Jeugdmonitor Zeeland MARGARETHA VERGEER

Transcriptie

1 Jeugdmonitor Zeeland MARGARETHA VERGEER

2 Jeugdmonitor Zeeland Evaluatieonderzoek 2012 en verkenning mogelijkheden rond transitie Jeugdzorg MARGARETHA VERGEER

3 CIP-gegevens KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK, DEN HAAG Vergeer, M.M. Jeugdmonitor Zeeland. Evaluatieonderzoek 2012 en verkenning mogelijkheden rond transitie Jeugdzorg Amsterdam: Kohnstamm Instituut. (Rapport 889, projectnummer 40570) ISBN Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, or otherwise, without the prior written permission of the publisher. Uitgave en verspreiding: Kohnstamm Instituut Plantage Muidergracht 24, Postbus 94208, 1090 GE Amsterdam Tel.: Dataverwerking: Elion.nl Copyright Kohnstamm Instituut, 2013

4 Inhoudsopgave 1 Onderzoeksopzet en uitvoering De Jeugdmonitor Zeeland Onderzoeksgroep Opzet en uitvoering 4 2 Resultaten: oordelen over de Jeugdmonitor Zeeland Onderzoeksgroep en respons Achtergrondkenmerken Beoordeling van de Jeugdmonitor Zeeland Verschillen tussen groepen Afzonderlijke vragen Beleidsterreinen waarop de Jeugdmonitor Zeeland gebruikt wordt De producten Waardering voor de producten Opbrengsten Opmerkingen, wensen en suggesties 18 3 Resultaten: Jeugdmonitor Zeeland en transitie Jeugdzorg Onderzoeksgroep en instrument Terreinen waarop JMZ een rol kan spelen bij de transitie Jeugdzorg Welk soort informatie is er nodig rond transitie Jeugdzorg Moment waarop de Jeugdmonitor Zeeland een rol kan spelen rond de transitie Jeugdzorg Wat kan de Jeugdmonitor Zeeland doen om het proces van transitie te stimuleren Andere opmerkingen rond de transitie Jeugdzorg en JMZ 25

5 4 Beantwoording van de onderzoeksvragen De onderzoeken Beantwoording van de onderzoeksvragen Conclusies 30 Literatuur 33 Recent uitgegeven rapporten Kohnstamm Instituut 35

6 1 Onderzoeksopzet en uitvoering 1.1 De Jeugdmonitor Zeeland De Jeugdmonitor Zeeland is een samenwerkingsverband van de Provincie Zeeland, de 13 Zeeuwse gemeenten en verschillende instellingen die werkzaam zijn op het gebied van jeugd. De Jeugdmonitor Zeeland biedt beleidsmakers de mogelijkheid om statistische en inhoudelijke informatie over kinderen en hun leefwereld te raadplegen. In de Jeugdmonitor zijn en worden beleidsrelevante gegevens verzameld die beleidsmakers in staat stellen hun beleid te onderbouwen en af te stemmen met andere organisaties. De Jeugdmonitor bevat gegevens over de leefwereld van jongeren op het gebied van onderwijs, gezondheid, jeugdzorg, sport, welzijn, cultuur, arbeid, wonen en veiligheid. De informatie komt uit verschillende bronnen zoals de GGD Zeeland, de Regiopolitie, Halt, Bureau Jeugdzorg Zeeland, de dertien Zeeuwse gemeenten en de Provincie Zeeland. De Jeugdmonitor Zeeland doet zelf ook onderzoek. Zo worden in vier leeftijdsgroepen (0-6 jaar; 7-11 jaar; jaar en 18 tot 23 jaar) vierjaarlijks enquêtes afgenomen (diverse Startnotities Scoop). De verzamelde informatie wordt beschikbaar gesteld op de website Daarnaast zijn op de website werkplannen, startnotities en de afgenomen vragenlijsten te vinden. Ook staan themarapporten op de website, zoals bijvoorbeeld Eénoudergezinnen : themarapport-plus (2010) 1 ; Jeugd en alcohol: quickscan (2009) 2. Tenslotte ontsluit de Jeugdmonitor Zeeland ook de landelijke gegevens van de Lokale Jeugdspiegel. 1 Van Gorsel, W. & Smit, A. (2010). Eénoudergezinnen: themarapport-plus. 2 De Gouw, M. & Franken, L. (2009). Jeugd en alcohol: quickscan, 1

7 Hoofdverantwoordelijke voor de uitvoering van de Jeugdmonitor is Scoop (Zeeuws Instituut voor Sociale en Culturele Ontwikkeling). Scoop werkt nauw samen met onder andere de provincie Zeeland; de Zeeuwse gemeenten; onderwijsinstellingen voor basis- en voortgezet onderwijs, mbo en hbo; de Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD Zeeland); het Regionaal Pedagogisch Centrum Zeeland (RPCZ); SportZeeland; Bureau Jeugdzorg Zeeland; Regiopolitie Zeeland. Scoop kent een projectstructuur met een stuurgroep, waarin naast twee vertegenwoordigers van Scoop een gedeputeerde van de Provincie Zeeland, en drie wethouders van de gemeenten in elk van de regio s Walcheren, Zeeuws- Vlaanderen en Oosterschelde zitting hebben. Op verzoek van Scoop heeft het Kohnstamm Instituut tot op heden al driemaal een evaluatieonderzoek naar de Jeugdmonitor Zeeland uitgevoerd: in 2003, 2006, Deze evaluaties bestonden uit een vragenlijst over de tevredenheid van de gebruikers over de Jeugdmonitor Zeeland. Op verzoek van Scoop heeft het Kohnstamm Instituut in 2012 opnieuw een evaluatieonderzoek uitgevoerd. In dit onderzoek is het algemene deel over de bekendheid met en de beoordeling van de bruikbaarheid, en het feitelijke gebruik van de Jeugdmonitor Zeeland opnieuw onderzocht. Naast dit algemene deel waren er bij elke meting ook specifieke vragen. Ook voor de meting in 2012 had Scoop extra vragen. Scoop achtte het van belang te weten welke verwachtingen de gemeenten hebben van de door Scoop te leveren informatie in het kader van de transitie van de jeugdzorg, waarmee de hervorming van het huidige stelsel voor de jeugdzorg in de komende jaren bedoeld wordt. Alle vormen van jeugdzorg worden onder de verantwoordelijkheid van gemeenten gebracht. Bij de beleidsoperatie Transitie in de Jeugdzorg zijn niet alleen de betreffende overheden betrokken, maar ook partners in de jeugdzorg, zoals de brancheorganisaties, cliëntenvertegenwoordigers, beroepsgroepen en professionals, kennisinstituten. De bestuurlijke en organisatorische transitie en de zorginhoudelijke transformatie maken beide integraal onderdeel uit van het veranderingsproces en zijn niet van elkaar te 3 Derriks, M. & E. de Kat (2009). Jeugdmonitor Zeeland. Stand van zaken Amsterdam: Kohnnstamm Instituut. 2

8 scheiden (Brief aan de Tweede Kamer 20 maart ; Seinstra & Westers, ). Binnen deze context van de transitie Jeugdzorg is het van belang na te gaan wat de Jeugdmonitor Zeeland kan betekenen voor de provincie Zeeland, de Zeeuwse gemeenten, en de Zeeuwse partners in de jeugdzorg. Het gaat hierbij om de vraag hoe de Jeugdmonitor Zeeland een rol kan spelen bij de nieuwe inrichting van de jeugdzorg. Daarbij is het van belang te weten welke verwachtingen men hierbij heeft van de Jeugdmonitor Zeeland en welke informatie men noodzakelijk acht met betrekking tot het te voeren beleid. De vraag naar de vorm waarin en de condities waaronder dit het geval kan zijn behoort daar nadrukkelijk bij. Uit het voorgaande zijn de volgende onderzoeksvragen afgeleid. 1. Wat is het oordeel van de gebruikers over de Jeugdmonitor Zeeland? Zijn er verschillen vergeleken met eerdere afnamen? 2. Wat zien de beleidsverantwoordelijken als mogelijke rol en functie van de Jeugdmonitor Zeeland voor het beleid rond de transitie Jeugdzorg? 3. Welke verwachtingen hebben betrokkenen van de activiteiten van Jeugdmonitor Zeeland rond de transitie Jeugdzorg? Welke informatie en activiteiten vinden betrokkenen noodzakelijk voor het beleid rond de transitie Jeugdzorg? 1.2 Onderzoeksgroep 2012 In 2012 is op verzoek van SCOOP voor de vierde maal een evaluatie-onderzoek uitgevoerd naar de Jeugdmonitor Zeeland. De evaluatie bestond uit de al eerder gebruikte vragenlijst over de tevredenheid van de gebruikers over de Jeugdmonitor Zeeland. In dit onderzoek zijn in het algemene deel vragen gesteld over de bekendheid met, de beoordeling van de bruikbaarheid, het feitelijke gebruik, en het oordeel over de opbrengsten van de Jeugdmonitor 4 Transitieagenda Jeugdzorg. Brief aan de Tweede Kamer 20 maart Kenmerk DJ-U Seinstra, A. & Westers, A. (2012). Transitie Jeugdzorg: Update en analyse. Culemborg: SeinstravandeLaan. 3

9 Zeeland. In een open vraag is de mogelijkheid geboden wensen en suggesties voor aanpassingen te geven. Naast dit algemene deel waren er bij elke meting ook specifieke vragen. Dit jaar ging het om de vraag hoe de Jeugdmonitor Zeeland een rol kan spelen bij de nieuwe inrichting van de jeugdzorg. Gezien deze specifieke vraag is de responsgroep voor 2012 uitgebreid met ambtenaren onderwijs van de provincie en van de gemeenten, besturen basisonderwijs, schoolleideroverleg, AMW, en instellingen voor Jeugdzorg en GGZ. Enkele beleidsterreinen die in 2009 toegevoegd waren aan de responsgroep, zoals de ambtenaren ruimtelijke ordening, veiligheid, sport zijn minder relevant voor het huidige thema. Ook economie en arbeid, jongerenraden, directeuren kinderopvang, koepelorganisaties primair onderwijs, directeuren voortgezet onderwijs, en de provinciale projectgroep integraal jeugdbeleid, zijn in 2012 niet benaderd. Door de verschillen in onderzoeksgroepen in de huidige en eerdere evaluaties is het niet mogelijk gegevens van de evaluaties met elkaar te vergelijken. Wanneer in dit rapport verwezen wordt naar gegevens uit eerdere evaluaties, is dat louter om de huidige gegevens in context te plaatsen. 1.3 Opzet en uitvoering Het onderzoek omvat twee delen: 1. Herhaling van het reeds eerder uitgevoerde onderzoek aan de hand van de kwantitatieve vragenlijst 2. Afname kwalitatieve vragenlijst 1. Ter beantwoording van onderzoeksvraag 1 wordt een vragenlijst afgenomen onder de gebruikers van de Jeugdmonitor Zeeland. Er wordt gebruik gemaakt van de vragenlijst die ook bij de voorgaande evaluaties afgenomen is. In deze vragenlijst worden vragen gesteld over de kennis over de Jeugdmonitor de houding tegenover de Jeugdmonitor de intentie wat betreft gebruik van de Jeugdmonitor het feitelijk gebruik van de Jeugdmonitor beoordeling van de producten die de Jeugdmonitor heeft gemaakt 4

10 beoordeling van de opbrengsten van de Jeugdmonitor voor de eigen instelling. Voor deelname aan dit onderdeel van het onderzoek zijn alle leden van de Klankbordgroepen, wethouders en ambtenaren Jeugd, ambtenaren onderwijs provincie en gemeenten, besturen basisonderwijs, instellingen Jeugdzorg en GGZ en overige partners op dit terrein benaderd. 2. Om een antwoord te krijgen op de vraag naar de verwachtingen die betrokkenen hebben van de Jeugdmonitor Zeeland rond de transitie Jeugdzorg en welke informatie nodig geacht wordt voor dit beleid, is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd, aan de hand van een korte vragenlijst waarin de respondenten grotendeels in eigen woorden hun ideeën op dit gebied konden weergeven. Benaderd werden gemeentelijke bestuurders en ambtenaren die de portefeuille Jeugd behartigen, provinciale bestuurders en ambtenaren, alsmede bestuurders van de voornaamste Zeeuwse partners in de jeugdzorg. 6 6 Zie paragraaf 3.1. voor de gestelde vragen 5

11

12 2 Resultaten: oordelen over de Jeugdmonitor Zeeland 2.1 Onderzoeksgroep en respons De vragenlijst is in 2012 toegestuurd aan 138 betrokkenen. Er zijn na een rappelronde 45 lijsten ingevuld terug ontvangen. 7 Inclusief de drie groepen waarvan niemand de vragenlijst heeft geretourneerd is het responspercentage 30.7%. In 2009 was dat percentage 39%, in %. Het percentage ingevulde vragenlijsten lijkt dus geleidelijk af te nemen. Gezien de verschillen in onderzoeksgroepen kunnen geen uitspraken gedaan worden over de oorzaken daarvan. In tabel 2.1 staat een overzicht van de samenstelling van de onderzoeksgroep in Van drie groepen heeft geen enkele respondent de vragenlijst geretourneerd: schoolleidersoverleg, jeugdzorgspecialisten regiopolitie, en algemeen maatschappelijk werk. Bij drie andere groepen, de ambtenaren onderwijs van de provincie, de besturen basisonderwijs, en de klankbordgroep ouders van jonge kinderen is het percentage geretourneerde vragenlijsten 20% of minder. 7 Daarnaast zijn er drie vragenlijsten niet ingevuld of ten dele ingevuld teruggestuurd. De redenen waren ziekte en het nog niet voldoende ingevoerd zijn in het onderwerp. 7

13 Tabel 2.1 Samenstelling respondentgroep 2012 Respondentgroepen Aangeschreven Respons Percentage Wethouders Jeugd % Ambtenaren Jeugd % Ambtenaren onderwijs Provincie % Ambtenaren onderwijs gemeente % Besturen basisonderwijs % Schoolleidersoverleg Kinderopvangorganisaties % Instellingen jeugdzorg en ggz jeugd % Jeugdzorgspecialisten regiopolitie Algemeen maatschappelijk werk Leden klankbordgroep Ouders jonge kinderen % Leden klankbordgroep primair onderwijs % Leden klankbordgroep Voortgezet onderwijs % Leden klankbordgroep Jongvolwassenen % Overige Zeeuwse contacten JMZ % %* * Percentage totale responsgroep gebaseerd op alle 15 benaderde groepen (incl. de groepen waarvan geen enkele respondent gereageerd heeft). 2.2 Achtergrondkenmerken De vragenlijst is door iets meer mannen (53.3%) dan vrouwen (46.7%) ingevuld. Tabel 2.2 geeft aan op welke beleidsterreinen de respondenten werkzaam zijn. Respondenten konden meer beleidsterreinen vermelden waarop zij werkzaam zijn, dus de percentages tellen niet op tot 100. De meeste respondenten zijn werkzaam op het terrein jeugd, onderwijs en in mindere mate- welzijn. Ook de terreinen (jeugd)gezondheidszorg en (jeugd)hulpverlening zijn redelijk vertegenwoordigd. Zes respondenten vermelden werkzaam te zijn op een ander dan genoemde (beleids)terreinen, namelijk GGD, decentralisatie, bibliotheek, preventie (ongewenst gedrag), kinderopvang en cultuur. 8

14 Tabel 2.2 Aantal respondenten dat werkzaam is op verschillende beleidsterreinen (n=45; aantal en percentage), 2012 Beleidsterrein Aantal Percentage Jeugd % Onderwijs 21 46,7% Welzijn % (Jeugd)gezondheidszorg % (Jeugd)hulpverlening % Ander (beleids)terrein % Veiligheid % Sport 3 6.7% (Beleids)terrein ruimtelijke ordening 1 2.2% Gemiddeld zijn de respondenten werkzaam op ruim twee (beleids)terreinen (m=2.3, sd=1.59). De meeste respondenten (30) zijn werkzaam op een of twee terreinen, tien respondenten op drie of vier beleidsterreinen. Vijf respondenten geven aan op 5, 6 of 7 (beleids)terreinen actief te zijn. Op bestuurlijk niveau zijn 13 respondenten werkzaam, op uitvoerend niveau achttien. De overige respondenten zijn werkzaam op een ander niveau. Daarbij worden vooral werkzaamheden op het terrein van beleid genoemd zoals beleid, beleidsmatig, beleidsvoorbereidend, beleidsadvies, beleidsontwikkeling en beleidsmatig in combinatie met uitvoerende taken. Verder is de vraag gesteld of de respondent een leidinggevende, ondersteunende of andere functie bekleedde. Acht respondenten gaven aan een leidinggevende functie te bekleden, 19 hadden een ondersteunende functie. Vierentwintig respondenten omschreven hun functie als anders dan leidinggevend of ondersteunend, en daarbij werden vooral wethouderschap en beleidsfuncties genoemd. Zes respondenten vervulden meer dan een functie. 2.3 Beoordeling van de Jeugdmonitor Zeeland In de vragenlijst is zijn uitspraken voorgelegd over een aantal kenmerken van de Jeugdmonitor. De dertig vragen vormden vier schalen, dezelfde schalen die 9

15 ook in eerdere jaren afgenomen zijn. 8 In tabel 2.3 staan het aantal vragen per schaal en de interne consistentie vermeld. 9 Tabel 2.3 geeft aan dat de interne consistentie varieert tussen.82 en.91. De kwaliteit van de schalen is dus goed, evenals bij de vorige afnamen het geval was. Tabel 2.3 Betrouwbaarheid van de schalen Schaal Aantal items Interne consistentie Kennis 5.82 Houding Intentie 6.91 Gebruik 9.91 De gemiddelde scores op de vier schalen staan vermeld in tabel 2.4. De tabel laat zien dat de kennis over en de houding ten aanzien van de Jeugdmonitor Zeeland behoorlijk positief zijn. Datzelfde is in iets mindere mate- het geval voor de score voor de intentie tot gebruik van de Jeugdmonitor Zeeland. De score voor het feitelijk gebruik is met 2.8 overeenstemmend met het schaalpunt klopt enigszins - het laagst. De respondenten zijn dus goed op de hoogte van wat de Jeugdmonitor Zeeland inhoudt. Zij staan er ook behoorlijk positief tegenover. De score voor de intentie tot gebruik en vooral het feitelijk gebruik zijn iets minder hoog. De scores zijn in 2012 een fractie hoger dan bij de evaluatie in Alleen bij het onderdeel kennis is het verschil iets groter, de score is.3 hoger dan bij de vorige meting. 8 De vragen waarop de schalen zijn gebaseerd worden vermeld in tabel 2.6 tot en met tabel De interne consistentie is een indicatie van de mate waarin de vragen over hetzelfde begrip gaan en daarmee over de kwaliteit van de schaal. Over het algemeen wordt een interne consistentie van.60 gehanteerd als de ondergrens van de betrouwbaarheid van de meting. 10

16 Tabel 2.4 Gemiddeld oordeel op de schalen (gemiddelden en standaarddeviaties op een vijfpuntsschaal: 1 =klopt niet, 5=klopt helemaal); gemiddelde in N M SD M Kennis Houding Intentie Gebruik Verschillen tussen groepen De gegevens zijn verzameld bij verschillende typen respondentgroepen (zie tabel 2.5). Het aantal groepen is te groot, en het aantal respondenten per groep te klein, om de antwoorden voor elke groep afzonderlijk te analyseren. Daarom zijn een aantal met elkaar vergelijkbare respondentgroepen samengevoegd tot in totaal vier groepen (zie tabel 2.5). Tabel 2.5 Samengevoegde respondentgroepen Groepen respondenten 2012 Aantal Wethouders en ambtenaren Jeugd 14 Ambtenaren Onderwijs provincie en gemeente plus (1) bestuur basisonderwijs 8 Instellingen Jeugdzorg en GGZ, overige Zeeuwse contacten plus (1) organisatie voor 11 kinderopvang Klankbordgroepen 12 Totaal 45 Uit de analyses voor de schalen kennis, houding, intentie en feitelijk gebruik bleek dat er op geen enkele schaal sprake was van significante verschillen tussen de onderscheiden groepen. Het weergeven van de uitgesplitste scores voor de verschillende groepen op de vier schalen is daarom niet zinvol, de scores van alle vier de groepen voor de schalen vertonen nauwelijks verschillen. 2.5 Afzonderlijke vragen In het volgende worden de antwoorden op de vragen die deel uitmaken van bovengenoemde schalen kennis, houding, intentie en gebruik weergegeven voor 11

17 de groep als geheel. Deze gegevens kunnen aanvullende informatie bieden over de aspecten Kennis (gemiddelde schaaloordeel 3.9) Uit tabel 2.6 blijkt dat de respondenten goed weten waarvoor de Jeugdmonitor Zeeland is bedoeld, wat zij ermee kunnen doen, welke vaardigheden er nodig zijn voor het gebruik van de Jeugdmonitor Zeeland en hoe de ontwikkeling gaat. De gemiddelde scores voor al deze vragen ligt rond een score 4, klopt grotendeels. De vraag naar praktische aanwijzingen voor het gebruik heeft de laagste gemiddelde score. Tabel 2.6 Scores op de afzonderlijke vragen over kennis (gemiddelden en standaarddeviaties op een vijfpuntsschaal (1=klopt niet, 5=klopt helemaal), 2012 Vragen over kennis N M SD Ik weet waarvoor de JZ bedoeld is Ik weet wat ik met de JZ kan doen Ik weet wat het werken met de JZ van mij eist aan vaardigheden Ik weet waar ik praktische aanwijzingen kan vinden voor het gebruik van de JZ Ik weet hoe de ontwikkeling van de JZ in zijn werk gaat Houding (gemiddelde schaaloordeel 3.5) De gemiddelde scores voor houding zijn over het algemeen iets lager dan die bij kennis (zie tabel 2.7). De hoogste gemiddelde scores zijn te vinden bij de vragen of de informatie in de JZ een goed beeld geeft van de jeugd, of de informatie in de JZ goed toegankelijk is, en of de informatie relevant is voor het werk. Deze gemiddelde scores liggen iets onder schaalpunt 4, dat staat voor klopt grotendeels. De drie vragen waarbij de gemiddelde score het laagst is, net boven score 3 klopt enigszins, geven enige aarzeling weer over het inspelen van de JZ op lokale ontwikkelingen, het inspelen op wat uitvoerenden nodig hebben, en over de vraag of JZ het werk op het terrein van jeugd vergemakkelijkt. 12

18 Tabel 2.7 Scores op de afzonderlijke vragen over houding (gemiddelden en standaarddeviaties op een vijfpuntsschaal: 1 =klopt niet, 5=klopt helemaal), 2012 Vragen over houding N M SD Ik vind dat de doelstellingen van de JZ goed haalbaar zijn Ik vind dat de JZ mijn werk op het terrein van de jeugd vergemakkelijkt Ik vind dat informatie vanuit de JZ relevant is voor mijn werk Ik vind dat betrokkenen goed worden geïnformeerd over de JZ Ik vind dat in de JZ goed wordt ingespeeld op wat uitvoerenden nodig hebben Ik vind dat in de JZ goed rekening wordt gehouden met de kennis en vaardigheden van de potentiële gebruikers Ik vind dat de informatie in de JZ een goed beeld geeft van de jeugd in Zeeland Ik vind dat de informatie in de JZ goed toegankelijk is Ik vind dat de JZ goed inspeelt op beleidsontwikkelingen op het terrein van de jeugd Ik vind dat de JZ goed inspeelt op lokale ontwikkelingen Intentie (gemiddelde schaaloordeel 3.2) De gemiddelde scores voor vragen over intentie liggen rond schaalpunt 3, klopt enigszins. De scores voor de vragen over de intentie tot gebruik van de Jeugdmonitor voor verschillende doelen zijn net iets hoger dan die voor de intentie tot het zelf of via collega s actief aanleveren van gegevens. Tabel 2.8 Scores op de afzonderlijke vragen over intentie (gemiddelden en standaarddeviaties op een vijfpuntsschaal: 1 =klopt niet, 5=klopt helemaal), 2012 Vragen over intentie N M SD Ik ben van plan de JZ zelf te gebruiken om mijn beeld van de jeugd in mijn gemeente/regio te actualiseren Ik ben van plan de JZ zelf gericht te gebruiken bij de voorbereiding/uitvoering van beleid Ik ben van plan anderen te attenderen op de mogelijkheden van de JZ Ik ben van plan samen met anderen gegevens uit de JZ te gebruiken voor de voorbereiding, uitvoering of evaluatie van beleid Ik ben van plan zelf gegevens aan te leveren voor de JZ Ik ben van plan collega s gegevens aan te laten leveren voor de JZ Feitelijk gebruik (gemiddelde schaaloordeel 2.8) De hoogste gemiddelde scores voor feitelijk gebruik zijn te vinden bij de vragen naar het zelf gebruik maken van de Jeugdmonitor Zeeland en het overweg kunnen met de Jeugdmonitor. De scores die wijzen op het iets meer 13

19 actief gebruiken van de Jeugdmonitor, zoals buiten het werk gebruiken en het helpen van anderen bij het werken met de Jeugdmonitor zijn het laagst, nog onder het schaalpunt klopt een beetje. Tabel 2.9 Scores op de afzonderlijke vragen over feitelijk gebruik (gemiddelden en standaarddeviaties op een vijfpuntsschaal: 1 =klopt niet, 5=klopt helemaal), 2012 Vragen over feitelijk gebruik N M SD Ik maak gebruik van de JZ Ik kan goed met de JZ overweg Het werken met de JZ kost mij weinig extra tijd Onze instelling/afdeling levert informatie aan de JZ Onze instelling/afdeling maakt actief gebruik van de JZ Onze instelling/afdeling stimuleert het gebruik van de JZ Ik maak ook buiten mijn werk gebruik van de JZ Ik attendeer anderen op de mogelijkheden van de JZ Ik help anderen bij het werken met de JZ Beleidsterreinen waarop de Jeugdmonitor Zeeland gebruikt wordt De respondenten is gevraagd op welk beleidsterrein de Jeugdmonitor binnen de organisatie op dat moment gebruikt werd. Eén respondent geeft aan de Jeugdmonitor op geen enkel terrein te gebruiken. De Jeugdmonitor Zeeland wordt het meest gebruikt op het beleidsterrein Jeugd, Onderwijs, (Jeugd) gezondheidszorg (zie tabel 2.10). Op de beleidsterreinen Economie en arbeidsmarkt, Ruimtelijke ordening en Veiligheid wordt de monitor het minst gebruikt. Andere beleidsterreinen zitten er tussen in. 14

20 Tabel 2.10 Beleidsterreinen waarop de Jeugdmonitor Zeeland gebruikt wordt (meer antwoorden mogelijk; daarom tellen de percentages niet op tot 100%; n=45); percentage 2012, percentage in 2009 Beleidsterreinen Percentage 2012 Percentage 2009 Jeugd 73.3% 46% Onderwijs 53.3% 41% (Jeugd)gezondheidzorg 46.7% 28% Welzijn 35.6% 33% Sport 28.9% 21% (Jeugd)hulpverlening 22.2% 25% Veiligheid 13.3% 24% Ruimtelijke ordening 4.4% 9% Economie en arbeidsmarkt 2.2% 5% Verkeer en vervoer 0 8% Andere terreinen 13.3% 10% Bij Andere terreinen waarvoor de jeugdmonitor gebruikt wordt vermelden respondenten RVTV, Bibliotheek en Integrale werkgroep Jeugd. In vergelijking met de evaluatie in 2009 is een aantal verschuivingen 10 te zien in de beleidsterreinen waarop de Jeugdmonitor Zeeland gebruikt wordt: er is een behoorlijke toename bij de beleidsterreinen Jeugd, Onderwijs, en (Jeugd)gezondheidszorg, en een afname bij Veiligheid. Dit laatste is vermoedelijk veroorzaakt doordat in 2012 voor Veiligheid geen responsgroep opgenomen is. Vergeleken met de gegevens uit 2009 is er voor de terreinen Welzijn, Sport en Andere terreinen sprake van een toename, maar die is geringer dan het gekozen criterium kleiner dan 10%. Hetzelfde is het geval bij de afname bij de beleidsterreinen (Jeugd)hulpverlening, Ruimtelijke ordening, Economie en arbeidsmarkt, Verkeer en vervoer. De meeste respondenten (44.4%) geven aan dat de Jeugdmonitor Zeeland binnen de eigen organisatie op één beleidsterrein gebruikt wordt. Bij iets minder respondenten (37.8%) wordt de monitor op twee of drie (beleids)terreinen gebruikt wordt, bijvoorbeeld Jeugd en Onderwijs of Jeugd, 10 Gezien de verschillen in de responsgroepen tussen 2009 en 2012 worden alleen verschillen van 10% of meer in de tekst besproken 15

21 Onderwijs en Sport. In totaal 17.7% zegt de monitor op vier of meer terreinen te gebruiken. 2.7 De producten De respondenten hebben voor acht producten van de Jeugdmonitor Zeeland een waardering gegeven op een schaal van 1 tot en met 10. Respondenten konden ook aangeven geen ervaring te hebben met het betreffende product. Deze cijfers geven inzicht in het feitelijk gebruik van de verschillende producten. In de onderstaande tabel staat hoeveel respondenten geen ervaring hadden met het betreffende product. Tabel 2.11 Percentage respondenten dat aangeeft geen ervaring te hebben met de producten van de Jeugdmonitor Zeeland (n=45), 2012 Aantal Percentage Themarapporten 2 4.4% Gemeenschappelijk ontwikkelde vragenlijsten % Tabellenboeken % Mondelinge overleggen % Website % Inhoudelijke adviezen % Aanvullende analyses op maat % Gespreksnotities % Het percentage respondenten dat géén ervaring had met de producten was het kleinst voor het product themarapporten (4.4%), en het grootst voor gespreksnotities (37.8%). Met de aanvullende analyse op maat, de inhoudelijke adviezen, de website en mondelinge overleggen heeft een aanzienlijk deel van de ondervraagden geen ervaring. 2.8 Waardering voor de producten De respondenten die wel ervaring hebben met de producten hebben op een schaal van 1 tot en met 10 hun waardering aangegeven. De themarapporten, de tabellenboeken en de mondelinge overleggen worden het meest gewaardeerd: zeven of hoger. De waardering voor de andere producten is met scores iets onder de zeven nauwelijks lager dan de drie meest gewaardeerde. 16

22 Bij vergelijking van de gemiddelde scores in 2012 met die in 2009 blijkt dat in 2012 de gemiddelde rapportcijfers voor alle producten lager zijn dan of gelijk aan die van De verschillen zijn het grootst voor de inhoudelijke adviezen, de aanvullende analyses op maat, en de gemeenschappelijke vragenlijsten. Tabel 2.12 Gemiddelde waardering voor de producten van de Jeugdmonitor Zeeland; gemiddelde score in 2012 en N M SD M 2009 Themarapporten Mondelinge overleggen Tabellenboeken Website Gemeenschappelijk ontwikkelde vragenlijsten Gespreksnotities Aanvullende analyses op maat Inhoudelijke adviezen Opbrengsten Daarna zijn vragen gesteld over de opbrengst van de Jeugdmonitor Zeeland voor de eigen instelling. De respondenten konden voor 14 uitspraken hun oordeel geven over de betekenis van de uitspraak voor de eigen instelling. 11 Gezien de verschillen in de responsgroepen tussen 2009 en 2012 worden alleen verschillen van 0.5 of groter in de tekst besproken 17

23 Tabel 2.13 Opbrengsten Jeugdmonitor Zeeland voor de eigen instelling (gemiddelde score op een vijfpuntsschaal (1=niet mee eens; 5=geheel mee eens); gemiddelde in 2012 en N M SD M 2009 Trendinformatie over belangrijke ontwikkelingen Betere toegang tot gegevens / informatie Grotere vergelijkbaarheid van gegevens Meer gefundeerde beleidsvoorbereiding Meer informatie voor beleidsvoorbereiding en -uitvoering Minder noodzaak voor eigen dataverzameling Minder overlap in diverse gegevensverzamelingen Beter (jeugd)beleid Gezamenlijke advisering en projectontwikkeling Onderbouwing van subsidie aanvragen met cijfers Snellere signalering van problemen Netwerkvorming voor jeugd en onderwijsbeleid Kunnen evalueren van effecten van interventies Meer inzicht in gegevens van de eigen instelling Trendinformatie over belangrijke ontwikkelingen, betere toegang tot gegevens en informatie en grotere vergelijkbaarheid van gegevens worden genoemd als de meest belangrijke opbrengsten van de Jeugdmonitor Zeeland. De minst belangrijke opbrengsten zijn volgens de respondenten meer inzicht in gegevens van de eigen instelling, kunnen evalueren van effecten van interventies en netwerkvorming voor jeugd en onderwijsbeleid. Vergeleken met de resultaten uit 2009 liggen alle gemiddelden in 2012 lager, wat wijst op een geringe- afname van het oordeel over de opbrengsten voor de eigen instelling. De verschillen zijn zeer klein, met uitzondering van netwerkvorming voor jeugd en onderwijsbeleid (.5) Opmerkingen, wensen en suggesties Ruim 40% van de respondenten heeft de open vraag naar wensen en suggesties beantwoord. In vrijwel alle gevallen waren het wethouders en gemeentelijke ambtenaren Jeugd, of gemeentelijke of provinciale ambtenaren Onderwijs. 12 Gezien de verschillen in de responsgroepen tussen 2009 en 2012 worden alleen verschillen van 0.5 of groter in de tekst besproken 18

24 Verschillende betrokkenen uiten wensen of suggesties rond het niveau waarop Scoop data voor de Jeugdmonitor verzamelt, analyseert en rapporteert: Themarapporten zijn erg algemeen. Bij aanvullende onderzoeken n.a.v. gespreksnotities blijkt vaak de respons te laag om conclusies uit te trekken. Daarom acht ik de meerwaarde van de aanvullende onderzoeken beperkt. Met informatie op gemeentelijk niveau zijn er geen uitschieters. In Zeeland gaat alles gemiddeld tot goed. Er is informatie op wijkniveau nodig. Verdiepende vragen zijn door klein aantal respondenten niet representatief. Ook worden opmerkingen gemaakt rond de overlap tussen de gegevens die Scoop verzamelt en gegevens die landelijk beschikbaar zijn: De huidige opzet voldoet mijns inziens niet aan de vraag van de gemeente. Ik en mijn collega s maken weinig gebruik van hetgeen beschikbaar wordt gesteld, omdat CBS en organisaties de gegevens ook beschikbaar hebben. Wat ik op zich handig vind is de lokale jeugdspiegel, maar dit is een landelijk instrument? Andere informatie geeft suggesties voor wijziging in de werkwijze van de Jeugdmonitor soms in negatieve bewoordingen, vaker in opbouwende zin. De meerwaarde van de Jeugdmonitor ontbreekt (nog steeds). De Jeugdmonitor leeft niet. De communicatie rondom de Jeugdmonitor is wel iets verbeterd. Er is sprake van een starre monitor door een starre organisatie. Ik zou meer willen weten over de effecten van diverse interventies. De algemene gegevens wijzigen niet sterk in twee of drie jaar. De Jeugdmonitor Zeeland zou meer gericht moeten zijn op interventies. Er is aandacht nodig voor de evaluatie voor beleidsvorming en daaraan gekoppeld moet bekeken worden welke informatie nodig is in het kader van decentralisaties. Het zou fijn zijn als richting toekomst meer ingezet wordt op het duiden van de informatie / gegevens. Wat zegt dit nu en wat zouden wij als overheid / 19

25 overheden / instellingen mee moeten. De informatie wordt voornamelijk gebruikt voor het onderbouwen van beleid(skeuzes), niet om in te spelen op ontwikkelingen en dat is jammer. Samenhang met nieuwe aanpakken zoals CtC komen schoorvoetend tot stand. Eén van de respondenten pleit voor een andere manier om met de gegevens van de Jeugdmonitor om te gaan. De uitkomsten worden tot op heden afgezet tegen die van andere gemeenten. Volgens deze respondent zouden de gegevens afgezet moeten worden tegen de totale doelgroep of de hele bevolking. Het zijn niet zozeer bezwaren tegen de Jeugdmonitor, maar tegen de manier waarop wij als gemeenten met de uitkomsten omgaan en hoe wij de cijfers interpreteren of dat juist niet doen. Bruikbare adviezen en zinvolle rapportages zouden hier mogelijk een bijdrage aan kunnen leveren. 20

26 3 Resultaten: Jeugdmonitor Zeeland en transitie Jeugdzorg 3.1 Onderzoeksgroep en instrument Naast het algemene deel zijn er, net als bij eerdere metingen, ook specifieke vragen. Voor de huidige evaluatie heeft Scoop verzocht na te gaan op welke wijze de Jeugdmonitor Zeeland een rol kan hebben bij de transitie van de jeugdzorg, waarmee de hervorming van het huidige stelsel voor de jeugdzorg in de komende jaren bedoeld wordt. Is het nodig de Jeugdmonitor Zeeland anders in te richten of bij te stellen nu de jeugdzorg onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten gebracht wordt? Dit onderzoek is uitgevoerd onder een beperkt deel van de onderzoeksgroep waarover in Hoofdstuk 2 gerapporteerd is. Uit de respondentgroepen die in tabel 2.1 vermeld zijn is een selectie gemaakt. Twintig bestuurders van de Provincie, gemeenten, onderwijsinstellingen, zorginstellingen, Jeugdzorg, GGZ en CJG is een vragenlijst toegezonden. Negen respondenten (45%) hebben de ingevulde vragenlijst geretourneerd. In deze groep waren alle benaderde responsgroepen vertegenwoordigd. In de vragenlijst werden de volgende vier vragen gesteld over de Jeugdmonitor en de transitie Jeugdzorg. Het waren vragen die in eigen woorden beantwoord konden worden. 1. Op welke terreinen kan de Jeugdmonitor Zeeland volgens u een rol spelen bij de transitie Jeugdzorg? 2. Welk soort informatie verwacht u van de Jeugdmonitor Zeeland rond de transitie Jeugdzorg? 21

27 3. Op welke momenten van de beleidscyclus rond transitie Jeugdzorg kan de Jeugdmonitor Zeeland een rol spelen? 4. Wat kan de Jeugdmonitor Zeeland volgens u doen om het proces van transitie te stimuleren? Om de uitspraken enigszins in context te kunnen plaatsen (zonder de privacy van de respondenten te schenden) wordt elke uitspraak van een wethouder of gemeentelijke beleidsambtenaar, en van bestuurders of beleidsambtenaren van gemeente en provincie aangeduid met *. De uitspraken van bestuurders of beleidsambtenaren van zorg-, welzijns- of onderwijsinstellingen worden aangeduid met **. 3.2 Terreinen waarop JMZ een rol kan spelen bij de transitie Jeugdzorg In verschillende reacties op de vraag op welke terreinen de Jeugdmonitor Zeeland een rol zou kunnen spelen bij de transitie Jeugdzorg wordt het belang aangegeven van specifiekere informatie over leeftijdsgroepen en op het niveau van wijken en dorpen. Vooral harde gegevens over leeftijdscategorieën plus leefsituatie plus gegevens over wijken/dorpen, voorzieningen. ** De respondenten achten het ook van belang dat er informatie over de leefsituatie beschikbaar is, kerngegevens over de jeugd van Zeeland in het algemeen en over specifieke problematiek, zoals bijvoorbeeld over licht verstandelijk beperkten. Kerngegevens (demografisch/kenmerken) van jeugd in Zeeland in het algemeen en met specifieke problematiek in de zorg voor jeugd, denk aan licht verstandelijke problematiek.** en Het terrein van de leefsituatie van kinderen en gezinnen, gekoppeld aan thema s rond specifieke problematiek. ** Specifieke informatie over de bekendheid en het gebruik van organisaties rond opvoeden wordt ook noodzakelijk geacht bij de rol van JMZ in de transitie Jeugdzorg. Inzicht in bekendheid en gebruik van organisaties rond opvoeden.** Bij de vraag naar de terreinen waarop de Jeugdmonitor Zeeland een rol kan spelen noemen respondenten ook het belang van samenwerking. Er is al sprake van samenwerking tussen de Jeugdmonitor Zeeland en (een deel van) een gemeente rond een interventie: In een van de wijken is gestart met CtC. CtC is dan het sturingsinstrument om het beleid inhoud te geven. Voor de uitvoering 22

28 van CtC doet Scoop het Jongerenonderzoek en levert een Bronnenboek met overige informatie per wijk (waaronder informatie uit de Jeugdmonitor). * Een andere respondent wijst op de noodzaak van daadwerkelijk samenwerken: Niet vasthouden aan de huidige structuur maar in gezamenlijkheid bepalen waar behoefte aan is. Niet via een schriftelijke enquête navragen, maar in overleg met alle betrokkenen. ** 3.3 Welk soort informatie is er nodig rond transitie Jeugdzorg Bij de vraag naar het soort informatie dat nodig is rond de transitie Jeugdzorg, worden verschillende aspecten genoemd. Een aantal respondenten vindt het belangrijk dat monitoring van de resultaten van het beleid plaatsvindt. De gemeenten zouden op dit moment nog niet de juiste informatie hebben om te kunnen sturen op kwaliteit en effectiviteit. Deze respondent suggereert dat daar een taak ligt voor Scoop: Het versterken van een samenhangende zorgstructuur, actuele zaken op individueel niveau. Het gaat onder andere om de doorontwikkeling van het CJG. Wij denken eraan om indicatiestelling te verminderen of af te schaffen. Professionals krijgen meer vrijheid om te doen wat zij nodig achten. De begrenzing van zorg is financieel. Organisaties worden lumpsum gefinancierd. De gemeente moet meer gaan sturen op geleverde kwaliteit en effectiviteit van de geleverde zorg. Daar is nu nog niet de juiste informatie voor beschikbaar. Wellicht kan Scoop daar iets in betekenen. * Een andere respondent vindt dat men rond de transitie Jeugdzorg actuelere informatie nodig heeft, en dat er meer samenhang kan worden aangebracht in diverse informatiebronnen: Meer integrale rapportages en dichter op de actualiteit. Nu zijn er steeds deelrapportages in relatief lange cycli. Daardoor is informatie óf te weinig actueel óf er moeten diverse rapportages van diverse actualiteit door de organisaties zelf gekoppeld worden. Een integrale rapportage van de hele jeugd en kenmerken van toepassing op zorg voor jeugd zou ideaal zijn in een jaarlijkse update zodat er continuïteit is en de ontwikkeling eenduidig zichtbaar is. ** Ook een andere respondent vindt dat aantallen en output van instellingen gecombineerd zouden moeten worden en afgezet tegen landelijke cijfers om de gegevens te kunnen benutten binnen transitie Jeugdzorg. Verder wordt er door een van respondenten op gewezen dat gegevens over de jeugd in de gemeente, zoals bijvoorbeeld het aantal kinderen en de leeftijden in de 23

29 verschillende wijken al grotendeels beschikbaar zijn uit de gegevens van de GGD.* 3.4 Moment waarop de Jeugdmonitor Zeeland een rol kan spelen rond de transitie Jeugdzorg Sommige respondenten vinden dat de Jeugdmonitor Zeeland in alle fasen een rol kan spelen, andere respondenten noemen bepaalde fasen: Dat kan binnen iedere fase van het veranderingsproces **; Vooral in het evalueren *; en Beleidsvorming. * Enkele respondenten refereren bij deze vraag expliciet aan de beleidscyclus: In het proces van de transitie en transformatie (2013/2014) moet duidelijk worden welke maatschappelijke effecten beoogd zijn, welke meetbare doelen gesteld worden en op welke wijze geregistreerd zal worden. Een werkgroep Kwaliteit wordt daarvoor in het najaar 2012 ingericht. Wellicht kan de jeugdmonitor daar een bijdrage aan leveren. * Ook de noodzaak van monitoring wordt genoemd: Het brede scala aan thema s dat wordt onderzocht kan zowel bij de invoering betrokken worden (aandachtspunten, met name t.a.v. risicogroepen) alsook bij monitoring van effecten een rol spelen (effect van de transitie op deze thema s en aandachtspunten). ** Een van de respondenten vindt dat bundeling/verzameling van voornamelijk cijfers van verschillende (zorg)instellingen, en justitie van belang is.* Verschillende respondenten vinden dat haast geboden is: In het ideale geval had er nu al een integrale rapportage gelegen moeten hebben, aangezien de voorbereidingen bij overheden en instellingen al in volle gang zijn. * en De jeugdmonitor kan in al deze fasen een rol spelen. Als er nu al een begin gemaakt wordt met monitoring kunnen er duidelijke trends in de toekomst uit afgelezen worden. ** 24

30 3.5 Wat kan de Jeugdmonitor Zeeland doen om het proces van transitie te stimuleren Verschillende respondenten noemen thema s voor de Jeugdmonitor Zeeland in de transitie. Genoemd worden Informatie verzamelen over opgroei- en opvoedproblemen, kennis over specifieke doelgroepen. ; **; Monitoren van relevante ontwikkelingen binnen en buiten de instellingen. ** ; Koppeling van gegevens van meerdere instellingen? **; Data over de (beleving bij doelgroepen van) effecten van de versnippering binnen jeugdzorg, als (zekere) ondersteuning van het credo Eén kind, één plan, één loket, één verhaal. ** Een van de respondenten vindt het moeilijk in te schatten wat de Jeugdmonitor Zeeland zou kunnen doen om het proces van transitie te stimuleren. Er is al veel informatie beschikbaar of het wordt de komende tijd geleverd. Ik weet niet wat de JM daar aan kan toevoegen. Misschien met een onafhankelijke, deskundige blik de geleverde informatie beoordelen? * Twee respondenten vinden dat het niet de taak van Jeugdmonitor Zeeland is het proces van transitie te stimuleren: Laat dit over aan gemeenten, laat Scoop advies uitbrengen over de keuzemogelijkheden voor gemeenten. ** en Weinig. Transitie, en belangrijker transformatie, is vooral een belangen-relationeel verhaal. Iedereen weet hoe het zit, zo groot is Zeeland niet. De Werkgroep Zorgaanbieders heeft genoeg gebundelde kennis. ** 3.6 Andere opmerkingen rond de transitie Jeugdzorg en JMZ Een van de respondenten wijst op de rol van het onderwijs bij het verzamelen van gegevens: Bevraag het onderwijs, als vindplaats van problemen en oplossingen. ** Een aantal respondenten plaatst kritische kanttekeningen bij de bruikbaarheid van de Jeugdmonitor rond transitie Jeugdzorg: De jeugdmonitor in de huidige vorm wordt slechts voor 2013 doorgefinancierd. In 2013 wordt bezien welke wensen er zijn voor na Door een werkgroep worden alle monitors gestroomlijnd. Uitgangspunt is: wat hebben we nodig, (zonder de insteek wie wat momenteel levert). Rekening wordt gehouden met waar we al voor betalen (bijvoorbeeld monitoring gezondheid van de jeugd door GGD) en het feit dat de GGD steeds meer mogelijkheden heeft om informatie te ontsluiten via het 25

31 digitaal dossier. Het deel gezondheid is dus al afgedekt. Daarnaast is behoefte aan informatie over de zorg voor jeugd, de verschillende disciplines in de jeugdzorg (na de transitie). Hiervoor wordt in bovengenoemde werkgroep de informatiebehoefte in beeld gebracht. * Kritisch is ook de respondent die vindt dat de Jeugdmonitor door versnippering en actualiteit van de informatie minder bruikbaar zou zijn voor de transitie Jeugdzorg. 26

32 4 Beantwoording van de onderzoeksvragen In het volgende worden de onderzoeksvragen beantwoord op grond van de bevindingen die in hoofdstuk 2 en 3 weergegeven zijn. 4.1 De onderzoeken De gegevens voor de beantwoording van de eerste onderzoeksvraag naar het oordeel van gebruikers over de Jeugdmonitor zijn verzameld aan de hand van een schriftelijke vragenlijst, die ook bij eerdere evaluaties van de Jeugdmonitor Zeeland gebruikt is. De vragenlijst is toegestuurd aan 138 respondenten uit diverse responsgroepen. Gemiddeld over alle groepen bezien heeft 30.7% de vragenlijst ingevuld geretourneerd. Het responspercentage verschilde echter sterk per groep. In zes van de vijftien groepen was het responspercentage 50 of hoger: bij de wethouders Jeugd, ambtenaren Jeugd van de gemeente, ambtenaren Onderwijs van de gemeente, leden van de klankbordgroepen primair onderwijs en voortgezet onderwijs, en de overige Zeeuwse contacten van de Jeugdmonitor Zeeland (4.2.1). De gegevens voor het beantwoorden van de andere twee onderzoeksvragen zijn verzameld aan de hand van een kwalitatief onderzoek. Het gaat bij dit type onderzoek niet om generalisatie van de uitkomsten naar de hele doelgroep, maar om het verzamelen van diepgaander informatie over het onderzoeksgebied. In dit onderzoek hebben respondenten open vragen beantwoord over de mogelijke rol van de Jeugdmonitor Zeeland bij de transitie Jeugdzorg. Negen van de twintig aangeschrevenen hebben vragen beantwoord over de rol en functie van de Jeugdmonitor Zeeland en over de verwachtingen van de activiteiten van de Jeugdmonitor Zeeland rond de transitie Jeugdzorg (4.2.2 en 4.2.3). 27

33 4.2 Beantwoording van de onderzoeksvragen Wat is het oordeel van de gebruikers over de Jeugdmonitor Zeeland? Zijn er verschillen vergeleken met eerdere afnamen? Uit de resultaten blijkt dat de respondenten goed op de hoogte zijn van wat de Jeugdmonitor Zeeland inhoudt en er positief tegenover staan. De scores voor plannen om de Jeugdmonitor Zeeland te gaan gebruiken en vooral het daadwerkelijk gebruiken van en het participeren in de Jeugdmonitor Zeeland liggen iets lager. De scores in 2012 verschillen weinig van die in De Jeugdmonitor Zeeland wordt volgens de gebruikers het meest benut voor de beleidsterreinen jeugd, onderwijs, en (jeugd) gezondheidszorg, en in iets mindere mate- voor welzijn, sport en (jeugd)hulpverlening. Het gebruik ligt in 2012 voor vrijwel alle beleidsterreinen aanzienlijk hoger dan in 2009, zonder dat daarvoor een verklaring gevonden kan worden. Alle producten van de Jeugdmonitor Zeeland worden beoordeeld met een ruime voldoende. De beoordeling van de themarapporten, de tabellenboeken, en de mondelinge overleggen liggen iets boven de zeven, de andere producten krijgen cijfers net onder de zeven. Vergeleken met 2009 is de waardering in 2012 voor de meeste producten in geringe mate lager. Voor de inhoudelijke adviezen, de aanvullende analyses op maat, en de gemeenschappelijke vragenlijsten is het verschil in waardering tussen 2009 en 2012 iets groter dan voor de overige producten. Opbrengsten die door de gebruikers vooral gewaardeerd worden liggen op het terrein van de beschikbaarheid van informatie, zoals trendinformatie over belangrijke ontwikkelingen, betere toegang tot gegevens en informatie en grotere vergelijkbaarheid van gegevens. Voor opbrengsten als netwerkvorming, kunnen evalueren van interventies, en meer inzicht in de gegevens van de eigen instelling, hebben de gebruikers minder waardering. Vergeleken met de resultaten in 2009 liggen de meeste gemiddelden in 2012 in zeer geringe mate lager. Uit de opmerkingen aan het eind van de vragenlijst blijkt dat respondenten gedetailleerdere informatie zouden willen krijgen, bijvoorbeeld op wijkniveau. Ook wordt gewezen op het belang van afstemming, omdat er overlap is met de informatie van andere organisaties, zoals het CBS en de GGD. De Jeugdmonitor 28

34 Zeeland zou in de ogen van de respondenten meer gericht moeten zijn op evaluatie van interventies. Verder hebben respondenten ook behoefte aan meer duiding van de resultaten, wat zegt het en wat kan ermee gedaan worden? De informatie zou ook bruikbaar moeten zijn om in te spelen op ontwikkelingen en niet alleen voor het onderbouwen van beleidskeuzen Wat zien de beleidsverantwoordelijken als mogelijke rol en functie van de Jeugdmonitor Zeeland voor het beleid rond de transitie Jeugdzorg? Als mogelijke rol en functie wordt het verzamelen van kerngegevens in de zin van demografische gegevens en kenmerken van de jeugd in Zeeland in het algemeen genoemd, maar ook thema s rond specifieke problematiek, of gegevens over wijken en dorpen. Evenals in het kwantitatieve onderzoeksdeel wordt gewaarschuwd voor overlap. Zo zou een aantal gegevens al beschikbaar zijn uit gegevens van bijvoorbeeld de GGD. Er wordt tevens op gewezen dat er een werkgroep is, die zorgt voor stroomlijning van alle monitors. Informatie over de aanbodkant wordt gemist, zoals de mate van bekendheid, gebruik en tevredenheid van kinderen en gezinnen over organisaties rond opvoeden. Ook achten respondenten het van belang dat de cijfers van verschillende (zorg)instellingen en justitie gebundeld worden en dat de verzamelde informatie wordt afgezet tegen landelijke cijfers. Er wordt gepleit voor integrale rapportage in plaats van de deelrapportages op verschillende momenten. Als bij een integrale rapportage jaarlijks een update zou verschijnen, zou de informatie actueler zijn en kan de ontwikkeling eenvoudiger gevolgd worden. Voor het sturen op geleverde kwaliteit en effectiviteit van de geleverde zorg zou nu nog niet de juiste informatie beschikbaar zijn, gesuggereerd wordt dat Scoop ook daar een rol in zou kunnen spelen. Overigens levert Scoop al specifieke informatie voor de uitvoering aan CtC Welke verwachtingen hebben betrokkenen van de activiteiten van Jeugdmonitor Zeeland rond de transitie Jeugdzorg, en welke informatie en activiteiten vinden betrokkenen noodzakelijk voor het beleid rond de transitie Jeugdzorg? Uit het onderzoek komt naar voren dat de gebruikers verwachten dat de bijdrage van de Jeugdmonitor rond de transitie Jeugdzorg bestaat uit het meedenken over of meewerken aan informatie over de beoogde 29