smeekes. In theorie is het een mooi systeem, praktijk. Gewondenregistratiekaarten werken zelfstandige partner met een eigen OTO-gelden. maar als de ramp daar is, dan werkt het niet. niet, dus daar moeten we iets mee. verantwoordelijkheid, ingebed in het Koninginnedag vorig jaar leerde dat opgeschaalde systeem. Die visie verschilt

4 Tekst: Fieke Oostvogel, projectleider traumaregistratie postkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkortpostkort Nieuwe manager Frank de Groot wordt de nieuwe manager van TraumaNet AMC. Momenteel is hij werkzaam bij Stichting Huisartsen Dienstenposten Amsterdam. Per 1 mei zal hij samen met Carel Goslings het management van TraumaNet AMC vormen en hiermee het stokje van Fia Pontzen overnemen. In een volgende nieuwsbrief volgt een uitgebreidere kennismaking. Tijdelijke OTObeleidsmedewerker Op 1 maart is Frank Verbeek, adviseur van de Raad van Bestuur van het Sint Lucas Andreas Ziekenhuis in Amsterdam, begonnen in de functie van OTObeleidsmedewerker. Verbeek zal tijdelijk invulling aan deze functie geven. Zijn werkzaamheden bestaan uit het zorgdragen voor continuïteit van de activiteiten van TraumaNet AMC op het gebied van Opleiden, Trainen en Oefenen (OTO). Traumaregistratie: de stand van zaken Een van de taken van de traumacentra is het ondersteunen van de traumaregistratie in de ziekenhuizen uit de regio. De verzamelde data geven inzicht in patiëntenstromen en resultaten in de (regionale) traumazorg. In TraumaNet AMC registreren inmiddels alle tien de deelnemende ziekenhuizen. De traumaregistratie database bevat gegevens van traumapatiënten die via de SEH zijn opgenomen, overleden, of 600 Figuur 1: Aantal geregistreerde traumapatiënten per maand, per jaar Jaar Eigen decontaminatietent Westfriesgasthuis De SEH van het Westfriesgasthuis in Hoorn is sinds begin dit jaar de trotse bezitter van een decontaminatietent. Dit betekent dat besmette ZiROP-slachtoffers voortaan buiten het ziekenhuis in een geïsoleerde omgeving opgevangen kunnen worden. Het Westfriesgasthuis heeft de decontaminatietent gekocht van de brandweer in Hoorn, nadat die een nieuwe ontsmettings-container had aangeschaft. De tent ligt opgeslagen bij de SEH en wordt ingezet bij de opvang van CBRN-besmette slachtoffers en/of bij te weinig capaciteit op de SEH. (Berichtgeving: Westfriesgasthuis) overgeplaatst. In deze nieuwsbrief zal worden ingegaan op traumapatiënten met letsels aan het hoofd. Sinds de start in januari 2008 hebben de tien deelnemende ziekenhuizen binnen de regio van TraumaNet AMC 7897 traumapatiënten geregistreerd. In 2009 zijn er in het totaal 5604 traumapatiënten geregistreerd tegenover 2293 traumapatiënten in Deze stijging wordt grotendeels verklaard door de deelname van drie ziekenhuizen aan de traumaregistratie per 1 januari 2009 (figuur 1). Van iedere traumapatiënt worden alle letsels als gevolg van trauma gecodeerd aan de hand van de Abbreviated Injury Scale (AIS). De AIS is een op de anatomie gebaseerd Aantal Jan Mrt Mei Jul Sept Nov Feb April Jun Aug Okt Dec Maand van aankomst score systeem waarmee ieder opgelopen letsel afzonderlijk wordt geclassificeerd. Een AIS code is opgebouwd uit zeven cijfers; de eerste zes cijfers geven de letselindeling op anatomische basis weer en het laatste cijfer achter de punt geeft een indicatie van de ernst van het letsel, variërend van 1 (zeer licht) tot 6 (dodelijk). De score uit drie meest ernstig verwonde regio s worden gekwadrateerd en opgeteld om te komen tot

5 Lichaamsregio 0 1 dag 3 dagen 5 dagen 7 dagen 9 dagen 11 dagen 13 dagen 2-3 weken 4-3 weken Opnameduur in categoriën Figuur 2: Verdeling AIS codes per lichaamsregio Figuur 3: Verdeling van de totale opnameduur 40,0% ,0% Percentage 20,0% Aantal ,0% 0,0% Hoofd Nek Buik Armen Extern, overig Gezicht Thorax Wervelkolom Benen 0 1 dag 3 dagen 5 dagen 7 dagen 9 dagen 11 dagen 13 dagen 2-3 weken 4-3 weken Lichaamsregio Opnameduur in categoriën de Injury Severity Score (ISS). De ISS heeft een waarde tussen 1 (minimaal letsel) en 75 (fataal letsel) en correleert met sterfte, morbiditeit en opnameduur. Patiënten met een ISS 16 zijn de zogenoemde multitrauma-patiënten. De AIS codering onderscheidt negen lichaamsregio s: hoofd (schedel en hersenen); aangezicht; hals; thorax; abdomen; wervelkolom; bovenste extremiteiten; onderste extremiteiten; extern en overig. In figuur 2 is de verdeling van de letsels over de negen lichaamsregio s weergegeven. Bijna 20% van alle gecodeerde letsels bevinden zich in de lichaamsregio hoofd. In 2008 en 2009 zijn er in het totaal 1864 traumapatiënten geregistreerd met hoofdletsel(s). De letsels variëren hierbij van schaafwonden tot intracerebrale bloedingen, maar het meest voorkomend is commotio cerebri met een frequentie van 1017 (40,4%). Ook de ernst van de letsels loopt uiteen, waarbij de meeste verwondingen (75%) zeer licht zijn. Van de 1864 patiënten was er in 583 van de gevallen sprake van geïsoleerd hoofdtrauma zonder letsels in de overige lichaamsregio s. Binnen deze groep is het percentage patiënten 40,0% met een ISS 16 overigens niet met enkele uitschieters van patiënten die hoger dan bij de totale groep. Bij patiënten meer dan 2 weken opgenomen zijn geweest. met geïsoleerd hoofdtrauma heeft 10% Dit is niet anders bij de patiënten met (n=60) 30,0% een ISS score van 16 of hoger geïsoleerd hoofdletsel. tegenover 18% (n=334) in de gehele groep van patiënten met hoofdletsel. Dit hogere Percentage percentage in de gehele groep wordt 20,0% verklaard doordat de letsels uit de overige lichaamsregio s additief bijdragen aan de Van de 1864 patiënten zijn er in het totaal 60 patiënten overleden. Van die 60 hadden er 47 (78%) een ISS score van 16 of hoger. Voor de patiënten met een geïsoleerd hoofdletsel is ISS score. 10,0% de mortaliteit 3,3%. In deze groep hadden 12 van de 19 patiënten (63%) een ISS van boven In figuur 3 is de verdeling te zien van het aantal dagen dat de patiënten opgenomen de 15. In de volgende nieuwsbrief zullen we ingaan op AIS lichaamsregio aangezicht. zijn geweest. 0,0% De meeste patiënten met een hoofdletsel worden Hoofd 2 dagen opgenomen, Nek Buik Armen Extern, overig Gezicht Thorax Wervelkolom Benen

6 Fia Pontzen geeft estafettestokje door Het laatste decennium van haar werkende leven bracht Fia Pontzen door in de acute zorg. Daarvoor was ze in diverse opleidings- en managementfuncties actief binnen het hoger beroepsonderwijs. Haar eerste kennismaking met de acute zorg was in Brabant. Samen met de toenmalig traumachirurg van Tilburg, Dik Meeuwis, zette ze Traumacentrum Brabant op de rails. Meeuwis wilde specifiek iemand die Fia Pontzen, samen met traumachirurg Carel Goslings de spin in het web bij TraumaNet AMC, gaat met pensioen. Op 1 mei verruilt ze haar werkkamer voor - je weet het maar nooit met het weer - een hangmatje in de tuin. Stapels boeken liggen al te wachten. niet uit de zorg kwam, omdat dat andere denkbeelden kon opleveren. Het was voor haar een nieuwe wereld, waarin ze al snel haar draai vond. De dynamiek van een managementfunctie gerelateerd aan de acute zorg heeft een heel eigen karakter. Dat spreekt mij aan. Mensen die zich bezighouden met acute zorg vormen een bijzondere groep. Het zijn daadkrachtige (en soms heroïsche) professionals, zowel in het ziekenhuis als erbuiten. Ze heeft zich tussen hen prima thuis gevoeld. In de loop van 2007 werd bekend dat het AMC met ingang van 2008 een zelfstandig traumacentrum zou worden. Fia Pontzen werd aangetrokken om dit proces mede vorm te geven. Een naam was er nog niet, maar die werd - samen met de partners uit onze regio - snel bedacht: TraumaNet AMC. TraumaNet AMC is inmiddels gegroeid naar een netwerk waarin traumazorg aan ongevalslachtoffers is geregeld in het eigen verzorgingsgebied. De minister van VWS heeft TraumaNet AMC aangewezen als coördinator van dit netwerk. Daarnaast geeft TraumaNet AMC uitvoering aan het Convenant inzake Opleiden, Trainen en Oefenen (OTO) bij de binnen de regio betrokken instellingen bij de opvang in opgeschaalde situaties. De betrokkenheid van de traumachirurgen van het AMC binnen TraumaNet AMC is groot. Het werken met drie betrokken en bevlogen traumachirurgen als Carel Goslings, Kees Jan Ponsen en Jan Luitse is voor Fia Pontzen motiverend. Het duale management met Carel Goslings is erg inspirerend. Van hem heb ik geleerd dat structuur een heel snel overleg erg kan bevorderen. "Amsterdammers zijn een bijzonder slag mensen. Ze hebben een leuk gevoel voor humor, maar ze zijn ook een beetje eigenwijs." Het netwerken en het hebben van relaties in bestuurlijke en politieke sfeer, vormden voor mij belangrijke speerpunten om met TraumaNet AMC een succesvolle start te maken. Zowel regionaal, landelijk als internationaal laten we zien wie we zijn en waar we voor staan. De verschillen met Brabant heeft Fia Pontzen gemerkt. Amsterdammers zijn een bijzonder slag mensen. Ze hebben een leuk gevoel voor humor, maar ze zijn ook een beetje eigenwijs. Wat traumachirurgen en verpleegkundigen uit de acute zorgketen betreft is er niet veel verschil. Ze hebben met elkaar gemeen dat als ze iets zeggen, ze het doen. Ze zijn gewend om snel beslissingen te nemen, hebben een hoog improviserend vermogen. Belast ze vooral niet met geneuzel en bureaucratie! Overleg met deze beroepsgroep kost ook niet veel tijd. Logisch, de professionals willen zoveel mogelijk tijd besteden aan de patiënt. Ik probeer het boek van prof. Mathieu Weggeman in gedachte te houden: Leiding geven aan professionals..niet doen. Ze vindt het een verrijking om aan het eind

7 van haar carrière binnen een academische context te werken. Het wetenschappelijk onderzoek, de promovendi, het is interessant om daar vanuit TraumaNet AMC bij betrokken te zijn en te kunnen meedenken. Al met al vind ik het jammer dat ik nu weg ga. Er is veel potentie in het netwerk van TraumaNet AMC. Er kan nog veel gedaan worden, bijvoorbeeld op het gebied van de regionale casuïstiekbesprekingen in de keten, zowel prehospitaal, hospitaal als posthospitaal. Ook kan er nog veel meer kennis met elkaar gedeeld worden. We "Al met al vind ik het jammer dat ik nu weg ga. Er is veel potentie in het netwerk van TraumaNet AMC." hebben een goede knowledge/content communitywebsite, waar zowel kennis als inhoud beschikbaar zijn en waaraan we nog steeds bouwen. We zijn nu bijvoorbeeld bezig met het opzetten van expertiseprofielen, een onderdeel van de site waarop de verschillende professionals uit onze regio kunnen invullen wat hun expertise is. Het enige wat wij doen is de redactie. Het Ministerie van VWS legt steeds meer taken neer bij ziekenhuizen met een traumacentrumfunctie, constateert Fia Pontzen. Maar het is belangrijk dat deze ziekenhuizen zich blijven realiseren dat ze weliswaar regisseur van het netwerk zijn maar niet in hun eentje de lijnen kunnen bepalen en uitzetten. Het gaat om samenwerking en kennisdeling. Dat is ook de kracht van TraumaNet AMC. Haar verwachtingen voor de toekomst van TraumaNet AMC? Het uitbouwen van wat in gang is gezet. TraumaNet AMC heeft een duidelijke positie binnen de regio, maar ook landelijk en internationaal. We zijn goed uit de startblokken gekomen en na de eerste vierhonderd meter geef ik graag het estafettestokje over aan mijn opvolger. Voor zichzelf wil ze graag mooi weer, zodat ze in haar hangmatje in de tuin kan liggen en eindelijk eens al die boeken kan gaan lezen waar ze de afgelopen jaren niet aan toegekomen is. Een plan heeft ze ook nog wel: in september drie weken lang in een appartement in Londen gaan wonen, zodat ze niet hoeft te rennen om alle tentoonstellingen en bezienswaardigheden te zien. En als dat bevalt ga ik hetzelfde doen in Berlijn, Rome, Barcelona en New York. En misschien, omdat iedereen zegt dat ik het werken ga missen, nog hier en daar een klus. Het is wel duidelijk: geraniums zijn niet de lievelingsbloemen van Fia Pontzen. TraumaNet AMC opent digitale oefenbank De website van TraumaNet AMC ( bevat sinds kort een oefenbank: partners uit het netwerk kunnen hierin oefeningen opslaan en raadplegen. Zo hoeft niet iedereen steeds opnieuw het wiel uit te vinden, zegt Ronald Houwing, hoofd van de Spoedeisende Hulp van het BovenIJ ziekenhuis. De oefenbank is beschikbaar voor partners van TraumaNet AMC en is voorlopig alleen te bereiken via het besloten gedeelte van de site. Zelf heeft Houwing een oefening met tbc-slachtoffers opgeslagen. Maar je kunt ook denken aan trainingen met brandwondenslachtoffers en zogenoemde CBNR-slachtoffers, mensen die betrokken waren bij een chemische, biologische of nucleaire ramp. Wie een oefening raadpleegt, ziet onder andere hoe er te werk gegaan is en wat er uit de oefening is gekomen. Ook bevat de oefenbank patiëntencasus. Eventueel kun je de contactpersoon bellen als je meer informatie nodig hebt. Wat Houwing betreft, krijgen alle oefeningen in de keten van TraumaNet AMC een plaatsje in de digitale bank. Dus ook ambulanceoefeningen en trainingen van de GHOR. Het is veel werk om een oefening te organiseren en patiëntencasus op te stellen. Als je alleen op de site hoeft te kijken of iemand voor jou hetzelfde al eens heeft gedaan, kan dat een hoop werk schelen in de voorbereiding. De oproep is duidelijk: heeft u een oefening gedaan? Zet m online!

8 TraumaNet AMC op Haïti Het werkgebied van TraumaNet AMC werd begin dit jaar flink opgerekt: op 31 januari vertrokken twee chirurgische teams van het AMC en MC Zuiderzee in Lelystad naar Haïti om getroffenen van de aardbeving de helpende hand te bieden. We kregen van de Nederlandse een meerwaarde van het netwerk. Alleen wonden behandeld. Nogal wat slachtoffers het begin heb ik me enorm thuis gevoeld ontwikkelingsorganisatie Cordaid het anesthesisten bleken een schaars goed. hadden alleen kort na de beving medische in het team. Wat mij betreft was juist verzoek om ter plekke te gaan kijken of Twee complete chirurgische teams, verzorging gekregen, veelal in de vorm het feit dat mensen uit verschillende er medische teams nodig waren, vertelt een van het AMC en een van MC van gips of amputaties. Wat dan opvalt, ziekenhuizen met elkaar op stap waren AMC-traumachirurg Kees Jan Ponsen. Zuiderzee in Lelystad, aangevuld met een is dat soms zelfs open breuken spontaan een waardevolle aanvulling. Collega Vincent de Jong heeft daarop anesthesioloog van het UMC Utrecht, genezen, zonder operatie. We hebben heel het vliegtuig gepakt en een inventarisatie togen eind januari naar Haïti. Ook alle wat ervaringen opgedaan. Via de website van TraumaNet AMC gemaakt. Medische hulp was zeer benodigde materialen gingen mee in het De samenwerking ter plekke ging konden thuisblijvers de belevenissen van welkom, constateerde de chirurg in vliegtuig. In Haïti konden de teams aan uitstekend, zegt Bregje Cornellise het team volgen aan de hand van een opleiding. Ponsen: Toen ben ik gaan de slag in een voormalig, leegstaand die namens MC Zuiderzee mee was weblog dat werd bijgehouden. Het AMC rondbellen in de regio van TraumaNet ziekenhuis. Binnen de kortste keren als tropenarts in opleiding. Ik was en MC Zuiderzee werden na twee weken AMC om teams samen te stellen. De hadden we daar een nieuwe kliniek verbaasd hoe gemakkelijk iedereen zich opgevolgd door Nederlandse collega s. reacties waren positief, daar waar mogelijk met twee OK s uit de grond gestampt, aanpaste aan de toch volledige andere In totaal hebben vier Nederlandse teams wilde men mensen beschikbaar stellen. vertelt Vincent de Jong. We hebben veel werkomstandigheden dan we in Nederland hulp verleend in Haïti. Door die korte lijnen krijg je snel veel operaties verricht van voornamelijk open gewend zijn. Je moest volop improviseren, voor elkaar, heb ik gemerkt, dat is echt breuken. Ook hebben we veel oudere maar dat werkte heel inspirerend. Vanaf

9 Extra stimulans voor Opleiden, Trainen en Oefenen Activiteiten in het kader van Opleiden, Trainen en Oefenen OTO mogen sinds eind 2008 rekenen op een flinke financiële impuls. Het ministerie van Volksgezondheid stelt jaarlijks tien miljoen euro beschikbaar aan de elf Nederlandse traumacentra voor het verbeteren van de voorbereiding op rampen en crises. Ziekenhuizen, ambulanceposten, huisartsen, GGD s alle instellingen in de regio van TraumaNet AMC die zich bezighouden met rampenopvang kunnen aanspraak maken op een bijdrage uit de zogenaamde OTO-stimuleringsgelden. Het potje werd gevuld in het kader van het Convenant OTO dat eind 2008 werd gesloten door een groot aantal betrokkenen bij medische rampenhulpverlening. Het bedrag van tien miljoen euro per jaar wordt gelijk verdeeld over de elf traumacentra in Nederland. Partners uit de regio van TraumaNet AMC kunnen via de website ( een aanvraag indienen voor een bijdrage uit het fonds. Het geld kan gebruikt worden voor het voorbereiden, faciliteren en organiseren van OTO-activiteiten en het voorbereiden op rampen conform Leidraad Maatramp (zie de website van het Ministerie van Binnenlandse Zaken voor meer informatie). Ook kunnen traumacentra het geld gebruiken voor coördinatie en planvorming. Tot slot kan de invoering van een landelijke ondersteuningsstructuur uit het fonds gefinancierd worden. TraumaNet AMC beoordeelt de aanvragen. Het geld mag niet gaan naar het financieren van reguliere zorg, bijvoorbeeld naar personeel dat het werk van collega s opvangt die meedoen aan een oefening. Ook mag het geld niet gaan naar compensatie van productieverlies. De coördinatie van OTO-activiteiten is in handen van TraumaNet AMC. Behalve de voorbereiding neemt het netwerk de afstemming met betrokken collega s in de regio voor zijn rekening, zoals GHORdirecties, ziekenhuizen, ambulanceinstellingen, GGD s, huisartsenposten en GGZ-instellingen. TraumaNet AMC legt verantwoording af aan het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ), dat Wie is Mariska Klooster? In deze rubriek stellen medewerkers van TraumaNet AMC zich voor. Na mijn studie Algemene Gezondheidswetenschappen aan de VU ben ik aan de slag gegaan bij TraumaNet AMC als datamanager traumaregistratie; ik ga naar de ziekenhuizen om gegevens van traumapatiënten te verzamelen. Daarnaast ondersteun ik mijn collega Fieke Oostvogel bij de rapportage, controles en het uitvoeren van steekproeven. Dit alles met als doel om de kwaliteit van de registratie te waarborgen. Het is interessant om naast het verzamelen van de gegevens ook bij deze werkzaamheden betrokken te zijn, daardoor krijg ik meer inzicht in het verbeteren van de kwaliteit van de registratie. Van vier partnerziekenhuizen uit het netwerk doe ik de registratie. Eens in de twee weken eindverantwoordelijk is voor de besteden van OTO-stimuleringsgelden en waarin alle betrokken zorginstellingen uit de regio vertegenwoordigd zijn. ga ik naar deze ziekenhuizen en dan zit ik op de SEH te werken. Zo heb ik al aardig wat mensen uit het netwerk leren kennen. Behalve met de traumaregistratie houd ik me bezig met de nieuwsbrief, het organiseren van congressen en de brochure die we gaan uitbrengen. Verder zorg ik ervoor dat onze website up to date is. Ik ben dus bij heel veel dingen betrokken, wat mijn werk erg afwisselend maakt.

10 CBRN-ramp moet hoog op agenda komen Op donderdag 18 maart vond in de sfeervolle locatie De Fabrique in Utrecht het symposium Gevaarlijke stoffen: een rampscenario! plaats. De ondertitel van het symposium Goede voorbereiding opvang besmette rampslachtoffers op de Spoedeisende Hulp: een must heeft voor de ruim driehonderd bezoekers van het symposium nu echt inhoud gekregen. CBRN-rampen moeten hoog op de agenda komen. Daar was iedereen aan het eind van de dag wel van overtuigd. In de bijdragen van de verschillende sprekers werd duidelijk dat de SEH van ziekenhuizen zich moeten voorbereiden op de opvang van besmette slachtoffers van een CBRN-ramp. Brandweer en Defensie ontsmetten slachtoffers op de plaats incident, echter zij hebben niet de middelen, tijd en capaciteit om dit op een grondige manier te doen. Do the most for the most. Wij richten ons op veiligheid van hulpverleners en slachtoffers, daarna op een snelle redding en een snelle ontsmetting. Verder dan zo n twintig slachtoffers komen we niet en dan hebben we het niet eens over besmette slachtoffers die op eigen gelegenheid een ziekenhuis hebben weten te bereiken. Die zijn zeker niet gedecontamineerd. Een aantal ziekenhuizen in Nederland is al bezig zich voor te bereiden op de opvang van CBRN-slachtoffers. Het Sint Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg heeft, binnen de mogelijkheden die er zijn, een eigen decounit ingericht in de ambulancegarage van het ziekenhuis, maar bij een kleinschalige oefening in de winter bleek dat de locatie en de materialen nog verre van ideaal zijn. Leer van resultaten en oefen om te leren en je bewust te worden van de mogelijkheden en onmogelijkheden. Ziekenhuis Oost-Limburg, dat een deco-unit in hun eigen ziekenhuis heeft laten bouwen, heeft het goed voor elkaar. Op inspirerende wijze kon de zaal leren van de ervaringen met de opzet en het gebruik van de deco-unit van onze zuiderburen uit Vlaanderen. En economisch haalbaar, door de deco-unit ook voor andere toepassingen te gebruiken. Een schoolvoorbeeld, volgens de dagvoorzitter, waar we allemaal eens op bezoek moeten gaan. Is Nederland klaar voor de opvang van slachtoffers van een CBRN-ramp? Nee, lieten vele deelnemers na afloop van het symposium weten, maar het symposium heeft heel wat losgemaakt. Of zoals een deelnemer zei: Ik vond het eigenlijk schokkend dat ik zo weinig van deze problematiek wist. Ik realiseer me dat ik aan de slag moet. Ik heb vandaag genoeg gehoord waardoor ik geïnspireerd ben en zie al zoveel mogelijkheden waarmee ik morgen kan beginnen. Het symposium is georganiseerd door Traumacentrum Brabant, TraumaNet AMC en Erasmus MC en was een follow up op het ZonMW project dat zij in het kader van CBRN gezamenlijk hebben uitgevoerd. Het project heeft geresulteerd in de Leidraad CBRN, die bestaat uit de Handreiking CBRN, OTO-plan voor CBRN en Oefenmethodiek voor CBRN.

11 Colofon Editie 3, mei Traumapost is een uitgave van TraumaNet AMC en bevat nieuws en informatie over de partners die deelnemen in dit netwerk. Coverfotografie: Nienke Elenbaas. Redactie: Fija Nijenhuis. Zie ook Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van TraumaNet AMC.