ARCHETYPEN IN HET SOCIAAL DOMEIN

Transcriptie

1 ARCHETYPEN IN HET SOCIAAL DOMEIN Dominante inrichtingsmodellen in relatie tot het programma van eisen VISD is een programma van de VNG dat wordt uitgevoerd in samenwerking met KING

2 Opgesteld door KING Datum 23 juni 2014 Versie

3 Inhoud 1 Inleiding en aanleiding Inleiding Opgave voor gemeenten: één gezin, één plan, één regisseur Doorontwikkeling VISD / PvE & Aard van dit document Nut en noodzaak van archetypes Een paar voorbeelden 8 2 Archetypen Hoe worden archetypen uitgewerkt? Welk type ben ik? 13 3 Programma van Eisen (PvE) De plaat Prioritaire thema s binnen de archetypen Overige aspecten 18 4 Archetype 1 Transitie-proof Het archetype PvE-plaat 21 5 Archetype 2 Totaal integraal Het archetype PvE-plaat Prioritaire thema s 28 6 Archetype 3 Geclusterd integraal Het archetype PvE-plaat Prioritaire thema s 35 7 Archetype 4 Integraal in 2e instantie Het archetype PvE-plaat Prioritaire thema s 41 8 Archetype 5 Geclusterde integraliteit elders Het archetype PvE-plaat Prioritaire thema s 47 9 Bronnen 51 3

4 1 Inleiding en aanleiding 1.1 Inleiding Gemeenten worden in 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg voor langdurig zieken en ouderen in de eigen gemeente. Een deel van deze taken in het Sociaal Domein hebben de gemeenten ook nu al, een deel nemen gemeenten over van rijk en/of provincie. De manier waarop gemeenten vorm en inhoud gaan geven aan hun dienstverlening in het sociaal domein, welke visie zij er op na houden en welke ambities worden nagestreefd, wordt in hoge mate lokaal bepaald. Iedere gemeente zal het sociaal domein willen inrichten en vormgeven naar eigen inzicht en opvatting. Ambities kunnen immers op vele manieren praktisch vorm worden gegeven. Lokale voorkeuren zullen leiden tot variatie in beleid en daarmee tot uitvoeringsverschillen tussen gemeenten. Dat is een logisch gevolg van het decentraal beleggen van taken bij autonome gemeenten. Ondanks de verschillen tussen gemeenten tekenen zich in de praktijk in grote lijnen ook overeenkomsten af. Beleidsopties zijn niet oneindig en wettelijke kaders zijn voor iedere gemeente gelijk. Binnen die kaders zijn een aantal hoofdlijnen te ontdekken voor wat betreft de manier waarop gemeenten vorm en inhoud geven aan de uitvoering van nieuwe en bestaande taken. Aan die hoofdlijnen zijn ook voor wat betreft de informatievoorziening een aantal inrichtingsmodellen te koppelen. In dit document beschrijft KING/VNG een vijftal archetypen van die informatievoorziening binnen het Sociaal Domein. Want variatie in de uitvoering en vormgeving van de dienstverlening aan de burger betekent ook variatie in de opzet en inrichting van de informatievoorziening die nodig is om zowel de burger te bedienen als de professional te faciliteren. Aan de vormgeving van de informatievoorziening liggen beleidsinhoudelijke keuzes ten grondslag. In dit document worden die keuzes gekoppeld aan een vijftal dominante modellen of archetypen van informatievoorziening. Hoewel er in de praktijk vele variaties en mengvormen zijn, beschrijven deze archetypen grosso modo inrichtingsmodellen zoals die zich nu bij gemeenten manifesteren. Geen enkel archetype zal één op één op een gemeente passen. Het doel van deze archetypen is dan ook niet om gemeenten te ordenen of om modellen voor te schrijven. 4

5 1.2 Opgave voor gemeenten: één gezin, één plan, één regisseur De leidende gedachte achter de decentralisaties is dat gemeenten als meest nabije overheidslaag het beste in staat zijn om de burger integraal te bedienen. Integraal betekent hier dat er niet vanuit de afzonderlijke kolommen (of domeinen, sectoren) gewerkt wordt maar dat de samenhang tussen verschillende vraagstukken en levensdomeinen het vertrekpunt is van de dienstverlening. In het regeerakkoord van het kabinet Rutte II staat het als volgt verwoord: Eén gezin, één plan, één regisseur is het uitgangspunt bij de decentralisaties in het sociale domein: bij de wet werken naar vermogen, de algemene wet bijzondere ziektekosten, de wet maatschappelijke ondersteuning en de jeugdhulpverlening. Dit vergt ook één budget en één verantwoordelijke van overheidszijde. Er komt een einde aan de praktijk waarbij vele hulpverleners langs elkaar heen werken bij de ondersteuning van één gezin. Gemeentes zullen dit adagium - één - praktisch vorm en inhoud moeten geven. Daarbij komen een groot aantal vraagstukken aan de orde: - Hoe organiseer ik één toegang voor de burger, - Hoe kom ik tot één plan en voor wie is dat plan eigenlijk? - Werken we met één regisseur die alles zelf doet of met één regisseur per domein - Als er sprake is van één budget hoe verdeel en verantwoord ik dat dan? - Moet er één verantwoordelijke aan overheidszijde komen of kan dat ook anders? - Betekent integraal werken dat er op één manier moet worden gewerkt, - Hoe kan ik dan maatwerk leveren. Het werken vanuit integraliteit is een enorme opgave. In de praktijk zijn gezinnen en huishoudens immers in geen enkel geval gelijk aan elkaar. De kunst, en grote opgave is om te komen tot: 1. de beste oplossing voor het huishouden 2. tegen de laagste maatschappelijke kosten 3. met inachtneming de houdbaarheid van het stelsel van regelingen in het sociaal domein. 5

6 De vraag is hoe je dat moet organiseren. De informatievoorziening binnen het Sociaal Domein is daarbij van cruciaal belang. Een suboptimale informatievoorziening brengt de integraliteitsgedachte in het nauw en brengt grote en levensechte risico s met zich mee. 1.3 Doorontwikkeling VISD / PvE & Aard van dit document Dit document is opgesteld als leidraad voor gemeenten bij het inpassen van de aan hen toebedeelde taken en het inrichten van een daarop aansluitende informatievoorziening. In het rapport Verkenning Informatievoorziening Sociaal Domein is uitgebreid beschreven wat er nodig is en komt kijken bij dat inrichten van een gedegen informatievoorziening. Deze beschrijving van archetypen sluit aan op de conclusies en aanbevelingen uit genoemd VISD-rapport en is onderdeel van de doorontwikkeling van het Programma van Eisen dat met het VISD traject wordt beoogd Het doel van dit document is om een ordening aan te brengen in de vele mogelijkheden die er zijn om de informatievoorziening in te richten. Het wil handvatten bieden door keuzes en gevolgen van die keuzes voor ondermeer de informatievoorziening inzichtelijk te maken. Daarom ook zijn de types scherp neergezet en kan dit document gezien worden als een handreiking voor gemeenten die nog worstelen met de vraag welke kant het op moet. Vanuit de wetenschap dat iedere gemeente uniek is wordt hier toch de aanname gedaan dat iedere afzonderlijke gemeente zich kwalificeert voor één bepaald archetype. Theoretisch zouden er natuurlijk evenveel varianten kunnen ontstaan als er gemeenten zijn, maar dit is niet waarschijnlijk. Het ligt meer voor de hand- en hier wordt ook in diverse brieven aan gerefereerd 1 - dat er zich een aantal modellen zullen uitkristalliseren. Aan de hand van dit document en aan de hand van de checklist PvE (bijlage: excelsheet) kan een gemeente beoordelen of, in hetgeen ten aanzien van de drie decentralisaties nodig is, al is voorzien en in welke volgorde (prioritering) eventuele resterende opgaven het best kunnen worden opgepakt Nut en noodzaak van archetypes Met behulp van de archetypen onderkennen we een aantal dominante modellen, waarin de wijze waarop gemeenten vorm kunnen geven aan de gevraagde integraliteit ( het principe één ). In deze behoefte wordt voorzien door de volgende bouwstenen : 1. De archetypen verschaffen inzicht waar in het proces informatie beschikbaar moet zijn en voor wie die informatie beschikbaar moet zijn. Werkprocessen worden dus inzichtelijk gemaakt. 2. Daarmee leggen we tevens bloot welke privacy issues dat oplevert. 1 Zo ook in de Brief van Minister Plasterk aan de Tweede Kamer van 10 februari 2014 over het gesprek met CBP over gegevensdeling en privacy in het kader van de decentralisaties 6

7 3. Deze modellen en de daarbij achterliggende keuzes zijn bepalend voor de mate waarin het ICT landschap "omgevormd" moet worden om de nieuwe taken vanuit de decentralisaties adequaat te ondersteunen. 4. Aan de hand van deze modellen kan het College Bescherming Persoonsgegevens een Privacy Impact Assessment (PIA) uitvoeren op privacy issues die blootgelegd worden in deze modellen Er een zekere behoefte is aan standaardisatie. Dit klinkt wellicht paradoxaal, echter toewerken naar één huishouden, één plan, één regisseur, naar integraliteit dus, vereist dat er meer gegevens uitgewisseld moeten en gaan worden. Wanneer gegevens voortdurend geconverteerd moeten worden of wanneer systemen niet of niet goed met elkaar praten wordt het uitwisselen van gegevens complexer en duurder. Er is dus behoefte aan gegevensstandaardisatie en gegevensknooppunten en wellicht, voor sommige functies, ook aan gestandaardiseerde infrastructurele voorzieningen. De punten 1 t/m 3 kunnen als checklist voor gemeenten worden gezien. Het vierde punt is van belang vanwege de benodigde bescherming van persoonsgegevens. Het laatste ziet op het aandragen van en / of ontwikkelen van producten en standaarden ten behoeve van uniformiteit (en uitwisselbaarheid) en het gezamenlijk (als meerdere gemeenten) kunnen dragen van (o.a. ontwikkel- en beheer)lasten. Daar waar vast gesteld wordt dat functionaliteiten in meerdere archetypen gewenst zijn, kan worden aangenomen dat het ontwikkelen van een standaard nodig zal zijn. Van de archetypen kan breder gebruik worden gemaakt. Er dienen dan vertaalslagen vanuit de archetypen ten behoeve van de andere doeleinden gemaakt te worden. Zo zouden ze onder andere gebruikt kunnen worden voor: - het ontwikkelen van risicoanalyses, - het herijken van gemeente brede dienstverleningsconcepten (hoe verhoudt de gemeente brede dienstverlening zich tot de dienstverlening in het sociale domein), - het bepalen van veranderstrategieën, het maken van een evaluatie / toetsingskader ten aanzien van het functioneren van het nieuwe sociale domein, - het faciliteren en / of ontwikkelen van leerprocessen. 2 Het is ondoenlijk, en kostbaar, om 403 Privacy Impact Assessments (verder: PIA) te doen. Het is wel doenbaar om vijf PIA s te doen. Het voordeel hiervan is dat het een verantwoordingsdoel richting de landelijke politiek dient en gelijktijdig gemeenten duidelijkheid geeft over de juridische houdbaarheid van hun werkwijze 7

8 1.5 een paar voorbeelden Gemeenten geven vorm aan de drie decentralisaties op een wijze passend bij hun lokale situatie, kenmerken van hun bewoners en hun visie op dienstverlening. Een paar fictieve maar denkbare voorbeelden: Gemeente A: Fysieke toegang tot het sociaal domein voor al haar inwoners bij een buurtteam Inzet op het realiseren van een digitale overheid in Gemeente B: Behoud van huidige toegangen; de Wmo-loketten, de gecertificeerde instellingen jeugdzorg en het werkplein gewoon laten voortbestaan. Alleen voor multi-probleem huishoudens bestaat een integraal team Gemeente C: Continuïteit van ondersteuning staat voorop. Proactief bezig om de per 1 januari 2015 benodigde ondersteuning in te kopen Alle drie de gemeenten hebben een andere focus, maar allen hebben de behoefte aan beantwoording van de vraag of ze compleet en toekomstbestendig aan het in richten zijn. Om te checken of ze compleet zijn om te weten of ze in ieder geval het minimaal noodzakelijk hebben ingeregeld. Wanneer er nog zaken moeten worden geregeld, wat heeft dan prioriteit? Ook zien zij de noodzaak van eenheid. In alle drie de gemeenten zal beleids-, stuur- en financiële informatie tussen leefdomeinen uitgewisseld en verzameld worden. Dan is het handig om dezelfde lijnen te trekken en dezelfde taal te gebruiken.. 8

9 2 Archetypen Een archetype is een model, een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid. Een model past nooit helemaal. En er zijn altijd variaties binnen een model. Modellen zijn niet normatief: het ene model is niet beter of slechter dan het andere. Dit document beschrijft een vijftal archetypen. In werkelijkheid zullen er per gemeente vele verschillende variaties en nuances van deze archetypen zijn. Mogelijk is zelfs dat er gemeenten zijn die zich in geen enkele van de vijf archetypen herkennen. Omwille van de bruikbaarheid is gekozen voor een duidelijk onderscheid tussen de typen. Ieder type heeft een aantal bepalende element(en) en/of een gemene deler. Verder in het document worden er een aantal voorbeelden genoemd van die gemene deler en van bepalende elementen. De basis van de archetypen is pragmatisch: in grote lijnen zijn ze in de praktijk waarneembaar. De invalshoek die gekozen is, is die van het huishouden met de (tijdelijke) ondersteuningsvraag. 9

10 De 5 archetypes Welke archetypes onderscheiden we? De benaming van de archetypen verraadt al enigszins de achterliggende keuze die gemaakt wordt bij het integreren van nieuwe (en bestaande) taken in de gemeentelijke organisatie en de daarbij behorende werkwijze: - Archetype 1 Transitie-proof - Archetype 2 Totaal integraal - Archetype 3 Geclusterd integraal - Archetype 4 Integraal in 2 e instantie - Archetype 5 Geclusterde integraliteit elders In onderstaande tabel worden de typen kernachtig toegelicht in drie kolommen: - in de eerste kolom het doel van archetype, - in de tweede kolom staat beschreven wat het archetype grofweg inhoudt, en - in de derde kolom staat waarom je, wellicht tijdelijk, voor dit archetype kiest. Type Doel Wat Waarom Archetype 1: Transitieproof - borgen van continuïteit - de kolommen blijven naast - geen financiële zekerheid van (tijdelijke) elkaar bestaan - onvoldoende kennis over ondersteuning op huidig - de ambitie 1 gezin, 1 plan, 1 nieuwe doelgroepen kwaliteitsniveau, en - minimaliseren van nietfinanciële regisseur wordt voorlopig niet ingevuld - kaders nog niet duidelijk genoeg uitvoeringsrisico s - keuze om even te wachten tot meer duidelijkheid ontstaat Archetype 2: Totaal - bieden van de beste - vanaf het eerste contact - omdat je overtuigt bent dat je Integraal oplossing voor het gezin integrale beoordeling met vroegtijdige signalering en tegen de laagste - vroegtijdig (preventief) maatschappelijke kosten grote preventieve en vroeg ingrijpen erger kunt - met inachtneming de signalerende werking voorkomen houdbaarheid van het (erger voorkomen) - omdat je overtuigt bent dat stelsel van regelingen in het - eerder terug naar de 0 e lijn ieder huishouden uniek is en sociaal domein (eigen kracht) niet te `kolomiseren` en /of te - 1 toegang tot het totale categoriseren is sociale domein creëren (kan middels wijkteams, maar ook op centraal of ander niveau) Archetype 3: Geclusterd - de beste oplossing voor - geclusterde toegang, bijv. 1 - de (tijdelijke) ondersteunings- integraal het gezin voor zorg en jeugdzorg en 1 behoefte van huishoudens - tegen de laagste voor financiële- en blijkt zich vooral binnen een maatschappelijke kosten inkomensondersteuning bepaald cluster te bevinden. - met inachtneming de (incl. SDV en minima) - de werkwijze, behoefte aan houdbaarheid van het - NB er zijn vele vormen van (tijdelijke) ondersteuning, stelsel van regelingen in het clustering mogelijk! wordt specifiek geacht voor sociaal domein een bepaald cluster. 10

11 Type Doel Wat Waarom Archetype 4: Integraal in 2 e instantie - de beste oplossing voor het gezin - tegen de laagste maatschappelijke kosten - met inachtneming de de toegang (1 e instantie) blijft per kolom, daar wordt naar de (tijdelijke) ondersteunings-vraag gekeken, het gros van de burgers met een (tijdelijke) ondersteuningsvraag komt met een enkel- en / of eenvoudig vraag, of is grotendeels houdbaarheid van het wanneer in de kolom blijkt zelfredzaam, stelsel van regelingen in het sociaal domein dat er veel meer aan de hand is wordt een gezin / huishouden doorgezonden naar een integraal team (2 e het loont, financieel, om middels standaardisatie een efficiency slag (standaardisatie in 1 e instantie) te maken instantie) er wordt vanuit gegaan dat het gezin / de burger zelf en / of de betrokken specialisten de benodigde input (informatie) over een gezin aanlevert. Archetype 5: Geclusterde integraliteit elders - de beste oplossing voor het gezin - tegen de laagste maatschappelijke kosten geclusterde toegang, bijv. 1 voor zorg, 1 voor jeugdzorg en 1 voor financiële- en inkomensondersteuning de (tijdelijke) ondersteuningsbehoefte van huishoudens blijkt zich vooral binnen een bepaald - in ogenschouw houdend de houdbaarheid van je sociale stelsel kenmerkend is dat de toegang bij een derde partij is ondergebracht: bijv. zorg bij de zorgverzekeraar, en bijv. jeugdzorg bij een regionale eenheid. Buiten de deur! cluster te bevinden. de werkwijze, behoefte aan ondersteuning, wordt specifiek geacht voor een cluster daarnaast wordt in dit type de integraliteit het grootst geacht wanneer de taak, omwille van elders de te bieden integraliteit op zorg, elders wordt ondergebracht Zeer denkbaar en voorstelbaar is dat gemeenten van het ene archetype naar het andere archetype groeien. Sommige gemeenten zullen de tijd willen nemen om een integrale werkwijze te implementeren en zorgen er per 1 januari 2015 voor dat zij hun wettelijke taken kunnen uitvoeren, dus transitieproof zijn. Het tempo waarin een gemeente zijn ambities wil bewerkstelligen is dan mede bepalend voor de wijze waarop een gemeente zichzelf kwalificeert op een archetype. Is de ambitie op langere termijn leidend of de situatie per 1 januari De archetypen zijn voor beide keuzes te gebruiken. 11

12 NB Het archetype Transitie-proof vertegenwoordigt in de praktijk meestal een tijdelijk type. Dat is aan de doelstelling ook te zien. De andere vier typen zijn meer permanent. Dat wil zeggen volgens de huidige verwachting kwalitatief en financieel houdbaar. Welke type het beste bij de lokale situatie past, hangt af van o.a. de bevolkingsopbouw, de politieke kleur van de gemeente, de financiële situatie etc. Naast de typen geclusterde integraliteit elders zouden de archetypen Totaal integraal en Integraal in 2 e instantie ook denkbaar zijn als archetypen Totaal integraal elders en Integraal in 2 e instantie elders. In deze indeling zijn Totaal integraal elders en Integraal in 2 e instantie elders echter bewust niet als losse types beschreven, maar als varianten binnen de bekende archetypen. Dit omdat de varianten Totaal integraal elders en Integraal in 2 e instantie elders niet dusdanig verschillen dat er sprake is van een substantiële impact op de inrichting, de werkprocessen en de benodigde ICT voorzieningen van de archetypen Totaal integraal en Integraal in 2 e instantie. Daarom is een separate archetypering van deze variaties niet noodzakelijk. 2.1 Hoe worden archetypen uitgewerkt? Per archetype wordt in dit document (vanaf hoofdstuk 4) het volgende beschreven: - Een toelichting op het model. Hierin staat verwoord hoe het model werkt, welk(e) doel(en) het model dient en worden de specifieke karakteristieken van het model benoemd. - Betekenis voor de informatievoorziening. die betekenis wordt beschreven aan de hand van het PvE. Het PvE wordt op hoofdlijnen voor het betreffende archetype ingevuld. Als bijlage bij dit document is een excelsheet gevoegd waarin exact per 12

13 functionaliteit van het PvE wordt uitgewerkt wat met welke prioriteit dient te worden ingeregeld. - De prioritering en invulling van het type aan de hand van twee onderdelen: o De prioritaire thema s Signalering & melding Registratie en Zaakgericht werken Informatieveiligheid Sturing & bekostiging o Overige aspecten 2.2 Welk type ben ik? Het doorlopen van onderstaand schema geeft mogelijk een eerste indicatie welk type van toepassing is. Aan de hand van aanvullende informatie en een aantal vragen kan achterhaald worden of deze eerste indeling klopt en welke variatie(s) de gemeente heeft aangebracht op het type. Het KING/VNG Ondersteuningsprogramma kan hierbij behulpzaam zijn. (LINK OPNEMEN NAAR WEBSITE?) Het schema kan door een gemeente op twee manieren worden geïnterpreteerd: 1. Stip op de horizon: Waar wil de gemeente uiteindelijk (1 januari 2020) staan? Wat zijn je uiteindelijke ambities? 2. De nabije toekomst: Wat moet gereed zijn op 1 januari 2015? 13

14 Onderstaand de vragenboom: 14

15 3 Programma van Eisen (PvE) 3.1 De plaat Onderstaande plaat biedt een schematisch overzicht van alle applicaties die nodig kunnen zijn om de decentralisaties vanuit informatiekundig perspectief te faciliteren. Per archetype kunnen daarin uiteenlopende keuzes worden gemaakt. In de plaat zijn de applicaties geordend naar gebruiker, te weten: - de burger - de gemeente, en - de ketenpartners Ook zijn de applicaties geordend naar bedrijfsfuncties, zoals klantcontact, financiële afhandeling, etc. De applicaties voor de gemeente zijn onderverdeeld in specifieke en generieke applicaties. De specifieke applicaties zijn specifiek voor het sociale domein. De generieke applicaties worden breder of gemeente breed gebruikt en dienen naast het sociale domein ook andere domeinen. Functionaliteit voor de burger Specifieke functionaliteit voor de gemeente Functionaliteit voor de ketenpartners Klantcontact en intake Klantcontact en intake Specifieke ondersteuning Specifieke ondersteuning Tonen gemeentelijke producten en diensten Tonen en bijwerken lopende zaken en mijn gegevens Inzage in klantgegevens Beheren klantcontacten Ondersteunen intake en lopende zaken Behoeftenbepaling Planvorming Regievoering Beheren werkvoorraad Beheren zaken Ondersteunen inhoudelijke afhandeling Bijwerken status van levering product of dienst Maken afspraken Ondersteunen ontvangen en beoordelen van signalen Opstellen plan Aanvragen producten en diensten Melden Tonen integraal klantbeeld Bieden triage- en diagnoseinstrumenten Beheren groepstraject Uitzetten en monitoren opdrachten Stimulering zelfredzaamheid Verantwoording Verantwoording Matchen vraag en aanbod Tonen sociale kaart Bieden horizontale en verticale verantwoording Bieden van managementinformatie Bieden statistische informatie Ondersteunen inhoudelijke afhandeling Leveren van verantwoordingsinformatie Leveren van statistische informatie Ondersteunen zelfdiagnose Inkoop en contractbeheer Financiële afhandeling Financiële afhandeling Ondersteunen burgerparticipatie Tonen content wijkteam Ondersteunen inkoop Beheren van contracten en SLA s Beheren voorraad producten en diensten Afhandelen en beheren declaraties en facturen Ondersteunen budgetbewaking Declareren geleverde diensten Inzage in afhandeling Inzage afhandeling declaraties declaraties Generieke functionaliteit voor de gemeente Opslaan en ontsluiten basis- en kerngegevens Opslaan en ontsluiten zaakgegevens en documenten Distribueren en synchroniseren gegevens en signalen Koppelen met externe voorzieningen en systemen Beheren identiteiten en autorisaties Ondersteunen digitaal samenwerken Opslaan en ontsluiten content Ontsluiten open en closed data Opslaan en ontsluiten terugmeldingen Genereren documenten Opslaan en ontsluiten van afspraken 15

16 Per archetype wordt op hoofdlijnen aangegeven welke functionaliteiten van belang zijn. In de bijlage bij dit document (Excel sheet) staat per functionaliteit verder beschreven waarom en in hoeverre deze van belang is en hoe zaken worden geprioriteerd. Prioritering De prioritering welke in dit document en de Excel sheet wordt gehanteerd is een indeling in vijf lagen: Prioriteit Toelichting 0 Geldend voor ieder archetype In elk archetype altijd per direct noodzakelijk. Indien het niet structureel is in te regelen per , dan is een work around noodzakelijk. 1 Zeer belangrijk in het archetype. Noodzakelijk/ zeer gewenst om per ingeregeld te hebben. 2 Geldend binnen specifiek archetype Belangrijk. Past binnen de doestelling van het archetype. Dient maximaal 1 jaar na de datum van de decentralisaties operationeel te zijn. 3 Past binnen de doelstelling van het archetype. Is ter toetsing, verfijning of verbetering van het archetype. Dient maximaal 2 jaar na datum van de decentralisaties operationeel te zijn. 4 Goed om te hebben, past binnen doelstelling archetype, maar kan ook over X aantal jaar 5 Hooguit aardig om te hebben. Dient geen direct doel binnen het archetype. Er zou in sommige gevallen ook kunnen staan niet van toepassing In dit document wordt in hoofdlijnen aangeven wat van belang is. Zo wordt er, in de plaat zelf, visueel gemaakt wat er ingeregeld dient te worden en met welke prioriteit dit gedaan dient te worden. Deze prioritering wordt aangebracht op basis van de karakteristieken en het doel van het archetype. NB prioriteit 5 wordt in dit document niet uitgewerkt. 3.2 Prioritaire thema s binnen de archetypen Uit analyse blijkt dat onderstaande thema s nog veel vragen oproepen bij gemeenten. De thema s zijn belangrijk vanuit het gezichtspunt van meerdere gebruikers, bedrijfsfunctie en applicaties van het PvE Signalering en melding Van verschillende kanten worden in de praktijk signalen afgegeven die leiden tot meldingen over burgers en gezinnen. Deze komen bijvoorbeeld van buren, familieleden, scholen en sportclubs. Ook van professionals werkzaam zijn bij publieke (ook vanuit de gemeente zelf) maar ook private partijen. Maar waar moeten deze partijen met hun meldingen over een burger of gezin zijn? Iedere gemeente zal dat proces moeten herzien en herinrichten. Daarbij dienen de volgende vragen beantwoord te worden: 16

17 - Op welke wijze wil de gemeente meldingen ontvangen? - Waar worden de meldingen ingenomen en geregistreerd? - Wanneer en op welke wijze en door wie worden meldingen opgevolgd? - Welke actoren (binnen en buiten de gemeente) moeten op de hoogte worden gebracht van de (voortgang en opvolging) van de melding? Meldingen zijn niet alleen afkomstig van natuurlijke personen. Ook een wijziging in een gegevensregister kan leiden tot een automatische melding. Welke geautomatiseerde meldingen zijn van belang? Dit kan uit van de eigen kernregistraties afkomstig zijn maar ook van externe bronnen (waaronder de basisregistraties). Het is van belang om het verwerken en opvolgen van meldingen goed te organiseren, zodat kan worden voorkomen dat meldingen en de eventuele opvolgingen daarvan versnipperd raken. Signaleren is als volgt omschreven: bieden van een functionaliteit aan derden (burgers en (keten)partners) voor het signaleren van problemen bij een burger of gezin. Deze functionaliteit kan aan burgers bijvoorbeeld worden geleverd via een e-formulier en aan partners via een (web)service welke zij vanuit hun eigen specialistische informatiesystemen kunnen aanspreken Registratie en Zaakgericht werken De registratie betreft het kunnen registeren van formele aanvragen. Dit is geregeld met de functionaliteit: Aanvragen producten en diensten. Om iets te kunnen aanvragen moet je als inwoner wel weten wat je kunt aanvragen en op welke manier je afspraken kunt maken. Zaakgericht werken gaat over hoe je die formele aanvragen verwerkt. Hier zijn twee opties: a) je richt per dienst of product een zo efficiënt mogelijk proces in om te komen tot levering b) het zaakgericht werken is zo effectief mogelijk. Het proces van zaakgericht werken is, het liefst al vanaf het moment van registratie, zo breed mogelijk in gezet opdat er maximaal regie kan worden gevoerd (Bron: Handreiking Zaakgericht werken in het sociaal domein, KING, 2014) Informatieveiligheid De komende decentralisaties maken het voor gemeenten mogelijk om de dienstverlening beter, integraler en meer in samenhang te organiseren. Daarbij moet eveneens de informatieveiligheid gewaarborgd zijn. Hiertoe is binnen VISD een Project Informatiebeveiliging Sociaal Domein gestart door de IBD van VNG en KING ( Het uiteindelijke doel van het Project Informatiebeveiliging Sociaal Domein is het leveren van beveiligingsproducten die gemeenten helpen te voldoen aan de noodzakelijke beveiligingseisen zoals geformuleerd in de Baseline Informatiebeveiliging Gemeenten Sturing & bekostiging In het Sociaal Domein gaat in gemeenten na veel geld om. Dat gegeven en de (her)inrichting van het ondersteuningssysteem waarvoor gekozen gaat worden, bepaalt noodzaak en vormt aanleiding tot een heroriëntatie op de sturings- en bekostigingsvraagstukken binnen de gemeente en binnen de keten. Binnen dit thema spelen vragen als: Hoe richten we onze inkoopprocedure in? Waarop willen we eigenlijk sturen, volume, kosten of eindigheid? Hoe gaan we bekostigen? Hoe gaan we facturen betaalbaar stellen? Hoe bewaken we onze budgetten? Welke specialistische ondersteuning is straks voor wie beschikbaar? Het is aan gemeenten daar keuzes over te maken, stuurinstrumenten daarop in te zetten, kosten te begrenzen en prikkels te plaatsen, de 17

18 relatie met het verzekerde domein vorm te geven en samenwerking bij inkoop in te richten en te operationaliseren. 3.3 Overige aspecten Naast de prioritaire thema zijn er meer thema s van belang. Dit zijn de thema s waar, vanuit de VISD, gemeenten actief op worden ondersteund. Deze thema s vertonen, logischerwijs, soms overlap met de hiervoor genoemde prioritaire thema s. Het gaat om de volgende aspecten: 1. Doelgroep focus 2. Zelfredzaamheid doelgroepen 3. Mate van integraliteit 4. Signalering 5. Vraagverheldering 6. Toegang 7. Levering van zorg/ondersteuning 8. Regie op de zorg/ondersteuning 9. Monitoring 10. Bekostiging 11. Resultaatsturing 12. Financiële afhandeling 13. Mandaat (frontlijn-) teams/medewerkers 14. Expertise (frontlijn-) teams/medewerkers 15. Schaal waarop taken zijn georganiseerd en worden uitgevoerd 16. Uitbesteding van de (frontlijn-) teams/werkzaamheden 17. Gebruik instrumentarium 18. ICT-oplossingen 18

19 4 Archetype 1 Transitie-proof 4.1 Het archetype Van (huidige situatie) Naar (ideale situatie) 19

20 Toelichting In dit model worden continuïteit van ondersteuning en zorg op in ieder geval het huidige kwaliteitsniveau geborgd en worden niet-financiële uitvoeringsrisico s geminimaliseerd. In de regel is dit een tijdelijk type. Gemeenten zullen in de toekomst waarschijnlijk opteren voor migratie naar een ander model. Op dit moment is er echter nog geen financiële en inhoudelijke duidelijkheid over de decentralisaties. Daarnaast zijn veel gemeenten niet of onvoldoende bekend met de nieuwe taken, de volle breedte van de jeugdzorg en de zaken die vanuit de huidige AWBZ naar de Wmo worden overgebracht. Daarmee zijn zij ook onvoldoende bekend met de nieuwe doelgroepen. Wanneer gemeenten op dit moment (bewust) nog niet hebben voorgesorteerd op een van de andere typen ligt het voor de hand om per dit model in te richten. In dit model blijven de huidige kolommen bestaan en wordt, voor de duur van de overgangsfase, de ambitie van één gezin, één plan, één regisseur, tijdelijk niet ingevuld, Dit betekent niet dat er in deze gemeenten geen experimenten en / of pilots kunnen starten om te onderzoeken en te ervaren waar en hoe een integrale(re) werkwijze meerwaarde kan opleveren. In dit model is het hoofdzaak dat (1) een toegang wordt gecreëerd voor de nieuwe taken (hoe en waar vragen burgers / huishoudens voorzieningen aan 3 ); (2) de benodigde producten en diensten zijn ingekocht; (3) dat er (op) kwaliteit en kosten kan worden gemonitord en /of gestuurd; (4) dat er beleidsinformatie vergaart over het gewenste toekomstige model (hoe weet je welke van de modellen het beste bij de behoefte van je burgers en visie van je gemeente past). In dit model wordt over de kolommen heen weinig tot geen informatie gedeeld. Alleen wanneer dit (wettelijk) verplicht is worden koppelingen (bijv. CORV, AMHK) tot stand gebracht. Daarnaast zal het ten behoeve de keuze van toekomstige inrichtingsmodellen nodig zijn beleidsinformatie over domeinen heen te vergaren. In dit model voldoe je aan de transitie, maar stel je het transformeren uit tot je meer duidelijkheid hebt Visuele toelichting Deze analyse wordt in april uitgevoerd door VISD in de vorm van een ínformatie-analyse burger 20

21 4.2 PvE-plaat Visueel, uiteindelijk nodig en prioritering Toelichting uiteindelijk nodig en prioritering In dit type zijn in ieder geval de volgende zaken nodig: - Een toegang tot alle gemeentelijke producten en / of diensten - Een goed ingeregelde signaalfunctie - Klantgegevens van burgers die (tijdelijk) ondersteuning ontvangen - Financiële en verantwoordingsinformatie inclusief inkoop- en contractbeheer - Beleidsinformatie, dit is informatie die niet direct noodzakelijk is voor de financiële afhandeling. Deze informatie heb je echter wel nodig om in de toekomst goed gefundeerde keuzes te kunnen maken In dit type is het aanbieden van applicaties op het gebied van zelfredzaamheid vooralsnog geen prioriteit. Tevens wordt er (bewust) niet gewerkt vanuit het principe één huishouden, één plan, één regisseur, daarmee heeft het nader trachten te definiëren van het huishoudperspectief ook geen prioriteit Prioritaire thema s Signalering & Melding Het kunnen verwerken en zo nodig opvolgen van ontvangen signalen is uitermate belangrijk. De meldingen/signalen komen bij de gemeente op verschillende manieren binnen: telefonisch, per brief, per , persoonlijk aan de balie, het wijkteam of de consulent of via een 21

22 professional/partner. De signalen/meldingen die binnenkomen zijn ook van verschillende aard: een losse stoeptegel, vuilniszakken die verkeerd worden aangeboden, straatverlichting die uitvalt, overlast van buren of mensen / melders die zich zorgen maken over een burger of gezin en die van zijn mening dat interventie nodig is. Het is van groot belang dat meldingen van burgers en professionals die een vermoeden hebben van huiselijk geweld of kindermishandeling direct worden opgevolgd. Binnen dit archetype ligt een tweetal mogelijkheden voor de hand: a) de bestaande mogelijkheden tot het melden van signalen blijven in werking. Alleen datgene wat op centraal niveau moet worden ingeregeld, wordt geregeld ( AMHK). Dit maakt het melden van signalen voor niet professionele partijen niet eenvoudiger en overzichtelijker dan in de huidige situatie het geval is, maar ook niet ingewikkelder. b) Er wordt één nieuwe centrale toegang voor signalen gecreëerd. (Iedere gemeente moet aansluiten bij een AMHK) In dit type is er uiteraard behoefte aan beleidsinformatie. Aan de hand van analyses op de signalen/meldingen en registraties kan worden achterhaald welke beleidsopties zich na verloop van tijd af tekenen en naar welk (vervolg) archetype kan worden gemigreerd Zaakgericht werken Het is noodzakelijk t.a.v. de registratie en de afhandeling van (tijdelijke) ondersteuningsvragen de basale zaken in te regelen. Het gaat dan m.n. om de gemeentelijke producten en diensten (PDC) te tonen, om aanvragen te kunnen doen, klantgegevens te registreren en de werkvoorraad te beheren. Dit zijn zaken die op dit moment over het algemeen zijn ingeregeld voor zowel bestaande als nieuwe taken. Voor nieuwe taken wellicht bij een andere uitvoerder of onder regie van een andere opdrachtgever, maar dit kan vaak eenvoudig weer worden geherpositioneerd. Bezien moet worden of de bestaande werkwijze kan worden gecontinueerd. Daarbij geldt: never change a winning team! Informatieveiligheid Informatiestromen lopen hier over het algemeen in de kolom waarbij de aard van de informatiestromen varieert van digitaal tot fysiek (= op papier / in dossiers). Vooral ten aanzien van medische en / of strafrechtelijke gegevens zijn privacy- en veiligheidsaspecten pregnant. Op dit moment worden in de Wmo-kolom ook medische gegevens verwerkt. Er van uitgaande dat dit volgens de geldende informatieveiligheid-normen gebeurt, kan er voor de nieuwe Wmo-taken aangesloten worden bij deze werkwijze en wordt aan de norm voldaan. Met de nieuwe taken komen ook strafrechtelijke gegevens binnen het gemeentelijk bereik. Er van uitgaand dat de werkprocessen binnen de bestaande kolom blijven (huidige jeugdzorgkolom) en er in deze kolom gewerkt wordt volgens hoogstaande informatieveiligheidsnormen behoeven in dit archetype vooralsnog geen additionele maatregelen te worden. Voor de uitwisseling van verantwoordings-, stuur-, en beleidsinformatie geldt dit mogelijk wel. Het is zaak om vast te stellen welke informatie nodig is voor welke vraag. Daarbij speelt vooral de vraag van detaillering van informatie en anonimiseren (herleidbaarheid tot individuen). Uitwisseling van informatie gaat veelal over netwerken en het is zaak hierbij oog te hebben voor de juiste beveiliging (encryptie) van informatie, zeker als er gebruik wordt gemaakt van 22

23 uitwisseling met derden over mogelijk onveilige kanalen buiten de gemeente. Bovendien wordt er ook gevoelige informatie opgeslagen zodat ook ten aanzien van opslag maatregelen nodig zijn. Voor een juiste inrichting van toegangsrechten binnen systemen en tot informatie is het van belang goed te definiëren wie (functie-type) welke (wat / dat informatie) te zien mag krijgen. Daarnaast is een auditlogging van belang om achteraf te controleren wie wat heeft ingezien, wanneer en voor welke taak. De kans bestaat dat dit met de vigerende systemen nog niet mogelijk is. De gemeentelijke CISO (indien aanwezig) kan helpen bij het stellen van de juiste beveiligingsvragen en adviseren bij het bepalen van beveiligingsmaatregelen door middel van een baselinetoets en/of een risicoanalyse. De uitkomst van die risicoanalyse, de informatiebeveiligingsmaatregelen moeten meegenomen worden in ontwerpen en vragen aan de markt. Het verdient de voorkeur dat er voor de nieuwe taken (maar ook voor bestaande taken) en de daarop verzamelde en ten aanzien van de eventueel over leefdomeinen heen gekoppelde stuur- en / of beleidsinformatie een privacy -protocol te worden gehanteerd Sturing & Bekostiging In dit systeem sluit je aan bij de bestaande wijze van sturen en bekostigen. In dit type wordt het risico geaccepteerd dat het systeem niet optimaal kostenefficiënt is ingericht en er wellicht perverse prikkels in aanwezig zijn. Aandachtspunten zijn dan ook:: - De transitie van crediteur-schap bij wisseling van contractpartijen het crediteurschap zal. omgezet moeten worden i.v.m. routeren en betaalbaar stellen van facturen - De inkoop wordt van groot belang i.v.m. het beperkte budget. - landelijke vereisten blijven bepalend (te denken valt aan het Landelijk transitiearrangement Jeugd) Overige aspecten Archetype 1 Transitie-proof 1. Doelgroep focus Geen specifieke doelgroep focus, dat wil zeggen uitgaan van bestaande doelgroepen. Wel zal er voor de nieuwe taken een nieuwe doelgroep en daarmee doelgroep focus worden toegevoegd. 2. Zelfredzaamheid doelgroepen Heeft geen prioriteit. De zelfredzaamheid wordt per kolom, per doelgroep, gestimuleerd. Algemene zelfredzaamheid bevorderende functionaliteit of voorzieningen worden benut. (buurthuizen of een digitale sociale makelaarsfunctionaliteit zoals Buuv.nu) 3. Mate van integraliteit Er is minimaal tot geen sprake van integraliteit. De burger wordt vanuit afzonderlijke domeinen bediend (Werk & inkomen, schuldhulpverlening, maatschappelijke ondersteuning, jeugdhulp en onderwijs). Er is dus ook geen integrale informatiebehoefte ten aanzien van burgervragen. Wel is er integrale informatiebehoefte op beleids- en statistisch gebied om toekomstige inrichtingskeuzen te kunnen faciliteren. 4. Signalering De huidige signaalfuncties blijven in tact, dus: - voor Werk & inkomen is dit de burger zelf (informatieplicht) - voor schuldhulp is het de burger zelf, dan wel de huidige signalerende partijen (zoals bijv. de woningbouwcoöperaties) - voor jeugdhulp is dit op huishoud / persoonsinitiatief of op al dan niet 23

24 gedwongen initiatief van derden - voor Wmo (2015) is dit de burger, dan wel het huishouden zelf - in sommige gevallen zijn het ook de logische vindplaatsen (zoals bijv. de huisarts) die signaleren. Er is niets nieuws in te regelen. Wel kan het zijn dat een koppeling met gemeentelijke systemen gemaakt moet worden i.v.m. verkrijging sturings- en bekostiging, beleids- en eventuele evaluatiedata Uitzondering is de verplichte inrichting van het AMHK. Er kan voor gekozen worden, in lijn met het AMHK, om voor het melden van signalen één toegang te creëren. 5. Vraagverheldering Er is geen specifieke vraagverheldering, dat wil zeggen de vraagverheldering blijft gelijk aan bestaande situatie 6. Toegang Gelijk aan bestaande situatie. Wel moeten gemeentelijke producten en diensten getoond worden, kunnen worden aangevraagd en er moeten afspraken gemaakt kunnen worden. Maar over het algemeen is al geregeld. Voor nieuwe taken moet dit nog gebeuren (bijv. een verwijzing op de website van de gemeente naar de website van de bureaus Jeugdzorg). 7. Levering zorg / ondersteuning De levering van zorg en / of ondersteuning gebeurt door dezelfde, dan wel dezelfde soort partijen als dat het op dit moment gebeurt. Voor de nieuwe taken worden partijen toegevoegd of contracten gewijzigd. 8. Regie op zorg / ondersteuning Geen (extra) regievoering, dat wil zeggen er is in geen additionele regie ten opzichte van de huidige situatie. 9. Monitoring De monitoring is per kolom en is taak van de partij die dit nu ook als taak heeft. Wel toevoeging van monitoring nieuwe taken. 10. Bekostiging. De bestaande bekostiging wordt gecontinueerd. Wel wijzigen financieringsbronnen als gevolg van transitie van taken. 11. Resultaatsturing De resultaatsturing binnen de gemeente zal neerkomen op sturen op budget. 12. Financiële afhandeling inkoop- en facturering wijzigt niet. Door nieuwe taken her-routering in het proces 13. Mandaat (frontlijn-) teams/medewerkers 14. Expertise (frontlijn-) teams/medewerkers 15. Schaal waarop taken zijn georganiseerd en worden uitgevoerd 16. Uitbesteden van de (frontlijn- )teams / werkzaamheden wel nodig zijn Er zijn in dit model even zo veel type frontlijn medewerkers als er regeling / taaksoorten zijn. Er is dus zeer beperkte mandatering nodig. Specialisten, de huidige mandaten volstaan, d.w.z. de frontlijn medewerkers zijn KCC medewerkers en / of specialisten op hun regelingsgebied, dus een wmo frontlijn medewerker heeft expertise op wmo gebied, een sdv medewerker op sdv gebied, en ga zo verder. Gelijk aan de huidige schaal. Tenzij er op landelijk of regionaal niveau afspraken zijn gemaakt om dit anders in te regelen (denk aan Jeugd) De taken die de gemeente nu nog niet heeft, vooral jeugdzorg, worden tot een andere keuze is gemaakt, uitbesteedt aan de huidige toegangsorganisaties. 17. Gebruik instrumentarium Niet anders dan de bestaande hulpmiddelen. 18. ICT-oplossingen Bestaande ICT oplossingen, wel noodzakelijke koppelingen naar gemeentelijke data en / of verwerkingssystemen (bijv. ten aanzien van signalen en facturering) en naar de nieuwe ketenpartners 24

25 5 Archetype 2 Totaal integraal 5.1 Het archetype Van (huidige situatie) Naar (ideale situatie) Toelichting In ieder huishouden door omstandigheden (tijdelijke) ondersteuning nodig zijn. Zodra die noodzaak zich manifesteert is een zo breed mogelijke afweging ten aanzien van de vorm en inhoud van de ondersteuning wenselijk. 25

26 In dit type is er nadrukkelijk sprake van één toegang tot het sociale domein. Overigens migreren veel gemeenten die dit type ambiëren hier geleidelijk naar toe. Vaak wordt er. eerst gekozen voor clustering (archetype 3), zodat er bijv. een wijk-zorg-team en een wijk-jeugdteam ontstaat, met het perspectief deze later weer bij elkaar te brengen. Hier wordt voor gekozen om de complexiteit van de transformatie te faseren en inzichtelijk te houden. De regisseur doet zo veel mogelijk zelf. Niet alleen inventarisatie en het inzichtelijk maken van (het aantal) interventies, ook prioritering (dwingend)en indicering en, daar waar redelijkerwijs mogelijk, ook het bieden van ondersteuning vallen in het takenpakket. Er wordt preventief, outreachend en vroeg signalerend gewerkt. Dit houdt in dat er zeer vroeg in het proces (idealiter bij de eerste melding) een brede set gegevens nodig is om in samenspraak met het huishouden- zo vroeg mogelijk de juiste interventie te doen. Op die manier krijgt het huishouden zo snel mogelijk zelf weer de regie, en kan mogelijk lichtere (tijdelijke) ondersteuning worden ingezet. Doel is om door vroegtijdig ingrijpen erger te voorkomen en zwaardere en duurdere vormen van ondersteuning af te wenden. De doelgroep is gedefinieerd als burgers met een ondersteuningsvraag (ca. 12 %) en de multiprobleem-huishoudens (ca. 3 %). Het volume van meldingen, signalen en daadwerkelijke aanvragen is hier relatief groot. Alles wat inwoners aanvragen binnen het sociaal domein wil je, indien nodig, op een integrale en digitale manier oppakken. Vanwege het grote volume zullen deze gemeenten het waarschijnlijk wenselijk achten om een slimme ICT / informatievoorziening toe te passen. Een groot gedeelte van de meldingen, signalen en daadwerkelijke aanvragen zal enkelvoudig en eenvoudig zijn en behoeven niet integraal te worden opgevolgd. Dat zou tot hoge kosten leiden. Om die reden is het toepassen van een vorm van gedigitaliseerde en geautomatiseerde triage (=vraagverheldering, selectie en routering) in dit archetype voor de hand liggend. Een voorbeeld van een dergelijke automatische gegevensverwerking is het (laten) invoeren van een BSN nummer bij het eerste signaal en / of melding en / of aanvraag waarna geautomatiseerd, onder water (= zonder dat een medewerker iets ziet) wordt gekeken of de gevraagde (tijdelijke) ondersteuning (1) enkelvoudig en eenvoudig is of (2) meervoudig en / of complex. In het eerste geval kan zo geautomatiseerd mogelijk worden afgehandeld en verstrekt. In het tweede geval kan een regisseur samen met het huishouden de gewenste interventie(s) samenstellen. In dit type heb je uiteindelijk alle elementen uit het PvE nodig. 26

27 Visuele toelichting 5.2 PvE-plaat Visueel, uiteindelijk nodig en prioritering Toelichting uiteindelijk nodig en prioritering Uiteindelijk heb je alles uit het PvE nodig binnen dit type. Er is echter duidelijk een prioritering aan te brengen. Leidend principe is hier het huishouden. Noodzakelijk is dat je e.e.a. inregelt zodat het huishouden zelf een overzicht heeft van de eigen situatie, bijv. een eigen digitaal klantdossier. 27

28 Het is ook van belang dat er een goed zaaksysteem is, zodat er daadwerkelijk sprake is van één regisseur. Binnen dit archetype is definiëring van het huishoudbegrip van belang. Omdat het huishouden het uitgangspunt is, is de financiële afhandeling waarschijnlijk complexer dan in een dienst- en productgerichte organisatie. Het is wel van belang dat de financiële stromen goed lopen en gemonitord worden. Daarnaast dient er informatie te zijn om eventueel beleidsaanpassingen te doen. 5.3 Prioritaire thema s Signalering & Melding In dit type is het uiteraard eveneens van groot belang dat alle signalen en meldingen betreffende een huishouden bij elkaar worden gebracht bij de regisseur. Dit betekent dat alle signalen en meldingen, of dit nu van het betreffende huishouden zelf, uit het formele circuit (logische vindplaatsen) of uit het informele netwerk, dan wel van algemene gegevensbronnen afkomstig zijn, idealiter direct worden doorgeleid naar een centraal punt. Hierbij gaat het in eerste instantie om dat-informatie of om het signaal aan de regisseur dat er iets veranderd is. De gemeente zal met alle ketenpartners, maar ook intern, duidelijke afspraken moeten maken en heldere instructies verzorgen. Ook burgers zullen adequaat geïnformeerd moeten worden dat er één centrale toegangspoort is waar zij met hun signalen terecht kunnen en hoe zij die kunnen bereiken Dit vereist een investering in een publiekscampagne Registratie en Zaakgericht werken In de registratie worden de gemeentelijke producten en diensten als één geheel gepresenteerd. De afspraken worden gemaakt met dé regisseur en de aanvraag gebeurt ook integraal. Vervolgens ontstaat er, zo veel mogelijk, één klantbeeld. Dit is op dit moment niet aanwezig en zal moeten worden ontwikkeld. De vergaande integrale werkwijze vereist veel van het zaaksysteem en de daaraan gekoppelde functionaliteiten. Wanneer alleen informatie & advies moet worden geleverd is een lichter zaaksysteem nodig, dan tot aan de levering integraal wordt gewerkt. Wanneer vanaf de vraagverheldering wordt gedesintegreerd d.w.z. vanuit een enkelvoudige vraag, alleen een aanvraag bijzondere bijstand) behoeven geen andere gegevens te worden verwerkt Informatieveiligheid Omdat in dit type veel informatie bij elkaar wordt gebracht is informatiebeveiliging prioritair. Het is zeer waarschijnlijk dat hier bijzondere persoonsgegevens worden verwerkt, waardoor de exclusiviteitseisen toenemen. De te implementeren beveiligingsmaatregelen nemen dan ook toe. Beveiligingsmaatregelen die, naast de normale te implementeren maatregelen, de nadruk krijgen in dit archetype zijn encryptie van informatie die getransporteerd wordt over (on) veilige netwerken, het gedetailleerd vaststellen van toegangsrechten op medewerkerniveau, auditlogging en controle van alle activiteiten. Deze eisen zullen ook worden opgelegd aan derde partijen die met gemeentelijke informatie gaan werken en moeten worden vastgelegd in 28

29 contracten, SLA s en bewerkersovereenkomsten. De gemeente ziet toe op nakoming van die afspraken en controleert dit ook. De gemeentelijke CISO kan helpen bij het stellen van de juiste beveiligingsvragen en kan adviseren bij het bepalen van beveiligingsmaatregelen door middel van een baselinetoets en/of een risicoanalyse. De uitkomst van die risicoanalyse, de informatiebeveiligingsmaatregelen worden meegenomen in ontwerpen en vragen aan de markt en vormen onderdeel van de eisen die aan derde partijen/partners van de gemeente worden gesteld. Ook hier moet een privacy protocol worden opgesteld en gehanteerd Sturing & Bekostiging In dit type neem je het huishouden als uitgangspunt van het organisatieproces. Dit maakt de sturing en bekostiging lastiger dan wanneer een product of dienst als uitgangspunt van het organisatieproces wordt genomen. Er zal een manier moeten worden gevonden om ten aanzien van de sturing en bekostiging de producten en diensten die geleverd worden aan het huishouden als (tijdelijke) ondersteuning weer zo veel mogelijk uit elkaar te halen. Ook zal moeten worden geanalyseerd welke eventuele perverse prikkels er dit systeem zitten en hoe die kunnen worden verminderd Overige aspecten Archetype 2 Totaal integraal 1. Doelgroep focus Alle inwoners met een (tijdelijke) ondersteuningsbehoefte. Feitelijk heb je in dit archetype even zoveel doelgroepen als je huishoudens hebt ( ieder huishouden is uniek ). 2. Zelfredzaamheid doelgroepen Ieder huishouden kent een verschillende mate van zelfredzaamheid. Je probeert in iedere maatwerk oplossing zoveel mogelijk samen met het huishouden de eigen mogelijkheden (zelf doen, dan wel in hun netwerk organiseren) te benutten. Zijn die mogelijkheden er niet dat wordt de regie (tijdelijk) over genomen. 3. Mate van integraliteit Integraliteit is maximaal. De vraag, gezien de duidelijke wenselijkheid van betrekken logische vindplaatsen, is hoe deze, breder dan in een signalerende rol, wordt betrokken. *) 4. Signalering Er wordt één toegangspunt georganiseerd voor de melding van signalen van burgers, gemeenten, (keten)partners en logische en overige vindplaatsen. 5. Vraagverheldering De vraagverheldering wordt bij de integrale toegang (wijkteam, mobiel hulpteam) gedaan. De vraagverheldering zal deels geautomatiseerd dienen te gebeuren (dit in verband met het volumevraagstuk). *) 6. Toegang In de eindsituatie is er binnen dit archetype één toegang gerealiseerd(zie ook onder 5 vraagverheldering). Vele gemeenten zullen de ambitie hebben in een aantal jaren naar deze ideale eindsituatie toe te migreren. Voor de tussentijd dienen er wellicht (informatie)technische of werkproces oplossingen ingericht te worden. Denk aan een gemeente met een integraal wijkteam waar for the time being ook de centrale WMO loketten (strikt gezien overbodig) worden openhouden. 7. Levering zorg / ondersteuning De levering van zorg vind plaats in de 0 e en 1 e lijn (erger voorkomen, integrale aanpak, preventief, vroeg signaleren moet dit ook mogelijk maken) Vervolgens zo 29