Voorgestelde besluit: Het visiedocument Bouwstenen voor een gezamenlijke visie op de Wsw vast te stellen.

Transcriptie

1 Vergadering: 20 januari 2009 Agendanummer: 11 Status: Bespreekstuk Portefeuillehouder: J. Steen Behandelend ambtenaar: A. Hoogsteen, (t.a.v. A. Hoogsteen) Aan de gemeenteraad, Onderwerp: Visiedocument Wsw Voorgestelde besluit: Het visiedocument Bouwstenen voor een gezamenlijke visie op de Wsw vast te stellen. Aanleiding: In de afgelopen periode is een werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de vier gemeenten (Winsum, De Marne, Bedum en Eemsmond), als vervolg op een bestuurlijke bijeenkomst van gemeenten en Ability, aan de slag gegaan met de formulering van een visie op de Wsw. Aanleiding is de modernisering van de Wsw op 1 januari Een nieuwe visie is echter ook noodzakelijk vanwege de veranderingen binnen de Wsw en door de toenemende samenhang tussen de sw-voorzieningen en andere voorzieningen om mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt te ondersteunen. Op 9 oktober 2008 heeft de commissie De Vries het kabinet geadviseerd om het instrumentarium voor mensen met beperkte mogelijkheden op de arbeidsmarkt aan te passen. Dit advies versterkt de lijn van de huidige modernisering: ervoor zorgen dat zoveel mogelijk personen deelnemen aan de reguliere arbeidsmarkt. Bijgaande notitie bevat de kaders waarbinnen de toekomstige uitvoering van de Wsw zou moeten plaatsvinden en de rol die gemeenten en Ability daarbij kunnen spelen. De stuurgroep, bestaande uit de wethouders sociale zaken en de voorzitter van Ability, hebben ingestemd met deze kaders en leggen deze nu aan de verschillende besturen en raden voor. De stuurgroep stelt voor de ambtelijke werkgroep een aantal uitvoeringsscenario s nader te laten uitwerken en deze voor te leggen aan de colleges/raden. Visievorming: Per 1 januari 2008 is er een gewijzigde Wet sociale werkvoorziening (Wsw) van kracht. Deze wetgeving heeft een aantal belangrijke consequenties voor de gemeenten, voor de doelgroep van de Wsw en voor het sw-bedrijf. Tegen deze achtergrond heeft er op 10 april jl. een bijeenkomst plaatsgevonden met bestuurlijkeen ambtelijk vertegenwoordigers van de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Ability en de directie van Ability. 1

2 Inzet van deze bijeenkomst was een eerste verkenning van de ontwikkelingen rond de modernisering van de Wsw en de betekenis daarvan voor de gemeenten en Ability. Geconstateerd is dat de modernisering veel consequenties heeft, maar ook een stimulans kan bieden voor het realiseren van de bredere participatiedoelstellingen van de gemeenten in de regio. In dit licht hebben de vertegenwoordigers een aantal uitgangspunten geformuleerd die men graag verwezenlijkt ziet bij de toekomstige inrichting van de Wsw. Vervolgens heeft een ambtelijke werkgroep de opdracht gekregen om de geformuleerde uitgangspunten te vertalen in verdere visie op de Wsw en op de contouren voor de implementatie. Het voorliggende document is het resultaat van de activiteiten van de ambtelijke werkgroep. De werkgroep heeft bewust gekozen om niet te beginnen bij bestaand materiaal en analyses, maar juist om open ideeën uit te wisselen en tot een gezamenlijke visie te komen. Tevens heeft de werkgroep ervoor gekozen om de visie op de Wsw in de bredere context te plaatsen van huidige en toekomstige ontwikkelingen. De ontwikkelingen rondom de Wsw staan niet op zichzelf, maar hangen steeds meer samen met andere ontwikkelingen (WWB, WAJONG, Wmo) en dient ook vanuit die bredere samenhang te worden bezien. In deze notitie hebben we op basis van een analyse van de ontwikkelingen de belangrijkste uitgangspunten en keuzes in kaart gebracht. Gedurende de vormgeving van dit document was er een commissie onder leiding van Bert de Vries bezig met een herbezinning op de Wsw. Dit advies is openbaar gemaakt nadat het visiedocument door de stuurgroep is besproken. De lijn van het advies komt echter overeen met de lijn die wij in ons document hebben geformuleerd. Hieronder is kort aangeven wat de essentie is van het advies van de Commissie-De Vries: 1. Er is een grote groep mensen die wel in staat is om betaalde arbeid te verrichten, maar die daarmee niet het wettelijk minimumloon kan verdienen. Een deel van die groep mensen krijgt wel een kans om mee te doen op de arbeidsmarkt (de Wsw-doelgroep) en een deel niet (groepen uit de WWB en uit de WAJONG). Van de groep die een gesubsidieerde baan krijgt, worden in onvoldoende mate het arbeidspotentieel benut. Dat komt deels door het ontbreken van prikkels in de financieringssystematiek van de Wsw. De commissie stelt daarom voor om iedereen die niet in staat is om het wettelijk minimumloon te verdienen, maar die wel kan werken dezelfde mogelijkheden tot ondersteuning bij werk te geven. Dat betekent dat er voor een groep bestaande uit de huidige Wsw-populatie en een deel van de WWB- en WAJONG-populatie gelijke ondersteuningsinstrumenten beschikbaar komen; 2. Het werk moet zoveel mogelijk in een reguliere omgeving worden uitgevoerd. Dat betekent dat ook voor deze groep werkzoekenden in beginsel een baan moet worden gezocht bij reguliere werkgevers. Alleen een zeer beperkte groep wordt arbeid geboden in een omgeving die vergelijkbaar is met het huidige sw-bedrijf; 3. Voor iedereen geldt een participatieplicht. Er is dus niet langer sprake van vrijwilligheid; 4. De banen moeten worden gezocht door ketenpartners binnen de Werkpleinen en ondersteuning kan door verschillende (publieke of private) organisaties worden geboden; 2

3 5. Mensen moeten een zo groot mogelijk deel van hun inkomen zelf verdienen: een werkgever betaalt iemand uit de doelgroep een loon dat overeenkomt met diens verdiencapaciteit. De gemeente/uwv vult het bedrag aan met een participatievergoeding en eventueel een aanvullende uitkering. Uitgangspunt moet zijn dat werk loont, dus dat degene die werkt er in inkomen op vooruit gaat. De gemeente/uwv heeft een bedrag beschikbaar voor begeleiding en ondersteuning; 6. Er komt een nieuw fonds waaruit de kosten voor begeleiding, ondersteuning en vergoeding kunnen worden betaald. Hierin zitten het sw-budget en een deel van de bespaarde uitkering; 7. De invoering gaat geleidelijk: er wordt begonnen met de nieuwe instroom Wsw en stap voor stap vindt uitbreiding plaats met andere doelgroepen (WWB en WAJONG). De huidige sw-ers houden hun rechten. Nieuwe medewerkers vallen niet langer onder de CAO-Wsw, maar onder de CAO van het bedrijf waarin zij aan de slag gaan; 8. De rol van het toekomstige sw-bedrijf is in de ogen van de commissie drieledig: a. Een leerwerkbedrijf waarin werkzoekenden worden voorbereid op en gekwalificeerd voor een baan binnen de reguliere arbeidsmarkt; b. Een ondersteuner en vraagbaak voor bedrijven die mensen uit deze doelgroep in dienst nemen; c. Een vangnet voor degenen die het niet lukt een werkplek in vaste dienst te vinden. Het kabinet komt in december met een reactie op dit advies. De eerste reactie van staatssecretaris Aboutaleb is positief. Ook de reacties van DIVOSA en VNG zijn positief. Vervolgstappen: In de stuurgroep toekomst WSW is op 29 september jl. de visienotitie WSW vastgesteld. Hiermee is richting gegeven aan de toekomstige uitvoering van de Wsw. De stuurgroep heeft geconstateerd dat er nu vervolgstappen moeten worden gezet waarin mogelijke uitvoeringsvormen concreet worden uitgewerkt. Zij heeft daarom aan de werkgroep twee opdrachten meegegeven: Zorg ervoor dat het visiedocument aan de achterbannen van de verschillende stuurgroepleden (colleges, raden en bestuur Ability) wordt voorgelegd. Geef aan op welke manier de werkgroep uitvoering gaat geven aan de opdracht die in het visiedocument geformuleerd is. De uitwerking van die opdracht houdt in ieder geval in dat er een aantal scenario s worden uitgewerkt. Voorstel uitwerking van scenario s Inhoud De werkgroep werkt een aantal globale scenario s uit voor de toekomstige uitvoering van de SW en voor de toekomstige vormgeving van de SW-uitvoeringsorganisatie. De financiële, organisatorische en juridische gevolgen worden zodanig in kaart 3

4 gebracht dat de stuurgroep op basis hiervan in staat wordt gesteld om een onderbouwde keuze te maken. Dat betekent dat de notitie met de scenario s de status heeft van een beslisdocument. Bij de vormgeving van deze notitie wordt rekening gehouden met het advies van de commissie De Vries en de reactie daarop van het kabinet. Tevens wordt rekening gehouden met de uitkomsten van een eventueel extern advies dat het bestuur van Ability vraagt over de mate waarin Ability kan voldoen aan de eisen die aan een vernieuwd SW-bedrijf worden gesteld. Eén van de werkgroepleden onderhoudt daartoe contacten met de externe adviseur. Proces De werkgroep schat dat zij zes bijeenkomsten nodig heeft om de scenario s op te stellen en uit te werken en te komen tot een beslisdocument. De werkgroep schat dat er twee bijeenkomsten met de stuurgroep noodzakelijk zijn om de voortgang te bespreken. Per bijeenkomst ligt er een werkdocument op basis waarvan de discussie kan worden gevoerd. Dit werkdocument kan ook dienen om de gemeenteraden te informeren over de mogelijke keuzes en de afwegingen die aan de scenario s ten grondslag kunnen liggen. Wij stellen voor om de raden en het Abilitybestuur door middel van een gezamenlijke informatiebijeenkomst mee te nemen in ons denkproces. De werkgroep heeft gezien de complexiteit van de materie externe ondersteuning nodig. Het gaat daarbij in de eerste plaats om de begeleiding van het proces om te komen tot het opstellen van de scenario s en in de tweede plaats om ondersteuning bij de inhoud. Dat vraagt om een organisatie die flinke ervaring heeft op het terrein van de Sociale Werkvoorziening, een goed zicht heeft op de ontwikkelingen binnen dit terrein en zicht heeft op de belangen van de verschillende spelers hierin. Gezien de ervaringen die is opgedaan met Combo (Frans Coenen) is hen gevraagd de procesbegeleiding en inhoudelijke ondersteuning te leveren. Naast de deskundigheid van Combo hebben we wellicht aanvullende deskundigheid nodig om te komen tot een stevige onderbouwing van de juridische en financiële gevolgen van de scenario s. Waar dat kan, wordt uiteraard gebruik van de deskundigheid binnen onze eigen organisaties. Planning De werkgroep wil vóór de zomer van 2009 het beslisdocument opleveren. Dat betekent dat het medio juni gereed is. Na de zomer kan het worden aangeboden aan de gemeenteraden en het bestuur van Ability. Het proces kan er dan als volgt uitzien: Maart 2009 April 2009 Juni 2009 Bijeenkomst stuurgroep Informatiebijeenkomst raden Bijeenkomst stuurgroep 4

5 Juni 2009 September 2009 Definitieve document naar colleges en DB Voorstel naar raden De werkgroep visie Wsw Arnoud Hoogsteen (Winsum/De Marne) Gerd van der Molen (Winsum/De Marne) Jaap van Esch (Bedum) Sander Woldringh (Ablility) Chris Hindriks (Ability) Marianne Waterman (Eemsmond) Wim Ravenshorst (Eemsmond) De werkgroep is ondersteund door Frans Coenen (Combo). Relatie met: Arbeidsmarktbeleid en beleidsplan SoZaWe Bijlagen: Visiedocument Bouwstenen voor een gezamenlijke visie op de Wsw. Burgemeester en wethouders van Winsum, M.A.P. Michels, burgemeester drs. R.J. Bolt, secretaris 5

6 Agendanummer: 11 Vergadering: 20 januari 2009 De raad van de gemeente Winsum; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders; gelet op het bepaalde in de Wsw : b e s l u i t : Het visiedocument Bouwstenen voor een gezamenlijke visie op de Wsw vast te stellen. Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Winsum in zijn openbare vergadering van 20 januari De raad voornoemd, voorzitter, griffier, 6