SECUNDAIR ONDERWIJS FUNDAMENTEEL GEDEELTE

Transcriptie

1 SECUNDAIR ONDERWIJS Onderwijsvorm: TSO Graad: derde graad Jaar: eerste en tweede leerjaar Studiegebied: Hout FUNDAMENTEEL GEDEELTE Optie(s): Houttechnieken Vak(ken): TV Mechanica/hout 2 lt/w Vakkencode: IT-m Leerplannummer: 2002/235 (vervangt 99016) Nummer Inspectie: 2002/211//1/N/SG/1/III/ /D/

2 TSO 3de graad optie Houttechnieken 1 INHOUD Visie...2 Beginsituatie...2 Algemene doelstellingen...2 Leerplandoelstellingen / leerinhouden...3 Mechanica...3 Sterkteleer...7 Pedagogisch-didactische wenken en timing...11 TIMING...13 Mechanica...13 Sterkteleer...14 Minimale materiële vereisten...15 Evaluatie...16 Toelichting bij gebruik van het leerplan...17 Jaarplan...17 Bibliografie...19

3 TSO 3de graad optie Houttechnieken 2 VISIE Dat de opleiding naast de praktische ondersteuning voldoende theoretisch gericht moet zijn vindt zijn oorsprong in de idee dat alle mogelijkheden moeten open blijven. Hiermee bedoelen we dat het moet mogelijk zijn om met het minimum aan bijscholing in gelijk welke tak van het brede vakdomein in te stappen. Voor de afgestudeerde leerling in de derde graad bestaat er de mogelijkheid rechtstreeks over te schakelen naar de beroepsuitoefening. Er is echter ook de mogelijkheid om een specialisatiejaar te volgen in het derde leerjaar van de derde graad. Ook hogere studies moeten haalbaar blijven. BEGINSITUATIE De leerlingen komen hoofdzakelijk uit aanverwante studierichtingen uit de tweede graad. Basisvorming mechanica is aanwezig, indien leerlingen uit ander studierichtingen komen waar er in de tweede graad geen mechanica gegeven werd is er een bijsturing noodzakelijk. ALGEMENE DOELSTELLINGEN De algemene doelstellingen van dit vak kunnen als volgt worden geformuleerd: verruiming en verdieping van de basisbegrippen van de theoretische mechanica als wetenschappelijke basisvorming voor de verdere wetenschappelijke en/of technische studies in het hoger onderwijs; inzicht verwerven in de nauwe verwantschap tussen de sterkteleer en de theoretische mechanica; inzicht verwerven in de relatie tussen de belasting van een constructie, de gebruikte materialen en het economisch gebruik van deze materialen.

4 TSO 3de graad optie Houttechnieken 3 LEERPLANDOELSTELLINGEN / LEERINHOUDEN MECHANICA 1ste jaar: 1 lestijd/week 2de jaar: 1 lestijd/week Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN 1 de betekenis van de wet van behoud van energie: uitleggen, toepassen 2 het verband tussen de resulterende kracht die op een lichaam werkt en de versnelling die het lichaam ondergaat toelichten. het optreden van traagheidskrachten bij een eenparig veranderlijke beweging: definiëren, berekenen. 3 het begrip centripetaal- en centrifugaalkracht: definiëren, toelichten. toepassingen oplossen het begrip massatraagheidsmoment: definiëren, toelichten 4 het begrip definiëren toelichten toepassingen oplossen het begrip botsing toelichten elastische niet elastische LEERINHOUDEN 1 Wet van behoud van energie 2 Tweede wet van Newton bij translatie 3 Tweede wet van Newton bij een rotatie 4 Impuls Definitie Bewegingshoeveelheid Botsing

5 TSO 3de graad optie Houttechnieken 4 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN 5 evenwichtsvraagstukken oplossen rekening houdend met de wrijvings- en de traagheidskrachten 6 de formule van de potentiële energie bij translatie en rotatie kennen en gebruiken om toepassingen op te lossen. het verband tussen kinetische energie, bij translatie en rotatie, en de geleverde arbeid vastleggen en toepassingen oplossen. 5 Dynamisch evenwicht LEERINHOUDEN 6 Energie bij translatie en rotatie Potentiële energie Kinetische energie 7 het begrip definiëren. toepassingen oplossen 7 Rendement 8 het begrip definiëren en toelichten. 8 Statica 9 de grootte van het moment van een kracht t.o.v. een as formuleren en toepassen. 9 Moment van een kracht ten opzichte van een as Samenstellen van krachten in de ruimte 10.1 stelsels coplanaire krachten samenstellen 10.1 Coplanaire krachten 10.2 het samenstellen van stelsels niet - coplanaire krachten toelichten 10.2 Niet - coplanaire krachten Statisch evenwicht 11.1 de evenwichtsvoorwaarden afleiden. in een vlak een lichaam vrij maken door de steunpunten te vervangen door de reactiekrachten en de evenwichtsvoorwaarden bepalen en toepassen 11.1 Evenwicht in een vlak 11.2 de evenwichtsvoorwaarden afleiden. een lichaam vrij maken door de nodige steunpuntreacties in te voeren en de evenwichtsvoorwaarden te toepassen 11.2 Evenwicht in de ruimte

6 TSO 3de graad optie Houttechnieken 5 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN Kinematica 13 de eenparig veranderlijke cirkelvormige beweging: bespreken, vectorieel verduidelijken. de begrippen hoeksnelheid en -versnelling definiëren. de symbolen herkennen en toelichten; de eenheden afleiden uit de formules. toepassingen oplossen. 13 Kinematica van het punt Eenparig veranderlijke cirkelvormige beweging Kinematica van een vast lichaam 14.1 het begrip vast lichaam: definiëren, verduidelijken. het verband tussen de beweging van twee willekeurige punten van een vast lichaam bespreken. de translatie van een vast lichaam: definiëren, toelichten Algemeen 14.2 de translatie vectorieel voorstellen. 2 dimensionaal 3 dimensionaal (U) toepassingen oplossen de rotatie van een vast lichaam: definiëren, toelichten. de rotatie vectorieel voorstellen. toepassingen oplossen Translatie 14.3 Rotatie

7 TSO 3de graad optie Houttechnieken 6 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN 14.4 de willekeurige beweging van een vast lichaam: analyseren, bespreken. toepassingen oplossen. 15 de wrijving: definiëren, toelichten. het verschil tussen dynamische en statische wrijving verduidelijken met voorbeelden; toepassingen oplossen. 16 de diverse overbrengingsmechanismen herkennen; (U) de toepassing in de werkplaats toelichten. (U) LEERINHOUDEN 14.4 Willekeurige beweging in een plat vlak vectorieel ogenblikkelijk rotatiecentrum 15 Wrijving Dynamisch Statisch 16 Overbrengingsmechanismen (U) cilindrische tandwielen met rechte tanden; cilindrische tandwielen met schroeftanden; kegeltandwielen; schroefwielen; worm en wormwiel; het kruk-drijfstangmechanisme; het kruksleufmechanisme; nokschijven; stelsel schroef en moer.

8 TSO 3de graad optie Houttechnieken 7 STERKTELEER 1ste jaar: 1 lestijden/week 2de jaar: 1 lestijden/week Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN 17 het begrip inwendige krachten (cohesiekrachten) definiëren. het begrip elasticiteit definiëren. het evenwicht tussen uit- en inwendige krachten kennen 18 de begrippen: definiëren, omschrijven 19 de trekproef bespreken en het verloop van de meetresultaten tekenen in een spanning-rek-diagram. de grensspanningen symboliseren, bespreken en aanduiden in het diagram. de elastische en plastische zone aanduiden op het diagram. 20 de wet van Hooke afleiden uit de grafiek. toepassingen op de wet van Hooke. toepassingen oplossen 17 Inwendig evenwicht 18 Spanningen Normaalspanning Tangentiaalspanning Trek- en drukspanning Schuifspanning Buig- en knikspanning Wringspanning LEERINHOUDEN 19 Trek en druk Trekproef specifieke spanningsgrenzen 20 De wet van Hooke 21 toepassingen oplossen. 21 Spanning ten gevolge van uitzetting en inkrimping 22 toepassingen oplossen 22 Spanning ten gevolge van eigen gewicht

9 TSO 3de graad optie Houttechnieken 8 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN 23 te begrippen veiligheidscoëfficiënt en toelaatbare spanning uitleggen. toepassingen oplossen. de factoren die de toelaatbare spanning beïnvloeden kennen LEERINHOUDEN 23 Toelaatbare trek- of drukspanning aard van het materiaal belastingswijze statische belasting dynamische belasting wisselende belasting sprongbelasting Afschuiving 25 het verloop van de schuifspanningen bij een cirkelvormige en rechthoekige doorsnede schetsen. de formule, die het verband aangeeft tussen de maximale en de gemiddelde schuifspanning: kennen, toepassen. 25 Verloop van de schuifspanningen bij een cirkelvormige en rechthoekige doorsnede maximale schuifspanning gemiddelde schuifspanning 26 toepassingen oplossen. 26 Enkel- en meervoudige afschuiving 27 het begrip geleidingsmodulus: definiëren, toelichten. toepassingen oplossen. 27 Vormverandering door afschuiving 28 de begrippen definiëren 28 Traagheidsgrootheden 29 de symbolen en de eenheden kennen. de stelling bewijzen. 30 de formules afleiden uit de definitie van het traagheidsmoment. de centrale traagheidsmomenten berekenen. 29 Traagheidsmomenten statisch moment lineair/polair traagheidsmoment (centraal) hoofdtraagheidsmoment 30 Verandering van het lineair traagheidsmoment bij verschuiving van de as

10 TSO 3de graad optie Houttechnieken 9 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN 31 het lineair traagheidsmoment van eenvoudige samengestelde figuren berekenen. LEERINHOUDEN 31 Het lineair traagheidsmoment van enkelvoudige doorsneden 32 het lineair traagheidsmoment van profieldoorsneden in tabellen opzoeken. 32 Lineair traagheidsmoment van eenvoudige samengestelde doorsneden Som, verschil en verschuiving van oppervlakken Buiging 34 de voorwaarden opdat een belasting een enkelvoudige buiging zou veroorzaken opsommen. het begrip neutrale lijn omschrijven. de ligging van de neutrale lijn berekenen. de buigingsformule bewijzen. toepassingen oplossen. het spanningsverloop in de doorsnede van een balk op buiging belast, tekenen en interpreteren. 34 Enkelvoudige buiging 35 het begrip weerstandsmoment omschrijven. de symbolische voorstelling en eenheid kennen. de weerstandsmomenten berekenen voor enkelvoudige en samengestelde doorsneden. 35 Weerstandsmoment 36 de reacties berekenen. het dwarskrachten- en buigmomentenverloop bepalen en grafisch voorstellen. toepassingen oplossen. 36 Studie van balken op buiging belast isostatische constructies ingeklemde balken balken op twee steunpunten Wringing 38 de formule afleiden en toepassen 37.1 Wringingsformule 39 de formule afleiden en toepassen 37.2 Wringingshoek bij cilindrische staven 40 het weerstandsmoment van een cirkel- en een ringvormige doorsnede kunnen berekenen 37.3 Weerstandsmoment

11 TSO 3de graad optie Houttechnieken 10 Decr. nr. De leerlingen kunnen LEERPLANDOELSTELLINGEN LEERINHOUDEN 41 de formule kunnen afleiden en toepassen 37.4 Het wringend moment bij overbrengingsassen Knik 43 de formule van Euler en van Tetmajer bespreken. hun geldigheidsgebied toelichten. toepassingen oplossen 38.1 Formule van Euler en van Tetmajer 44 het belang van veiligheidscoëfficiënten verduidelijken. toepassingen oplossen 38.2 Veiligheidscoëfficiënt

12 TSO 3de graad optie Houttechnieken 11 PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN TIMING Het leerplan is opgesteld voor 25 lesweken/schooljaar. De overige lestijden moeten door de leerkracht besteed worden aan uitbreidings- en/of verdiepingsitems in functie van de specifieke klassituatie een leerplan is geen handboek, maar een document dat doelstellingen bevat die de leerkracht continu voor ogen moet hebben als werkinstrument, zowel bij de redactie van zijn jaarplan als bij de voorbereiding van zijn lessen; leerplandoelstellingen geven een nadere differentiatie van de einddoelstellingen. Ze geven duidelijk aan wat er in een bepaald leerjaar dient te worden bereikt en geven het gedragsniveau en de (leer) inhoud aan. Methodologische richtlijnen: het is belangrijk van in het begin de leerlingen een goede en juiste werkmethode aan te leren; in het geheel van de leerstofbehandeling staat het inzicht centraal. de gehanteerde werkvormen staan doordacht in functie van de leerinhouden en doelstellingen; een goede coördinatie tussen de verschillende leervakken is van belang voor een gestructureerde aanpak mogelijk te maken gedurende volledige 2 de graad. bij het gebruik van ICT materiaal voor demonstraties kan met meer leerlingen aan één computer gewerkt worden; de inbreng van elke leerling bij het uitwerken van een opdracht kan de leraar benutten om de creatieve capaciteiten van de individuele leerling aan te moedigen. Op deze wijze krijgt de leerling een beter inzicht in zijn technische en creatieve mogelijkheden; men zal ervoor zorgen de theoretische en technologische uitleg zoveel mogelijk te verduidelijken met didactisch materiaal, illustraties en praktische demonstraties; de inbreng van elke leerling bij het uitwerken van een opdracht kan de leraar benutten om de creatieve capaciteiten van de individuele cursist aan te moedigen.

13 TSO 3de graad optie Houttechnieken 12 Daarnaast zullen de leerlingen volgende vaardigheden ontwikkelen tijdens de opleiding: FUNCTIONELE REKENVAARDIGHEID grootheden schatten, meten en berekenen in functionele situaties de schaal functioneel gebruiken; een schematische voorstelling lezen en interpreteren; verwerven wiskundige denkmethoden (o. a. ordenen, schematiseren, structureren) om probleemoplossend te redeneren en problemen uit het dagelijkse leven op te lossen; FUNCTIONELE TAALVAARDIGHEID informatief luisteren en lezen; hanteren gepaste taal en omgangsvormen; FUNCTONELE INFORMATIEVERWERVING relevante en voor hen toegankelijke informatie in herkenbare concrete situaties vinden, selecteren en gebruiken informatie uit uiteenlopend voor hen bestemd tekstmateriaal en voor hen bestaande formulieren begrijpen en gebruiken; ACCURATESSE in staat zijn binnen de voorgeschreven tijd een taak nauwkeurig te voltooien. RECEPTIEVE TAALVAARDIGHEID MOEDERTAAL in staat zijn om als luisteraar en/ of lezer in de moedertaal op adequate wijze een gesproken, geschreven of audiovisuele boodschap te ontvangen en te verwerken de instructies begrijpen en opvolgen KRITISCHE INGESTELDHEID in staat zijn zichzelf en zijn omgeving in vraag te stellen, de waarde van een bewering of een feit, de haalbaarheid van een vooropgesteld doel te verifiëren, alvorens een stelling in te nemen CREATIVITEIT in staat zijn om persoonlijke ideeën en oplossingen te bedenken MAATSCHAPPELIJK BEWUSTZIJN, WEERBAARHEID EN VERANTWOORDELIJKHEID verantwoordelijkheidszin hebben voor de eigen gezondheid en welzijn, en dat van anderen; spontaan een veilige houding aannemen in dagelijkse situaties; het belang inzien van levenslang leren. ZIN VOOR SAMENWERKING in staat zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken in staat zijn om, ondanks moeilijkheden, op een doel gericht te blijven LEERBEKWAAMHEID via geëigende leerprocessen, zijn competenties te verbreden en te verdiepen de nieuwe ontwikkelingen op gebied van de mechanica en aanverwante takken bij te houden

14 TSO 3de graad optie Houttechnieken 13 TIMING Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de leerlingen afhankelijk is van de inzet, bereidwilligheid van de leerling, zelfstudie, leesvaardigheid, probleemstelling. De opgemaakte timing is dan ook een advies. MECHANICA Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing 1 Wet van behoud van energie 2 2 Tweede wet van Newton bij translatie 2 3 Tweede wet van Newton bij een rotatie 2 4 Impuls 6 5 Dynamisch evenwicht 2 6 Energie bij translatie en rotatie 2 7 Rendement 2 8 Statica 9 Moment van een kracht ten opzichte van een as 2 10 Samenstellen van krachten in de ruimte 5 11 Statisch evenwicht 5 12 Kinematica 13 Kinematica van het punt 6 14 Kinematica van een vast lichaam 8 15 Wrijving 6 16 Overbrengingsmechanismen (U) (U)

15 TSO 3de graad optie Houttechnieken 14 STERKTELEER Nr. Pedagogisch-didactische wenken Timing Inwendig evenwicht Spanningen Trek en druk De wet van Hooke Spanning ten gevolge van uitzetting en inkrimping Spanning ten gevolge van eigen gewicht Toelaatbare trek- of drukspanning Afschuiving Verloop van de schuifspanningen bij een cirkelvormige en rechthoekige doorsnede Enkel- en meervoudige afschuiving Vormverandering door afschuiving Traagheidsgrootheden Traagheidsmomenten Verandering van het lineair traagheidsmoment bij verschuiving van de as Het lineair traagheidsmoment van enkelvoudige doorsneden Lineair traagheidsmoment van eenvoudige samengestelde doorsneden Buiging Enkelvoudige buiging Weerstandsmoment Studie van balken op buiging belast Wringing Knik 3 4 2

16 TSO 3de graad optie Houttechnieken 15 MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen, de vaklokalen en de laboratoria, dienen te voldoen aan de technische voorschriften inzake arbeidsveiligheid. Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: Codex, ARAB, AREI, Vlarem. Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden met betrekking tot de uitrusting en inrichting van de lokalen en de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel. Zij schrijven voor dat: duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden; de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist. Volgende materialen dienen minimaal aanwezig te zijn: didactisch materiaal en documentatie om de theorie te ondersteunen zijn noodzakelijk; beschikking hebben over een retroprojector in de klas; computer ter beschikking uitgerust met software om proeven te verduidelijken; recent tabellenboek.

17 TSO 3de graad optie Houttechnieken 16 EVALUATIE Onderscheid moet gemaakt worden tussen de evaluatie van het leerproces en de evaluatie van het eindproduct. Bij de procesevaluatie wordt doorlopend gepeild naar de verwerking van het leerproces, met de bedoeling dit proces zo nodig bij te sturen, zodat elke leerling op de meest effectieve manier kan leren. De klemtoon ligt hierbij duidelijk op het optimaal functioneren van de leerling. Het verloop van het proces wordt, vooraf, door de leraar uitgetekend. Zij/hij bepaalt welke de verschillende stappen zijn; welke fouten op elk moment ontoelaatbaar zijn; welke fouten kunnen gemaakt worden. Afhankelijk van het resultaat van feedbackmomenten (kleine toetsen, gesprekken, volgsystemen, ) wordt het proces verder gezet of zo nodig bijgestuurd. Om de leerling te motiveren gebeurt dit in een constructieve, positieve sfeer. Productevaluatie gebeurt op het einde van het leerproces (bijvoorbeeld na een hoofdstuk, een opdrachtenreeks, een project, een trimester..). Hierbij wordt nagegaan in hoeverre de leerling de basisdoelstellingen bereikt heeft. Iedere evaluatie gebeurt in 3 stappen Registreren (veelvuldig afnemen van proeven, oefeningen, opdrachten, kleine toetsen, ). Interpreteren (de gegevens toetsten aan de criteria of normen die de vakwerkgroepen vooraf duidelijk heeft bepaald). Rapporteren (de leerling en de ouders krijgen op een duidelijke wijze een beeld van de vorderingen van de leerling door geregelde momenten van feedback voor de leerling en door een schriftelijke rapportering door middel van agenda, rapport...).

18 TSO 3de graad optie Houttechnieken 17 TOELICHTING BIJ GEBRUIK VAN HET LEERPLAN In het leerplan zijn een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling. Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. Zij kunnen ook gebruikt worden indien een of meerdere lestijden complementaire activiteiten besteed worden aan de specifieke vakspecialiteit. JAARPLAN Van elke leraar wordt verwacht dat hij/zij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Die planning kan gemaakt worden volgens het bijgevoegd model. Eenvormigheid is een noodzaak voor de verschillende collega's. De verschillende jaarplannen moeten zodanig gemaakt worden dat er - waar mogelijk - per week een coördinatie is tussen de verschillende vakken. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn! Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega's samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen. De timing is gemaakt voor 25 weken per schooljaar. De resterende tijd kan door de lerares/leraar vrij gebruikt worden voor uitdiepingen en/of uitbreidingen. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen hier eventueel aan bod komen. De timing en de volgorde van de leerstofonderdelen zijn niet bindend. Indien afgeweken wordt, moet dit in overleg tussen de verschillende collega's gebeuren en moeten indien nodig de andere jaarplannen eveneens aangepast worden. Steeds moet erover gewaakt worden dat de noodzakelijke voorkennis aanwezig is.

19 TSO 3de graad optie Houttechnieken 18 Jaarplan Optie:... Leerkracht:... Vorderingsplan Onderwijsvorm:... Graad:... Jaar:... Schooljaar: /.. Vak:... Leerplannummer:... Handboek/cursus:... Lestijden/week:... JAARPLAN VORDERINGSPLAN Week nummer Nr in leerplan Leerinhouden Gegeven op (datum) Opmerkingen

20 TSO 3de graad optie Houttechnieken 19 BIBLIOGRAFIE Alonso M., Energiewerktuigen deel 1 en deel 2, Nijgh & Ditmar Educatief Belmans J., Eenvoudige mechanica, Wolters Plantyn, Belmans J., Mechanica leerboek, Wolters Plantyn, Belmans J., Mechanica werkboek en oplossingen, Wolters Plantyn, Belmans J., Pneumatische en elektropneumatische technieken, Standaard De Clippeleer W., Theoretische mechanica, Wolters Plantyn, De Clippeleir, Tabellenboek voor metaaltechniek, Plantyn De Lepeire e.a., Theoretische mechanica deel 1 en deel 2, Standaard Dreezen M., Lemmens M., Rutten, Werkboek 1, Dreezen M., Lemmens M., Rutten, Werkboek 2, Festo Didactic, Opleidingscursussen, Festo Belgium Heidenhain, Digitale uitlezingen Janssen W. e.a., Materialenkennis, Standaard M.B., Tijdschriften M.B. productietechniek, De Vey Mestdagh Drost A. e.a. Mechanica BSO, De Sikkel, Mechanica, Elsevier Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Educatieve software Philips, Handboek voor fijnmechanische tehnieken, Philips technische bibliotheek Ros F., Materialenkennis, Standaard SBM, Selectie van de Belgische normen Telemecanique, Handboeken vermogens- en besturingspneumatiek Van den Driessche, Fysische metaalkunde, Standaard Vercaigne W., Pneumatische automatisering, Vermeulen Roeselare Aanvullen met leerboeken derde graad of andere Budinski, Kenneth, G., Materialenkunde technici, Academic Service, Cremers F., Verspanende technieken, Wolters Plantyn, Evens, Janssens, Milis, Roels, Van Der Steen, Werkboek BSO & oplossingen, Evens, Janssens, Milis, Roels, Van Der Steen, Werkboek TSO & oplossingen, Gijbels J., Vermeiren C., Meettechniek en materialenleer, Wolters Plantyn, Heling A., Vakleer voor plaat- en constructiebankwerken, STAM, Kluiver H.R., Lassen, STAM, Tschätsch, Heinz, Verspaningstechniek, Academic Service, Technieken en machines Heeren, Leenders, Gereedschapsleer, STAM, Ingels H., Materialenleer, Standaard, Leenders J., Janssen H.J.F., Mechanische metaalbewerking, STAM,

21 TSO 3de graad optie Houttechnieken 20 Matek Roloff, Machine-onderdelen, Academic Service, Quak A., Materialenleer/eigenschappen, Educaboek Toepassingen materialen Boonen, Stroobants, Mechanische meettechniek, Van In Claerbout J., Kunststoffen vandaag en morgen Declerck, Thoen, Technologie van het lassen, Standaard Duverger J.M., Metaal elektriciteit, De Sikkel, Ingels H., Verspaning, Standaard, Aanvullen met leerboeken over: Pneumatica hydraulica autotechniek-vaktechnieken praktijk, Catalogi Cd-roms: Coro Guide Sandvik CREMMET, Frezen (Hugo Byl) S K F, Lagertechnieken WALTER, Snijgereedschap Andere Organisaties ter informatie: Agoria( Fabrimetal) regels van goed vakmanschap Documentatie en leerboeken over C N C Instituut voor Normalisatie Veiligheidsinstituut Antwerpen Videofilms Links naar enkele interessante sites: energie mechanica thermodynamica - tools