Crisismonitor Nijmegen Tweede meting, juni Gemeente Nijmegen Afdeling Onderzoek en Statistiek 19 juni 2009

Transcriptie

1 Crisismonitor Nijmegen Tweede meting, juni 29 Gemeente Nijmegen Afdeling Onderzoek en Statistiek 19 juni 29

2

3 Toelichting crisismonitor Algemeen Deze tweede editie van de crisismonitor volgt de actualiteit voor de pijlers economie, werk en inkomen en stedelijke ontwikkeling gedetailleerder dan gebruikelijk. Waar normaal volstaan wordt met jaarcijfers en saldi, worden nu cijfers zoveel mogelijk per maand weergegeven en als in-en uitstroomcijfer. De crisismonitor begint met een dashboard waar kernindicatoren per pijler in één overzicht zijn samengebracht. Telkens gaat het om een beeld van laatste 24 maanden of 8 kwartalen van de hoofduitkomsten, met een trendlijn. Voor werk en inkomen en stedelijke ontwikkeling zit er van boven naar beneden gezien ook een zekere logica in de indicatoren (bijvoorbeeld van werkloos worden en inschrijven als werkzoekende aan het begin van het proces naar schuldhulpverlening aan het (mogelijke) andere uiterste. Bij stedelijke ontwikkeling hangt bouwen (en dus legesopbrengst) af van de afzetmogelijkheden van nieuwe woningen en dat hangt weer deels af van de gezondheid van de bestaande woningmarkt. Bij economie gaat het meer om aparte thermometers. Daarbij ontbreekt helaas werkgelegenheidsontwikkeling. Dit kerncijfers wordt slechts ééns per jaar verzameld, en staat wel vermeld als Figuur 1 achter het dashboard. De kleur in het dashboard geeft aan of bij de meest recente metingen indicaties zijn voor een positieve trend (groen) of een negatieve (oranje). Grijs geeft een zijwaartse beweging aan (geen verandering). # aantallen euro's groei% groeipercentage tov de overeenkomstige periode vorig jaar De cijfers drukken soms aantallen uit (#), soms geld ( ) of groeipercentages ten opzichte van dezelfde tijd een jaar eerder (groei%). Bij elke nieuwe editie van de crisismonitor worden de dashboardgegevens zo ververst, dat er steeds een nieuwe maand/nieuw kwartaal bijkomt, terwijl tegelijkertijd de oudste waarneming wegvalt. Deze werkwijze is ontleend aan de Econometer van het Bureau Economisch Onderzoek van de Provincie Gelderland. Achter het dashboard treft u meer en soms ook meer gedetailleerde grafieken aan voor de drie pijlers. Gemeente Nijmegen, Afdeling Onderzoek en Statistiek; 19 juni 29. Rapporteur Bram Verhoef; / a.verhoef@nijmegen.nl laatste trendinfo is zeer positief positief neutraal negatief zeer negatief

4 Dashboard economie werk en inkomen stedelijke ontwikkeling # nieuwe bedrijven (oprichting - opheffing) # werkloos UWV (NWW) # verkoop bestaande woningen (regio) a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a 4 2 II III IV I II III IV I groei% parkeerafzet stadscentrum # bijstandsuitkeringen <65 # verkochte nieuwbouwwoningen (stad) 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% groei% tov zelfde periode vorig jaar a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m II III IV I II III IV I groei% hotelovernachtingen # schuldhulpverlening bouwinvesteringen (legesontvangsten) 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% -1% -12% groei% tov zelfde periode vorig jaar II III IV I II III IV I 2 1 m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a

5 economie werk en inkomen stedelijke ontwikkeling # nieuwe bedrijven (oprichting - opheffing) i # werkloos UWV (NWW) ii # verkoop bestaande woningen (regio) iii Betreft het saldo van starters en oprichtingen aan de pluskant en opheffingen en faillissementen (dat zijn er normaal erg weinig) aan de minkant. Forse bewegingen rond jaarwisseling 28/9. In 29 blijft het aantal starters (oprichting eerste bedrijf) doorgroeien (+15%), overige oprichtingen dalen. Per saldo zit er nog groei in de oprichtingen. Opheffingen stijgen in QI 29 een kwart tov QI 28. Saldo aanwas bedrijven blijft positief, maar groeitempo daalt in het eerste kwartaal. Betreft zgn. Niet-Werkende Werkzoekenden, ingeschreven bij het UWV-Werkbedrijf (vh CWI). NWW bleef opvallend lang dalen (tot eind 28). Wel veel dynamiek (in/uit) in laatste kwartaal 28 (zie Figuur 8). Markante omslag na december 28. Stijgingstempo ligt in januari en februari met ca. 35 per maand erg hoog. Maart laat bij veel instroom toch een beperkte stijging van het NWW-peil zien (ca. +15). In april tempert de instroom. De uitstroom is in maart en april (voorlopig cijfer) zelfs wat beter dan dezelfde maanden van 28. Stijging NWW treft vooral jongeren (+57% tov het zeer lage niveau van 28). Verkoop bestaande woningen in de NVM-regio Nijmegen volgens NVM-kwartaalbericht 1-29 (tweede en derde kwartaal 27 geschat uit figuur) Tot en met het eerste kwartaal 29 een versnellende daling van het aantal verkochte bestaande woningen. Betreft de regio Nijmegen. QI 9 tov QI 8 saldo: +218 resp mrt 9 tov feb9: saldo: +48 resp. +69 jan-apr 9 tov jan-apr 8: +2,4% apr 9 tov mrt 9: +,7% QI 9 tov QI 8: -37% groei% parkeerafzet stadscentrum iv # bijstandsuitkeringen <65 v # verkochte nieuwbouwwoningen (stad) vi Driemaandsgemiddelde vergeleken met 1 jaar eerder. Beeld eind 28 positief mede door capaciteitsuitbreiding straatparkeren voor bezoekers. In maart valt de zeer goede score van dec. 8 uit het driemaandgemiddelde. Dit leidt tot een omslag naar een krimpend aantal parkeeruren in de grafiek. QI 9 tov QI 8-5% mrt 9 tov feb9 (28 dagen!): +15% Een lange en bovengemiddelde daling komt eind 28 tot staan. Betreft actieve uitkeringen volgens definitie CBS. DIW rapporteert ook wel zgn. betaalde uitkeringen. Deze cijfers kunnen wat verschillen. In de actieve uitkeringen via het CBS is tot eind januari 29 is nog geen sprake van een stijging. Gemeentelijke gegevens laten wel een lichte groei zien na september 29, mn door een terugval in de uitsstroom. Maart minder instroom, bij iets lagere uitstroom, bestand stijgt zeer licht. QI 9 tov QI 8 in +21% uit -3% stand +1% mrt 9 tov feb9: in: -19% uit -8% stand +% Betreft de kwartaalopgave van makelaars en ontwikkelaars aan de afdeling Bouwen en Wonen. Scherpe daling in tweede helft 28. In eerste kwartaal 29 nadert de verkoop met slechts twaalf verkochte woningen het nulpunt. De score in het eerste kwartaal ligt ruim 8% beneden het gemiddelde van de laatste paar jaar. Betreft de gemeente Nijmegen. QI 9 tov QI 8: -83% groei% hotelovernachtingen vii # schuldhulpverlening viii bouwinvesteringen (legesontvangsten) ix Kwartaalcijfers vergeleken met hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Ook hier: boven nul groeit het, onder nul krimpt het. Vanaf midden 27 is de groei eruit. Mede door het verdwijnen van een hotel in de loop van dat jaar.cijfers stabiliseren zich enigszins richting einde 28, maar eerste kwartaal 29 zit toch weer 6% onder het eerste kwartaal 28. Na een sterke stijging in het eerste kwartaal 29 (+17% t.o.v. 1e kwartaal 28), neemt in april de groei wat af. Het aantal aanvragen in april 29 (16) ligt een fractie boven dat van april 28 (12). Betreft de verzonden facturen voor bouwleges; Tot aan maart leek sprake van een dalende trend in de legesontvangsten. April 29 laat echter een bijzonder hoge schore zien, waarvan ca. 9% terug te voeren is op drie bouwlokaties met (onder meer) in totaal 367 woningen/appartementen. QI 9 tov QI 8: -6% jan-apr 9 tov jan-apr 8: +17% apr 9 tov mrt 9: +4% jan-apr 9 tov jan-apr 8: +7% apr 9 tov mrt 9: +647%

6

7 Pijler economie groei van het aantal vestigingen en banen vestigingen (rechteras) banen (linkeras) Figuur 1 Vestigingen van bedrijven en instellingen in Nijmegen en het aantal banen, ongeacht duur of type dienstverband; bron: PWE-Gelderland 28 is een topjaar met +36 banen, +3,8%. Nijmegen bereikt op 5 na 1. banen. Gegevens worden jaarlijks verzameld met peildatum april. Publicatie van cijfers over 29 wordt eind 29 verwacht. bedrijfsdemografie j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m oprichtingen opheffingen saldo Figuur 2 Geboorte en sterfte en natuurlijke aanwas van bedrijven in Nijmegen ; bron: Kamer van Koophandel voor Centraal Gelderland De Stadsregio kende een in 28 een record aantal starters. Cijfers waren beter dan landelijk. Nijmegen kende in 28 de hoogste aanwas van het aantal ondernemingen in de Stadsregio. Het beeld w.b. het aantal starters blijft gunstig. Wel liggen opheffingen in maart op een hoog niveau. Het aantal nieuwe bedrijven blijft groeien, maar tempo neemt af. * Wijzingen in nationale regelgeving zorgen vanaf de tweede helft van 28 (mede) voor hogere aantallen inschrijvingen.

8 parkeerafzet binnenstad Figuur 3 Ontwikkeling afzet parkeeruren in/rond stadscentrum; excl. terrein Oude stad; Bron: DGG-Verkeer- en parkeerbeheer Fluctuaties treden logischerwijs op door wisselend aantal dagen per maand en koopdagpatronen per maand (4 of 5 zaterdagen). Overige variatie wordt deels ook verklaard door wisselingen in capaciteit (vanaf januari 28 Hezelstraat gesloopt, gedurende 28 meer capaciteit op straat). Beeld eind 28 zeer positief. Januari 29 ondanks een extra zaterdag 5% lager dan januari 28. Februari 9 slechts licht lager dan de schrikkelmaand (29 dagen) in 8. Maart 9 scoort -4% tov maart 8. Eerste kwartaal 9 ligt 5% lager dan dezelfde periode vorig jaar.

9 ontwikkeling hotelovernachtingen kw IV kw III kw II kw I Figuur 4 Ontwikkeling van het aantal hotelovernachtingen; bron: DIW-afd. WOZ en belastingen Lange groeireeks met de top in 25. Ondanks een daling nadien, noteert 28 toch nog 3% meer overnachtingen dan in % 2% 15% 1% 5% % -5% -1% -15% I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I II IIIIV I Figuur 5 Ontwikkeling van het aantal hotelovernachtingen, % groei of krimp tov van het overeenkomstige kwartaal vorig jaar; bron: DIW-afd. WOZ en belastingen Vanaf 25 tempert de groei, vanaf tweede helft 27 dalende trend, mede veroorzaakt door het verdwijnen van een hotel in de loop van 27. Daling neemt af richting eind 28. Desondanks laat ook het eerste kwartaal 29 toch weer 6% minder overnachtingen zien dan dezelde periode een jaar eerder.

10 ontwikkeling bouwleges Figuur 6 Indicatie bouwinvesteringen incl. trendlijn in rood, betreft legesontvangsten excl. eenmalige bijzondere opbrengst in 26; bron: DGG-Bouwen en Wonen/Bedrijfsondersteuning Tot aan maart leek sprake van een dalende trend in de legesontvangsten. April 29 laat echter een bijzonder hoge schore zien, waarvan ca. 9% terug te voeren is op drie bouwlokaties met (onder meer) in totaal 367 woningen/appartementen.

11 Pijler werk en inkomen vacatures bij UWV (vm. CWI) j f m am j j a s o n d j f m am j j a s o n d j f m am j j a s o n d j f m a Openstaande Vacatures Ingediende Vacatures deze maand Figuur 7 Ingediende en openstaande vacatures bij het UWV (vm. CWI), per maand; bron: UWV- Werkbedrijf (NB UWV registreert slechts een klein deel van de vacaturemarkt) Vacaturemarkt wordt maar deels (gezegd wordt 1%) bestreken door UWV. Sinds september 8 ligt het aantal nieuw ingediende vacatures per maand steeds lager dan dezelfde maand in het vorige jaar. Pas sinds maart dít jaar ligt het aantal openstaande vacatures ook lager dan vorig jaar.. Veel hangt af van de voorjaarsperiode waar normaal de vacaturemarkt aantrekt (bouw, horeca, toerisme, etc.). Ten opzichte van het langjarige gemiddelde is het aantal nieuwe en opstaande vacatures in april ca. 1/3 lager Het vacature-aanbod in de industrie is in de eerste vier maanden van 29 tov dezelfde tijd vorig jaar onder de tien gezakt (was gemiddeld 17 vorig jaar). Bouw haalt -7%, horeca en detailhandel -6%, vervoer -3 à 4%. De gezondheidszorg scoort onveranderd in de eerste vier maanden van 29. Bij zakelijke dienstverlening (w.o. uitzendbureaus) en de groep milieudienstverlening, cultuur, recreatie en overige dienstverlening is sprake van stijgingen van 6-1% t.o.v. vorig jaar.

12 Niet Werkende Werkzoekenden (NWW) bij UWV d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a gecorrigeerde instroom Gecorrigeerde uitstroom Figuur 8 Instroom en uitstroom van Niet Werkende Werkzoekenden bij het UWV (vm. CWI); uitstroom laatste maand is indicatief/voorlopig!; bron: UWV-Werkbedrijf Hoewel het aantal werklozen tot eind 28 bleef doordalen, laten in- en uitstroom bijzondere bewegingen zien eind 28: meer erin én meer eruit. in januari en februari opent de schaar zich door dat bij groeiende instroom, de uitstroom sterk terugvalt. Het voorjaar is op de arbeidsmarkt normaal een gunstige periode (bouw, horeca, toerisme). Maart laat bij veel instroom toch een beperkte stijging van het NWW-peil zien (ca. +15). In april tempert de instroom. De uitstroom is in maart en april (voorlopig cijfer) zelfs wat beter dan dezelfde maanden van 28.

13 d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a Standcijfer einde maand Figuur 9 Ingeschreven Niet Werkende Werkzoekenden bij het UWV-Werkbedrijf (vm. CWI); per einde van elke maand; bron: UWV-Werkbedrijf Een lange dalingsperiode komt ten einde. Januari en februari laten sterke stijgingen zien (ca. +35 per maand, +5% per maand). In maart en april matiging van de groei tot resp en slechts +54 (=,7 % groei). De toename van NWW-ers komt vrijwel volledig voor rekening van de groep jongeren. Vergeleken met april vorig jaar is het aantal NWW-ers tot 27 jaar met 57% (426 mensen) gegroeid. Bij de middengroep was die stijging 3% (+95), bij de oudste groep ligt het niveau april 29 zelfs 4% lager dan vorig jaar rond die tijd. Naar onderwijsniveau is de werkloosheidsstijging het sterkst op MBOniveau, met als tweede het VMBO-niveau. Op het basisniveau en het HBO-niveau is de stijging beperkt, terwijl op WO/Mastersniveau de werkloosheid nog steeds iets daalt.

14 uitkeringen WW j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a Figuur 1 toekenningen en beëindigingen uitkeringen Werkloosheidswet in Nijmegen per maand; bron: UWV Ongeveer een gelijk beeld als in NWW (logisch samenhangend). Ook hier meer dynamiek, vooral aan de instroomkant, maar ook aan de uitstroomkant. in uit Figuur 11 Lopende uitkeringen Werkloosheidswet in Nijmegen; Bron: CBS (kwartaalcijfers t/m 25, UWV maandcijfers v.a. 26) Ruim 1 jaar conjunctuur in beeld. Het is goed te realiseren dat in dezelfde periode de beroepsbevolking groeide met 13 mensen tot 8. (ca.+2%). stand

15 bijstandsuitkeringen 12 korter dan 1 jaar langer dan 1 jaar Figuur 12 Aantal Bijstandsuitkeringen onder 65 jaar in Nijmegen, naar duur van de uitkering; bron: CBS Strakke daling met een conjunctuurhobbel. Daling is sterker dan landelijk. Groep korter dan 1 jaar loopt terug van 25 ooit naar 72 in oktober 28. Daarna stijgt de eerstejaarsgroep tot 9 per eind maart 29. Bij de groep langer dan een jaar is tot eind maart nog geen sprake van stijging. In totaliteit zien we in deze CBS cijfers pas sinds februari een stijging van bijstandsuitkeringen (+9, +2%). In de gemeentelijke cijfers loopt de WWB al vanaf september 28 op j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a Figuur 13 Aantal aanvragen voor een WWBuitkering, al dan niet beoordeeld of toegekend; bron: DIW Het aantal aanvragen voor een WWBuitkerinng ligt in de eerste vier maanden van 29 2% boven het niveau van die periode in 28. Overigens lag het niveau in januariapril 29 wel nog onder dat van 27.

16 j f ma m j j a s o n d j f ma m j j a s o n d j f ma m j j a s o n d j f m in uit Figuur 14 In- en uitstroom WWB onder 65 jaar; betreft actieve uitkeringen; cijfers maart kunnen nog wijzigen door lopende werkprocessen; Bron: DIW Bij een lichte verhoging van de instroom, is het met name de terugval in de uitstroom die de oorzaak is achter de niveaustijging vanaf september. In maart nam de instroom wel iets af, maar ligt wel iets boven maart 28 (+12 ipv +11). De uitstroom in maart (87) ligt flink lager dan in maart 28 (147) j f m am j j a s o n d j f m am j j a s o n d j f m am j j a s o n d j f m Figuur 15 Verloop standcijfer WWB; actieve uitkeringen per einde van elke maand; gegevens van de laatste maand kunnen nog wijzgigen door lopende werkprocessen; Bron: DIW Vanaf september 28 een lichte stijging in deze gemeentelijke gegevens. CBSgegevens laten tot eind januari 29 nog geen stijging zien. Stijging met 173 ten opzichte van het minimum is bescheiden vergeleken met de stijging van het aantal werkzoekenden bij UWV-Werkbedrijf.

17 aanvragen schuldhulpverlening van Nijmegenaren 2 1 Figuur 16 Verloop aantal aanvragen schuldhulpverlening van Nijmegenaren Bron: DIW m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a Na een sterke stijging in het eerste kwartaal 29 (+17% t.o.v. 1e kwartaal 28), neemt in april de groei wat af. Het aantal aanvragen in april 29 (16) ligt een fractie boven dat van april 28 (12).

18

19 Pijler stedelijke ontwikkeling ontwikkeling bouwleges Figuur 17 Indicatie bouwinvesteringen incl. trendlijn in rood, betreft legesontvangsten excl. eenmalige bijzondere opbrengst in 26; bron: DGG-Bouwen en Wonen/Bedrijfsondersteuning Herhaling; al eerder besproken: Tot aan maart leek sprake van een dalende trend in de legesontvangsten. April 29 laat echter een bijzonder hoge schore zien, waarvan ca. 9% terug te voeren is op drie bouwlokaties met (onder meer) in totaal 367 woningen/appartementen.

20 verkoop bestaande woningen Figuur 18 Verkoop bestaande woningen in de NVM-regio Nijmegen volgens NVMkwartaalbericht 1-29 (tweede en derde kwartaal 27 geschat uit figuur) Tot en met het eerste kwartaal 29 een versnellende daling van het aantal verkochte bestaande woningen. Betreft de regio Nijmegen. 1e kw 7 2e kw 7 3e kw 7 4e kw 7 1e kw 8 2e kw 8 3e kw 8 4e kw 8 1e kw 9 verkoop nieuwe woningen I II III IV I II III IV I Figuur 19 Aantal verkocht nieuwbouwwoningen per kwartaal; uit: verkoop nieuwbouwwoningen eind 28 Bron: Afdeling Bouwen en Wonen, op basis van berichtgeving van makelaars en ontwikklaars; betreft gemeente Nijmegen Scherpe daling in tweede helft 28. In eerste kwartaal 29 nadert de verkoop met slechts twaalf verkochte woningen het nulpunt. De score in het eerste kwartaal ligt ruim 8% beneden het gemiddelde van de laatste paar jaar.

21 i Bron: KvK; wijzingen in nationale regelgeving zorgen vanaf de tweede helft van 28 (mede) voor hogere aantallen inschrijvingen. ii Bron: UWV-Werkbedrijf, afd. arbeidsmarktkennis/ iii Bron: NVM-kwartaalbericht iv Bron: DGG-Verkeer- en parkeerbeheer; excl. terrein Oude Stad v Bron: DIW vi Bron: DGG-afd. Bouwen en Wonen vii Bron: DIW-afd. WOZ en belastingen viii Bron: DIW ix Bron: DGG-Bouwen en Wonen/Bedrijfsondersteuning